Najgorszy czowiek na

wiecie
Magorzata Halber
Znak. Literanova (2015)

Krystyna czuje si wrd ludzi niepewnie. Od zawsze tak

byo. Nie wie, jak i o czym z nimi rozmawia, cho od lat
pracuje w telewizji. Jednak umie si kamuflowa. Dla znajomych jest przebojow imprezowiczk, wygadan i weso
bo wie, jak mona doda sobie odwagi. Wystarczy may
drink, moe dwa. Przed szko, po pracy, przed randk, na
imprezie. eby dobrze si bawi. eby wreszcie si nie ba.
eby cokolwiek poczu. Przecie wszyscy tak robi. Ale to
lekarstwo dziaa tylko do czasu. Przed trzydziestk Krystyna
decyduje si przesta. Na dobre. Wyleczy ciao, ale przede
wszystkim umys.

3/687

Brawurowy debiut Magorzaty Halber to szczera i

bezkompromisowa relacja z krainy naogu. To opowie o
szukaniu nowej drogi i znajdowaniu odwagi, by wreszcie
by sob.

5/687
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Natalii
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Nie wiem, od czego zacz.

Standardowo zaczyna si tak: mam na
imi Krystyna, jestem alkoholiczk i narkomank. To bardzo chujowa formua. Wszyscy musimy si jej nauczy.
To znaczy: nie wszyscy. Ci, ktrzy maj
problem.
Postanowiam przed trzydziestk zosta
osob zdrow. Usyszaam, e w zwizku
z tym nie mog ju pali jointw i mam pj
do betonowej przychodni ds. uzalenie,
gdzie nie trzeba paci za terapi, i ebym miaa blisko, bo nie bdzie mi si chciao
chodzi.
I tak mi si nie chciao.
Bo komu by si chciao zamienia upojne
noce w Jadodajni Filozoficznej, gdzie kady
moe zosta menaderem twojego zespou,

8/687

na spotkania w przychodni NFZ z tym

pastwem, co maj kuratora, wyrok i rozwd
w toku. Kiedy wskoczyam tam za pierwszym
razem w swoich zielonych baletkach, czuam
si, jakby mnie kto wyci z innego
magazynu lajfstajlowego.
To jest oczywicie duga historia.
Mylaam wielokrotnie nad tym, kiedy si
zacza, i zawsze miaam wraenie, e jednak
w Mrgowie. Mj stary by dyskdokejem,
puszcza pyty na dyskotece. Raz w miesicu
jechalimy na tydzie ca rodzin, czasem
z babci, do hotelu Mrongovia nad jeziorem
Czos. Miaam trzy albo cztery lata, obudziam
si w rodku nocy w pokoju hotelowym
i nikogo nie byo. Nie wiedziaam, co mam
zrobi, obudziam si w epoce poatomowej,
nikt mi nie mg nic wyjani i strasznie si

9/687

baam. I wyszam, bo to byo na parterze,

boso na traw, i krzyczaam: mamo, mamo,
i nie wiedziaam, dokd i.
Wanie tak si czuj przez cae ycie.
***
Jeszcze zanim zaczn, chc powiedzie
co, co odkryam zupenie niedawno.
KADY SI WSTYDZI.
KADY
SI
WSTYDZI
TRZECH
RZECZY.
E NIE JEST ADNY.
E ZA MAO WIE.
I E NIEWYSTARCZAJCO DOBRZE
RADZI SOBIE W YCIU.
KADY.
Dlaczego wic nikt si do tego nie
przyznaje? Dlaczego nikt o tym nie mwi?
O ile atwiej by si nam rozmawiao na

10/687

przyjciach, gdyby mona to byo powiedzie

gono.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Raz

To byo tak, e od zawsze wiedziaam, e

lubi pi alkohol.
To byo tak, e w najgorszych momentach, kiedy z rk wymykay mi si
mioci, sens ycia i energia, wiedziaam, e
istnieje lekarstwo.
To byo tak, e ciko byoby mi wymieni
lepsz rzecz ni zmiana wiadomoci.
Obawiam si, e to jest tak jak
w amerykaskim filmie; okazuje si, e

12/687

gwny oskarony mia po prostu cikie

dziecistwo,
a scenarzysta
nie
chce
rezygnowa z tego wtku.
Bo kiedy ja myl o swoim, to przestaj
oddycha. Nie jako spektakularnie, tak po
prostu, przechodz w stan gotowoci. I kiedy
pisz: od zawsze wiedziaam, e lubi pi,
to pamitam ten wieczr, czerwiec,
skoczyam czternacie lat, do mojego pokoju wchodzi las. Ju od dawna mam
wymylony cay wiat, do ktrego uciekam,
ktry opisuj na lekcjach w pamitniku
i w ktrym jestem wszystkimi osobami.
Wczam muzyk, to by niemiecki zesp,
nazywa si Rainbirds, i wypijam sangri.
Jest sodka, kwaskowata, dobra. I po raz
pierwszy w yciu si nie boj. Moje ciao
pokrywa biomechaniczna rowa uska,

13/687

plecy staj si proste. Patrz na siebie w lustrze i widz, e moje oczy s mocne.
Nikt o mnie nie wiedzia, nie wiedzieli
rodzice, nie wiedziaa Violetta Drozd,
nauczycielka geografii, ani Anna Gra od
fizyki, ktra podobno popenia pniej samobjstwo, nie wiedziay moje koleanki, ktre
miay pachnce gumki do cierania. Codziennie rano przed szko, na czczo braam trzy
potne hausty wdki, ktrej rodzice mieli
wiele butelek w piwnicy. Potem to, co
zostao, rozcieczaam sangri, wlewaam do
plitrowej butelki po wodzie mineralnej
i chowaam do tornistra, przywiezionego
kiedy przez tat z zagranicy.
Kiedy przegldam swoje dzienniki z smej klasy, trafiam czsto na zdanie, ktre

14/687

pisaam do siebie jako swj wymylony przyjaciel: za duo pijesz.

Po raz pierwszy film zerwa mi si na ognisku koczcym podstawwk. Rozpalilimy je w lasku przy kortach. Pamitam
jeszcze, e caowaam si z Krzykiem, e to
byo chyba jakie wyzwanie, bo nikt nie
chcia caowa si publicznie, a ja w ten
sposb znalazam si w centrum uwagi.
Potem nagle jestem w pokoju Marii, z ktr
si przyjaniam. Mama Marii podsuwa mi
pod twarz plastikow misk i w ten sposb
orientuj si, e wymiotowaam. Jest mi
przykro, e tak si stao, przykro, e nie pamitam, jak si tam znalazam.
***
Chodzi o zabaw. I o poczucie wystpnoci. Gdy twoje koleanki z klasy

15/687

humanistycznej
poprawiaj
rozprawk
o Sowackim, ty urywasz si z kolegami na
wagary. Palicie papierosy i pijecie piwo.
Jestecie outlaws. Jestecie poza prawem.
Potem okazuje si, e z kadym jeste
w stanie nawiza relacj, jeli spotkacie si
przy piwie. Po kilku kieliszkach wina wietnie zwierza ci si koleankom. Po butelce
jeste krlow ycia. piewasz na gos piosenki i nie moesz si nadziwi, jaka jeste
fajna.
Jeli boisz si w nocy, jeli twj chopak
znowu ma co waniejszego do zrobienia, ni
si z tob spotka, jeli nie masz si do kogo
odezwa istnieje na to cudowne lekarstwo.
Poniewa nie narzekaam na nadmiar
kontaktw towarzyskich oraz na wysok

16/687

samoocen, bardzo pokochaam ide zmieniania stanu wiadomoci.

Poniewa od zawsze lubiam mwi sama
do siebie. I wydawao mi si, e nie spotykam
osb, ktre interesowayby si pkniciami
w rzeczywistoci i lubiy mieci, bo ich nie
ma w Falenicy po prostu. To byo
nieprzyjemne, ale zmiana stanu wiadomoci
bya troch, jakbym wyjechaa z Falenicy,
i mogam wyjeda, nie wyjedajc, i to
byo spoko.
Poniewa gdybym miaa pracowa w biurze po osiem godzin dziennie przez pi dni
w tygodniu, czuabym si, jakby mnie ycie
zrobio w chuja.
Poniewa liczy si wolno, wolno
i swoboda.

17/687

Poniewa jeli siedzisz w domu sama

z zestawem ulubionych pyt, to kiedy pijesz
drug butelk szampana, nie jest ci smutno,
e jeste sama.
Poniewa Jean-Paul Sartre twierdzi, e
pieko to inni.
Poniewa w rodku jeste spitym, wystraszonym ciakiem, ktre wolaoby porozumiewa si z otoczeniem za pomoc dziwnych dwikw, a nie zda wielokrotnie
zoonych z orzeczeniem, bo przecie sowa
nie oddaj stanw emocjonalnych i nie s
zdolne wyrazi tego, co najwaniejsze, oraz
poniewa nie za bardzo masz z kim podzieli
si t refleksj.
Poniewa nie dajesz sobie chwili wytchnienia, od jedenastego roku ycia wydaje ci si,

18/687

e co musisz, i w zwizku z tym potrzebujesz

narzdzia, ktre ci rozbroi.
***
To trwao dugo.
Od oglniaka do momentu gdy na zerwanym filmie rozbiam sobie nos, mino
jedenacie lat. Jechaam na trzy tygodnie do
Midzyzdrojw z obcymi osobami, z tak
zwanymi kolegami z pracy, z ktrymi czyo
mnie gwnie to, e wieczorami mona si
byo razem najeba. Mielimy wszyscy
modne ciuchy i bylimy mistrzami citej riposty, ale nigdy nie rozmawialimy
naprawd. I na stacji benzynowej we
Wocawku potknam si i nie zapaam
swojej twarzy. Nikt nie rozumia, dlaczego
nie zadziaa instynkt samozachowawczy,
dlaczego si nie osoniam. Teraz widz

19/687

w tym co symbolicznego. Nie wiem, jak to

wszystko si stao. Pamitam tylko, e by
szpital i kompletny brak zgody na komunikat
pknity nos.
Ja. Gwiazda telewizji.
Wszyscy mi wspczuli i robili sobie ze
mn wesoe zdjcia. Opowiadali, jak zamali
nog po pijaku. No chyba artujesz, e
chcesz przesta pi, mwili, przecie nic si
nie stao, mwili i nie widzieli, e jestem
sztywna z przeraenia. Bo oto otrzymaam od
rzeczywistoci wyrany sygna, e mam problem z alkoholem, e koniec. e si doigraam.
e nie ma wicej picia. Trzeciego dnia pojechaam do mojego chopaka, obejrzelimy
na komputerze 9 atwych kawakw
i wypilimy po trzy czarne specjale na gow.
***

20/687

Pamitam tak myl z najdziwniejszego

momentu ycia, kiedy nie miaam ju domu
rodzinnego ani nic w zamian, e nie ma co
si martwi, bo sklepy monopolowe s
w caej Polsce oraz na caym wiecie. Ta myl
mnie krzepia. Wszdzie dostpne za niewielk opat poczucie bezpieczestwa,
przeistaczajce si w trakcie konsumpcji
w poczucie
wspaniaoci,
doniosoci
i umiowania wszystkiego.
Pamitam te wszystkie niedziele, kiedy
budziam si z odorem alkoholu w ustach
i bez otwierania oczu wiedziaam, e nie bd
lubi swojego odbicia.
Pamitam, jak po pijaku jadam wszystkie
rzeczy zabronione dbajcej o lini wspczesnej kobiecie. Pamitam, jak zjadam na raz
dwa mazurki i dziewi buek. Nastpnego

21/687

dnia mwiam sobie, e nie zasuguj na to,

by chodzi w sukience, bowiem dziewczta
o twarzach z buki nie zasuguj na sukienki,
tylko powinny za kar siedzie w ciemnym
pokoju.
***
Budzisz si rano, najpierw czujesz posmak etanolu. Skr masz wysuszon jak
kabanos, w gowie zaczyna ci powoli
pulsowa bkitny moteczek. Ju wiesz, e
wczoraj pia. Najpierw w panice mylisz, czy
pamitasz, jak dotara do domu. Niestety
zazwyczaj nie pamitasz i to jest pierwszy
powd do wstydu. Potem wiesz, e cay dzie
bdzie do dupy. Nie masz siy wsta z ka.
Do momentu kiedy znowu zaniesz, bdzie
wielkie nic.

22/687

Ja po takiej nocy miaam rozsypane po

dywanie patki kukurydziane i dwie napoczte puszki piwa. Potem sprawdzaam
telefon, bo moliwe, e dzwoniam okoo
tysica razy do mojego chopaka i z nim
zrywaam.
A przecie noc bya kolorowa, mogam
wszystko, bawiam si przy piosenkach
i rozmawiaam z ludmi wic czemu, ach
czemu jestem teraz przekonana, e musz
wszystkich przeprasza i przede wszystkim
zrobi co, eby mnie ewentualnie polubili?
***
Naprawd ciko si tym nie zmczy.
I tym, e tylko przez dwa dni w tygodniu
jeste adna. Bo najpierw masz twarz z poldwicy, potem masz twarz z waty i dopiero
trzeciego dnia zaczyna schodzi ci to

23/687

wszystko, pyny w organizmie si stabilizuj

i trzeciego dnia jeste ju adna. Mylisz
sobie, e pewnie gdyby nie pia, to nie musiaaby adowa p kilo tapety na twarz, eby
uzyskaa jednolity koloryt, no ale co, miaaby nie pi?
Jak masz nie pi, skoro wyjedasz na
wakacje do wioski buddyjskiej, gdzie modzi
zdolni ucz si o pozytywnych stronach
negatywnych emocji, a na koniec i tak jest
zabawa, i jak ma by zabawa bez czterech piwek? No jak?
Zreszt umwmy si chodzi o to, eby
po tych trzech, czterech dniach mie jaki
fun, eby co si dziao. eby nareszcie siebie
poczu.
Bo tak to nie czujesz.

24/687

Tak to jest mga i szare pola, i ZUS,

i rachunki i pamitasz, e nie napisaa pracy
magisterskiej, i zazwyczaj wszdzie chodzisz
sama. Ale nie trzeba si ba tego chodzenia
samemu, prawda, bo wystarczy wpa do
Jazzgotu i wypi dwa piwa i kto znajomy zawsze si znajdzie.
Teraz, jak kto znajomy si znajduje, to ja
najchtniej spierdalam. eby tylko si nie zastanawia, co powiedzie. eby nie urazi. Bo
nie wiem, jak si mwi do ludzi.
***
Jest sobotni wieczr, a ja nie tacz. Nie
maluj si. Nie szukam rajstop w popiechu.
Nie zdzwaniam si ze znajomymi. Ja
ogldam Monik Richardson i pij herbat.

25/687

I czasem mi szkoda, e jednak nie zakadam rajstop, i mam wraenie, e

mieszkam w piamie.
Zastanawiam si, co robi teraz te dziewczta z artykuu w Elle. Poznaam zupenie
nowe sowo: imprezowiczki. Czyli laski,
ktre nie potrafi si bawi bez alkoholu.
Pokazywali je w programie na TVN Style.
Byy z Anglii, najebyway si codziennie,
a program by wesoy i dystyngowane panie
miay zmieni je w damy. Imprezowiczki.
Terapeuta powie im: no to, prosz pani,
musi pani zachowa abstynencj. Zapraszam
najpierw na spotkania grupy motywacyjnej,
cykl dwunastu spotka trzy razy w tygodniu,
a potem na terapi wstpn. To jak, podpisujemy kontrakt?.

26/687

Najpierw bd udawa przed sob, e nie

maj problemu, chocia nie chciaabym zna
stanu licznika ich przygodnych kontaktw
seksualnych. Bo po prostu kady najpierw
udaje przed sob, e nie ma problemu, mimo
e ma zbunkrowane zapasy.
By moe potem bd pi, eby sprawdzi, czy urwie im si film.
By moe wczasy w Naczowie i nowy krem Shiseido ju nie wystarcz.
Pjd wtedy do prywatnego psychoterapeuty sto pidziesit zotych za czterdzieci
pi minut.
Jeli bdzie uczciwy, odele je do systemu. Tam nie ma Shiseido.
System to sponsorowane przez NFZ
placwki z paprotkami, linoleum, lamperi
i tablicami z pyty pilniowej, do ktrych

27/687

przyczepione s karteczki z napisami Kcik

rnoci, Spotkania al-anonek odbywaj
si, Ksidz Marek przyjmuje w czwartki
o osiemnastej oraz zdjcie wody i ksero
artykuu pod tytuem Historia Stefana
Zadury.
***
Najgorsza rzecz, jak syszy w swoim yciu kto, kto ma problem z alkoholem, brzmi:
nie moesz wicej pi. Jest to te pierwsza
rzecz, ktr syszy, kiedy zdefiniuje siebie
jako kogo, kto ma problem z alkoholem.
Wyobraasz to sobie?
Ale czy naprawd wyobraasz to sobie?
Wesela, mecze, koncerty, zejcia z gr,
wejcia na gry, wypady z kumplami na
dk, winko z dziewczynami, sylwester,

28/687

wakacje, urodziny, awans, wyjazd integracyjny. Nie moesz pi.

Ale najgorsza w tym wszystkim jest ta
szczotka ryowa, ktra owija ci si wok
mini poprzecznie prkowanych: nie ma,
e weekend, nie ma, e spotkanie towarzyskie, jeste zwarty i gotowy, moesz pracowa, moesz robi siku, moesz tysic razy
sprawdza, czy zamkne drzwi, ale jeli
mylisz, e wolno ci si pozby palcego
oowiu z nerww za pomoc piwka (pierwsze piwo smakuje najlepiej), to jeste
w bdzie, bo ty ju masz dam kameliow na
czole, ju jeste nim, i masz chodzi do
betonowej przychodni, i na mityngi AA.
Oczywicie moesz te posucha rady
mojego kumpla, ktry jak odbieraam od
niego rower dzie po tym, kiedy kompletnie

29/687

nawalona nie byam ju w stanie na nic

wsi, zapyta: ooo, czyli nie moesz pi
W OGLE?, no nie mog, nie mog, bo chc
wicej, bo chc tyle, a pkn, bo chc, eby
to si nigdy nie skoczyo
Jointy.
Co jointy?
Musisz zacz jara jointy. Zrobisz prawo jazdy, bdziesz moga jedzi po miecie,
wpada do klubu na dwadziecia minut, eby
pogada z ludmi, i odwozi ich. Mj kumpel
tak ma i jest gites. I wszyscy go lubi.
Posuchaam go. Dlatego jestem alkoholiczk i narkomank.
***
Nie wiem skd, ale naprawd wiedziaam
od zawsze. Tylko chowaam ten wstyd. Tylko
szukaam usprawiedliwienia, eby bawi si

30/687

dalej. Bo inaczej by mnie nie byo. Inaczej nie

wyszabym z domu.
Moe std, e niezalenie od tego, jak
przebiegaa impreza, koczya si dla mnie
wtedy, kiedy koczy si alkohol.
Moe std, e kiedy leaam z gryp, to
w ogle nie przeszkadzao mi to w piciu piwa
od drugiej po poudniu, a potem byo jeszcze
weselej, pod warunkiem e nie przesadziam.
Moe std, e pewnego dnia stwierdziam, e nie sprztaam w swoim pokoju od
miesica i wszystko pokrywa warstwa niezidentyfikowanego syfu.
A moe std, e pod koniec zaj akademickich mylaam intensywnie o tym, czy
kupi piwo, kiedy bd wraca do domu, czy
te
nie,
chocia
mogabym
myle

31/687

o azankach, frezowaniu albo o tym, jaka

jestem sympatyczna.
Nigdy nie potrafiam zrozumie, dlaczego
ludzie nie chodz cay czas najebani. A w
kadym razie wtedy, kiedy nie pracuj, bo
faktycznie nie umiem pracowa, jak jestem
pijana. Nie mona by takim rozmazanym
w mylach, trzeba si skupi. Ale POTEM?
Potem?!
Byy jeszcze inne dziwne sytuacje. To akurat nie bya niedziela, ale nazwijmy j
niedziel, bo chodzio o to, eby przey ten
dzie jak niedziel, i o to, e skoczyo si to,
co miao by na jutro, a ja miaam sklep
przez skwerek. Sklep, gdzie za kas rezydowaa prawdziwa Krlowa Przedmiecia,
w tipsach i w obcisych rowych swetrach,
moe wiekowa, ale wiadoma swojej wartoci

32/687

tak bardzo, e odmawiaa podliczania zakupw, ktre nie zostay ustawione do niej kodem kreskowym. Krlowa znaa i mnie,
i w ogle wszystkich z osiedla, czasem
askawie rzucaa dobr rad, seler konserwowy jest bardzo dobry, ja sobie ju trzy soiki kupiam, i naleao j szanowa, i mwia
do mnie zotko albo cru. Z trudem
wcignam dinsy i zawizaam trampki,
pooyam wiele na twarz, umalowaam rzs
i id po te piwa, po tych piw sze, co zrobi
mj dzie, jak to mwi Amerykanie,
a Krlowa patrzy na mnie z przestrachem
i mwi: boe, co si stao?, a ja staram si
umiechn
i odpowiadam:
koledzy
przyjechali.
Potem pytaa przez kilka dni: ju wszystko dobrze? No to dobrze, i sama jakby bya

33/687

tym zawstydzona, e ja taka sympatyczna

i zawsze zagaduj wesoo, a tu nagle dziao
kolejowe z worka.
Wiedziaam. Wiedziaam od dawna.
Prbowaam przesta, ale si nie udao, bo
po trzech miesicach niepicia okazao si, e
jest nudno i okropnie.
Jak kady, kto wie, e ma problem,
prbowaam poradzi sobie sama. Spdzaam godziny na forum Uzalenienia na
gazecie.pl. Czytaam wtki. Mam wraenie,
e mam problem z alkoholem, co zrobi, eby
przesta pi? Wszyscy pisali, eby i na
mityng AA. Dla mnie to byo za duo.
Przecie wystarczy nie pi, nie trzeba i
gdzie, nie wiem waciwie gdzie, nie wiem,
co to jest mityng AA, ale wyobraam sobie, e
jest tam duo osb w beowych paszczach

34/687

typu prochowiec i w swetrach i lamperia,

i mwi agodnym gosem, a ja nie chc kurwa mwi agodnym gosem, ja chc sucha
Stoogesw i malowa po cianach swojego
mieszkania znalezion w altance mietnikowej farb Jedynka.
Wystarczy nie pi. eby nie budzi si we
mnie ten smok, eby nie nadszed ten moment, w ktrym chc dalej. Ja to czuj, ja
dokadnie czuj, kiedy to zaskakuje, klik,
i jest, jako po drugim piwie na grillu
z kolegami z pracy, jestemy tacy kolorowo
ubrani i wymylamy fajne programy, chocia
ja myl tylko o tym, e mam dwadziecia
dwa lata i jestem dziewic, i troch si boj,
e kiedy si najebi i opowiem o tym
koleankom. I nie chc o tym pamita, wic
klik, o, budzi si, budzi si ten koleka, to

35/687

monstrum, to co duego, co przejmuje nade

mn kontrol, i od teraz wszystkie moje dziaania bd zmierzay tylko do tego, by
zdoby nastpn dawk, poniewa nastpna
dawka sprawi, e bdzie jeszcze wspanialej.
Bo jest tak dobrze. Jestem taka kolorowa.
I adna. I mdra. I te osoby, z ktrymi siedz,
tak adnie mnie suchaj. Nareszcie czuj si
doskonale, wic chc si czu jeszcze
doskonalej, a przecie doskonalej poczuj si,
jeli powtrz to, co robiam przed chwil.
Tak jest z kadym naogiem.
Tak wyglda mechanizm.
Powtarzanie, eby czu si doskonalej.
Potem jest ju tylko niewyobraanie
sobie, e bez czego w ogle mona.
Dlatego ciko przesta.

36/687

To rozumie kady, kto jest moim bratem

i siostr w naogu.
Nie tylko w piciu.
W odchudzaniu, chodzeniu na solarium,
graniu na komputerze, jedzeniu, kompulsywnym
seksie,
zakupach,
wygrywaniu
pienidzy.
My siebie rozpoznajemy, wiemy.
Z zewntrz ci, ktrzy nie s nami, ci,
ktrzy nie cierpi na BRAK, mwi: przecie
musisz przesta.
I mylisz sobie, no dobra, kurwa.
Przestaj.
Ale po trzech miesicach okazuje si, e
jest strasznie.
Wic nastpny etap by taki, e postanowiam pi, mwic: ja nie mog pi.
W sensie, e ju wiedziaam, e to si le

37/687

koczy. e mi nie wolno. Niektrzy w takim

momencie mwi innym: jestem alkoholikiem, kupuj sobie zero siedem i z dum
stawiaj na stoliku. Tyle e ja nie mwiam
z dum, ja si wstydziam i czekaam, a
mnie kto usprawiedliwi. adnie umalowana, z byskotliw ripost, podrujca do
Londynu. W ogle picie i niepicie to nie
brzmi jak piewanie Luz blues Urszuli o drugiej w nocy w Sopocie, nie brzmi jak jedzenie
obiadw w Qchni Artystycznej i sylwester
w SPATiF-ie.
Postanowiam, e bd pi tylko. Dla
niektrych to jest tylko w weekendy. Dla innych tylko, kiedy jest za darmo. Dla mnie
byo to tylko, kiedy pij inni. Inni legitymizowali mj nag. Jeli oni brali piwo, to ja
te. Czasem udawao mi si zapamita

38/687

wieczr. Na wakacje pojechalimy szlakiem

winnym i kadego dnia kcilimy si tak
bardzo, e potem ja albo on mwilimy:
poprosz czerwone wino, a to drugie: to ja
te.
Potem dowiedziaam si, e nie ma sytuacji, ktra usprawiedliwiaaby to, e sigam
po alkohol. Ale kiedy to wiesz, to ju nie pije
ci si tak atwo. Jakby mia cukrzyc i zjad
torcik wedlowski.
***
Teraz mam dugie godziny tylko dla
siebie. Dugie pitkowe wieczory, w trakcie
ktrych czuj si troch jak w pnej podstawwce, e chciaabym dokd pj,
gdzie wyj, spotka si z ludmi, ale nie
mog. Mam koc, telewizor, lody czekoladowe
Grycan i awersj do spotykania si

39/687

z kimkolwiek istniejcym naprawd. Mam

wraenie, e mimo wszystko nie jestem
sama. Czuj, e w tkance miasta jest nas zatknitych wicej, kobiet i mczyzn, ale nie
spotkamy si nigdy na mityngu. Jestemy
skaeni, w rodku wyszywani na smutno,
szukamy mocnych wrae i wesoego towarzystwa. Przy czym wesoe towarzystwo nie
moe by niepijce. Pardon nie mogo.
Kiedy przez tydzie nie piam i nie paliam papierosw. Myl, e niektrzy tak yj,
wydawaa mi si zabawna. Miaam poczucie,
e ubieraj si na biao, maj biae zby i graj w tenisa. Tego rodzaju ludzi unikaam ju
od pocztku szkoy redniej, kojarzyli mi si
bowiem
z faszyzmem
i ide
czystoci
rasowej.

40/687

Wszyscy pij, mwiam przez zacinite

zby, kiedy postanowiam jednak przesta.
Postanawiaam wielokrotnie. Dzwonia do
mnie koleanka z pracy, te podszyta na
smutno, i syszaam, e jest po wieczornym
winku. Rano widziaam na przystankach
autobusowych puste butelki. Noc syszaam
zastpy nastolatek bekajcych reddsami pod
moim oknem. Spotykaam te tych
mczyzn-karaluchy z wzkami z ceraty,
w ktrych przewo swoje najwiksze skarby,
zbiory szko-aluminium, czasem w grupach.
Brzowi, podziurawieni, w nieodcznych
czapkach z daszkiem. Przy swoim wysokim
poziomie empatii wiedziaam, e niestety dla
mnie i dla nich alkohol znaczy to samo.
Najgorsze byy niedziele. Najgorsza bya
ta niedziela, kiedy po trzech miesicach nie

41/687

pij nastpio pij. Sobota to byy urodziny kolegi, twardo piam karmi i paliam
jointy, ale karmi szybko mi si skoczyo
i musiaam pj do sklepu nocnego, gdzie
yczliwy sprzedawca do omiu maych karmi,
bo nie mia duych, dorzuci mi jedno piwo
Volt.
Tej niedzieli siedziaam zamknita
w domu i piam to, co udao mi si kupi,
wracajc z urodzin, i jadam truskawki, bo to
by czerwiec. I nikt nie mg si dowiedzie,
e to si stao, bo przecie zrobiam z siebie
Nike trzewoci, przecie mwiam nie pij
wszystkim znajomym, z ktrymi piam. Ale
rzygajc truskawkami, czuam, e jestem
w raju, e pka we mnie purchawka
wielkoci chevroleta, e jestem wolna.

42/687

Tak wic, jak widzicie, mona spokojnie

powiedzie, e mam problem.
wiczenia praktyczne*
Z powodu naduywania alkoholu obszary ycia rodzinnego podlegaj systematycznym zniszczeniom:
niszczenie ycia uczuciowego (zamiast
poczucia bezpieczestwa, zaufania i mioci
rodzina przeywa lk, zagroenie, gniew
i wstyd, poczucie krzywdy)
brak rde oparcia i wzajemnej
pomocy (ycie rodzinne zamiast dostarcza
oparcia staje si najwikszym obcieniem
i rdem problemw)
utrata kontaktu i zrozumienia (zamiast otwartoci i prawdy pojawia si coraz
wicej kamstw, manipulacji i udawania)

43/687

izolacja od wiata zewntrznego (rodzina staje si zamyknita w swojej tragedii

i cierpieniu, odizolowuje si od innych)
wyczerpanie zasobw materialnych
(bardzo czsto nadmierne picie staje si
rdem trudnoci finansowych i ograniczenia perspektyw bytowych caej rodziny)
Sprbuj zastanowi si nad tym, jak
Twoje picie alkoholu mogo negatywnie
wpywa na Twoich bliskich, na Twoj
rodzin.
Podaj 3 konkretne przykady.
Te rzeczy, ktre przydarzaj ci si po pijaku, s bardzo wstydliwe. Nie przyznajesz
si przed sob, jak byo naprawd. Przecie
wszyscy dookoa wesoo si bawili. Jeden
kolega spad z krzesa, drugi podrywa grub
Magd i mwi jej, e on widzi, jak ona patrzy

44/687

na innych, tak inaczej, a siedem znajomych

dziewczt taczyo na barze w gejowskim
klubie. Byo najlepiej. Bya przyjacik
wszystkich tych obcych osb, bardzo yczliw
i wyrozumia,
czasem
szalon.
Bya
impreza.
Nie wiem, jak wasi koledzy, ale moi, kiedy
ju troch wypij i s zmuleni, lubi
wcign kresk, gdy ich to oywia. Nie
pracuj w agencji reklamowej, maj fajne
dinsy i kilka razy rozmawiaam z nimi
o mioci. Inni moi koledzy, ktrzy graj na
gitarach, uwaaj, e bez piwka si nie da
gra. e to otwiera. Spotkanie klasowe
w Kompanii Piwnej. Dem seszyn w garau,
weekend w Krakowie. Tak si bawi, tak si
bawi War-sza-wa.

45/687

Aha. I bankiety. Bankiety, na ktrych s

wszyscy albo troch wszystkich. Nie znacie
si przecie, nie chodzilicie razem do podstawwki ani nie gralicie w scrabble, wasze
matki nie dzwoni do siebie, eby zapyta, co
sycha, i nie pakalicie sobie w rkaw. Ale
macie spraw. Albo warto si zna. Suchaj,
bo jest taka sprawa, bo on pracuje
w wydawnictwie, a Ewa jest dobrym PR-owcem i moe zrobilibymy razem jaki projekt.
W normalnym yciu, gdzie ludzie jedz ziemniaki i kotlet, tak si nie robi, nie pyta si
nieznajomych, jak czuje si ich pies, nie zna
si obcych ludzi od zawsze na dobre i na ze.
Ale to jest bankiet, bankiet dziaa inaczej
i dlatego pijesz alkohol z tym pastwem. Oni
si czuj dobrze, s rozlunieni, elokwentni
i kochaj cay wiat. I ty czujesz si dobrze,

46/687

jeste rozluniona, elokwentna i kochasz cay

wiat. I dobijacie targu on ci sprzedaje
mieszkanie, ty jemu koleank, a pod koniec
roku wydacie pyt. Moe co z tego bdzie.
Pytanie, co dzieje si potem.
Mog wam powiedzie, co dziao si ze
mn.
Niektrzy szli do domu, niektrzy szli
spa. Ja zostawaam. Zostawaam nie dlatego, e lubiam kogo specjalnie bardziej, ale
dlatego, e z kranw laa si krynica zota, e
zostan jeszcze na jeden kieliszek, moe dwa,
moe jeszcze jeden na drog. Zostawaam
z tymi, co te nie poszli do domu, bo to jest
choroba spoeczna. Czsto ju bekotali. Czasem byli przedsibiorc z Kielc, ktry stawia
mi piwo. Czasem byli oty nastolatk z Brwinowa, ktr przekonywaam, e kariera

47/687

w telewizji przed ni, bo ma osobowo. Na

trzewo nie zbliyabym si do nich zbyt
chtnie. Potem orientowaam si, e jednak
nie dam rady prowadzi z nimi konwersacji,
a oni ju zaczynali si otwiera i chcieli
mwi o mioci i o chopakach i dziewczynach, ktrzy do nich nie zadzwonili. A ja wzywaam takswk, wiczc dykcj, i po drodze
zatrzymywalimy si pod sklepem, gdzie
kupowaam osiem piw, z czego spora cz
wystarczaa mi na dzie nastpny, jeli by
niedziel. W domu jeszcze na chwil wczaam muzyk, patrzyam w lustro, podziwiajc, jaka jestem pikna, czasem wykonywaam krtki pijacki telefon do swojej aktualnej mioci i doczogiwaam si spa.

48/687

Rekonstruuj fakty intuicyjnie, bo nie zawsze wywietlay mi si w sposb tak

uporzdkowany.
***
Pamitam tak scen z filmu Hazardzista: gwny bohater przegrywa wszystko, cud, e nie trafia do wizienia. Siedzi
u psychoterapeuty i tamten go pyta:
Zamy, e kiedy pan gra, paskie
ycie byo stuprocentowe. Na ile procent
oceniaby pan je bez grania?
Bohater zastanawia si bardzo dugo
i w kocu odpowiada:
Na dwadziecia.
I co? pyta psychoterapeuta. I da
pan rad do koca y na dwudziestu
procentach?
***

49/687

Moe jestecie mn, moe ta myl wam

przesza przez gow, niedobrze, mam problem, czy ju mam problem?.
Pamitam raczej lilijk symbol trzewoci, plakaty z napisem Alkohol twj
wrg i wizj Anonimowych Alkoholikw
jako przeciwwag dla nocnego ycia stolicy,
klubw undergroundowych, imprez po
prbach twojego ulubionego niezalenego
zespou i bankietw po nagrodach Empiku.
I wtedy przeczytaam artyku tego pana.
Dziennikarz Gazety Wyborczej, inteligentny go w okularach i w swetrze i pisze, e
jest alkoholikiem, e si leczy-wyleczy, nie
pije, e mona, e ycie na trzewo jest.
O, ciekawe, doprawdy, pomylaam, no
faktycznie, no popatrz, popatrz. A tymczasem rs mj stosik pustych puszek po piwie,

50/687

bo u starych jeszcze mieszkaam, to byo

z osiem lat temu.
No moe mam problem, faktycznie,
mylicie dalej. Czas mija, studia, nie idziemy
na wykad o dziesitej trzydzieci, tylko na
piwo do pubu studenckiego Nora (adekwatna
nazwa), w pitek dwa winka, w sobot tace.
Mija morze czasu, moe mam problem
z pewnoci, czytam kolejne ksiki, dziennikarz z Gazety Wyborczej napisa tak,
w ktrej rozmawia z alkoholikami. Czytam
i wos mi si jey, o matko, to o mnie, nie,
dzisiaj nie pij, dzisiaj nie, i wystarczy mi
tego, mam sto tysicy ton oowiu na plecach.
To o mnie, to o mnie, to o mnie.
Alkoholik to sowo tak straszne jak
feministka. Alkoholicy i feministki nie
nale do spoeczestwa nie mog by

51/687

nami. Alkoholicy mieszkaj w piwnicach

klubu abstynenta, maj szare spodnie w kant
i turecki sweter (feministki strzyg si
krtko, ubieraj na czarno, nosz okulary
i si nie maluj). Alkoholikw nikt nigdzie
nie zaprasza, bo przecie si upij od razu,
a jeli si nie upij, to bd mwi tylko o AA
i e prbuj odzyska prac. Maj ogorzae
twarze, poliki, na ktre kto naklei im po
rowym schabie, brud za paznokciami
i tatuae
z wizienia
albo
broszurki
z kocioa.
Moe bd tkwi w samym sowie, moe
jest nieadne, nie tak adne jak fuksja albo
fluktuacja. A moe chodzi o to, e to jest
upokarzajce. e jeli kogo tak nazwiesz, to
wszyscy dookoa bd wiedzieli o nim co
wstydliwego. e rzyga, e si zatacza, e mu

52/687

si film urywa, e zaprzyjania si

z osobami, ktrych nie pamita, e kama.
e ma problem.
Trzeba mie w kurw odwagi, eby powiedzie: cze, jestem Krystyna, jestem alkoholiczk i narkomank.
***
Ja pamitam cay czas ten moment, kiedy
stwierdziam, e basta, e naprawd mnie to
do niczego nie doprowadzi, i szam po ulicy
przygnbiona sowem alkoholik. I czuam
ten stygmat. T szkaratn liter. Gorszo.
Bezdomno. Smrd. Przegrane ycie.
I nagle doznaam olnienia. Jerzy Pilch!
Kurwa, skoro Jerzy Pilch jest trzewym alkoholikiem, to okej. To nie ujmuje mi to
godnoci.

53/687

Potem okazao si, e jest ich o wiele,

wiele wicej. Zaczam ich kolekcjonowa.
Colin Farrell.
Samuel L. Jackson.
Fergie.
Stephen King, ktry nie zaczby pisa,
gdyby nie poszed na odwyk.
Robin Williams.
Kirsten Dunst.
Matthew Perry.
Russell Brand.
Demi Moore.
Kristin Davis z Seksu w wielkim miecie.
I na koniec, kiedy dowiedziaam si, e
Ewan McGregor, ten Ewan McGregor, kiedy
najprzystojniejszy mczyzna wiata, TE, to
wtedy pomylaam sobie spoko.
***

54/687

To si zdarza i zdarza si bdzie coraz

czciej, takie mam wraenie, kiedy zasypiam
i za oknem sysz szesnastolatki, ktre
krzycz za sob: yyy, kurwo! albo wary obcigary!, i nie, nie zmylam teraz, a one nie
s trzewe. To si zdarza i bdzie si zdarza
czciej, bo jak si umwi na randk bez
wina, jak na trzewo pj z kim do ka,
jak si bawi na wyjedzie integracyjnym
z szefem i podszefem, ktrego nie lubisz,
a przecie chodzi o to, eby si wyluzowa, bo
wszyscy w firmie patrz? Zdarza si bdzie,
bo na miecie jest bilbord z duym napisem
eby zabi nud, bo nie mona si nudzi,
bo trzeba by fajnym.
Nie da si na dusz met znie tego, e
trzeba cay czas by fajnym. To jest
nieludzkie bardziej ni Bravo.

55/687

I kiedy myl o sobie, to chyba to mnie

zwiodo na manowce. W wiecie citej riposty i getrw z H&M tak atwo si zgubi.
* Z materiaw z terapii. Ten i inne teksty terapeutyczne,
w tym prace domowe autorki, przytoczono bez zmian.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Dlaczego atwo si zgubi?

Kiedy po caych dniach w swoim

mieszkaniu nagle gdzie wychodziam
wieczorem, okazywao si, e jestem kim
innym ni osoba, ktr znam od rodka.
Zaczam wierzy, e kady z nas jest na
zewntrz negatywem tego, co ma w rodku.
Im bardziej jeste podszyty poczuciem, e
kto ci nadepnie na kapcie albo zabierze
kubeczek i nikt nie ma ochoty ci sucha,
tym goniej bdziesz wrzeszcze na

57/687

zewntrz. Wychodziam i nagle z osoby typu

depresyjna nastolatka na czarno zamieniaam si w jak lwic salonow, ktra
przemawia askawie i grnolotnie, i wszyscy
myleli, e jestem zarozumiaa, podczas gdy
ja w rodku mylaam, e mnie nie ma
w ogle, ewentualnie szukam swojej matki
gdzie po kach i mam trzy lata. Nie rozumiaam tej osoby, ktra mn mwia, mwia
szybko i dowcipnie i potrafia zapa dystans
do rzeczy, ktrych najbardziej si boi, ktre
najbardziej j bol. Chciaam rozmawia
naprawd, bo we sprbuj sobie przez czterdzieci osiem godzin ewentualnie powiedzie
do kogo: pall malle superlajty prosz te
by chcia z kim porozmawia. Ale przyklejao si nagle do mnie takie co, kalkomania,
i mwio mn. To jest tak gupie, wystarczy

58/687

czasem pomalowa rzsy i nagle wszyscy inaczej ci traktuj.

Z dziecistwa pamitam tak zabaw, e
patrzyam w lustro, tak intensywnie jak czasem powtarza si w kko jedno sowo, a
wyuje si je z sensu i zostanie sama forma,
dziwna i niekojarzca si z niczym, i sama
dla siebie stawaam si takim wyutym
sowem patrzyam i nie wiedziaam, kto to
jest, ta maa osoba w lustrze. Nie czuam si
z ni zintegrowana w aden sposb, bya
kim obcym.
Ta osoba, ktra przegldaa si w lustrze,
nie miaa rodzestwa ani koleanek, za to
rodzice lubili j ciga ze sob do innych
dorosych. A kiedy doroli wystpowali
w przyrodzie z dziemi, to ta osoba na terenie
obcym nie przepadaa za takimi kontaktami,

59/687

natomiast gdy doroli z dziemi przenosili si

do jej domu, to kiedy mieli go opuci, stawaa na schodach i ryczaa na caego.
Dwa razy w yciu odczuam niewyobraaln metafizyczn ulg. Pierwszy raz to
byo, jak miaam cztery lata i nagle w mojej
gowie zacz odzywa si gos, a ja mu
odpowiedziaam. Moliwe, e by to Janek
z Czterech pancernych. Kiedy niemiao po
raz pierwszy mu odpowiedziaam, zrozumiaam, e bdzie ze mn zawsze, bo
jakkolwiek by patrze, jest mn. Zrozumiaam, e nie jestem skazana na samobycie, e
moja gowa moe wygenerowa przyjaci
w liczbie mnogiej i mona ich i wzi do piaskownicy, i malowa z nimi obrazki, i bawi
si
w wojn
i w zabijanie.
I to
by

60/687

przeomowy moment, jakby wygrana w totolotka albo owiecenie w religijnej zdrapce.

Drugi raz to byo, niestety, jak pierwszy
raz napiam si wdki na pusty odek.
***
Mona powiedzie, e przebiegao to moje
ycie dwutorowo. Z jednej strony istnia jaki
cig zdarze typu babcia, typu ktnia z rodzicami, typu id do szkoy, w ktrej dzieci s
gupie, i nie rozumiem, po co mam i do
szkoy, z drugiej za miaam szabl
i chciaam by DArtagnanem albo Aramisem,
i absolutnie
zbdne
byo
mi
jakiekolwiek towarzystwo, szczeglnie e
z towarzystwem naleao nawizywa kontakty, mwi, a mnie to strasznie nie
interesowao.

61/687

Czuj si w obowizku, eby powiedzie

wam wicej o tym, co si dziao, eby wzi
annay swoich dziennikw i przeprowadzi
wiwisekcj naogu, ebycie przy okazji
zobaczyli, e raczej bawiam si w klubach
Regeneracja i CDQ, a dopijaam dopiero potem w domu, e to wszystko sprawiao
wraenie prawidowej hedonki la XXI wiek
i dlatego kiedy siedz na grupie w orodku
z Jerzym
i Antonim
lat
szedziesit
i szedem po p litra wdki, to jest mi ciko
gupio, bo oni mwi: no i w pracy mam
stres, i z on si pokciem,
a ja
chciaabym powiedzie, e jest koncert
w Aurorze i boj si tam pj, bo przecie to
jest niebezpieczne. Ale nie mam siy
wyciga tych dziennikw, bo to jest trudne,
bo to nie s radosne zabawy z kolorow

62/687

kredk, tylko to wszystko, co spowodowao,

e pewnego dnia, a by to pitek, obudziam
si rano i powiedziaam sobie, e chyba jednak dam spokj, e dzikuj, nie pij, jednak
zobacz, jak to jest. A nie byo to wesooatwe.
***
Jak idziesz do psychologa, bo masz
w gowie i w ciele mae wgorze w zestawie
z poczuciem wiat mnie nie kocha, patrz na
wzory na kodrze i mam cae dwanacie
godzin do momentu, kiedy bd moga zasn, to mylisz sobie, e to jest tak, jakby
sza do wrki pacisz stwk za to, eby
przez godzin byo tylko o tobie.
A potem siedzisz u tej wrki i waciwie
nie wiesz, co powiedzie. Bo wie pani, bo
w sumie to jestem uzaleniona od alkoholu?

63/687

No kurwa, jak to brzmi: uzaleniona od alkoholu. Twoje koleanki chodz na jog i na

kursy taca, a ty wanie postanowia, e od
dzisiaj przez dwa lata w rubryce Zainteresowania bdziesz sobie wpisywa uzalenienia. Zaczynasz kupowa ksiki
Leczenie uzalenionego umysu oraz Wirus
samotnoci, siedzisz sama na chacie, bo twj
chopak znowu wyjecha na dugo, a ty nie
chcesz do nikogo dzwoni, nie chcesz wychodzi, bo zasadniczo wszystko w tobie
wyje, wic nie wychodzisz i w zwizku z tym
nie masz przyjaci; twoi przyjaciele
mieszkaj w telewizorze, to doktor Lubicz
i Justyna Pochanke, ewentualnie twoimi
przyjacimi staj si Sylvia Plath i Jean-Paul
Sartre z Virgini Woolf i mylisz, e trzeba
ograniczy czytanie ksiek napisanych przez

64/687

osoby, ktre popeniy samobjstwo, ale

z drugiej strony Leczenie uzalenionego
umysu to potworne gwno, i jest ci le
i smutno.
Zasadniczo z tego wanie powodu nie
chc o tym pisa. Bo postanowiam wreszcie
cieszy si yciem. Ciesz si yciem na trzewo, promocja zdrowia i rodziny, uciski
misia, przytulanki i wesoe pogaduszki przy
kawie. Pozwolicie wic, e swoje przygody
Krystyny alkoholiczki i narkomanki bd
dozowa, bo i mnie, i wam moe si pogorszy i tak niepewne samopoczucie.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

O mioci

Podstawow i zasadnicz kwesti w yciu

kobiet s zwizki. Najpierw kochaam si
w zespole Kajagoogoo, potem w Thomasie
Andersie, a potem jeszcze w kilku innych
chopakach z plakatu i cae strony zeszytu
w kratk wypeniaam rozmowami tych chopakw z ich dziewczynami, ktre w pewnym
momencie zaczy coraz bardziej przypomina mnie, a waciwie to, co byo mn, a czego
nie mogam / nie chciaam pokaza wiatu,

66/687

bo
mieszkaam
na
przedmieciach
i koleanki z podstawwki mnie nie lubiy,
wic wydawao mi si, e na zewntrz musz
by kim innym, i tak miao mi zosta na
prawie dwadziecia lat.
Bardzo chciaam, eby zaistniaa taka
moliwo realna, e spodobaby mi si chopak istniejcy, a ja jemu i bymy byli zakochani oraz bymy chodzili ze sob. Byam
wicie przekonana, e moim zasadniczym
problemem jest brak owego chopaka.
W liceum przeistoczyo si to w osobist gr
towarzysk pod tytuem Zakochaj si w.
Wybieraam na korytarzu chopaka, ktry mi
si podoba, nie miaam nawet pojcia, jaki
ma gos, ale ju byam zakochana forewer na
zawsze, i wysyaam przyjacik, eby mu
powiedziaa, e mi si podoba, i jak

67/687

susznie si domylacie nic z tego nie wychodzio, natomiast ja miaam pretekst do

pisania w dzienniku czarn kredk: po co mi
to wszystko bez ciebie, po co, a po biologii
czekaam godzin, eby zobaczy, jak on wychodzi ze szkoy, i w biurze numerw zdobywaam telefon, ale nie dzwoniam; Jezus, jak
dobrze, e wtedy nie byo fejsbuka.
Nie byo to wszystko zbyt ciekawe,
szczeglnie e w rodku pucho to, co byo
mn i byo przekonane, e nie ma wasnych
zainteresowa, nie ma przyszoci i jest
fizycznie nieatrakcyjne.
W zwizku z tym postanowiam, chocia
nie bya to decyzja wiadoma, e to, co sobie
wymyl, jest adniejsze. I uciekam. Nazywa
si to chyba wewntrzn emigracj. W praktyce polegao na stworzeniu wiata

68/687

alternatywnego. Podwjnie alternatywnego,

poniewa w tym wiecie graam na gitarze
w zespole alternatywnym.
Z moim chopakiem ze wiata alternatywnego ukadao mi si bardzo rnie. Mimo
e byam utalentowana i wszyscy mnie lubili
za to, jaka jestem, czasem dochodzio midzy
nami do niesnasek. Wszystko to zapisywaam
w zeszycie w kratk, a moja przyjacika
czytaa i kazaa mi wymyla dalej, wic
wymylaam i wymylaam, i byam nie tylko
sob, ale zasadniczo nimi wszystkimi.
Nie powinnam o tym tak sucho mwi, bo
w pewnym sensie wanie to jest najwaniejsze w tej caej historii. Bo przecie
czym innym jest uzalenienie, jak nie
nieustajcym
yciowym spierdalaniem?
A uywanie wyrazw brzydkich ma tylko

69/687

zamaskowa to, jak bardzo czue s te

miejsca, o ktrych mowa. Wic opowiem
wam o tym inaczej.
Histori o nich chciaam opowiedzie ju
dawno, miaa wiele pocztkw, ale najbardziej przywizana byam do One s
trzy.
Wic one s trzy. Kada z nich jest
w innym kolorze. Jedna czarna, druga
brzowa, a trzecia bkitnoprzezroczysta i ni
zawsze najbardziej chciaam zosta. Od
czasu, kiedy je wymyliam, mino ponad
dziesi lat i chyba mi si udao. Z tym e ja
ucz si gra na basie, a ta jasnoniebieska
graa na gitarze.
Musz o nich opowiedzie, bo to najwaniejsza rzecz, jak mam, najwaniejsza,
jaka mi si przydarzya. Kiedy poznawaam

70/687

wiat, nie musiaam si ba, bo one trzymay

mnie za rk. A waciwie to ja trzymaam za
rk jedn z nich, bdc inn, i wtedy wiat
stawa si miejscem, w ktrym dao si by.
Najwaniejsza
zawsze
bya
jasnoniebieska. Wymyliam j na samym
pocztku, jest osi, dookoa ktrej wszystko
si obraca. Czasami wydawao mi si, e obdarowywaam j niesprawiedliwie, e nie
dostawaa ode mnie wszystkiego, co najlepsze, zagapiaam si i nie kochaam jej najbardziej. Ale to ona dostaa ode mnie mnie.
Jest do wycofana, z zaoenia smutna
w rodku, yciowo smutna, jak kto, kto
przekonuje si, e wiat to nie satyna, ostrygi
i prawdziwi przyjaciele. Pierwszym, co ode
mnie dostaa, bya bezgraniczna akceptacja
otoczenia. Wydawao mi si, e powinna

71/687

wymyla jakie zajebiste rzeczy; kiedy powoaam j do ycia, napisaam w zeszycie

w kratk, e graa na gitarze jak Jimi
Hendrix. W tym samym zeszycie spisywaam
tytuy piosenek z radia, ktre podobay mi si
na tyle, e mogyby stanowi repertuar jej
zespou. Bo one miay zesp. Nazywa si
The Breath. Jeli ta nazwa wydaje si wam
saba, to wecie pod uwag, e gdy j
wymylaam, miaam szesnacie lat.
Pat zawsze bya w miar rozsdna, ale
dna mioci, neurotyczna i nieszczliwa.
Pamitam j, jak siedziaa na balkonie w za
duym swetrze z rkawami nacignitymi na
donie, moe palia papierosa, w kadym razie pytaa: czy w ogle istnieje co takiego
jak mio? i chodzio raczej o to, e jest
wydrona bolenie w rodku. e woli raczej

72/687

by sama. e wiat zamknity w jej ukadzie

nerwowym nie wydostaje si na zewntrz, ale
bardzo j boli. e jest bezradna w tak
zwanym yciu codziennym. e jest, mwic
krtko, jasnoniebieska.
Ulepiam j najbardziej z czego, co jest
samotnym siedzeniem nad brzegiem morza
i suchaniem tych utworw, ktre poruszaj
twoimi
najczulszymi
wewntrznymi
czukami, ale nikomu nie umiesz opowiedzie sowami o tym, e brakuje, e czujesz,
e przejmuje ci odtkankowa tkliwo.
Nie wiem, z czego ulepiam Ellen.
W ogle nie wiem, z czego mi si wzia.
Ikonograficznie z migawki rudej dziewczyny
z trwa w butach wysokich sznurowanych
i krtkiej spdnicy w kratk.

73/687

Czy mogybycie co o sobie opowiedzie?

W kilku zdaniach?
Ellen: wszystkie jestemy uzalenione /
were all addicted. Pats addicted to alcohol
and pot, Maxine is addicted to being depressed and Im addicted to sex. Im not able
to have normal emotional relationships, so
I sleep with a lot of men to prove to myself
that Im attractive.
To mogaby powiedzie tylko Ellen. Pat
uznaaby to za niesmaczne, Maxine powiedziaaby cze i przez p godziny szukaa
nastpnego sowa, a Ellen wyoyaby taki
stek krwisty i czekaa na reakcj. Konwersacja przez prowokacj. Myl, e bym jej nie
lubia, gdybym j poznaa. Podejrzewam, e
nie potrafi mwi wprost o swoich uczuciach.
Zreszt ona sama twierdzi, e bezgranicznie

74/687

kocha Pat, i kocha j wanie za to, e Pat potrafi nazwa to, co Ellen czuje, a czego nie
potrafi wyrazi.
Pat natomiast bardziej kocha Maxine,
dlatego e trudno jej nie kocha. Gdyby bya
mczyzn, pewnie by jej nie kochaa, ale
kobiety kochaj inne kobiety ni mczyni.
Widzielicie kiedy kaczk z maymi? Maymi
kaczkami? Pokrytymi czarnym puchem wygldajcym bardziej jak futerko ni pira? To
jest wanie Maxine Simmons. Jest skulon
czarn bezradnoci. Zawsze widziaam j
w bojwkach i czym obcisym na grze.
Uzbrojon w odzie, w ktrej mona si
schowa. Taka Lisbeth Salander w wersji
soft. Maxine nie daje si kocha
mczyznom, bo skada si z rozpaczliwego
braku mioci. Nie zaczyna rozmowy, nie ma

75/687

poczucia wasnej wartoci, do zaoferowania

ma jedynie czarn rozpacz, czarn, wystraszon i potarmoszon. Moe dlatego gra
na perkusji.
Gdyby Maxine bya z jakim mczyzn,
nie umiaaby bez niego wyj z domu. Gdyby
Pat bya z mczyzn, podarowaabym jej
niebieskook crk na biaym rowerze
z tasiemkami przy kierownicy, chocia Pat
nie wierzy, e mogaby by dobr matk. Ellen nie dopuszcza do siebie myli, e do jej
eliwnego serca mgby zakra si
mczyzna. Gdyby pojawio si takie
niebezpieczestwo, natychmiast znalazaby
bezwolnego atrakcyjnego dwudziestolatka
i si z nim przespaa. Te trzy kobiety wystpuj jednak w przyrodzie / w mojej gowie

76/687

bez mczyzn. Tworz co na ksztat trzyosobowego kobiecego konglomeratu.

Kiedy miaam dwadziecia lat, dowiedziaam si, e mczyni nie potrafi szybciej
ni kobiety odgadywa, czego chc kobiety.
Wtedy zdecydowaam, e Pat, Ellen i Maxine
zamieszkaj razem w czym, co nazwaam
Domem Kobiet, a co byo ich wsplnym
mieszkaniem. W ktrym odgaduj, czego
chc, i s bezgraniczn mioci.
Zwracaj si do siebie sweetie pie. Nie
mam
zielonego
pojcia,
skd
to
wytrzasnam.
Gdyby miay by ptakami, to Pat byaby
zimorodkiem, Ellen gilem, a Maxine Simmons szpakiem. Gdyby miay by kwiatami,
Pat byaby niezapominajk, Ellen frezj,
a Maxine Simmons storczykiem. Gdyby

77/687

miay by smakami lodw, Pat byaby mietankowym, Ellen truskawkowym, a Maxine

mitowym.
Domylacie si, e mogabym opowiada
o nich w miar dugo, ale wydaje mi si, e
mwienie dugo o czym, co si wymylio,
jest niestosowne. Odzywa si we mnie Maxine Simmons.
Kiedy jad tramwajem i nagle otaczaj
mnie szalecy w przezroczystych sukienkach
mierdzcy moczem i piewaj swoje
powstacze piosenki, i mam wraenie, e
scz do mnie swoj energi, wyczuwaj
mnie i dlatego staj obok, w pewnym momencie pojawiaj si one. Zamieniam si
w te trzy kobiety i Ellen chwyta Maxine za
rk, eby si nie baa. Musz w tym

78/687

momencie wydziela jak mocniejsz moc,

bo szalecy odchodz.
A kiedy wracam do pustego mieszkania,
wracam jak z frontu, bo wiat na zewntrz
nie jest z satyny, a ojciec rozmawia ze mn
przemowami, to one nastawiaj kpiel,
okadaj si kodrami i robi sobie herbat.
Are you OK, sweetie pie? I nie musz si
was ba.
Wic jeli zastanawialibycie si, o czym
marzy dziewczyna, gdy dorasta zaczyna, to
to jest wanie to, to jest zaklte w ich magicznych zeszytach zapinanych na zamek
w ksztacie serduszka.
Nie jest atwo przebywa stale na
wewntrznej emigracji, potrzebne s narzdzia i one si nazywaj uywki. Wtedy na
drzwiach zawieszacie napis Zaraz wracam,

79/687

a jeli okae si w pewnym momencie, e

powrt was nie interesuje, to znaczy, e
jestecie uzalenieni i prosz pani, no, bez
terapii to ja tego nie widz.
***
Kiedy poznaam swojego obecnego istniejcego naprawd chopaka i poszlimy na
pierwsz randk, to on zapyta: to co? moe
jakie piwko?. A bya jedenasta.
Czy moglibycie askawie domyli si, co
byo dalej, bo mnie naprawd nie chce si
tego opisywa?
No dobrze, no powiem wam troch.
Nie, nie potrafi. Zreszt mam wraenie,
e nie ma co opisywa. Chopak i dziewczyna
bawi si razem mniej lub bardziej wesoo.
Najwaniejsze jest to, e nie umiaam si
za bardzo bawi na trzewo. Po kieliszku

80/687

czerwonego wina w romantycznej knajpce stawaam si czarujca i wesoa, bez tego przypominaam pap skrzyowan z europalet.
A potem najgorsze przecie czas mija,
a my nie bylimy ju tak zakochani, nie
bylimy dla siebie nowymi wyspami, ktre
zwiedzamy, i nie wystarczao, e si widzimy
i na Bielanach karuzela, karuzela. Czuam, e
musz to jako nadgania, nadrabia, wic
biegaam z siatkami ze sklepw nocnych,
o widzisz, tutaj kupiam dwa winka, jedno
francuskie, a drugie chilijskie, dzwoniam na
nocne takswki, eby dowoziy na imprezy
kolejne czteropaki, ratowaam go kieliszkami
tequili, kiedy nie chcia bawi si dalej.
To byo bardzo smutne.
A ja chciaam by bardzo wesoa.

