Sannjasa Upaniszad

Hari Om !
Teraz oto [rozpoczynamy] objanianie Upaniszady Sannjasa
[Wyrzeczenia]. Kto wedle [waciwego] porzdku [wszystkiego] po
kolei stopniowo si
wyrzeka, ten staje si wyrzeczecem
(sanjast).
Co si nazywa sannjas? W jaki sposb zostaje si sanjast?
Kto przez modlitwy i ofiary sam siebie chroni, powinien, jak to byo
niegdy w zwyczaju, zadowoliwszy matk, ojca, on, synw i
krewnych i wszystkich sprosiwszy [znajomych] sobie kapanwrytwidw, zoy ofiar zwan Waiwanara, [z kwiatw, owocw i
masa]. Wszystko, co wasne, powinien rozda kapani bowiem
piewaj dla ofiarnika. Pran, apan, wjan, udan i saman 1
powinien
rozmieci
we
waciwych,
odpowiadajcych
im
naczyniach: ahawanija, garhapatja, anwaharjapaana, sabha i
awasathja.2 Ogoliwszy z wosw [ca] gow wraz z kokiem i
odciwszy wity sznur bramiski, powinien spojrze na swego
syna i pobogosawi go sowami: Ty ofiar, Ty wszystkim. Jeli
za nie miaby syna, to nie zwaajc na nic niechaj tylko pomyli o
swej duszy i wyruszy w drog, kierujc si na wschd lub na
pnoc.
Niechaj [wdrujc] prosi o jamun w [domach] trzech warn
[braminw, kszatrijw i wajjw]. Niechaj spoywa pokarm z
naczynia swych doni. A spoywany pokarm niechaj traktuje jak
lekarstwo, i niechaj [tego] pokarmu zjada jak na lekarstwo.
Niechaj zjada tyle, ile dostanie, ile potrzeba do podtrzymania ycia,
lecz tak, by nie obrasta tuszczem. Kiedy zeszczupleje, wtedy
1 Wymienia si tutaj pi rodzajw prany.
2 Istot opisywanego tutaj rytuau jest oczyszczenie wiadomoci adepta z pragnie, z dotychczasowym yciem
zwizanych, aeby nie tskni do swej wioski, rodziny etc. Nie powinien nawet myle o kierunku, w ktrym
znajduje si jego dom rodzinny. Ahawanija etc. to nazwy piciu naczy, w ktrych pal si ofiarne ognie na
otarzu: 1. ahavanya ogie, do ktrego wlewa si pynne maso topione, odpowiada manipura-akrze. 2.
grhapatya pierwsze kwadratowe naczynie (kun a),
od ktrego rozpoczyna si obrzd ofiarny, odpowiada
muladhara-akrze.Rozpalenie ognia w tym naczyniu jest ekwiwalencja budzenia kundalini-akti.
3. anvhryapacana inaczej akin
gni (ogie poudniowy). Na tym ogniu gotuje si ry, bdcy zapat dla
kapanw za odprawienie ofiary. 4. abhya ogie prawy, usytuowany na wschd, czyli w gr od ahawaniji.
Rozpala si go od ahawaniji lub garhapatji. 5. avaathya ogie lewy, rozpalany jako ostatni.

moe spdza jedn noc w wiosce, a pi nocy w miecie; podczas

czterech miesicy pory deszczowej moe mieszka w wiosce lub w
miecie. Lub, jeli przyjmie si, e miesic trwa dwa tygodnie,
wwczas moe mieszka dwa miesice. Moe przyj w podarunku
stare ubranie, lub odzie zrobion z yka drzew, jeli nie jest w
stanie znie zimna lub gorca.3 Asceza (tapas) polega na
[cierpliwym] znoszeniu bolesnych uciliwoci.
Wtenczas, dla tego [ascety],ktry w taki sposb stopniowo, krok po
kroku, wszystko porzuca, [wszystkiego si wyrzeka], ktry w ten
waciwy sposb [na wszystko] patrzy co jest jego witym
bramiskim sznurem? Co jest jego kokiem? Jak wyglda jego
rytualna kpiel?
Na to pytanie odpowiada si: Jego witym bramiskim
sznurem jest kontemplacja Atmana; jego kokiem jest Poznanie;
jego rytualn kpiel picie wody, a jego mieszkaniem chata w
pobliu wody.
Wyznawcy Wed pytaj: W jaki sposb moliwa jest jego kpiel po
zachodzie soca? Tym odpowiada si: Jak w dzie, tak i w nocy,
gdy nie ma dla tego ascety ani nocy, ani dnia. Tak mwi Ryszi,

Sak d
div haivsmai bhavati
ya evam vidvnetentmna sadhatte || [Dla niego zawsze jest

formuujc mantr:

dzie. Kto posiad t wiedz, ten przychodzi do Atmana.]

