METALURGIA METALI NIEELAZNYCH

Redukcja tlenku oowiu (II) za pomoc tlenku wgla

Numer zespou:

Zesp:

Iwona
Kowalska

Data wykonania wiczenia:

25.03.2015r

Cel wiczenia:
Celem wiczenia jest zapoznanie si z procesem redukcji tlenku oowiu (II)
za pomoc tlenku wgla.
Wprowadzenie teoretyczne:
Redukcja to proces, w trakcie ktrego atom lub ich grupa przechodzi z wyszego na niszy stopie
utlenienia. Kadej redukcji musi towarzyszy utlenienie. cznie takie procesy nazywa si reakcjami
redoks. Redukcja zwizkw metali zawartych w ich rudach jest podstawow przemysow metod
otrzymywania wielu metali. Redukcji przeprowadza si np. za pomoc wgla lub w
procesie aluminotermii. Redukcja zachodzi take na katodzie podczas elektrolizy, co wykorzystywane
jest m.in. do otrzymywania reaktywnych metali, takich jak glin lub sd.

Redukcja tlenku elaza(III) tlenkiem wgla (powstaym w wyniku pspalania wgla):

Fe2O3 + 3CO 2Fe + 3CO2

Elektrolityczna redukcja kriolitu; reakcja katodowa:

AlF63 + 3 e Al + 6F

Reduktor to pierwiastek lub zwizek chemiczny bdcy w analizowanej reakcji redoks donorem
elektronw. Reduktory w reakcjach zwikszaj swj stopie utlenienia i jednoczenie powoduj jego
zmniejszenie w pozostaych produktach reakcji.
Entalpia swobodna jest funkcj stanu i jej zmiany w danym procesie (reakcji chemicznej) nie zale
od sposobu (drogi) prowadzenia procesu, jedynie od wartoci w stanie kocowym
i pocztkowym:

G Gk G p
Dla reakcji chemicznej:

1 M 1 2 M 2 ..... 3 M 3 4 M 4
- stanem kocowym s produkty:

3M 3 4 M 4
- stanem pocztkowym substraty:

1M 1 2 M 2
1 , 2 , 3 , 4
-

odpowiednie wspczynniki stechiometryczne reagentw.

Aby obliczy zmian entalpii swobodnej dowolnej reakcji chemicznej musimy zna entalpi swobodn
tworzenia reagentw, produktw i substratw wystpujcych w reakcji chemicznej. Entalpi swobodn

tworzenia zwizku chemicznego, nazywamy zmian entalpii swobodnej, towarzyszc tworzeniu si 1

mola zwizku chemicznego z pierwiastkw w ich fazach stabilnych (podstawowych).
Staa rwnowagi chemicznej to stosunek iloczynu rwnowagowych uamkw molowych (lub ste albo cinie
czstkowych) produktw reakcji chemicznej (podniesionych do potg rwnych ich wspczynnikom
stechiometrycznym) do iloczynu rwnowagowych uamkw molowych (lub odpowiednio: ste albo cinie
czstkowych) substratw (w odpowiednich potgach).

Proces otrzymywania oowiu w piecu szybowym

Wytapianie oowiu surowego z praonki jest procesem redukcyjnym prowadzcym w piecach

szybowych. Do pieca szybowego wsypuje si od gry spieczon praonk i koks, natomiast od dou
przez dysze wprowadza si powietrze. Tlen zawarty w powietrzu powoduje niecakowite spalenie si
koksu, a powstay tlenek wgla redukuje do czystego oowiu. Rwnoczenie ulegaj redukcji niektre
tlenki metali, ktre rozpuszczaj si w oowiu. W ten sposb surowy ow zbiera si w garze pieca.
Zawarte we wsadzie pewne iloci siarczkw rnych metali nie ulegaj redukcji lecz topniej tworzc
pynny kamie o temperaturze topnienia 1000C. Skadniki skay ponnej tworz uel o temperaturze
topnienia 12000C. Produkty w garze pieca rozdzielaj si wedug ich gstoci. Warstw doln stanowi
ow surowy, natomiast warstw grn kamie i uel. Ow spywa po rynnie do kota rafinacyjnego
lub do specjalnych form. uel l kamie odprowadza si okresowo z pieca do odstojnikw. Po
pewnym czasie w odstojniku nastpuje pod wpywem rnicy gstoci oddzielenie kamienia od ula.
Kamie zawierajcy cenne skadniki podlega dalszej przerbce, natomiast uel przerabia si w celu
odzyskania pozostaego w nim oowiu i wydzielenia cynku- Ow surowy zawiera mniejsze lub wiksze
iloci miedzi, antymonu, cynku, arsenu, bizmutu, a take srebra i zota. Domieszki te w iloci 1-6%
pogarszaj wasnoci plastyczne oraz jego odporno na korozj.