81/687

Dlatego kupowaam sobie jeszcze trzy

mocne piwa i wypijaam je w kiblu, i tylko
miaam powany problem z utylizacj
puszek.
A jeli co zostawao, to wypijaam to
nastpnego dnia. I od rana miaam wietny
humor. Tylko potem, dnia kolejnego, byo
gorzej.
Mj chopak zacz si troch denerwowa, kiedy nagle w rodku nocy te piwa
wypijane w kiblu zaczynay dziaa na mnie
z si wodospadu i przestawaam mwi oraz
porusza si koordynacyjnie, a rano nie pamitaam, co si dziao.
W pewnym momencie ycia piam na
przykad po to, eby si przekona, czy tym
razem urwie mi si film. I w jednym

82/687

przypadku na sze si nie urywa, a ja

cieszyam si z sukcesu tego jednego razu.
Nie wpadoby mi wtedy do gowy, e mam
przesta pi, tylko chciaam, eby ten film mi
si nie urywa.
No bo to jest potem problem.
Co robiam.
Co mwiam.
Czy wszyscy widzieli, e byam pijana.
Gdzie zostawiam sweter.
I dlaczego mj chopak ma do mnie
pretensje.
Aaa! No i przecie yjemy w XXI wieku,
kobieta, ktra si nie odchudza, nie jest kobiet, ciemnia i kamie, a przecie ja jestem
kobiet, cisa dieta tysic kalorii dziennie,
cukinia i chude miso.

83/687

A w alu swego serca mylaam, jak to?

jak to? to ju nigdy nie zjem opakowania delicji na raz?
No to zjadaam. I potem wszystkie
wczniki w mieszkaniu miaam umazane
czekolad.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Dwa

Tabliczka jest czerwona z duym napisem

Orodek terapeutyczny dla osb z problemami alkoholowymi. Tam si nie wchodzi
na szpilkach, tam si wchodzi w kapturze.
Termin alkoholik by mi tak bliski, jak
Snoop Doggowi plakat Narkotyki to mier
i bl z gwk makow w ksztacie czaszki.
Ja w ogle nigdy bym nie pomylaa, e
tam pjd. Ju prdzej sobie siebie wyobraaam w jakim Betty Ford Center, tylko

85/687

e po polsku. Albo e bd chodzi do terapeuty i mu opowiada raz w tygodniu sama

nie wiem o czym. Ale skoczyam w sponsorowanym przez NFZ betonowym budynku,
gdzie nie leczyy si adne znane osoby.
Decyzj o tym, e to koniec, podjam
wiele, wiele miesicy po tym, jak rozbiam
sobie nos. Miesicy oszukiwania si, e
jeszcze mog, bo jointy znosz we mnie jako
dziaanie alkoholu i nie upijam si jak winia,
i nawet nie jad do nocnego, i nie potykam
si o kurtk. I mogam wychodzi do ludzi,
mogam si z nimi spotyka w Willi na
Barskiej oraz na wakacjach.
Ale wyrok ju by.
Mnie si bardzo ciko yo z wiedz, e
nie mog pi. Wiedziaam, bo tak byo napisane na forum gazeta.pl. I wiedziaam, e

86/687

kiedy nastpi ten moment, e przyczesz

si, wyprostuj i powiem: dobrze, to ja teraz
id si leczy na alkoholizm.
I w ogle nie stao si nic takiego ekstra,
e kady musi osign swoje dno czy co. Ja
ju osignam, dziki, ju sobie nos
rozbiam we Wocawku. I nie wiedziaam,
jaka mnie czeka superniespodzianka, jak ju
si tak adnie zdecyduj pj do terapeuty
od uzalenie.
Decyzj o tym, e przestaj pi, ale ju
NAPRAWD, i id si leczy, podjam po
tym, kiedy odwiedzi nas Jan P. Super,
pomylaam, super, Jan P., i otworzyam piwo, a Jan P. przyszed, co tam powiedzia
i poszed, szybko, a ja zostaam ze swoim
chopakiem, ktry nie mia zasadniczo
ochoty na piwo, ale skoro ja ju sobie

87/687

otworzyam, to czemu nie. I potem wypilimy

tych piw jeszcze cztery.
Nawet nie pamitam, czy co si dziao
wtedy, czy po prostu siedzielimy przy stole
i puszczalimy sobie pyty, pamitam tylko
uczucie, e to jest bez sensu.
A moe dotaro do mnie, e to wcale nie
jest tak, e si robi lepiej od tego picia. e
jest tak samo. I e cigle jest tak samo. Za
kadym razem.
No nie umiem tego inaczej wytumaczy,
to po prostu byo bez sensu. Strasznie nudne.
To siedzenie przy tym stole, to suchanie
Stoogesw pidziesity raz. Ju ani si
czuo w to nie zakradaa adna, ani nawet
ulgi w tym nie byo. Tylko takie stenie
w czterech cianach z pytami. I pomylaam,
dobra. Podejmuj wyzwanie Actimela.

88/687

Ha. atwo powiedzie.

Kiedy na trzewo masz w rodku kb
waty szklanej z oowiem, domylasz si, e
potrzebna ci pomoc specjalisty. Prbowaam
ju sobie radzi sama i nie wyszo. Wic tym
razem, pomylaam, tym razem pjd do
psychologa.
Specjalista nr 1 przyjmowa na Saskiej
Kpie w prywatnej klinice. Powiedziaam mu
o mamie i tacie, o ambicjach artystycznych
i o tym, dlaczego od dawna nie jestem sob.
Aha. I e pij. Specjalista wzi dwie stwki
i kaza wrci za tydzie, e on si
skonsultuje.
Nie zapominajmy o wanej rzeczy.
Kilkanacie miesicy wczeniej kumpel
poradzi mi: to zacznij pali jointy, a ja
przekonaam si do tego pomysu i paliam

89/687

od rana do wieczora. I byo mi z tym

wietnie.
***
Wydaje mi si dosy zabawne, e miaam
kiedy chopaka, ktry pali marihuan, a ja
robiam mu awantury, bo bardzo si baam,
kiedy by nietrzewy.
Nie byam do tych jointw kiedy za
bardzo przekonana. W oglniaku wyldowaam ze stanami lkowymi w azience,
mylc, e wszyscy dookoa s obcy, a ciany
brzowe we wzory.
I, szczerze mwic, teraz nawet nie wiem,
jak dugo trwa ten okres, kiedy tu po przebudzeniu, przed nastawieniem wody na herbat, szam do azienki i zapalaam fajk.
Jak do tego doszo w ogle.
Jak to si zaczo.

90/687

No, na bank od tego, e o matko wita,

co za superwynalazek kiedy palisz jointy, to
nie urywa ci si film!
I e mieszkaam sama w tym mieszkaniu
po babci i nie wiedziaam, czy bd w nim
mieszka; czy dom jest w Sopocie, gdzie jad
na trzy dni, czy te tutaj, gdzie nie ma moich
przedmiotw, i kiedy bd musiaa wzi
kredyt na wykupienie tego mieszkania, ale na
razie nie bior, bo nie wiem w ogle, co
z moim yciem, bo toczy si od jednego
wyjazdu w ramach zwizku na odlego do
drugiego.
Potem zorientowaam si, e wracam do
domu dlatego, e mam tam jointy. Kiedy
w rodku nocy wziam takswk z klubu
i z powrotem tylko po to, eby po nie
pojecha.

91/687

To byy momenty wiadome. Ale zupenie

nie wiem, ile i jak dugo jaraam non stop.
By moe dokadnie od tej chwili, kiedy
poradzi mi kolega.
Najfajniejsze byo to, e nie piam, a miaam swoje uzalenienie. Bardzo mi si to
podobao. Nikt nic nie wie. Nareszcie. Ludzie
jad czterdzieci pi minut tramwajem do
pracy i myl o plackach ziemniaczanych
i robotach
drogowych,
a ja
widz
przestrzenie, widz przestrzenie midzy
domami i mam w dupie to, e mam jak
prac, ktrej nie lubi, ktrej mam mao i za
ktr dostaj duo pienidzy.
Tylko e w pewnym momencie nie mogam ju nic. Wszystko, co robiam, byo
poprzedzone, przeplecione i zakoczone
paleniem i nie wiedziaam, ile mi to zajo,

92/687

czy mi si podobao i co waciwie chciaam

zrobi. Powtarzam: wszystko.
Jednego tylko mi teraz brakuje. W yciu
nie umiaam tak si skupi nad artykuem
o gospodarce i PSL-u jak po jointach.
***
Kiedy teraz na to patrz, widz wyranie
co jeszcze, co, o czym nie miaam wtedy
pojcia.
Widz strach.
Tony i hektolitry strachu.
By to strach przed ludmi i samotnoci
jednoczenie.
Nie wiedziaam, jak si rozmawia. Nie
wiedziaam, jak si mwi do ludzi.
Miaam taki zeszyt od jedenastego roku
ycia i w nim pisaam. W ogle to pisanie
pozwalao mi si mniej wicej zorientowa,

93/687

co myl i czuj, bez tego miaam wraenie,

e przesadzam, bo inni jako lepiej wszystko
znosz.
Swoj pierwsz prawdziw przyjacik
poznaam w ten sposb, e wzia ode mnie
na wycieczce szkolnej do Opinogry ten
zeszyt i go przeczytaa, a potem oddaa mi,
mwic: Krystyna, jeste najbardziej
fascynujcym czowiekiem, jakiego poznaam. Naprawd tak powiedziaa. Nikt mi
tak nigdy nie mwi, ja mylaam, e wszyscy
si ze mnie miej. e jestem taka raczej
brzydka i gona, i pusta w rodku.
Siedziaam godzinami w tym pustym
domu na przedmieciach, suchaam w kko
Even Flow i wyobraaam sobie, e jestem
gdzie bardzo daleko dorosa i gram na gitarze, i wszyscy mnie kochaj. Ale to nie miao

94/687

nic wsplnego z bladymi wiatami Falenicy,

z telewizorem i cigncym si, pustym
wracaniem ze szkoy do domu. Nie miaam
z kim rozmawia, wic sobie wyobraaam
rozmowy.
Kiedy ju moja pierwsza prawdziwa przyjacika oddaa mi zeszyt i poczuam si kim
wyjtkowym, zaczymy siedzie w jednej
awce. Siedziaymy w niej przez cztery lata.
I przez cztery lata wszystko, co miaymy
sobie wanego do powiedzenia, pisaymy
w moich zeszytach. Pisaymy rozmowy. Nie
umiaabym tych rzeczy powiedzie. Tych
rzeczy, czyli tego, co czuam. W ogle.
U mnie w domu nie mwio si o emocjach,
mona byo co najwyej z siebie poartowa.
Ta samotno rozcigna si na dugie
godziny w Instytucie Filozofii, w ktrym nie

95/687

chciao mi si czyta Habermasa i Diltheya.

Czuam, e jestem po prostu gupia, bo nic
nie rozumiem, i nie mogam si zmusi do
czytania tych zda o wadzy, spoeczestwie
i jzyku. Dzie za dniem, zmczona
i przytoczona
swoim
nierozumieniem,
cignam sam siebie do Instytutu i zapadaam si w siebie. Ja chciaam, eby mnie
kto przytuli po prostu. I denerwowaam si,
e nie mam nic do powiedzenia. Moja gowa
ziaa pustk, czuam lodowat obo, tak
bardzo nie interesowa mnie Pseudo-Dionizy, tak bardzo ontologia wydawaa mi si nierozsdna. Zaoyam si z przyjacik
o tysic zotych, e nie zdam egzaminw na
pierwszym roku.
Przegraam.

96/687

Miaam wraenie, e znajduj si midzy

pionowymi i poziomymi liniami, midzy
ktrymi jest szarobiaa przestrze. I kiedy
wracaam autobusem 521 do domu
i suchaam Sonic Youth, robio mi si jeszcze
nieprzyjemniej.
Najzdolniejszy
z moich
kolegw czyta powieci milicyjne pod awk.
Na trzecim roku zrezygnowa ze studiw.
Kiedy wychodziam z biblioteki i syszaam,
jak dwch modych mczyzn gra w szachy
i jeden mwi: ale wiesz, e idea nie zawsze
jest idealna?, czuam, jak wszystko robi si
zimne i w gowie mam przecig.
Wic z nimi te nie rozmawiaam, bo jedyne, co mogabym im powiedzie, to: ja nic
nie rozumiem.
A potem dostaam kolorow prac
w telewizji muzycznej, moje marzenie

97/687

z dziecistwa o byciu takim jak prezenterki

z MTV si spenio. Ale te si baam, baam
si wszystkiego, e le zrobi i e ludzie mnie
nie lubi, ci ktrzy mnie ogldaj, bo jestem
niewystarczajco fajna, czy tam wyluzowana,
e przede wszystkim jestem kompletnie nijaka. To byy w sumie pikne czasy, kolorowe
ubrania, soce, ale ja si bardzo baam.
Zreszt nie byam jedyna, bo laska, ktra zajmowaa si gomi, chowaa si do toalety,
kiedy przyszed Andrzej Piaseczny czy
Muniek Staszczyk, bo nie znaa Muka
Staszczyka i jej normalnym, ludzkim odruchem bya ucieczka.
Siedziaam w tej pracy i kiedy ju
wyczay si kamery, to byam przeraona,
e nie jestem taka wesoa jak moi koledzy. e
nie umiem tak artowa z robienia laski

98/687

i z kupy jak oni, nie jestem taka zabawna. Jak

piam na grillu integracyjnym, to troch
o tym zapominaam. I tak mnie uwierao to,
e jestem z Falenicy i mj chopak nie chce
si ze mn kocha, i jestem pewnie brzydka,
ale uwierao jakby mniej, jako to mogam
rozmikczy, jako znie w ogle to, e
jestem gorsza. Strasznie chciaam, eby oni
mnie lubili, ci weseli, fajniejsi ode mnie
ludzie z nieustajcym konkursem na cit
ripost.
Teraz wiem, e byam gupia, bo miaam
dwadziecia dwa lata, a oni po prostu
przerzucali si zoliwociami, bo nie umieli
normalnie ze sob rozmawia.
Przebywanie z osobami byo dla mnie
nieznone, bo nie wiedziaam, co mwi. Jedyne momenty, kiedy naprawd z kim

99/687

rozmawiaam na trzewo, to byo przed

wczon kamer. W pracy, kiedy robiam
wywiady. By spokj, przestrze i mogam
mwi, a jednoczenie byam ciekawa. Miaam takie zadanie, e to jest Jacek Stachursky i ja mam pitnacie minut, eby z nim
porozmawia. I mnie ten Jacek Stachursky
naprawd ciekawi e kim on jest, e
dlaczego to robi, czy naprawd uwaa, e to
jest spoko? e to jest fajne? Czy moe
chciaby
jednak
mie
pizzeri
w Czechowicach-Dziedzicach? I nikt mi nie
przerywa, nikt nie rzuca wesoego arciku.
Ale bez studia telewizyjnego i programu
do nagrania byo tylko morze rozpaczy
i nieustajce poczucie, albo e jestem gorsza
od tego, z kim rozmawiam, albo e si nudz.

100/687

W stanie zmienionej wiadomoci to si

nagle robio niewane.
Nagle wszystko stawao si niezwykle interesujce, a ja odkrywaam, e mam uczucia. I s jakie rzeczy, ktre mi si podobaj
i te uczucia wzbudzaj, i mog o tym mwi.
Nabieraam ciaa, ciaru, jakoci. Miaam
jakie waciwoci w kocu, nie byam tylko
nieustajcym brakiem brakiem riposty,
pomysw i urody.
Wic pod tym wszystkim by lk. I to, e
eby nie by kurwa sama, SAMA przez cay
czas, w tych odmtach autobusu 521, w tym
Instytucie Filozofii, w tym pokoju na piterku w domu moich rodzicw, eby nie by
sama, musiaam by najebana.
***

101/687

Specjalista nr 1 konsultowa si ze mn
dwadziecia minut, znowu wzi dwie stwki
i powiedzia:
Wie pani, tak rozmawiaam z kolegami,
no i jednak wydaje mi si, e pani powinna
zosta skierowana do specjalisty od uzalenie. Ja tu mam numer, to jest pan
Leszek, on kiedy u nas tutaj pracowa, tak
e tak e jest te psychologiem i oglnie
z pani bdzie mg rozmawia o pani problemach, no ale przede wszystkim jest jednak
terapeut od uzalenie.
Poniewa specjalista nr 1 i tak mnie
odrzuci, to jemu pierwszemu powiedziaam
to, o czym nikt kurwa nie wiedzia.
Bo wie pani, ja jestem chyba te uzaleniona od marihuany.

102/687

Chyba? Czowieku, ja od rana do

wieczora chodziam nastukana i wszyscy
myleli, e taka wyluzowana jestem, tylko
mj chopak nie mg si ze mn dogada.
No widzi pani. To tym bardziej.
***
Pan Leszek robi w systemie. Pan Leszek
ma okulary i jest ubrany w dinsowy mundurek. Mwi mikkim terapeutycznym
gosem i nic nie kuma. I uywa sowa
trawka.
Mwi mi, e musz przesta pali trawk,
jeli mam zacz terapi.
Ja mu na to odpowiadam, patrzc na
niego oczami jak spodki i czujc fontann
przeraenia: ale ja nie potrafi.

103/687

Mwi te chyba: ale ja jestem uzaleniona od alkoholu, nie wiedziaam, e nie

bd moga pali.
On mwi mi, e mam inne sposoby
rozadowywania stresu, takie jak nikotyna
czy jedzenie sodyczy, wic moe bym ich
uya. e skoro nie potrafi przesta, to przecie mog i na zamknit terapi do
orodka albo na Sobieskiego.
Ja na to, e jak to, przecie mam prac.
On, e no, wie pani, pacjenci podejmuj
rne decyzje.
Czyli e mam si zwolni z pracy i pj
na odwyk? Niedoczekanie.
Coraz bardziej czuj, e dzieje si ze mn
co dziwnego, Hiroshima meets Nagasaki.
Wiem, co si dzieje, przecie czytaam o tym
w czasopimie Charaktery albo na stronie

104/687

dobrego ksidza. Czuj, e jestem pod cian,

e broni si we mnie to, co jest moim uzalenieniem,
e
Mechagodzilla
mwi:
pierdol, pierdol t trzewo, przecie
kurwa mwiam, e pi nie chc, bo film si
mi urywa, nic kurwa nie wspominaam
o trzewoci, tenisie i colgate whitening dla
caej rodziny, fuck you, you motherfucker.
Wrciam do domu i wyam przez cae
popoudnie. Wyam z przeraenia. Wyam
tak, e ssiedzi wezwali policj. Wyam, bo
tak bardzo si baam, co si ze mn stanie.
Wyam, bo zdaam sobie spraw, e jest
o wiele gorzej, ni mylaam, i nie mam
znikd pomocy. Pan Leszek nie wyda mi si
zbyt pomocny.
Zadaam mu wtedy pytanie, na ktre nie
umia odpowiedzie: a co ja z tego bd

105/687

miaa?. To pytanie znaczy: co bd miaa

zamiast?. Pan Leszek w swoim dinsie
zrobi jeszcze wiksze oczy i wymema co
w stylu: jak to: co pani bdzie miaa??.
Nie zrozumia pytania.
A ja nie wiedziaam, po co ja mam to
sobie robi.
Przez nastpne trzy dni paliam dwie
paczki papierosw dziennie.
Pan Leszek nie wspomnia, e niepalenie
marihuany, sorka niepalenie trawki jest
znacznie atwiejsze, kiedy si jej nie ma
w domu.
miejcie si, miejcie, ale takie dobre
rady jak: jeli jeste alkoholikiem, nie
trzymaj alkoholu w domu albo: nie trzymaj
w domu trawy, jeli jarasz od rana do
wieczora, a chcesz przesta to s rady,

106/687

ktrych potrzebujesz, bo niestety od momentu, kiedy wpisae sobie uzalenienia

w rubryk Zainteresowania, to jeste
naprawd cienki bolek. Ja, Krystyna alkoholiczka i narkomanka, wiem o tym.
Mylaam sobie tak:
Nie chc by trzewa. Trzewo kojarzy
mi si z nieustajc czujnoci i napiciem,
podczas gdy yczyabym sobie z rozmachem
mie wszystko w dupie.
Przecie jest nawet lepiej, ni mona by
chcie oprcz tego, e jestem moda, sympatyczna i zabawna, to dostaam podwyk
w pracy, ktra nie jest cikim zajciem. Mj
chopak najlepszy, jakiego mogabym
wymyli w kocu ze mn mieszka, uporzdkowa wszystkie kable, a wczoraj zapaci za prd i mj ZUS.

107/687

Pan Leszek nie by mistrzem wiata, nie

by te mistrzem konwersacji. By raczej
czym potwornym w porwnaniu z moimi
wesoymi kolegami w duych spodniach,
ktrzy od rana wychodzili z biura w krzaki,
eby zapali jointa, przypomina wycignity
z pawlacza tapczan, ale wiem, e prdzej czy
pniej
musiaam
pierdoln
czoem
w cian i si zdziwi. Pan Leszek, ktry
mwi trawka i nie rozumia, dlaczego nie
chc powiedzie w pracy, e id na szeciotygodniowy odwyk na Sobieskiego, pozwoli mi
pierdoln w cian i oto miaam biao na
czarnym, e si rozpadn, jeli nie przestan
pali. Czyli to ju nie byo takie mae przytulne uzalenienie.
I za to, panie Leszku, dua dzikwa!
***

108/687

Strasznie wyam wtedy, wspominaam.

To by skowyt, nie przesadzam. Zupenie nie
wiedziaam, co ze sob zrobi. Czuam, e
teraz to ju cay wiat kiwa na mnie palcem
i mwi: doigraa si, moja panno, twoje
ycie to sodoma i gomora, ksiki nie napiszesz, a losy twoje s sromotne.
Potem poszam do trzeciego specjalisty,
ktry powiedzia mi: pal sobie, uzalenienie
karmi si poczuciem winy. Musisz zrobi terapi. Wyjedziesz na wakacje na obz, sze
tygodni
na
Mazurach,
przynajmniej
zobaczysz, czy ci si podoba na trzewo.
Trzeci specjalista wzbudzi moje zaufanie
totalnie, zapomniaam o panu Leszku. Mwi
kurwa i nie ma co si z tym pieprzy,
a potem miao si jeszcze okaza, e interesuje
si
dwigami
budowlanymi

109/687

i urawiami, mimo e jest kobiet po

szedziesitce.
Chcesz mie kiedy dzieci? zapytaa.
Powiedziaam, e tak.
A ona na to, e wszystko bdzie dobrze.
Mogaby powiedziaa przychodzi
do mnie i paci mi te sto zotych dwa razy
w tygodniu, ale po co, skoro ja wol si zajmowa czym ciekawszym, a ty moesz
zrobi terapi w orodku, za darmo.
Ale ja zajknam si ja si boj, e
mnie kto rozpozna.
Chciaam mie wersj deluxe, Betty Ford
Center, ja i Kirsten Dunst, a nie dzieciaki
z Pragi i wytykanie palcami.
Suchaj, chcesz przesta? To id do
orodka. Tylko id blisko, tak eby miaa
w kapciach. Inaczej ci si nie bdzie chciao.

110/687

Wybierz taki, ktry masz najbliej. A w ogle

to masz jeden dwie ulice od siebie. Albo
poczekaj i si zapisz na te Mazury. Las, woda,
sama bym pojechaa.
Wspomniaa te, e ja to jestem na pi
lat dwa lata normalna terapia, potem terapia DDA, potem budowanie tosamoci.
Poczuam si jednak troch, jakbym
zaprenumerowaa Charaktery.
***
No i co teraz?
No i co teraz, kurwa? Mam zamieni imprezy pitek / sobota na spotkania anonimowych alkoholikw i anonimowych narkomanw? Na Klub Rodzin Abstynenckich
Ostoja, gdzie mczyni w swetrach i kobiety w kozakach siedz przy paluszkach?

111/687

Pan Leszek, kiedy powiedziaam, e

spotykam si ze znajomymi w klubie i niektrzy nawet graj na gitarach elektrycznych,
popatrzy na mnie, jakbym przesza na esperanto, i zapyta: Ach, czyli przestaa pani pi,
ale nie zmienia pani trybu ycia?. No a co?
Mam
siedzie
w domu
i haftowa?,
spytaam.
Bo jednak nie do koca chodzi tylko o alkohol czy jointy. Chodzi te o t sympatyczn
szemran
atmosfer,
ktra
sprzyja
przypadkowym rozmowom i sprawia, e
czujesz si, jakby schodzi do podziemia, bo
matka mwia o dziewitej: id spa, a ty
nie pisz, mimo e jest druga w nocy,
i w dodatku odzywasz si do nieznajomych,
a oni si miej i ty miejesz si do nich, bo
chroni was paszcz niezobowizujcej nocy.

112/687

Niezobowizujcej niekoniecznie w sensie

etycznym raczej w takim, e nie myli si
wtedy o pracy, o przyszoci, rodzinie. To
czas wczykija, nieodpowiedzialnego rozrabiaki to czas, kiedy moesz wspi si na
przystanek autobusowy, bo chcesz zobaczy,
jak wyglda jego dach od zewntrz. Bo
moesz by pilotem i nikt ci z tego nie rozlicza, i nie rozpraszaj ci pdzce do
Raszyna tiry i autobusy podmiejskie.
A tak? A tak to zostaje mi szynka wiejska
mini z Tesco, tylko 11,99.
Nie wiem, jak to si stao. Byam taka
szczliwa. Jechaam do pracy i byam w zakazanym stanie umysu. Oni nie wiedzieli, e
jestem gdzie indziej, e kalejdoskop dozna
zmysowych ukada mi w gowie zupenie
inne obrazki ni te, ktre widz oni. e moje

113/687

samotne siedzenie w domu w weekendy ma

sens i jest wypenione zaangaowan lektur
tekstw o sytuacji politycznej w Laosie,
mimo e zasadniczo interesuj si innymi
rzeczami. e mog chadza na imprezy i nie
pi, bo wystarczy joincik.
To si potem zmienio o sto osiemdziesit
stopni, bo ja zawsze chciaam mie pitk ze
sprawowania. Kiedy piam, moja samoocena
bya zdecydowanie obniona i wol sobie nie
wyobraa, co myleli moi niezobowizujcy
znajomi, kiedy nagle musieli mnie wynie
do takswki.
No ale nie pij, nie pij teraz mylaam.
Nie miewam ju twarzy z poldwicy i tylko
nie wiem, jak bd si bawi w sylwestra,
skoro tak lubi szampana, no ale zobaczymy.

114/687

No i po wizycie u pana Leszka okazao si,

e nie mog mie pitki ze sprawowania.
e jestem za.
Mnie naprawd nie przeszkadzao, e
z hip-hop kolegami pal sobie i potem nie
czuj nic. Potem widz powietrze. Potem jest
inaczej.
Zaczo
mi
przeszkadza,
kiedy
postanowiam, e nie bd jednak zaczyna
dnia od porzdnego maszka.
Dlaczego zaczynaam?
Bo ja si wybudzam szarpniciem. Szarpie mnie, jakby pocig zahamowa.
I wydaje mi si, e czeka na mnie tysic atletw z biletami na Bornholm, ebym tam
zrobia odpraw posw greckich. Czy znasz
to uczucie, e budzi ci lista obowizkw?
Wic maszek i elegancko, nic nie musisz. Tu

115/687

maile sprawdz, tu pomaluj, tu pranko

nastawi, hej ho.
Przed wyjciem z domu maszek. W torebce zestaw pi gramw i fifka. Kiedy sen
mija, kiedy zaczynasz odczuwa rozdranienie albo po prostu miny ju dwie godzinki,
to szukasz jakiej toalety, rozgldasz si
w strachu, bo moe by kamera, a przede
wszystkim inni ludzie, inne kobiety zasadniczo, ktre mog poczu, e kto pali marihuan normalnie w kiblu.
Historia uzalenie rozgrywa si w kiblach. Kibel w BUW-ie. Kibel na wydziale.
Kibel w kinie. Wydmuchiwanie sodkiego
dymu w kratk wywietrznika. Nasuchiwanie,
czy kto obok robi kup, bo jak tak, to
niedobrze, bdzie tam siedzia duej i zorientuje si, e ta szczupa blondynka

116/687

w czarnej kurtce co tam palia. Wic

czekanie w napiciu i ciszy, a bdziesz sama
w kiblu. Potem szybko, gboki wdech,
jeszcze jeden i jeden na zapas. Syszysz, e
kto wchodzi, nie wiesz, co robi, panikujesz.
Ale nic, udao si.
Ale kiedy pomylaam sobie, no nie,
heje hola, we nie pal dzisiaj, bo palisz,
a pan Leszek mimo wszystko mia troch
racji.
Nooooo, to wtedy poszo.
We sprbuj sobie czego zabroni.
Sprbuj zabroni sobie buraka. Cay dzie
bdziesz myle o buraku, mimo e burak nie
jest atrakcyjny przecie. Serio, serio.
Nie wiem, ile to trwao, moe miesic,
moe ptora, ale to dopiero by koszmar.
Wtedy dopiero zaczam jara bez przerwy

117/687

i zaczam si czu najgorzej na wiecie, bo

marihuana powoduje, e wszystko staje si
bardziej rzeczy mie s bardziej mie,
rzeczy chude s bardziej chude, rzeczy
smaczne s bardziej smaczne, a rzeczy,
ktrych si boisz, wygldaj jak stumilowy
las. Przez dwa miechy yam w stumilowym
lesie, ktry sama sobie zasadziam, i by
chyba z bambusa, tak szybko i bujnie mi
wyrs.
To twoje lki, Krystyna, mwiam sobie.
Twoja gowa je generuje. Nikt nie ma do
ciebie o nic pretensji, pan Leszek nie ma,
mama nie ma, tylko ty. Only you.
No ale miaam te pretensje cakiem spore,
wic w pewnym momencie poszam znowu
do specjalisty nr 3 i mwi:
Pal coraz wicej.

118/687

Pal sobie.
Pal od rana, nie wiem, co mam zrobi.
Wtedy potraktowaa mnie tward mioci, mimo e zy jak grochy leciay mi po
twarzy.
Mwiam ci. S orodki. Masz jeden
dwie przecznice od domu. Nie ma innego
rozwizania. A teraz id ju i nie zawracaj mi
gowy, bo nie mam czasu.
No jak to, mamo, nie ma innego rozwizania? Linoleum i system?
***
O twardej mioci pisz ci, co si znaj na
uzalenieniach. Twarda mio to znaczy, e
kiedy kto, na kim ci zaley, zalewa si
w trupa, gubi klucze i nie wie, jak si nazywa,
to nic nie robisz.
To nie jest takie gupie.

119/687

Chodzi o prawd, o ktrej wiedz nawet

gwiazdy popkultury kady rodzi si i umiera sam. A jak si zarzygany obudzi sam
w ku i nikt mu nie poda herbaty, a w pracy
nie dadz mu urlopu na danie, to moe zda
sobie spraw, e to jest co wicej ni lubi
si wyluzowa.
To takie proste.
Bo, zastanw si, masz darmow zot
kredk, ktr malujesz sobie wiat, jak
chcesz, i nie musisz si niczym przejmowa
za bardzo. I przychodzi kolega z koleank,
i mwi, we, Stefan, ju od t kredk, bo
przecie nie jest wszystko zote i nie wszystko
zoto, co si wieci, pobd troch z nami
w wiecie black & white.
Nawet jeli lubisz koleg z koleank, lubisz bardzo, to jednak rezygnacja ze zotej

120/687

kredki jest jakim kretystwem, nie

uwaasz?
Masz prost substancj chemiczn, ktra
sprawia, e jeste zadowolony.
e si nie boisz.
Nie jkasz.
Nie wstydzisz.
Masz z niej zrezygnowa? Nikt ci tego nie
przetumaczy. Nikt.
I pewnego dnia budzisz si, a dookoa nie
ma nic. I wtedy moe co ci zacznie wita.
Ale ja nie wiem, nie znam si. Mog
mwi tylko za siebie.
***
W tym krtkim intensywnym czasie, od
momentu kiedy dowiedziaam si, e jednak
jestem uzaleniona od dwch rzeczy, a nie od
jednej,
i e
jestem
i alkoholiczk,

121/687

i narkomank hej, najbardziej doskwierao

mi to, e nie mog leczy swoich lkw. Poza
tym zdaam sobie spraw, e jednak przestaj
wiedzie, na czym polegam. Mimo kolorowych butw, mimo koncertw niezalenych
i mimo wszystko, mn byo co innego.
I chciaam leczy to co.
Wrciam do domu i ze wiadomoci, e
nie ma drogi rowej dla mnie, drogi exclusive do nabycia w Sephorze, wyrzuciam do
kibla pi gramw marihuany oraz glinian
fajeczk do kosza na mieci i postanowiam
nastpnego dnia pj do przychodni po
nowe ycie.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Ich bin zufrieden

Nie wiem dlaczego, ale wydawao mi si,

e kiedy zgaszam si dobrowolnie na
leczenie, to zostan przyjta w jakiej sympatycznej atmosferze i wszystko bdzie
dobrze.
Ot le mi si wydawao.
Znaam ju przychodnie byam przecie
u pana Leszka. Dla dziewczyny z prenumerat Przekroju, co popija czekolad
w Czuym Barbarzycy, pjcie do takiej

123/687

przychodni jest jak wycieczka do Suwak bez

karty do bankomatu i majtek na zmian.
Powiedzenie do siebie: mam problem,
tak serio, szczerze, w pokoju, bez nikogo,
powiedzenie tego sobie zmienia stan umysu.
Na zawsze. To jest stuprocentowa, kompletna pacyfikacja. Rozkadasz rce i si
poddajesz.
Podobno to jest potrzebne. Bez tego nie
zmienisz swojego ycia.
Ale ten stan umysu trudno porwna do
randki w ciemno.
W kadym razie spacyfikowana, nie
masz ju siy na wymylanie kolejnych powodw, dla ktrych budynek z czerwon
tabliczk Przychodnia ds. uzalenie ci nie
ley.

124/687

Po prostu tam idziesz. Wyczasz mzg,

starasz si wyczy wstyd. Wydaje ci si, e
ludzie na przystanku autobusowym wiedz,
dokd idziesz. Nie malujesz rzs, bo nie
warto. Wchodzisz tam jako czowiek
zamany. Bez godnoci. Taka jest prawda.
Gosem zamanym mwisz: chciaam si
umwi na wizyt.
Dla nich jeste kolejnym czowiekiem
zamanym, oni tam pracuj, ginekolog nie
dziwi si specjalnie na widok kolejnej
waginy.
Dostajesz swojego psychoterapeut. Swojego, czyli takiego, ktry akurat ma wolny
termin. Nie wiesz jeszcze o tym, ale nieatwo
bdzie go zmieni. Taka jest zasada, nie musisz jej rozumie. To paragraf 22.

125/687

Moja terapeutka nazywaa si Boena

Smyczek.
Usiadam przeraona w fotelu i powiedziaam jej o pknitym nosie, urwanych filmach, kolegach, ktrzy jak na dwa tygodnie
wyjedaj do pracy, to pij codziennie,
marihuanie, ktrej nie potrafi nie pali.
Boena Smyczek nie takie rzeczy syszaa,
of kors, ma twarz z granitu i znudzony gos,
ale jest moj ostatni desk ratunku oddaj si jej bezwarunkowo.
Mwi, ebym przysza do niej za tydzie.
Ona nie wie, e ja wiem, s wewntrzne regulacje, osoby palce marihuan przyjmowane
s po tygodniowej abstynencji, bo THC dugo
utrzymuje si w organizmie.

126/687

Mimo wszystko podjam wtedy ju

decyzj, kupiam nervosol i nie wiedziaam,
co si ze mn dzieje.
Przez ponad dwa lata byam bardziej
wyluzowana ni Bob Marley i czuam, e
dostaj teraz spicie, ktre czekao na mnie
w kolejce. Wic teraz nie wiedziaam, co si
ze mn dzieje. Tak po prostu szam. Szam do
domu i mylaam, dobra, to teraz bd
oglda filmy. Duo filmw.
***
Boena Smyczek powiedziaa mi te, e
zalecane jest chodzenie na mityngi AA.
To jest oddzielne zagadnienie.
Alkoholikw naprawd jest wielu i wielu
z nich nie chce chodzi na mityngi AA. To nie
Galeria Mokotw.

127/687

Na szczcie na swojej drodze spotkaam

wczeniej Sabin alkoholiczk.
Kiedy mj trzeci terapeuta powiedzia, e
mam i do orodka i nie ma chuja, powiedzia te, e ma tak grup kobiec. Moe
te by przysza? One s, co prawda, troch
bardziej zaawansowane ni ty, ale ci nie
zaszkodzi.
Nie bardzo wiedziaam, co to znaczy, ale
w gabinecie trzeciego terapeuty byo tak
mio, ramki z Zara Home i szydekowe serwetki, a ja byam taka cika od wstydu i od
tego, e nosiam w sobie sto kilo kamieni, bo
wiedziaam, e jestem najgorszym czowiekiem na wiecie, e jestem czowiekiem,
ktry nie potrafi przesta.
Wic w tym pokoju z serwetkami co tydzie spotykay si Natalia, ktra miaa

128/687

dwoje dzieci, nie radzia sobie z proszeniem

ma o pomoc i zdziwia si, kiedy raz sam
posprzta po kolacji, Dorota fizykoterapeutka, do tej pory nie wiem, dlaczego tam
przychodzia, bo nic nie mwia o sobie,
Basia, szalona lekarka z grubym mem,
ktry j drczy psychicznie swoj depresj
i nie umiaa si z nim rozsta, tylko coraz
bardziej w tym tkwia, Ania, co pracowaa
w banku Millennium i miaa tego ju szczerze
dosy, bo zarabiaa duo pienidzy, ale nie
miaa poza tym nic, a przede wszystkim
odwagi, eby rzuci prac, ktrej nienawidzia. I bya tam te Sabina, ambitna, smuka
z blond lokami, ktra mwia bardzo szybko
i bardzo szybko powiedziaa, e jest alkoholiczk i nie pije ju trzy miesice.

129/687

Na ktrym z tych spotka powiedziaam,

e zapisaam si na terapi, bo jestem uzaleniona od marihuany. I nie na pierwszym.
Chyba na czwartym.
Sabina alkoholiczka lubia o sobie mwi,
e pia na obcasach, i trzeba przyzna, e to
okrelenie bardzo do niej pasowao. Picie na
obcasach
oznacza
brak
identyfikacji
z bezzbnym facetem w kaszkiecie, ktry
poszed na terapi zamknit, bo mu kaza
kurator. Jeli istniej podgatunki alkoholikw, to ja i Sabina naleymy do tego
samego.
Wyksztaconych
ambitnych
z duego miasta, kobiet sukcesu.
Sabina posza na terapi kilka miesicy
wczeniej ni ja i bya zaangaowana w swj
plan trzewienia. Z przyjemnoci jej
suchaam,
bo
prezentowaa
yw

130/687

umysowo i brak skrupuw wobec swojej

choroby. Widziaam na wasne oczy czowieka, z ktrym mogam si identyfikowa
i ktry w dodatku by na mityngu AA.
Gdyby nie Sabina, w yciu bym tam nie
posza.
***
Przypominam: oto w dramatycznym
gecie wyrzucam swoje uzalenienie do kibla.
I nagle nie mam nic.
Nic, kurwa.
A Boena Smyczek przyjmie mnie za tydzie. Tydzie o wymiarze dziesicioleci.
Poddaam si. Wszystko mi jedno, skoro
powiedziaa Boena, e mam chodzi na
mityngi albo chocia raz zobaczy mityng na
wasne oczy, to dobra, dawajcie mityng.

131/687

Zadzwoniam do Sabiny, a ona mwi mi:

wiem, gdzie jest fajny mityng.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Mityng

Wydaje mi si, e adna osoba przy

zdrowych zmysach, kiedy zastanawia si, co
by chciaa, nie dochodzi do wniosku:
chciaabym pj na mityng.
W sumie niesusznie, bo to jest naprawd
jak ogldanie serialu, tylko e na ywo. Jest
to te jedyny znany mi iwent, na ktry
moesz przyj i poczu, e taki, jaki jeste,
jeste w porzdku, na ktrym panuje bezwarunkowe bezpieczestwo. Ale musiaam do

133/687

tego doj, zabrao mi to trzy lata i nawrt,

oraz zasadniczo polecam te dla narkomanw.
Wtedy tego nie wiedziaam.
Anonimowi alkoholicy. Och, jak bardzo
rni si ten zwizek frazeolo od modych
gniewnych,
silnych
i dynamicznych,
kredytu zero procent i przede wszystkim
jeste tego warta. Mnie si kojarzy na
przykad z upokorzeniem.
Z filcem, z lekcj chemii u profesor Dosi,
z ZHR-em i ZChN-em.
To by jeden z powodw, dla ktrych
siedziaam w domu, czytajc forum Uzalenienia, nie pijc i przypalajc siedem razy
dziennie. Czuam, e po drugiej stronie lustra
jest wiat weniany gryzcy, e jeli powiem:
halo, ja id na terapi, to na tej terapii nie
czeka
mnie
dyskusja
o filmach

134/687

latynoamerykaskich
oraz
Brunonie
Schulzu, lecz co zgoa odmiennego.
Jest to jednak zabawne, jeli spojrze
z perspektywy boga, bo niby dlaczego mityng
anonimowych alkoholikw miaby by
bardziej
upokarzajcy
ni
rzyganie
truskawkami, ni niepamitanie kolejnych
godzin, ni drenie przed tym, co zrobia
i czego wiadkami byli twoi niby-koledzy,
a jednak osoby obce. Niby dlaczego?
Istnieje niepisane prawo w kraju Polska,
e jeli jeste alkoholikiem, to masz chodzi
na mityngi. Nie artuj. Twj indywidualny
psychoterapeuta z przychodni te ci to powie
da ci nawet kartk, na ktrej masz
odhaczy z osiem mityngw na dowd, e
tam bye i jeste porzdnym pacjentem.

135/687

Istnieje te rewers tego prawa polegajcy

na tym, e cz osb, ktre polegy w walce
z alkoholem, ktre wiedz, e opcja jedno piwo / jeden kieliszek to nie jest historia
o nich, ktre w kocu zarzygane i drce
mwi: nigdy w yciu, sorry, moe bd
troch bardziej smutna, ale za to bd pamita wieczory, a rano przestanie wypada na
czternast, cz tych osb w ogle nie idzie
do przychodni oraz na mityng, tylko jak
mwi z dum trzewieje sobie sama.
Ale eby wiedzie, e nie podoba ci si
film Zagubiona autostrada Davida Lyncha,
musisz go najpierw obejrze.
***
Bya to, pamitam, soneczna sobota.
Soneczne soboty sabo spdza si przed
telewizorem, zachcaj do wyjcia z domu.

136/687

Duo jedziam na rowerze po miecie

i kupiam sobie kilka sztuk odziey z kolekcji
letniej. O osiemnastej miaa po mnie
przyjecha Sabina.
Tam jest inaczej, tam jest lepiej, tam s
w porzdku ludzie zapewnia, a ja czuam
si jednak bezpiecznie pod jej opiek,
czuam, e to jest prba trzy pira harcerska,
ktr
podejmuj,
a poniewa
zawsze
wydawao mi si, e trzeba pokonywa swoje
saboci, to czuam te, e robi dobrze, jadc
do klubu abstynenta na swj pierwszy w yciu mityng AA.
Powiesz im, e to twj pierwszy raz?
Dostaniesz brawa powiedziaa Sabina,
tego dnia w biaej kurteczce, w szalu
dopasowanym kolorem do szpilek, to chyba
bya czerwie.

137/687

Nie zastanawiaam si nad tym, szczerze

mwic.
Na miejscu sporo, sporo osb, czekaj
i pal papierosy. Osoby zwyczajne, gwnie
mczyni, niektrzy o twarzach przeoranych, niektrzy o twarzach dostawcw z seicento, w tramwaju przekrj jest w sumie
podobny.
Spotykam koleg z filozofii, ktry
dobrze to pamitam mwi, e zapije si na
mier, i taki mia zasadniczo plan.
Wszyscy s dla siebie serdeczni z gatunku
chr oazowy i niestety wszyscy rozmawiaj
o jednym. Czy bdziesz w czwartek, jak byo
w zeszym tygodniu. Sabina jest zadowolona
jest jeden jej kolega, w garniturze. Widz
po nim, e on nie kupuje tej sytuacji. Moe

138/687

wie, e pije, ale nie ma w nim zgody na bycie

na mityngu AA.
Salka przypomina parafialn, tego si
spodziewaam, ale jest ukryta w krzakach
i sprawia rockandrollowe wraenie.
Jest
pena.
Siedzi
w niej
okoo
szedziesiciu osb, moe ciut mniej. Nie
rozmawiaj ze sob, czekaj na pocztek.
Dostrzegam adn, zadban kobiet w moim
wieku i lnianych spodniach. Przez cay
wieczr bd miaa nadziej, e si odezwie,
ale ona nie powie ani sowa.
W ogle wyuskuj wzrokiem kobiety
w moim wieku.
Jest ich niewiele.
Siedzimy w piwnicy i zastanawiam si, ile
jeszcze istnieje w miecie ukrytych miejsc,
w ktrych gromadz si ludzie.

139/687

Gromadz si codziennie, po kilka razy

dziennie. Nie tylko alkoholicy, ktrych
mityngi musz z przykroci zaliczy do najgorszych. Hazardzici, seksoholicy, osoby
uzalenione od mioci. Narkomani, ktrzy
wcale nie mieszkaj na Centralnym, tylko s
menaderami wcigajcymi koks, fajnymi
studentkami historii sztuki albo dostawcami
w wydawnictwie. Osoby uzalenione od
jedzenia w kadej formie oberania si,
odchudzania, rzygania.
Gromadz si codziennie w salkach parafialnych twojego miasta. Nikt nie wie,
dlaczego parkuj tam samochody, dlaczego
wchodz tam ci wszyscy ludzie. Wygldaj
najnormalniej w wiecie. Wykonuj wszelkie
znane ci zawody. Nauczyciele twoich dzieci,
kierowcy twoich autobusw, prezenterzy

140/687

twoich programw telewizyjnych. Wchodz

do tych dziwnych odrapanych pomieszcze,
eby poda sobie laminat. I eby cho przez
chwil zastanowi si nad tym, jak si
naprawd, naprawd czuj.
Dwanacie krokw
1. Przyznalimy, e jestemy bezsilni
wobec alkoholu, e przestalimy kierowa
wasnym yciem.
2. Uwierzylimy, e Sia Wiksza od nas
samych moe przywrci nam zdrowie.
3. Postanowilimy powierzy nasz wol
i nasze ycie opiece Boga, jakkolwiek Go
pojmujemy.
4. Zrobilimy gruntowny i odwany
obrachunek moralny.
5. Wyznalimy Bogu, sobie i drugiemu
czowiekowi istot naszych bdw.

141/687

6. Stalimy si cakowicie gotowi, aby

Bg uwolni nas od wszystkich wad
charakteru.
7. Zwrcilimy si do Niego w pokorze,
aby usun nasze braki.
8. Zrobilimy list osb, ktre skrzywdzilimy, i stalimy si gotowi zadouczyni
im wszystkim.
9. Zadouczynilimy osobicie wszystkim, wobec ktrych byo to moliwe,
z wyjtkiem tych przypadkw, gdy zranioby to ich lub innych.
10. Prowadzilimy nadal obrachunek
moralny, z miejsca przyznajc si do
popenianych bdw.
11.
Dylimy
poprzez
modlitw
i medytacj do coraz doskonalszej wizi
z Bogiem, jakkolwiek Go pojmujemy,

142/687

proszc jedynie o poznanie Jego woli wobec

nas oraz o si do jej spenienia.
12. Przebudzeni duchowo w rezultacie
tych krokw staralimy si nie posanie
innym alkoholikom i stosowa te zasady we
wszystkich naszych poczynaniach.
Dwanacie krokw to podstawa, to fundament programu AA zdrowienia z alkoholizmu i zdaniem wielu czonkw AA trzeba
je stosowa na co dzie, o ile chce si
zachowa trzewo.
Jak widzicie, cakiem sporo o bogu.
Pytanie, co ma zrobi alkoholik ateista.
Na szczcie zaakceptowanie treci krokw
nie jest koniecznym wymogiem uczestnictwa
w AA. Poza tym zwrcie uwag na wyrnienie, ktre pojawia si w punkcie 3 i 11;

143/687

chocia w 5 i 6 ju nie. Nie wiem, co mam

o tym myle.
Dwanacie krokw to taki McDonalds
uzalenie jeli jeste seksoholikiem, anonimowym arokiem albo anonimowym
narkomanem, te masz swoje dwanacie
krokw skrojone podug tego wzoru
z Burdy anonimowych alkoholikw.
To jest jaka sekta.
Syszaam to tysice razy.
I moe nawet sama tak mwiam.
Przez kilka lat byam dumna, e nie
chodz na mityngi.
Potem dowiedziaam si ze zdziwieniem,
e moi koledzy z terapii te si szczyc tym,
e nie chodz na mityngi. Mwili z dum: a
ja nigdy nie byem na mityngu. I rozumiem
to. Bo kurwa jedno, e musisz przetrawi

144/687

fakt, e jeste alkoholikiem. A jak jeste alkoholikiem i chodzisz na mityngi, to ju w ogle

mogia, ju ci nie ma takiego, jakiego
chciaby siebie zapamita beztroskiego
i bez adnej kurwa organizacji z krokami.
Dla mnie te mityngi to jest troch jak
Fight Club. Gdzie w tych piwnicach, ktre
trzeba wyszuka w internecie, i one s w rnych odmianach, dla arokw, dla on
i dzieci alkoholikw, dla wcigaczy, palaczy,
pracownikw agencji reklamowych, ktrzy
naprawd wydaj wszystko na koks, i brudnych dwudziestolatkw z Pragi, co chc uwierzy w boga, eby im pomg w tych piwnicach toczy si podziemne ycie, o ktrym
nikt nie wie.
Zreszt zanim gwny bohater Fight
Clubu
odkry,
e
gdy
sprzedaje

145/687

nieznajomemu mocny prawy sierpowy i gdy

naparzaj si z ca rootsow, plemienn
moc, dla samej walki, to wstpuje w nich
nowa sia, to przecie uzaleni si od mityngw. To uchwycenie jakiej cechy wsplnej
osb odrzuconych, bezsilnych, niewyspanych
i bladych. Mnie zawsze interesoway zjawiska
z marginesu, a te spotkania, te podziemne
spotkania pod znakiem laminatu, to jest co,
o czym niewtajemniczeni nie wiedz. Nie
musz, nie chc, wszystko jedno. A one si
dziej, w tych salkach parafialnych jak
w kanaach miasta, za nieoznakowanymi
drzwiami. Przez te drzwi wchodz wtajemniczeni. Czonkowie klubu. Klubu, w ktrym
wszyscy maj to samo. Czuj, e s najgorszymi ludmi na wiecie.
***

146/687

Nie chciaam tam i. Nie podobay mi si

sowa mityng, suchy kac, trzewe mylenie i zapicie.
Kiedy zacz si mityng, zgaso wiato
i kto zapali trzy wieczki, pogite,
z brzuszkami stearynowych cieek. Do pogryzania paluszki. Dwa razy po czterdzieci
pi minut i dziesi minut przerwy.
Przy stoliku zasiada prowadzcy. Ma
w laminacie tekst Dwunastu krokw i ten
laminat przekazywany jest na pocztku z rk
do rk mwisz: jestem Krystyna alkoholiczka i czytasz kolejny krok.
Prowadzcy pyta, czy kto jest pierwszy
raz.
Nie byam asa na brawa, ale wydawao
mi si, e to bdzie nie fair, jeli si nie
odezw. Powiedziaam, e ja jestem,

147/687

i dostaam brawa. Ten kolega Sabiny te

powiedzia i te dosta brawa. Zebrani si
umiechali, cieszyli si, e jest nas coraz
wicej. Nie wiem, czy to dobrze.
Mao tego, e dostaam brawa, to wszyscy
potem mwili do mnie (i do tego kolegi
Sabiny te w sumie). Mwi jeden, co jak ju
pi okrutnie, to chcia, eby kto go wzi za
rk i mu pokaza, e mona y fajnie na
trzewo, i to si stao, trafi do salki, tego
samego dnia poszed na zabaw do klubu abstynenta, nawet nie wiedzia, e s jego imieniny, i taczy, taczy z najadniejsz
dziewczyn na sali, a po pijaku nawet by jej
nie poprosi.
Najmocniejszy by ten gociu, ktry
prowadzi mityng. Mia szram przez brew,
blizny po tatuaach i po raz pierwszy trafi na

148/687

spotkanie AA w wieku osiemnastu lat. Potem

jeszcze raz i jeszcze raz, i jeszcze, ale dopiero
kiedy lea na zaszczanym materacu pod mietnikiem i ludzie wyrzucali na niego mieci,
postanowi, e tak duej by nie moe. I ten
facet z niemiaym umiechem czstowa
mnie paluszkami. I kurwa NIC nie jest
w stanie przebi tego dowiadczenia.
Rce podnosiy si do gry, a za rkami
leciay historie. Wszystkie zawieray wtek
niechci do pjcia na mityng. To mnie
troch otworzyo, nie czuam ju takiej
ciemy, zrozumiaam, e nikt pierwszy raz
nie przychodzi z wasnej woli.
Nie bd tu przytacza tych historii. Na
mityng moe przyj kady, usi w rzdzie
z tyu i sobie posucha, i w ogle nie
odezwa si sowem. Mona je znale

149/687

w internecie, s w takich bardzo dugich

spisach i maj wspaniae nazwy: Jutrzenka,
Przyja,
Wyjcie
z mroku,
Wyzwolenie,
Wszechwiat
i Moja
Nadzieja, naprawd grubo. Jeli jest napisane, e mityng jest otwarty, to znaczy, e
moesz na niego przyj po prostu jak Edward Norton. Moesz przyj, kiedy chcesz,
i wyj, kiedy chcesz. Jeli ta wiadomo ci
pomoe, to powiem, e trafisz pewnie na co
najmniej jedn osob niebdc alkoholikiem, tylko studentk psychologii, ktra
musi pj na jeden mityng, eby zobaczy,
jak to jest.
W pewnym sensie byo jak na imprezie,
jak w tym momencie tak koo drugiej w nocy,
kiedy nastpuje faza ostrych zwierze
i czsto te zwierzenia rwnie dotycz

150/687

alkoholu. A tu bez kieliszka wszyscy s otwarci i mog zrzuci, co im ley na wtrobie.

Przede wszystkim s wrd swoich, wic nie
ma wstydu. Naprawd. Natomiast jest zestaw
historii, ktre nie mieszcz ci si w gowie,
ktrych wczeniej nie syszae / syszaa,
i moe ci drani jedynie, e niektrzy
z uporem mwi: moi przyjaciele z AA.
I czujesz co, co si nazywa wdziczno,
i oniemielenie, e kto w ogle ci takie
rzeczy mwi. I robi ci si od tego mio
i ciepo.
Potem jest przerwa na papierosa, wszyscy
wychodz i niestety masz wraenie, e
rozmawiaj jedynie o klubie abstynenta
i o tym, jak dugo ju przychodz na mityngi,
i robi ci si troch duszno.
A potem nastpna godzinka historii.

151/687

***
Kiedy stamtd wychodziam, czuam si
jak po spotkaniu oazowym, a jednoczenie
draam wewntrznie, bo przekroczyam barier dwiku. Bo to jest strach. Nie wiesz,
czego si spodziewa. Walczysz ze smokiem
i w kocu idziesz na mityng posypana
popioem.
Sabina zapytaa: i co teraz robisz? Bo ja
id ze znajomymi do klubu abstynenta. I to
ju byo dla mnie za duo.
By ciepy, pachncy wieczr, rzeka pyna spokojnie, poszam na piechot do
mieszkania K., mojej przyjaciki ze szkolnej
awki ostatniej pod oknem, z ktr na molo
w Sopocie, na festiwalach alternatywnych, na
koncertach i osiemnastkach wypiam hektolitry alkoholu. W rodku mieszkay osoby,

152/687

ktre wanie szykoway si na imprez.

Zrzuciam z siebie balast tego, co usyszaam,
opowiedziaam
o denaturatach
i cieple
i przypomniaam sobie, e nie wszyscy s
alkoholikami.
Nastpnego dnia poszam na rower
i jedziam przez cay dzie po miecie, a bya
to niedziela, dzie spacerowo-parkowy.
I jakie forum Uzalenienia, jaka praca, jaki
klub abstynenta. Jechaam, jechaam przed
siebie, byo soce, Warszawa, z ogrdkw
restauracji Mozaika, Orion i Ambasador
wylewali si Polacy w strojach weselnych,
makijae krzepy im na twarzach, byli te
Polacy z maymi Polakami na rowerach
i Polacy z Polkami w kolejce po lody, i Francuzi w kawiarni, a jeden z nich siedzia i pali
papierosy, a ja jechaam, jechaam i czuam

153/687

si wolna i liczna, i nie mogam przesta si

umiecha, bo ywe zwierzta i dzieci,
i kwiaty, a ja mogam jecha przed siebie
i wcale a wcale nie przeszkadzao mi, e nie
wiem, dokd jad.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Rok i sze miesicy potem

W serialu Gotowe na wszystko, gdzie

Bree ma problem alkoholowy, jeden pan
powiedzia: nie znam adnego alkoholika,
ktry nie wiedziaby, ile dokadnie czasu
mino od jego ostatniego kieliszka. Ja tam
nie upieraabym si przy generalizacji, ale
faktem jest, e czasem przysiadasz na
aweczce i pytasz siebie: ooo, to ile to ju
mino?.

155/687

Rok nie pij, sze miesicy nie pal.