Tylko ten, kto zosta poddany czterdziestu rytuaom, kto jest
beznamitny, obojtny na wszystko, kto oczyciwszy sw
wiadomo i spaliwszy na popi pragnienia, zazdro, zawi i
egoizm, przeszed praktyk poczwrnej sadzany, ten tylko godzien
jest podj sannjas. Ale nawet ci, ktrzy osignli stopie
sannjasy, nie s uprawnieni do wtajemniczenia w nauk
mahawakji.
Jeli za chodzi o tych, ktrzy odpadaj [z drogi] sannjasy, to
s ich trzy rodzaje: 1. Ci, ktrzy upadaj 2.Ci, ktrzy czcz
upadego ascet i 3. Ci,ktrzy utrudniaj sannjas innym. Take ci,
ktrych
teraz
si
wymieni
choby
nawet
posiedli
bezpragnieniowo, to nie zasuguj na wtajemniczenie w
sannjas: ten, kto zosta pozbawiony ktrego z czonkw ciaa,
hermafrodyta, czowiek upady, kaleka, donosiciel, czowiek ulegy
wadzy kobiet, guchy, zbyt mody, niemowa, wadca, lingin (?),
trdowaty, asceta wisznicki, bramin, czczcy Siw-Niszczyciela,
3 Nic innego przyj nie moe.
2

Vaikhanasa, Haradwida, patny nauczyciel, obrzezany, kto nie

(nosi?) ognia rytualnego (?) oraz ten, kto nie uznaje autorytetu
Wed. Nawet jeli udaoby si im osign sannjas, to nie s oni
uprawnieni do wtajemniczenia w nauki wielkich sentencji
Upaniszadowych mahawakji. Tak samo potomek upadego ascety,
ten, kto ma zdeformowane lub chore paznokcie, oraz ten, kto ma
brzowe zby, a take naogowy pijak, narkoman i kaleka nie
posiadajcy ktrego z czonkw ciaa, nie s godni sannjasy.
Podobnie nie zasuguj na sannjas ludzie wieo osiedli w jednym
miejscu, ani przestpcy. Take ci, ktrzy utracili prawa kastowe
wskutek zaniedbania podstawowych obowizkw religijnych oraz
ludzie oskareni o ze czyny nie powinni by dopuszczani do
sannjasy. Take ten, kto nie podejmuje lubw, nie skada ofiar, nie
uprawia ascezy, nie daje jamuny, kto nie spala w ofierze masa
topionego, kto nie studiuje witych tekstw, nie powinien by
dopuszczany do sannjasy. Take ten, kto nie mwi prawdy i yje w
brudzie, nie powinien by dopuszczany do sannjasy. Wszyscy wyej
wymienieni nie zasuguj na przyjcie sannjasy; wyjtek stanowi
czowiek ciko chory i cierpicy.
Za ten, kto jest uprawniony do przyjcia sannjasy, niechaj
recytuje [mantr] Om bhuh svaha. Niech obetnie kok i niech nie
nosi witego bramiskiego sznura na zewnatrz (?). Urod, si,
wiedz, bezpragnieniowoci i mdroci obdarz mnie! Te niechaj
wypowie sowa i przeciwszy swj wity bramiski sznur wejdzie
do wody i zrzuci z siebie odzie i przepask biodrow,
wypowiadajc mantr Om bhuh svaha. A kiedy to uczyni, niechaj
powtrzy trzykrotnie: wyrzekem si, wyrzekem si, wyrzekem
si.
Ujrzawszy tego bramina wyrzeczeca, Soce, zlknione,
umyka przed nim. On przebije moj tarcz i wzniesie si do
Brahmana myli sobie. Szedziesit pokole minionych i
szedziesit pokole przyszych uwica w swym rodzie ten, kto
po trzykro sowa wyrzekem si wypowie. Szkody uczynione
przez potomstwo oraz wszystkie dolegliwoci ciaa powinien spali
cakowicie ogie ofiarny zwany Praisza Agni, tak, jak ogie
wzniecony z plew spala zoto.
[Potem] niechaj [ten asceta] ujmie w donie kij [ebraczy],
wypowiadajc sowa Przyjacielu, chro mnie! Kij za niech
bdzie lekki i wygodny, okryty kor, z rwnymi midzywlami,
wyrosy
w
miejscu
witym
i
oczyszczony
z
wszelkich
zanieczyszcze; nie nadpalony, nie uszkodzony przez robaki, o
3