Schemat pieca szybowego

Wykonanie wiczenia:
Pierw odwaylimy pust deczk ceramiczn. Nastpnie nasypalimy do niej ok.
6g PbO. Na karcie pomiarowej zapisalimy dokadn mas zwaonego PbO.
Woylimy do pieca deczk z prbk i odkrcilimy butl z CO i przepyw na piec.
Po upywie odmierzonego czasu przepyw CO przeczylimy na palnik oraz
zakrcilimy butl z gazem. Wyjlimy nastpnie prbk z pieca po czym j
wystudzilimy, a kolejno zwaylimy. Te czynnoci powtrzylimy dla temperatur 600
o
C dla 8 minut, 700 oC- dla 6 minut i 800 oC- dla 4 minut
Obserwacje:
Mona zauway i proszek jest koloru pomaraczowego

Wyniki:

Temperatura

600

Czas
redukcji
[min]
8
8

m ,g

m+PbO, g

mPbO,g

17,46

23,84

6,38

Stopie
m+PbO, g mPbO,g po
redukcji ,
po redukcji
redukcji
[%]
23,678
6,218
35,44
23,596

6,136

53,35

23,529

6,069

68,007

18,964

5,662

52,182

5,882

18,811

5,509

88,472

5,318

18,757
22,863

5,455
5,117

101,28
52,728

700

800

6
4

13,302
17,746

19,184
23,064

22,740

4,994

84,99

22,689

4,943

98,37

m- masa deczki ceramicznej, [g]

m+PbO- masa deczki ceramicznej z prbk, [g]
mPbO- masa prbki (tlenku oowiu), [g]
Obliczenia stopnia swobody :
=

m
100
m

mrnica masy m
+PbO po redukcji i przed redukcj

m- maksymalna ilo tlenu jaka moe by usunita z prbki

I etap (w temperaturze 600 oC):

mPb=207,2 g
mo=16g

mPbO=223,2g
16-223,2
x-6,38
x=0,457g
1=

0,162
100 =0,3544=35,44
0,457

2=

0,244
100 =53,35
0,457

3=

0,311
100 =68,007
0,457

Wnioski: po kolejnych redukcjach ronie ich stopie

II etap ( dla temperatury 700 oC):

16-223,2
x-5,882
x=0,4216

1=

0,22
100 =52,182
0,4216

2=

0,373
100 =88,472
0,4216

3=

0,427
100 =101,28
0,4216

Wnioski: po kolejnych redukcjach ronie stopie redukcji PbO. 3

przekroczyo 100 % co moe by spowodowane zym zwaeniem prbki.
Proszek zmieni kolor z pomaraczowego na brzowy. Wydzieli si ow.
Jest widoczny metal na powierzchni. Po drugiej redukcji widoczne s due
krople oowiu, natomiast po trzeciej redukcji kolor prbki to zoto-zielony.
III pomiar ( dla temperatury 800 oC):
16-223,2
x-5,318

x=0,3812
1=

0,201
100 =52,728
0,3812

2=

0,324
100 =84,99
0,3812

3=

0,375
100 =98,37
0,3812

Wnioski: Po kolejnych redukcjach ronie stopie redukcji PbO. Po pierwszej

redukcji proszek zmieni kolor z pomaraczowego na kolor rowy, a
nastpnie na zielony. Po kolejnej redukcji mona zauway wzrost iloci
wikszych kropelek oowiu, a zabarwienie zmienio si z pomaraczowego
na rowy, a nastpnie na zielony.

Obliczenia zmiany entalpii swobodnej:

PbO+ CO=Pb+CO2

G= G produktw Gsubstratw
0

GT ,R =RTlnK

Temperatura
500

-70,466

lnKp
16,96

600

-71,158

14,27

700

-72,56

12,47

800

-73,898

11,12

900

-75,165

10,05

1000

-76,363

9,19

1100

-77,488

8,48

1200

-77,634

7,79

1300

-76,371

7,07

1400

-77,002

6,45

1500

-73,538

5,89

Zaleno stopnia redukcji od czasu dla rnych temperatur

120.00%
100.00%
80.00%
Stopie redukcji , [%]

600
700

60.00%

800

40.00%
20.00%
0.00%
0

10

15

Czas redukcji

20

25

30

Zaleno od temperatury
-66
400

600

800

1000

1200

1400

1600

-68
-70
-72
[kJ/mol]
-74
-76
-78
-80
temperatura [K]

zaleno ( ) od temperatury
20
15
( )

10
5
0
400

600

800

1000

1200

1400

1600

temperatura [K]

Wnioski:
Z wykresw jaki i wynikw zamieszczonych w tabeli mona zauway, e wraz
ze wzrostem temperatury szybko redukcji tlenku oowiu wzrasta. Natomiast
staa rwnowagi maleje wraz ze wzrostem temperatury. Entalpia swobodna
malaa od 500K do 1200K po czym powoli zacza wzrasta.