Wanie zaczyna si listopad, miesic
mierci. Trzeci miesic uczszczam na terapi wstpn dla osb uzalenionych od
alkoholu.
To jest najduej, jak jestem trzewa, od
czternastego roku ycia.
Na wyjedzie subowym kolega hip-hopowiec zapyta mnie, czy zapal z nim jointa,
a ja odruchowo odpowiedziaam: tak.
Alkoholicy maj na terapii psychodramy,
na ktrych wicz z uzalenionymi kolegami
i koleankami w wietle jarzeniwek. Jedna
osoba pyta: napijesz si?, a druga
odpowiada: dzikuj, nie pij. uje te
sowa, ktre powinna wczeniej wiczy
w umyle, sowa, ktre powstaj w niej z najwikszego strachu, jaki jestecie w stanie

156/687

sobie wyobrazi ze strachu przed sob

samym.
Ale mymy nie mieli jeszcze tych wicze.
***
Moja pierwsza prba niepicia spalia na
panewce.
To byo po tym, jak obudziam si
w szpitalu, nie pamitajc nic a nic, a przywioza mnie tam policja, ktra znalaza mnie
na ulicy. Pielgniarka bya pewna, e padam
ofiar piguki gwatu, nie przyszo jej do
gowy,
e
jechaam
autobusem
do
mieszkania, a ta droga standardowo trwa
godzin, i wysiadam wczeniej, eby na
stacji kupi zero siedem luksusowej, bo
byam przekonana, e nie wytrzymam tej
godziny, jeli nie bdzie cudowna, a cudowna
stanie si, kiedy podbij j kolejnymi

157/687

haustami alkoholu. Wczeniej wypiam

troch biaego wina i zapadka przeskoczya.
Wyobra sobie gbokie, silne przekonanie, e bez nastpnej dawki alkoholu zwariujesz, a wiat stanie si czarn dziur,
w ktrej tacz grube baby w halkach bez
majtek.
No, jeli jeste sobie w stanie to wyobrazi, to prdzej czy pniej trafisz na
terapi.
To bya zima, mogam zamarzn.
Do tej pory to zdarzenie jest dla mnie
abstrakcyjne.
Ja w ogle nie wierz, e mi si to
zdarzyo.
Jakbym nie moga uwierzy e oto ja,
Krystyna alkoholiczka i narkomanka w zielonych baletkach, z wyszym wyksztaceniem

158/687

i szalonymi pomysami, piekca pikn szarlotk, znajca sowo indyferentny i bawica

konwersacj inteligentne osoby, zostaam
zgarnita najebana do suki wprost z asfaltu.
Mwi si, e kady alkoholik musi mie
swoje dno.
Musi mie co, co mu NAPRAWD
uzmysowi, e jest alkoholikiem i nie ma, e
inni pij wicej i nie maj pracy i ony.
Mwi si, e nie ma sensu pomaga
umoralniajcymi
pogadankami,
ty,
Krzysiek, ty chyba alkoholik jeste, bo on
tylko przestanie odbiera wasze telefony
i bdzie pi dalej.
Mwi si, e najlepiej, eby obudzi si
obsrany w cudzym ku, to wtedy do niego
dotrze, e musi si leczy.

159/687

Mwi si te, e straci kontrol nad piciem i nigdy ju nie wypije jednego piwa.
Niektrym na szczcie wystarczy, e
obudz si w szpitalu.
***
Chodziam wtedy do psychologa, ktry
mia mnie uleczy z tego, e kady mj dzie
skada si z tysica kalorii i ani jednej
wicej. Zasadniczo od szesnastego roku ycia
chodziam do psychologa. Teraz te chodz.
To byo naprawd straszne, kupowaam
Superlini i czytaam o dietach non stop.
I czuam ten przymus, i kiedy na wadze byo
plus dwadziecia dekagramw, to czuam si
wstrtna, byam smutna i miaam zmarnowany cay dzie, chocia nikt o tym nie wiedzia. A jak byo minus dwadziecia, to czuam
si pikna.

160/687

Mwiam mu te, e chyba duo pij, ale

dopiero kiedy wydarzyo si to wesoe zdarzenie ze szpitalem, stwierdzi: no, to rzeczywicie pani jest alkoholiczk.
To wtedy si dowiedziaam, e musz
przej na nie pij.
Zacytuj ksik Nie pij dwch
amerykaskich psychologw, bo oni lepiej
ode mnie ujli, co to znaczy dla kogo takiego
jak ja. W tej ksice te jest duo o bogu
i Dwunastu krokach, ale fragment o tym, czy
potrzeba odwagi, eby przesta pi,
naprawd im si uda.
Czy nieuzbrojony czowiek, ktry
wchodzi do bandyckiej meliny, musi by
odwany? Czy wymaga odwagi, by po trzydziestu latach inwalida odoy lask i zszed
bez pomocy po schodach? Czy trzeba

161/687

odwagi, aby powiedzie najbliszym przyjacioom cierpi na chorob, ktra moe spowodowa, e stan si wyrzutkiem
spoeczestwa? [] Ile trzeba odwagi, eby
przesta pi, nawet wtedy, kiedy czowiek
zdaje sobie spraw, e w ten sposb ratuje
swoje ycie. [] Powiedzcie poecie, e nigdy
nie bdzie mg snu marze, historykowi,
e nigdy nie bdzie mg bada przeszoci,
mechanikowi samochodowemu, e nigdy nie
wemie do rki swoich narzdzi**.
Moe to brzmi po amerykasku, ale zasadniczo oni maj racj.
Nie jestem w stanie zmierzy swojej
wtedy samotnoci, to by najkoszmarniejszy
okres w moim yciu, nie tylko dlatego, e
duo piam. Byam podzielona na dwa
miasta, bo w jednym z nich mieszka mj

162/687

chopak, i jedziam tam i z powrotem,

z powrotem zawsze z przepitym ryjem.
Kiedy
wracaam
i piam
w pocigu,
i wycignam telefon, i po kolei dzwoniam
do wszystkich w miar sympatycznych osb,
eby powiedzie, e musimy si kiedy
spotka, bo wracaam z miasta, w ktrym
bya kochana przeze mnie osoba, do miasta,
w ktrym byo puste mieszkanie, praca
i przystanek autobusowy z kioskiem, gdzie
kupowaam Superlini, eby wiedzie, co
robi ze swoim yciem.
Pozbawiona wszelkich praw, z mas zalegych obowizkw, z kontaktami towarzyskimi, ktre musiay zawiera alkohol,
ebym moga si wyluzowa, pomyle,
w ogle siebie poczu jako, chodzca samotnie do kina, na imprezy i zakupy, miaam

163/687

czer
najczarniejsz
zamiast
uczu
i wraenie, e jeli nie bd pi ze swoim
chopakiem, to nie mam pojcia, jak bdzie
wyglda nasz zwizek.
Dla czowieka, ktry pije codziennie,
przejcie na nie pij to jest dosy rewolucyjna zmiana.
Piam wic karmi.
A mj chopak, kiedy ju si
spotykalimy, pi ubry.
Wiedziaam wtedy to, co wiem i dzi.
Kiedy przestan pi, wszystko zacznie ze
mnie odazi patami, jak papa, jak warstwy
starej farby, i nie bdzie to wesoe. Ale ja
nawet chciaam tego, bo kiedy miaam przecie jakie uczucia, ktre byam w stanie
z siebie wyrzuci sowami albo obrazkami

164/687

bez trzech piw, i mi si to podobao.

I brakowao mi siebie.
Niestety nie napisa ani pan dziennikarz
z Gazety Wyborczej alkoholik, ani dwch
amerykaskich autorw ksiki Nie pij, e
pierwszy czas nie pij jest okropny.
To znaczy, pierwszy miesic psychologowie nazywaj miesicem miodowym.
Zamy,
e
naogowo
wpierdalasz
czekolad. W pewnym momencie przestajesz
i twoje dinsy z gimnazjum le na tobie jak
ula. Na tym mniej wicej polega miesic miodowy. Jeste boss, jeste swoja supergirl, bo
nie pijesz. Nie musisz ju u czterdziestu
gum orbit i zjada tic tacw, bo nie wali ci
z ust etanolem. Wszystko pamitasz i nie
omieszasz si przed zupenie nieznanymi ci
czonkami zespou alternatywnego, ktrzy

165/687

postanowili zaprosi ci na koleesk

wdk. Masz luz.
Ale potem si przyzwyczajasz.
Potem zaczyna ci swdzie.
Jak to pytasz siebie, a w kadym razie
ja siebie pytaam to ma by to? To ma by
kurwa to? Jak mi jest smutno, to nie mog
nagle poczu, e wino mi jzyk rozwizuje?
Nie ma donikd ucieczki i nic si nie dzieje?
Nuda, nuda, szaro, szaro.
Pamitam jak dzi, i ty zapamitaj. Bo
nigdy nie moesz by pewien. Nie wiesz,
kiedy to ci zapie za rk i powie jak na
filmie: no, ju moesz. Co? Ju moesz.
Taka bya grzeczna, ju moesz.
Ja tak nie pomylaam wtedy, po prostu
byam u matki na Dzie Matki i gdzie miaam w pokoju jeszcze zbunkrowan jak

166/687

butelk dobrej wdki z trzciny cukrowej do

drinka caipirinha, najlepszego na wiecie.
I tak sobie po tym pokoju chodziam, chodziam i chlust, trzy miechy nie pij, i chlust
prosto z gwinta.
Co ty sobie mylaa? mgby zapyta
postronny obserwator. No wanie na tym,
dzieciaku, polega cay myk. Nic sobie nie
mylaam.
Potem poczuam ciepo rozchodzce si
po caym ciele, jakby kto my mi minie od
rodka kozim mlekiem z patkami r, oraz
na stacji benzynowej, gdzie mj chopak
zatrzyma si umy samochd, kupiam
wiartk wdki i wypiam j w kiblu.
Tak jak mwiam, historia uzalenie rozgrywa
si
przewanie
w publicznych
toaletach.

167/687

***
Mj chopak pi kolejne ubry, a ja nie
umiaam mu powiedzie: ty, suchaj, nie
pasi mi to za bardzo.
Zabra mnie ze sob do Krakowa do
Adama Wiernego, z ktrym zwykle gwnie
rozpalalimy ogniska i pilimy duo alkoholu, w zudzeniu, e jest wietnie i e ta
forma spdzania czasu to tak zwany relaks na
wolnym powietrzu.
Ale tym razem byam po tej historii ze
szpitalem i luksusow, wic mwiam: nie,
nie chc tam jecha.
Wyobra mnie sobie siedzc przy ognisku, kiedy oni wypijaj swj sidmy
browar; ja jestem jak wahadowiec Challenger i z rozrywek mog sobie pogrzeba
patykiem w ziemi.

168/687

Wyobra sobie, jak przez zby mwi:

musz i po karmi, chocia wypiam ich
ju dziesi, ale nie, to nieprawda, e jeli co
ma p promila, to dziaa jednak jak alkohol,
moim zreszt zamiarem nie byo si upi. Po
tym Dniu Matki uparam si kroczy ciernist ciek krzakw trzewoci.
Ale po kilku miesicach obserwowania
mojego chopaka z ubrami, po tym jak pani
psycholog od tysica kalorii posza na macierzyski, a ja nie byam za bardzo do tego,
eby i na spotkanie AA, czy w ogle co
z uzalenieniami, po trzech miesicach swojego nie pij stwierdziam jasno
i wiadomie: pierdol, pij.
I piam jeszcze przez dwa lata, na zmian
tudzie cznie z paleniem jointw. Bo przypominam, tylko nie rbcie z tego uytku

169/687

kiedy pali si jointy w trakcie picia, to nie

traci si kontroli nad spoywanym alkoholem
i koniec z zerwanymi filmami.
Nie rbcie z tego uytku, bo bdziecie
musieli widzie siebie z dwoma smokami,
ktre waszymi nogami id do nocnego po
czteropak, eby si dopi, i waszymi rkami
sigaj rano po fifk.
***
Teraz, kiedy min ju rok niepicia i sze
miesicy niepalenia, powiem szczerze, e
sama nie wiem, jak to zrobiam. Bo pamitam, jak piszczaam: chodmy na tace
i jak koczy si alkohol na imprezie i samotnie wyprawiaam si do nocnego, eby nie zabrako, pamitam wraenie, e bez alkoholu
jestem nikim, e nie ma poczucia mocy,
poczucia atrakcyjnoci, e na trzewo zostaje

170/687

taka pprzezroczysta wylinka Krystyna,

spita jak maturzystka na ustnym, zgarbiona
i bagajca otoczenie, eby jej nie dotykao.
Teraz mam tylko t wylink i, szczerze
mwic, nie wiem, czy do koca jestem
zadowolona.
***
Pewnie dlatego powiedziaam, e pal,
kiedy kolega hip-hopowiec zapyta mnie dwa
miesice temu, czy pal.
To, co nastpio pniej, byo niezwykle
zabawne.
Zamiast
wyczilowa
i si
umiecha, pobiegam do swojego pokoju
hotelowego, zabarykadowaam si i drc
rk napisaam w dzienniku: zamaam abstynencj, a potem zastanawiaam si, do
kogo zadzwoni, eby na siebie donie.

171/687

Zamaam abstynecj!!! Rozumiesz, ja,

Krystyna, krlowa undergroundu, ktra palia ekstra mocne za murkiem w oglniaku,
szukaa wdki na Jasnej Grze, ratowaa
tequil potrzebujcych i przez dwa lata ukrywaa w torebce magiczne pudeko z fifk
i traw.
Jeszcze co zabawnego wam powiem.
Zadzwoniam do swojego najfajniejszego
psychoterapeuty (co za upadek, inni skacz
na bungee albo kupuj sobie dziewitego legwana, a ja mam najfajniejszego psychoterapeut) i mwi, of kors:
Zamaam abstynencj.
No to co? zapyta na luzie.
A potem, kiedy ju wszystko mino,
kiedy po tygodniu si uspokoiam i przypiam lilijk znak trzewoci, to powiedzia,

172/687

ebym raczej nie mwia o tym Boenie Smyczek, bo to mi przyniesie wicej szkody ni
poytku.
Cae szczcie, e mam jednak jeszcze
inne
zainteresowania,
bobym
chyba
zwariowaa.
***
Ale prawda jest taka, e kiedy przychodzi
ten miesic mierci, wylinka, ktr jestem,
ma nanometry gruboci. Nie ma mnie, nie
ma mnie, kto mnie ukrad. I kad si spa,
i myl o krajach ciepych i zimnych, do
ktrych chciaabym pojecha ze swoim chopakiem, i przyszo widz, a w niej jak wypijam pierwsze angielskie piwo albo argentyskie wino. Widz te, jak jad znowu
w podr subow i kolega hip-hopowiec pyta mnie: palisz?. Widz klub sympatyczny

173/687

w Krakowie, w ktrym taczylimy do przebojw Lady Pank, a ja piewaam teksty do

wieszaka i byo niezmiernie wesoo, i ca
sob auj, e beztrosko tam nie pjd.
Nie wiem tego jeszcze, ale kiedy minie
wicej lat, nie bd ju mie tego alu.
Przyzwyczaj si, e jestem trzewa.
A potem znowu zapomn.
Id do apteki i kupuj deprim dwie
blaszki, i chc go zje na raz, eby mino,
eby odbezpieczyo mi minie, eby gowa
nie mwia do mnie: umrzesz, umrzesz
i twoja matka umrze, i ojciec te oraz ebym
nie mylaa, e wszyscy s ze mnie
niezadowoleni.
No ale na szczcie przecie chodz dwa
razy w tygodniu na grup wstpn dla osb
uzalenionych od alkoholu.

174/687

** Dick Selvig, Don Riley, Nie pij, prze. Irena DolealNowicka, Warszawa: Pastwowa Agencja Rozwizywania
Problemw Alkoholowych, 1994, s. 77.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Miso

Kiedy odpada z ciebie to rusztowanie,

kiedy wypruwasz sobie z yy ostatnie oczko
acuszka, to nagle jeste cay z misa. Nic
nie ma, paszcza przeciwdeszczowego nawet.
Miso, mier i step.
Jeli
kiedy
wyrusz
w tourne
z pogadank dla licealistw pod tytuem
Dlaczego nie warto przez wiele lat zalewa
si w trupa w najfajniejszych klubach
w Polsce, to powiem im: bo potem, kiedy

176/687

wysidzie ci trzustka albo zostawi ci

ukochanek, obudzisz si w formie osonki
z jelita baraniego na kiebas i nie bdziesz
wiedzia, o co w tobie w rodku chodzi,
i wiele lat cikiej pracy zajmie ci zapenienie
tego jelita treci.
***
Nagle nie ma nic.
Przede wszystkim po prostu nie wiesz, co
robi.
Codziennie.
Nikt ci nigdzie nie zaprosi ani ty nigdzie
nie pjdziesz. Nie ma adnej ulgi. A ty mylisz tylko o uldze, swdzi ci cae twoje uzalenienie, pacjenci nazywaj ten stan, e ju
nie mog wytrzyma.
Nie masz znajomych. Najprawdopodobniej wszyscy twoi najblisi znajomi to byy

177/687

osoby, z ktrymi chodzie na browar. Z tymi,

ktrzy nie pili, nie spdzae czasu.
Wic teraz nie masz nikogo.
Nie moesz wytrzyma, jakby kto wsadza ci zapaki w oczy i kaza patrze. Nie daj
rady, mylisz, nie daj rady, ale nie wiem, jak
miaoby by inaczej, i nie chc. Chodzisz po
betonowym kwadracie metr na metr i up, co
raz uderzasz gow. Sto tysicy godzin na
spince, bez myli, bez miejsca, w ktre
mona si schowa, trzy razy w tygodniu
grupa motywacyjna, zalecenia dla trzewiejcych alkoholikw.
Zaczynasz je sodycze. Duo sodyczy.
Sabina mwi, e psychoterapeuta zapyta
j, kiedy przestaa pi, tak zagai aksamitnie:
jak si pani czuje?, a ona chciaa si

178/687

rozpa i zadrutowa, a ona nie umiaa

odpowiedzie, jak si czuje.
Po czternastu latach ubrw, szampanw
i jointw ldujesz na planecie Saturn, halo,
to Krystyna, nie ma gowy, zaprzyjanijcie
si, bo teraz do koca ycia bdziecie mie
tylko siebie w technikolorze.
***
To jest relacja moja z pierwszego tygodnia misa, wyrwane z kontekstu kawaki do
poczytania
przy
aromatycznej
kawie
i chrupicym rogaliku.
I jak si czuj? Jak si czuj? Jakby mnie
kto wysmarowa botem i smo i wrzuci
na dno studni.
Taka karma kto zadziera z rzeczywistoci i od niej ucieka, ten potem musi zapaci. Jestem przeraona, bo domylaam

179/687

si, e to ucieczka przed samotnoci,

a teraz ta samotno kadzie si przede mn,
rozciela si i pokazuje, i dokazuje.
Bardzo dugo staraam si oszukiwa
sam siebie, e nie ma problemu. A teraz
siedz zdziwiona.
Myl, e na zewntrz jestem nie do
zniesienia, nie nadaj si do gadek szmatek
przez to nieustanne pragnienie opiekimioci-koca. Dlaczego mnie nikt nie broni,
krzycz w rodku i wygrzebuj kawaki
skry z palca, przecie ja tego nie
wytrzymuj, nie wiem, co si dzieje, niech
do mnie mwi jedna wybrana osoba
mikkim gosem, bo to jest nie do
wytrzymania.
Czasem przypomina mi si jaki
gaganek z przeszoci, ktry sobie ulepiam,

180/687

na sekund jaka mgieka, e przecie nie

ma si co ba.
Ale jak wyzna wiatu wstydliw
prawd, e wszystko, co dobre i bezpieczne,
ja sobie wymyliam? e mam bunkier przeciwatomowy
przeciw
rzeczywistoci,
w zeszycie w kratk, i tam jedna dziewczyna
gra na basie, a druga na perkusji, i jak
jestem nimi, to czuj si bezpiecznie? I jak
zaakceptowa t wiadomo od prawdziwego wiata, e skoro to wymylone, to jest
nieprawdziwe? A prawdziwe jest spacanie
kredytu,
rozmraanie
lodwki
i zastanawianie si nad dzieckiem?
Nie wiem, gdzie jestem, rozumiesz?
Jestem kompletnie zdezorientowana, mog
tylko mamrota boli, mog myle intensywnie sowami, ktrych nie umiem

181/687

powiedzie, i mog si ba, e zostan

odstawiona w kt jak grabie przez kogo,
na kim mi bardzo zaley, oraz e kto bdzie
czego ode mnie chcia, a ja to zrobi le.
***
Myl, e si sama sobie ni.
Prawdziwe jest tylko to, co wymylam,
i nie przyjdzie mi nawet do gowy o tym
rozmawia. To s poacie biaego mchu, wyobraenia z zewntrz nazywane mglistymi,
ktre w mojej gowie s wielkimi ogrodami.
Nie mam ciaa ani gosu, nie mam
przyszoci ani pracy. Jestem czym bardziej
jak dwik, jak chwilowe przypadkowe zagszczenie materii. Przesuwam si, ale nie
moesz mnie dotkn.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Poziom pierwszy
motywacyjna

grupa

To nie jest takie proste: cze, jestem biaym mchem, chciaabym si leczy na gow,
czy moecie mi pomc?.
Bo ja tu mog uywa wyrazw w przenoni, ale gdzie tam istniej w realu i poszam
na terapi dla osb uzalenionych, wydarzyo
si to naprawd. Echosonda ze mn
w rodku wyldowaa, a ja miaam zachowywa si jak czowiek, o ktrym raczej nie

183/687

wszyscy wiedz, e nosi przez kilkanacie

miesicy pi gramw marihuany i fifk
w pudeku po papierosach, a we mnie
krzyczao wszystko i malowao kolory na
czerwono. Potrzebowaam, jak ju zostao
powiedziane, pomocy.
***
Na pocztek proponuj trzy razy w tygodniu grup motywacyjn, w poniedziaki,
rody i pitki. Pani tam pewnie usyszy
rzeczy, ktre ju pani wie, no ale najpierw
wysyamy pacjentw na t grup. Pani pracuje w wolnym zawodzie, tak? Nie bdzie to
pani kolidowao z obowizkami?
Chc si leczy mwi Boenie Smyczek, mitolc kawaek spodni, i zastanawiam si, dlaczego si jej boj, skoro

184/687

ona ma by moim psychologiem i pomc mi

przej przez to pieko.
No ale wspominaa pani, e musi pani
na pocztku lipca wyjecha na dwa tygodnie.
No musiaam, fakt, wyjecha; z dwudziestoma osobami w moim wieku, ktre
wieczr spdzay codziennie przy wdce, najchtniej w tym samym miejscu. Miejsce
ustalao si samo po trzech pierwszych
dniach, aweczka lub kanapa na korytarzu
w hotelu albo sala zbiorowa, albo najblisza
knajpa. Raz bylimy, pamitam, w Zakopanem, zasypana niegiem chatynka gdzie
w grach, ksiniczkowo niene krajobrazy
wok, a my wieczr w wieczr siedzielimy
w wyoonej kafelkami piwnicy ze stoem
pingpongowym, wszyscy krzyczeli i pili
wdk, ja wrztek, ale paliam jointy,

185/687

i codziennie sam siebie pytaam, jak to

moliwe, e siedzimy w tej potwornej piwnicy, skoro na zewntrz jest tak piknie.
No musz wyjecha.
Ale z tego, co pani opisaa, to ten
wyjazd jest dla pani bardzo zagraajcy. Jak
pani sobie tam poradzi?
Ja tam jad do pracy, bd pracowa.
Boena Smyczek zrobia tak min jak
moja nauczycielka biologii z oglniaka, Eulalia Dziubak, wyda usteczka i dugo raczej
nic nie mwia. Nie poklepaa mnie po ramieniu tylko wysyczaa dugie mhm (a ja
w rodku krwi pomalowana, musz napisa
ksik, chc si wietnie bawi, nie mog i
na imprez, bo si prdzej czy pniej schlej
w trupa, wic siedz w domu i myl, matka

186/687

umrze, ojciec umrze, wszyscy umrzemy, na

pewno mam raka garda).
Mhmmmmm.
Tkno mnie, e na wakacje to raczej te
sobie nie pojad, a gupio tak troch, czerwiec podchodzi pod okna, fontanny wieoci
bij z trawnika pod kamienic, truskawki zaraz si zaczn i nie chc raczej zosta
w Warszawie z radiowozami i ambulansami.
No i jak pani sobie to wyobraa?
No kurwa wcale sobie nie wyobraam, ty
gupia pizdo. Albo nie no przecie to jest
proste, wyobraam to sobie, zalicz te wasze
dwanacie spotka bez dwunastu krokw,
pojad jak czowiek na wakacje, a potem si
spotkamy pierwszego wrzenia, ja bd mie
dla was kwiaty, a wy dla mnie plan zaj.

187/687

I mwi jej to, tylko bez tego pierwszego

zdania.
Aha. I to cud jest chyba albo
wyuczone na superwizji zachowanie, e Smyczek Boena nie ma w tej chwili na piersiach
skrzyowanych
rk
symbolizujcych
zamknit postaw wobec interlokutora.
No dobrze, podpiszemy w takim razie kontrakt na dwanacie spotka. Prosz to
przeczyta i podpisa z dzisiejsz dat.
***
Kady zodziej to pijak, a kady pijak to
zodziej, kade dziecko to wie, i dlatego
trzeba podpisywa kontrakt. Wedug efektywnej formuy wymylonej w Stanach masz
przychodzi witek pitek czy czwartek, dwa
razy moesz nie przyj, ale musisz zadzwoni do orodka i uprzedzi terapeut

188/687

indywidualnego. Poza tym zachowujesz abstynencj, rezygnujesz z urlopw oraz

zobowizujesz si do niekorzystania z innej
pomocy psychologicznej ni ta, ktr masz
teraz za darmo od systemu. Nie dostajesz
kopii kontraktu do domu.
Rozumiesz? e niby to jest na powanie.
e jak ju nie bdziesz mie pomysw,
dlaczego nie waln piwka, nie spali joincika, to bdziesz musia sobie powiedzie
z namaszczeniem: ojej, zami zasad kontraktu. I jeli j zamiesz, to prawdopodobnie dostaniesz megadoa, wszystko stracone,
i wtedy dopiero rozkrci si impreza, jakiej
lech nie widzia.
***
Grupa nazywa si motywacyjna, bo ma
ci zmotywowa do trzewoci.

189/687

Na wszelki wypadek, gdyby nie by

przekonany.
To jest wstp, preludium do prawdziwej
terapii dla prawdziwych alkoholikw.
Na moim pierwszym spotkaniu z jarzeniwkami na suficie i lamperi na cianach
w grupie bya jedna kobieta i kilku facetw
w okolicach czterdziestkipidziesitki. By
bardzo adny wiey majoczerwiec. Osiemnasta trzydzieci. Faceci mieli albo kuratora
na karku, albo rozwd, a kobieta rodzin, co
jej kazaa przyj. Z ogromnym samozadowoleniem stwierdziam, e jestem jedyn,
ktra siedzi tam bez zewntrznego
przymusu, e sama stwierdziam: basta,
mam do, id si oduzaleni.

190/687

adnego z tych pastwa po skoczeniu

grupy motywacyjnej ju wicej nie
spotkaam.
Na czym to polega, miaam dowiedzie
si pniej, kiedy posuchaam Aki alkoholiczki to moja druga terapia, pierwsz
podjam, jak straciam wolno, dziesi
miesicy nie piam, ale potem poszo. Czyli,
mwic krtko, Aka trafia do naszej sali
z jarzeniwkami ze strachu. Wdka = wizienie, a wic lepiej nie pi. Ci pastwo, co ze
mn siedzieli na tych dwunastu spotkaniach,
nie chcieli przesta pi. Kurator bd ona
chcieli, eby przestali. Pracownik opieki
spoecznej, ktry grozi odebraniem dzieci,
chcia. A oni mieli luz.
Jeli nie chcesz przesta, jeli chcesz buja si jeszcze w tych obokach i oparach, to

191/687

nie id do orodka rozwizywania problemw i pomocy rodzinie, bo stracisz czas.

Poczekaj, a bdziesz mia tak siebie dosy,
e stwierdzisz, e jeste jedyn osob
w piekle, poczekaj, a bdzie ci si chciao
rzyga od tego, jak bardzo kamiesz. I zapamitaj ten moment to wanie jest motywacja
i z ni naley pj na grup motywacyjn.
***
Nie mogam si doczeka.
Ach, oto dowiem si, dlaczego waciwie
si
zaguszam,
dlaczego
spierdalam,
i rozwi swoje problemy oraz bd ya
w szczliwej trzewoci.
Chyba si spniam.
Pani psycholog miaa sanday i bya ode
mnie modsza na oko z pi lat.

192/687

Dookoa siedzieli gocie, ktrym kto

piszcy raport o alkoholikach do Polityki
mgby zrobi zdjcie i uwierzyabym.
I jedna pani. I ja w zielonych baletkach.
Rozgldaam si ciekawie, ale z drugiej
strony miaam wraenie, e oni na mnie
patrz i e ja si tutaj nie wstrzel za bardzo
ze swoj tendencj do zda wielokrotnie
zoonych. Najwyraniejszy by taki facet
w kowbojkach, potencjalny lider grupy. Mieli
twarze smutne, zbuntowane i zacite. Te nie
chcieli tu by. Jak trafili, co im si stao, ile
pili o tym mylaam. I jedna kobieta
z twarz zniszczon, w garsonce. Usiadam
obok niej.
Najpierw prosz pastwa o podanie
imion. Pani jest dzisiaj pierwszy raz,
prawda?

193/687

Marek.
Krzysiek.
Stasiek.
Andrzej.
Darek
Jadwiga.
To ja te si przedstawi. Nazywam si
Joanna Szewczyk i jestem terapeut uzalenie, pracuj z osobami uzalenionymi
i ich rodzinami. Dzisiaj porozmawiamy
o rodzinie alkoholowej. Co pastwa zdaniem
gwarantuje normalna rodzina?
Oczywicie zapada cisza, a pani psycholog na tablicy mazakiem napisaa Rodzina.

Poczucie
bezpieczestwa

powiedziaam.
Wsparcie powiedzia najmodszy gociu, w granatowej koszulce.

194/687

No, eee, ten, pienidze powiedzia

pan Krzysiek.
No i co jeszcze? nagabywaa pani psycholog, a ja pomylaam sobie, kurwa, to to
miejsce ma mi pomc w rozwizywaniu moich skomplikowanych problemw emocjonalnych? Przecie to jest jakie koo fortuny dla
niekumajcych siebie.
Szczero? powiedziaam z takim
znakiem zapytania na kocu.
Tak, bardzo dobrze, szczero. Co
jeszcze?
Super, jestem w szkole i mog mie dwie
nieobecnoci.
Reszta grupy milczaa, facet w kowbojkach zrobi jak kilkuzdaniow przewrotk, e w normalnej rodzinie nie ma

195/687

alkoholu, ale jego brak przekonania by

zniewalajcy.
Kto powiedzia: mio.
Komunikacja.
Podzia obowizkw.
Odpowiedzi pojawiay si wyuskiwane
z trudem i brzmiay jak hasa do krzywki.
No dobrze, a teraz zobaczmy, co dzieje
si w rodzinie alkoholowej, gdzie nad tym
wszystkim gruje alkohol wanie.
I pani psycholog na wypisanych na
tablicy hasach, ktre z trudem z nas
wydobya, narysowaa butelk.
No, widz pastwo, ta butelka powoduje, e nie ma w rodzinie alkoholowej
tych rzeczy, o ktrych pastwo przed chwil
mwili, tylko jest co?
Strach.

196/687

Agresja.
Niepewno.
Kamstwa.
Brak zaufania.
Brak wsparcia.
Grupa jakby posmutniaa. Moe oprcz
faceta w kowbojkach, ktry zacz co tam
mwi, e a prosz pani, ona, eby zrozumie ma, czsto si zdarza, e zaczyna
z nim pi. Chciaam ju powiedzie, e
czsto po prostu ona te lubi pi, ja to wiem,
bo mnie szczcie bogosawione spotkao
w postaci mojego chopaka, z ktrym piam
miesico-latami.
Ale
jako
si
nie
odezwaam.
Potem dostalimy kartki.
Teraz pastwo maj wypisa trzy sytuacje, w ktrych alkohol spowodowa, e

197/687

zawiedli pastwo swoich bliskich, a potem

maj pastwo dziesi minut, eby
porozmawia o tym w parach.
No kuuurwa. W parach?!
No, co zrobi, odek podnis mi si na
chwil, halo, halo, przecie ja tych pastwa
nie znam, niech mnie pani nie zmusza do
wicze w podgrupach z obcymi ludmi, ja tu
jestem pierwszy raz i lubi Olg Tokarczuk.
Na szczcie siedziaam obok Jadwigi, jedynej w tym pomieszczeniu kobiety oprcz
pani psycholog z obozu wdrownego. Obok
Jadwigi, ktra miaa czerwon twarz do tych wosw, ktra baa si chyba bardziej
ni ja, ktra woya na t okazj garsonk ze
spodniumem z orety w paski.
Wziam dugopis z kubeczka i pisz:

198/687

Izolacja emocjonalna w kontakcie

z bliskimi w pewnym momencie alkohol sta
si nadrzdnym elementem.
Strach i lk przed odkryciem mojego picia zmuszay mnie do kamstwa i ukrywania picia.
Potem zwracam si twarz do Jadwigi
i mamy
w parach
o tym
ze
sob
porozmawia.
Co tam bknam, e najgorsze dla mnie
byo to, e kiedy przyjmowaam pierwsz
dawk alkoholu, to on stawa si najwaniejszy. e niby spotykam si z ludmi,
jest impreza, a we mnie podlany browarem,
winem, czym-kurwa-kolwiek, oywia si
nagle w ognisty i mwi: wicej, wicej,
i nie liczy si nic innego. Uyam nieco innych rodkw stylistycznych, ale Jadwiga

199/687

bya tak zachwycona, e jestem dziewczyn,

a nie panem Krzykiem, e zamiast wymieni
swoje trzy sytuacje, wyrzucia z siebie
z prdkoci karabinu:
O jak dobrze, e tu, widz, jeszcze jedna
kobieta przysza, bo to zawsze raniej, ja ju
nie wiem, ile lat pij, bo ja jestem bufetow
i zawsze w pracy najpierw jedna, potem
druga pidziesitka, i rodzina ju miaa
mnie dosy, ja ju te miaam dosy tego, e
oni maj do mnie pretensje, no i tu si
zgosiam, no nie powiem, ciko mi, ale
spokj teraz mam w domu i ten wstyd.
No wstyd mwi, patrzc na czubki
butw.
No wanie, ten wstyd najgorszy.
I milczymy.

200/687

Ja dugo piam w sumie mwi, chc

si pochwali czy to powiedzie, kurwa nie
wiem. Ja piam czternacie lat w sumie, bo
wczenie zaczam mwi, moe po to,
eby Jadwig omieli, bo ona ma pod
szedziesitk.
Dobrze, koczymy mwi pani psycholog o sowiaskiej urodzie w sandaach.
No i widz pastwo. Niech si pastwo
zastanowi, jakie szkody dla pastwa najbliszych pyn z pastwa picia. Jak bardzo
rni si obraz tych dwch rodzin.
A poniewa wiem, e dzisiejszy temat dla
niektrych moe by ciki, to na dzisiaj
skoczymy.
Popatrzyam na zegarek: od momentu,
kiedy usiadam na swoim krzele, mino
dwadziecia pi minut.

201/687

Na zewntrz buchaa ziele i kwity

kwiaty.
Jadwiga zapytaa, czy na pewno bd
w pitek.
Wrciam do domu.
No co ty, bya na przystanku i z powrotem? zapyta mj chopak.
***
A potem z kolei nie mogam spa.
Od trzeciej w nocy nie mogam spa. Byo
gorco, bardzo gorco. To gorco wchodzio
do pokoju, zatykao usta i skr, wypeniao
przestrze spoconym tustym cielskiem,
zabierao powietrze i wypluwao je pod
postaci trujcych gazw, pene komarw,
ktre wypuszczao jak mae strzaeczki z kurar, i nie mona byo uciec.

202/687

Nie mogam spa, bo czuam si bardzo

zym czowiekiem. Nie miaam jasnej odpowiedzi, dlaczego waciwie. O czwartej robio
si jasno, jestem przesuchiwana, jestem
przesuchiwana, o czwartej rano, po dwch
nieprzespanych nocach, kiedy bol mnie
koci i mam twarz jak pergamin.
Mamo, dlaczego mam taki chaos
w gowie, skoro na zewntrz wszystko jest
w porzdku.
***
Nastpna psycholog, ktra przywitaa
mnie na zajciach w poniedziaek, miaa
trwa i moe dlatego, e wygldaa jak moja
nauczycielka od matematyki, nie wzbudzia
we mnie zaufania. Trwaa na owieczk i duy
lazur oczu. Jak lalki z kioskw w latach
osiemdziesitych.

203/687

Przyszam w paszczu przeciwdeszczowym z H&M, granatowym w biae parasolki.

Popatrzya na mnie i mylaam, e pani jest
w szlafroku, taki mi szmonces rzucia.
Co?
Moe to te kwestia jej sposobu
prowadzenia konwersacji, kiedy mwia: no
ju, panie Stasiu, nie artujemy, a wida
byo, e mio jej si z panem Stasiem artuje.
e ona tu zadecyduje, kiedy bdzie wesoo,
a kiedy mniej wesoo, bo ona si po to uczya
na studiach przez pi lat o terapii uzalenie, eby teraz w nagrod wszystkich
tych, prosz ja ciebie, alkoholikw nauczy
moresu. A uczy lubia metod kija i marchewki troch poartowa, pod warunkiem
e to ona artuje, i troch postraszy, kiedy
zaartuje kto inny.

204/687

Bya kwadratowa jak czasopismo Przyjacika i wygldaa mi na tak, co zawsze

odrabiaa lekcje i lubi sobie w pokoju terapeutycznym zaparzy herbat. I ona lubi by
terapeut, zakazywa ludziom czego albo
mwi im, e maj gd.
A przede wszystkim nie byo w niej
wspczucia, tylko typowa dla kanarw, wonych i stranikw w budynkach rado
z tymczasowej wadzy nad drug osob.
Co ona moe wiedzie o skposzczetach,
zadaam sobie pytanie. Co ona moe wiedzie
o tym, jak wyglda latarnia morska
w Koobrzegu, kiedy smaga j wiatr, co ona
moe wiedzie o grozie ycia codziennego, co
ona moe wiedzie o Sonic Youth.
Takie osoby po prostu nie miewaj problemw z uzalenieniami, bo ich ycie skada

205/687

si z poniedziaku, wtorku, rody, czwartku,

pitku, soboty i wyjcia do kocioa w nowych butach.
***
Oprcz wesoych spotka grupy motywacyjnej trzy razy w tygodniu po dwadziecia
pi minut kontrakt zobowizywa mnie do
cotygodniowych
spotka
z terapeut
indywidualnym.
To jemu miaam teraz powierza historie
o tym, e ja to chyba nie ja, bo siedz
zamknita w weekendy w mieszkaniu, eby,
nie daj boe, jaki koncert i bankiet si nie
przypata, to jemu miaam mwi o tych
mrocznych mylach, to jego miaam pyta, co
zrobi, eby malowa lepsze obrazki, bo ja
nie chc pracowa w korporacji.

206/687

Zdawaam sobie spraw, e jak zdecyduj

si na ciek trzewoci, to bd z misem
na wierzchu i bez rki. Z misem wyjaniam,
natomiast bez rki znaczy: nie jestem w stanie nic zrobi, nie mam mocy sprawczej, nie
umiem, nie mam planw, celw. Jakby bya
siedemnasta
trzydzieci,
a ja
wanie
wyszabym z zatoczonego autobusu i na
przejciu dla pieszych pkaby mi torba,
w ktrej miaam wszystko. Jeszcze bardziej
nie wiem, jak y. Przedtem wiedziaam
teraz pozmywam, a potem zapal, albo ewentualnie zapal przed, bo wtedy lepiej mi si
bdzie zmywao. Albo dzisiaj jest wtorek,
wic jestem spuchnita, ale to mi zejdzie
i w pitek bdzie impreza. Myk, myk, myk
i masz cele yciowe.
A teraz nie masz.

207/687

Twoim celem yciowym ma by do

koca ycia nie wezm do ust alkoholu. To
brzmi jak wyrok, a ty yjesz jak z wyrokiem
i jak y?
I tu na scen wkracza terapeuta indywidualny, Boena Smyczek caa w bieli. Ona
mi powie, jak y.
Mnie, ktra yje w gigantycznym elbetonowym bunkrze.
***
No i jak si pani czuje? pyta Boena
w pokoju, ktry ma sprawia wraenie
przytulnego, za jej plecami wisi dua tablica
z napisem Fazy uzalenienia, a na niej
czarna strzaka z napisem mier i zielona
z napisem terapia.
Fatalnie odpowiadam.
To znaczy?

208/687

To znaczy, e nie mam ochoty si do

nikogo odzywa, chc, eby mnie wszyscy
zostawili w spokoju, i jestem cay czas spita.
Byam na spotkaniu AA, bo pani powiedziaa,
e musz kiedy pj, eby si przekona,
jak tam jest.
Boena pojaniaa.
No i jak?
No i nie powiem, due przeycie, bo ja
mam koleank alkoholiczk i ona chodzi na
terapi, i ju bya na mityngach, no i z ni
poszam, i nasuchaam si niesamowitych
historii.
Ale utosamiaa si pani?
Nie.
Boena spochmurniaa. Chyba trudno
zasadniczo byo to stwierdzi, bo jeli chodzi
o wydzielanie emocji, to kojarzya mi si

209/687

bardziej z pedagogiem szkolnym, ktry musi

siedzie w swoim pokoju osiem godzin dziennie i za to mu pac, aczkolwiek wtedy jeszcze
miaam poczucie, e ona jest dobra i mi
pomoe.
No wie pani, s rne mityngi, ale
chyba takich dla modych osb to nie ma. Na
grupie jak si pani czuje?
No te za bardzo nie mam si z kim
utosamia.
Boena pokiwaa gow.
No tak
Widocznie rnica midzy mn a panem
Krzykiem w klapkach Kubota oraz nawet
Pawem, ktry jest bardziej w moim wieku
i jedzi do klientw swoim seicento, Boenie
rwnie rzucaa si w oczy.
No a poza tym?

210/687

Poza tym jestem caa napita, bardzo.

Na napicie najlepszy jest wysiek
fizyczny i w ogle to basen. Ale przede wszystkim musi pani teraz zadba o porzdek dnia.
Planowa.
Jak by ci tu, Boena, powiedzie
Ale nie, sucham wytrwale, bo ja si jej
boj, ona jest inkarnacj siostry oddziaowej
z Lotu nad kukuczym gniazdem, co
powiem nie tak, to srogo mnie ukarze.
Musi pani planowa, bo brak planowania jest bardzo niebezpieczny.
Chocia nie, moe mnie nie ukarze, bo
w jej gosie jest co leniwego, co, e ona ma
mnie kompletnie w dupie, a ja w sumie nie
wiem, po co tam sobie siedzimy i o czym
ucinamy pogawdk.
Ale jeszcze tak nie myl.

211/687

Jestem w momencie, w ktrym nie mam

nic, nie widz horyzontu. Jestem z tym
wszystkim zupenie bezbronna, a ona ma
w rubryce zawd terapeuta i ona mi pomoe,
ona mi pomoe, ona wie.
Prosz, tu ma pani ankiet do wypenienia i prosz tam, co jest o alkoholu, to te
wzi pod uwag narkotyki. Czy ta godzina,
na ktr si umawiamy, moe pozosta staa?
Ja sobie moe zapisz w kalendarzu
Patrz na ankiet. Jakie straty poniose
w zwizku z piciem? Z jakich zainteresowa
zrezygnowae w cigu ostatnich lat? Zmiana tolerancji, opisz.
I tam przykady niech pani napisze, po
trzy do kadego punktu. No, na dzisiaj musimy ju koczy, do widzenia.
Do widzenia, dzikuj.

212/687

***
Dzisiaj opowiem wam o tym, e alkoholizm jest chorob postpujc i kiedy zakoczy si pewien etap, nie ma ju do niego
powrotu. Najpierw poprosz moe panw
o przestawienie krzese tutaj pod okno o,
dzikuj. To jest historia naszego pacjenta,
nazwijmy go Wojtek. W pocztkowym
okresie picia, w fazie, ktr nazwiemy towarzysk, Wojtek mia on, prac i dwjk
dzieci, z ktrymi mia dobre kontakty. Lubi
pi piwo przy okazji spotka. Kiedy pi, czu
si wesoy, jak to si mwi wyluzowany.
Nie mia z powodu picia adnych problemw. Jednak stopniowo tego alkoholu
w yciu Wojtka byo coraz wicej. Pi ju zawsze przy okazjach towarzyskich, ale rwnie
po powrocie z pracy wypija najpierw jedno,

213/687

a potem dwa piwa. Tu skoczy si pewien

etap picia i ten etap bdzie symbolizowao to
krzeso, ktre teraz poo. To byo picie towarzyskie. Wojtek zacz pi sam coraz czciej, zdarzao si, e z tego powodu by
niewyspany, le pracowa. Ale tumaczy
sobie, e to przecie si zdarza, e to nie jest
nic niezwykego, e ma cik prac.
W pewnym momencie jednak zacz pi
codziennie. Przesta bawi si z dziemi,
coraz czciej kci si z on. Poo
nastpne krzeso i bdzie to faza ostrzegawcza. Przypominam, e z adnej fazy nie
mona wrci, cofn si. Wojtek zacz pi
tak duo, e straci prac, bo zaniedbywa j
coraz bardziej, a po pewnym czasie odesza
od niego ona z dziemi. Wojtek tumaczy
sobie po swojemu, e nie ma to zwizku

214/687

z alkoholem. Pamitajcie: zaczynalimy od

Wojtka, ktremu dobrze si powodzi i ktry
ma szczliw rodzin. Teraz nie ma nic: nie
ma pracy, nie ma ony, nie ma rodziny.
I pije. Poo nastpne krzeso. Bez pracy
i bez rodziny, zaniedbany Wojtek zgosi si
do naszego orodka na terapi i ukoczy j.
Ale tych krzese nie da si ju postawi, bo alkoholik nie moe wrci do wczeniejszych
faz swojej choroby. Czy s jakie pytania?
Czy on si do pani jeszcze po terapii
odzywa? Co u niego sycha?
***
No i jak si pani czuje?
Niedobrze. Jestem cay czas spita.
Poszam na basen, tak jak mi pani radzia
mwi i cholera, czy ja zaraz nie zaczn do
niej merda ogonkiem, czy ja przypadkiem

215/687

nie mam nadziei, e ona mi teraz wstawi

pitk do dziennika, a to, e nie mog spa,
nie mog usta w miejscu ani przeczyta gazety, to wszystko si nie liczy, i czy susznie mi
si wydaje, e ja tym pjciem na basen zaspokajam jej potrzeby emocjonalne?
I co, pomogo?
Troch pomogo.
Nie wypeniam tej ankiety, bo nie wiedziaam, jak mam napisa to, co tam jest o alkoholu, te o narkotykach. Ale ona ju nigdy
mnie o ni nie zapytaa.
No ale dlaczego pani si czuje
niedobrze?
Prosz pani, nic mi si nie chce, przez
cay czas jestem zdenerwowana i spita.
W dodatku jak przez kilka miesicy nie

216/687

mylaam w ogle o alkoholu, to od

chodzenia na t grup myl.
Aha. Czy mogaby to pani jako
rozwin?
No wydaje mi si, e po prostu nie miaam czasu si z tym poegna, e zaczam
pali marihuan, eby nie myle o alkoholu,
i teraz musz to przej.
I znowu mwi do niej, a nie od siebie,
znowu wypeniam ankiet.
I mam stany lkowe, mam takie myli
o mierci, przez czterdzieci pi minut nic
nie mog zrobi, tylko si boj, e umr, e
moi rodzice umr, i nic nie mog, tylko
jeszcze czarniej mi si robi od tego, i pojawiaj si nastpne negatywne myli, one
nie s konkretne, tylko drczce. No i nic mi

217/687

si nie chce, nie mam siy si umy rano, bo

po co, nie mam siy wsta z ka.
No i ma pani jaki pomys, co z tym
zrobi?
Oczy mi si w rodku rozszerzaj. Przecie jakbym miaa, tobym zrobia, co ty,
Boena, arty sobie stroisz?
Nie.
Bo wie pani, na dusz met to moe
by dla pani bardzo mczce.
No co ty?!
Nie mam. Jed na rowerze.
No dobrze, na dzisiaj musimy koczy.
Na grup pani chodzi, tak? Bo widziaam. To
do zobaczenia za tydzie.
***
Nie chciaam si przed sob chyba
przyznawa, e wszystko jest nowe.

218/687

e jak szam do pracy, to czuam si,

jakby to by mj pierwszy dzie, i miaam
stres, a przecie pracuj tam od siedmiu lat.
Co w rodku we mnie mwio, no wiesz,
przecie azia tam nastukana od bg wie
kiedy, na duym relaksie, nic dziwnego, e
jest ci teraz dziwnie.
Nie za bardzo wiedziaam, co miaoby
mnie rozbawi, ucieszy, dostarczy mi powodw do zadowolenia.
Kiedy podejmujesz decyzj o pjciu do
tej pierdolonej przychodni, co jest jednoznaczne z podjciem decyzji o terapii, to nagle
nic ci ju nie interesuje. Nie e obraz ci si
robi czarno-biay on jest szarny i niey.
Jeste smutna i zmczona. W kadym razie ja
byam.

219/687

Nie chciaam si przed sob przyznawa,

jak mi trudno, zaczam wicej wiczy na
basie; okazao si, e musz by bardzo
rozluniona, eby dobrze te dwiki wychodziy, i to byo dziwne, bo ja nie bywam
rozluniona.
Jak ja bd czyta gazety, myl sobie,
skoro tak dobrze mi si czytao po jointach.
Co ja mam zrobi z t mas wolnego
czasu.
Co ja mam zrobi z tymi emocjami
chorymi, biednymi.
Co ja w ogle mam zrobi.
***
Dzie dobry, widz, e pan tu jest po
raz pierwszy, to moe pastwo si wszyscy
przedstawi.
Magosia.

220/687

Krzysiek.
Darek.
Sawek.
To prosz rozda te kartki.
Zalecenia
dla
zdrowiejcych
alkoholikw
Teraz, gdy przestae/a pi, najwaniejsz spraw w Twoim yciu jest
trwae utrzymanie abstynencji. Moe to by
chwilami trudne, dlatego przestrzegaj zalece
dla
zdrowiejcych
alkoholikw,
poniewa pozwol Ci one zadba o to, aby
skutecznie trzewie.
Nie chod w miejsca, w ktrych kiedy
pie/a.
Nie wierz wasnym podszeptom, e wypijesz tylko troch.

221/687

Nie chod w miejsca, w ktrych jest

moliwe, e bdziesz namawiany/a lub
czstowany/a alkoholem.
Nie bierz udziau w uroczystociach
rodzinnych i innych spotkaniach z udziaem
alkoholu.
Nie spotykaj si z osobami, z ktrymi
kiedy pie/a, rwnie z tymi, z ktrymi
pie/a rzadko.
Nie uczestnicz w piciu innych ludzi
(kimkolwiek dla Ciebie s).
Nie odwo do domu pijanych ludzi.
Nie dokadaj pienidzy do picia innych
ludzi (zrzutka, poyczka, wkupne).
Nie przechowuj alkoholu w domu. Popro rodzin, by nikt z domownikw nie
trzyma alkoholu w domu, nie czstowa Ci

222/687

alkoholem i nie pi alkoholu w Twojej

obecnoci.
Nie przyjmuj prezentw w postaci
alkoholu.
Sam/a
te
nie
dawaj
alkoholu
w prezencie.
Nie moesz je jakichkolwiek produktw z zawartoci alkoholu (cukierki, ciasta,
torty, lody, pczki, potrawy z dodatkiem alkoholu itp.). Naucz si sprawdza, co jesz,
czytaj etykiety ze skadem produktu.
Zamieniaj kosmetyki z zawartoci alkoholu na takie, ktre s Ci niezbdne, ale s
kosmetykami bezalkoholowymi (np. woda
po goleniu itp.).
Nie moesz uywa lekw z zawartoci
alkoholu (np. syrop na kaszel, amol itp.).

223/687

Nie wolno Ci uywa jakichkolwiek

lekw zmieniajcych nastrj bez porozumienia z lekarzem psychiatr lub terapeut
uzalenie (leki uspokajajce, nasenne itp.).
Nie moesz ukrywa faktu uzalenienia
przed lekarzami, zwaszcza gdy leczysz
choroby przewleke lub bdziesz korzysta
ze znieczulenia.
Nie pograj si we wspominaniu
przyjemnych chwil zwizanych z piciem.
Nie koncentruj si na leczeniu, diagnozowaniu
uzalenienia
innych
ludzi
(pouczanie, namawianie ich do leczenia).
Dlaczego tam nie ma napisane: suchaj,
jeste teraz bardzo saby i niewiele potrzebujesz, eby wrci do swoich poprzednich
nawykw. Po angielsku nag to habit,
czyli w sumie te nawyk. I tak to dziaa, nag

224/687

jest zym, wykolawionym nawykiem, ktry

mona zmieni. Wic eby uatwi sobie
ycie, eby nie musia po prostu wodzi si
na pokuszenie, bo bdzie ci teraz przez rok co
najmniej bardzo trudno, dlatego e masz
wyrobione stare nawyki i kiedy widzisz alk,
to ci si, suchaj, wcza z powrotem, bo
robie/robia tak przez lata, no wic
suchaj, eby ci byo atwiej, to nie rb tych
rzeczy, bo zobaczysz, e jak je bdziesz robi,
to ci bdzie trudniej, siema?
Niby to jest tam napisane, ale jako kurwa inaczej.
Patrzyam na t kartk i z kadym kolejnym punktem nasila mi si ucisk w lewej
opatce.

225/687

No to teraz omwimy wszystkie punkty.

Te zalecenia zostay opracowane w oparciu
o dowiadczenia naszych pacjentw.
Nie cudzo, nie kradnij, nie podaj.
Czy zastanawialicie si kiedykolwiek nad
fenomenem poczucia winy w religii katolickiej? Te wszystkie zdania na nie.
Trzeba omija bary i kawiarnie,
w ktrych pio si alkohol. Na samym
pocztku sprbujcie pastwo robi zakupy
w sklepie, w ktrym nie sprzedaje si alkoholu. eby pastwa nie kusio.
Dobrze, e jointw nie sprzedaj
w sklepach.
Pamitam, pamitam takie natrctwo
sprzed kilku lat zapamitywaam wszystkie
sklepy monopolowe, ktre mijaam. Byam
w grze komputerowej, a to byy moje bazy

226/687

matki z bia paczk z krzyykiem. Nie musz

korzysta, ale warto pamita.
A jeli kto pi w domu? zapytaam,
bo wydao mi si to oczywiste. To ma si
przeprowadzi?
No, jeli kto pi w domu, to wtedy
trzeba co zmieni w wystroju. Na przykad
przesun rega albo fotel, ktry kojarzy si
z piciem piwa przed telewizorem. Pastwo,
rozpoczynajc terapi, rozpoczynaj przecie
nowy etap w yciu, wic wprowadzenie zmian w mieszkaniu bdzie jeszcze dodatkowym
podkreleniem tej sytuacji.
Faktycznie odzywa si na to Jadwiga.
Ja przestawiam kredens i ju mi si nie
kojarzy z piciem.

227/687

Nie wierz wasnym podszeptom, czyli

nie bdzie tak, jak pastwo myl, e wypij
tylko jedno piwo, tylko jedn setk.
To chyba wszyscy rozumielimy a zbyt
dobrze. Jednak do przychodni trafia si zazwyczaj po jakich stu prbach wypicia tylko
jednego piwa.
Mog to wytumaczy jeszcze raz, dla jasnoci. Wlewasz w siebie yk alkoholu, prostujesz si, twoje myli staj si czyste i lnice, twoja zbroja byszczy w zachodzcym
socu, opinie wygaszasz agodnym, stanowczym tonem. Wiesz, e jeste w stanie podj
si realizacji kadego planu i udwigniesz go,
gdy jeste prawy, mdry, miay, przystojny
i namitny.
Dosy szybko czujesz jednak, e to ten
nektar, ten zoty nektar, odkowa gorzka,

228/687

piwo jasne pene, wermut czy inne wistwo.

I musisz pi go wicej, musisz by silny
i prawy, wic musisz pi go wicej, a na
kocu zostajecie ty, on i zarzygany przystanek autobusowy.
Nie chod w miejsca, gdzie bdziesz
czstowany alkoholem mwi dalej pani
psycholog zotowosa. Czsto zdarza si, e
nawet jeli maj pastwo wewntrzne
przekonanie, e si nie napij, to to jest sytuacja zagraajca. Pacjenci mwi, e nawet
nie wiedz, jak to si stao, e lduj z puszk
piwa w rku. e to jest przebysk, dzieje si
i ju.
Wydaje mi si, e nie powiedziaa o tym,
co przeczytaam w internecie, e to odruch.
e nam si moe wydawa, e nigdy w yciu,
ale to jest jak drapanie si w policzek, jeli

229/687

ci swdzi, mimo e masz osp. Znam to,

znam to jak to moliwe, e moje rce zapalaj zapalniczk, moje puca wdychaj dym
z THC, cho tego nie chc, ale mam dwa ciaa
i jedno nie sucha mojej gowy.
e po prostu mam ju zamontowane te
odruchy, te odruchy naogu, po angielsku
nawyku, i musz by czujna.
Nie bierz udziau w uroczystociach
rodzinnych i spotkaniach, na ktrych pije si
alkohol. No to jest jakby rozwinicie
poprzedniego punktu, w kadym razie jeli s
pastwo na przykad zaproszeni na wesele
gdzie, gdzie wiedz pastwo, e bdzie alkohol, to prosz odmwi, bo utrzymanie abstynencji jest dla pastwa najwaniejsze.
Nie spotykaj si z osobami, z ktrymi
kiedy pie.

230/687

Nie odezwaam si, ale pierwsze, co mi

przyszo do gowy, to e powinnam zmieni
narzeczonego.
No i tak punkt po punkcie, prawda
Dlaczego nie mona odwozi do domu
pijanych ludzi? spytaam, chocia w sumie
i tak nie mam prawda jazdy. Nie mog po
imprezie odwie koleanki?
Nie, bo zostao udowodnione, e kady
kontakt z alkoholem jest dla pastwa
zagraajcy, a osoba pijana to taka, ktra miaa kontakt z alkoholem.
To o czekoladkach to syszaam, natomiast rozbawi mnie kategoryczny ton tego zakazu bj si, bj si wini w czekoladzie, bo
potem cig alkoholowy trzy tygodnie i nie
masz wpywu na swoje ycie.

231/687

To o dezodorancie to ju w ogle. Nie, nie

mog uywa Chanel nr 5, bo jestem
alkoholiczk.
Chodzi o to, e u niektrych zapach alkoholu moe by wyzwalaczem, wic lepiej
unika sytuacji, kiedy pastwo go czuj.
Popatrzyam jeszcze raz na kartk. Jak
dla mnie rwnie dobrze mogoby tam by
napisane: i na grochu klcze bdziesz do
koca dni swoich.
Nie zapytaam, dlaczego wszystkie zalecenia zaczynaj si od nie, a nie ma na
przykad: postaraj si znale znajomych,
ktrzy nie pij, i spdzaj z nimi wicej czasu.
Poszukaj wasnej pasji, rozwijaj zainteresowania. Zadbaj o swoje ciao.

232/687

Ale nie: nie moesz, nie wolno, nie

chod, verboten; no wszystko jasne,
w kocu jestemy w Polsce.
Wieczorem
spotkaam
si
z Kub
i pokazaam mu t kartk.
Jezu. To przecie ty si zaraz napijesz.
Spotkaa si ze mn, z ktrym pia, jest
twj chopak, z ktrym pia u siebie
w mieszkaniu, w ktrym pia, i w dodatku
wieczorem, czyli o tej porze dnia, kiedy pia.
***
Wiesz co, ja si boj tam i, bo si
boj, e mi zrobi pranie mzgu powiedziaam do swojego chopaka po lekturze forum
Uzalenienia, gdzie czarno na biaym stoi,
e AA, e abstynencja to nie trzewienie, e
lepiej nie i na spotkanie klasowe, skoro
bd tam pi, e sia wysza.