jasnych wzach. Niech siga mu do nosa, do czubka gowy lub do

brwi. Pomidzy ascet i kijem (da da)
wytwarza si z czasem

nadzwyczaj silna wi. Jeli ma olej w gowie, to nie powinien bez

dandy wychodzi dalej ni na trzy strzelania z uku. Nastpnie,
wypowiadajc mantr: Ty jest naczyniem (wody) dajcej ycie
wiatu, Ty wszystkim askaw, nie odmawiaj mi! Niechaj zabierze
swoje kamandalu4 i przywdziawszy szaty jogina wdruje dokd
zechce.
Porzu dobro i zo; obie porzu prawd i nieprawd!
Obie porzuciwszy prawd i nieprawd, porzu to, przy pomocy
czego porzucasz!
[Ze wzgldu na drog dojcia do sannjasy], rozrnia si cztery
rodzaje wyrzeczecw (sannjasinw) : 1. Wajragja sannjasin
[dochodzi do sannjasy] poprzez bezpragnieniowo. 2. Dniana
sannjasin poprzez poznanie. 3. Wajragja-dniana sannjasin
poprzez bezpragnieniowoc i poznanie. 4. Karma sannjasin
poprzez prac. A te cztery rodzaje objania si nastpujco:
Kto wyrzeka si wiata wszedszy w stan niepragnienia
przedmiotw wiata widzialnego i objawionego 5 dziki zasugom
dobrych uczynkw z poprzednich wciele, tego nazywa si wajragja
sannjasinem.
Kto porzuca wiat dziki studiowaniu siastr oraz suchaniu
[opowieci] ludzi, ktrzy wiele w yciu przeszli, wiele grzeszyli, ale
te wielce si zasuyli; kto jak gdyby umar dla wiata, wyzbywszy
si skonnoci do dozna, zwizanych z ciaem, a take skonnoci
do studiowania siastr oraz poznawania wiata (ludzi, rodziny etc.);
kto doszed do przekonania, e cay przejawiony wiat powinno si
potraktowa jak zwymiotowany pokarm, i kto przeszed przez
wszystkie cztery stopnie praktyki wstpnej tego i tylko tego
uwaa si za dniana sannjasina.
Kto w naleytym porzdku wykonawszy wszystkie praktyki i
wszystkiego dowiadczywszy, dziki poznaniu i bezpragnieniowoci
oraz dziki dociekaniu swej wasnej natury [doprowadza do tego],
e pozostaje mu tylko ciao; kto wyrzekszy si wiata staje si
niczym niemowl, tego nazywa si dniana-wajragja sannjasinem.
4 Naczynie na wod.
5 Nieba, wiata bogw etc.
4

Kto dokonuje aktu wyrzeczenia po rzetelnym wypenieniu

wszystkich powinnoci brahmaarina, gryhasthy i wanaprasthy,
tego, choby nie osign bezpragnieniowoci, nazywa si karma
sannjasinem.
Rozrnia si sze grup (regu, zakonw) sannjasinw :
Kutiaka, Bahu-udaka, Hamsa, Paramahamsa, Turija-atita i
Awadhuta.
Kutiaka nosi kok i wity sznur bramiski; posiada kij
(danda) i naczynie na wod (kamandalu); ma na sobie przepask
(kaupina) i poatane ubranie, na szyi mal; oddaje cze ojcu,
matce i guru; posiada te dzbanek, opatk i torb, noszon na
ramieniu; jest przyzwyczajony jada w jednym miejscu i maluje na
czole pionow bia kresk lub trzy poziome.
Bahu-udaka, podobnie jak Kutiaka, nosi kok, naszyjnik
(mala) etc. i maluje na czole trzy biae, poziome kreski. Moe
zjada dziennie osiem ksw wyebranego pokarmu.
Hamsa nosi dredy, maluje na czole trzy poziome kreski lub
jedn pionow, je moe tyle, ile wyebrze, nosi przepask
biodrow.
Paramahamsa nie nosi koka ani witego sznura, ebra moe
w piciu domach dziennie, posiada tylko jedn karpin, jedn
szate, jeden kij, smaruje
ciao popioem i porzuca
wszystko.
Turija-atita przyjmuje owoce jak krowa, wprost do ust,
jedzenie moe przyjmowa z trzech domw dziennie. Pozostao mu
tylko ciao odziane w przestwr, ktre traktuje tak, jakby ju byo
trupem.
Natomiast Awadhuta nie przestrzega adnych regu; wyjwszy
ludzi upadych i przestpcw, niczym pyton przyjmuje pokarm od
[czonkw] wszystkich warn i stale zajty jest kontemplacj wasnej
natury Jani w taki oto sposb:
Nie jestem ci ja z [granic] tego wiata, w ktrym s drzewa,
trawy gry!
Ja, Byt Odwieczny, jake mgbym by tym, co zewntrzne,
nieczujce i niewiadome? Nie jestem tym niewiadomym ciaem,
ktre po niedugim czasie ulegnie rozkadowi. Nie jestem te tym
niewiadomym niczego, z pustki powstaym i pustym dwikiem,
5