233/687

Popatrzy na mnie w ten miy sposb

i powiedzia:
Wiesz co, jeli tego si boisz, to spokojnie moesz tam i. Komu jak komu, ale tobie pranie mzgu nie grozi.
***
Nie bdziesz mia innych terapeutw
przede mn.
Nie miaam zamiaru rezygnowa ze swojego trzeciego terapeuty, ktry tak potraktowa mnie tward mioci, e wyrzuciam
pi gramw do kibla. Tego, ktry jako pierwszy w ogle skuma, co si ze mn dzieje,
zapyta, czy chc mie dzieci, i powiedzia, e
przez pi lat bd dochodzia do siebie.
Czowiek z misem na wierzchu musi
mie boga. Papiea. Musi mu kto mwi, jak
y, co jest dobre, a co ze i e jest fajny.

234/687

Czowiek z misem na wierzchu idealnie

nadaje si na przykad do korporacji albo
sekty. Jest mikki, bezwolny i wszystko mu
mwi, e nie ma racji, bo obowizuje go
mechanizm iluzji i zaprzecze.
Dlaczego na licie zalece dla
trzewiejcych alkoholikw s same zakazy?
zapytaam za trzeciego terapeut.
Ty najpierw przetrzewiej, a potem
kwestionuj zalecenia.
Wtedy zrozumiaam, e ja tutaj nie mam
adnych praw, adnego wasnego zdania, bo
jestem uzaleniona i mam si nie wymdrza. W orodku, do ktrego dobrowolnie
chodziam dwa razy w tygodniu, to uczucie
miao mi cay czas towarzyszy.

235/687

Dotaro do mnie te, e jednak nie ma szans

na
boga
w terapeucie,
i troch
posmutniaam.
***
Dosy szybko odkryam, e w Boenie
Smyczek boga nie znajd na bank. Rnica
midzy ni a moim trzecim terapeut bya
taka jak midzy Tesco a delikatesami Alma,
ale Boena stanowia cz systemu; jak
chodzisz do oglniaka, to oprcz polskiego
i historii musisz te zaliczy PO. No trudno,
co zrobi.
Spotkanie z Boen wygldao tak samo
jak tydzie wczeniej.
No jak pani sobie radzi?
No wie pani, rednio, raczej czuj si,
jakbym milimetr po milimetrze przepychaa
blok skalny, nie bardzo wiem, w jakim

236/687

kierunku i po co, no ale wie pani, maluj,

jed na rowerze i gotuj, tylko czasem robi
mi si sabo, tylko czasem jestem napita jak
karabin maszynowy, tylko czasem nie mog
spa.
No i jak pani myli, co mona na to
poradzi?
No ale dobrze, taki jest system, zgodziam
si na to, dziwi si tylko, dlaczego to jest
takie fasadowe.
Jak fabryka, fabryka NFZ-etu.
Wracam do domu, ycie toczy si dalej,
mj partner zasn na kanapie, a ja patrz,
jak osa obija si o szyb.
Wic pjd na rower, pomylaam, gdzie
musi by farba tempera zielony metalik (nie,
nie byo nigdzie), i na tym rowerze znowu

237/687

przypomniaam sobie, e czego chc, co

mog, e istnieje ycie, a nie.
W druynie kapitana Planety jestem
powietrzem.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Czerwiec

No zamkn okno musz, bo przecie pies

za tob wyskoczy. Ale nie chc, eby ci byo
gorco. Ale przecie pies wyskoczy. Jak dugo
tu mamy czeka, w tym samochodzie 1600
stopni Celsjusza, a wrcisz z mikrofonem
i bdziesz opowiada, jaki z tego pana
fachowiec?
Cay ten samochd si lepi, jest brudny.
Czy ty wiesz, ile drogiego jedzenia musiaam
wyrzuci z zepsutej lodwki? Czy ty wiesz,

239/687

jak mnie bol plecy, jak duszno jest w nocy,

jak si ciesz na akcj lato dwa tygodnie
nagra na wyjedzie?
Nie, nie chce mi si artowa. Nie jest mi
do miechu z tym werajcym si blem
i lkiem.
Mielimy pojecha nad Wis, ale siedziaam z psem p godziny w samochodzie,
czekaam, mylaam, e oszalej, wic kiedy
zacz co mwi do mnie, e on te ma swoje sprawy do zaatwienia, spytaam, dokd
jedziemy, gdzie nad Wis, powiedzia, i nie
wytrzymaam, i wyszam z tego brudnego
samochodu.
I szam ulic i pakaam, i jechaam tramwajem i pakaam. I czuam si samotna
i bezradna jak kto, kto nie udwignie tego
wszystkiego i chce jak najszybciej wrci do

240/687

domu, bo nie mona si obnosi ze swoim

blem i gupio tak paka, kiedy mijaj ci
ludzie w lnianych spodniach.
A ja pakaam, bo potrzebowaam
pomocy, chciaam czu si bezpiecznie
i razem, a nie sucha o mikrofonach i przypomina sobie, e pies nie jad, i widzie
plecy swojego chopaka, jak gra na komputerze, bo granie na komputerze jest najwaniejsze, podczas gdy ja, eby nie narzeka, piek.
A najgorsze jest to, e chciaam pojecha
nad t Wis, ale zamiast tego mam koszmar
z ulicy Wizw i wychodzi na to, e to wszystko moja wina. Jestem kulk z misa i mog
tylko wrzeszcze: BOLI!!! BOLI!!!, a jak kto
mnie dotknie, to wypuszczam macki i kolce,
a kiedy on co proponuje, to natychmiast

241/687

czuj, e musz w tej jego propozycji zadba

o siebie, bo on nie umie, bo nie wie, co lubi,
gdzie to si kupuje i w jakich godzinach jem
posiki. A jestem tak bardzo bezsilna. Ale nie
mona mi pomc, bo nie umiem powiedzie,
e potrzebuj pomocy.
Trzeba si zastanowi, do czego pani jest
ten bl potrzebny, prawda, osoby uzalenione lubi si nad sob uala, nie bior
odpowiedzialnoci za swoje ycie, s psychicznie niedojrzae, i wtedy up, dodatkowa
warstwa moich igie staje na baczno: trzeba
broni kulki z misa.
***
I dlatego jedyny sposb, eby poczu si
dobrze, to i na rower. Na rower musz i
sama, bo przecie jest pies i ty musisz z nim
zosta.

242/687

Przyzwyczaiam si, e jeli chc z kim

by, to go nie ma. Sama musz si sob zaj.
Nic nie daj z siebie, tylko si zasklepiam
i wyginaj mi si plecy, i za kar zostan
sama na wieki. Czy ty wiesz, co to jest samotno, kiedy gotujesz dla siebie jednoosobowe
obiady przez dwa lata i wypala ci kto znami
w ksztacie swastyki na pluszowym sercu?
Ale przecie ja nie mam pluszowego
serca, powtarzaa mi matka i teraz mj chopak. Nie, on tego nie mwi na gos, ale to
wiem, przecie znam na pami to zdanie:
I PYTAM CI TYLKO, CZY TY SOBIE
ZDAJESZ SPRAW, E TO SI WSZYSTKO
NA MNIE ODBIJA?
***
Dzie dobry. Zotopowa psycholog
w sandaach staa ze szklank w rku.

243/687

Niech pastwo zobacz, jak wyglda umys

pijcego alkoholika.
W szklance bya woda.
Niech si pastwo przyjrz, jak znieksztacony jest obraz. Alkohol w yciu pijcego
powoduje, e widzi si wszystko jak przez t
szklank z wod. Alkohol znieksztaca
patrzenie. Cae ycie widzi si przez jego
pryzmat. Przez pryzmat tego, kiedy si
bdzie mona napi, przez pryzmat kaca.
Przez pryzmat mylenia o alkoholu, ktry
jest nieustannie obecny w yciu.
A teraz niech pastwo zobacz. Co si
stanie, kiedy wylejemy wod?
Chyba nie bardzo wiedzielimy, co si
stao.
Teraz obraz jest mniej znieksztacony,
ale mimo wszystko nie sta si jasny. Szko

244/687

powoduje, e nie wida wszystkiego tak jak

w rzeczywistoci. To znaczy, e nawet kiedy
alkoholik nie pije, w jego gowie i tak zostaje
znieksztacony obraz. Dlatego potrzebna jest
terapia.
Ale jak to? To znaczy, e zawsze, niezalenie od wszystkiego, bd mie szklank
w gowie? Czy szklanka ma symbolizowa
picie, tak jak na tych strasznych okadkach
ksiek o alkoholikach, na ktrych obok ptli
jest pusta butelka, a jeli pisaa kobieta, to
czerwony but na obcasie i papieros ze
szmink na ustniku? Czy to, e to jest szklanka, to pani pije do nas, hue hue hue? Ale
serio. Bo ja chc wiedzie. Czy to znaczy, e
do koca ycia mam mie w gowie szklank?
e nigdy nie bd widziaa prawidowo, tak
jak trzeba, tylko bd jakim grlem,

245/687

gorszym gatunkiem czowieka, ktremu terapeuta powie, jakie s zasady, bo on nie wie?
Czy kiedy przejd terapi, to bd widzie
normalnie? Kiedy szklanka znika?
Czy s jakie pytania? Nie ma? To do
zobaczenia w pitek.
***
Na czym polega rzucanie alkoholu, pisz
w internecie i na stronach dobrego ksidza
i to jest w miar zrozumiae dla mnie,
i dostaj kartki z zaleceniami opracowanymi
na
podstawie
dowiadcze
naszych
pacjentw.
Ale gdzie znajd opracowanie na temat
tego, co stanie si po dwch latach palenia
jointw non stop, kiedy pali je przestan?
Skd si dowiedzie, czy to, co czuj, jest
normalne, skoro mam do dyspozycji tylko

246/687

portal www.psychologia.sos.pl, a tam informacj, e marihuana uszkadza mzg i powoduje stany psychotyczne. We mnie nie
rozmieszaj, stany psychotyczne to ona
u mnie wanie leczya, jak na przykad ten ze
zdawaniem na studia, kiedy sobie podziurawiam ca do paznokciami, eby da do
zrozumienia swojej przyjacice, e boj si
i do sekretariatu po list lektur na
egzamin.
Mylaam, e rnicy za bardzo nie
bdzie. Naprawd. A powoli okazywao si,
e jest. e ludzie s o wiele mniej sympatyczni, e ja nie mam przekonania co do
swoich moliwoci, mimo e wczeniej to nie
by dla mnie aden problem zastanawia si,
do jakiego czasopisma mog zacz pisa
i dlaczego nie do Przekroju. e si

247/687

przejmuj. e si wszystkim przejmuj. e

jestem non stop przeraona tym, co mam
robi. Codziennie budz si z atakiem paniki,
co mam robi. Co mam robi w yciu.
Wiedziaam, e na trzewo nie toleruj
swojej pracy i swojego zwizku w takiej
formie, jaka bya, ale ju byam na trzewo
i byam przekonana, e czeka mnie zmiana
zwizku oraz tak zwanego partnera, gdy na
trzewo tego nie wytrzymam kropka.
Ale najbardziej odczuwaam strachy
i ble, i to ble potgowane przez poczucie
winy, e ja si w tym blu pawi jak pczek
w male, e oto cierpi i nie wychodz z cierpienia, tylko dochodz do mnie jakie strzpki wspomnie o byym chopaku, co w sobot
wola umawia si z kolegami, przypominaj
mi si zote licealne lata zakrapiane

248/687

poczuciem odrzucenia i zamknicia, a moe

i nawet wszystko, co stary wykrzykiwa mi
w twarz, jak nie schowaam mleka do
lodwki albo nie zakrciam wody mineralnej, a on przecie lubi, jak jest dobrze
nagazowana.
***
Chodz dodatkowo na terapeutyczn
grup wsparcia dla kobiet w tym pokoiku
z ramkami Zara Home, u trzeciego terapeuty,
ktry wydawa mi si moim mdrym
sprzymierzecem, ale ostatecznie, na sam
koniec tej historii, okaza si psychopatk.
Kobiety z grupy nie s alkoholiczkami,
maj inne problemy; maj prac, lubi
podrowa i w sumie te spotkania s troch
jak moderowane przez terapeut damskie
nasiadwki.

249/687

To one zmotywoway mnie do podjcia

wyzwania Actimela, byy dla mnie sygnaem,
e moe by inaczej i nie wszyscy s jak mj
kolega, co udzieli mi dobrej rady, e skoro
nie mog pi, to musz pali jointy.
Zepsua mi si lodwka. Musiaam
wyrzuca jedzenie.
Powiedziaam, e musz kupi now
lodwk i w sumie to jest nawet troch
skomplikowane, bo moje mieszkanie ma
nieprzeprowadzon do koca spraw
spadkow i w sumie nie jest moje, i nie
wiem, czy tam bd mieszka.
Krzyczay, e po co lodwk, e
mieszkanie mam kupi, to proste. Kredyt,
rzeczoznawca, notariusz, szast-prast, a terapeuta jeszcze dola oliwy: no i same

250/687

widzicie, jak to jest, zaczyna si od jednej

maej zmiany, a ona pociga nastpne.
Tylko e ja nie miaam ochoty na
nastpne.
Wrciam drca do domu i mwi:
Suchaj, w sumie to przecie chyba my
bymy chcieli tutaj zamieszka, prawda?
Jakbym
takie
mieszkanie
znalaza
w ogoszeniu, to wiesz, to super, wic moe
faktycznie trzeba by wzi kredyt i je kupi.
I mwi to, a w rodku mam elatyn, bo
przecie w sumie nie wiem, gdzie ja bym tak
naprawd chciaa mieszka, nie zapytaam
siebie do koca, a przecie marzyam sobie,
e na Pradze jest fajnie, e na Powilu jest fajnie, przecie ja nie wiem.

251/687

No to i tak ty si musisz dogada najpierw ze swoim ojcem, a potem moemy podj jakie kroki.
Pogada ze swoim ojcem.
Znowu miaam powd, eby nie spa
w nocy, a rano obudziam si z kamieniem
u szyi: ju mylaam, e wszystkie zalegoci
mam nadrobione, prosz pani, a tu si nagle
okazao, e jest sprawdzian z matematyki
dzisiaj.
***
Patrz na smycz, ktra zostaa mi po
koncercie.
Dbrowa
Grnicza
mwi
nie
uzalenieniom.
***

252/687

Boena Smyczek powiedziaa, e moe

jednak nie musz myle teraz o kupnie
mieszkania, i troch mi ulyo.
Potem okazao si, e musz lecie na
jeden dzie do Finlandii na promocj wdki
i nikt nie moe tego zrobi za mnie.
W narracji tych przychodni powinnam
powiedzie swojej szefowej: Basia, ja nie
mog tam pojecha na promocj wdki,
poniewa jestem alkoholiczk i to zagraa
abstynencji, ktr wanie podjam.
W narracji modzieowej korporacji,
gdzie wszyscy si obgaduj w stowce i nie
do koca wiadomo, dlaczego robimy jakie
programy,
bo
uwikane
jest
to
w nieprzenikniony system, powiedzenie
czego takiego to za due wyzwanie.
Szczeglnie kiedy masz nowego szefa.

253/687

Pojechaam i byo okropnie, ale przywiozam sobie kubki z Muminkami.

Widziaam
kierownikw
redniego
szczebla z fabryki wdki, ktrzy raz do roku
dostaj jako bonus wyjazd integracyjny za
koo podbiegunowe i mog si tam najeba.
Jest renifer i cover band ABBY, a oni okoo
pnocy zsuwaj si z krzese przykryci polarowymi kocykami z logo swojej fabryki.
Suchaam opowieci czonkw ekipy
telewizyjnej, ktra zrobia sobie nieprawdopodobnie mieszne zdjcia jako ekipa Telewizji Trwam w moherowych beretach, i zrozumiaam, to oni bawili si w tym klubie na
Mazowieckiej, puszczajc piosenki z programw dla dzieci. Kiedy tam trafiam po
prostu i widziaam mnstwo osb w kolorowej odziey, z rozdartymi brzydkimi

254/687

twarzami, wrzeszczcych na cay klub

ogrek ogrek ogrek zielony ma
garniturek i byam przeraona, mimo e
wypiam ju pi piw.
I w tej Finlandii jeszcze ten go w skrzanej kurtce, ze srebrnym kajdanem na szyi,
ktry uraczy mnie spostrzeeniem na temat
mojego stroju (bo przecie nagrywam program do telewizji, wic mam t sukienk od
stylistki): no, z dekoltem do pasa to na
pewno nie zmarzniesz, mimo e go nie znaam w ogle i przed chwil mwiam do kogo, e mam szalik i czapk.
W autobusie jadcym z hotelu na iwent,
czyli polank ze stolikami z bali, mwi, e
Absolut nie ma szans na rynku. Operator
z TVN-u ma w butelce po wodzie w ksztacie
butelki wdki wod zmieszan z wdk.

255/687

Zagaduje nasz koleank i czstuje wsppasaerw. Ma irokeza, spodnie w kratk

i pasek ze specjalnej linii Diesla. Wszyscy delikatnie si umiechaj Polska, jestemy
z Polski i to czeska kierowniczka redniego
szczebla zasna z czoem opartym o st.
Te wszystkie bezlitonie nieznaczce
wydarzenia wgryzay mi si jak papier
w skr, a jeszcze wiedziaam, e wrc do
pustego mieszkania, bo on nagrywa pyt
w Sopocie, i bd tylko patrze na kubki
z Muminkami.
Miaam prac do wykonania. A jak mam
prac do wykonania, to mam co, co musz
zrobi dobrze. I nie mog by pijana, bo za
bardzo si boj, e si pomyl. Wic powiedziaam, co miaam do powiedzenia przed
kamer, i patrzyam na to co, na ten piknik,

256/687

na ktry musiaam pojecha, bo jest deal

suchaj, jest deal i jak nie pojedziesz tam
zrobi relacji, to oni nam nie dadz alku na
imprez urodzinow.
Impreza urodzinowa to byo wynajcie
klubu nad Wis, eby wszyscy pracownicy
mojej korporacji mogli si razem napierdoli
w haasie. Czasem te robili sobie zdjcia.
Nie byam na adnej.
Wane, eby co si dziao, musi si dzia,
dlatego w samolocie kto czyta na gos
ogoszenia z Gazety Stoecznej, mimo e ich
tre jest cakiem zwyczajna, ale z jego
sposobu czytania wnioskujesz, e naley si
mia, eby nie sprawi mu przykroci.
I miejesz si troch z uprzejmoci, chocia
przecie naleaoby powiedzie: to nie jest
wcale mieszne.

257/687

Od razu wiedziaam, e nie mog powiedzie Boenie, boby nie zrozumiaa, ona ma
trzy egzemplarze ksiki Nie pij w kredensie
za szklan szybk, a jej zadanie to mi nie
ufa, bo przecie jestem tak wieo
w abstynencji.
***
Mogabym jeszcze duo pisa o tym, jak
mnie bolao wszystko, jak nie umiaam o tym
mwi, jak te emocje mi si odkaday w plecach i nie mogam spa. I jak nie wiedziaam,
co z tym zrobi, i mylaam, e Boena mi da
wskazwki, a ona co tydzie mwia: no
i jak pani myli, co z tym zrobi?. Ale myl,
e ju macie, prawda, wyobraenie.
Sposoby radzenia sobie z godem
Naucz
si
rozpoznawa
bodce
wyzwalajce
pragnienie
alkoholu,

258/687

a bdziesz mg poradzi sobie z nimi w najatwiejszy sposb poprzez unikanie kontaktu z nimi.
Typowe bodce wyzwalajce to:
Widok alkoholu i kontakt z nim (trzymanie alkoholu w domu).
Widok ludzi pijcych.
Kontakt z ludmi, miejscami, pory dnia
i sytuacje powszechnie kojarzce si z piciem (kompani od kieliszka, bary, przyjcia
itp.).
Okrelone emocje (zo, zmczenie,
wyczerpanie, ale i uniesienie, podniecenie,
poczucie sukcesu).
Dolegliwoci fizyczne (mdoci, roztrzsienie, napicie).
Strategie radzenia sobie:

259/687

Zaj si czym dla odwrcenia uwagi:

lektura, hobby, kino, ruch, jazda na rowerze
itp.
Skuteczny sposb to jedzenie: wikszo
ludzi nie ma ochoty napi si po sutym
posiku lub zjedzeniu czego sodkiego.
Porozmawia z kim pozwoli to na
szybsze dostrzeenie, z czego to pragnienie
wynika, a dodatkowo pozwoli pozby si
tych uczu i odbudowywa szczere kontakty
z bliskimi.
Unoszenie si na fali pragnienia pozostanie z dowiadczeniem godu, dopki
ono nie minie. Pragnienie picia przypomina
fale oceanu z pocztku s niewielkie, po
czym rosn, rozbijaj si i nikn. Jest to
sposb na zdobycie kontroli nad przeciwnikiem poprzez pocztkowe poddanie

260/687

mu si przy minimalnej utracie energii (por.

judo).
Przywoanie listy korzyci pyncych
z niepicia oraz negatywnych konsekwencji
picia.
Przypominanie sobie o dotychczasowych
osigniciach.
Technika odkadania decyzji spjrz na
zegarek i od podjcie decyzji na 15 lub
wicej minut. Posu si wyobrani, aby
przetrzyma
najwiksze
nasilenie
pragnienia.
Czy kto z pastwa zna jeszcze jakie
sposoby walki z godem alkoholowym,
ktrymi mgby si podzieli z innymi?
Ja znam mwi, bo znam. To jest
stara tybetaska metoda, ktra pozwala

261/687

rozadowa napicie i pomaga na wszystko.

Trzeba pi gorc wod, wrztek.
I widz, jak patrzy na mnie ta larwa, co
wyglda jak pani moja od matematyki,
i jestem pewna, e zaraz pozwoli sobie na
jaki komentarz, ale pierdol j i jej matk.
Bo kiedy cztery lata wczeniej musiaam rzuca swojego chopaka beznadziejnego i codziennie rano leciay mi zy, to poznaam Mart
i Ani. I Marta w restauracji czy poda co do
picia zawsze prosia o wrztek sam
wrztek?, tak, gorc wod jak na herbat,
tylko bez herbaty. I Marta powiedziaa: ja
te si dziwiam, ale suchaj, Krysia, to dziaa, to leczy naprawd wszystko, to leczy
zamane serce nawet. Pij wrztek. I piam.
I pij. I dziaa.

262/687

Bo gorce pyny, ktre pijemy, kawa czy

herbata, zawsze maj jakie domieszki,
a wrztek nie, on po prostu rozgrzewa od
rodka i pozwala rozadowa napicie.
Patrzyli na mnie z niedowierzaniem, ale
im te si chciao pi i gdyby si okazao, e
pogryzanie kozich bobkw dziaa, to jestem
pewna, e by sprbowali.
A wrztek dziaa i ju, i leczy nie tylko
zamane serca.
***
Jako si do nich moe nawet
przyzwyczaiam.
Nie odzywalimy si do siebie za bardzo.
Jeden postanowi zmieni prac, bo usysza,
e istotna jest zmiana rodowiska, a wikszo liczya na to, e ona do nich wrci.
Jadwiga nie przysza na trzecie spotkanie.

263/687

Pojawia si inna kobieta, Regina. Bya

moe w moim wieku, moe modsza. Miaa
zachrypnity gos, te wosy z odrostem,
czerwon jeszcze twarz i dzieci w domu
dziecka.
Nie pamitam ju, jaki by wtedy temat
dwudziestopiciominutowego wykadu, ale
poczuam, e nie mog tak siedzie i mwi
tylko prawidowych odpowiedzi na pytania
terapeuty typu: jaki alkoholik nie jest? nie
jest odpowiedzialny. Powiedziaam o swojej
motywacji, o tym, dlaczego stwierdziam, e
tak dalej nie mona.
e upiam si tak, e straciam przytomno pod Paacem Kultury, a by przymrozek,
e obudziam si w szpitalu i pielgniarka
mwia o piguce gwatu.

264/687

Mylaam, e jestemy sami swoi, ale gdy

ostatnie sowo opucio moje usta, w tym
pokoju z terapeut i tablic, na ktrej pisze,
w tym pokoju z innymi alkoholikami do diaska, poczuam na sobie wzrok Reginy.
I poaowaam tak, e nie odezwaam si
ju do koca.
Nie umiem tego nazwa.
Za bardzo si otworzyam.
Bysno jej oko jako inaczej.
Ona znaa mnie z telewizji.
Nastpnym razem tylko mnie ucieszy
pan Krzysiek, ktry siedzia cichutko i czeka
na rozpoczcie zaj, piszc co w broszurce.
Kiedy przyszed terapeuta, a tak si
przypadkowo zdarzyo, e bya to Boena
Smyczek, pan Krzysiek si pochwali.

265/687

Ja ju nie musz pi. Znalazem sobie

sposb. Hobby, w sensie.
Tak?
Tak. Zakady.
To oczywicie gupio si mia, ale nie
mogam si powstrzyma.
***
Przeszam swj cykl dwunastu spotka,
nie przyszam chyba na trzy. Na ostatnim
pani psycholog w sandaach powiedziaa
sympatycznie:
Ale pani ju bya na tym temacie, wic
przerobia pani cay cykl.
Aha. Czyli mam wyj?
No, nie widz potrzeby, eby pani tutaj
bya, bo ju to pani syszaa. I umiechna
si do mnie agodnie.

266/687

Wyrzucili mnie powiedziaam wiosennie do swojego chopaka.

I cieszyam si, e mam p godziny dla
siebie i mog swobodnie obejrze film.
***
Bya taka sobota, kiedy czuam si kompletnie sama. Nie bya to pierwsza taka sobota, oczywicie.
Co robi, co robi, mylaam w tej swojej
wieej abstynencji. Pjd na mityng,
pomylaam z poczuciem obowizku.
Im bliej byo do mityngu, tym bardziej
oowiany stawa si mj splot soneczny.
A traf chcia, e musiaam do pracy zainteresowa si Antonym Hegartym z Antony
and the Johnsons. I przeczytaam wywiad
z tym mczyzn dzieckiem, ktry chciaby
by kobiet.

267/687

I zaraz, zaraz, jaki mityng, jakie

Dwanacie krokw. Przecie to nie jest historia o mnie. Przecie moja historia jest
o niedopasowaniu, o byciu z boku i o trudnych sowach, ktre lubi. O mnie jest ten
wywiad z Antonym.
***
No i jak si pani czuje?
le.
Ale gorzej?
Tak samo le, tylko e dugo.
Boena kiwa gow.
Zastanawiam si nad wsparciem farmakologicznym dla pani. Mamy tu
w orodku psychiatr, ktry ewentualnie
mgby przepisa pani leki. Co pani na to?
No nie wiem.

268/687

To byo nasze ostatnie spotkanie przed

wakacjami.
Jakie ma pani w takim razie dalsze
plany?
Tak jak si umawiaymy. Skoczyam
grup motywacyjn, teraz musz wyjecha
i po wakacjach zgaszam si na dalsze
leczenie.
Mmmm.
Co kurwa mmm?
Wie pani, e ten wyjazd jest dla pani
bardzo zagraajcy? Ma pani pomys, jak
sobie z tym poradzi?
Jak poradzi sobie z Sopotem i dwudziestoosobow grup pijc drinki do biaego
rana
i wrzucajc
si
do
basenu
w Copacabanie?

269/687

Mam, Boena, mam. Bo ja tam jad do

pracy, a nie pi. Mnie to nudzi, ja normalnie
bym z tymi ludmi nie gadaa, bo nie mam
o czym, bd pi karmi i wczenie chodzi
spa, wezm sobie szkicownik, bdzie tam
mj chopak, a przede wszystkim: jad tam
jednak do pracy. Wic po raz pierwszy bd
wyspana wstawaa na nagrania, a nie z trudem. I bd na tej, wyobra sobie, pracy, na
tym jedynym momencie, kiedy mog mwi
i nikt mi nie przerywa, bd si na tym
koncentrowa.
Mam silne przekonanie, e musz by
przynajmniej tak dugo trzewa, jak dugo
byam nietrzewa, a min dopiero miesic.
Zreszt ju tak byo, e nie piam, jako
dawaam sobie rad, mam dowiadczenie.

270/687

Wie pani, z praktyki terapeutycznej

wynika, e na pocztku jest taki zapa, ale potem okazuje si, e nawyki s silniejsze.
Wierz, e sobie poradz.
I na pewno nie moe pani tego
odwoa?
No nie mog, ju mwiam, to jest
wpisane w zakres moich obowizkw.
No ja to czarno widz.
Halo, halo? Czy ja dobrze sysz? Czy
Boena Smyczek, zamiast mi tutaj doda
otuchy, mwi mi, e z pewnoci nie dam
rady, ona to wie ze swojej praktyki
terapeutycznej?
Niech pani pamita, e jeli zamie pani
abstynencj, to bdzie pani musiaa wszystko
zaczyna od nowa.

271/687

Mam tego wiadomo, to jest cenna

uwaga.
Widz, e patrzy na mnie z blem
w oczach.
No a dalsza terapia? Bo grupa motywacyjna wykazaa, e pani bdzie miaa problem z uczszczaniem, zdaje si, e pani niektre zajcia opucia.
Opuszczaam, bo nie chciao mi si zapierdala trzy razy w tygodniu do przychodni, eby patrze na pana Krzycha i czu,
e jak mwi prawd o sobie, to kto to moe
wykorzysta przeciwko mnie. Poza tym musiaam by w pracy i raz u ortodonty.
Zdaje si mwi e w dalszym trybie te zajcia s nie trzy, ale dwa razy
w tygodniu.

272/687

Aha. I twierdzi pani, e to bdzie inna

sytuacja?
No to jest raczej inna sytuacja. A pani
uwaa, e powinnam zrezygnowa z pracy?
Wie pani, czsto jest tak, e terapia
koliduje pacjentom z prac. I oni podejmuj
rne decyzje.
Patrzyam na ni zadziwiona i wkurwiona
jednoczenie.
Ja si chc leczy i nic tego nie zmieni.
No dobrze.
To nasze spotkanie ostatnie, myl, moe
ja jej powiem co o sobie.
Wie pani, bo mj najwikszy problem
polega na tym, e i nagle zaczyna si ze
mnie ulewa e ja si chc kontaktowa
z ludmi, tylko te kontakty s niesatysfakcjonujce e mnie mcz takie tematy

273/687

konwersacyjne bahe. Ja bym chciaa

rozmawia o innych rzeczach
O czym?
Wie pani Nie wiem, jak to uj Ja
bardzo lubi wszystko, co jest troch dziwne.
Na przykad potwory, ryciny redniowieczne,
rysowane jeszcze bez znajomoci perspektywy, niepokojce. Takie rzeczy podprogowe
Na przykad jeszcze mam sabo do duych
obiektw, zardzewiaych, pustych Takich
ruin popegeerowskich, ktre czsto stoj
przy drogach, statek Sodek te jest takim
obiektem, i jeszcze sterowce, od dawna
sterowce. One s takie wielkie, e a nieziemsko grone
I Boena powiedziaa:

274/687

Rzeczywicie, ciko pani bdzie

znale
osoby
z podobnymi
zainteresowaniami.
Widziaam w jej oczach co na ksztat
politowania, e ja jad do Sopotu pi i pali,
a w kadym razie, e pi i pali bd.
Wic wyszam stamtd znowu z poczuciem poraki.
Poraki, bo zamiast usysze zalecenia dla
trzewiejcych alkoholikw jadcych do
pracy, usyszaam: opuszczasz nasz balon
wbrew zezwoleniom, druk A-49 mwi, e zapijesz i nie wrcisz, nie powiedzie ci si i nie
przestrzegasz zasad, lepiej si nie lecz.
Oraz przede wszystkim z poczuciem, e
ciko mi bdzie znale osoby z podobnymi
zainteresowaniami.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Sopot

No wic jak, lepiej mie depresj w Sopocie czy w Warszawie?

Spakowaam blok i farby, i trzy ksiki,
w tym Rozmylania Marka Aureliusza (Tak
wic naley wszystko czyni i mwi
i o wszystkim myle, jakby si ju miao
odej z ycia***), wasn herbat i laptopa
i brakowao mi basu, ale nie zmieciby si
ju do torby. I jeszcze upiekam babeczki
z masem orzechowym i snickersami, eby je

276/687

wzi ze sob. I musiaam jecha pierwsz

klas Intercity, za co dostaam obiad wliczony w cen biletu za dwiecie zotych,
poniewa nie byam w stanie dotaszczy
torby do drugiej klasy. Mj rower ju by
w Sopocie. Chciaam zabra ze sob cay
dom.
Mj chopak pojecha do Sopotu
wczeniej. Nie pracowa ze mn, ale jest chopakiem z Sopotu i postanowi na ten czas do
Sopotu si przenie i pozaatwia swoje
sprawy.
Ja te pojechaam wczeniej, oszczdzajc
sobie pocztku turnusu z kolegami, czyli
jazdy
dwunastoosobowym
busem
zatrzymujcym si na kolejnych stacjach
benzynowych w celu zakupienia piwa.

277/687

Zawsze po wejciu do tego busa nie

wiedziaam, co powiedzie, jak si zachowa;
to byo dwunastoosobowe pieko, wszyscy
mwili naraz, a jednoczenie jakby nikt nie
mwi, liczy si wrzask i bezosobowe zwroty
o umownym charakterze artw, to nie miao
nic wsplnego z tob.
Uratowao mnie to, e pierwszej nocy
w Sopocie spaam u rodzicw mojego chopaka na kanapie i tak ju zostao. Nie zamieszkaam z kolegami i czy to by przypadek,
czy nie, tak wyszo.
Zasadniczo taki wyjazd to dwa tygodnie
kolonii dla dorosych, mieszkanie we
wsplnym hotelu i codzienne chlanie na
play albo w miejscu, ktre pierwszej nocy
zostao przystosowane do chlania. Bez sensu,
bez adu i skadu, niby na totalnym luzie, ale

278/687

tak naprawd z braku umiejtnoci wyobraenia sobie, co innego mona by razem

robi. Siedzieli na play w swoich strojach
Billabong, w grupie ponadpicioosobowej,
i nawet ze sob nie rozmawiali, tylko rzucali
zdania. To byy zaczepki; chodzio o to, kto
bdzie dowcipniejszy, kto lepiej zagai, kto
bdzie mia bardziej cit ripost. Codziennie. W blasku zachodzcego soca. Koniec
zdj i to co?. I nie musisz si zastanawia
nad tym, e dzi znowu impreza, bo wszyscy
dookoa to robi, daj sobie nawzajem alibi.
W Klubokawiarni, w Sfinksie, w SPATiF-ie.
Bez orodka, bez linoleum, bez kontraktu
i bez forum Uzalenienia w internecie, po
raz pierwszy od dawna w totalnej trzewoci,
w dodatku z dala od domu, przeywaam
swoj wie abstynencj.

279/687

Wymczyam si w tym Sopocie, to fakt.

Nie wiedziaam, co ze sob robi, miaam
stany depresyjne i nie umiaam si odzywa
do swojego chopaka. On co mwi, a ja mam
pusty balonik w gowie, sowa mi ucieky
i nie wiem, co czuj. To chyba wtedy mi si
nio raz, e mieszkam w Paacu Kultury,
a drugi, e korzystam z mieszka innych
ludzi pod ich nieobecno, o czym oni nie
wiedz. Potem si okazao, e jest taki
azjatycki film o tym.
W Polityce czytam wywiad z terapeutk,
ktra pracuje w hospicjum. Czytam go trzy
razy. Robi sobie notatki, tak mnie rusza to,
co ona mwi.
Najtrudniej usi i wysucha. Sucha,
jak kto mwi boj si. Gotowo do
prawdziwej
rozmowy
to
gotowo

280/687

usyszenia o takich lkach, ktre s rwnie

moimi lkami.
Dla mnie to jest konieczna odwaga
gwnie wobec samego siebie powiedzie:
dzi jestem sabsza, czego nie chc robi.
Jeli notorycznie uciekamy od ycia, od
prawdy, to czowiek w kocu ani nie jest
szczliwy naprawd, ani nie yje
naprawd. yje, udajc.
Najwiksza lekcja z tego caego epizodu
to nie ba si wyj do ludzi i powiedzie:
potrzebuj ciebie.
Na poziomie intelektualnym rozumiemy,
e kady myli inaczej, e mona inaczej
odczuwa, ale na poziomie emocjonalnym
bardzo oczekujemy, by postpi w okrelony
sposb.

281/687

Osoby z depresj koncentruj

si
przesadnie na problemach, ignorujc przy
tym pozytywne zdarzenia. Bo jak chcie
zrobi cokolwiek, jeli nic si nie moe
powie?
Aby mdrze postpowa w yciu, trzeba
by otwartym na cao dowiadczenia. Nie
naley wic cenzurowa, czy wrcz
faszowa dowiadczenia, aby sprosta normom kultury. Mdry smutek zachca do
zmiany. Zmiana moe by dla nas zaskakujco dobra, moe sprawi, e zrozumiemy,
e stoimy w miejscu lub robimy rzeczy,
ktrych nigdy nie chcielimy robi****.
Pierwszy raz w yciu w ogle co takiego
czytaam.
adna grupa wsparcia nie daa mi tyle, co
te wynotowane z Polityki zdania.

282/687

Teraz wiem, e to, co mwia ta kobieta,

to klucz. Do wszystkiego.
Teraz wiem, e przez cae lata wydawao
mi si, e mam czu si inaczej, ni czuam.
Jako. Wesoo. Albo nie narzeka. I zapierdala. Nie umiaam odpocz. Nie wiedziaam, co lubi naprawd. Wiedziaam tylko,
e mam zacisn zby. e jak mnie zaczyna,
dajmy na to, bole palec u nogi, to niewane,
niewane, inni maj gorzej, powstacy
chodzili kanaami i si nie skaryli, wic id
dalej, nie, nawet nie id, staram si biec, eby
udawa, e mnie nie boli. I dopki mi noga
nie zacznie odpada, to bd zapierdalaa.
A tak nie mona.
Nie mona chodzi bez nogi.
***

283/687

W Sopocie, w tym czasie zawieszenia

midzy grup motywacyjn a grup wstpn,
najgorsi byli ludzie.
Dopki byam sama i suchaam muzyki,
jedziam na rowerze albo ogldaam Kuchni TV, to dao si jako wytrzyma. Ale
kiedy pojawiali si ludzie i trzeba byo z nimi
siedzie przy stole i co mwi albo, nie daj
boe, jak chcieli ze mn pj do kina czy te
po prostu razem ze mn opuci pomieszczenie, to sztywniaam.
To miao si utrzymywa jeszcze przez
ponad rok.
Nie wychodziam z domu.
Kiedy na mityngu, kiedy ju zaczam na
nie wpada, usyszaam, jak wsaty alkoholik
mwi: ja nie wychodz. Ja si tak bardzo
boj, e waciwie to wychodz tylko na

284/687

mityngi i na terapi i nie wychodz z domu.

Po prostu nie wychodz. Chyba e do sklepu
czy co.
Boena Smyczek, nie wiem, czy wystarczajco mocno to podkreliam, poegnaa
mnie bogosawiestwem na najlepszej
drodze do kompletnego upadku.
Mylaam sobie, e moe tak musi, eby
mnie zachci do niepicia i niepalenia,
i zdecydowanie najechaa mi na testosteron
swoj postaw, ale spodziewaam si jednak
jakich dobrych rad oraz garci akceptacji,
a czuam si, jakbym powiedziaa jej, e ja
sidmego dziecka mie z pewnoci nie bd,
bo stosuj kalendarzyk maeski i stosunek
przerywany.
Raz o siedemnastej odwiedziam kolegw
po pracy, eby zje obiad w hotelowej

285/687

stowce, a oni na stole mieli po dwa kieliszki

pidziesit gramw puste i po jednym
penym, pomylaam sobie tylko: oj, jak
dobrze, e mieszkam z babci Jani i jej
chodzikiem z dala od tych zawodnikw.
Nie wiem, co spowodowao, e ju nie
mylaam o tym, eby si znieczuli. Moe
zacisnam zby. Moe obiecywaam sobie to
ju kilkanacie razy i przyszed ten, kiedy si
uparam, e dotrzymam sowa? A moe pomagay kasztanki, tiki taki i malagi, ktre
kupowaam po p kilo w sklepie. I telewizor.
Myl, e tak naprawd to ja po prostu
podjam decyzj, e nie chc ju czu si najgorszym czowiekiem na ziemi. e tak dugo
to trwao od czasu, kiedy przeczytaam wywiady dziennikarza Gazety Wyborczej
zebrane w ksice, w ktrej jeden mczyzna

286/687

mwi: bo kiedy piem, to mogem wszystko.

Kupowaem sobie p litra, siadaem w domu
i wyobraaem sobie, e jestem kierowc Formuy 1 i e jad ferrari. To byo wspaniae.
Myl, e ja po prostu miaam dosy wstydu.
Wstydu, do ktrego nie mogam si przed
nikim przyzna, bo moim najwaniejszym
zadaniem byo ukrywa to, jak bardzo jest ze
mn le. To pknicie roso. Nie sikaam
w ko i nie sypiaam z nikim przypadkowo,
nie umiem z nikim sypia przypadkowo
i nawet alkohol mi w tym nie pomaga, ale
wstydziam si tak strasznie i miaam tak
potworne wyrzuty sumienia, e robi le, e
byam po prostu zdeterminowana. I wszystko
si, patrz, uoyo. To, e ten czas spdziam
w mieszkaniu rodzicw swojego chopaka,
wyszo przypadkiem pierwszego wieczora,

287/687

nie planowaam tego, ale na pewno mnie

uratowao.
W kadym razie na pohybel Boenie caa
i trzewa wrciam do miasta stoecznego i tu
zaczyna si cz druga mojej historii.
*** Prze. Marian Reiter.
**** Polityka nr 21 (2605), 16.05.2007; Pomocnik
Psychologiczny; Guche bbny, rozmowa Ewy Wilk z Mariol Kosowicz.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Pierwsze wakacje

Nie, nieprawda. Nie wrciam tak od

razu, chciaam mie wakacje.
Co si robi na wakacjach?
No co si robi na wakacjach, jak si nie
pije?!
Jednym z najbardziej ekscytujcych aspektw wychodzenia z naogu jest to, e
okazuje si, e jeste zupenie innym czowiekiem, ni mylae.

289/687

Nie wiesz waciwie, kim do koca, i to

rodzi frustracj.
Ale jakie przebyski s.
Tu po tym, kiedy si zapisaam do
bunkra, jeszcze zanim mi ta baba powiedziaa: ciko pani bdzie znale osoby
z podobnymi zainteresowaniami, obudziam
si w sobot i zastanowiam si, co naprawd
lubi.
Kiedy pijesz, zazwyczaj nie masz okazji
zastanawia si, co lubisz, bo lubisz, owszem,
rne rzeczy, pj na koncert i na imprez,
ale chodzi przede wszystkim o to, e lubisz,
jak jest alkohol i jak moesz go pi z innymi
czy nawet sam. Owszem, lubisz pojecha do
Kazimierza na festiwal filmowy i lubisz
spotka si z kolegami, eby pogra w Fif,
ale bardzo nie lubisz, jeli si nagle okazuje,

290/687

e nie moesz przy tym pi. Jak nie moesz

pi, to moe przynajmniej zajarasz. W ten
sposb powoli oddalasz si od prawdy na
temat tego, co rzeczywicie lubisz. Co
naprawd sprawia ci przyjemno, i to tak,
e nie musisz mie nic wicej, nie musisz
zmienia
wiadomoci.
W Kazimierzu
w pewnym momencie wicej czasu spdzasz,
pijc piwo na stateczku nad Wis, ni
ogldajc filmy. I nie wiesz, czy to dlatego, e
piwo, czy moe przypadkiem wcale nie lubisz
tych filmw.
Ale nie masz jak si dowiedzie.
Kiedy si obudziam w tamt sobot,
pomylaam sobie, e bardzo lubi pawie.
I zaproponowaam M., ebymy moe poszli
na spacer do azienek, bo ja chc obejrze
pawie.

291/687

Te stwory z bajek, o nogach jak dinozaury, w kolorze malachitu i lapis lazuli, aziy
po trawniku. ypay okiem z jakiego
nieludzkiego zakresu, ze wiata, gdzie ani nie
ma sw, ani nawet zwierzta nie wychodz
z brzucha. Ze wiata, gdzie stworzenia si
lgn, skadaj jaja, gnied si. A jednoczenie byy krlestwem blaskw, pir
w niedorzecznych miejscach. Byy te samice,
na ktre nigdy nie zwracaam uwagi.
Pozbawione ogonw, ale zgrabniejsze
w formie. Kiedy si przyjrzaam, zobaczyam,
e maj wicej kolorw ni mskie pawie
z tapiserii.
A przy paacu Na Wodzie, tu przy
kanale, roio si od szczurw. Grubych, spasionych szczurw. Na ich widok may
chopiec krzycza do mamy: mamo, mamo,

292/687

patrz jaki szczur! z zachwytem totalnym. To

nie pawie, ale widok zwierzt w Europie
wykltych, roznoszcych zarazy, to widok
szczurw by dla tego chopca prawdziwym
ekscytujcym
przeyciem.
I to
byo
wspaniae.
Wic jak mam to zrobi? Nie pij, a chc
pojecha na wakacje. I umieram ze strachu,
bo przecie wakacje polegaj na chlaniu
w innym miejscu ni Warszawa.
Siedziaam przed komputerem i przypomniaam sobie, e kiedy byam na rejsie
po Dnieprze. Statek pyn noc i kadego
dnia przybija do brzegu w zupenie innym
miejscu, ktre mona byo zwiedza.
Zdaam sobie spraw, e lubi zwiedza.
e moe nawet w ogle nigdy nie lubiam
siedzie w jednym miejscu przy stoliku i pi

293/687

piwa,
tylko
zawsze
lubiam
si
przemieszcza, chodzi, jedzi, ale kiedy nie
byo takiej moliwoci, bo co mnie
przytrzymao, na przykad osoby, z ktrymi
przebywaam, wolay siedzie, to eby
nastpi ruch, kupowaam kolejne piwo.
Z tumionego nieszczcia przymusowego
postoju. Bo kiedy nie dzieje si nic, to
poprzez zmian wiadomoci moesz si oszuka, e co si jednak dzieje. Rozpacz
bezruchu i nudy przestaje istnie.
Chciaabym
zobaczy
piramidy,
pomylaam. Zobaczy jedne z najstarszych
rzeczy na wiecie, przecie to jest moliwe,
umoliwi mi to lastminute.pl i te wszystkie
ecotravel, nie musz od razu by backpackerem, ktry jedzi autostopem, wyjmuje sobie

294/687

z dezynwoltur kawaki szka ze stp i nie

przejmuje si spaniem w bankomacie.
Przecie ja si lubi rusza, o odkrycie.
Rejs po Nilu jest taszy ni rejs po
Dnieprze.
Nie wiem, jak to si stao, ale wyldowaam w kraju muzumaskim, gdzie nie
pije si alkoholu.
Nie zastanawiaam si nad tym, to by
przypadek.
Nie
mylaam
o alkoholu,
kiedy
o czwartej rano zadzwoni budzik i chwil potem przez czarne szeleszczce palmy zacz
si przedziera magiczny gos z zaklciem
z tysica i jednej nocy, ktry obwieci mi, e
jestem w zupenie innym miejscu na ziemi.
I czuam to dziwne powietrze, gorce, ale bez
wody, jakie daje pustynia. I syszaam piew

295/687

ze witej wiey, bo to muezin wzywa do

pierwszej modlitwy tego dnia.
Normalnie nie obudziabym si o czwartej
rano, miaabym wyziew po piciu czego, co
kupilibymy na bezcwce, a o dwunastej
rozpoczby si kac gigant w promieniach
soca dajcego temperatur pidziesiciu
dwch stopni Celsjusza.
Gos muezina zapamitam na zawsze.
Bylimy z Polakami, ktrzy pod pretekstem chronienia odkw przed megabiegunk zwan kltw faraona nosili ze sob
wszdzie plastikowe butelki coli z wdk.
Pili j raz na godzin (zalecenie
lekarskie, buhahahaha), ale i tak wszyscy
dostali sraczki od innej flory bakteryjnej,
ktra w temperaturze wyszej o trzysta

296/687

procent ni o tej porze w Polsce zasiaa spustoszenie w ich organizmach.

Zobaczyam tam co, co mn wstrzsno.
O jedenastej trzydzieci nasi polscy towarzysze podry przyjmowali kolejn dawk
i bardzo chcieli poczstowa miego, rezolutnego Egipcjanina, jednego z naszych przewodnikw. Popatrzy na nich ogromnymi
oczami, umiechn si i zapyta:
Jak to? Przecie jest jedenasta
trzydzieci.
Ej, no we, daj spokj, Ibrahim, good,
good, its good for your health namawiali,
bo przecie chcieli si z nim zintegrowa.
Nie, nie odpowiedzia patrzc na nich
zdziwiony. Ibrahim nie pije alkoholu.
Ibrahim chce mie czysty umys.
Bya to dla mnie wstrzsajca nowo.

297/687
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Sowa

Najgorsze s te sowa.
SUCHY KAC.
NAWRT.
GD ALKOHOLOWY.
PIJANE MYLENIE.
TRZEWE YCIE.
ABSTYNENCJA.
MECHANIZM ILUZJI I ZAPRZECZE.
MECHANIZM
NAOGOWEGO
REGULOWANIA UCZU.

299/687

CIG ALKOHOLOWY.
WYZWALACZ.
SEN ALKOHOLOWY.
TRZEWIENIE.
NAKRCASZ SI.
Te sowa nic nie mwi, a syszysz je
tysic razy.
Czytasz je.
Potem syszysz je od innych.
Oni je powtarzaj.
To si mona zrzyga.
Te sowa nagle maj ciebie opisywa. To
o twoich niedzielach i o twoich pitkach,
kiedy mylaa gwnie o tym, czy tam bdzie
piwo. To jest gd alkoholowy.
Suchego kaca do tej pory nie mog
przekn. e na widok alkoholu w rodowisku penym wyzwalaczy (czytaj: gdy jeste

300/687

na imprezie i nie pijesz) moesz nastpnego

dnia obudzi si i czu si jak na kacu.
Ja tego nie kupuj, dla mnie to jest jak
Matka Boska z lici na drzewie, ale oni
wiedz lepiej.
Te sowa.
Staram si ich unika. Sabina, ktra jest
w systemie duej ni ja, ju ich uywa. Robi
mi si od nich nieprzyjemnie.
Nie dlatego jak chciaaby Boena Smyczek e nazywaj rzeczy po imieniu, tylko
one s z jakiej encyklopedii osobliwoci, one
s opisem orgazmu kobiecego napisanym
przez mczyzn seksuologa.
One oznaczaj, e obowizuje mnie
schemat, o ktrym Boena uczya si na psychologii przez trzy semestry: e jest
wyzwalacz, on wywouje gd alkoholowy,

301/687

a symptomem godu alkoholowego jest sen

alkoholowy.
ni ci si alkohol, ergo jeste na godzie.
Tak ci mwi.
Na godzie.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Poziom drugi grupa wstpna

Cze, siema Boena, jak widzisz, jestem,

opalona, wracam po wakacjach, daj pyska.
Ju si nie boj, ju znam to miejsce, ten
budynek betonem mnie nie przeraa, ju nie
zakadam kaptura, ju jako nie pacz, e nie
bd chodzi na afterparty. Jest wrzesie,
przysza jesie, a ja mam plan do wykonania,
ot przychodz:
Dzie dobry, chciaam si umwi
z pani Boen.

303/687

Pani Boena jest na urlopie, wrci za tydzie, prosz si wtedy zapisa.

***
Cze, siema Boena, co sycha, jestem,
zobacz, mam muszelki dla ciebie, ale byo
chujowo, wiesz, jestem jak bomba zegarowa
i myl
o mierci
godzin
dziennie,
naprawd, i najgorsze, wiesz, jest to, e po
prostu unikam ludzi, unikam ludzi jak chuj,
cierpi po prostu tak strasznie, jak si na
przykad pojawia kto nowy w otoczeniu, no
mwi ci, to jest straszne, no i wiesz, ja cay
czas piek, no piek non stop.
Ale, nie, nie.
Boena siedzi przede mn jak tuciutki
Budda, ale nie ten dobry, tylko ten zy, ten
odwrcony, ten, co ma wszystko w dupie,
a nie ten, co wspczujcymi objciami

304/687

ogarnia cay wiat. Jej gos si cignie jak

przeterminowany ser gouda, ona nawet nie
ukrywa, e jest znudzona. Oderwana od
kawy, znowu ci pacjenci.
Dlatego zaplatam nerwowo palce i chc
co powiedzie sympatycznego, nawiza
wi, dzie dobry.
Ach wic jednak pani wrcia mwi
Boena,
i czy
jest
w tym
element
zaskoczenia?
No, tak jak si umawiaymy.
Przecie.
Boena mwi co w znaczeniu i?, jakby
bya jaka gupia, jakby j oderwano od
robtki rcznej i jakbym jej nie mwia, e
chc za dwa miesice zacz t dalsz cz
terapii, o ktrej mi powiedziaa, t o nazwie
grupa wstpna. Nie rozumiem zupenie jej

305/687

wtpliwoci, przecie tak miao by, przecie

ja tutaj przyszam w maju, eby wykona cay
plan, podjam decyzj, jestem gotowa, o co
ci chodzi.
Na to Boena leniwie:
Bo okres grupy motywacyjnej wykaza,
e moe pani mie problemy z uczestnictwem w terapii grupowej. Pani pracuje
w nieregularnym wymiarze godzin, czy jest
pani pewna, e bdzie pani w stanie pogodzi
prac z terapi? Bo grupa motywacyjna
wykazaa
Zaraz, zaraz, czy my mwimy o tych
smutnych dwudziestominutowych spotkaniach, na ktrych rozdawane s kartki ksero
ze
wskazaniami
dla
trzewiejcych
alkoholikw?

306/687

Wkurwiona mwi, e chc si leczy, e

mam problem i chc z nim co zrobi, i co,
pytam znowu, e mam zrezygnowa z pracy?
No wie pani mwi Boena te znowu
i prawie wyciga sobie nitk ze swetra,
patrzc w okno nasi pacjenci podejmuj
rne decyzje.
To jest jak test sprawnociowy: poka, jak
bardzo potrafisz namawia terapeut, eby
da ci si leczy.
To moe mwi ugodowo, moe dam
ci kwiaty, Boena, i zapiewam cygask piosenk, a potem pjdziemy na spacer, no ju,
no nie gniewaj si na mnie to moe jednak
podpiszemy kontrakt i zobaczymy, jak to
bdzie.
Jak pani uwaa.

307/687

Podpisuje ze mn na trzy miesice, e

niby zobaczymy. Pyta mnie jeszcze, jak byo
na wakacjach, ja jej mwi, e pojechaam do
kraju muzumaskiego, gdzie si nie pije alkoholu, a w Sopocie, no w Sopocie to rnie
si czuam, raczej gorzej.
W ogle nie umiem jej mwi, co si ze
mn dzieje. Ona mi nie zostawia na to
miejsca, jest jak z forum internetowego Uzalenienia, na ktrym pisz rozczarowani alkoholicy, ja nie wierz w terapi i terapeutw, w ich bogosawion wiedz, po
dwch miesicach zrezygnowaem.
Moe to mj bd, moe nie umiem si
otwiera. (Cho nie, potem si okae, e jednak nie).
Jest wrzesie, mam poczucie bycia
trzew i pamitam, po co mi to byo: bo

308/687

chc si wreszcie dowiedzie, kim ja jestem

waciwie bez tego chowania si w kiblu Biblioteki Uniwersyteckiej, gdzie na szybko wypalaam ze trzy machy i wtedy odczuwaam t
ulg, t ju teraz, duo ulg, i wydawao mi
si, chocia nie, przecie mi si nie
wydawao, przecie ja to doskonale czuam
we wszystkim, w sowach.
A teraz nie czuj nic.
Teraz mnie nie ma.
Teraz wydaje mi si, e skoro mam tak
wiele cennego trzewego czasu, to TERAZ JA
WAM POKA i napisz ksik, i zmieni
prac i kurwa wszystko.
Ale nic takiego si nie dzieje, bo jestem
jednym wielkim napitym miniem i trwa to
ju od maja.
Od kiedy chce pani zacz?

309/687

No, od dzi mwi. Bo dzi jest

pitek i dzisiaj jest grupa ta wanie,
wstpna.
Ach, rzeczywicie.
Ale ona nie jest zainteresowana pomaganiem mi, a ja potrzebuj, eby mnie
wzia za rk, powiedziaa: wszystko bdzie
dobrze, i punkt po punkcie, kropka po
kropce pokazaa, co mam robi. Ona powinna mi powiedzie: o, dzie dobry, jak si
ciesz, e pani widz, bo ju si martwiam,
e te dwa miesice przerwy spowoduj, e
pani do nas nie wrci. Pamita pani, jakie s
zasady? Bo to jest orodek terapeutyczny
i pani obowizuj dokadnie takie same zasady jak innych, czyli jeli chce pani
kontynuowa terapi, to z jednej strony
bdziemy si spotyka indywidualnie, a z

310/687

drugiej bdzie pani uczestniczy w terapii

grupowej, dwa razy w tygodniu i nie moe
pani opuci wicej ni dwa spotkania, tak
zakada kontrakt. Zdaje pani sobie z tego
spraw? Jeli jest pani zdecydowana, to
dzisiaj o osiemnastej moe pani ju przyj
na grup.
Nie. Nic takiego mi nie powiedziaa,
wiecie, jak jest w Polsce, biednemu wiatr
w oczy.
No a jak radzia sobie pani
z abstynencj?
Opowiedziaam jej o tym, jak na festiwalu
wypiam trzy kieliszki wina. I w pewnym momencie, wanie tym, w ktrym smok
wewntrzny podnosi gow, odstawiam to
wino.

311/687

Powinnam bya jej wytumaczy, e

czekaam do pitej rano od pnocy, a
zesp skoczy gra, ebym moga wrci do
domu, bo to by Heineken Babie Doy i na
piechot sama bym nie wracaa.
Zreszt w ogle nie ma sensu nic tumaczy. S zasady, kontrakt oraz dowiadczenie naszych pacjentw mwi, ulubiona
formua tych pa, ktre w yciu p litra
wdki na raz nie wypiy.
Nnno i co?
No i gwno. Ja wiem, co ona mi powie,
gdy czytam regularnie Charaktery oraz
forum Uzalenienia. Taka sytuacja jest
zagraajca dla alkoholika, poniewa moe
budowa w nim zudzenie, e pije w sposb
kontrolowany.

312/687

Taka sytuacja jest zagraajca dla alkoholika, poniewa moe budowa w nim
zudzenie, e pije w sposb kontrolowany.
Wiem o tym. Ale wiem te, e gdybym
wypia kolejny kieliszek, skoczyoby si to
fatalnie.
No dobrze To w takim razie
zapraszam pani na za tydzie, na dzisiaj
musimy ju koczy i rozumiem, e dzisiaj
chce pani rozpocz grup wstpn.
***
Zmieniam im pcie i imiona. Zmieniam
fakty. Nie mog opowiedzie, jak dokadnie
byo, musz z tego zrobi wydarzenie
pfikcyjne, a z nich pfikcyjne postaci.
Z jednej strony bardzo mi szkoda, bo s to
ludzie z krwi i koci, o yciorysach, ktre
w stu procentach nadaj si na literatur. Ale

313/687

to te osoby, ktre przez wiele lat piy alkohol

tak jak ja i ktre w wielkim smutku
i sromocie, przygwodone swoj opuchnit
twarz, swoim brakiem radoci, swoim ukrywaniem butelki za zasonk, przyszy do tego
bunkra, gdzie w szatni pracuje najbrzydsza
kobieta wiata z zbami jak klawiatura
klawesynu, i gdyby nie gwarancja, sowo harcerza, e nikomu nie bdziemy opowiada
o sobie nawzajem, to ani oni, ani ja nie
mwilibymy takich rzeczy dwa razy w tygodniu od osiemnastej do dwudziestej.
Wic zmieniam im pcie, imiona i yciorysy
i pisz,
jak
to
wszystko
zapamitaam.
***
Znowu si wstydziam.

314/687

Wchodz do pomieszczenia tego samego,

z jarzeniwkami i lamperi w kolorze sraki,
w kcie kbi si materacyki, nie wiem po
co, bo nie bdziemy ich nigdy uywa.
Id bez adnych spodziewa, ja nie mam
spodziewa, ja jestem wykoczona dwumiesiczn depresj i wszystkiego si boj.
Jestem troch za, bo wydaje mi si, e to nie
z alkoholem mam problem, tylko z tym, e
jestem pusta w rodku, a jak bd si uczy
o mechanizmach iluzji i zaprzecze, to nie
wiem, czy si dowiem, kto we mnie tak
naprawd mieszka, kim jest ten sopel lodu,
ta wielka biaa glista, ktra eruje w kcie
i wymyla sobie wiaty tylko po to, eby
z nikim nie rozmawia.
Oczywicie si spniam.

315/687

Ubrana jestem skromnie, nie bd si

tutaj afiszowa z Dieslem i Zar, zreszt
jako nie bardzo mam ochot by cool.
Dzie dobry mwi psycholog, osoba
w wieku poststudenckim. Pani, widz, jest
dzisiaj pierwszy raz, wic prosz o wypisanie
PESEL-u, pastwa natomiast prosz,
ebycie oprcz tego, co u pastwa sycha,
na rundce powiedzieli rwnie kilka sw
o sobie. O to samo oczywicie poprosz
rwnie pani, kilka sw o sobie i o tym,
z czym pani tu przychodzi.
Patrz na nich. Siedz dookoa na
krzesach takich szkolnych. Przygldam im
si. Oni wiedz wicej ni ja, s tu duej. Ja
jestem nowa. Ja si musz wszystkiego
nauczy.

316/687

Wyuskuj dwie kobiety, mocno starsze

ode mnie. Wyuskuj te modego kolesia.
Patrz na nich. S inni. Inni ni ci,
ktrych spotykaam trzy razy w tygodniu
przed wakacjami. Z tamtych nie ma nikogo,
czyli pewnie pij dalej. Jest dua rnica.
Tamci wygldali jakby byli bardziej brudni,
bardziej zaniedbani, bardziej niezainteresowani i niewyksztaceni. Ci s po prostu normalnymi ludmi (w yciu bym nie pomyla,
e to alkoholik/alkoholiczka). To mnie
rozlunia, mam nadziej, e bdzie jednak
o czym pogada.
Nazywam si Sebastian, jestem alkoholikiem zaczyna pierwszy. To moja
druga
terapia,
pierwsz
przeszedem
w orodku zamknitym. Po kilku miesicach
znowu zaczem pi, gdy nie stosowaem si

317/687

do zalece terapeutycznych. Terapia duo mi

daa. Przede wszystkim przestaem pi i mam
nadziej, e uda mi si w tym wytrwa.
Uczszczam na mityngi AA. No a co u mnie
sycha, no wszystko w porzdku. Mam
troch duo pracy.
Sebastian mwi, a ja spijam sowa z jego
ust, w kocu przecie nie wiem, jak mam si
zachowywa, co mwi, o co chodzi. Sebastian ma mae donie i piskliwy gos, w ktrym
dwiczy jaka pokrywajca oceany kompleksw pewno siebie. Jest w nim co brzydkiego, odpychajcego, wieci mu si twarz.
Rowa twarz, a w niej niebieskie oczy.
Mam na imi Anna i jestem alkoholiczk. Piam przez wiele lat, prbowaam
przesta sama kilka razy, nie udawao mi si.
Anna jest brunetk, ma bursztynowy

318/687

wisior na szyi i skrzane botki. Na pierwszy

rzut oka to z ni mogabym mie w tej dziwnej druynie najwicej wsplnego. Kozaki,
makija. Tylko e jestem pewnie w wieku jej
crki. Terapia to jest co cudownego,
jestem tutaj od p roku, zaliczyam grup
motywacyjn i teraz uczszczam na te
spotkania. Czuj w sobie du zmian. No a u
mnie, to m, waciwie byy m, dzwoni
ostatnio, to opowiadaam o tym na zeszych
zajciach, e
Przestaj sucha. A oni mwi.
Eee, yyy, mam na imi Rafa, jestem alkoholikiem. To moja pierwsza terapia, na
terapii jestem od kwietnia. Terapia to super
rzecz, czasami nie mog si doczeka
nastpnego spotkania. Czasami nie chce mi
si przyj, ale mobilizuj si, bo wiem, e

319/687

kiedy ju przyjd, to poczuj si lepiej. Bez

terapii na pewno bym sobie nie poradzi.
Teraz czuj, e, prawda, wszystko mi si zaczyna ukada.
Rafa w rzeczywistoci mwi o wiele
mniej skadnie, jeszcze wicej o terapii,
rnymi zdaniami to samo. Na palcu ma
gruby magiczny sygnet z ebrowanym grzbietem, taki sam, jakiego wstydzi si mj
kolega, ale nosi, bo dosta w prezencie od
nieyjcej matki. Rafa jest duy, dobrze
odywiony, o ufnym spojrzeniu. Ma jasne
dinsy i krtko przycite wosy.
Na imi mam Katarzyna, jestem alkoholiczk. Mog powiedzie, e waciwie cae
swoje ycie przepiam. Na terapii jestem od
stycznia i naprawd nie wiem, co by ze mn
byo, gdyby nie ona. Katarzyna ma

320/687

garsonk z krempliny, waciwie spodnium.

Zaczam terapi p roku temu, na
pocztku nie wierzyam, e to w ogle jest mi
potrzebne.
Potem si jeszcze okazao, e Katarzyna
pomimo
wygldu
pidziesit
plus
postanowia
zapisa
si
do
szkoy
wieczorowej. Poczuam si zachwycona, gdy
ubstwiam, kiedy ludzie postanawiaj
niekonwencjonalnie
si
rozwija,
i zapytaam, jaki to kierunek. Walnam
nieze faux pas, bo Katarzyna zapisaa si do
wieczorowego liceum, eby zda w kocu
matur.
Chudy siwy Tadeusz wyglda jak Franciszek z Asyu, mwi powoli i uwanie,
emanowaa z niego aura redniowiecznego
mdrca to przypadek, e zosta tokarzem,

321/687

z ktrym rozwioda si ona, bo pi. Gdyby

Tadeuszowi kiedy przyszed do gowy szalony pomys, eby udawa ksidza, to miaby
nadkomplet w konfesjonale. Gdyby chcia
udawa polityka, mgby startowa z najdalszych miejsc na licie wyborczej, a i tak
uzyskaby potrzebn liczb gosw.
Obok Tadeusza siedzia Krzysiek, duy
Sancho Pansa, masywny w barach, ktry
powiedzia, a jake: mam na imi Krzysiek,
jestem alkoholikiem, a potem: na terapii
jestem od marca, na pocztku zaliczyem
grup motywacyjn, ale stwierdziem, e ju
wszystko wiem, wic niepotrzebna mi dalsza
terapia, no i potem przez trzy miesice nie
piem, ale okazao si, e jednak nie wiem
wszystkiego i wpadem w ptoramiesiczny
cig alkoholowy.

322/687

Zaczam wierci si na krzele.

Ej, to naprawd wietnie, e terapia
bardzo im pomoga oraz nie mog si
doczeka, by tu przyj, i wszyscy s tacy
wspaniali, panie psycholog s takie wspaniae. Ale nic nie czuj. Nie wiem, co tu si
w ogle dzieje. Nic o tych palcych jak stygmaty wspomnieniach, nic o tym, co czyni nas
wszystkich osobami kwalifikujcymi si, eby
siedzie w tej salce, nic o doach i trudnociach, poczuciu lku, ktre pojawia si na
pocztku, kiedy przestajesz pi? Nic o wstydzie? O pustce? O braku? Nic o tym, jak uprawia seks na trzewo? Jak poradzi sobie
z t frustracj, e czujesz, e moesz i powiniene robi tyle wspaniaych rzeczy, a nie
masz siy? Nic? Wyamywaam sobie palce
mylc: powiedzie, e jestem alkoholiczk

323/687

i narkomank? Czy e jestem uzaleniona, to

jednak lepiej brzmi
Jestem alkoholiczk i narkomank, nie
pij od listopada zeszego roku, trzewa
jestem od czerwca. Piam od czternastego
roku ycia. To jest moja pierwsza terapia,
chocia prbowaam nie pi sama, ale bez
powodzenia. Dzikuj.
Patrzyam gdzie w buty, w przestrze, to
jednak jest krpujce troch.
Psycholog powiedzia: to moe przypomnijmy sobie teraz zasady.
I potem za kadym razem, kiedy w naszej
wesoej sali BHP pojawia si nowy
trzewiejcy alkoholik, ktry przeszed cykl
dwunastu wykadw i wiedzia, na czym
polega rodzina alkoholowa, za kadym razem
psycholog na pocztku mwi: zapraszam

324/687

pastwa do powiedzenia kilku sw o sobie,

a potem dodawa: a ja nazywam si Barbara
Krzeczko i jestem psychologiem uzalenie, pracuj z osobami uzalenionymi
i ich rodzinami.
Przypomnijmy
sobie
zasady.
Przypominanie sobie zasad zabierao
spor cz prologu zaj. Psycholog
zachca:
To moe po kolei, kady z pastwa
niech powie jedn zasad, ktra jest dla
niego szczeglnie wana.
Nie spniamy si.
Wyczamy telefony komrkowe.
Cisza.
Psycholog zachca:
Taaak, wyczamy telefony komrkowe.
I co jeszcze?

325/687

I tu zazwyczaj mwi Sawek, mskim

twardym gosem, Sawek skaa, Sawek
mczyzna pierwotny, Sawek, ktrego akurat nie byo na pierwszym spotkaniu, ale kiedy
si pojawi na nastpnym, to oczy wszystkich
mczyzn byy zwrcone ku niemu.
Abstynencja.
Dyskrecja.
Psycholog te rwnowaniki zamienia na
zdania:
Tak, zachowujemy dyskrecj.
Nieobecnoci. Eee, to jest, moemy
mie dwie nieobecnoci i kiedy nie moemy
przyj, to dzwonimy do orodka.
I tak dwa razy w tygodniu.
Nie wiedziaam, jaki jest program
spotkania. Nie rozumiem, dlaczego w wanych momentach ycia, kiedy wchodzi si

326/687

w jaki
cykl,
nie
ma
informacji
porzdkujcej. Kiedy zdaam na studia, kompletnie nie wiedziaam, jak to bdzie wyglda, oprcz tego, e pewnie s wykady.
Dostaam kartk, na niej byy wypisane godziny, sale, wykadowcy i wiczenia, dopiero tydzie pniej si dowiedziaam, e nie musz
chodzi na wszystkie wiczenia z tej kartki,
tylko mam sobie wybra.
Nikt mi nie powiedzia przed t grup
motywacyjn, e tam to raczej nie ma co si
spodziewa mecyi, e raczej to jest tysic
krzywek panoramicznych, a nie jolka
z Gazety Wyborczej albo krzywka z kociakiem. Nikt mi nie powiedzia: a teraz
bdzie pani w grupie osb, ktre s zdecydowane kontynuowa swoj drog, atwiej
pewnie bdzie si pani otworzy. Zajcia

327/687

polegaj gwnie na wykadach o chorobie alkoholowej, rnych jej aspektach, potem

uczestnicy pisz prace na ten temat, czytaj
je na zajciach, otrzymuj informacje zwrotne od innych pacjentw i dziel si midzy
sob swoim dowiadczeniem, s te czasem
inne wiczenia.
To moe przejdziemy do prac powiedziaa Barbara Krzeczko. Kto czyta
w ubiegym tygodniu?
Kiedy wszyscy si przedstawiali i mwili,
co u nich sycha, zauwayam jak zayo.
To jest Janusz, a to Katarzyna, Katarzyna, no
i jak z twoj szko, wszyscy wiedz, e Anna
si rozwodzi, Anna pyta Rafaa, co u niego
sycha.
Tematem byo naogowe regulowanie
uczu.

328/687

Pamitam, bo to brzmiao jak te sowa,

jak mechanizm iluzji i zaprzecze.
Naogowe regulowanie uczu polega na
tym, e masz nawyk, zupenie niezdrowy
i dziwny, e kiedy wytwarza si w tobie napicie, to dzwonisz do kolegi i mwisz: stary,
ale dzisiaj to musz si napi.
Ostatnio byam na urodzinach znajomego
i byam zmczona, i nie znaam tych osb
w sumie bardziej ni na cze, i siedziaam na
krzeseku, i usprawiedliwiaam to, e siedz
bez sowa, mwic: ja dzisiaj nie jestem
chyba w imprezowym nastroju. I natychmiast usyszaam: no to napij si winka.
Nie jeste w nastroju? Napij si winka.
Samo okrelenie regulowanie uczu, zimne i mechaniczne, dobrze opisuje ten
moment.

329/687

Moment, w ktrym nie moesz by tym,

kim jeste. Nie moesz by maym jeykiem,
tylko chcesz natychmiast, ale to natychmiast
by Sharon Stone. Nie umiesz si pogodzi
z tym, jak si czujesz. Dopki jeste kobiet /
mczyzn sukcesu, jest w porzdku. Ale
kiedy odczuwasz zazdro, smutek albo
ojezusmaria wstyd i bezsilno, no to ju
gorzej.
Ale w tych pracach byo o tym, e kto
denerwowa si tylko po to, eby mie powd
do picia. Opisane jak wedug wiczenia zadanego przez Krzeczko, ktra wyczytaa
w ksice, e osoba z naogiem specjalnie
wprawia si w jakie uczucie, eby potem
mie pretekst. e denerwowa si cae
popoudnie i wanie to nazywamy

330/687

mechanizmem regulowania uczu, gdy wystpowaa u mnie pniej potrzeba napicia

si.
Nie rozumiaam tego.
No przecie nie denerwuj si tylko po to,
eby si napi, nieprawda? Ja po prostu cae
ycie jestem zdenerwowana.
Ale na pierwszych zajciach tego nie
powiedziaam.
***
To teraz informacje zwrotne!
Zasad informacji zwrotnych te omawia
si przy okazji a teraz przypomnijmy sobie
zasady, tylko e jeli nie tumaczy ich psycholog, to zazwyczaj moi koledzy patrz na
buty.
Bo waciwie, eee, co to jest?

331/687

No to jest to, co si mwi, co grupa mwi,

a na kocu psycholog, po tym, jak kto co
przeczyta, czy tam opowie o sobie.
Nie oceniamy.
Nie radzimy.
Mwimy w pierwszej osobie. Nie mwimy
my, oni, wszyscy. Za teksty typu bo
w yciu ju tak jest tudzie ludzie maj tak,
e, bo normalnie wszyscy dostaje si trzcink po doniach.
To
bya
pierwsza
i jedna
z najwaniejszych rzeczy, jakich tam si
nauczyam. Fundamentalna wiedza, ktra
wywrcia cay mj wiatopogld i podwaya
pi lat studiw filozoficznych.
Za kadym razem, kiedy mwisz bo
ludzie zazwyczaj albo bo jest tak, albo

332/687

wszyscy przecie, albo bo kobiety,

mwisz tak naprawd o sobie.
Mwisz dokadnie to, co ty czujesz, oraz
to, co tobie si wydaje.
Zawsze.
wiczona dwa razy w tygodniu, przyapywana na kadym no, ale kobiety zazwyczaj
oraz robi si, myli si, wikszo przecie, nagle odkrywaam co, do czego sama
nie umiaam si przyzna.
W te zgrabne zwroty wplecione byy moje
pogldy i emocje.
Poniewa ostatecznie masz dostp jedynie do wasnych emocji, a z rzeczywistoci
podwiadomie wyuskujesz to, co si zgadza
z twoimi
sdami.
Kiedy
rozmawiasz
z koleank o zwizkach i mwisz no, zawsze co, to nie oznacza to, e kada relacja

333/687

to wojna i za kadym razem mona si do

czego przyczepi. Nie. Ty mwisz tylko, e
midzy tob a tym kim, kogo kochasz, dzieje
si co takiego, e nie jeste zadowolona.
Ale z rnych powodw nie powiesz tego
w pierwszej osobie.
Chcesz nada znaczenie temu, co mwisz,
poniewa boisz si, e kiedy bdzie za tym
stao mae ja, to nie bdzie takie wane, jak
kiedy powiesz ludzie tak maj, Polacy tak
maj. Ale tak naprawd mwisz o tym, e ty
tak masz.
Ludzie tak maj brzmi lepiej.
Bezpieczniej. I mdrzej. Moe na przykad
miaa starego albo star, ktrzy nie
dopuszczali ci do gosu, nie pytali ci o nic
i nie nauczya si, e twoje zdanie jest
wane.

334/687

Moe w ogle (zakad? stawiam stwk)

nie nauczya si, e jeste wana.
Albo wany.
Kiedy mwisz o Polsce, o wiecie, o tym,
jak powinno by, uywajc bezosobowych
zwrotw, to z twojego zdania robi si
prawda. Twoje osobiste spostrzeenie,
splecione
z potwierdzeniem
z zewntrz,
artykuem kogo, kto myli o zwizkach partnerskich tak samo jak ty, nagle staje si
prawd ogln.
Ta prosta zabawa, informacje zwrotne,
w ktrych trzeba mwi tylko o sobie, tkwi
we mnie tak mocno, e zaburza mi wiar
w istnienie prawdy obiektywnej jako takiej.
W sens krytyki jako takiej. I publicystyki jako
takiej. Nie mylaam, e kilka miesicy w sali

335/687

z materacykami zrobi na mnie wiksze

wraenie ni Fenomenologia ducha.
Poza tym jeszcze, kiedy mwisz w liczbie
mnogiej o tym, co si dzieje tobie, to jest
troch tak, jakby ci si nie dziao. No, ej,
wszyscy tak maj, co nie? Wic w sumie to
spoko. I dalej mona nic nie robi, i nie zastanawia si nad tym, e moesz co zmieni, e to od ciebie wszystko zaley. e co ci
si dzieje oraz co czujesz. I e to jest OK.
I nie potrzebujesz adnej wiekopomnej
scenografii.
Panie psycholog wyapyway (i my,
uczestnicy grupy, wywiczeni przez nie)
kade zdanie, ktre udawao prawd ogln.
I natychmiast daway bana. Pieko to inni
zawsze znaczy boj si ludzi. Ja, Jean-Paul
Sartre, boj si ludzi.

336/687

Ale tak samo wstrzsajce byo dla mnie

to, co mi na pocztku umkno.
Nie oceniamy.
Kurwa ma.
Syszysz to? NIE OCENIAMY.
Czy przypadkiem nie wanie dlatego nie
odzywasz si do ludzi, nie mwisz im o tym,
co w tobie najbardziej wstydliwe, czyli o tym,
co siedzi najgbiej, o tym, dziki czemu
jeste osob, a nie Robocopem, czy nie
przypadkiem wanie dlatego nie mwisz
o tym, bo boisz si oceny?
e jeste gupi, saby i pojebany?
Dlaczego przestae mwi rodzicom, co
w szkole albo w ogle co sycha? Ile razy
usyszae, e to, co mwisz, jest beznadziejne, a ty sam niedojrzay?

337/687

Czy zdajesz sobie spraw z tego, jak potwornie, powtarzam, potwornie wane dla
poczucia bezpieczestwa, dla tego, eby
naprawd si przed kim otworzy, eby moga powsta blisko, ta, za ktr tak paczesz
o drugiej w nocy nad odkow, jak wane
jest nieocenianie? Pewno, e ten, do
ktrego mwisz, nie tworzy sobie w gowie
opinii na twj temat?
I dobre rady. Nie dajemy rad.
Te wszystkie zasady, najwaniejsze od tej
pory dla mnie, takie, co mi oczy otworzyy na
prawdziwe ycie, moja arka przymierza, te
wszystkie zasady suyy do jednego. eby si
skoncentrowa na tym, co ja czuj, i to powiedzie bez adnych rusztowa i fliserunkw.
***

338/687

Jeszcze jedna zasada, dziwna i nienaturalna na pocztku, jest taka, e ten, do ktrego
skierowana jest informacja zwrotna (w argonie zwrot), ten, ktry otworzy si
wanie przed kilkunastoma osobami i co
opowiedzia albo przeczyta swoj prac, po
otrzymaniu tego, ekhm, zwrotu nie moe nic
powiedzie.
Sytuacja jest sztuczna, bo z serca wyrywa
ci si: ja nie to miaem na myli, a tutaj figa
z makiem, terapeuta zerka i upomina: ale
nic nie mwimy, panie Januszu.
Oczywicie jako osiedlowy fuckthesystemowiec wracaam do domu i si z tego
miaam.
miaam si tym bardziej, e byo kilka
takich sytuacji, w ktrych psycholog by
chory albo w kinie i siedziaa z nami Ala

339/687

potem powiem o niej i wtedy wszyscy

wchodzili sobie w sowo i nie istnia dziennik
ocen.
No, ale jest w tym gboki sens. Nie
mwisz nic na swoj obron. Suchasz,
suchasz, co si innym wydaje, co si innym
kojarzy, co im przychodzi do gowy. A gdyby
co odpowiedzie, gdyby chcie nawiza
dialog, to wtedy te uwagi by pierzchy jak
dmuchawce, myli pobiegyby na wycieczk.
Wtedy chcesz powiedzie tylko: to nie
tak, no przecie to nie tak, i jeszcze si wpieniasz, e tu obcy ludzie, alkoholicy,
wmawiaj ci gupoty. A oni czsto widz to,
czego sam nie zobaczysz.
Jeli moesz co powiedzie na swoj
obron, to natychmiast to robisz i zostajesz
tylko z t mow obronn, tylko j

340/687

zapamitujesz. A tak to jeste mdrym,

brzuchatym brzowym workiem, do ktrego
wrzucane s uwagi, i moesz je potem powoli
przetrawia w dwch odkach.
Pierwsze informacje zwrotne, z jakimi si
spotkaam, brzmiay:
Twoja praca bardzo mi si podobaa.
Utosamiam si z tym, co napisae
w swojej pracy.
Podoba mi si, e napisae szczerze.
Podoba mi si, e napisae o swoich
emocjach.
A na koniec ja powiedziaam o pracy
Tadeusza o naogowym regulowaniu uczu:
praca bardzo mi si podobaa (w ramach
stopniowania napicia dopuszczalna jest
fraza zaczn od tego, e twoja praca bardzo

341/687

mi si podobaa) i wiele rzeczy, ktre napisae, sama mogabym napisa.

Potem nastpna osoba i informacje
zwrotne. I nawet si nie zorientujesz, a dwie
godzinki mijaj. Chocia te pierwsze dwie
godzinki miny mi na zastanawianiu si, jak
ja w takiej nudzie wytrzymam dwa razy po
dwie godziny tygodniowo, bo zasadniczo:
przywitano mnie historiami o tym, e terapia
jest
cudowna;
psycholog
Krzeczko
wydawaa si niezwykle przywizana do
powtarzania zasad; wydawaa mi si modsza
ni ja, nie tryskaa fajerwerkami sarkastycznego humoru i czsto uywaa sowa
mechanizm.
Na koniec Rafa z sygnetem chcia opowiedzie co o sobie. Zacz od pracy, skoczy
na byej dziewczynie, a spjnoci jego

342/687

wypowiedzi daleko byo do Wittgensteina.

Szczerze mwic, od pierwszego spojrzenia
mnie wkurwia, nie wymawia wyrazw do
koca, ra lekko i kojarzy mi si ze wini.
Wic kiedy na koniec mwi przez kwadrans,
nie mwic jednoczenie, o czym mwi,
i kompletnie si nie przejmujc, e jego historia nie zmierza do adnego celu, patrzyam
przezroczystymi oczami na punkt nad jego
gow i mylaam: boe, bd musiaa tu
wytrzyma. Bd musiaa tu wytrzyma rok
po dwa razy w tygodniu, ale zaprawd zrobi
to. Tylko czy kurwa dam rad, zaraz zasn.
I jak ju mylaam, e zasn, to Rafa
powiedzia takie co:
Bo ja zawsze wszystko odkadaem. Jak
byo co do zrobienia. Telefon jaki na
przykad albo jak na poczt miaem i czy

343/687

z szefem porozmawia. I potem si tak

mczyem z tym. Normalnie taki ciar miaem, e to niezrobione jest. Zwlekaem.
I tylko mylaem, e musz to zrobi. I teraz,
dziki terapii, nauczyem si, e robi od
razu. Jak mam co zrobi, zadzwoni do
urzdu na przykad, to dzwoni. No, tak po
prostu robi to. I wtedy si nie mcz.
I si obudziam.
***
Druga psycholog, bo prowadziy to dwie
na zmian, te mnie zaamaa. Miaa gos
anielski, spojrzenie misjonarki i zdecydowanie, ale to zdecydowanie bya modsza ode
mnie.
Krzeczko Barbar mogabym wyobrazi
sobie jako nauczycielk od zetpetw albo
higienistk, ale tej drugiej, Joli, nigdy

344/687

w yciu. Jola bya ufna, mikka jak trawa

o poranku, szemrzca niczym grski strumie, ciepa jak kakao z piank.
One byy takie dobre i takie przywizane
do tego, czego uczyli je na studiach. e jak alkoholik zobaczy butelk wdki u znajomych,
to trzeba go zapyta, czy nie ma godu. e
jeli przychodzi na zajcia poddenerwowany,
to moe ma gd, tylko si nie chce przyzna
przed sob. e pacjent musi mie zasady, bo
wtedy atwiej mu bdzie. e trzeba go
wysya na mityngi, bo AA pomaga, chocia
same byy tam pewnie raz, bo musiay na
studiach.
Sytuacja ulega zmianie, kiedy na nastpnych zajciach z Krzeczko pojawia si
druga osoba. Ala.
To zapraszam do rundki wstpnej.

345/687

Jestem Rafa, jestem alkoholikiem. Za

trzy dni mam urlop i ju si nie mog
doczeka
Jestem Anna, jestem alkoholiczk, nic
si u mnie ciekawego nie dzieje.
Jestem Katarzyna, jestem alkoholiczk.
W czwartek miaam spotkanie z terapeut
indywidualnym
Jestem Tadeusz, alkoholik. No, w rod
byem w pracy, w czwartek te. Duo pracy
ostatnio.
Jestem Krystyna, jestem alkoholiczk
i narkomank.
U mnie
w sumie
nic
ciekawego, nawet powiedziaabym, e si
nudz.
Jestem Ala i jestem niepijc alkoholiczk, nie pij czternacie lat, pracuj
w tym orodku jako wolontariusz.

346/687

Normalnie oko mi bysno.

Noooo, teraz to moemy porozmawia.
Ala przychodzia na zajcia w pitki. Tak
jak powiedziaam, kilka razy zdarzyo si, e
psycholog nie mg, mia urodziny, kupowa
ko w Ikea i bylimy z Al sami. Jezu, co to
si dziao. Jakby pani wysza z klasy.
Wazilimy sobie w sowo, miechom nie
byo koca.
To na zajciach z Al po raz pierwszy
usyszaam, jak w tej zafoliowanej atmosferze
kto mwi o piciu wprost. To ona zapytaa
ziomka o wygldzie Sancho Pansy: a ty si
jako Krzysiek nie odzywasz ostatnio
w ogle, czy tobie przypadkiem pi si nie
chce?.
Psycholog zapytaby: panie Krzysztofie,
czy odczuwa pan gd alkoholowy?. Ale

347/687

przede wszystkim psycholog by nie skuma.

Terapeuta, ktry sam nie jest uzaleniony,
nie wie, co si z Krzykiem dzieje. Jak bardzo
trudno w ogle si przyzna do tego, e
moesz myle o piciu. Jaki to jest wstyd.
Z czego miechy, pytacie? Z samych
siebie. Z picia. Z owijania w bawen (by
pitkowy wieczr i tak mnie nosio, e
kiedy to skoczyoby si le, nie le,
tylko mw, e by kupi trzy czwarte).
Z tego, e wchodzimy sobie w sowo. Z tego
strasznego jakiego programu edukacyjnego
do obejrzenia, w ktrym dekoracja wygldaa
jak sen scenografa z lat osiemdziesitych,
manekin, klatka i z tyu ksiki, bo skoro
wypowiada si terapeuta, to musz by przecie ksiki, eby byo wiadomo, e jest
mdry.

348/687

Psycholog stanowi element obcy, element

moe nie represji, ale kady czuje przed nim
respekt, w kocu psycholog moe nas wywali z tej terapii, zwraca uwag, mwi
nawrt, wydaje wyrok. No i nie wie, jak to
jest. Ala wiedziaa i miaa poczucie humoru,
doprawdy niezbdne.
***
Jak sami widzicie, zasadniczo nie lubiam
tam wszystkiego.
Nie lubiam swoich kolegw z terapii, ale
byli mi potrzebni. Moja grupa bya otwarta,
przez te osiem miesicy, kiedy tam chodziam, przewino si przez ni co najmniej
pidziesit osb jak nic. Skoczyo j
siedem.
Bya
Basia
w czarnej
garsonce,
opowiadaa o swojej szkole, a ja pena

349/687

entuzjazmu mwiam, e to super, e chce si

ksztaci. By Janusz szedziesit lat
w swetrze, ktry powiedzia kiedy, e moe
to gupie, ale chciaby studiowa filozofi. By
Wojtek onierz na emeryturze i siostra zakonna Agata, ktra musiaa zacz si leczy,
ale najbardziej si baa, e jej decyzja o pjciu do klasztoru okae si podjta pod wpywem alkoholu. By Tadek, ktry umia powiedzie tylko, e stara go wkurwia, i moda
dziewczyna, Aneta, ktra z wypiekami na
twarzy cichym gosem mwia, e boli j krgosup i znowu, eby nie czu wiecznego
blu, braa rodki przeciwblowe i popijaa je
winem. Bya maa Agnieszka, ktra przez
cay czas martwia si swoim synkiem i nie
umiaa waciwie zbyt wiele mwi, ale musiaa przyj, bo nie dawaa ju rady

350/687

z popijaniem wdki w nocy w kuchni, po tym

jak skoczya sprzta. By ukasz, ktry
bardzo, bardzo dugo mwi o tym, jak wypija setk wdki przed prac, i o tym, e jego
matka jest chora, ale mwi w taki sposb,
tak mtnie i nudno, e mylaam sobie, e
byoby super, gdyby nie przychodzi. I jednoczenie mylaam, e nie mog tak myle,
bo nieprzychodzenie oznaczao zazwyczaj
tylko jedno. e kto zacz chla znowu.
A ukasz przesta przychodzi. No i by
Sawek, trener siatkwki, mechanik samochodowy,
archetyp
prawdziwego
mczyzny. Sport, samochody. Mocny,
rudowosy, sowa mwi z moc, od trzynastego roku ycia opiekowa si matk, by
gow rodziny. Jako jedyny pisa co wicej
ni i tak wanie wyglda mj mechanizm

351/687

iluzji i zaprzecze, pisa z misem, z cierpieniem. I ten Sawek, w ktrego wpatrzeni

byli wszyscy mczyni w mojej grupie,
wanie si rozwodzi, bo ona zostawia go
dla kobiety.
Nie lubiam swoich kolegw po pierwsze
za to, e wszyscy na dzie dobry powiedzieli
mi, e terapia duo im daa, i za kadym
razem, kiedy w naszej owietlonej fioletowym wiatem seledynowej salce pojawia si
kto nowy, znowu to mwili. I uywali sowa
wspaniay.
Do tej pory, chocia j skoczyam
i uwaam, e jest niezwykle potrzebna, jeli
nie niezbdna do tego, eby przesta pi, nie
uyabym kurwa sowa wspaniay!
Po drugie, nie lubiam ich, bo nie rozumieli, e kary i cyrk s dziwne, e ukad

352/687

krwionony i drzewa maj t sam struktur.

Nie chcieli wypisywa swoich snw na
kartkach i przykleja ich na przystankach
autobusowych. I denerwowao mnie to, bo
czuam, e jestem w grupie z osobami,
z ktrymi niewiele mnie czy.
Hejt.
Ale nie miaam racji, bo bya tam te
Sawka i po miesicach suchania jej zdaam
sobie spraw, e to ja. To moje alternatywne
ycie, gdybym si nie zgosia na terapi.
Sawka cae dziesiciolecia pracowaa
w telewizji, i to w kulturze, jedzia na festiwale w Gdyni, w Moskwie i w Berlinie, kiedy
miaa super nogi, bawia si na bankietach
z Nikit Michakowem i tak dobrze sprawdzaa si w pracy, e w wieku szedziesiciu lat
wyldowaa w mieszkaniu matki. Nie miaa

353/687

dzieci, a mczyzna, z ktrym ya lat trzydzieci, umar w trakcie naszej terapii.

I myl sobie, e w dalszym cigu to jest
moliwa wersja mojego ycia: szedziesit
lat, sama z kotami, przeczytaam duo
ksiek, pracowaam w telewizji i nie wiem,
kim jestem naprawd.
Pewnego razu na nasz weso grup
przyszed Rzebiarz. Sawk te to oywio,
widziaam, wiat kultury i sztuki. By przeraony, pi ju cay czas, miy, naiwny. Nie
mg chodzi na spacer z psem, bo ten spacer
kojarzy mu si tylko z tym, e szed do sklepu po setk wdki. Ba si, e na trzewo nie
jest w stanie nic wymyli. Rozumiaam to a
zbyt dobrze.
Skoczyam terapi grupow razem z Ann, Basi, Rafaem i Sawkiem. Sebastian

354/687

zacz pi na naszej ostatniej wsplnej

prostej, na grupie eksperymentalnej pod
kryptonimem grupa interpersonalna, na
ktrej uczylimy si, jak rozmawia
z osobami. Dosta now prac. Nie wrci na
zajcia. Dwa miesice wczeniej nakrzycza
na mnie prawie, kiedy powiedziaam, e to
moja zasuga, a nie grupy, e jestem trzewa.
Na spotkaniu kilka miesicy po
skoczeniu tej ostatecznej grupy Sawek zagai: a kogo najlepiej pamitacie? Bo ja tego
rzebiarza, co si ba, e mu si bez wdki
garnki nie bd lepiy.
Skoczyam t terapi i bd jej broni,
i bd na ni wysyaa kadego, kto chce
przesta.
Tak, system jest niedoskonay. Moe si
kiedy ulepszy. Ale zazwyczaj kiedy si

355/687

zapisujesz do jakiej druyny, nie jest wcale

tak, jak sobie wyobraae. A poza tym
idziesz tam wkurwiony i zaamany, no to jak
ci si ma cokolwiek podoba?
Tak, te panie nie wypiy p butelki wdki
na raz i nie wiedz, jak to jest wysya pijane
esemesy do chopaka, e z nim zrywasz albo,
wprost przeciwnie, e niepotrzebnie z nim
zerwaa.
Tak, one przede wszystkim nie dziel z tob najwaniejszego. Wstydu.
Od tego bya wanie Ala. Ona wiedziaa.
Ale terapia to jest uniwersytet wiedzy
o naogu.
To jest te ten kontrakt zajebany, ktry
leci ci po ambicji i gwarantuje trzewo,
jeszcze nie do koca twoj, jeszcze
wymuszon podpisaniem cyrografu. On

356/687

wymusi na tobie najduszy trzewy fragment ycia od dawna.

To ponadroczny kurs wiedzy, ktrej nie
zdobdziesz nigdzie, a ktra jest ci
niezbdna. Wiedzy o rzeczach, o ktrych nie
miae pojcia. Na przykad o tym, co
czujesz. I e moesz mwi o tym, co czujesz.
I e moesz o siebie zadba. A nawet, e musisz o siebie zadba, bo inaczej znowu
bdziesz chcia t zot kredk, eby zapomnie, e jest nie do wytrzymania.
O tym, e jeszcze bardziej ni inni nie
powiniene by godny, zy, samotny
i zmczony. Bo w tych stanach najatwiej
wchodzi nawyk. W tych stanach budzi si
smok. One s niebezpieczne. Musisz to
wiedzie o sobie i musisz to wiedzie

357/687

o swoim naogu, bo tak ci bdzie po prostu

atwiej.
Musisz wiedzie rwnie, e to ty i tylko
ty jeste odpowiedzialny za swoje ycie.
I za to, eby wanie nie by godny, zy,
samotny ani zmczony.
Twoim zajebanym obowizkiem staje si
nagle DBANIE O SIEBIE.
Czy gdyby mia guz na wtrobie, toby
go sobie scyzorykiem sam wyduba? A to jest
guz na emocjach, o rozmiarze Kanady.
Bo jasne s tacy, ktrzy przestali
sami, ja tego nie neguj. I czytaam ich wpisy
na forum Uzalenienia, jak dumni ledzili
kady post o terapii i AA i pisali: terapeuci
s gupi. Nie, czekaj, to bya jedna osoba.
Ale miaam racj, kiedy tam szam
i mylaam: hej, hej, to, e pij i pal, to jest

358/687

wierzchoek gry lodowej przecie, hej, hej,

jak mam y? I, szczerze mwic, nie ufam
do koca tej kobiecie, ktra chyba cay czas
siedziaa w internecie, eby tylko napisa, e
tak, e to jest moliwe, e da si wyj z tego
samemu. Nie ufam jej midzy innymi dlatego, e odpowiadaa na kady post na forum
Uzalenienia.
Nie chc negowa niczyjej cieki, ale
wiara, e uda mi si samemu, jest prb
przekonywania siebie, e jestem tym lepszym
rodzajem alkoholika.
Jest te moim zdaniem prb uniknicia
najtrudniejszego: pjcia na grup.
Wyamywaam sobie palce i jaraam
jointy, mylc: no kurwa, przecie ja jestem
z telewizji, jak ja mog i na terapi
grupow? I naprawd nie byo mi z tym

359/687

lekko. Do psychologa, intymnie, jak piewa

Ryszard Rynkowski, to w ogle luz. Ale
grupa? Zajcia grupowe? Przed ludmi obcymi mwi?
A teraz wiem, e mimo sygnetu Rafaa
oraz praca bardzo mi si podobaa byo to
jedno z najwaniejszych moich dowiadcze
yciowych.
Nie spotkaabym nigdy tych osb.
One miay tak samo jak ja. One te
wyamyway sobie palce. Sawek opowiedzia
na papierosie, e do orodka przyszed zim
i zdj okulary, bo mu zaparoway. Dopiero
w samochodzie zauway, e trzyma je cay
czas w rku i s poamane. Zmiady je ze
strachu. Sawek, metr dziewidziesit
wzrostu,
trener
siatkwki,
mechanik
samochodowy.

360/687

Zdaam sobie spraw, e to schemat. To,

e patrzysz na tych ludzi nieufnie, e nie
chcesz im nic powiedzie, e denerwujesz si
tym, czy oni pili tak jak ty i moe mwi
o czym, o czym nie maj pojcia, nie
bdziesz przecie ksidzu opowiada, e
brzydzisz si zrobi lask. Tylko, do chuja
pana, czemu nikt o tym nie wspomnia, kiedy
przyszam pierwszy raz, dlaczego zamiast:
czasem nie mog doczeka si na te nasze
spotkania spotkania, nie uraczono mnie:
na pocztku byo mi bardzo ciko i wszystko
mnie
denerwowao,
a terapeutki
wydaway mi si jakimi niewydarzonymi
nimfami, ktre nic nie kumaj, tylko maj
ten swj jaki program czy co.
Najmocniejsze wydarzyo si, kiedy ju
znaam ich po imionach i wiedziaam, kto

361/687

jest w trakcie rozwodu, a kto nie, i nawet artowalimy razem na papierosie.

To by ju rodek, przychodziam tam bez
kaptura, znaam wszystkich, wiedziaam, e
syn
Agnieszki
mia
osp,
a Sawek
wyprowadzi si od ony. Siedzielimy
w poczuciu, e nam si udaje, e nie pijemy,
e terapia bardzo nam pomaga.
I przyszed ten czowiek z gruzem na
twarzy, w czarnej skrze, lat midzy czterdzieci a pidziesit.
Ja w sumie nie wiem, od czego zacz
powiedzia bo to jest moja dziesita ju czy
dwunasta terapia, sam nie pamitam. Pierwsza bya w poowie lat osiemdziesitych,
byem trzy razy w orodkach zamknitych,
przechodziem te terapi w wizieniu. I nie
wiem, no, moe tym razem si uda.

362/687

Mwi gosem bez nadziei, gosem

zamanym.
I poczuam ld w caym ciele.
e to moe si nie uda.
Spotykam go, jest moim ssiadem. Ma na
sobie czarn skr i wyprane jasne spodnie.
Od jedenastej siedzi na awce na skwerku
i poklepuje si z innym czterdziestolatkiem
w dinsie, wcale nie bezdomnym, krzyczc
kurwa. Albo nawet nie kurwa. Te okrzyki
s ju nieludzkie, to skowyty cieni.
Nie udao si.
***
I nagle przestaam ich nienawidzi.
Przestaam si nudzi.
Czytaam swoj prac, o, mam j w szufladzie. To bya praca o poczuciu winy. Pierwsza, jak miaam zadan.

363/687

Pisanie przyszo atwo. Potem baam si,

e nie napisaam wszystkiego, e co
zataiam, e co zostao na dnie.
Przeczytaam, chyba si nawet zgosiam.
Od podstawwki zgaszam si z wypracowaniami, nawet mi troch wstyd z tego
powodu.
Przeczytaam i praca bardzo mi si
podobaa / bya wyczerpujca / szczera si
posypao.
I Krzeczko na koniec, bo psycholog na
koniec zawsze mwi:
Mnie si zrobio smutno, kiedy pani
przeczytaa t prac. Myl, e jest pani
bardzo ciko.
Moe mwia co tam wicej.
Ale ja i tak j od razu od tej chwili polubiam. Zajebista laska.

364/687

W jaki sposb radz sobie z poczuciem

winy?
Jakim to moe by zagroeniem dla
trzewienia?
Poczucie winy jest uczuciem, ktre pchno mnie do terapii. Nie straciam pracy
ani partnera straciam jednak szacunek
dla samej siebie. W pewnym momencie znalazam si w puapce sigaam po uywki
z wewntrznym przekonaniem, e robi le.
Ta sytuacja spowodowaa, e sama sobie
wydawaam si za.
Coraz trudniej przychodzio mi stwierdzenie, jak chciaabym postpowa w yciu,
czego naprawd chc, poniewa na pierwszy plan nieustannie wysuwao si
poczucie winy spowodowane bezradnoci
wobec wasnego uzalenienia.

365/687

To uczucie byo tak nieznone, e

doprowadzio mnie do chci podjcia
leczenia. Mona powiedzie, e to pierwszy
krok na drodze konstruktywnego radzenia
sobie z poczuciem winy.
Kiedy, poniewa stale czuam si
winna, ywiam wewntrzne przekonanie
o braku wasnych racji, czy to na polu
emocjonalnym (racj ma tylko mj partner), czy w pracy, czy te przekonania
dotyczce moich pogldw. Dopiero teraz
przyznaj sobie prawo do BYCIA. Jako
osoba uzaleniona czuam si skazana na
potpienie.
Teraz chyba ciko przyzwyczai mi si
do tego, e skazana na potpienie nie jestem.
Poczucie winy drugiego rodzaju wystpuje
u mnie na dwch polach no poziomie

366/687

behawioralnym kiedy po raz kolejny siadam przed telewizorem i objadam si

sodyczami jestem silnie przekonana, e
postpuj le, ale wiadomo im bardziej
sobie czego zabraniam, tym bardziej to
mnie pociga. Poczucie winy drugiego
rodzaju zwizane jest z poczuciem marnowania czasu i wasnych moliwoci czuj, e
ycie, ktre prowadz, nie jest dla mnie
satysfakcjonujce, ale nie wiem dokadnie,
na czym ten brak satysfakcji polega. Mam
do siebie pretensje o brak wprowadzania
zmian, chocia tylko mglicie mog okreli,
na czym zmiany te mogoby polega.
W efekcie czsto si zdarza, e jestem
zmczona bez powodu, bo wiele czasu zajmuje mi karcenie samej siebie za bezproduktywne lenistwo.

367/687

Staram si nabiera dystansu, tzn.

obraca zagadnienie powodujce we mnie
poczucie winy (np. powinna wyj z domu,
to bdzie dla ciebie dobre) jak szklan kulk
i zadawa sobie pytanie, czy moje poczucie
winy w ogle jest prawomocne. Czsto
okazuje si, e najlepszym lekarstwem jest
czas co, co wydawao mi si tragedi,
nastpnego dnia widz w innym wietle.
Zagroeniem dla trzewienia jest raczej
moja ch doszukiwania si wykroczenia we
wasnym postpowaniu, chocia nawet gdy
pisz te sowa, ciko uwierzy mi, e
postpuj w porzdku i nie mam powodw,
eby siebie potpia.
Suchajcie, musz wam jeszcze co powiedzie. Napisaam to sze lat temu. I niestety niewiele si zmienio.

368/687
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

ycie codzienne
wypieki

w Polsce

Bunkier bunkrem, terapia grupowa terapi grupow, a tymczasem w sterwce

***
Rozmawiaam z Sabin wieczorami w jej
samochodzie, kiedy podwozia mnie do
domu.
Sabina powiedziaa: bo wiesz, bo teraz,
kiedy przestaam pi, to stwierdziam, e
musz co zrobi ze swoim yciem, co, no

370/687

wiesz, duego, zmieni prac, mieszkanie,

co Pomylaam przez moment, eby zapisa si na studia.
Sabina zapisaa si na tango. Chodzia na
zajcia trzy razy w tygodniu, kupia sobie
specjalne buty, jedzia na obozy taneczne.
Jaka cz mnie boi si, e Sabina wcale
do koca nie cieszy si z tego tanga, tylko
cieszy si, e si na co zapisaa i co zrobia.
Zabawne. Ja te stwierdziam, e musz
co zrobi ze swoim yciem, i te mylaam
o tym, eby zapisa si na studia, mimo e
prac magistersk pisaam w oparach THC,
bo taka to bya mczarnia, e tylko znieczulona traw wierzyam, e uda mi si to gwno
napisa. Dostaam pitk i stwierdziam, e
nigdy wicej, nie ma mowy, nie daabym
rady.

371/687

I myl o studiach. No bo przecie co

trzeba zrobi, co nie? Co duego.
Wic zaczam pisa ksik.
Marzena, ktra jest na terapii od
niedawna, nie pije cztery miesice, natychmiast zapisaa si na prawo jazdy i wyremontowaa mieszkanie. Ostatnio zacza si zastanawia, co zrobi teraz.
Powiedziaam jej: teraz zaczniesz si
uczy najtrudniejszego jak siebie lubi, nic
nie robic.
***
Moje myli s szybkie pisz wtedy
w dzienniku drobnym maczkiem s jak
mae czerwone strzaki, podczas gdy potrzebowaabym duych opasych myli nazywajcych najpierw sytuacj, np. M. pojecha
w sprawach subowych, ale to nie oznacza,

372/687

e mu na tobie nie zaley i nie wolaby zasypia i budzi si z tob.

Albo: Cay czas zapychay ci jointy, nic
dziwnego, e czujesz si nieswojo, szczeglnie e sama nie pamitasz, jak dugo to
trwao.
Dwa dni spdziam na klikaniu w kolejne
przepisy kulinarne i czuj, e wyskakuje mi
taka nerwowa fada intelektualna
porozwijaj si, porozwijaj.
A ja stoj z rozoonymi rkami i mwi:
no, ale jak mam si rozwija, skoro waciwie nie wiem, w ktrym kierunku
chciaabym pj?.
***
Pamitacie pana Krzysia, ktry na zajcia
grupy motywacyjnej przyszed z gazetk bukmachersk i powiedzia, e on ju ma sposb

373/687

na gd alkoholowy, bo znalaz sobie now

pasj, zakady?
Zaburzenia jedzenia maj ten sam rdze
emocjonalny co inne uzalenienia.
Na dalszym etapie terapii spokojnie
mona by razem leczy bulimiczki i narkomanw i nie wiem, dlaczego nikt na to nie
wpad; moe instytucje, ktre zajmuj si
poszczeglnymi zaburzeniami, s oddzielnie
budetowane i to si nie opaca.
Na mityngi Anonimowych Narkomanw
przychodz bulimiczki, jest te seksoholik.
Mwi o sobie jestem uzaleniony. Ja te
po czasie wol t formu. To uzalenienie
jest chorob, nie alkoholizm czy hazard. Po
prostu mona si uzaleni od rnych
rzeczy, jak si ma w sobie dziur. Dziur

374/687

nudy oraz przede wszystkim niezgody na to,

co w danym momencie czujesz.
Nie jest tak, e palenie jointw, zakupy,
chlanie, granie w gry komputerowe oraz na
automatach po czterdzieci osiem godzin dziennie to s jakie abstrakcyjne, niepowizane
ze sob sytuacje. To wszystko czy si
w jeden pak.
Jeden pan, co najpierw by alkoholikiem,
a potem seksoholikiem i by wywiad z nim
w Gazecie Wyborczej, powiedzia, i ja normalnie pierwszy raz o tym si dowiedziaam,
e zazwyczaj ludzie maj po kilka uzalenie.
To si nazywa uzalenienie krzyowe, jeli ta
wiedza co zmienia w waszym yciu.
Pan wyjani to sowami, ktre wielokrotnie czytaam potem na forum Uzalenienia:

375/687

uzalenienia s jak toki jeden idzie w d,

drugi automatycznie idzie w gr.
Ja si domylam, e jestecie ju
znudzeni tematem, e cigle to samo, e
bycie woleli poczyta sobie o pice nonej
albo wylicytowa co na Allegro.
Ale sorry, chuj, ja mam tu misj i s
wane rzeczy do dowiedzenia si.
A wic chodzi o to, e jeli kto jest pusty
w rodku, to ma tendencj do uzalenie.
I w moim pojmowaniu chodzi o to, eby
z tego czowieka nieszczliwego zrobi
szczliwego na tyle, eby mu t pustk wyrwa, eby on jej potem wycigami konnymi
i zakupami dalej pa nie musia. A waciwie
to nie wyrwa, tylko pokaza mu, e nie ma
co si tej pustki ba.

376/687

Nie wiedz tego Jola i Boena, i pani

Graynka z orodka, a moe wiedz, tylko
skomplikowaoby im to program, e
z pewnoci kade z nas tam siedzcych co
teraz robi zamiast alkoholizmu.
Ja uzaleniam si od pieczenia i jedzenia
sodyczy. Boenie Smyczek mwi: jestem
uzaleniona od pieczenia. Piek, chocia nie
mam na to ochoty. Piek, bo wydaje mi si,
e teraz czas na co wielkiego, Taniec
z gwiazdami, autorski program telewizyjny,
podr dookoa wiata, wyprowadzk
w Bieszczady
i zaoenie
osady
agroturystycznej, a mnie si jednak nie chce tego
robi i uciekam przed sam sob do kuchni,
i mwi: Krysia, nie mcz mnie, prosz,
Krysia, ja nie wiem, jak si wymyla co
wielkiego, ja waciwie nic nie wiem, ja chc

377/687

polee troch pod kodr, ale mam za duo

wolnego czasu.
***
Wypieki to jest co ciepego, to cud alchemii, e z masy surowej, mki bladej jak
zwierzta
przedpotopowe
mieszkajce
w jaskiniach, jajek surowych z glutem
w rodku, masa, co tuci rce, nagle po
szedziesiciu
minutach
w piekarniku
tworzy si dom i choinka.
Nie wiem sama, kiedy zaczam wypieka,
ale z pewnoci miao to zwizek z zamieszkaniem samodzielnie na pidziesiciu
dwch metrach kwadratowych i brakiem
kontaktw towarzyskich.
Ale te pierwszym, co kupiam do nowego
mieszkania, bya waga kuchenna, eby
odmierza dwadziecia pi gramw ryu na

378/687

obiad, tak jak kazaa Superlinia, oraz waga

azienkowa, eby codziennie sprawdza, czy
schudam.
Wtedy wiat dookoa mnie si rozpada,
rozgrzebana magisterka, chopak w innym
miecie,
zero
przyjaci.
I wietnym
sposobem na to, eby trzyma w ryzach
kady dzie, okazao si przez kilka lat planowa dla siebie codziennie posiki.
A z drugiej strony pustk dnia powoli zacza mi wypenia lista potraw do
przygotowania.
Dziaa to tak, e kiedy staj przede mn
puste trzy godziny, to panikuj, e jestem
gupia, bo nie umiem si niczym zainteresowa. I przed snem, tak jak inni kryminay, ja czytam Kulinarny atlas wiata
i w gowie tworz kolejk ciast do upieczenia.

379/687

Jeli zrealizuj wszystkie przepisy z czasopisma Kuchnia i z wszystkich swoich

ksiek, to zapanuje kosmiczna harmonia.
Kadego dnia przynajmniej trzy. Jeden po
drugim. Jagnicina z groszkiem, babka
czekoladowa, tarta z kuskusu i borwek. To
jest ten synny efekt motyla piek
ciasteczka kukurydziane z numeru sierpie
2003 i dziki temu gdzie otworzy si pity
czakram. Jestem o tym przekonana.
Ale nigdy nie dojd do rocznika biecego, poza tym musz jednak omija przepisy
na salceson i zapiekank z zasmak.
Jeli doczytam do koca wszystkie
ksiki, ktre mam w mieszkaniu, to si
dopeni magiczna przepowiednia i jakie
dziecko z pewnoci znajdzie rodzin.

380/687

Ciasto to rodzina, ciepo i jaki sposb na

to, eby czu.
Jednak, uwierz mi, to przymus.
S ludzie, ktrzy trzy razy sprawdz
zamki i cztery razy numer konta na przelewie. Jest Jack Nicholson, ktry w filmie
z Helen Hunt mia szafk pen myde
glicerynowych i do kadego mycia rk
odpakowywa jedn wie kostk.
I s ludzie tacy jak ja, ktrzy puci,
zmczeni i li, piek.
e te nie ucz o tym na kierunku Terapia
Uzalenie.
Boena Smyczek, kiedy staraam si jej
uzmysowi, na czym to polega, patrzya na
mnie zza rosncego ciowego brzucha znudzona i klepaa: o uzalenieniu moe by
mowa, jeli powtarzamy jak czynno,

381/687

pomimo tego, e jest dla nas szkodliwa. Nie

widz nic szkodliwego w pieczeniu, chyba e
wydaje pani fortun na maso. Myl, e
niepotrzebnie si pani nakrca.
No, ale nie miaa racji Boena, bo nogi
mnie bolay i krzy, i plecy i nie chciao mi si
i po migday mielone, naprawd, ale szam,
bo by plan, bo miaam upiec placek, koniec
kropka, a gdy jechaam do Sopotu, to mimo
snistego spnienia i paniki z pakowaniem
caego dobytku upiekam blach muffinw ze
snickersem.
No chyba e na przykad si pani tym
objada.
I spdziam wiele smutnych wieczorw
znanych mi ju z wczeniejszych uzalenie
polegajcych na dwugosie: nie, dzisiaj nie
bd, nie bd, ale ja chc, ja chc, kup mi

382/687

ptasie mleczko. I w dziesiciu przypadkach

na dziesi braam si za rk i kupowaam
sobie ptasie mleczko, i zjadajc pierwsze,
doznawaam spenienia, ale prawdziwe
spenienie przychodzio po dwudziestym,
kiedy ju nie miaam siy na wicej, ale liczy
si przecie to, e zjadam DUO.
A potem wypijaam podwjn herbat
z senesu.
Wypieki s bezpieczne, a ja yj
w strachu.
yj w strachu przed wszystkim, on we
mnie po prostu jest i niewiele potrzeba, eby
go uruchomi. Waciwie potrzebny jest tylko
pretekst.
Wypieki s bezpieczne, bo nie trzeba wychodzi z domu. Przy okazji wyjcia z domu
przecie pojawiaj si ludzie. Na ulicy,

383/687

w sklepie, w Galmoku s bezpieczni nie

trzeba z nimi wchodzi w interakcj. Ale inne
sytuacje? Spotkania towarzyskie? Spotkania
klasowe? Imieniny? O nie. O nie, nie.
Siedz sparaliowana na kanapie. Jeden
kana telewizyjny na setn sekundy. Animal
Planet, Zone Reality, EzoTV, Polsat i Hit na
sobot. Mj wzrok nie zatrzymuje si na
duej ni trzy minuty na niczym oprcz reality show na MTV o tym, e kto chce mie
twarz Dona Johnsona, lekarz mwi, jak to
zrobi, a ta osoba wierzy, e z twarz Miami
Vice odniesie sukces i bdzie szczliwa.
Klik, Superstacja, klik, TVN Turbo. Naciskam klawisz przez dwie i p godziny.
Okoo dziesitej dochodz do wniosku, e
mog ju pooy si spa.

384/687

Boj si tego, e nie wiem, kim bd, gdy

dorosn. e bd musiaa wzi kredyt hipoteczny. e ojciec znowu co takiego powie mi
przez telefon, e uwierz, e to moje plany
i przekonania, a nie jego wizja mnie. Boj si
te, e skocz si maliny, pomidory
i borwki, a ja znowu nie upiekam batonikw niadaniowych z patkami, nie
zrobiam czerwonego pesto i tarty malinowej
z kremem migdaowym.
Boj si, e sina plama na ydce to nie jest
siniak, tylko nowotwr i obetn mi nog jak
koleance Dorotki.
W ogle jestem przekonana o tym, e
dostan raka.
Z takim poziomem autoagresji? To
nieuniknione.

385/687

Boj si, e mieszkanie, ktre chc kupi,

okae si za mae, kiedy urodz dziecko. Oraz
boj si, e nie dam rady urodzi dziecka.
Trinny i Susannah ubieraj Wielk
Brytani.
Ale najbardziej si boj, e nie ma nic
wicej. e trzeba rano wsta, zje niadanie,
sprawdzi maile odruchowo, wsi w tramwaj 25, pojecha do korporacji medialnej,
zobaczy film na DVD, a wczeniej kupi lody
mietankowe Grycan.
Boj si tego, e nie maluj, nie wicz na
basie, nie napisz ksiki.
Boj si, e wszystkie wiaty, ktre
odczuwam wieczorem, wyrzucajc mieci
i wcigajc nosem jesienne powietrze o zapachu lodu z asfaltem, ktre powoduje, e
przed oczami mam czarne figury wycite

386/687

z plastiku, figury z zawijasami, z odnami,

organiczne wieczniki e tego wszystkiego
nie bdzie. e nie dam rady tego nazwa, bo
chc to nazwa najlepiej na wiecie i nie
mam siy, boj si podchodzi do komputera,
do kartki z dugopisem. Boj si pierwszego
zapisanego sowa, bo ono ju jest
kamstwem, kreacj, jest wynikiem nie tego,
co czuj, tylko tego, jak zajebicie chc
napisa.
Nie wiem, jak to zrobi.
Wic id do korporacji, wracam, bior
film John Rambo i zjadam go razem
z dwoma kawakami ciasta czekoladowego.
***
Boj si jeszcze tego, e tabletki Chitinin
nie dziaaj ju jak kiedy ani herbata Senes
fix.