ktry w niewiadomej niczego maowinie usznej ledwie przez

krtka chwil przebywa. Nie jestem te tym niewiadomym niczego
dotykiem, ktry poprzez skr przez krtka chwil si odczuwa, a
nie odczuwa si go inaczej, a ktry ma ycie z aski wiadomoci.
Nie jestem te tym niewiadomym niczego smakiem, ktry mieszka
w materii, rodzi si na jzyku i w umyle, ma bardzo krtki ywot i
jest chciwy [jedzenia]. Nie jestem te t niewiadoma niczego
postaci (form), ktra znika w jedynym Widzu, a trwa jedynie
przez krtk chwil w nietrwaym przedmiocie widzenia i w rwnie
nietrwaym akcie widzenia. Nie jestem ci ja te niczego
niewiadomym zapachem, ulotnym i posiadajcym okrelon
form, wymylonym (wytworzonym) przez nietrway i niewiadomy
zapachw nos.
Bez poczucia wasnoci, bez mylenia, nie zoon z czci,
sam tylko czyst wiadomoci, w ktrej ustaa aktywno
bdzcych zmysw - jestem Ja! Jam jest t, ktra owietla
wszystko nie majc wity sam tylko czyst wiadomoci,
przenikajc wszystko, co zewntrzne i wewntrzne, nie zoon z
czci, nieskalan! Jeden ci Ja jestem, wszechobecny, wiato
wiadomoci jednolitej, bez adnych tworw, wytworw, wyobrae!
Tylko dziki Mnie wiadomoci, wszystkie rzeczy, od
najmniejszego garnka, czy odzienia, a do soca, w wietle Jani
janiej, niczym wiatem lampy owietlone. Tylko dziki Mnie
wiadomoci, funkcjonuj tutaj rozmaite zmysy, [pobudzane do
dziaania]
blaskiem
mego
wewntrznego
wiata,
niczym
wystrzelajce z ognia snopy iskier.
Doznajce nieskoczonego szczcia, janiejce nawet gdy
inne przestaj janie, czyste Oko wiadomoci zwycia w
niezliczonych oczach!6 Niechaj bdzie chwaa Mnie samemu,
przebywajcemu we wntrzu wszystkich istot, duszy wyzwolonej,
wiadomemu
Atmanowi,
ktrego
natur
jest
wewntrzna
wiadomo. Najrozmaitsze cudowne moce wytwarzane s przez
nie ulegajc przemianom wiadomo, nie zoon z czci i
nieograniczon czasem.
A wiadomo, ktra nie zwaa na trojaki czas, wolna od
ogranicze, jakim podlega indywidualna dusza, i ktra na t
indywidualn dusz take nie zwaa, pozostaje w postaci samego
tylko prostego, naturalnego stanu, zawsze taka sama. Ta bowiem
6 Pamitam, jak na lekcji religii jako kilkuletnie dziecko rysowaem niezrozumiay wwczas
dla mnie symbol Pana Boga oko w trjkcie. (Przyp. tum.)
6