387/687

Moje spodnie zrobiy si ciasne

w biodrach.
Mj chopak mwi, e nie jestem gruba,
a ja mwi, e jestem gruba.
Rozmiar 36. Ale jak dugo? Jestem
przekonana, e kiedy nagle bd zmuszona
sign po 38, nastpi reakcja acuchowa,
lawina, pojawi si 40, 42. Siedz na kanapie
w rozmiarze 36 i ogldam Ew Drzyzg, po
mojej ciy m straci zainteresowanie seksem, bo przytyam dziesi kilogramw.
I widz siebie wrd tych kobiet.
Kilkadziesit razy dziennie patrz w lustro i badam, czy podbrdek jest ju podwjny
czy jeszcze nie. Na niektrych nowych
zdjciach wida.

388/687

Mylaam, e jak przestan pi, to bd

pikna, bo zejdzie mi z twarzy ta zombie
maska opuchnite poliki i sine pod oczami.
Nie jestem pikna. Musz i do fryzjera.
Moe naley i na siowni? Nie podobaj
mi si te uda, nie podobaj to mao powiedziane. Zapatrzam si w swoje ciao, jestem
ja ja ja i wypeniam cay obraz. Ja i uda, i to,
e si boj, i to, e nie chc wyj z domu. Nie
bd wychodzi z domu.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Zamiana pa

Musz wychodzi z domu dwa razy w tygodniu na terapi grupow i raz na terapi
indywidualn.
Na terapi indywidualn przychodz dwie
minuty po czasie. Boena mwi mi, e mam
poczeka; zamknita za pomalowanymi farb
olejn drzwiami rozmawia przez telefon.
Docieraj do mnie wyrazy pierogi
i mieszkanie. Mija siedem minut. Kiedy
sysz: i ta patera na stole, no nie mog ju

390/687

na ni patrze, wiem, e moje wraenie

z maja, e nie pogadamy sobie i chyba jednak
nie otworz si przed ni jak ostryga, nie
wzio si znikd.
Ale najgorzej byo, kiedy na kolejnym
naszym wesoym spotkaniu przez godzin
snuam opowie najsmutniejsz, o samotnoci i bezsilnoci, kiedy mwiam o bezradnoci, ktra mnie dopadaa, jak miaam
dwanacie lat i ojciec mi si zwierza, i pyta,
co on ma zrobi z matk, a ja nie wiedziaam,
i nie miaam adnej przyjaciki oprcz
grubej Marysi, ktra i tak chciaa przyjani
si z inn dziewczynk. O tym, jak mnie nie
zaprasza nikt na urodziny, i byo mi smutno,
tak po prostu smutno.

391/687

Aha mwi Boena tym gosem najgorszym, e jej si nudzi. No a z babci nie
miaa pani jakiego kontaktu?
Nie no, nie.
I z rwienikami te nie?
I mwi jej, jakie to byo straszne wszystko, bo zawsze przy kolacji bya awantura,
a ja nie wiedziaam o co, i e mj ojciec si na
mnie na rok obrazi, jak powiedziaam mu po
wizycie u psychologa, e jego problemy
z mam to nie s moje problemy, bo ja
jestem jego dzieckiem. I e w sumie dopiero
kiedy poznaam swoj przyjacik w oglniaku, miaam kogo, kto mnie totalnie polubi tak, jaka jestem.
No, tak zimno pani o tym opowiada
powiedziaa Boena mylami raczej przy paterze. Musimy na dzisiaj ju koczy.

392/687

Wrciam wtedy do domu na chwil, bo

musiaam gdzie i, wpadam co zje
i siku, siedzia mj chopak ze swoim pomocnikiem, puszcza mu DVD z Beatlesami i co
opowiada, a ja nagle widz, e mi si zajebicie rce trzs. Caa spokojna, cze,
cze, tylko mam trudnoci z utrzymaniem
kartki.
Boena jednak owiadczya mi i to jest
dopiero cud ycia e w orodku bdzie
tylko do koca roku i mam sobie wybra innego terapeut. Boena jest w ciy! I teraz
zamknie si w swoim mieszkaniu, wymieni
sobie pater na stole i bogu dziki ani mnie,
ani innym alkoholikom nie bdzie zawraca
dupy.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Jakby si postaraa bardziej

z krzesami

Nastpnego terapeut wybraam sobie

sama i na pocztku stao si co bardzo
wanego; byo to tak.
Powiedziaam, e kiedy choruj, to
w sumie nie choruj, bo ciko byoby mi
przypomnie sobie zwarte dwadziecia cztery
godziny przeleane w ku. e z jednej
strony chc by chora, chc, eby mi kurwa
wszyscy dali wity spokj, a mama

394/687

przynosia czasopisma i jogurty Danone, a z

drugiej wiem, e mam prac do wykonania
i to nie s arty.
Czyli tak jakby byy w pani dwie czci,
tak? Jedna chce odpocz, a druga trzyma
si w garci i wykonywa rozkazy?
Niechtnie kupuj te dualistyczne teorie,
wierz, e wiat powinien by harmonijn
caoci, ale przytaknam.
Niech je pani nazwie.
Eee yyy daj mi chwil
Nazwaabym je nerk i groszkiem.
Nerk, bo taki ma ksztat, jest dua i w kolorze wtroby i okala groszek, takie biae
drae.
Czyli ta nerka rzdzi, tak? Jest wiksza?
Gdybym miaa narysowa, jak wyglda
moje mylenie o tym, co powinnam zrobi,

395/687

i moje mylenie o tym, czego mi si nie chce,

to byaby nerka i groszek.
Co mwi nerka?
(Mnie ju dawno nie dziwi takie pytania.
Ja jestem w terapii).
Masz si wzi do roboty. Musisz. Powinna. Nie mazgaj si.
A groszek co jej odpowiada?
Wypchaj si.
Kady z nas ma takie dwie czci
mwi mio i z zainteresowaniem moja nowa
moda terapeutka, Aneta. Cz, ktra mu
kae, i t drug. Kata i ofiar. Pana i sug.
Czy zgodziaby si pani na to, eby przyjrze
si tym dwm czciom?
Czemu nie.
To proponuj takie wiczenie
z krzesami.

396/687

Aneta zacza przestawia krzesa,

z ktrych oczywicie jedno miao symbolizowa nerk, czyli kata, a drugie groszek,
czyli
ofiar.
Groszek
i nerka
byy
identycznymi krzesami biurowymi typu
byam w Ikea i nie pasowao mi to, groszek
musia by diametralnie mniejszy. Pudeko
kleeneksw nie byo jednak odpowiednie, bo
miaam na nim usi. Aneta wytrzasna
skd krzeso typu III klasa szkoy podstawowej. Pasowao przy biurowym rzeczywicie wygldao, jakby miao go sucha
i podrowa wagonem towarowym, podczas
gdy biurowe zajada filet w intercity.
Te eksperymenty pewnie we wszystkich
budz uczucie bardzo przepraszam, ale ja
si spiesz i kto ze mnie robi debila. No,
ale trudno, zgodziam si temu przyjrze.

397/687

Niech pani usidzie na tym krzele,

ktre rzdzi, i niech pani powie, jakie treci
z niego pyn.
Usiadam i natychmiast przysza mi do
gowy caa litania.
Masz si wzi w gar. Z kadej sytuacji jest jakie wyjcie, nie mazgaj si, tylko
wymyl. Nie trwo czasu. Przesta si obija.
Musisz co wymyli. Brakuje ci celu.
Dlaczego nic nie robisz?
Mogabym
wymienia
i wymienia.
Poczuam moc. Wiedziaam, co mwi.
Przekuwaam na zdania mwione to, co
syszaam w swojej gowie, choby od trzech
dni, kiedy leaam z gryp.
To teraz niech si pani przesidzie na
drugie i powie, co ono ma do powiedzenia.

398/687

Drugie nie miao wiele do powiedzenia.

Zasadniczo dwie rzeczy: jestem zmczona
oraz chc nagrody.
Olnio mnie.
Chc nagrody mwi do mnie gowa.
Chc nagrody. Jest we mnie cz
zmczona i udrczona tym, e cay czas ma
co poprawia i si stara, ma siedzie przy
komputerze i szuka najwieszych wiadomoci. e ma sta albo natychmiast wyj.
Ma oglda lepsze filmy i mniej telewizji. Ma
zdrowo si odywia. Ma zastanowi si nad
celem w swoim yciu, bo nikt tego za ciebie
nie zrobi, a szkoda czasu. Chc nagrody, daj
mi spokj, mwi sama do siebie gosem
brzuchomwcy, bo mam kurwa dosy tego,
e jestem spita tym, e nie pojechaam do

399/687

Szwecji i trwoni czas. Chc nagrody, kup mi

sukienk, bo zasuyam.
Bo zasuyam.
Za cian sycha byo zwierzenia kobiety,
ktra powtarzaa sowo koncert i bardzo si
zainteresowaam. Aneta nie wycigna ze
mnie wicej.
Chce pani co powiedzie do tych
krzese?
W sumie technicznie byo to krpujce,
ale jedno powiedzie musiaam.
Przez ciebie si uzaleniam powiedziaam krzesu z Ikea, a ono stao obojtne
i mechaniczne i nawet piowanie paznokci
byo poniej jego godnoci.
To jest uczucie z kategorii ukadanie
kostki Rubika. Nagle elementy zaskakuj
i masz jeden rzdek biay.

400/687

Wszystko kurwa najlepiej, wszystko ma

by tip-top. Musisz jeszcze sprawdzi,
powtrzy, przejrze. Prawie trzydzieci lat
z zacinitym zwieraczem. A jak potem le
pod kodr i przeczam kanay przez dwie
i p godziny, i pierdol, nie robi, myl, to
i tak czuj, e powinnam raczej czyta
Epikteta w ramach rozwoju osobistego.
Ja pierdol.
Wic o to chodzi. O to krzeso z Ikea.
A przecie i tak zawsze jest dobrze, zazwyczaj jest sukces, ale nie, jeszcze za mao,
jeszcze na studia moe si zapisz, jeszcze na
basen nie chodz.
Miaam jeszcze pomyle o tym drugim
krzele, szkolnym. Patrzyam na nie,
patrzyam i czuam, e ono i tak nie ma racji.
I e racji nie ma te Aneta, ktra mwi:

401/687

Pani moe te krzesa jako

poprzestawia i zobaczy, co si stanie.
No jak poprzestawia? Co najwyej jedno
postawi tam, gdzie drugie, i vice versa, a w
gowie sysz: niedobrze, niedostatecznie,
jakby si postaraa bardziej.
No to niech pani to zrobi.
Zrobiam z poczuciem bezsensu.
I co pani teraz czuje?
No jakby to krzeso biedniejsze byo
bardziej na miejscu, bo ma peny obraz
sytuacji.
Oczywicie byo uciskane przez warstwy
rzdzce, a teraz strzela z Aurory i moe zajmowa stanowiska, wiedzc, co to jest
wyzysk i alienacja produktu pracy.
Mwia co do mnie Aneta, syszaam za
cian pani zwierzajc si innemu

402/687

psychologowi sponsorowanemu przez NFZ,

patrzyam na krzeso drewniane, ktre
rzeczywicie przypominao plebejskiego
parobczaka, wiedziaam, e jestem na
godzinnej psychoterapii, ale co by nie powiedziaa Aneta, nie wierzyam jej. Ile by si
znajdowao bytw w tym pokoju, racj ma
tylko krzeso z Ikea i tylko ono ma kartki na
prawd, i jego trzeba si sucha, chyba e
pozwoli mi posucha krzesa plebejskiego.
Na krzele sugi siedzi dziecko. Na
krzele karzcym: rodzic. Pani nie jest ani
jednym, ani drugim. To reprezentacja rl,
w jakie pani wchodzi. Ale nad tym wszystkim
jest jeszcze dorosy. Pani.
I kurwa dopiero wtedy przestao do mnie
mwi czarne biurowe krzeso.

403/687

Pierwszy raz kto mi powiedzia, e

jestem dorosa.
A przecie jestem dorosa.
Mam prac i przede wszystkim powiedziaam sobie do, i w trudzie i znoju pokonaam odlego do orodka terapii uzalenie. To moja pie o Rolandzie.
I nagle si wyprostowaam, a nad wiatem rozbysna tcza.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Myli mi si to, co czuj, z tym,

co myl, e czuj

Nie zastanawiaam si nigdy za bardzo

nad tym, co czuj, bo waciwie po co.
Tam s jakie grzskie tereny, syf, lk
przed mierci i samotnoci, nieuytki
i mietnik.
Tam jest bardzo smutno.
Temat zaj brzmia: Na jakim etapie
uznania swojej choroby alkoholowej jestem.
I tam
byy
punkty
wymienione,
e

405/687

zaprzeczenie, czyli nie, nie mam problemu,

uznanie tak, mam problem, akceptacja
tak, mam problem i co z tym robi, i na
koniec chyba taki zen element, e pjcie
naprzd.
Prosz teraz, eby kady z pastwa
powiedzia, na jakim jest etapie uznania swojej choroby.
Wszyscy, jak jeden m, jak nas byo
dwanacie osb w tej sali z materacykami
i jarzeniwk, powiedzielimy po kolei:
akceptacja.
Psycholog w beu przecigna si
i zapytaa:
Ta? Naprawd s pastwo w fazie akceptacji? Mnie si wydaje, e jednak nie.
No jak to nie, uniosam si oczywicie,
i powiedziaam:

406/687

Hola hola, ale jak to, przecie siedzimy

tutaj, siedzimy w orodku uzalenie, a nie
w hurtowni skarpet, podpisalimy te kartki,
ten kontrakt terapeutyczny, e nie bdziemy
pi, czy tam pi i pali, e zachowamy t abstynencj. Chcemy by, wszyscy jak tutaj
siedzimy, zdrowi. Chcemy nie pi alkoholu,
chcemy by normalni. Znamy to uczucie
ciaru nastpnego dnia, kiedy czowiek tak
bardzo si wstydzi za siebie, e pragnie implozji. Ja, Sawek i Graynka. I inni.
Tak to widziaam.
Ale psycholog w beu si upara.
Dobrze mwi. To zrbmy takie
wiczenie teraz. Ja rozdam karteczki, prosz
sobie wzi po dugopisie i prosz, eby
kady z pastwa napisa na tej karteczce albo

407/687

jestem alkoholiczk, albo jestem alkoholikiem, w zalenoci od pci.

Napisaam.
Teraz prosz to przeczyta i powiedzie,
co pastwo czuj.
Nagle zrobio si gorzej.
Okazao si, e adne z nas nie czuje si
w zgodzie z tym napisem z kartki. e to jest
o kim innym. e znowu ten stygmat, e alkoholik mierdzi i jest bezdomny, a nawet
jeli nie, to e to jest wstyd. Powd do
wstydu najgorszego.
Co pani czuje, pani Krystyno, jak pani
czyta ten napis? spytaa i mnie psycholog.
Zo powiedziaam. Czuj, e to nie
moe by o mnie. e nie chc, eby to byo
o mnie.
Nie wiem, czy widzisz t rnic.

408/687

Mylio mi si to, co czuj, z tym, co

mylaam, e czuj.
To, co czuj, zastpowaam sowami
i zdaniami na temat tego, co myl.
Mylio mi si najprawdopodobniej cae
ycie.
Psycholog w beu, ktra mnie wkurwiaa,
zadaa to pytanie i innym.
Zrobio si jako tak nieswojo.
Najprawdopodobniej s pastwo na zupenie innym etapie uznania swojego uzalenienia, ni si pastwu wydaje. Moe cay
czas s pastwo na pocztku, moe czuj
pastwo, e to sowo nie jest o was. Moe
czujecie bunt i zo. A wcale nie akceptacj.
By moe to wtedy w ogle po raz pierwszy od pocztku swojej wesoej wycieczki

409/687

w wiat interesuj si uzalenieniami

naprawd co poczuam.
Psycholog w beu powiedziaa agodnie:
Bo wiedz pastwo, midzy tym
miejscem i pokazaa na gow a tym
dotkna mostka, wskazujc oczywicie na
serce jest okoo pidziesit centymetrw.
To bardzo duo.
Powiedziaa o tym jzykiem Alchemika,
tak eby zrozumieli to te Sawek i Graynka.
Terapia uzalenie to nie doktorat w PAN-ie,
tylko afirmacje na kartkach w kwiatki.
Czyli e zawsze mylio mi si to, co czuj,
z tym, co mylaam, e czuj. I kiedy
mwiam: nie przejmuj si tym, oznaczao
to w gruncie rzeczy, e wysyaam uczucie zaenowania, poczucie odrzucenia i totalny lk
do adowni. Tam to si elegancko zbroio

410/687

przez kilkanacie lat. Jak ju zaczynao by

nie do zniesienia, bo ile mona udawa, e
nie mam ycia w rozsypce, jedc midzy
dwoma miastami, jak ju nie mogam
opanowa lku, e jestem taka gupia, taka
gupia, bo wolno czytam Fenomenologi
ducha i nie rozumiem nic z ontologii, moe
oprcz tego, e jednoroce i kwanty moj istnie na rne sposoby, no wic jak ju byam
w rozsypce, to zalewaam t adowni i przez
chwil czuam si wspaniale.
Niemniej zalanie adowni nie powodowao, e pociski znikay. One byy tam
i nie byy pociskami mioci.
Z rnych zupenie przyczyn o wiele
atwiej jest nie czu.
Magiczne
zaklcie
z Alchemika,
pidziesit centymetrw odlegoci, byo dla

411/687

mnie wielk lekcj, e emocje to s te

rozmazane czarne plamy, ktre do tej pory
ignorowaam i ktre nie maj nic wsplnego
z tym, co do tej pory za nie uwaaam.
To dlatego Boena powiedziaa mi leniwie: no, tak zimno pani o tym opowiada.
Oczywicie wolaabym si o tym dowiedzie w inny sposb ni w przychodni ds.
uzalenie, ale z drugiej strony darowanemu
koniowi i tak dalej.
***
Mona latami by razem i nie mwi
o tym, co si czuje, tylko oglda filmy albo
rozmawia o reportaach z Polityki.
Sawek powiedzia kiedy o swojej onie:
my w ogle ze sob nie rozmawialimy. Nie
rozmawialimy o tym, co si midzy nami
dzieje. Szlimy na przyjcie, potem

412/687

wracalimy i godzin siedzielimy w kuchni,

i rozmawialimy o ludziach, ktrzy tam byli,
o tym, jak si zachowywali, jechalimy po
nich, obgadywalimy ich. Bo tylko tak
umielimy by razem. A w sumie bylimy
biedniejsi ni oni, bo oni moe umieli ze sob
rozmawia. My umielimy tylko tak, e
wsplnie wymiewalimy innych. To jest
strasznie smutne. W ogle sobie z tego nie
zdawaem sprawy.
***
o tym co czuj naprawd
nie powiem
wygodniej bowiem rozmawia
o Jerzym Skolimowskim
o ptasim mleczku
wic ja bd je czekoladki
a ty robi swoje rzeczy

413/687

spotkamy si eby co zje

ale o tym co najwaniejsze nie
powiem
bd tylko o tym myle
a zrobi si pusta do rodka
a mnie bdzie bolao gardo
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Zrobi wszystko, eby nie czu

Uderzyo mnie to po latach. Ta prawda.

Kiedy szam do sklepu kupi p kilo cukierkw czekoladowych i herbatnikw zamiast
powiedzie, porozmawia. Nie mam siy
rozmawia, nie chc. Zasuna si we mnie
przegroda, bd milcze i bd sama do
koca ycia.
Nag bierze si z braku.
Z tego, e jeste pusty w rodku. Pusty
i zaniepokojony.

415/687

Nag bierze si std, e mimo tego, co

jest na zewntrz i w dowodzie osobistym,
i w CV, w rodku jeste smutn grubask.
I cokolwiek by si dziao jeste smutn grubask. Jeste rudym konusem, ktrego
przezywali w podstawwce.
Jeste brzydki.
Jeste gorszy.
Nikt nie chce z tob spdza czasu.
Sonic Youth piewaj o tobie: You arent
never going anywhere.
Kobiety spalone na solarium, ktre
spdzaj w nim codziennie p godziny,
a wieczorem ju wydaje im si, e s bledsze.
Nastolatek, ktry musi zagra jeszcze jedn tur Heroesw.
Emerytka, ktra musi zobaczy nowy
odcinek M jak mio.

416/687

Trzydziestolatek gromadzcy na podwrku cegy, deski i stare akwaria, bo mog

si do czego przyda.
liczna studentka filologii tnca si
skalpelem po udach.
Dziennikarka, ktra odmierza trzydzieci
gramw ryu i sto gramw poldwiczki
wieprzowej na obiad i wpada w panik, kiedy
musi pj na kolacj do znajomych, bo tam
bdzie makaron.
Przedsibiorca, ktry kiedy nikt nie widzi,
dzwoni po prostytutki, eby tylko si spuci,
a potem nie patrzy sobie w oczy.
Chopak, ktry wychodzi biay jak papier
z blaszanej budki z automatami, bo siedzia
tam dwanacie godzin. A obok niego,
gwarantuj ci, siedziaa rencistka, ktra
bdzie musiaa poycza na leki.

417/687

I nie, to nie jest taki kawaek Pezeta

o cikim yciu, to si dzieje naprawd, tylko
jeli nie jeste zainteresowany uzalenieniami, to o tym nie wiesz, tak samo jak ja
nic nie wiem o chemioterapii, bo nie musz
si ni, bogu dziki, interesowa.
Ale to jest wszdzie, na kadym kroku,
non stop. Ewa Drzyzga ich pokazuje w telewizji. Ewa Drzyzga nas pokazuje w telewizji,
do kolacji, do kotleta, przed serialem
Detektywi.
Jestemy wszyscy w jednej druynie.
Wszyscy. Nie ma rnicy midzy nami. Tylko
ich nie okrela to sowo alkoholik, ktre
rwna si bezdomny, ani narkoman,
ktre rwna si heroina / dworzec centralny. Oni maj adniejsze nazwy albo nawet
ich nie maj.

418/687

To si dzieje zawsze z tego samego

powodu.
Banalnego i prostego: eby poczu si
wreszcie kurwa lepiej.
eby si w ogle poczu.
Nag bierze si z tego, e jeste
wydrony w rodku, albo tak ci si przynajmniej wydaje. e jest pusto i cicho, a ty
jeste zamknity w swoim pokoju i za mao
si starasz.
XX wiek by wiekiem nerwic i histerii.
XXI wiek jest wiekiem depresji i naogw.
Na kadym rogu czeka na ciebie informacja o ludziach sukcesu. Kobiety o wyfotoszopowanych twarzach, rwnych biaych zbach
i blond wosach zrobiy karier w korporacji
i teraz polecaj ci wyborn opiek medyczn.
Musisz zdy odnie sukces zawodowy,

419/687

zdoby wysze wyksztacenie, znale idealnego partnera, zaoy rodzin, kupi

mieszkanie, wychowa dziecko, kupi samochd, zaoy wasn firm, napisa ksik,
zrealizowa pomys na bloga, gra w tenisa,
interesowa si polityk, interesowa si
polityk zagraniczn, wiedzie, kto dosta
Nobla z literatury, przeczyta to, co napisa
ten, ktry dosta Nobla z literatury, zna
minimum jeden jzyk obcy, znale czas dla
siebie, zrobi remont, oddycha, umy kibel,
pj na te drugie studia, na ktre naprawd
chciae pj, ale nie poszede, bo teraz
moesz, a szkoda ycia. Musisz namalowa te
wszystkie obrazy, ktre chcesz namalowa,
napisa sztuk, zrobi sam d, nauczy si
jedzi na nartach, nauczy si medytowa,
kupi nowe ko, nie martwi si

420/687

komentarzem na fejsbuku, pj do fryzjera,

pojecha do Azji, zmieni prac, zmieni
on.
A ty zamiast tego siedzisz przed
telewizorem.
Wpierdalasz te czipsy i wafelki.
Znowu posza na imprez i nawalia si
jak winia, nie jeste pewna, co mwia,
i chyba si przespaa z tym gociem, ktrego
nawet nie lubisz.
Kupia kolejn sukienk albo kolejn
godzin szukasz butw w internecie. I mylisz sobie: od wszystkiego si mona uzaleni, nawet od czekolady.
Tak.
Od wszystkiego mona si uzaleni.
I zupenie niewane, czy jeste alkoholiczk, narkomank czy chopakiem, ktry

421/687

znowu wyrwa lask na jedn noc i sabo si

z tym czuje, bo mia ju tego nie robi.
Ju miaem tego nie robi. Ju nie
chc. Musz przesta.
I ten gos rozsdku (wydaje ci si, e to
jest gos rozsdku, ale nie, nie jest), ktry
mwi: no nie, nie jest tak le, przecie mam
ubrania i prac, przecie sobie radz, przecie nie jestem jak te osoby z Rozmw
w Toku.
I ten gos inny, cieniuki, ktry kae
powtarza. To nawet nie gos, to jest nerw
jaki, bylina, stworzenie, narol. Powtarza,
powtarza, bo tak jest przyjemnie. O jak
przyjemnie. A jak powtrz jeszcze raz, to
znowu bdzie przyjemnie. Chc, eby byo
przyjemniej.
I nie bd musia myle.

422/687

I nie bd musia czu.

Chocia co to jest to, co ja czuj? To jaki
pusty szecian o kolorze betonu, chropowaty.
Tam mieszkaj myli, ktre mam o sobie.
Nie daj rady. Miaem nagra pyt.
Dlaczego nie wyjedam zamieszka za granic? Dlaczego nie odkadam pienidzy?
Dlaczego boj si rozmawia? Jestem gruba.
Nag bierze si z nieustajcej potrzeby
odczucia ulgi.
Bo sam ju kurwa nie moesz ze sob
wytrzyma.
***
Dostalimy tak kartk na terapii, na
ktrej s wypisane wszystkie emocje.
Wyglda to tak:
Wstyd
UPOKARZANIE

423/687

LEKCEWAENIE
PRZEPRASZANIE
POCZUCIE NISZOCI
WYMIEWANIE
OSZUKIWANIE
POCZUCIE WINY
WYRZUTY SUMIENIA
UTRATA TWARZY
ZAKOPOTANIE
Gniew
ZO
FURIA
SARKAZM
FRUSTRACJA
CYNIZM
ZBUNTOWANIE
ROZDRANIENIE
WCIEKO

424/687

ZOLIWO
ZNIEWAENIE
OBRAZA
URAENIE
NIENAWI
WROGO
NIECH
LEKCEWAENIE
Smutek
ZRANIENIE
BL
DEPRESJA
PRZYGNBIENIE
ALENIE SI NAD SOB
PORAKA
POCZUCIE POKONANIA
ROZCZAROWANIE
ODRZUCENIE

425/687

SAMOTNO
NIEADEKWATNA BEZRADNO
TSKNOTA
Rado
WESOO
UFNO
PEWNO SIEBIE
SPOKJ
CIEPO
LEKKO
MIO
LUBIENIE
POGODA DUCHA
NADZIEJA
CH
SERDECZNO
YCZLIWO
Strach

426/687

PANIKA
POSZENIE SI
NIEMIAO
OBAWA
LK
BOJALIWO
ZDENERWOWANIE
ZAZDRO
NIEUFNO
ZAWI
OSTRONO
POWCIGLIWO
NIEPOKJ
PRZERAENIE
PRZESTRASZENIE
DRCZENIE
LITO
Nikt mi tego nigdy nie powiedzia.

427/687

e to jest wane, co ja czuj.

e mog czu.
Nikt mnie nigdy o to nie pyta.
A kiedy raz powiedziaam: nie, to nie jest
mj problem, nie bd z tob rozmawia
o tym, e mama pije, bo jestem dzieckiem,
to ojciec przesta si do mnie odzywa na
rok.
Wczeniej raczej krzycza.
Ale najgorsze byo to z mam, jak schodziam na kolacj po lekcjach i tak strasznie si
baam, czy ona ju bdzie po jakim drinkus
czy nie. I to byo codziennie. A ja j tak
strasznie kochaam. I tak bardzo chciaam
z ni porozmawia. A ona si zamieniaa
w tak obc osob, ktra zaczynaa
niewyranie mwi. I to bolao. I ja si
baam.

428/687

A tata krzycza. Krzycza za takie rzeczy,

e nie rozumiaam dlaczego.
A potem poszam na studia, a tam, na
tych studiach, liczya si brzytwa Ockhama
i eliminacja zbdnych bytw i nie mona
patrze na system filozoficzny przez pryzmat
biografii filozofa, a emocje i zmysy myl i s
ze. Monady, teatr, koherentny, niekoherentny. Siedziaam tam i nic nie rozumiaam,
a jednoczenie to bya przecie wiedza, jedyna prawdziwa, najwaniejsza, umiowanie
mdroci, i nikt nie mwi, e nie wie i nie
rozumie.
A potem poszam do pracy, w ktrej
przed kamer zawsze musiaam by
umiechnita, a poza ni zawsze musiaam
mie cit ripost, bo trzeba byo by

429/687

szybkim, wesoym i mie sportowe obuwie

w kolorze.
A ja taka nigdy nie byam.
Ja zawsze byam smutna.
Ja zawsze byam t dziewczyn z przedmiecia, ktra zamknita w pokoju suchaa
Pearl Jamu i rysowaa tuszem ludziki na kopertach. I mylaam sobie, e na pewno gdzie
indziej te s osoby, ktre maj wymylone
cae ycia w innych miejscach i wymylonych
chopakw, i wymylone zespoy, w ktrych
graj. I pisaam listy na maszynie, setki
listw do dziewczyn poznanych przez
ogoszenia w Filipince: ju nie mog, tak
siebie nienawidz, chc mie jak chorob
psychiczn, to tak boli wszystko, jestem brzydka i ojciec znowu krzyczy.
I zapomniaam.

430/687

W tej pracy, po tych zajciach, kiedy

wracaam pustym autobusem na przedmiecia, smutna i przestraszona, nieumiejca
powiedzie nic poza ironicznym artem, eby
nie wybuchn, kupowaam wark strong
albo dwie, eby poczu t dziewczyn, ktr
jeszcze kilka lat temu byam, i nagle to si
rozlewao po mnie. Nagle czuam. Czuam
wszystko. Czuam drzewa na horyzoncie
kolejki linii otwockiej, czuam, jak strasznie
chc, eby kto mnie przytuli, i czuam
ogrom powietrza nad miastem. I nie
mylaam o rzeczach takich jak praca albo
zabawa w klubie Piekarnia, tylko wszystko
si robio due, nabrzmiae i ttnice. Wszystko stawao si tymi uczuciami z kartki.
***
Bez dwch piw s tylko dwa uczucia.

431/687

Lk i smutek. W stosunku 9:1.

Boj si ludzi.
Boj si w ogle z nimi przebywa.
Boj si, e powiem co nie tak, za duo,
e ich ura.
Boj si, e mnie odtrc.
Boj si, e wida, e stoj sama i nie
wiem, co ze sob zrobi.
Boj si, kiedy zaczynamy rozmawia
o pytach, e zaraz czego nie bd znaa.
Boj si ycia.
Boj si, e yj nie tak, jak trzeba.
Boj si, e nigdy nie bd umiaa pj
do normalnej pracy.
Boj si zrobi remont.
Boj si awiza.
Boj si, e nie napisz ksiki.

432/687

Boj si, e kto to przeczyta i zacznie

mnie ocenia. I bdzie mwi, e trzeba radzi sobie w yciu, a nie narzeka.
Boj si, e jestem brzydka.
Boj si, e si zestarzej.
Boj si, e za mao si staram.
Jaki rodzaj uczu odczuwasz najczciej?
Z jakimi obecnymi sytuacjami z twojego ycia ma to zwizek?
Najczciej
przeywam
napicie,
niepokj. Nie jest to spowodowane adn
konkretn sytuacj z mojego obecnego ycia. Niepokj, e mam co do zrobienia. Jeli
mam co w planach, cokolwiek, od razu
budzi to we mnie napicie. Lk. Strach.
Czuj go w ciele, sztywniej. Niewane, co
to, moe to by wycieczka na poczt, kupno
kawy,
zaatwienie
akredytacji

433/687

dziennikarskiej nie ma w tym adnej hierarchii. Jakikolwiek obowizek i nadchodzce zadanie powoduje we mnie natychmiast parali, przestaj oddycha, czuj
sup powietrza, ktry wchodzi w moje ciao
od brzucha i uderza mnie do gowy.
Kiedy napicie ustpuje, odczuwam
czsto czuo, zawsze jednak skierowan
na zewntrz. Czuo do nieznanych ludzi
w tramwaju, zawsze do ludzi starszych,
ktrych mijam na ulicy i widz ich bezradno i samotno, do zwierzt, do istot potrzebujcych
opieki.
Czsto
zachwyt
w stosunku do przyrody. Czsto ciekawo
i zdumienie.
Rzadko odczuwam gniew, a jeli ju, to
skierowany jest na mnie sam.
Bardzo atwo wpadam w poczucie winy.

434/687

Inni ludzie budz we mnie zakopotanie,

przymus prowadzenia konwersacji, co
z kolei budzi mj wewntrzny bunt.
Rzadko si wstydz, nie mam czego,
unikam sytuacji, ktre mogyby prowadzi
do wstydu wstydziam si tylko mojego
uzalenienia. Wstydz si, kiedy czuj asymetri w stosunku do rozmwcy, tj. kiedy
okazuje si e jestem w czym od niego
lepsza.
Brak gniewu na zewntrz przeradza si
we mnie w poczucie winy.
W sumie to ja zawsze byam smutna i si
baam.
Najbardziej lubi lee pod kodr.
I wagary.
Bo mnie si wydaje, e ja nic nie mog.

435/687

To jest kolejne uczucie do nazwania:

bezsilno.
Nie mam w tej kwestii adnej hierarchii.
Tak samo czuj, e nie mog zrobi krokietw z dorsza, bo obranie p kilo ziemniakw jest bardzo trudne, i tak samo, e nie
mog wysa paczki na poczcie czy zarejestrowa si w ZUS-ie, i tak samo, e nie
mog znale pracy po tym, jak j straciam,
albo skoczy ksiki i by w zwizku z kim,
kto nie pije, chocia w ramach bycia naogowcem po terapii jakby powinnam.
Mam w gowie tak bardzo du tablic
z granitu z wielkim grawerunkiem Nic nie
moesz.
Dlatego moim podstawowym zachowaniem jest trwanie.

436/687

Jestem jak okrzemka, ktrej skorupka

potrafi znie nacisk o wadze sonia. Ale do
gowy mi nie wpadnie, e mog nie trwa,
tylko wanie zmieni co, wyj, nie i tam,
nie spuszcza gowy, kiedy kto prbuje ze
mn rozmawia i zamiast mwi normalnie,
jest zoliwy. Do gowy mi nie wpadnie, e
mog powiedzie: nie podoba mi si to
zachowanie, to nie jest mie. Nie-e. Do
gowy mi nie wpadnie, e mog na maila
odpisa: nie wiem na razie, dam ci odpowied jutro, musz si zastanowi.
Jedynym sposobem, eby nie spenia
kolejnych oczekiwa narastajcych dookoa
i nie mie poczucia, e sobie nie radz, jest
powiedzie, e jestem chora. I nie ma mnie.
eby si przed tym schowa.

437/687

Bo widz pastwo, z emocjami jest jak

z gotowaniem zupy. Kolejne emocje s jak
kolejne skadniki, ktre pastwo do tej
gotujcej si zupy dodaj. I jak pastwo tych
emocji do siebie nie dopuszczacie, nie stwierdzacie, e tak czujecie wanie, to jakbycie
dociskali
pokrywk.
A prawa
fizyki
obowizuj te w emocjach. I jak dorzucacie
kolejne rzeczy i dociskacie pokrywk, to
cinienie wzrasta. I ta zupa musi w kocu
wybuchn.
***
Teraz zrobimy takie proste wiczenie.
Najpierw powiedz pastwo, kade po kolei,
co jest czci tej rzeczywistoci na zewntrz,
a potem co si dzieje w rodku. Na przykad:
siedz w pokoju, za oknem jest ciemno,

438/687

sycha samochody. Potem co dzieje si

w pastwa ciele. A potem co pastwo czuj.
Banda stracecw, osb, ktre przegray
ycie i ju zawsze bd mwi o sobie alkoholik, w tym ja, miaa po raz pierwszy
w ogle odrni te trzy rzeczy.
Za oknem byo ciemno. Siedziaam
w pokoju
z jarzeniwkami.
Zapada
zmierzch.
Byo mi troch zimno, bolaa mnie lewa
opatka, czuam, e powstrzymuj oddech.
Czuam si zaintrygowana, bezpieczna,
troch zmczona.
Nikt wczeniej nie kaza mi si nad tym
zastanawia. I teraz, wrd Sawka w skrzanej kurtce, ktry pojecha z koleg do Leroy
Merlin, eby kupi sobie taki chiski
wywietlacz z wodospadem, Rafaa, ktry si

439/687

denerwowa, e musi i do roboty i szef na

niego krzyczy, i Agnieszki, ktra umiaa tylko
opowiada o synku, tak bardzo si wstydzia
tego, co jej si przydarzyo, Agnieszki o twarzy farmaceutki z mojej osiedlowej apteki.
Wrd tych osb, ktrych nie ma w Planie B,
ktrych nie mam na fejsbuku, nagle miaam
si tego nauczy.
Mwili tak samo niemiao jak ja. Jakby
pierwszy raz wypeniali ankiet na temat
czego, z czego si nie douczyli.
Wane jest to, eby umieli pastwo
odrni te rzeczy. eby umieli pastwo
odrni czynniki zewntrzne od tego, co si
dzieje z pastwem w rodku. Od teraz musz
si pastwo wiczy w postrzeganiu swoich
emocji.

440/687

To dobra rada dla kogo, kto udaje, e

przede wszystkim nic si nie stao.
***
Kady mityng koczy si czym, co si
nazywa modlitw o pogod ducha.
Wszyscy najgorsi ludzie na wiecie,
reprezentujcy przekrj caego spoeczestwa: kobiety z telewizji, mczyni z agencji
reklamowych,
spedytorzy,
nastolatki
z Brdna i nauczyciele z Otwocka, bior si
na koniec za rce i mwi:
boe, daj mi si, abym mg zmieni to,
co mog zmieni, pokor, abym mg godzi
si z tym, czego zmieni nie mog, i mdro,
abym umia odrni jedno od drugiego.
Nie zmieni jedcych za oknem samochodw i tego, e autobus si spni. Nie
zmieni tego, e kto, kogo kocham, pije. Nie

441/687

zmieni tego, e kto, kogo nie znam, mieje

si za moimi plecami. Ale jeli czuj pustk
w mieszkaniu, a do gowy zaczynaj mi
wchodzi wgorze, to mog wczy radio.
To, e na zewntrz poza mn dzieje si
wiat, jest bardzo pokrzepiajce.
Niezalenie od tego, jak to brzmi, ze
sowami modlitwa i bg, jest to tak
naprawd recepta na to, jak y.
Najbardziej podoba mi si to o mdroci.
***
To na ten moment czekaam, kiedy szam
do poradni z uczuciem, e owszem, no, pij
i pal, ale tam musi by co gbiej, z czym
sobie nie radz.
Okazao si, e w lastryku moich emocji
zatopione s elementy, o ktrych nie miaam
pojcia. Dlatego wanie nie, nie, ja sam

442/687

przestan pi, ja sam to jest po prostu

pomys z dupy. Bo oprcz zada o stratach
spowodowanych piciem w pewnym momencie dochodzisz do tych zaj z kartk
z napisem Emocje.
A przecie ja si wstydziam nawet tego,
e siedz w tej sali. Wstydziam si przed
terapeutkami wszystkiego, bo nie wiedziaam
kompletnie, jak mam si odzywa. Wstydziam si mwi o tym, jak si czuj, tak
w ogle. Zastanawiam si, ktre z tych boj
si to w gruncie rzeczy wstydz si. Ale
o wstydzie si nie rozmawia, nie pisze si piosenek ani ksiek. Lk moesz pokona
i wtedy jeste odwany, masz t wiecc
zbroj i trenerzy coachingu pochwal ci
w poradnikach, e przeskoczye siebie. Ale

443/687

wstyd? Skromny, swdzcy, pryszczaty? Jest

zdecydowanie za mao dramatyczny.
Ale odkryam go w kocu i byo jak na
filmie, siedz na krzeseku w salce, chocia
nigdy nie ustawialimy ich w krgu jak na filmach, i mwi: a wiecie co, ja w ogle
odkryam nagle, e si wstydz. e jest takie
uczucie jak wstyd i e ja je czuj. I to czsto.
I kiedy odkryam wstyd, natychmiast zaczam o nim mwi. Tak jakbym odkrya
wanie nowe zwierz, o ktrego istnieniu nie
miaam pojcia, dajmy na to gralka czy
mangust,
i chciaa
wszystkim
o nim
opowiada.
***
Nie no, to jest w ogle najgorsze w tym
wszystkim.

444/687

To, e trzeba czu, i to, e twoje uczucia

wydaj ci si kompletnie niewaciwe.
Bo przecie jeste dorosa, wic kurwa jak
to boisz si terapeutki?
Bo musisz sobie radzi przecie, a nie rozsypywa si na kawaki, dlatego e agencja
iwentowa nie odpisuje ci na maila.
Bo przecie chopak ma swoje prawa
i jeli chce wyj z kolegami, to dlaczego
nagle si zamieniasz w to straszne, straszne
stworzenie, ktrym si brzydzisz, ktre
chodzi w rowym szlafroku i pacze, e ma
zosta samo wieczorem?
Bo przecie skoro masz wolny dzie, to
nie moe by tak, e nie wiesz co z nim
zrobi, bo przecie inteligentni ludzie si nie
nudz.
To jest naprawd najgorsze.

445/687

Poniewa niestety nie jest tak, e uczucia,

czy te te tam, emocje, e one s takie, e
jeste zawsze z siebie zadowolony. Jest nawet
wprost przeciwnie.
Chodziam naburmuszona i za, poniewa
wszystko mnie bolao, kady dzie mnie
bola. Poszam do tego terapeuty numer trzy
i na grupie dla kobiet, na ktr uczszczaam
nielegalnie (bo przecie nie mogam mie
terapeuty poza orodkiem, tak napisano
w tym kontrakcie), powiedziaam: ja ju nie
mog, wszystko jest takie straszne. Wszystko
mnie boli.
A
ona
odpowiedziaa:
kochana,
trzewiejesz (trzewiejesz!!!). ycie
boli.
***

446/687

I to byo w tym artykule z Polityki, ktry

latem czytaam siedemdziesit razy z wypisywaniem cytatw. Aby mdrze postpowa
w yciu, trzeba by otwartym na cao
dowiadczenia.
Na wykadzie o emocjach terapeutka
powtarza te zdania z podrcznika. Nie ma
czego takiego jak ze emocje. Kada emocja
jest jak znak drogowy, ktry nas informuje.
To s informacje.
Czyli jeli jestem na koncercie i jest
bardzo duo ludzi, i nie wiem, co ze sob
zrobi (czekaj, jaka to jest emocja, wstyd?
lk? napicie? no wstyd przede wszystkim,
no), to s dwie cieki postpowania i wikszo wybiera drug, czyli udaje, e tego nie
czuje. Ale eby udawa, e tego nie czuj,
musz zmieni stan wiadomoci, bo

447/687

przecie wanie to czuj, przecie si boj,

jest mi nieswojo, nie znam dyskografii tej
grupy, a na pewno ten pan, co tam stoi, zna.
Oraz le wygldam.
Ale to jest informacja. O tym, jak jest.
Naprawd. Ze mn.
O tym, e mam jaki kompleks.
Ktry niewane, skd si wzi, ale wane,
e mi przeszkadza.
Albo e jak mam scenariusz do napisania,
to si bardzo boj. I dlaczego.
I e to, e si wstydz, i to, e si boj, jest
OK. To jest okej. Poniewa tak jest wanie.
Poniewa oprcz chwil idealnych i doskonaych, ktrych jest naprawd mao, ycie
skada si z wtorkw, czwartkw i godziny
trzynastej.

448/687

Rafa mi powiedzia, e on mia zawsze

najwikszy problem z nud. e nie wiedzia,
co z tym zrobi, e si nudzi. Bo przecie
ycie jest krtkie, trzeba mie cel i do niego
dy. A on czu nud i ona bya dla niego
nieznona.
Znam to. Czasem dwadziecia pi minut
w tramwaju wydaje mi si najwiksz mk,
jak jestem w stanie sobie wyobrazi.
W tym momencie zaczam co kuma.
Jeszcze byam rozedrgana, miaa racj ta
pani z wykadu ze szklank, przez pierwszych
kilka miesicy jeszcze widziaam wszystko
w chmurze. Jeszcze byam po prostu
przyzwyczajona, nawyk dziaa. Ale co zaczynao mi si przeciera w gowie.
***
Musz chodzi na warsztaty ze zoci.

449/687

Poniewa alkoholik to zonik.

Nie wiem, dlaczego akurat ze zoci te
warsztaty s obowizkowe.
Zapisuj cienkopisikiem funkcje zoci.
Korzyci:
+ informacja, sygna, e kto
narusza nasze granice
+ energia
+ twrczo
+ suy przetrwaniu
+ element prawdziwej komunikacji
+ ostrzeenie dla innych
+ ukrycie strachu
+ skupianie uwagi innych na sobie
+ pozycja, posuch
Koszty:
w wyniku tumienia zoci
nastpuje pogorszenie kontaktw

450/687

kumulowanie zoci ma swoje

konsekwencje: wybuchy i ataki szau,
picie, stres, depresja, zaamanie,
bezradno, obnione poczucie wartoci, samotno, izolacja
konsekwencje agresji: rodzi
agresj.
Teraz prosz, eby kto, moe pani
Sawka, bo pani czsto wspomina o zoci,
opowiedzia o sytuacji, ktra kojarzy mu si
ze zoci.
Sawka zaczyna mwi o tym, jak bya
w sklepie i baba zajechaa jej drog wzkiem.
Taka maa, krpa, pokryta pledem i zoliwa,
z zacitym wyrazem twarzy. I Sawka jej na
to: moe przepraszam?, a baba nic, pcha
si dalej. I dziwna rzecz, Sawka mwi
i mwi, coraz goniej, a ja mimo e jestem

451/687

przecie w pokoju z jarzeniwkami, baby nie

ma, nawet w tym sklepie nie byam, mimo to
czuj wkurwienie.
Psycholog zaczyna si mia.
Widz pastwo. Mimo e tej sytuacji
tutaj nie ma, samo jej wspomnienie rodzi
emocje. Dzieje si tak dlatego, e emocje
powstaj w nas niekoniecznie pod wpywem
tego, co si dzieje, ale pod wpywem myli.
Najpierw jest jakie zdarzenie, potem myl,
ktr w nas wywouje, i potem dopiero ta
myl nas zoci. Podobnie jest z innymi
emocjami. Dlatego teraz nawet jeli pani
Sawka nie jest w sklepie, to si denerwuje.
Zapisuj cienkopisikiem: wyraanie
zoci jest sposobem radzenia sobie ze
zoci.
Jakie sytuacje budz we mnie zo

452/687

Kiedy kto arbitralnie wypowiada swoj

opini (w domyle dyskredytujc osob
mylc inaczej).
Brak wyczulenia na potrzeby drugiej
osoby.
Kiedy
przejawiam
wyuczon
bezradno.
Kiedy co musz (przymus).
Kiedy stykam si z chamstwem.
Moje lenistwo.
Tok i popiech.
Cudze pozy, udawanie kogo, kim si nie
jest.
Krzyk.
Brak refleksji, namysu pytko.
Nie wiem, po co mam chodzi na
warsztaty ze zoci, wkurwiaam si, przecie
ja si w ogle nie zoszcz. Ja ze zoci mam

453/687

tak, e si jej boj, jak kto na mnie krzyczy,

to si boj, a jak dwie osoby si przy mnie
kc, to si boj jeszcze bardziej, bo czuj, e
musz co z tym zrobi.
Siedziaam i mylaam, e wpierdol tym
gociom na warsztatach. Nie musz was lubi, pomylaam z ulg. Zdaam sobie spraw
nagle z tego, e oni wszyscy mnie
doprowadzaj do szau, Sebastian z maymi
domi i czym skrzeczcym, przesterowanym w gosie, Rafa rechoczcy, gulgoczcy
i prosty jak konstrukcja cepa i Marzena
wytrcona z rwnowagi, bo facet na ladzie
rzuci jej misem, jak mg jej misem rzuci,
to jej miso byo. Kade zdanie, ktre mwili,
mnie bolao, nie mogam na nich patrze.
Prosz pastwa. Nie zoszcz nas sytuacje, tylko ukryte myli, ktre pojawiaj si

454/687

w nas pod wpywem tych sytuacji. To zazwyczaj s negatywne komunikaty, ktre

kto nam w przeszoci fundowa i one
zostay
w naszej
dziecicej
pamici,
wdrukoway si mocno. Ostatecznie przeksztaciy si w przekonania, ktre na swj na
temat nosimy. Najpierw jest sytuacja, potem
myl, a potem pojawia si uczucie. Prosz
zobaczy. Pani Sawko, kiedy ta kobieta
w sklepie najechaa na pani wzkiem, najprawdopodobniej poczua si pani zlekcewaona. Ale eby poczua si pani zlekcewaona, musiaa pojawi si myl, e nikt si
z pani nie liczy.
Sytuacja. Myl. Uczucie.
Myl.
Komunikat.
Przekonanie.

455/687

Zawsze co spierdolisz.
Nikt mnie nie rozumie.
Jestem zawsze sama.
Wszyscy si mnie czepiaj.
Jestem beznadziejna.
Nigdy nie mam racji.
Nie panuj nad sob.
Znowu si zaczyna.
Pod kadym wybuchem wkurwu, e
ludzie nie rozumiej, e Tymoszenko, e jak
mona mwi takie rzeczy w radio, e podatek liniowy, e dzwoni ta laska i chce, eby
tekst poprawi, jest jedna z tych myli.
Patrzyam na Sebastiana i jego mae
donie, zastanawiajc si, czy jego czonek te
jest taki may i e moe w ogle dlatego zacz pi, i e sam jego widok mnie wkurwia.
Nie jestem pewna, ale ta myl, ktra

456/687

spowodowaa we mnie zo, brzmiaa zapewne: nie chc tu by z tymi ludmi, ale
chc sucha o tym, jak poradzi sobie z uzalenieniem, wic musz tu siedzie.
***
Dziwna te bya jeszcze jedna rzecz,
o ktrej nie wiedziaam. Natura miechu jako
narzdzia, eby nie czu.
Oczywicie cae ycie byam ironiczna,
ironiczne komentarze, ironiczne rozmowy,
cite riposty.
Nie zdawaam sobie sprawy, e ironiczny
to taki, ktry nie chce by naprawd. Ze
studiw pamitam tekst Bergsona o miechu
i ustp, e miech i wzruszenie si wykluczaj. Tam, gdzie jest miejsce na poruszenie
duszy, na gbok prawd, tam nie ma
miechu.

457/687

miej si tylko z rzeczy, ktre naprawd

mnie bol. eby nie zwariowa. Na lekcji polskiego
profesor
mwia:
idealnym
sposobem na rozadowanie napicia w utworze dramatycznym jest scena komiczna.
Ale w laboratorium emocji, kiedy trzeba
mwi o tym, co si czuje naprawd, i to
o tych uczuciach, co lepiej udawa, e ich nie
ma, o bezsilnoci, poczuciu odrzucenia,
bezradnoci, tam miech jest tylko pancerzem z wypoyczalni strojw. Zbroj.
A najgorszym rodzajem zbroi jest ironia.
To na tych warsztatach ze zoci usyszaam
to, co wprawio mnie w zdumienie takie jak
pana Jourdain odkrycie, e ju czterdzieci
lat mwi proz. e ironia to najagodniejsza
forma agresji.
Wow.

458/687

Ludzie w Warszawie powiedzia M.

w ogle nie potrafi inaczej rozmawia, ni
odbijajc pieczk. Kiedy mwi co normalnie do kogo, to on myli, e sobie z niego
artuj. I wszyscy tak rozmawiaj.
Najpierw si troch denerwowaam, e
tak mwi o moim miecie. Potem jednak zauwayam, e w Sopocie ludzie rozmawiaj
normalnie. Bez tej aplikacji Ironia. O tym,
skd si bierze ironia w wielkim miecie,
z pewnoci daoby si napisa rozprawk.
Powierzchowne
kontakty duej masy
zestresowanej tym, e nie osigna takiego
sukcesu jak inni, spotykajcej si na najebkach po pracy, widujcej si w przelocie
w klubie lub na koncercie. Cyniczni inteligenci i sfrustrowani pracownicy kreacji,
ktrzy pracuj tylko na chwil nad

459/687

banerkami w internecie, cho zawsze chcieli

napisa ksik, a eby co przey, ewentualnie posuchaj w domu Nirvany, wspominajc, jak to byo mie szesnacie lat i czyta
Wojaczka.
Jakby teraz im kto zabrania.
Wiek internetu przynis jeszcze wiksze
kuriozum: lubienie czego ironicznie. To jest
dopiero tarcza przeciwuderzeniowa, to jest
dopiero potworniak emocji. Beka ze wszystkiego. Beka z moherw, beka z gimbazy,
beka z siebie. Wymiejmy wszystko i tylko
w gbi swojego pluszowego serduszka
uwaajmy, e co nam si podoba, ale si do
tego nie przyznawajmy. Wymiejmy, bo nie
wiadomo, jak nas oceni. A tak czysta
karta. Spokj. Nic z siebie nie pokazalimy,
te rzeczy s takie bekowe, hehehehe.

460/687

Nie trzeba by po trzech latach psychologii, eby widzie w tym jak na doni strach
przed pokazaniem prawdziwego siebie z tym,
co mi si podoba, nie trzeba by geniuszem,
eby zobaczy wstyd i potrzeb bycia lubianym przez fajniejszych kolegw.
***
Nale do pokolenia trzydziestolatkw,
ktre non stop si boi, e nie jest dorose. Bo
nie ma staej pracy, mimo e to przecie bogosawiestwo. Bo nie ma ubezpieczenia
zdrowotnego, mimo e system ubezpiecze
publicznych jest nieprzejrzysty tak bardzo, e
baba w NFZ-ecie nie wie, po co mam wysya
do ZUS-u potwierdzenie przelewu, i rozbrajajco wzrusza ramionami, kiedy j o to pytam. Nie jest dorose, bo nie musi bra lubu
i moe mie dziecko wtedy, kiedy chce, wic

461/687

odwleka to w nieskoczono. Gdyby nie

wpadki, pewnie w ogle bymy si nie
rozmnaali.
Moemy chodzi w swoich ulubionych Tshirtach z zespoami, ktrych suchalimy
w oglniaku, caymi dniami gra na PlayStation i chodzi na imprezy. Angaujemy si
w protesty
przeciwko
wycince
drzew
i wysyamy sobie linki z mrwkojadami
w swetrach. Ale cay czas si boimy, e kto
nas przyapie na tym, e nie jestemy doroli.
To nasz najwikszy lk.
Czasem mwimy sobie, e jestemy, bo
mamy prawo jazdy albo kredyt. Uspokajamy
ten wyrzut sumienia. Ale zaraz potem pojawia si wtpliwo, e przecie robimy nie
to, co bymy chcieli. e chcielimy by pisarzami, fotografami, podrnikami. Pisa

462/687

dramaty albo prowadzi kawiarni ze scen

teatraln. e powinnimy mie dzieci, bo
zegar biologiczny.
Koniec kocw musimy co zrobi z tymi
emocjami, z tym wielkim wyrzutem, e nie
yjemy tak, jak nam si wydaje, e powinnimy, ani tak, jak nam si wydaje, e
chcemy, ani tak, jak naprawd chcemy.
Zamiast cieszy si nieograniczon
wolnoci wyboru, dostajemy ataku paniki.
Albo wkurwiamy si na dwudziestolatkw, e
s gupsi i mniej zdolni, ale nie maj oporw,
eby w jednym tygodniu projektowa biuteri, zakada bloga z recenzjami ksiek,
studiowa grafik na St. Martins i nagrywa
epk.

463/687

A potem i tak wystarczy jeden telefon od

matki z pytaniem a co z prac? i na tydzie
dostajemy doa.
Oczywicie to wszystko kamstwo, ta
liczba mnoga. Bo jak wiemy z terapii
i z wczeniejszych rozdziaw, nie ma czego
takiego jak my i kady, kto mwi my, tak
naprawd mwi o sobie.
To moje lki i moje wygrowane
oczekiwania wobec siebie. Dokadnie te
same, ktre kiedy wystraszona i nienawidzca siebie obudziam si pewnego dnia
w mieszkaniu pod lasem w Sopocie po
strasznym chlaniu, z rozgrzeban magisterk
i chopakiem, ktry nie chcia rozmawia
o tym, dokd mamy si przeprowadzi, kazay mi przez cay dzie mie do siebie pretensje o to, e nie jad do Szwecji. Nie pytaj, skd

464/687

si wzia ta Szwecja, nie miaam nigdy jazdy

na Szwecj, jej geograficzna blisko
wymusia na mnie najwyraniej to pytanie.
Na mnie skacowanej, nieszczliwej i przeraonej do granic moliwoci tym, e nie
umiem y.
***
Bo nie umiaam siebie zapyta, jak
naprawd si czuj. Bo gdybym udzielia
sobie wtedy szczerej odpowiedzi, zamiast
mie do siebie pretensje, e nie jad do
Szwecji, to najprawdopodobniej pakaabym
przez tydzie.
A przecie ycie jest krtkie, lifes a bitch
and then you die, wic nie moesz si zastanawia nad tym, jak si czujesz, bo trzeba
zrobi te rzeczy, o ktrych mylisz, e

465/687

powiniene je zrobi. Musisz si wzi

w gar, ycie jest cikie, lol.
Staam si dla siebie skurwiaym,
niedobrym, drczcym rodzicem, chocia ani
mnie nikt o to nie prosi, ani moi rodzice nigdy dla mnie tacy nie byli.
Naczytaam si w ksikach, e to jest tak,
e jeli w domu dziao si co zego,
a umwmy si, prawie zawsze si dzieje, bo
nasi rodzice s dokadnie tacy sami jak my,
nie dostali instrukcji obsugi i tak samo jak
my te mieli starych, no wic jeli dzieje si
co zego, to my nagle stajemy si dla siebie
niewani.
Jeli w domu nikt mnie nie pyta, jak si
czuj, nikt siebie nie pyta, jak si czuje, tylko
trzeba si byo zajmowa innymi sprawami,
takimi jak to, e nie schowaam mleka do

466/687

lodwki, to sama te nie pytam, jak si czuj.

Nie umiem.
Do tego jeszcze, kurwa ma, od dwunastego roku ycia siedz w telewizji, w ktrej ju
w ogle trzeba by zadowolonym cay czas,
wic naprawd, hej, nie ma za bardzo
miejsca na trzy czwarte emocji z tej kartki,
ktr dostalimy na terapii.
Walcz. Walcz Krysia, mwi mi przez
telefon mama, moja kochana mama. Tylko
dlatego, e jej te si zawsze wydawao, e
musi zacisn zby, bo lifes a bitch and then
you die. Dlatego, e nikt jej nie powiedzia, e
moe sobie nie radzi.
***
Budz si rano i pierwsze, o czym myl,
to czy pj po buki, czy nie pj po buki.

467/687

Przecie nie musz, mwi sobie, przecie

jest chleb.
Ale moe chc buk. I kupi wicej. I jajka, i gazet i ju mi si wos jey na gowie,
bo przecie ja nie chc nigdzie wychodzi.
Mwi mi, e mam si przyglda swoim
uczuciom.
Mwi mi, e uczucia to znaki, e kade
co pokazuje, uatwia, umoliwia ycie
i komunikacj. e s jak spady pod drzewem.
Nad kadym trzeba si pochyli, sprawdzi,
czy jest obite czy z robakiem, czy chrupice
i soczyste. I potem albo rzuci za siebie, albo
zatrzyma.
Co?!
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Potwory

Na gocinnych wystpach jaka nowa

terapeutka, jakby caa zrobiona z polaru.
Sawka mwi na pocztku zaj, e ma doa,
e wszystko le, a ta pani, Anna Markowska,
pracuje z osobami uzalenionymi, zacza j
wypytywa, czy bya moe w pobliu alkoholu ostatnio albo spotykaa si z kim
pijcym. Pie nie jed, jest ci smutno
masz gd alkoholowy.

469/687

Trzy kwadranse pniej zwrcia si do

mnie: co pani teraz czuje?. Nic, odpowiedziaam i, przebg, bya agresja w moim
tonie.
Zacza mi pka gowa.
Chodziam dwa razy w tygodniu na
spotkania grupy wstpnej, raz w tygodniu na
spotkania grupy kobiecej organizowanej
przez guru trzeciego terapeut, w skrcie
guru,
i raz
w tygodniu
na
terapi
indywidualn.
Zaczynam by przeterapeutyzowana.
Kade moje zdanie, nawet niewypowiedziane, tylko takie w gowie, jest podejrzane. Jestem uwikana w polityk podejrze.
Bo skoro mwi, e nie lubi swoich kolegw
z terapii, to znaczy, e mam nawrt. Bo kiedy
nie mog wsta z ka i wszystko mnie boli,

470/687

cay wiat mnie boli, to znaczy, e uciekam

w depresj.
Kada moja myl zostaje najpierw rozliczona, przemidlona i zakwestionowana
jako odruch mechanizmu. Otaczaj mnie
wyraenia mechanizm, nakrcanie si,
nawrt i gd alkoholowy.
Jestem sparaliowana, bo wikszo
czasu zajmuje mi rozkminianie, czy to, co
czuj, na pewno jest tym, co czuj, oraz
przede wszystkim czy to, co czuj, pochodzi
od mojego wewntrznego dziecka i bierze si
z poczucia krzywdy, czy od wewntrznego
krytyka, ktrego powinnam tresowa, czy te
jest to refleksja dorosego.
Boj si kadej swojej myli.
W rodku klatki piersiowej czuj duy
metalowy prt.

471/687

Staram si nie myle, bo wtedy nie

musz si zastanawia, czy to ju jest naogowe regulowanie uczu.
Kiedy przez telefon mwi Sabinie, e
czego mi si nie chce, Sabina odpowiada, e
to pijane mylenie.
Nie wiem, czy mog czego nie chcie.
Cae moje zachowanie, caa ja to jaka
kartkwka napisana na ocen miern, nadajca si tylko do poprawki. omocze mi serce
i nie wiem, co mam robi.
Najpierw
przestaam
chodzi
na
spotkania grupy kobiecej. Oszczdzaam
w ten sposb stw. Myl, e moment, kiedy
moje koleanki nie koleanki powiedziay, e
powinnam wzi kredyt i kupi mieszkanie,
nie bardzo wiedzc, jakie to jest dla mnie
przeraajce, by nie bez znaczenia. Jak

472/687

rwnie ten, kiedy powiedziaam im, e

nudz si na grupie wstpnej i nie chce mi si
sucha kolegw, bo mam wraenie, e
odgrywa si przede mn jaka farsa ze
sowami gd alkoholowy, i usyszaam od
Sabiny: chyba jeste w nawrocie.
Potem przestaam przychodzi na grup
wstpn. Czuam si tam ju jak w podstawwce, kiedy rozwizywaam wiczenia
z poziomicami, a troch jakbym przebywaa
w kwadracie. Ju miaam dosy.
Ale przede wszystkim przestaam przychodzi na te grupy, bo zaczam wyszywa.
Kiedy pan Leszek powiedzia mi kilka
miesicy wczeniej: bo pani przestaa pi,
ale nie zmienia pani trybu ycia (czyli
chodziam na koncerty), to wkurwiona zapytaam: a co mam robi? Siedzie w domu

473/687

i haftowa?. Nie pomylaabym, e moja

cita riposta tak si na mnie zemci.
Jedn z rzeczy, ktre zawsze lubiam, byo
kupowanie ubra w sklepach z odzie
uywan.
Byo mi tych ubra troch szkoda. Tak
samo jak wszystkich mieci. I tak samo jak
wszystkie mieci byy to moje przedmioty
ukochane. Byy niechciane, miay przeszo
i jakiego byego waciciela. mieci kocham
strasznie. Nie umiem narysowa czego na
adnej biaej kartce zestawem nowych pasteli
czterdzieci osiem kolorw, ale kiedy mam
ogryzek owka kopiowego po babci
i rachunek za gaz, to migam potwory jak za.
Miaam w domu mulin, ktra zostaa mi
po zotych czasach wyplatania bransoletek

474/687

przyjani w liceum i miaam odzie uywan.

I szam tak trzy dni ulicami i mylaam.
Jak wiele osb w tym miecie chciaam
robi
koszulki.
Koszulki
z napisami.
Zrobiam nawet dwie dla swojego chopaka,
jedn z napisem Lubi wszystko wiedzie
dokadnie, drug z kupa i siku. wiat
skada si ze wspaniaych napisw na
koszulki, o czym w 2008 roku jeszcze nie
wszyscy wiedzieli, ale teraz wiedz i dlatego
mamy tak wiele targw modych projektantw, ktrzy wiedz, gdzie tanio zrobi
nadruk czcionk futura.
Ale ja nie jestem przedsibiorc i nigdy
nie bd. Nie bd hurtowo kupowaa
dobrych nowych koszulek w gatunku pierwszym i nie bd robia zamwie na nadruki, poniewa w tym czasie wol rysowa.

475/687

W Sopocie znalazam ksik Bezkrgowce naszych wd i jezior, ktr M. poyczy od

ojca swojej byej dziewczyny, bo tak bardzo
podobay mu si ilustracje. Poniewa byy
przeraajce, tak jak przeraajcy jest seler
ze swoimi grlami na biaej, ukrytej przed
wiatem bulwie. Mnie te si spodobay.
Rysowaam je w wolnym czasie przez cae to
dziwne lato, kiedy Boena Smyczek bya
pewna, e bd pia z kolegami z pracy. Siadaam w salonie przed telewizorem z zapasem maltanek i kasztankw i losowaam
bezkrgowca do przerysowania. Podobay mi
si, bo miay w sobie wiaty. Mitochondria,
pucotchawki
i mae
kwadraty
bony
komrkowej. Przerysowywaam je kreska po
kresce i powstaway planetki czego, co nie
ma krgosupa, jest malutkie, bogate

476/687

i niepodobne do niczego, co wida goym

okiem, niepodobne do modego przedsibiorcy wybierajcego blat kuchenny w Black
Red White. Bezkrgowce s takie pikne. Na
przykad niesporczaki, ktre wygldaj jak
niedwiedzie i s w stanie przetrwa w temperaturze -273 stopnie Celsjusza. Albo +150.
Jest ich tysic gatunkw. Albo ogrczak japoski, zakoczony nerwoczuym drzewem.
Albo eglarz portugalski wygldajcy jak
wielki pierg, z ktrego cign si skarby
dugie na pidziesit metrw wstgi,
naczynia, czue zarola.
eglarz portugalski zosta znakiem mojej
manufaktury gbeczka.
Szam ulic trzy dni i mylaam, e przecie skoro potrafi narysowa potwora, to
mog go te narysowa na koszulce, a potem

477/687

wyszy acuszkiem. acuszkiem, bo tylko

tak umiem.
Ktrego
dnia
w kocu
kupiam
tamborek.
Wyszo super.
Potwr by prosty jak naskalne malowida
z Lascaux. Nawet jeszcze prostszy, te bizony
przy moim pdracznym skrzyowaniu t.
reksa z nie wiem czym wygldaj jak Drer.
Mj chopak oszala.
Powiedzia, e to jest super, e wyglda
jak za tysic zotych, e ma sodkie nki, e
zawsze mwi, e jestem taka zdolna, i e jest
to prawdziwe arcydzieo.
By to skromny, niewielki potwr na
spranej koszulce Esprit.
***
Siedz i wyszywam.

478/687

Wyszywam diplodoka w tiulowej spdnicy, jest gruby, daj mu w mylach na imi

Beata. Wyszywam magicznego ptakomotyla
(to jest zupenie jak muzyka Animal Collective, tylko lepsze, ci gocie by takiego nie
umieli zrobi, on jest bardziej podprogowy,
mwi M.), wyszywam roztocze z czerwonym
krgiem ust i drugie, z szalikiem dookoa
gowy, eby mu byo ciepo. Wyszywam
czowieka ze socem zamiast gowy i drugiego z ksiycem, eby na wiecie bya alchemiczna rwnowaga. Haft jest bardziej
namacalny ni rysunek. Powstaje mozolnie
i powoli, jakbym stwarzaa nowy byt, ktrego
wczeniej nie byo.
Najlepiej haftuje mi si przy TVN-ie.
Zaczynam o szesnastej od Rozmw w Toku,
potem Anna Maria Wesoowska, potem

479/687

Detektywi, tego nie lubi, ale trudno, Fakty

i film. Kocz o dwudziestej trzeciej.
Zamwiam w szwalni w odzi metki
z napisem gbeczka, mylaam, e mog
sprzedawa
koszulki
na
kiermaszach
rkodziea. Nie udao mi si to ostatecznie,
nie miaam cierpliwoci siedzie w jednym
miejscu przez sze godzin, byam nawet
troch za z tego powodu.
Tata, ktremu powiedziaam przez telefon, e wyszywam, zapyta:
A nie boisz si regresu intelektualnego?
No wiesz co powiedziaam jestem
magistrem filozofii, mog sobie pozwoli na
wyszywanie.
Ja nie mwi, e po roku, nawet dwch,
ale po trzech latach wyszywania

480/687

Oczywicie to mia by taki art, ale we

mnie wyszed z ziemianki kosmaty patyczak
z kluczem i zapraszam otworzy
komnatk tu mamy twoje lki, e jeste
gupia, zapraszam, twj kolega Bartek zna si
na muzyce, a ty nie.
Odkadam
suchawk
i myl,
oj
chciaoby si tak posiedzie w Jadodajni
i popierdoli przy piwie, chciao. Jak zajebicie mi tego brakuje. Na szczcie nie brakuje mi kupowania zapasw w drodze powrotnej, dorzynania i rano szeciu puszek warki,
pootwieranych
w rnych
miejscach
mieszkania, ktre nawet nie wiem, jak
kupiam.
Chyba trzy razy nie przyszam na zajcia
grupy wstpnej, dzwoniam, e jestem chora,
angina; angina, jak wiadomo, trwa dugo

481/687

i jest
chorob
powan
i wczaam
o szesnastej Rozmowy w Toku, nacigaam
tamborek, dzisiaj wyszyj komrk, ktra ma
w sobie wiaty.
W kocu id, a tam Ala i mwi:
No wanie tak mylaam, e jak dzisiaj
nie przyjdziesz, to znaczy, e co zego si
z tob dzieje, ju zaczam si martwi.
Sowem
si
nie
zajknam,
e
wyszywaam.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Stycze

Przed styczniem Krzeczko powiedziaa

co, co byo dla mnie odkrywcze, i rzeczywicie mogam w tym momencie powiedzie:
terapia duo mi daa.
Krzeczko powiedziaa tak:
Prosz pastwa. Zbliaj si wita. To
bardzo trudny czas dla osb uzalenionych.
Trudny i niebezpieczny. W zwizku z tym
musz pastwo o siebie zadba. Pamita.
Przede wszystkim musz pastwo dobrze

483/687

zaplanowa, co bd robi w sylwestra. Bo to

jest taki dzie, e bez jasnego planu atwo
o wpadk.
Tak, tak oywia si Ania w kozakach.
Moja koleanka, ktra nie pije, nie miaa
adnych planw i zesza do znajomych pitro
niej, eby nie siedzie sama, i oczywicie by
szampan o dwunastej, i pomylaa, e jej nie
zaszkodzi przecie kieliszek, e nic si nie
stanie.
wita s sabe.
To nie tylko festiwal poczucia winy.
To festiwal konfrontacji z tym, e wcale
nie jest jak na amerykaskim filmie, melodi
wit jest blisko i bycie razem, ich dysonansem prawdziwa konfrontacja z rodzin.
Albo jej brakiem. Albo tym, e rodzina jest
brakiem.

484/687

Podczas wit kady ma osiem lat.

To potrafi by nie do zniesienia.
Pamitam, jak opowiadaa mi Z. kilka lat
temu, kiedy wszyscy w pracy pilimy, bo jak
mona by z ludmi i nie pi, ale wiedziaymy, e to picie jest takie chyba jednak nie
do koca, e co jest tego za duo,
opowiadaa mi Z., e miaa tak sytuacj.
Wrcia wanie ze sklepu, by 23 grudnia,
kupia cztery wina Liebfraumilch. Wczya
radio. W momencie gdy wkadaa butelki do
szafki, psycholog powiedzia: dla alkoholika
na wita najwaniejsze jest zrobi zapasy.
U mnie w domu nigdy alkoholu na wigilii
nie byo (by potem, eby odreagowa), wic
te wita jeszcze jak ci mog. No ale sylwester to jest przecie festiwal szampaskiej

485/687

zabawy. Sylwester POLEGA na piciu. Wic

naprawd boli.
Ale Krzeczko otworzya we mnie co,
o czym wczeniej nie mylaam. e nie tylko
mog, ale nawet mam obowizek zastanowi
si i dokadnie zaplanowa, co robi, eby si
nie mczy. eby sobie pomc.
To byo bardzo pouczajce, poniewa nikt
nigdy nie KAZA mi si o siebie zatroszczy.
Owszem, kilka miesicy wczeniej dostaam
t kartk z zaleceniami terapeutycznymi, ale
nie traktowaam ich jako czego agodnego,
jako ciepego dotyku kociej matki gadzcej
jzykiem swoje zagubione koci, lecz jak
odbit na ksero kartk ze spisem, czego mi
nie wolno. I to tak bezdyskusyjn, e ja si
nie znam, nie wiem i musz robi tak, kropka. Tak bardzo byam nieprzyzwyczajona do

486/687

tego, e chodzi bardziej o zatroszczenie si

o siebie, o zajcie si uomkiem swojego
charakteru, e jeszcze na dalszej drodze swojej z lilijk trzewoci dawaam dupy. Tak
naprawd to robi to cay czas. Poniewa
jestem raczej przyzwyczajona, e musz co
znosi, ni e mog co takiego dla siebie
zrobi, eby by dla siebie dobra.
Suchaj mwi do M. po powrocie
z terapii bo nam kazali dokadnie zaplanowa, co bdziemy robi w sylwestra.
Musz mie dokadny plan.
To moe powiedzia M. i to byo superspoko pomalujemy cian w duym
pokoju. Ja ju od jakiego czasu mylaem,
eby j pomalowa, a to byoby bardzo dobre
symboliczne rozpoczcie nowego roku.
A podskoczyam z radoci.

487/687

To byo takie wspaniae!

Rok wczeniej ju nie piam, ale jeszcze
jaraam i to by dziwny stan. Nie wychodziam z niego, to by constans, i czuam si,
jakbym bya trzewa, wic nie miaam tego
obezwadniajcego uderzenia teraz naraz
nagle robi si lepiej, tylko raczej to byo na
przetrwanie, i serio, nie mylaam, e jest
jakakolwiek rnica, dlatego tak si zdenerwowaam, kiedy pan Leszek powiedzia, e
musz przesta pali.
Pamitam tamtego sylwestra.
Siedzielimy we trjk na kwadracie, ja,
M. i Lucjan, a moja przyjacika z oglniaka
robia domwk i chyba tak koo dwudziestej
trzeciej stwierdzilimy, e tam pojedziemy.
I pamitam, jaka byam wcieka.

488/687

Siedziaam na kanapie potwornie wcieka. Wcieka na wiat, za, nie chciaam

tam by w ogle. Wkurwiona, e nie mog
pi. (Nie mog, bo sama ze sob si tak
umwiam przecie). Po godzinie wyszlimy.
Ja tylko patrzyam na te osoby, ktrych nie
znaam i nie chciaam zna, nagromadzone
na kwadracie, moja przyjacika, pamitam,
bya bardzo sodka, bo troch ju pijana, a ze
mnie buchaa siarka.
Nikt mi wtedy nie powiedzia, e mao, e
nie musiaam tam jecha, to nawet nie powinnam. Bo nie ma co si mczy. Bo to bdzie
bolao. Bo to jest jak pojecha na wesele
byego chopaka, ktrego si cay czas kocha.
Ale tym razem miao by inaczej.
Tym razem wiedziaam, e sylwestra,
takiego, do jakiego tskniam, siedzc wtedy

489/687

na kanapie, takiego sylwestra po prostu nie

bdzie.
Kupilimy farb w kolorze bordeaux.
Poniewa lubi celebracj, zawsze lubiam, lubi witowa i uwaam, e to jest potrzebne, e to jest cz naturalnego rytmu,
postanowiam zrobi desk serw. W Carrefourze ogldaam osoby, ktre biegay za
szampanami i fajerwerkami z szalestwem
w oczach. Radek, jeszcze musz kupi
rajstopy, syczaa za mn brunetka, a ja jej
tak strasznie wspczuam, bo pamitaam,
jakie to jest okropne, e musisz najpierw
zgromadzi te przedmioty, te artefakty sylwestrowej zabawy, i zawsze jeszcze w ostatniej chwili co si ci przypomina, na przykad
e wspaniale byoby zrobi takie miniprzekski
z ciasta
francuskiego,
wic

490/687

zapierdalasz przez cay hipermarket po to

ciasto, a potem musisz jeszcze umy gow
i na kocu si zawsze kcicie, bo ty chcesz
co jeszcze, eby byo jeszcze sylwestrowiej,
a on i tak ma to w dupie, wcale mu si nie za
bardzo chce, nie czyta w Wysokich Obcasach o najnowszych sylwestrowych trendach,
e fajnie by byo, eby to by marokaski
bufet, a ty jeste tak zapatrzona w to, jak by
powinno, e nie zauwaasz, e przede wszystkim jeste bardzo zmczona. A potem si
i tak upijacie.
To byo niesamowite.
Ja si w ogle nie denerwowaam.
Pierwszy raz w swoim dorosym yciu nie
denerwowaam si sylwestrem.
Bardzo zaleao mi na tym, eby obejrze
Sylwestra z Polsatem. Kupilimy sobie na

491/687

toast Schweppes Citrus Mix. M. zasn chyba

o pierwszej, szczeglnie e to raczej on malowa, mnie jako krzywo wychodzio, ale
patrzyam zafascynowana, jak co, co miao
kolor wntrznoci, nagle zmienia si w zupenie now, krlewsk w odcieniu poa. Na
fajerwerki i tak nie wyszam, bo musielimy
siedzie z psem, eby si nie ba.
Rano
obudziam
si
o dziewitej
i poszam na spacer. Na noworoczny spacer
na Pola Mokotowskie, troch brudnozielone,
z kawakami poczerniaego niegu. Powietrze
byo soczyste, pachniao Muszyniank.
Poza mn nie byo absolutnie NIKOGO.
A ja oddychaam mocno i oczy mi si
miay.
Pierwsz moj lekcj nowego ycia byo,
e moe i rezygnuj z wystpnoci nocy

492/687

i wieczora, ale za to dostaj w prezencie krystaliczny, wiey, miy jak bawena poranek.
Byam z siebie dumna, czuam si lepsza
od tych wszystkich osb, ktre spay w etanolowym nie.
Czuam si lepsza od siebie.
ciana jest czerwona do dzi. To bardzo
adny kolor, to bordeaux.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Rzeczy, o ktrych nie miaam

pojcia

Prosz pastwa. Ustalilimy na pierwszych zajciach, e zo oznacza zazwyczaj,

e kto przekroczy nasz wewntrzn granic, prawda? Oznacza to, e zamane zostay
nasze prawa bd nie zostay zaspokojone
nasze potrzeby. Zacznijmy od pierwszego, od
tego, do czego mam prawo jako czowiek.
Co?

494/687

Przecie ja nie jestem czowiekiem,

jestem alkoholikiem, zamknitym dobrowolnie na terapii ptorej godziny dwa razy
w tygodniu plus godzina warsztatw ze zoci
raz w tygodniu. Przecie ja nie mog kwestionowa zalece terapeutycznych, bo nie
przetrzewiaam.
Przecie ja mam duo wolnego czasu,
z ktrym nic nie robi, tylko czytam czasopismo Kuchnia i tocz bek z gospody domowych, ktre na stronach powiconych
rkodzieu wymieniaj si serwetkami do
dekupau.
Krzeczko wstaje z krzesa. Od pewnego
czasu zauwaam, e jest nawet dowcipna, e
ma w sobie jaki twardy dziewczyski rys.
Moe nie kuma niesporczakw i mwi nakrca si, ale ju jej nie nienawidz. Moe

495/687

dlatego, e rzeczy, ktre przekazuje mi dwa

razy w tygodniu, zaczynaj mie dla mnie
sens.
Teraz doznam objawienia.
Teraz usysz co, czego nigdy nie usyszaam. Nie usyszaam, eby byo do mnie.
Prosz pastwa. Kady czowiek, w tym
pastwo, ma prawo do nastpujcych rzeczy:
do godnoci i szacunku,
do wyraania swojej opinii,
do bdw,
do uczu,
do wolnoci i odmiennoci (to dotyczy religii, seksu, ubrania, gustw, zwyczajw
i stylu ycia),
do decydowania o sobie,
do odmowy i stawiania granic,
do zadbania o siebie

496/687

i do wypoczynku.
Paka mi si chciao.
Prosz pastwa, jest jeszcze tak, e
mamy prawo do zaspokajania swoich potrzeb. Te potrzeby s zazwyczaj takie same
dla kadego:
potrzeba wyraania siebie (swoich opinii
i uczu),
potrzeba odpoczynku,
potrzeba mioci, bliskoci i ciepa,
potrzeba bycia z ludmi,
potrzeba intymnoci, samotnoci i wasnej przestrzeni,
potrzeba rozrywki,
potrzeba samorealizacji,
potrzeba sprawiedliwego traktowania,
potrzeba wolnoci,
no i oczywicie potrzeby fizjologiczne.

497/687

Kady z nas mwia dalej ma swoje

terytorium. Terytorium fizyczne, ktre oznacza nietykalno; potrzebujemy wasnej
przestrzeni w domu, pokoju, na biurku, w biurze; fizyczne granice naszego terytorium
wyznaczaj nasz wasno. I terytorium
psychiczne: to nasze potrzeby, cele, wartoci,
myli, uczucia, opinie, zainteresowania,
ideay i tajemnice. W ramach granic psychicznych jest nasza intymno. Mamy prawo
do zaspokajania wasnych potrzeb w obrbie
naszego terytorium.
Jeli nie mamy granic cigna
Krzeczko, a ja kade sowo spijaam z jej
ust z otwartymi oczami nie mamy terytorium. Nasze sdy, opinie i wartoci zlewaj si
z cudzymi. Wikszo ludzi ma granice potwarte. Jednych rzeczy potrafimy broni

498/687

lepiej, na przykad wartoci, ale sabo wychodzi nam egzekwowanie prawa do wypoczynku. Jeli nie dajemy sobie prawa do
odmowy, to dania innych potwornie nas
wkurzaj. Czujemy bowiem, e jestemy
zobowizani zrobi to, o co nas poproszono.
Nie wiemy, e moemy po prostu powiedzie
nie i si nie tumaczy.
Wieczorem wrciam do domu i okazao
si, e moja wsppracowniczka nie przygotowaa scenariusza do programu, cho miaa
to zrobi. Nastpnego dnia od rana przez
sze godzin musiaam przepytywa Darka
Kordka i Jurka Owsiaka, a nie dostaam
skryptu. Perspektywa powiedzenia: ty,
Monika, ale ty nie zrobia swojej czci zadania po prostu mnie przeraaa. Nie

499/687

spaam w nocy. W tramwaju aowaam, e

na iPodzie nie mam Sepultury.
Powiedziaam: chod, porozmawiamy,
a ona jakby wyczua pismo nosem, e co
niedobrze. Monika mwi to jest
nieprzygotowane. A ona, e przecie ja sama
sobie wszystko pisz, e Asia jej wysya od
kilku dni zdjcia, e przerzucia tony stron
w internecie.
Okropne to byo dla mnie, bo ja tu z yciow postaw nie wiesz, co robi, przepraszaj, ale w duchu myl sobie: bd asertywna, jak raz si postawisz, to potem
bdziesz miaa spokj, granica obroniona.
Ale tak naprawd to byo mi jej szkoda.
Szkoda, e nie byo mi szkoda siebie,
kiedy leaam ca noc napita jak struna.
***

500/687

Id do terapeuty indywidualnego Anety

i opowiadam mu o tym. Szczeglnie e po tej
nocy nieprzespanej po prostu odwoaam
wizyt w orodku, mwic, e przeduyy mi
si nagrania, bo byam tak wykoczona tym
wszystkim, e chciaam tylko lee na
kanapie i obserwowa oczami amerykaskie
filmy o dobrych naiwnych dziewczynach,
ktre zakochuj si w zych stomatologach,
albo o adopcji, aborcji i wizieniu.
Opowiadam Anecie ca t histori, e
scenariusz, program, nie mogam spa, musiaam z ni porozmawia i jak jej to powiedzie, i w ogle jak w takiej sytuacji zrobi
odcinek.
A Aneta mnie sucha i mwi tak:
No to niez odpowiedzialno sobie
pani narzucia. I za prac, ktr koleanka

501/687

miaa wykona, i za rozwizanie tej sytuacji,

i jeszcze za ni, podczas tej rozmowy.
Cakiem sporo.
W ogle na to nie wpadam.
I Aneta powiedziaa co jeszcze:
Kiedy rozmawia pani ze swoim partnerem i mwi mu o swoich potrzebach, to od
razu z jak propozycj pani to robi. A wystarczy, e pani powie, jak si czuje, nie musi
pani wcale wymyla rozwiza.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Tematy konwersacyjne

Na okadce mojego dziennika z tamtego

czasu jest zdjcie. Japonka przebrana
w plastikow zbroj wojowniczki anime stoi
sama w pokoju, na drugim planie okno wychodzce na cian. Kompletna pustka. Zdjcie podpisane jest: Priss Asagiri z anime
nie ma przyjaci, wikszo czasu spdza
sama ze sob i takie ycie jej odpowiada. Jej
strj pomalowany niebieskim, czerwonym

503/687

i ciemnoszarym kolorem wyposaony jest

w adunki wybuchowe.
Lepiej bym tego nie uja.
To ja.
***
bo wszystkim potrzebni s ludzie
dookoa.
Patrz w buty. Teraz moja kolej.
Mnie nie s mwi cicho. Nie chc
ich dookoa siebie. Ludzie mi przeszkadzaj,
mcz mnie. Mczy mnie czyja obecno.
Najlepiej si czuj sama i w ogle w nocy.
I najchtniej tobym w ogle nie wychodzia
i z nikim nie rozmawiaa.
Ala alkoholiczka niepijca od czternastu
lat patrzy na mnie uwanie i mwi:
To nieprawda. Tak nie jest. Kady potrzebuje ludzi. Ty te potrzebujesz.

504/687

***
Tak byo co weekend.
Przychodzia sobota, M. by w studiu czy
w Sopocie, ja budziam si rano, adna pogoda, i mylaam: musz si z kim spotka.
Nie mog tak sama siedzie w domu. To jest
niezdrowe.
Ciskaam si mniej wicej do pitnastej,
bardzo niezorganizowana ze zdenerwowania,
czytaam Wysokie Obcasy, przelatywaam
w gowie list osb, z ktrymi mogabym /
powinnam si spotka, bo przecie nie wolno
tak siedzie w domu, bo to niezdrowe. e
moe Marta. Albo moe Kasia. e powinnam
zadzwoni. Wystarczy zadzwoni.
Okoo pitnastej bagaam sam siebie,
ebym moga nie wychodzi, tylko wczy
telewizor i je sernik.

505/687

Robiam to z poczuciem klski, bo przecie powinnam bya wyj i z kim

porozmawia.
Problem polega na tym, e ludzie mnie
bardzo nudzili.
Nie byam nigdy bossem kontaktw
midzyludzkich. Nawet jak zaczynaam pi,
to piam sama w pokoju i pisaam albo sobie
wymylaam.
W oglniaku, owszem, zaczo mi ciy,
e nie bardzo jest z kim rozmawia, i zaczam pisa listy. Miaam mnstwo
korespondencyjnych przyjaci z ogoszenia
w czasopimie Filipinka.
Byo to o tyle wspaniae, e od dwunastego roku ycia byam czym raczej
niezwykym. Byam z telewizji.

506/687

Gdziekolwiek bym si zjawia, czy to

w nowej szkole, czy na obozie jzykowym
w Mitnem, czy na koloniach w Kortowie,
zanim zdyam cokolwiek powiedzie,
cokolwiek zrobi, byam ju z telewizji
i koniec.
Oznaczao to mniej wicej, e nie mog
sucha
Toola,
czyta
Schizofrenii
Kpiskiego i pali duo papierosw, oznaczao to, e byam wydmuszk samej siebie
pozbawion waciwie tego, co byo mn. Bo
kady ju sobie zdy na mj temat wyrobi
opini. A telewizja to jest adny wiat
z zagranicy.
I tylko jak te listy pisaam, to byam sob.
Od zawsze czuam, e jestem kim
lepszym ni ta osoba z telewizji, dwuwymiarowa i umiechnita. Pamitam, jak

507/687

producentka jednego z programw powiedziaa: musisz zacz nosi kolorowe ubrania,

bo ty zawsze jeste tak na szaro ubrana. A ja
chciaam by na szaro, ja miaam rce yletk
pocite.
Wic ludzie si mnie bali, bo byam czym
innym, a ja baam si ich, bo wyczuwaam
ten stadny osd, Jagienka z Falenicy, na zawsze bez chopaka, bo z telewizji, dziwolg.
I nie miaam kiedy nauczy si rozmawia.
***
Bo ja mwi Sawek ja, wiecie,
prbowaem u siebie w warsztacie rozmawia
tak, jak my tutaj rozmawiamy. O emocjach.
I szczerze. Bo w sumie to wydaje mi si, e
inaczej rozmawia nie ma sensu, ja si nie
czuj, jakbym rozmawia, jak mi facet z drugiej zmiany mwi o pasku klinowym. Wic

508/687

prbowaem i z nimi, nawet tak, e mwi:

Janek, ty chyba czujesz zo. Ale oni si
miej ze mnie i mwi, e jestem aowcem.
A ja na AA nigdy nie byem. Z nimi tak si
nie da rozmawia. W ogle nie da si tak
rozmawia z ludmi, jak my tutaj na terapii
rozmawiamy.
***
Najgorzej to byo ju potem, na tych
wyjazdach z pracy. Jak jechalimy na dwa tygodnie nad morze czy w gry. Ja ich lubiam,
naprawd, tych moich kolegw. Bardzo. Chciaam, eby oni te mnie lubili. Chciaam
wszystkich pyta, kadego z osobna, czy mnie
lubi, bo czuam si od nich gorsza.
Bo nie umiaam tak artowa z robienia
laski jak oni, a wydawao mi si, e powinnam, e wtedy byabym superspoko.

509/687

A tak tylko siedziaam w busie z tyu

i czekaam.
I eby jako wytrzyma, to piam najpierw
jedno piwo, potem drugie. I przynajmniej co
tam odpadao we mnie, chocia nic nie
mwiam.
Ale pamitam, jak pojechalimy do
Mikoajek, zrobilimy sobie ognisko wieczorem i Kasia zaproponowaa tak zabaw (bo
my tam si cay czas bawilimy na tych
wyjazdach, bya na przykad zabawa
w obraanie matek, bo tego nie wolno robi,
to jest najgorsze, wic zaczlimy si bawi,
kto najlepiej, najbardziej wielopitrowo
obrazi cudz matk i zaczynao si od: twoja
matka jest parkingowym na poziomie
motyla), e kady ma opowiedzie

510/687

najgorsz, najbardziej wstydliw rzecz, jaka

mu si przytrafia.
Strasznie mi si to podobao. Wikszo
bya oczywicie o tym, jak kto nie zdy do
toalety. Ja bardzo lubi arty z kupy,
i z Niemcw
te,
ale
w tej
zabawie
fascynujcy by nie tyle ten moment fekalny,
ile raczej to, e mwisz o czym, czego si
wstydzisz. e mog ci si przydarza rzeczy
nieskadne, niezborne.
To by taki czas, kiedy zapytana, czy co
znam, odpowiadaam, e znam, bobym si
spalia ze wstydu, jeli miaabym si przyzna, e nie. To byo, jak miaam dwadziecia
kilka lat, moment najgorszy, moment,
w ktrym ju nie jeste romantycznym
nastolatkiem, ale poddawanym bezlitosnej

511/687

ocenie kolegw zawodnikiem w wycigach

coolnessu.
A ja si czuam jednym wielkim totalnym
bdem, wstydem, brakiem celu i brakiem
zainteresowa.
Wic kiedy mnie kto o co pyta, to zanim odpowiedziaam, miga mi przed oczami
komunikat: KRYSTYNA. TY SI NA
NICZYM NIE ZNASZ. I NICZYM SI NIE
INTERESUJESZ.
Jednak to nie bya prawda.
Zaczam si interesowa, o czym ludzie
rozmawiaj.
Poniewa nie mogam zrozumie, jak to
si dzieje, e ludzie rozmawiaj, zaczam
kolekcjonowa
i spisywa
tematy
konwersacyjne.

512/687

Zorientowaam si, e s tematy, ktre

oywiaj. Osoby nieznajce si nagle zaczynaj rozmawia, dajmy na to, na przyjciu, i ta rozmowa przybiera taki obrt
przyjemny dla wszystkich, e nawet ci, ktrzy
zazwyczaj si nie odzywaj, te zabieraj
gos.
Nie ma to nic wsplnego z tak zwanym
smalltalkiem. To nie jest wymiana zda ze
sklejki stworzonych na potrzeby zapeniania
ciszy.
Interesoway
mnie
momenty,
w ktrych dochodzio do pojawienia si
autentycznego zainteresowania, prowadzcego w efekcie do tak zwanej ciekawej
rozmowy.
Odkryam to, kiedy siedzielimy na play
w Sopocie podczas takiego wanie wyjazdu.
Byo ju pno, zawodnicy od artw

513/687

z robienia laski poszli spa zmorzeni alkoholem, na placu boju zostaa przypadkowa
mieszanina, kilka osb z naszej ekipy, dwch
dwikowcw, kolega prezenter i operator.
Nie wiem, jak to si stao, e zaczlimy
mwi o bogu.
Pewnie zaczo si od pijackiego a ty
jeste wierzcy?, na ktre kto odpowiedzia
z namaszczeniem.
Z play zeszlimy, kiedy ju witao.
Cakiem przetrzewieni.
Kade z nas, jak tam siedzielimy, miao,
okazao si, swoj intymn koncepcj boga.
Porwnywalimy je. Kiedy kto koczy
mwi o tym, jak przesta chodzi do kocioa, zaczyna nastpny.
Do tego, eby mwi o bogu i o tym, jak
go pojmujesz, nie musisz mie wyszego

514/687

wyksztacenia i przeczytanego caego Lacana.

Nie musisz straci cnoty, by adnym ani
specjalnie bystrym. To moe powiedzie
kady. Poniewa to, jak pojmujesz boga, jest
spraw ducha. I kady ma na ten temat co
do powiedzenia, a przynajmniej tak mi si
wydaje, bo oczywicie mog by w bdzie
i s osoby, ktrym trzy razy trzeba
powtrzy, e nie chodzi o ksidza.
Najlepsze tematy konwersacyjne to te najbardziej uniwersalne. Im wicej osb mogoby wzi udzia w rozmowie, tym duej
moe si ona toczy i tym jest lepsza.
Zdaam sobie spraw, e lista tematw
konwersacyjnych jest czym w rodzaju systemu filozoficznego. Im wyej jaki temat
znajduje si na licie, tym jest waniejszy. Pierwsza trjka, ktra uruchamia najwiksz

515/687

liczb uczestnikw i sprawia, e konwersacja

si rozrasta, wedug moich obserwacji wyglda tak:
bg,
matka,
mio / seks.
Dalsza lista tematw konwersacyjnych
wyglda tak:
farbowanie wosw,
jedynacy,
homoseksualici,
komrki i dzwonki telefoniczne,
samochody,
dlaczego nie lubimy sylwestra,
fobie (mj ulubiony),
duchy,
nauczycielki od matematyki,
menstruacja,

516/687

pogoda,
Rosja,
przyjaciki z dziecistwa,
co pieka babcia,
o czym rozmawia z takswkarzem.
W pewnym momencie przestaam je gromadzi, czego bardzo auj.
Stao si tak zapewne dlatego, e
nauczyam si rozmawia sama z siebie.
Osobie, ktrej nie znam, zadaj trzy
pytania.
Jak masz na imi?
Skd jeste?
I kiedy ju zostaj przeamane lody, bo
pytanie o pochodzenie i rozmowa o pierwszym miejscu zamieszkania daje zaczyn
biografii, omiela, osadza w miejscu, wtedy
pozwalam sobie czasem na trzecie:

517/687

Jakie jest twoje wewntrzne zwierz?

***
By moe Ala alkoholiczka niepijca od
czternastu lat miaa totalnie racj.
Poniewa w ciemnej nocy przychodzi
taki moment, kiedy siedziaam w internecie
i marzyam, eby napisa do kogo, eby tak
mi si wylao nagle: dlaczego nie pisz? Czy
te masz takie czarne gazie przed oczami?
Czy paczesz po tym, jak si masturbujesz?
Chciaabym, eby mnie kocha. Chciaabym,
eby myla o mnie teraz.
Byo we mnie takie marzenie, e gdzie s
osoby, ktre czuj ten moment bez sw, taki,
ktry atwiej opowiedzie czarnym kolorem
albo rycin z ksiki z szedziesitego pitego roku, kiedy inaczej w druku nasycano

518/687

fotografie i one wybuchaj i pczniej jak

grzyby atomowe. Jak niepokojce wybuchy.
Takie marzenie, e jest osoba, ktra nie
wstydzi si, e myli, e lepiej, eby za symbolem byo tylko przeczucie czego, a nie
dosowne
analizowanie,
i z ktr
o przeczuciach tego symbolu mogabym
w nocy rozmawia.
To bya tsknota.
I kiedy si upijaam, to atwiej byo mi si
do tego dosta i troch zaczynao mi si krci w gowie, i czuam si bardziej pewna
siebie. I podobaa mi si ta pynno, ta
nieokrelono.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Rzeczy,
mwi

o ktrych

nikt

nie

Nikt nie mwi, e zajebicie tskni do

tego, eby zmieni stan wiadomoci.
Nie bardzo pamitam, czy w tym czasie
bya we mnie potrzeba ulgi. Czy bya ta
straszna ch, eby wiat si zmieni.
Pamitam jednak, e nikt o tym nie
mwi.
niy mi si rzeczy.

520/687

nio mi si, e miaam marihuan

poutykan w szparach mieszkania i musiaam szybko j wyciga, bo kto wraca do
domu.
nio mi si, e byam na imprezie i paliam. I bardzo to byo smutne, kiedy budziam si rano, bo czuam, e zawiodam sam
siebie.
Nauczyam si, e nie mog mwi, e
marz o uldze i e nie chce mi si dzwoni do
koleanki, nie chce mi si i na mityng. e
chc, eby mi si zakrcio w gowie.
Raz.
I drugi.
e chc po prostu nie myle.
e czuj, jak narasta we mnie bardzo
duo, a ja nie chc by odpowiedzialna, nie
chc prowadzi dzienniczka uczu.

521/687

Tak auj, e nie mogam tego wszystkiego powiedzie.

Nikt nie mwi o seksie.
A przecie mogabym obstawi, e wikszo z nas w yciu nie odbya stosunku na
trzewo.
Nikt nie mwi o tym, jak trudno bdzie
odczu podniecenie bez wstydu. Nikt nie
mwi, jak na trzewo skonfrontowa si
z tym rubasznie wymiewanym, oblenianym
na kadym kroku czym.
Siedzielimy tam, kobiety i mczyni,
i nie byo na to miejsca. Moe wanie dlatego. Moe powinny by jakie podgrupy, nie
wiem.
Ale nikt o tym nie mwi.
O tym, jak to zrobi, i e masturbacja
nagle wydaje si prostsza ni cay ten taniec,

522/687

ktry na trzewo przestaje by tacem, ktry

staje si obnaeniem, w trakcie ktrego
trzeba po raz pierwszy spojrze na czyje
stopy, da si dotkn w ogle, nie mylc
o tych wszystkich scenach z pornosw, kiedy
oni spuszczaj si dziewczynom na twarz,
kiedy bior je od tyu, kiedy chc tylko, eby
im zrobi lask.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Osoby z marginesu

Nie moesz tak pisa powiedziaa

matka. Przecie nie jeste osob
z marginesu.
Dlaczego nie pijesz? zapyta mnie
Eryk na OFF Festivalu w gastrostrefie.
Bo jestem alkoholiczk powiedziaam
szybko.
O jezu, ale nie musisz tak ostro od razu!
To byo w grudniu, w zeszym roku. Zdjam
suchawki
od
iPoda
i kurtk

524/687

i siedziaam, czekajc, a zacznie mnie malowa. Bya spniona i zziajana.

Jezu, sorry, bo ja dzisiaj nie spaam
w domu, tak pikn sukienk kupiam
w Zarze, mwi ci, caa z czarnej koronki, ale
jestem nieprzytomna, spotkaam si wczoraj
ze Szczepanem w Planie i troch popilimy.
Ale super impreza bya. Pjdziesz kiedy ze
mn na imprez, prawda?
Nie wiem, czy dlatego, e byam
zmczona i nie chciao mi si nic wymyla,
czy dlatego, e zwyczajnie nie chciaam i
z ni na imprez, powiedziaam po prostu:
Wiesz, ale ja nie pij, wic raczej impreza to tak nie bardzo.
Jak to nie pijesz?! W ogle?! A si
odwrcia i przestaa szuka pudru. Ale nie
jeste chyba alkoholiczk?

525/687

Poprzednim razem kiedy j widziaam,

mwia, e idzie wieczorem na plac Zbawiciela. Jestem pewna, e nie pia wtedy herbaty ani kawy. Nikt nie pije herbaty i kawy,
kiedy spotyka si z ludmi. Kiedy bierzesz
col, pytaj ci, czy jeste samochodem. Chocia nie, troch si zmienio, odkd
w klubach pojawia si club mate, mao
sodka i z kofein, dziki ktrej mija
zmczenie. W ogle troch si zmienio.
Wiem, e wszyscy pij to nieprawda.
Ale co druga osoba, ktrej nie znam zbyt
dobrze, a ktra chciaaby si ze mn zaprzyjani, pisze do mnie na fejsbuku: to moe
umwimy si kiedy na piwo?.
Jebao od niej przetrawionym alkoholem.
No wanie jestem powiedziaam ze
miechem.

526/687

No co ty?! Naprawd? Jeste

alkoholiczk?!
Ju wiedziaam, co bdzie za chwil
grane. Nie pomyliam si.
No ja te lubi popi, ale nie mam z tym
problemu. Nie piam kiedy trzy miesice
i luz. Ale mj byy chopak mia matk tak
naprawd alkoholiczk. Nie wstawaa z ka,
trzeba byo do niej wzywa pogotowie, wiesz.
Wiem.
Te tak miaa?
Nie zdyam odpowiedzie. Ona ju
wiedziaa, e te tak miaam, bo przecie
jestem naprawd alkoholiczk, wic wiadomo, e tygodniami leaam obszczana
w ku i trzeba byo do mnie wzywa pogotowie, i dobrze, e nie jestem bezdomna. To
jest naprawd alkoholik. To, e ona pije

527/687

cztery razy w tygodniu, e obudzia si rano

w hotelu z mczyzn, ktrego dobrze nie
zna i by moe nie lubi, ale za to pia z nim
drinki w Planie, a potem byli w Przekskach
Zakskach, to, e rano wypili winko (o czym
wspomniaa, nakadajc mi podkad na
twarz) to przecie nic nie znaczy.
Poznaymy si, powiedziaam jej, wic
teraz bdzie moga mwi na imprezach, e
zna kogo, kto naprawd jest alkoholikiem.
Naprawd.
Znam to. Ja nie byam alkoholiczk, bo
nie piam tyle co Krzy.
Krzy by. Codziennie wypija dziesi piw
i wdk, podczas gdy ja piam przecie tylko
trzy razy w tygodniu. Ja tylko umawiaam si
na piwo z Kasi. No chciaam si z ni

528/687

spotka po zajciach w Instytucie Filozofii.

Przecie nie bd pia soku.
Ja, ktra codziennie piam piwo w barze
piwnym Kunia, a na grilla w pracy
kupowaam pi piw nie byam przecie alkoholiczk, nie ja. Ja, ktra suchaam Beastie Boys, robiam wywiady z Jamesem Hetfieldem, taczyam w Piekarni na imprezach
bigbeatowych i malowaam oczy cieniem
Christian Dior, ja nie byam alkoholiczk.
Siedz w Planie. Naprzeciwko mnie jeden
z warszawskich kaowcw, waciciel trzech
fajnych lokali, do ktrych w wakacje
przyjedam na swoim holenderskim rowerze. Nie pije osiem lat. O szesnastej zaczn
tu przychodzi rne osoby, ktre nie chc
siedzie w domu, ktre chc si spotka.
Moe bdzie Patryk, lat dwadziecia jeden,

529/687

lider hipsterskiego zespou, w zeszym roku

zagra na czterech zagranicznych festiwalach.
Patryk, ktry cierpi na depresj, od szesnastego roku ycia bierze psychotropy i ma fajne
tatuae. Patryk, ktry od ponad trzech lat
wie, e jest alkoholikiem. Teraz pije. Ostatnio
nie pi przez dwa miesice.
Moe przyjdzie kilka osb, ktre interesuj si mod, robi ubrania i w sezonie
siedz na murku z kolejnymi piwami w kubkach po coca-coli.
Moe Oskar, lat dwadziecia trzy, ktry
ju dwa razy straci prac w telewizji, nie
skoczy studiw i wkleja na fejsbuku swoje
zdjcia stylizowane na Marka Hask. Raz na
jaki czas oglda film ty szalik i si tym
chwali. Jego kolega, kiedy powiedziaam, e
nie pij, bo jestem alkoholiczk, popatrzy na

530/687

mnie z wyszoci i stwierdzi: nie ma takich

osb. Gdyby bya alkoholiczk, toby pia.
Musia tak powiedzie. Inaczej nie
mgby spokojnie codziennie si zachlewa
w swoim idealnie skrojonym garniturze la
Franz Ferdinand.
Pamitam, jak wchodziam do studia
i staraam si robi wszystko, eby nie
oddycha. Tak samo jak ona. Czuam ten syf
w gardle, ten przetrawiony alkohol, ywy
dowd na to, e pragnam, jak zwykle, eby
noc si nie koczya. Jeszcze nie za kadym
razem urywa mi si film, ale ju nie wyobraaam sobie, e w ogle istnieje jaki inny
sposb spdzania wolnego czasu ni impreza.
Tak, duo chodziam do kina, tak, suchaam
pyt, i tak, czasem nawet jedziam na rowerze na wycieczki. Ale eby by z ludmi,

531/687

rozmawia z nimi, taczy, bawi si bez alkoholu nie wyobraaam sobie tego. Skoro
wychodz na miasto, to nie po to, eby pi
wod.
Pamitam, e staraam si nie oddycha,
ale pamitam te Piotrka, kierownika
produkcji, i to, co powiedzia na grillu tu po
tym, jak otworzylimy telewizj. e wiedzia,
e to bdzie fajne miejsce, po tej rozmowie
o piwach zero trzydzieci trzy, kiedy zastanawialimy si, po co si je produkuje,
i Rafa powiedzia: bo kiedy codziennie
wieczorem wypijam trzy piwka, to mam
jeszcze ochot na czwarte, ale ju wiem, e go
nie dopij. I wtedy otwieram mae.
Schodz do toalety w Planie i na cianie
widz napis Po co mi ta ostro?.
***

532/687

Nie moesz wyda tej ksiki powiedzia mj ojciec. To ci zniszczy ycie.

Bo przecie alkoholik pije wdk w krzakach, a nie e pi drinkw w barze Studio.
Bo przecie narkoman nie pali jointw
z kolegami, grajc w Guitar Hero.
Bo przecie w ogle od marihuany nie
mona si uzaleni.
Bo przecie kiedy powiem: Janek
sprzeda ca swoj kolekcj pyt, eby mie
na dragi, to wiadomo, to brzmi od razu jak
dzieci z dworca Zoo. Tylko e Janek jest
wesoy, gra w zespole, interesuje si
bakaskim folkiem i nie domyliby si. e
jest narkomanem. Bo przecie jest czysty. Bo
przecie chodzi do pracy. Bo przecie nie
wciga codziennie.
Tylko sprzeda swoje pyty.

533/687

Nie bardzo rozumiem, dlaczego napisanie, e to si da zrobi, e da si pj na

terapi i y na trzewo, e jestem ywym
czowiekiem, ktry to przey, miaoby zniszczy mi ycie bardziej ni te poranki ze
straszliwym doem, palcym socem
wkradajcym si pod powieki i zgubionym
szkem kontaktowym. Ze wstydem. Jak miaoby mi to zniszczy ycie bardziej ni bycie
w cigu. W cigu, ktrego nawet nie wida,
bo przecie to normalne, e po imprezie
w Tysic Piset pijesz rano browar, eby nie
rozwalio ci gowy od rodka, a wieczorem
znowu idziesz na tace i przecie nie na
trzewo, a jeli wyjedasz na wakacje all inclusive i do niadania pijesz drinki,
a wieczorem jeszcze z siedem, to przecie to
s wakacje, a nie cig alkoholowy.

534/687

Ale rozumiem, o co mu chodzi.

Rozumiem, bo Ilona Felicjaska ju do
koca ycia bdzie T ALKOHOLICZK i na
forach internetowych wypisuj o niej rzeczy
straszne.
Tylko, widzisz, ja pamitam cay czas ten
moment, kiedy stwierdziam, e basta, e
naprawd mnie to do niczego nie
doprowadzi, i szam po ulicy przygnbiona
sowem alkoholik. I czuam ten stygmat. T
szkaratn liter. Gorszo. Bezdomno.
Smrd. Przegrane ycie.
Wic pisz to te po to, eby oswoi to
sowo. Pewnie, nie ma si czym chwali. Ale
nie mona udawa. Ja nie mog udawa, bo
kiedy szam ulic i mylaam o stygmacie.
Ale chc powiedzie, e warto. Bo teraz
jestem adna. I tak, wychodz ze mnie

535/687

wszystkie demony, ktre latami zaguszaam,

ucieczka odbija mi si ju kolejny rok
czkawk, codziennie co, codziennie przez
godzin wszystko le. Ale nie musz si wstydzi. I nie chc si wstydzi.
***
Ogldam Ew Drzyzg na TVN Player.
Hurtowo. Dwa razy w tygodniu jest odcinek
o uzalenieniach, chocia nikt ich tak nie
nazywa. Odcinki maj wesoe, czsto rymowane, tytuy.
Moja dziewczyna z melanem przegina.
Ja ci kocham, a ty pracujesz.
Bior kpiel dziesi razy dziennie, eby
nie umrze.
Jak imprezuje punka z gimnazjum.
Sied w solarium ile wlezie, bdziesz
gwiazd na imprezie.

536/687

Jak strzelanki na kompie rozwijaj twojego faceta.

Zajadam p tony, wafle, misa i batony.
Dwa razy w tygodniu, w popularnym programie walczcym o ogldalno. Kobieta,
ktra sprzedaa telewizor narzeczonego, eby
mie na now sukienk, bo skoczyy jej si
karty kredytowe. Chopak, ktry przez tydzie nie wstawa od komputera; jego dziewczyna powiedziaa, e ju troch mierdzia.
Dziewczyny z solarium, o skrze pidziesicioletnich kobiet, ktrym wydaje si, e s
blade. Smutna okularnica zamykajca si
w pokoju, eby zje bochenek chleba
z tym serem i cztery budynie.
Mieszkaj w caej Polsce.

537/687

S w twoim bloku, twojej klasie, pracy.

Siedz z tob w przychodni. Jad z tob
tramwajem. Nie radz sobie z naogiem.
Jestemy tacy sami. Identyczni. Nie ma
midzy nami adnej rnicy, wybieramy
tylko inne rodzaje broni, eby przesta czu,
eby zapomnie o sobie i o tym, jak bardzo
wszystko le robimy, jak bardzo nie potrafimy sobie poradzi, jak bardzo jestemy
najgorszymi ludmi na wiecie.
Najgorsze jest to, e wstyd przyznania si,
e rezygnujesz i idziesz si leczy, jest wikszy ni wstyd naogu.
Mog si tylko domyla, e to przez ten
stereotyp. S dwie moliwoci: albo jeste fajny i pijesz to wino na wernisaach, a potem
troch przestajesz by fajny, bo nie mona na
tobie polega, ale cay czas ciko uwierzy,

538/687

e jeste alkoholikiem, albo jeste alkoholikiem i jeste bezdomny i bez pracy,

ewentualnie moesz by pidziesicioletnim
pisarzem lub profesorem. Innych rozwiza
nie ma. A jeli jeste niepijcym alkoholikiem, to znaczy, e chodzisz na te dziwne
mityngi, na ktrych nie wiadomo, co si wyrabia, ale wiadomo, e to jaka sekta, i na
pewno wszyscy macie pastelowe ubrania
i by moe czytacie psalmy.
W magicznej zagranicy jest inaczej. Tam
walka z naogiem ma twarz Russella Branda,
komika o wygldzie gwiazdy rocka, ktry
napisa o sobie i ma cay pakiet, narkotyki,
alkohol, depresja, zaburzenia jedzenia. Tam
walka z naogiem ma twarz supercool suicide
girl, Kat Von D, tatuaystki i niegrzecznej
modelki.

539/687

D. powiedzia mi kiedy, e tyle gra w gry

komputerowe, e wie, e to nag. e
obiecuje sobie, e nie bdzie, bo jest przez to
niewyspany i wkurwia si, e traci czas. Ale
nie moe przesta.
A nie mylae zapytaam znad kieliszka szampana eby pj na terapi?
Wiesz co powiedzia D. moe
i mylaem. Ale mam kilku znajomych,
ktrzy mieli problemy z rnymi rzeczami
i poszli na terapi. I nie wiem, czy zauwaya, ale ludzie, ktrzy przeszli terapi,
s strasznie smutni. Niby fajnie, fajnie, ale
jest jaka taka zasona, taka mga jakby ich
spowija. I trzeba przy nich uwaa. Wic to
chyba nie dla mnie.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Alkoholiczka

Przez rok tego nie mwiam. Nie, dzikuj i e bior leki. Albo e nie pij. I jako
nikt si nie dopytywa.
A ktrego wieczora w Sopocie poszlimy do kolegi mojego chopaka. Ju miaam t kartk z zaleceniami, na ktrej byo
napisane, e nie, e trzeba w ogle unika
widoku i zapachu alkoholu, ludzi pijcych et
caetera. Ale oczywicie postanowiam by
mocniejsza ni mocna, jak zawsze. Nie

541/687

chciaam, eby mojemu chopakowi byo

przykro. Ju robiam na sobie ten eksperyment i okazywao si, e kiedy kto wypija
przy mnie kieliszek wina, dwa, mi to nie robi.
Mog siedzie i rozmawia.
Tego wieczora miaam zrozumie, na
czym polega rnica. e kiedy siedz z innym
alkoholikiem, ktry chce si po prostu przy
mnie napierdoli, to to ju nie jest to samo.
A ty czego si napijesz, Krysia?
Ja wody.
Wody?
Tak, wody.
A moe winka jednak?
Nie, wody.
A co, ty nie pijesz w ogle?
No nie pij.
A dlaczego?

542/687

Bo nie pij.
Nie chciaam rozmawia na ten temat
z gospodarzem, ktry by troch chamem,
tyle e z Sopotu, i prawnikiem, co jedzi na
desce. Na dzie dobry podzieli si z nami
tym, e ma wino w kartonie piciolitrowym,
naprawd wymienite, ale to moe nie wystarczy, to moe on skoczy na wszelki
wypadek po jeszcze jedno.
I skoczy.
Byo nas cztery osoby.
Zapas.
T histori opowiedzia ju w poowie
pierwszego kartonu. Musiao go wkurwia, e
nie pij. Dolewa sobie i mojemu chopakowi,
a mnie sznurowa si brzuch.
Czyli nie pijesz, bo nie pijesz, tak?
zapyta.

543/687

I gapi si na mnie, jakby to bya jaka

prba si, a nie spotkanie. e on mi tutaj
udowodni. e ja mu tutaj nie bd nie pia na
jego tarasie.
Wiesz co? Zacza si ta historia. Ja
te, wyobra sobie, miaem kiedy taki moment, e nie piem. Pojechaem na wakacje
z koleg, niepijcym, terapeut nawet. Do
Chorwacji. I wiesz co? Obok nas na kempingu byy akurat dwa maestwa zdecydowanie aktywnych alkoholikw zarechota.
Po czterech dniach ten mj kolega nie
wytrzyma i zrobi im wykad na temat uzalenie. I jedna z tych Angielek, bo to Anglicy
byli, popatrzya na niego i powiedziaa: what
a sad, sad man.

544/687

Nie odezwaam si sowem. A on buja si

na tym swoim plastikowym krzele i patrzy
mi w oczy, jakby co chcia ode mnie.
What a sad, sad man powtrzy
i dola sobie, kiwajc gow.
Nikt mnie wtedy nie obroni przed tym
chamem, jego ona chowaa si w kuchni,
mj chopak, czynny alkoholik, robi si
coraz
bardziej
zmikczony
kolejnymi
kubeczkami.
Czuam ju tylko, e boli mnie brzuch i e
musz natychmiast wybuchn paczem.
Zaczam paka w poowie Bohaterw
Monte Cassino i nie mogam przesta przez
najblisze dwie godziny, czyli mniej wicej
tyle, ile siedziaam jak na szpilkach w tej eleganckiej atmosferze. I bolao tak bardzo, e
rano zdaam sobie spraw, e nie znios

545/687

wicej takich sytuacji. Wic moim jedynym

wyjciem jest zrobi coming out jak homoseksualici i lesbijki. I nie wstydzi si,
kurwa.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Praca kocowa

Zrb sobie zdjcie kazaa mi

terapeutka-guru, kiedy si zapisaam na terapi. Zawsze ka pacjentom zrobi sobie
zdjcie na pocztku terapii i potem na nie
patrze.
Wtedy widziaam tylko zdjcie.
Teraz uderza mnie w nim jaka
niewyrano. Jestem niewyrana jak Robin
Williams w Przejrze Harryego Allena.
Umiecham si, ale jest w tym jakie

547/687

otuszczenie, czerwono. Nie ma mnie. Nie

ma mnie takiej, jak jestem teraz i jaka si ze
mnie zrobia.
Teraz nawet jeli mi smutno i mam zapalenie spojwek, to w moich oczach jest
czujno z czuoci.
Rnica jest kolosalna.
Historia mojego uzalenienia jest dosy
nietypowa, bo zaczyna si od picia w samotnoci, a koczy si czym, co zwyko nazywa si piciem towarzyskim.
Po alkohol signam, gdy miaam 14 lat.
Z jego zdobyciem nie miaam problemu,
w moim domu byo go pod dostatkiem.
Wszystkie uroczystoci rodzinne i imprezy
odbyway si z alkoholem. Bardzo dugo
wydawao mi si, e to naturalny sposb
spdzania wolnego czasu.