wiadomo, poniewa nie daje si opisa sowami, wydaje si,

jakby wesza w stan wiecznego niebytu; w stan Jani doskonay, w
ktrym nie ma myli ja, i w tym stanie pozostaje. Ta sama
wiadomo, kiedy jest przeniknita zanieczyszczeniami dziaania i
bezczynnoci (lenistwa)7, jest jak synogarlica w klatce i nie moe
wzlecie [do wyszego stanu]. Z powodu zalepienia parami
przeciwiestw, powstaego wskutek pragnie i awersji, ludzie staj
si podobni robakom, yjcym pod ziemi.
Chwaa niechaj bdzie Atmanowi, Mnie samemu, wiecznemu;
ktry jestem Panem wiadomoci; rozpoznany jestem, speniony
jestem, wychwalany jestem, ponad myl wyniesiony jestem, Nim
jestem,
chwaa
niechaj
bdzie
Tobie!
Tobie,
Mnie,
nieskoczonemu! Mnie, Tobie, Panu wiadomoci! Chwaa Tobie,
najwyszemu Panu! Chwaa Mnie, i chwaa Siwie!
Cho siedzcy nie siedzi; cho idcy nie idzie; cho
spoczywa pracuje; cho pracuje czyn Go nie kala. Doj do
Niego bardzo atwo, jak najbliszego krewnego rozpozna Go
atwo! On jest pszczo, w tajemnej komorze lotosu ciaa
wszystkich istot nektar pijc!
Niczego doznawa nie pragn, ani te dozna adnych nie
odrzucam; co ma przyj, niechaj przyjdzie, niech odejdzie, co ma
odej!
Gdy umys zostaje umysem city i znika w stanie, w ktrym
nie ma ego; gdy byt zostaje rozpuszczony w Bycie, wtedy Ja sam
pozostaj! Jedyny! A wrg mj zatopiony jest w czystym,
nieruchomym, niezmiennym, Jedynym Atmanie, ktry nie podlega
wcieleniom, jest wolny od umysu i pragnie, i w ktrym nie ma
nawet ladu myli ja. I nie wiem wcale, dokd z klatki mego ciaa
uleciaa ta pokorna gobica, przeciwszy wizy licznych pragnie!
Kto potrafi y bez egoizmu, czyj umys niczym si nie kala,
kto jest jednaki dla wszystkich istot, tego ywot nabiera blasku!
Kto spokojnym umysem, wolnym od pragnie i niechci, jak
wiadek patrzy na ten wiat, tego ywot nabiera blasku!
Kto
poznawszy
prawdziwie
zaprzestanie
chwytania
i
odrzucania i zoy sw wiadomo tam, gdzie wiadomo ustaje,
tego ywot nabiera blasku!
7 Radasu i tamasu.
7

Aby zrodzi si w duszy szczliwy spokj, wystarczy zniszczy

poczenie pomidzy chwytajcym, a chwytanym [przedmiotem].
Stan, w ktrym ten spokj zostaje ugruntowany, nazywa si
wyzwoleniem.
Jak niezdolne do kiekowania ziarno, pozbawione zalkw
przyszych wciele, czyst staje si wasana w sercach ludzi za ycia
wyzwolonych. Taka wasana jest najlepsza; oczyszcza ona
wiadomo, jest wytworem czystej sattwy, i przeniknita jest
kontemplacj Atmana. Jest wieczna i podobna jest do gbokiego
snu. wiadomo, wolna od myli, nazywa si wiadomoci
skierowan na sam siebie. Poniewa jest ona z natury bezumysowa, nie ma w niej dziaania nieczystego. Tam, gdzie umys
zosta zniszczony, Ona jest prawd, Ona pomylnoci, Ona stanem
najwyszym i wszechwiedz; Ona szczliwoci!
Czy co porzucam, czy chwytam, oczy otwieram, czy zamykam
Jam jest sam tylko Najwysz wiadomoci! Jam szczliwcem,
bo - myle przestaem! Usunem nieczystoci, wykorzeniem
umys, ugasiem sprawiajcy wizy ogie pragnie i jestem sama
tylko czyst wiadomoci! Nie czyni postanowie dobrych ani
zych; spokojny jestem i zdrowy; nie dotykajc tego, co lubiane i
nielubiane, jestem sam tylko czysta wiadomoci! Odrzuciwszy
[pojcia] ja i kto inny, nie mam udziau w yciu wiata; na
sobie samym si wspieram, niczym na diamentowej kolumnie i ,
nieruchomy, trwam w swej sile! W przeczystej i wolnej od pragnie
wasnej mej wiadomoci trwale jestem posadowiony; uwolniony od
tego, co zdobywaem, i co samo przychodzio; uwolniony od
chwytania i odrzucania.
Kiedy w szczcie wewntrzne wejd i w siedzibie mego
blasku osid? Kiedy z myl nieruchom u stp gry w grocie
zamieszkam i, oniemiay w stanie samadhi , spokojem jednolitej
kontemplacji oguszony, skaom podobny si stan? Kiedy ptaki
lene na mej gowie gniazdo z trawy suchej uwij? Las mego
umysu wyrbany; liany podania wycite; osignwszy krain
bezkresn, yj szczciem przepeniony! W t krain wstpiem,
Ja - Jedyny,
Ja Zwycizca! Nieruchomy jestem, adnego nie
podejmuje wysiku, nie mam czci, nie mam pragnie. Moje s
czysto, potga, byt, mio, prawda,
i mdro. Moje s
szczcie, spokj, zadowolenie, wyniesienie, uroda i wieczna
Jednia.

Tak tedy, w taki sposb rozmylajcy o swej prawdziwej

naturze asceta-ebrak, poznawszy sw woln od myli wasn
natur, sta si zaprawd nie-mylcym (nirvikalpa). Jeliby za ten
asceta chorowa, a potem wyzdrowia, to powinien wykona
sannjas stopniow. Nie wolno mu [wtedy]rozmawia z kobietami
siudrw, z ludmi upadymi i z kobietami przechodzcymi
menstruacj. Nie wolno mu odprawia pudy ani bra udziau w
uroczystociach wit religijnych.
Nie dla sannjasina ten wiat: asceta, ktry ozdrowia i asceta
z reguy Kutiakw osiagaj wiaty Bhur i Bhuwas. Bahu-udaka
osiaga Niebo. Hamsa wiat zwany Tapolok (Gorcym).
Paramahamsa wiat Brahmy, zwany Satjalok. Za Turija-atita i
Awadhuta osiagaj poprzez kontemplacje swej wasnej prawdziwej
natury Kajwalj, czyli Jedyno w sobie samym, jak w przysowiu o
pszczole i larwie.
[Powiada si, e] studiowanie ksig, ktre nie traktuj o
dociekaniu swej wasnej prawdziwej natury jest bezuyteczne,
niczym przewoenie szafranu na grzbiecie wielbda. Nie powinno
si zatem zajmowa tekstami Jogi ani Sankhji, ani adnymi innymi
tekstami. Nie zaleca si te praktykowania mantry ani tantry.
Gdyby kto to jednak czyni, to byoby to jak przyozdabianie trupa,
a on byby daleki od Wiedzy. I nie powinien w wdrujcy asceta
wyjawia nikomu swego dawnego nazwiska. Jaki czyn spenia,
takiego skutku dowiadcza. Wszystko zatem niechaj porzuca,
niczym pian na oleju rycynowym. Niechaj nawet prasadu nie
bierze, ani w ogle bstw zewntrznych nie czci. Co od siebie rne
wszystko porzuciwszy, jedzc jak pszczoa i nie dopuszczajc do
obrastania tuszczem, szczupy, niechaj pdzi swj ywot wdrujc.
I tak, pukajc do licznych drzwi niczym pszczoa, oblatujca liczne
kwiaty, niechaj pokarmu bierze tyle, ile zmieci mu si w doni.
Mdry asceta powinien spoywany pokarm ofiarowa Atmanowi.
Powinien napenia odek dwoma czciami pokarmu staego,
jedn czci wody, i jedn cz pozostawia dla powietrza.
Powinien zawsze ywi si pokarmem wyebranym, lecz nigdy nie
powinien pragn poywienia z jednego tylko miejsca. I niechaj
stara si zachodzi do domostw ludzi yczliwych i niestrachliwych.
Niechaj prosi o pokarm w piciu - siedmiu domach ludzi
religijnych. Ale prosi moe tylko do czasu, kiedy pod wieczr
wieniaczki zaczynaj doi krowy. Tam, gdzie mu pokarmu
odmwiono, gdzie nie by mile widziany, niechaj wicej
nie
powraca.
9

Od spoywania posikw w nocy lepszy jest post; od postu

lepszy jest pokarm ofiarowany z czyjej wasnej woli; od tego lepszy
jest pokarm wyebrany. Dlatego niechaj ten asceta ywi si
pokarmem wyebranym. I niechaj nie wchodzi do domostw, do
ktrych puka, czy to drzwiami frontowymi, czy bocznymi. I niechaj
przez nieuwag nie omija domostw, w ktrych nie dostrzega
adnych wad. Ludzi, ktrzy nie mieliby wiary i mioci, niechaj o
nic nie prosi, choby to byli znawcy Wed. Ale moe prosi nawet
ludzi z niskich kast, jeli maja wiar i mio.
[Powiada si, e] pokarmy dzieli si na pi rodzajw, [w
zalenoci od tego, w jaki sposb zostay uzyskane]:
Pierwszy rodzaj zwany pokarmem pszczoy jest wtedy, gdy
bez wczeniejszego planu odwiedza si pi do siedmiu domostw,
jak pszczoa, ktra oblatuje kwiaty.
Drugi rodzaj pokarm wczeniej umwiony jest wtedy, gdy
prosi si o rankiem lub poprzedniego dnia, co powinno zapewni
ascecie stae utrzymanie.
Trzeci rodzaj pokarm niespodziewany jest wtedy, gdy
wyszedszy, aby ebra, jest si przez kogo zapraszanym [na
posiek].Tak powinni si posila pragncy wyzwolenia.
Czwarty rodzaj pokarm ofiarowany w tym samym czasie
jest wtedy, gdy w momencie, kiedy prosi si o pokarm, znajdujcy
si w pobliu bramin ofiarowuje nam jedzenie. Ten pokarm powinni
spoywa asceci.
Tsknicy do Wyzwolenia milczcy asceci twierdz, e pity
rodzaj pokarm otrzymany jest wtedy, gdy spoywa si czysty
pokarm, ktry przynis do klasztoru bramin.8
Tak tedy w wdrujcy asceta powinien jak pszczoa szuka
pokarmu w rnych miejscach i nie powinien je stale w jednym
domu, choby gospodarzem by nawet kto rwny Bryhaspatiemu,
a je zawsze pokarm wyebrany, lub otrzymany bez proszenia.
Dotyk nie szkodzi powietrzu; ogniowi nie szkodzi spalanie; wodzie
nie szkodz mocz i ekskrementy, noszcemu bambusowy kij
[ascecie] nie szkodzi przyjmowanie pokarmu, [ktry innym jest
zabroniony].A wychodzi by ebra o pokarm powinien ten asceta
8 Bramin chodzi o to, e ma to by pokarm przygotowany i ofiarowany przez osob
urodzon w rodzinie bramiskiej. Do dzisiaj w niektrych aramach nie dopuszcza si do
pracy w kuchni nie-braminw.
10

najlepiej pnym popoudniem, kiedy ludzie skoczyli ju si

posila, ogie w palenisku zagas, tuczek do rozgniatania ryu
spoczywa na swoim miejscu, a nad paleniskiem nie unosi si ju
dym. W cikich czasach moe prosi o jedzenie ludzi wszystkich
kast, lecz omija powinien obwinianych o przestpstwa, upadych,
heretykw i zawodowych kapanw.
Maso topione nichaj bdzie mu wstrtne jak mocz psa; mid
- jak alkohol; olej jak mocz wini, a ros jak czosnek. Fasola i
chleb jak miso krowy, a mleko jak mocz. Dlatego za wszelk
cen powinien asceta unika masa topionego i pozostaych wyej
wymienionych pokarmw. Niechaj naczyniem jego bdzie do;
dziki temu nigdy nie upadnie. Majc do za naczynie, nie
powinien wychodzi na ebry wicej ni raz dziennie. A jeli
przyjmowaby pokarm jak krowa, wprost do ust, to byby wwczas
rwny ze wszystkim (?) i staby si zdolny do osignicia
niemiertelnoci. Niechaj wic odrzuci maso topione niczym krew;
stoowanie si w jednym miejscu niczym miso; pachnida niechaj
te odrzuci niczym nieczystoci; sl niczym towarzystwo ludzi
najniszych kast; ubranie niczym niedojedzone przez innych
resztki; smarowanie ciaa olejkiem niczym stosunek z kobiet;
mie towarzystwo przyjaci niczym mocz; tsknot za bliskimi
niczym miso krowy; rodzinne strony niczym domostwo
niedotykalnych; kobiet niczym wa; zoto niczym mierteln
trucizn; miejsce publicznych zebra niczym miejsce palenia
zwok; stolic kraju niczym pieko, a stoowanie si w jednym
miejscu niczym styp. I nie powinien w asceta czci bstw. Tak
tedy porzuciwszy wieckie zajcia, oby osign wyzwolenie za
ycia!
Siedzenie, zamanie reguy naczynia, gromadzenie dobytku,
przyjmowanie uczniw, spanie w dzie i prne gadanie oto
sze czynnikw, wicych ascet z tym wiatem.
Stae przebywanie w jednym miejscu, z wyjtkiem pory
deszczowej, nazywane jest siedzeniem (asana).
Posiadanie choby jednego naczynia z wyej wymienionych,
takich jak alaku (naczynie wykonane z tykwy) etc. i uywanie go
nazywa si zamaniem reguy naczynia (patra-lopa).
Posiadanie drugiego kija (dandy) lub innych przedmiotw w
celu uywania ich w innym czasie nazywane jest gromadzeniem
dobytku (samaja).
11

Przyjmowanie uczniw po to, by odprawiali pude lub dla

sawy, a nie ze wzgldu na wspczucie dla nich, nazywane jest
grzechem przyjmowania uczniw (siszja-samgraha).
Wiedza to dzie, gdy wtedy wszystko jest owietlone i
widoczne, niewiedz za nazywa si noc. Kto w trakcie nauczania
bdc nieuwanym nie pojmuje naleycie, tego nazywa si
picym w dzie (diwa-swapa).
Wszelkie rozmowy, ktre nie dotycz jani, ebrania, aski
guru i wiedzy duchowej nazywa si prnym gadaniem (wrythadalpa).
Stoowanie si w jednym miejscu, silne pragnienia, zazdro,
uywanie pachnide i zdobienie ciaa kwiatami, ucie betelu,
smarowanie ciaa olejkiem, zabawa, pragnienie przyjemnych
dozna, rodki odmadzajce;
chwalenie si, obelywy jzyk, bogosawienie innych,
przepowiednie astrologiczne, handel, odprawianie rytuaw,
wdawanie si w dyskusje i spory, sprzeciwianie si sowom guru;
ugoda, walka, pojazdy, ko, biae szaty, upust nasienia,
spanie w cigu dnia, posiadanie naczynia na wyebrany pokarm,
zoto;
trucizna, or, nasiona, krzywdzenie, zawzito, stosunki
seksualne, to, co zostao porzucone przez przyjcie sannjasy,
obserwowanie lubw, takich, jak luby gryhasthy;
przestrzeganie zwyczajw rodowych, caa rodzina ze strony
ojca i matki, majtek wszystko, co wyej wymieniono jest ascecie
zabronione. Kto by tego zakazu nie przestrzega, ten wpadnie do
pieka. A jeli ma olej w gowie, to nawet jako starzec nie bdzie
ufa kobietom choby bardzo starym. Gdy nawet do starych,
poatanych szat mnicha przylega znoszone ubranie. Rolin,
zwierzt, nasion, zota, trucizny ani ora tych szeciu rzeczy nie
powinien asceta bra do rk, jakby to byy mocz i ka. Wyruszajc w
drog nie powinien bra ze sob adnego prowiantu, o ile nie grozi
mu adne niebezpieczestwo. Jeli za zachodziaby obawa, e w
drodze nie zdobdzie poywienia, to moe zabra ze sob dojrza
kukurydz lub pokarm gotowany (pieczony). Asceci zdrowi i modzi
nie powinni nocowa w domostwach, ani te nie powinni niczego
od innych ludzi przyjmowa, ani im dawa. Asceta powinien
pomaga innym istotom wydobywajc je z ndzy i prowadzc do
szczcia, bogactwa i pomylnoci. Kiedy zatem prosi o pokarm
12

gotowany lub niegotowany, to obnia swe loty. ebrzcy asceta,

ktry je i pije to, co otrzymuje od innych, jeli bierze rwnie
weniane lub baweniane ubrania, to plami swj honor. Przyjmujc
te rzeczy, asceta upada; nie ma co do tego adnych wtpliwoci.
Lecz wszedszy na pokad okrtu adwajty, osiga wyzwolenie za
ycia.
W celu powcignicia jzyka, powinien praktykowa
milczenie; aby panowa nad ciaem, powinien powstrzymywa si
od jedzenia; aby zapanowa nad umysem niechaj praktykuje
pranajam.
Czyn wie czowieka, a poznanie go wyzwala. Dlatego asceci,
ktrzy widz [cel] wyszy, czynw adnych nie czyni.
Przy drogach le liczne szaty, jedzenie dostaje si wszdzie,
oem szerokim jest Ziemia; czym miaby si martwi asceta?
Kto rozpaliwszy ognie w samym sobie, cay wiat spaliby w
ogniu poznania, ten zaiste byby prawdziwym kapanem ognia,
wielkim ascet.
Powiada si, e praktyka ascetyczna moe by dwojaka: kotki
i mapy. Ci asceci, ktrzy id drog poznania, s jak kotki, [ktre
stale si myj]. Ci, ktrzy maj tylko przynaleno (?) s jak
mapy.
Nie pytany, niechaj si nie odzywa; nie powinien te
odpowiada gdy zostanie zapytany w sposb niegrzeczny. Cho
wiedzcy, wrd ludzi niechaj zachowuje si jak zwyky czowiek. A
gdy napotka liczne grzechy9, niechaj odmwi OM dwanacie
tysicy razy ; dziki temu zniszczone zostan jego grzechy.
A kto by kadego dnia odmawia OM dwanacie tysicy razy,
temu w przecigu dwunastu miesicy objawi si Najwyszy
Brahman.

Oto Upaniszad, oto nauka.

Hari Om Tat Sat.

9 Chodzi tu o grzechy dawniej popenione, za ktre teraz przychodzi mu paci cierpieniem.

(Przyp. tum.)
13

14