548/687

Kiedy upiam si po raz pierwszy sama,

ogarno mnie poczucie nieopisanego wrcz
szczcia i ulgi. W okresie dorastania coraz
bardziej doskwieraa mi samotno. Nie miaam adnej bliskiej osoby, a borykaam si
z problemami dorosych, ktre mnie przerastay. Kiedy upiam si wtedy, poczuam
si chyba pierwszy raz w yciu szczliwa
i bezpieczna.
Zaczam upija si przed szko.
Pierwszy raz film mi si urwa na ognisku szkolnym. Pamitam duy dyskomfort
i zaskoczenie.
W szkole redniej nauczyam si pi alkohol z innymi, jednoczenie nie rezygnujc
z upijania si w samotnoci. Praktycznie od
samego pocztku wyrobiam sobie nawyk
picia w ukryciu. Kryam si przecie przed

549/687

rodzicami. To, e potrzebuj wicej alkoholu

ni inni, byo dla mnie oczywiste. Z tego
okresu pamitam poczucie, e ci, ktrzy pij
alkohol, s fajniejsi, s troch poza prawem
i maj bardziej interesujc osobowo.
W tym przekonaniu tkwiam tak dugo, jak
piam.
W momencie kiedy zdaam na studia,
sytuacja zacza mnie przerasta. Nie
wyrobiam w sobie adnych alternatywnych do picia nawykw radzenia sobie
z trudnymi sytuacjami, a pierwszy rok
studiw by dla mnie wyjtkowo stresujcy.
Piam z kolegami po wykadach, piam ze
strachu
przed
pierwsz
sesj
egzaminacyjn.
Kiedy poznaam mojego pierwszego
chopaka, zdaam sobie spraw z tego, e nie

550/687

wyobraam sobie naszych kontaktw bez

wsplnego chodzenia na piwo. W tym czasie
zauwayam te, e dzieje si chyba co
niedobrego, bo mj pokj zacz by
nieprawdopodobnie zaniedbany. Pod wpywem namowy mojego chopaka zaczam
ogranicza dni w tygodniu koczce si piciem. Nie zauwayam jednak, przez myl
by mi nie przeszo, e jestem alkoholiczk.
Mog powiedzie, e wtedy alkohol
stanowi centrum moich zainteresowa.
Jego rodzaje i rne sposoby picia. Miaam
poczucie, e bardzo dobrze si na tym znam.
Wtedy te zaczam prac w rodowisku,
dla ktrego naturalnym sposobem rozadowywania napicia, tudzie spdzania
wolnego czasu, byo picie. Miaam wic

551/687

picie na studiach, picie w domu i picie po

pracy.
Wszystkie
kontakty
o charakterze
bliskoci byy dla mnie zwizane z piciem.
Piam z przyjacimi i piam z moim chopakiem. W tym czasie zdarzyo mi si pierwszy raz klinowa, chocia nie wiedziaam
nawet, e to si tak nazywa. W moim
sowniku nazywao si wtedy dwudniow
imprez.
S rne metody. Na niektrych terapiach trzeba policzy, ile mniej wicej si
wypijao na jednym posiedzeniu, i pomnoy
to przez lata. Zawsze wychodzi co takiego,
e mona byo sobie kupi samochd albo
dom. Robi wraenie.
Na innych pisze si list poegnalny do
alkoholu.

552/687

Poniewa rozstajesz si z czym, co jest ci

tak kurwa bliskie jak nic innego. Jest to twj
magiczny pomie mocy, ratunek przed samotnoci nocy i lkiem przed publicznym
wystpieniem, eliksir na walk z tym, czego
w twojej gowie nie wolno.
(Nie wolno nie wiedzie. Nie wolno mia
si za gono. Nie wolno mwi o tym, co
czujesz najdelikatniejszego, bo to pensjonarskie. Nie wolno nie mie planu. Nie wolno
si skary. Nie wolno nie wychodzi z domu
i nie wolno mwi, e sobie nie radzisz. Nie
wolno mwi o tym, e wyobraasz sobie, jak
kto ci obraa i potem jeste zy przez cay
dzie. Nie wolno nie zrobi remontu, nie
wolno nie mie prawa jazdy, mimo e kadego dnia przez twoje miasto sunie korowd
maszyn, w ktrych siedzi jedna osoba. Nie

553/687

wolno powiedzie, e nigdy nie bye na festiwalu za granic).

Poegna si z tym, co daje ci si
i oddech, co na chwil robi z ciebie osob eleganck, rozmown i pen sukcesu, podczas
gdy bez tego chcesz lee w ku albo grzeba w mieciach i modlisz si, eby nie trzeba
si byo odzywa.
To jest zajebicie trudne.
To jest czonek rodziny.
To jest twj najlepszy przyjaciel. Matka.
Kocyk. Dom. Mio.
Tak jest.
Tylko gupio raczej o tym powiedzie,
lepiej
o tym
poartowa
w chopicej
literaturze.

554/687

Dlatego pisze si list poegnalny do alkoholu. Dlatego bycie z nim albo w pobliu
przypomina natykanie si na swojego byego.
Rozstanie zawsze boli.
Siedziaam i mylaam z alem i przeraeniem, ktrych teraz nie pamitam, jak to?
Mam pojecha na wakacje, powiedzmy, do
Portugalii i nie pi miejscowych win? Albo do
Anglii i si piwa nie napi w pubie? Jak to?
No ale to jest tak samo, jak kiedy idziesz
do sklepu i nagle widzisz oliwki, zawsze przecie kupowaa oliwki dla niego, i si rozklejasz. A potem mija p roku i nie pamitasz.
No, moe troch.
A po roku nie wiesz, jak moga z nim
by. I to dziaa troch tak samo.
aoba trwa mniej wicej rok.

555/687

Elisabeth Kbler-Ross sklasyfikowaa

pi etapw aoby, ktre nie nastpuj po
kolei, tylko si przeplataj, i to wanie trwa
rok.
To zaprzeczenie (nie, nie mam adnego
problemu, Antoni ma problem, bo pije codziennie, ja nie pij codziennie, a od marihuany
to na pewno nie jestem uzaleniona).
Gniew, bunt (jak to kurwa, mam przesta
pali? Jak mam pojecha na wakacje i nie pi
browaru? Jak mam y w takiej sytuacji?).
Targowanie si, negocjacje (moe jeszcze
miesic i pjd na terapi. A moe w ogle
nie jest ze mn tak le. Moe ja bd teraz
pia
mniej
po
prostu).
Depresja.
I akceptacja.
Z boku to wyglda zupenie inaczej ni
dla kogo, kto jest w tym w rodku i dla kogo

556/687

jedyne ycie toczy si, kiedy w kocu moe

si nie kontrolowa, kiedy w kocu jest kolorowo, kiedy w kocu czuje jakie emocje,
bo normalnie trzyma je w kasie pancernej,
eby jako przetrwa.
Wic jeli powiem komu z zewntrz, e
trzeba przej AOB PO UYWCE, to
moe to wynaturzenie robi si podwjne.
Raz, e jak to, jestem alkoholiczk? Przecie
to znaczy, e mierdz moczem i rzygam
w metrze, przecie to znaczy, e trzeba si
ode mnie odsun, e w moim mieszkaniu s
sterty Gazety Wyborczej poprzetykane
pleniejc saat i skalana kaem pociel
poupychana po ktach. A dwa jak to,
musz przej aob?! Chyba w dupie mi si
poprzewracao, przecie wystarczy przesta
pi, MOE WSZYJ SOBIE ESPERAL?

557/687

O artach z esperalu, ktre i tak sysz

cay czas, nie bd w ogle wspominaa, bo to
jest dla mnie mniej wicej na poziomie twierdze, e kobieta ma dba o dom i dzieci i nie
powinna kandydowa do sejmu, bo jest
z natury ktliwa. To opowie o paleniu
czarownic na stosie i tak si tego, prosz
pastwa, nie zaatwia.
Na grupie kto kiedy zapyta: a jak
waciwie definiuje si uzalenienie?. Pani
psycholog powiedziaa, e jest wiele definicji,
ale do niej najbardziej przemawia ta, e ycie
uzalenionego ogniskuje si na jednej rzeczy.
Na tym, eby zapali, eby si napi, na tym,
ile kalorii zjad, na tym, czy wygra czy
przegra. e to jest sens jego ycia i najwaniejsze w cigu dnia. Czsto jest tak, e
to nagroda za co, dlatego najgorsze ssanie

558/687

apie nie wtedy, kiedy jest le, ale kiedy

wanie jest sukces i nie mona go podla
szampanem.
Jeli nie mog podla sukcesu szampanem, to on jest niewany.
Tak mylaam. e bez tego szampana nie
mona si cieszy, nie mona taczy
z nieznajomymi w gay friendly klubie, wic
co to za rado.
Ten brak. Ten al, e przecie obrona
pracy magisterskiej powinna si skoczy
nad Wis, najpierw z niezobowizujcym
pocztkiem, e kupujemy po trzy piwa na
gow i jest nas w sumie cztery osoby, a potem patrzymy, jak czerwcowy zmierzch ju
si napray nad mostem, i idziemy dalej,
gdzie, gdzie s jacy inni. I na Dobrej
spotykam kogo, kogo znam, ale sabo i by

559/687

moe w tramwaju udawaabym, e go nie

widz, i z rozmazanym umiechem rzucam
mu si na szyj, i duo mwi, i jest
szczcie. A nastpnego dnia mimo kaca
i cikoci szczcie nie znika, bo nie
wynikao tylko z siedmiu czy omiu heinekenw, ale z czego wicej, z sukcesu,
maestwa, mieszkania.
Teraz mam ochot tamtej gupiej sobie
moe nie nakopa w ryj, ale popatrze na ni
z politowaniem.
Naprawd?
Naprawd
skoczenie ksiki, ktr pisaam w pocie
czoa przez sze lat, nie jest wystarczajc
nagrod samo w sobie? Naprawd przebywanie na tropikalnej wyspie, na ktrej rosn
kwiaty z kwiaciarni i po ktrej chodz zwierzta z zoo, wymaga dodatkowego kopa?
Naprawd wejcie na pachnc ziemi

560/687

i socem gr i zobaczenie wspaniaoci

wybrzusze krajobrazu i wiatw dziejcych
si na korze drzewa wymaga trzech tyskich?
Naprawd dostanie pracy nie jest tak
pobudzajce, e trzeba na ostatnich nogach
wchodzi do takswki, eby zauway, e
wydarzyo si co pomylnego i e to mie,
i ycie potrafi by rwnie przyjazne? Ale to
mwi kto, kto tego ju nie pamita. To mwi
kto z przyszoci, kto si nauczy, e rzeczy
same w sobie s spoko, a nie kto, kto nie
wie, jak si nazywa, bo mu zabrali kocyk.
Ale kiedy odebraam od notariusza papier, e to mieszkanie jest jednak moje, e
w ksidze wieczystej napisali Krystyna,
i jedna z tych rzeczy, o ktrych mj ojciec
mwi: ja mam w gowie tak list rzeczy,
ktre powinna zrobi, ale ci o niej nie

561/687

mwi, zostaa wanie odhaczona wtedy

tego nie czuam. Wrciam, mieszkanie byo
puste, a ja nie wiedziaam, co robi, i nie miaam z kim.
Wspomnienie picia piwa byo jeszcze zbyt
ywe, jeszcze nie zdy wyrobi si we mnie
nowy nawyk, mwi przeze mnie al. To
jeszcze bya ta aoba wanie, to jeszcze byo
bardzo tupanie nog, e jak to, jak to kurwa.
Nie byam przyzwyczajona.
Nie wiedziaam, co si robi, co mona
zrobi inaczej. Jak uczci.
Bo przecie nikt mi nie zabrania
uczczenia, tylko ja nie wiedziaam jak.
To sowo, nawyk, habit. Takie dziwne
jest na pocztku poznawanie wiata na trzewo. Odkrywanie rzeczy takimi, jakie s. Na
przykad e kiedy spotykasz si z ludmi, to

562/687

trzeba troch czasu, eby znikno pierwsze

skrpowanie, e ono si musi przeama i e
to jest naturalne. Owszem, znam takich,
ktrzy otwieraj si od razu i nawet na dzie
dobry opowiadaj ci, e mieli dwie skrobanki. Ale zazwyczaj potrzeba oswojenia.
I ono trwa. I to jest wanie normalne.
Uczenie si tego wszystkiego od nowa jest
potworne. Czuam si jak Kaspar Hauser,
jakby mnie promienie soca raziy, moja
pergaminowa skra nie bya przyzwyczajona,
e mona na trzewo.
I kiedy nastpnym razem pojechaam
w gry, zdyo ju min tyle czasu, tyle
siedzenia w domu, e czuam si troch tak,
jakbym jechaa w gry pierwszy raz w yciu
i nie wiedziaa, jak si szuka noclegu
w Bieszczadach.

563/687

Bo jest tak, jakby kad z tych rzeczy

poznawanie dziewczyny, taczenie, kochanie
si z kim robi po raz pierwszy w yciu. Bo
troch robisz je po raz pierwszy w yciu, po
raz pierwszy przytomny i niezmikczony, bez
bocznych kek. A nieprzyjemnie jest si
czego uczy, nieprzyjemnie jest nie umie,
kiedy wydaje ci si, e wszyscy dookoa ju
umiej i tylko ty jeste dziwny, i tylko ty w tej
ciemnej sali penej ludzi nie wiesz, co powiedzie i o czym rozmawia.
Tumaczyam sobie powoli, e musz
stare dowiadczenia zastpi nowymi. e
skoro jedziam do Sopotu, eby si najeba,
to teraz musz zdoby nowe dowiadczenie
pojecha tam i zastpi nowymi te stare. I e
jak raz zastpi najebk spacerem, to
nastpnym razem bdzie ju atwiej.

564/687

Tumaczyam sobie, e kade najebkowe skojarzenie musz zastpi czym nowym. e

wanie pj na dyskotek na trzewo
i zobaczy, jak bdzie. I potem ju bdzie
atwiej. Okazao si, e miaam racj.
Niech mi pan powie pytaam przez zy
pana Leszka caego w dinsie, kiedy powiedzia mi: musi pani przesta pali trawk
niech mi pan powie, co ja bd z tego miaa? Jaki jest zysk?
On zupenie nie rozumia pytania. By,
tak mi si wydaje, troch gupi po prostu.
Ale ja wiem co. Ja wiem, jaki jest zysk.
Nagle, po tylu latach, zaczynasz jakkolwiek
by to kurwa gupio brzmiao i kojarzyo si
z kocioem

nagle
zaczynasz
y
w prawdzie. Zyskiem jest prawda. I to jest
czad.

565/687

Nagle widzisz, e szemrani koledzy,

ktrzy siedz wieczorem do pna, robi po
prostu wszystko, eby nie by sob, eby nie
czu siebie takimi, jacy s naprawd. A jednoczenie bez tego paliwa nie s w stanie
w ogle wydosta siebie, wyuska z tego pulowera, z tego co sycha?. y w prawdzie
oznacza zacz kuma. e wcale nie jestem
lwic salonow. e wcale, ale to wcale nie
chc by sama i sama sobie ze wszystkim
radzi. To znaczy w ogle wiedzie, co czuj,
i e jestem zupenie inn osob, ni do tej
pory mylaam. Smutniejsz. Bezradn. e
si wstydz. e mam kompleksy. e lubi by
mia dla ludzi. e si boj.
To jest bardzo due zdumienie, jak na
trzewo to wszystko waciwie wyglda. e
jestem przeciwiestwem tej siebie, ktr

566/687

sprzedawaam wiatu w weekendowe noce.

Jaki to jest szok, jak bardzo niezborni i nieatrakcyjni s ludzie, ktrzy wanie czuj si
najpikniejsi na wiecie. Jak bardzo wcale
nie mwi o tym, co naprawd wane, cho
tak im si wydaje, jak bardzo s jakim brudem, kalkomani, czym, na co czekasz, eby
wrcio do pierwotnego stanu i przestao
udawa superbohatera.
Oszaamiajce, nieprawdopodobne jest
odkrywanie, e ludzie nie lubi toku i haasu
i jeli s trzewi w klubie, to zazwyczaj te dwa
czynniki dziaaj na nich najgorzej.
Program sponsorowany przez jeli tak
si czujesz, to znaczy, e tak jest.
I to jest mocna jako i wielka nagroda.
e nagle, po tylu latach, dowiadujesz si, jak
jest naprawd. I e wcale nie jest jak na

567/687

amerykaskich filmach. I e wcale nie jest

tak, e jak wymylisz sobie cel i bdziesz do
niego dy, to wtedy osigniesz satysfakcjonujce ycie. I e moesz nie wiedzie. e
jest na przykad taki stan jak niewiedzenie
i on jest w porzdku. I e te wszystkie
emocje, ktre ukrywaa przed sob, e nie,
nie, wcale ci nie zaley, eby zadzwoni, to
bya ciema.
I tak, to boli. Boli w chuj czasem. Boli tak,
e musz zasania si kodr i pacz przez
ptorej godziny. Ale z drugiej strony wiem
ju, kim s ci rzucajcy si na szyj ciemniacze sobotniej nocy, i wiem, dlaczego zawsze
miaam wraenie, e nie umiem si z nimi
dogada.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Co robi

To jeszcze nie jest ten moment, e ciesz

si yciem, patrz za okno, tam kwiat i ptak
pozdrawiaj ci, ycie jest jedno. Nie nie nie
nie.
To jeszcze nie jest ten moment, kiedy
poznaam Biaostock Byskawic, Kobiet
Las i Mistrzyni Painta, chocia mylaam, e
po trzydziestce nie da si ju nawizywa
nowych przyjani oraz e nie potrzebuj
ludzi.

569/687

Wic hejka, nie pijesz, nie palisz. Co

robi?
Nie masz adnych znajomych.
Poniewa wszyscy twoi znajomi pili. A ci,
ktrzy nie pili, nie byli atrakcyjni
towarzysko.
Nie chcesz wychodzi z domu.
Nie wiesz, jak si rozmawia.
I nie wiesz, co masz robi, a przecie nie
chcesz tylko chodzi na mityngi, bo
zwariujesz.
Musisz nauczy si robi inne rzeczy.
Podobno sport pomaga, mwia Smyczek Boena.
Co robi oprcz mieszkania w kodrze?
To bya ulga i dobre. A teraz nie ma ulgi.
Jest pustynia. Jest nie wolno ci, nie
moesz. Oczywicie w ksikach w kwiaty

570/687

z afirmacjami i na forach kobiety w lnianych

sukienkach agodnym gosem mwi: nie
chcesz, a nie nie moesz. Chuja tam. Nie
moesz. Wiesz, e nie moesz. To, e nie
chcesz, to si zrobi po dwch latach mniej
wicej, kiedy opadnie kurz, kiedy powiesz
o sobie alkoholiczka i okae si, e to wcale
nie stygmatyzuje, tylko przysparza ci znajomych, bo nikt nie zna ywej osoby, ktra
duo pia i przestaa. Na razie jest nie mog. Na razie jest cinity brzuch.
Co robi, kiedy przestajesz pi? Kiedy
wydawao ci si, e to znaczy, e bdziesz
chodzi na biao do kocioa i by jak ci
ludzie, co graj w tenisa i jedz jarmu. e
bdziesz nudna.
Wtedy nie byo fejsbuka, a w kadym razie wyglda inaczej ni teraz, mia mniej

571/687

miejsc, w ktre mona byo wpa na cztery

godziny, w zwizku z czym obserwowanie
ludzi i przebywanie z nimi bez przymusu
mwienia byo o wiele trudniejsze.
Wic chodziam na zakupy.
Nie wiem, co mam robi powiedziaam do terapeutki-guru. Bo ja albo piek,
albo na przykad jed do Castoramy
i w sumie mam wraenie, e nie robi nic innego, a to jest takie paskie, takie upokarzajce, eby jedyne, co mi przychodzi do gowy,
to jecha do Castoramy, Lidla albo Zary.
Nie znalazam u niej zrozumienia,
popatrzya na mnie raczej z pogard.
Nie jeste w stanie robi nic innego ni
jedzi na zakupy?

572/687

Nie powiedziaam jej, e oprcz ogldania

telewizji to bya jedyna rzecz, ktr robiam
z rodzicami.
Wczoraj mj m przez p godziny
oglda jerzyka pod Leader Price. Takiego
ptaszka. Dzioba co sobie, skaka, podfruwa, szpera. Jerzyka.
W dupie miaam jerzyki, nie chciaam
czu si le z tym, e jed do Castoramy.
Tylko.
Co mam robi? pytaam za i czasem
pytam do tej pory. Co ma robi kto, kto
chce spdza czas wrd ludzi, a nie pije?
Dokd ma pj, jakie podj aktywnoci?
Kupowaam Co Jest Grane i czytaam
tak maym drukiem pisan rubryczk Co
w miecie. Byy tam wycieczki. Najpierw
poszam sama na wycieczk na Prag, od

573/687

Dworca Wileskiego a po Targwek.

Mylaam, e to bdzie ptorej godziny,
a byo osiem z przerw na drodwk pod
cmentarzem ydowskim, na ktry nie wolno
chodzi samemu, bo podobno jeden reporter
z Wyborczej poszed tam robi zdjcia
w jasny dzie i kiedy tylko przekroczy
bram, to dosta w gow i jak si obudzi, to
nie byo jego aparatu.
No i filmy.
Do kadego filmu kupowaam sobie litr
lodw Grycan.
Ogldaam po trzy filmy dziennie. Filmy
bardzo
dobrze
udaj
innych
ludzi
w mieszkaniu oraz na przykad czasami
mona w ktrym znale pocieszajcy element, e nie tylko ty sobie nie radzisz. Oraz
jest ich na wiecie nieskoczona ilo.

574/687

I tylko bardzo mczce byo to uczucie,

ktre czasami si we mnie odzywao, e powinnam zrobi co naprawd duego. Na
przykad pj na ASP, skoro istniej tacy,
ktrzy to zrobili, a s mniej zdolni ode mnie
i nawet nie zastanawiaj si, jak to si dzieje,
e jaki obiekt jest niepokojcy, e niepokojcy jest brak symetrii, i dlatego ludzie boj
si cyklopw, albo te rzeczy, ktre s pod
ziemi i od tego s biae, jak seler, jaskiniowe
ryby, a nawet szparagi. e w tej biaoci jest
fascynujca niezdrowo czego, co nie ma
dostpu do soca, wic przybywa z innego
wiata ni to, co zdrowe i totalitarne, ze wiata podziemi, gdzie w ciemnoci si wije
i rozpeza. Albo e wystarczy zmieni jeden
element w czym, co znane. e wystarczy
czarny pasek naklejony na twarz w miejscu

575/687

oczu albo w ogle oczy zamalowane na

czarno bd biao i robi si groza.
To by czas przetrwania. Czas aoby.
Jedyne towarzystwo, w ktrym czuam si
wtedy dobrze, to byy dzieci i zwierzta.
Byy mikkie. Ciekawskie. Niezborne. Miay ksztat parwki na apach albo dzika.
I przede wszystkim byy czym innym ni
wszystko, co znam i na co da si znale
sowa.
Dzieci
i zwierzta
mnie
nie
wymieway. Nie przejmoway si tym, co
powiedz inni. Byy dostpem do wiata, za
ktrym bardzo tskniam, dostpem do wiata magicznego. Do wiata, w ktrym liczy
si zaciekawienie i zabawa.
Nigdy nie ograniczaj swojego czasu zabawy. Jestemy przyzwyczajeni, e wane
s tylko te rzeczy, ktre oznaczaj prac,

576/687

nawet wyksztacenie masz zdoby nie

z ciekawoci, ale eby dosta lepsz posad.
Keri rysuje niezborne obrazki i ukada zadania dla miejskich partyzantw. Podpowiada, co robi. Pisze tak:
No ze sob kred i pisz ni na asfalcie.
Kreda nie jest tak inwazyjna jak lakiery, nie
jest trwaa jak graffiti, wic nikt si nie
przyczepi, e co niszczysz. Jeli nie wiesz,
co pisa, nie martw si, tylko zacznij zbiera
cytaty, ktre do ciebie przemawiaj,
z ksiek, z piosenek, co, co ci rusza. Napisz na swoim chodniku ten cytat. Moesz
przyczai si i patrze, jak reaguj na niego
inni. Moesz te go po prostu zostawi. []
Zrb map miejsca, ktre lubisz. Na pewno
masz awk albo przystanek autobusowy,
na ktrym spdzasz tyle czasu, e zacze

577/687

zwraca uwag na szczegy. Drzewo, ktre

ukada si w sen. Okno, za ktrym zastanawiasz si, co si dzieje. Dziura w asfalcie. Przygldasz im si i nawet o tym nie
wiesz, ale co o nich mylisz, co w zwizku
z nimi czujesz. Namaluj map i zaznacz te
miejsca. Zostaw j w miejscu, z ktrego
widzisz te rzeczy. Moe kto te je zobaczy.
Jestem w szoku. Keri Smith z USA mwi
do mnie to, co miaam w gowie, ale wstydziam si w ogle o tym myle. Pensjonarskie, gupie, Paulo Coelho. Chocia przecie wpadam na to, e kiedy czekam na
tramwaj, chciaabym przeczyta co innego
ni angielski tanio i parkiety glazura. e
dlaczego by nie sporzdzi jakiej notatki,
dziki ktrej kto jadcy do biura zostanie
wybity z tego rytmu, e niadanie, maile,

578/687

praca, spotkanie, faktura. Bo nie ma ju

schizofrenikw rozlepiajcych na supach
ogoszeniowych poodbijane na ksero afisze
mwice rozedrganym pismem o zagadzie
wiata. Wymyliam wtedy, e kiedy
ponaklejam na przystankach sny. Swoje
i znajomych. Nie zrobiam tego w kocu, ale
moe kiedy zrobi i jeli bdziesz w moim
miecie i natkniesz si na kartk napisan na
maszynie, gdzie bdzie sen o larwach jeleni,
takich, z ktrych jelenie si wykluwaj,
rowych z przezroczystym poroem, to znaczy, e tam byam.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Bg i sens ycia

Jak czuam takie najgorzej czarne i e

zrobiam le, to chciaam umrze i nie czu.
Takie najgorzej, e nic si nie zmieni, i takie,
e nic nie umiem. e spada na mnie czapka
z azbestu i okazuje si, e nie wysaam na
czas tabelki z timecodeami. Albo e potrciam dziecko na rowerze i uciekam, bo si
baam, e jego rodzice na mnie nakrzycz. Od
razu chciaam si schowa pod kodr i szybko popeni samobjstwo.

580/687

I ju nie mogam od tego uciec. Musiaam

si nauczy to znosi. Ale jak znie co, co
jest nie do zniesienia? Albo e twj chopak
wcale ci nie lubi, chocia kiedy mwi, e
jeste bogini lenych przestworzy. A teraz
krzyczy.
Umrze.
e co zrobisz i komu si nie podoba,
i pisze o tobie ze rzeczy w internecie, i ci
wymiewa.
Kiedy
bym
si
upia
i czua
wszechmocna.
Im duej nie mogam, tym bardziej co
si zmieniao.
Pewnego razu, kiedy wyszam z paczliwej
rozpaczy, z ktrej nikt nie mg mnie wyrwa, bo siedziaam sama w mieszkaniu i nie
mogam przecie zadzwoni do koleanki

581/687

z pracy, eby powiedzie: suchaj, Radek si

ze mnie mieje, tylko sowa mi pczniay
w gowie i mylaam, e ju tak bdzie zawsze, zrozumiaam, jaki charakter maj
emocje.
Ot emocje s jak pogoda. Czyli jak
przyroda.
***
Nie zwracaam specjalnie uwagi na
przyrod.
Ona bya gdzie tam, fajnie, e konwalie
i szafirki, ale bez przesady, lepiej posiedzie
na awce z czterema tyskimi. Nawet si
ucieszyam, jak Zdzisaw Beksiski powiedzia, e nienawidzi przyrody, bo przedtem miaam wraenie, e nie wypada, nie wolno.
Tamtej zimy, kiedy zaczam wyszywa
potwory, znajomy powiedzia mi o ksice.

582/687

O ksidze waciwie. Nie wiedziaam, e co

takiego istnieje. Nazywa si Kunstformen
der Natur, narysowa j Austriak Ernst
Haeckel. Klczaam nad ni na dywanie
i ogldaam godzinami. Wijce si meduzy
z czerwonymi jzykami, koralowce w gwiezdnych ukadach, konstelacje nerww i gron,
wodne limaki z gaziami skrzeli, okrzemki
z salami tronowymi na centrycznie wyrzebionych grzbietach, falujce morszczyny,
krlestwo podwodnych jaski, koronkowe
gbki w bukietach, wsonogi jak zmurszali
redniowieczni rycerze, promienice wiecce
biel na czarnym tle jak kociane zamki
mieszkacw
Saturna.
A wszystko
to
nieludzkie, pochodzce ze wiata przyrody,
w ktrym nie ma sw, nie ma zasad, nie ma
dobre ani ze, nie ma etyki i prawa, jest tylko

583/687

ruch, falowanie, oddychanie, ttno i rytm

albo przeciwnie, skupienie i czuwanie,
trwanie. Ale wszystko poza rozumem, poza
emocjami, poza tym, co znam i czego mnie
uczono. Cho mimo bycia poza sowami miay nazwy, na stronach mieniy si bryozoa,
cyrtoidea, siphonophorae. Nieznane
ksistwa zanurzone w ciemnociach, schowane. Gdyby kazano mi zostawi sobie jedn
jedyn rzecz ze wszystkich na wiecie, to
byaby to ta ksika.
To byo moje Pismo.
To byo zim, kiedy wracalimy znad
morza. Nagle to zobaczyam. Bezlistne drzewa wszystkie wyglday jak morszczyny
i inne glony. Patrzyam zza okna golfa dwjki
i powiedziaam: patrz, wszystko jest tym
samym, one wygldaj tak samo, te drzewa,

584/687

tak samo jak wodorosty, tylko s

w powietrzu. Patrz, one maj pie i tak samo
si rozchodz potem, tak samo rozgaziaj,
tym samym ksztatem. W mae gazki. Id
do ycia. S yciem. Mijalimy Karczm pod
Mynem i stacj Orlen, a ja liniam szyb,
patrzc na t drzewn czarno, na ten
ksztat ycia. Suchaj mwi przecie
ukad krwionony i nerwowy tak samo wyglda, to s takie same gazie. I rzeki, rzeki
przecie jak si wgryzaj w ld, to tym
samym ksztatem. Nie dodaam ju, e to
jest tak, jakby ycie tym ksztatem, tym
poroem si wgryzao tam, gdzie si da, gdzie
jest wolne miejsce.
Z pnia wyrastaj ycia, ten twr nieludzki
rozgazia si wszdzie, instynktownie, leci,
dry, jeli trzeba, omija, ale robi to jak

585/687

si, si, ktra budzi jednoczenie mj zachwyt i strach.

Wstrzymaam oddech.
Jest co wikszego ode mnie i od wszystkiego, co da si zapisa w sowach. I kade
drzewo jest tego kapliczk. Nie ma na to
nazw takich jak mio, lk, gniew czy bl.
Jest to ycie.
Tej zimy zauwayam co jeszcze. e
kiedy dzie jest bardzo krtki i ciemny,
spada nieg. nieg, ktry jest biay i odbija
wiato. I sprawia, e wszystko staje si
janiejsze. Dzieje si to wtedy, kiedy jest
najciemniej.
A kiedy dopiero zaczyna si robi ciemniej, jesieni, licie staj si te i te odbijaj wiato.
***

586/687

Krlestwo wszystkiego. Jeli chmury s

tak ciemne, e prawie czarne, to przynosz
nieg. Ktrej zimy niegu byo tyle i pada
tak dugo, e wydawao si, e zima nigdy si
nie skoczy. Co musi si sta, eby to
mino? To bdzie ju zawsze, mylelimy
wtedy wszyscy w miecie, tego niegu byo
zbyt duo i pada cay czas jak kara, jak popis
boga, plaga, nauczka. Ale przecie by ju
kwiecie, przecie nie bdzie truskawek, jeli
to duej potrwa. Zastanawiaam si, jakie
jest rozwizanie. Czy skorupa niegu bdzie
topnie jeszcze przez miesic?
I wtedy znowu zrozumiaam, e nic nie
wiem.
Przyszed wiatr. Wiatr kilkudniowy, jak
wielka dmuchawa, i wysuszy ca wilgo.
I wstao soce.

587/687

Nie wpadam na to, e jeli co jest

mokre, trzeba to wysuszy i moe to zrobi
wiatr.
Wiatr, ktrego zawsze si baam, bo
krzycza.
Kiedy zima jest ostra i duga, roliny cebulowe odbijaj bujniej ni po zimie agodnej. Jakby chciay pokaza, e si nie dadz,
e nie ma, patrz, jakie mam kwiaty, patrz, jak
yj.
Nic nie moe trwa zbyt dugo. Po dniach
suchych przychodz burze, nawanice. Im
duej trwaa sucho, tym silniej urywaj si
chmury
nad
miastami
i zbiornikami
wodnymi. Zmian pogody przynosi wiatr.
Nic nie jest w stanie tego powstrzyma.
To jest najwaniejsze.

588/687

Patrz z nabon czci na pyty chodnikowe. Kto je uoy, mylc, e jest w stanie to skontrolowa. Asfalt i beton, budowanie
miast to sposb oszukiwania si, e mamy
kontrol. e moemy poci na kwadraty
i wszystko si nas bdzie sucha. Wykonalimy plan.
Midzy pytami chodnikowymi rosn cae
wiaty.
Mech si w nie wgryza, bo moe, bo znalaz miejsce, w ktre da si wcisn, najpierw niteczk, a potem ona si rozszerza,
pcznieje, umacnia i wypuszcza nowe.
Tak samo, myl, te panie, ktre zagaduj
kasjerk w hipermarkecie i pytaj, co mona
zrobi z tych owocw kaki oraz e one w tym
roku na Wielkanoc chyba zrobi kaczk, tak
jak zagadyway na bazarach na wieym

589/687

powietrzu. Scenografia pena promocyjnych

gazetek i wentylatorw nie zabija tego pierwotnego, tej ciepoci, tego gaworzenia, i co
z tego, e ta pani tam kasuje przez osiem
godzin, dla tej z zakupami jest kupcem,
sprzedawc, ktry zna tajemnice towarw,
towarw, ktre s jedzeniem, elementem
czego wikszego ni dostawa, towarw, za
ktrymi kryje si rytua, gotowanie, bycie
razem. One s jak mech midzy pytami
chodnikowymi.
To mi daje nadziej.
Tego si nie da skontrolowa, zaplanowa, przerobi na szkoleniu. ycie dzieje
si samo.
I to jest bg.
***

590/687

A sens ycia? Sens ycia jest prosty. Moja

terapeutka miaa racj z tym jerzykiem.
Bo kiedy ju staniesz si wyznawc ycia,
wyznawc przyrody, to zaczynasz widzie, ile
ma ksztatw. e jest i kwiatem koniczyny,
okrg kulk obronit filigranowymi biaymi mieczami, i ukwiaem, rowym
penym miniem, samym czuciem, ktre
cofa si pod wpywem najlejszego ruchu,
i tymi
trawiastymi
rolinami,
ktre
piropuszami bujaj na pasach zieleni.
Jestem tu przez chwil i przez przypadek.
Mogo mnie nie by. Mogam si nie dowiedzie, e koty s pokryte futrem a po apki.
Nie zobaczy, e foki kocz si tak
nieoczekiwanie. Nie przekona si, e sier
krowy jest sucha i ciepa, a ona sama cierpliwa i dua.

591/687

Tych y jest nieskoczona ilo i kade

z nich jest na swj sposb zadziwiajce. Jak
to moliwe, e w ogle istniej wieloryby
i pajki?
I tego jest mnstwo, wszdzie. Podre
maj sens o tyle, e przenosz mnie
w miejsce, gdzie rosn inne roliny i yj
inne zwierzta. I mog patrze na jeszcze
inne ycia.
Jestem tu przez chwil, moje dramaty, e
kto mnie obgaduje za plecami i czy napisaam adne zdanie, s niczym przy wybuchu
biaych patkw jaboni, ktry wydarzy si
wanie za rogiem mojej kamienicy. Ona tam
stoi, dumna, mocna i czysta, krlowa wszystkoci, opierzona biel, bogata i bujna, drzewo bg, jak najwitszy obiekt, do ktrego
d pielgrzymi z caego roku, wyrastajcy

592/687

pomidzy foliowymi torebkami z Biedronki

i altank mietnikow. A pod ni dziej si
kawki, skaczce, czarne, dziobice; skd one
si tu wziy w ogle, przecie nikt ich tu nie
zaplanowa, jak to jest moliwe, e one s?
Jak strasznie nie mam do nich dostpu, jak
bardzo s z innego wiata, jak wielkie mam
szczcie, e mog na nie patrze.
Tego si nie da opowiedzie, bo to jest
dowiadczenie ze rodka. Dowiadczenie
zachwytu
totalnego.
Czym
czystym,
niezatrutym, wieym. Ksztatami i ttnieniem, i wieloci. Ju rozumiem, dlaczego
ten mczyzna patrzy na jerzyka przez p
godziny. Ja na spacerze zatrzymuj co
chwila. Podobno niektrzy maj tak po
narkotykach.
Ja
musiaam
z nich
zrezygnowa, eby zobaczy t wspaniao,

593/687

eby j poczu z brzucha. Ale kiedy ju to

poczujesz, to wiesz, e sensem ycia jest pojecha do lasu.
***
W obliczu lasu bledn wszystkie rzeczy.
Czuj nien przestrze pomidzy warstwami igie i mchu. Tamta wyprawa bya pielgrzymk do witego miejsca, ukrytego
w samym sercu kaplicy drzew.
Kiedy ju naprawd weszlimy do lasu,
stanlimy na nieduym wzniesieniu. Natalia
wspia si na swoje drzewo, Magorzata
wszya, Micha pooy si na trawie. Ja znalazam brzoz, ktra prawie spadaa z tego
kawaka lasu, cay ten fragment by jak okrt.
Oparam si o ni i patrzyam na jej wiat,
korytarze kawakw kory, rdskrnia i podskrnia.
I porosty,
mikrokoralowce

594/687

o odcieniu zieleni troch przygaszonym,

a jednoczenie tak intensywnym, e nie mogam oderwa wzroku, szmaragdowym.
Patrzyam, jak kulkami, musujc koloni
pokrywaj
t
biel,
jej
zakamarki.
I zobaczyam, e z jednej awicy wychodz
trbki.
Trzy
jaskrawozielone
trbki,
ciekawskie i wesoe. Niej, u stp drzewa,
byo ich jeszcze wicej, radosna, organiczna,
wielogowa kolonia trbek przy ogrodach
mchu, ktre swoim futrem porosy wystajce
korzenie.
Woyam tam rk, do rodka drzewa, do
spodu
ukrytego
midzy
korzeniami,
i poczuam, e to strasznie intymne, e to jest
to miejsce, ktrego nikt nie dotyka, i musiaam szybko cofn do, bo nie chciaam zawstydza drzewa.

595/687

I kiedy szlimy midzy rwnymi rzdami

sosen, lenych dzid, supw telegraficznych
z koronami, monotonnych a do zawrotu
gowy, nagle niektre z nich zaczy si
wyamywa i krzywi.
Potem zobaczyam, e dalsze z nich maj
gazie niej, duo, jak gorejce husarskie
skrzyda. Jak si miao okaza, by to boczny
portal Wielkiej wityni Lasu. Drzewa w tym
miejscu byy inne, powyginane od smagania
wiatrem, pogasko poskrcane. Porodku
bezpiecznej, przewidywalnej struktury staa
kaplica skadajca si z rozgazie, wirw,
grli i zwiesze skupionych dookoa najgroniejszego Drzewa Otarza o czarnym
pniu.
Natalia powiedziaa, e to uroczysko.

596/687

Kiedy wyszam ze wityni, zobaczyam,

e Magorzata i Natalia stoj na podecie
z rzdu citych pni i koysz si smukle.
Bd drzewkiem, Krysia powiedziaa do
mnie Magorzata. Sta, patrz, jak ruszaj
si drzewa, i ruszaj si tak samo. Wycignam ramiona wysoko nad gow i tak
si koysaymy, stajc si drzewami, po tym
jak dotknymy lasu w jego zaklte miejsce.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Koniec

Opowiem wam, jak urwaa si moja terapia i nigdy nie wrciam do orodka NFZ.
Jest to historia mglista, senna i smutna,
z elementami koca mioci. Historia z pogranicza tego, co prawdziwe, i tego, co wzio
si ze snu, a jednak byo rwnie prawdziwe.
***
Pojechaam do orodka rozwietlona.
Stao si co bardzo dziwnego zaczam, prawie chichoczc.

598/687

Po raz pierwszy od dawna umalowana,

wyprostowana i wesoa.
To przyszo do mnie we nie.
Opowiedziaam jej wszystko tak, jak wam
zaraz opowiem.
Suchaa z zainteresowaniem, jak zawsze.
Kiedy skoczyam, w dalszym cigu
rozwietlona, powiedziaa:
No wanie, bo jak pani tutaj wesza, to
pierwsze, co pomylaam, to e pani ma
romans.
Miaa racj.
***
To by najczarniejszy mrok zimy mioci.
Po latach spdzonych z tym samym
czowiekiem byam nieustajco smutna
i zmczona, a jednoczenie kochaam go tak
bardzo, e nie wyobraaam sobie ycia

599/687

z nikim innym, mimo e brzmi to jak z bajki.

Kcilimy si po prostu codziennie. Albo go
nie byo. Wtedy byo lepiej, bo przynajmniej
by spokj.
Ale nagle zaczam chcie wicej. Chciaam razem. Dom. Choinka.
Kiedy poszlimy do znajomych, a nie
chodzilimy zbyt czsto, bo ja si baam
bardzo innych ludzi, M. chyba na swj
sposb te. I ci znajomi mieli mieszkanie,
ktre razem pomalowali. A on ugotowa
zup. I mylaam jak najdalsz myl,
ktra bya czyst zazdroci: ja te tak chc,
ja chc tak jak oni, mie razem mieszkanie,
a nie e pod kiem s jego kartony. Ale co
mi mwio, e cicho, e trudno, nie.
Chocia, pamitam, choink M. kupi akurat najpikniejsz, bya wielka, sigaa pod

600/687

sufit mojego mieszkania trzy metry wysokoci. Wchodziam do salonu ukradkiem

i mwiam: mamy drzewo w domu,
i wieciy mi si oczy.
Ale sprawy odkadane latami narosy
had.
Zawsze si go baam.
To nie bya jego wina, tylko moja. Tak
mnie wychowano, e baam si tych, ktrych
kochaam.
A najbardziej baam si czego od nich
potrzebowa.
Kiedy, eby powiedzie, czego chc,
wiedziaam, e musz si upi. e jeszcze
jedno piwo i mu powiem. Teraz nie miaam
tej moliwoci.
Ta hada przykrya wszystko. A ja nie
wyobraaam sobie, e mogabym z nim nie

601/687

by. Bo nikt wtedy nie mwiby mi, e jestem

kiekiem, szalonym korzeniem, len ksiniczk soca, wiedziaam, e nikt mi tak nie
powie. Znosiam wic ktnie o to, e jak to
si stao, e rozmawialimy o nim, a nagle zaczlimy rozmawia o mnie.
Ale moje ciao mnie oszukao.
A waciwie nie dao si oszuka.
Najpierw nili mi si mczyni.
nili mi si co miesic, zgodnie z rytmem
fizjologii mojego organizmu. Raz w miesicu
zastrzyk hormonw wypuszcza do gowy
omam mioci sennego mczyzn. To nie
byy sny pornograficzne, raczej takie, e
kolega, ktry kiedy mi si podoba, we nie
nagle mwi, e ja podobam si jemu. Albo
podstarzay Paul McCartney patrzy na mnie
z zainteresowaniem. I o to zainteresowanie

602/687

chodzio. O ten moment / bysk, ktry

sprawia, e czuam si uwodzona, mniejsza,
bardziej gibka. Albo taki sen, e kolega
z pracy mwi mi, e bardzo si we mnie
kocha, i opowiada to przez ca drog
samochodem.
Nie chciaam uzna tych snw, za
pisaam w dzienniku: ni mi si co, nie
mam na to wpywu, nie chc, eby mi si to
nio.
A z drugiej strony przypominay mi
o czym, o czym zapomniaam. e nie musz
by rozpulchnion smutn magm, ktra nie
wychodzi z domu i czeka na kolejne awantury. e mam ciao, ktre mogoby czu si
prne i adne.
Pewnego razu mj prawdziwy chopak po
raz kolejny nie wrci do domu na noc.

603/687

Niewracania na noc s rnego rodzaju.

Czasem jest tak, e po prostu obowizki,
miksy. Czasem gra w Heroesw do witu. To
gorzej troch.
Ale najgorsze niewracanie na noc, takie,
od ktrego oddech robi mi si pytki i z napicia zamieniaam si w desk, to byo
niewracanie na noc, bo pi.
Gdyby chodzio o to, e idzie spotka si
z kolegami, eby siedzie w oparach dymu
i przy herbacie i rozmawia o klockach hamulcowych i FC Barcelona, to byoby OK.
Ale ja wiedziaam, e on nie wraca, bo
kady ubr, ktrego wypi, woa w nim
o nastpnego ubra.
Nie powie: sorry, panowie, jest ju
pno, tylko pogry si w galarecie wzajemnego wspierania si, eby wypi jeszcze

604/687

wicej. Albo nie bdzie potrzebowa tej

galarety, sam bdzie chcia podtrzymywa
ten stan, w ktrym wszystko wydaje mu si
o wiele bardziej, i bdzie opowiada kolegom,
e od zawsze ich lubi i co o nich myli.
A gdyby by trzewy, byoby zupenie
inaczej.
Po raz kolejny obudziam si o czwartej
w pustym ku bez adnej od niego wiadomoci. Po raz kolejny wycignam telefon
i prbowaam zadzwoni, trzy razy albo
osiem. Po raz kolejny obudziam si w tym
samym pustym ku o dziesitej, zacinita
i zraniona. Nie wiem, jak to si stao, e nagle
zacz pi. Pi tak, e wychodzi niby do
kolegi, niby na imprez i nie wraca. Po
kadym kolejnym razie nie wiedziaam, co ze
sob zrobi. Pierwszy mnie troch zdziwi, to

605/687

byo zaskoczenie, jak to? A on mi powiedzia,

e no przecie to ty masz problem z alkoholem, ja nie mam. Tak jakby w ogle nie
byo tych rozmw, e moe przestaniemy
pi, e zrobimy to razem, bo to jest syf.
Nagle tego nie byo, nagle tylko ja miaam
problem.
Kiedy czwarty raz nie wrci na noc,
bolao tak potwornie, e nie byam w stanie
tego blu nawet do siebie dopuci. Byam
chaosem zemsty i mylaam: masz si korzy
przede mn, a ja z tego rado i si czerpa
bd. Byam zym blaskiem, odwrconym
tunelem pochaniajcym wiato. Skrzywdzi
mnie i kar za to ponosi bdzie.
I teraz wyjd z domu, mimo e boli mnie
gowa i mam depresj, wyjd i nie wrc.
Nigdy.

606/687

Miaam racj. Poniekd tak si stao.

Poszam, co prawda, tylko do kina. A potem odebraam od niego telefon i stskniona,
mimo wszystko, poszam do kina raz jeszcze.
Z nim. Ale cho adne z nas tego wtedy nie
wiedziao, byo za pno. Dokonao si.
Po tygodniu przyni mi si On.
Chcia ze mn by. To by sen rowy
i nieprawdziwy, nie mia chronologii ani
sensu. Ale obudziam si w tej rowej
otulinie i ju tam chuj ze snem, ale zostaam
z poczuciem, e on mnie kocha.
Ja tego nie wymylam, to si wymyla
samo.
Kiedy teraz czytam swj dziennik, to
widz, e nie napisaam o tym jak o innych
najwaniejszych momentach w swoim yciu.
Wstydziam si przyzna sama przed sob.

607/687

Mam wymylonego chopaka. Wymylam to

sama. Jad tramwajem i wymyla si samo.
A mojego prawdziwego chopaka nie ma
w domu, jest w studiu, on zawsze jest w studiu albo w Sopocie, pomylaam kiedy.
I nagle byo mi to na rk, bo mogam spdza czas z tym wymylonym.
***
Pamitam to, jakby stao si wczoraj.
Przecieram oczy i jest. Czuj, e mnie to
wypenia. Czuj, e po prostu jest dobrze. e
cokolwiek by si dziao, on jest obok mnie,
umiecha si, odgarnia mi wosy z czoa. Cay
jest sonecznym umiechem. Najpierw go
poznaj, id z nim na kolacj, potem okazuje
si, e tak, e on chce ze mn by. e nigdy
nikogo takiego nie spotka, e jestem wspaniaa. Tak, wspaniaa. Nagle wszystko, co

608/687

naprawd jest mn, bezkrgowce rysowane

po nocach, dotykanie cian i w ogle wszystkiego jako odruch, eby by bliej, obcowa
z tym jestestwem, ktrego dotykam, to, e
gotuj wegetariaski bigos z czasopisma
Kuchnia, bo musz gotowa wszystkie potrawy po kolei, to, e mwi cay czas
prawd, to, e gono si miej to wszystko byszczy w jego oczach.
Zakochuj si sama w sobie.
Jestem taka szczliwa.
Jad tramwajem i oczy mi byszcz.
Umiecham si do tego, co za oknem. Zaczynam si malowa sama dla siebie, w domu.
Wyjmuj sukienki z pawlacza. Prostuj si.
Wiem, e jest przy mnie kto, kto mnie
gaszcze po plecach, a kiedy wpadam w panik, siedzi naprzeciwko mnie, krci gow

609/687

i zaczyna si mia. I spokojnie i cierpliwie

mwi te rzeczy, ktre powinnam w tym momencie usysze. Mwi: uspokj si. Mwi:
dasz rad, tylko przesta o tym myle.
Jest wspierajc, umiechnit, zakochan
we mnie obecnoci. Jest czym, co patrzy na
mnie z zewntrz, kiedy siedz troch zgarbiona, z brudnymi wosami i na bosaka
i pisz na komputerze. Ja sama widziaabym
siebie jako kogo usztywnionego, kto powinien si porozciga czy co. On widzi mnie
jako kogo, kto jest idealny i nie musi robi
nic wicej.
Jeste wspaniaa mwi mi. Gdyby
wiedziaa, jaka jeste wspaniaa, to byoby
nie do zniesienia. Miaaby wtedy tyle
pewnoci siebie, e nie zauwaaaby tych
rzeczy dookoa. A tak, kiedy jeste taka

610/687

rozedrgana i boisz si, e za mao wiesz,

i czujesz t niedoskonao, to jest wanie
idealne. Bo dziki temu jeste czowiekiem.
Jako inaczej to mwi, adniej. Ale nie
umiem tego napisa.
Po roku wyjmuj z pudeka goniki, ktre
dostaam na urodziny.
Zaczynam sucha muzyki, szukam jej po
internecie, zupenie nowej.
Zaczynam taczy.
Odkrywam
mnstwo
muzyki
do
taczenia.
Co wieczr zasaniam okno i tacz co najmniej przez godzin.
Po jakim czasie okae si, e te wiczenia
w domu sprawi, e w klubie nie bd si
wstydzia taczy bez alkoholu co, co dla
wielu jest niewyobraalne.

611/687

Nie tylko tacz, te piewam. Po raz

pierwszy od miesicy czuj si ywa.
Rozmawiam z nim godzinami. W zeszycie
mam napisane: today I choose to be
someone else. Moje ycie, takie we wtorek,
z nagraniami i zakupami w Biedronce, nie
jest wystarczajce. Ale wyobraam sobie, e
to z nim id po te zakupy. To jemu
opowiadam, e tata nauczy mnie kupowa
tanio i przyglda si cenom.
Jest wiosna, jest coraz janiej przez okna.
Codziennie rano robi sobie starannie
niadanie, kawa, herbata i owsianka z urawin i serkiem wiejskim. On siada ze mn
i kae opowiada. I ja opowiadam. Te rzeczy,
o ktrych opowiadam, te s zmylone,
zmylaam je wiele lat temu i zapisywaam

612/687

w zeszycie w kratk. Opowiadam o swoim

bracie, opowiadam o
Nie. Nie napisz o tym. Nie napisz, bo
bdziecie si miali.
***
Trzymana
na
terapii
w prawdzie,
w udzie prawdy, wiedziaam, e musz jej
o tym opowiedzie.
Wiedziaam te, e to skarb.
Nie tylko dlatego, e po raz pierwszy od
lat czuam si atrakcyjna i wana, e si miaam, e czuam si seksowna.
Rwnie dlatego, e od dawna wiedziaam, e wszystkie swoje najwaniejsze uczucia i potrzeby chowam do tej skrzynki
wymylonego wiata, e tam jest wszystko.
Tam jest to, czego potrzebuj, oczekuj,
czego bym naprawd chciaa. I moja mio

613/687

do siebie, ktrej w czwartek na Ochocie,

kiedy sprawdzam maile, w ogle nie ma. Cae
bogactwo tego, czym jestem, w tym siedzi.
Mam tyle osb w sobie. Tylko e w yciu
codziennym w Polsce nie dopuszczam ich do
siebie, w yciu codziennym w Polsce jestem
jedynie zlepkiem powinnoci i lku przed
nimi i smutkiem, e musz je wypenia i nie
mog po prostu by taka, jaka jestem. I dlatego mam te osoby w gowie, starszego brata
i teraz chopaka; one s t czci mnie,
ktrej nie wolno by. S t czci mnie,
ktra jest dla mnie dobra. A mnie nie wolno
by dla siebie dobr ja musz od siebie
wymaga. Dlatego do pomocy potrzebuj
wymylonych osb.
Wiedziaam o tym.

614/687

O tym, e mj wymylony chopak jest

skarbnic nie tylko mojej mioci wasnej, ale
i wiedzy, prawdziwej wiedzy psychoanalitycznej, takiej, e specjalista zatarby rce.
Przy czym jest to wiedza wstydliwa, ktrej
nie zdradz tak sama z siebie, niezachcona,
bo kurwa ma, przecie widz doskonale, e,
no ej, to jest WYMYLONY CHOPAK.
Zastanawiam si, czy nie odwoa wizyty.
Jak to powiedzie?
Nigdy wczeniej to nie byo takie mocne,
ebym cay czas chciaa by sama, eby
poudawa. Moe w liceum, ale nie od czasu,
kiedy mam chopaka! Czekam, a on wyjdzie,
albo nawet sama wychodz. I bawi si
wietnie. I dopki nikt o tym nie wie, jest super. Ale kiedy nachodzi ten dzie, e mam

615/687

o tym opowiedzie psychologowi, to zaczynam czu, e to jest ze.

No i potwornie si wstydz. Chyba od
czasu, kiedy musiaam zacz mwi o sobie:
jestem alkoholiczk, tak si nie wstydziam.
***
Wszystko jest bezpieczne.
Poniewa jest obok czowiek, dla ktrego
jestem najwaniejsza, i mnie nie zostawi.
Bdzie dokonywa takich wyborw, eby by
ze mn. Prosi, ebym graa dla niego na gitarze. Siedz godzinami przed komputerem,
wybieram kolejne piosenki i piewam. Po tygodniu zauwaam, e piewam coraz czyciej,
praktyka czyni mistrza; tylko cay czas nie
jestem w stanie piewa ABBY, jest jednak za
wysoko.

616/687

Wszystko jest bezpieczne, bo kiedy si

budz, on si do mnie umiecha i mwi: to
co jemy na niadanie?. Ma te jakie sprawy
do zaatwienia, czsto moje sprawy
z prawdziwego ycia. Chodzimy razem szpera na bazarze w ciuchach za zotwk, bardzo
si cieszy z ubra, ktre dla niego wybieram.
I oczywicie wie, e nie pij.
Mam w domu awari prdu ciesz si,
bo spdzam wieczr przy wiecach.
W
dzienniku
pisz:
Jest
super.
W urzdzie skarbowym byo super. Suchanie muzyki jest super. To, e jest awaria
i musz siedzie przy wiecy, jest super. To,
e nie mam internetu, jest super. Untouched
The Veronicas jest super. Zjadanie codziennie kanapki z tuczykiem jest super. Wszystko jest super.

617/687

Wszystko jest delikatne, on mnie duo

przytula i wszystko chce ze mn robi.
Niestety nie zawsze jestem w domu sama.
***
Przychodz do tej przychodni pomalowanej na kolor najgorszy na wiecie, oso /
brzoskwinia, i co? I po miesicach wpadam
prosto na Boen Smyczek. Sam tembr jej
gosu cofa mnie o lata wietlne. Co robi?
Gada przez telefon. No ale jak si lato zrobi,
to tam, wiesz, przy tym wyjedzie z Wilanowa, to dopiero bdzie noooo
widocznie przyjechaa po raz pierwszy.
Gdzie jest Aneta?! Kad dziadowsk nawierzchni, ktra po roku jest do wymiany
Ale co oni tam buduj? Czy tam droga bdzie
poszerzona? Jest Aneta, sysz jej stukot.

618/687

Od kadego sowa wypowiadanego przez

Boen czuj si gorzej.
(Gdyby to Boena bya moj terapeutk,
nie miaabym problemu. Po prostu nic bym
jej nie powiedziaa).
Aneta wysuchaa mnie cierpliwie.
Przez kilka kolejnych sesji prbowaam
jej powiedzie, e chyba, e wydaje mi si, e
to jednak nie jest okej. To, co robi. To, co si
dzieje ze mn raczej, bo ja tego nie robiam,
to si wymylao samo.
Aneta powiedziaa mi:
No, wie pani, mam wraenie, e pani po
prostu niesatysfakcjonujcy zwizek zamienia na satysfakcjonujcy.
Aneta powiedziaa mi:
No, wie pani, mona na to spojrze
z zupenie innego punktu widzenia; przecie

619/687

pisarz, kiedy pisze, albo scenarzysta, kiedy

wymyla scenariusz, to te jest w tym swoim
wiecie.
Ale to si nie dzieje naprawd! powiedziaam. To jest jaka, ja nie wiem co
nawet, ale to jest ze.
Potwornie potrzebowaam, eby kto mi
powiedzia, e to nie jest ze. Bo powoli zaczynaam wierzy, e jest, mimo taczenia,
mimo piewania, mimo blasku w oczach
i wesooci, i potwornie si baam.
Tak naprawd zapisaam w zeszycie
to myl o sobie, e jestem aosna, e nie
wracam do normalnego ycia, tylko non
stop sobie wyobraam. aosna i za.
***
Musiaam komu o tym opowiedzie, to
byo za silne.

620/687

Zaczyna si we mnie sczy jad.

Z kadym dniem coraz mocniej czuam, e
kami. Chowaam si przed swoim prawdziwym chopakiem z tym, e tskni do
wieczorw z tamtym, wymylonym, kiedy
godzinami rozmawiam z nim na kanapie.
Chowaam si przed wiatem z tym, e
mam co jakby chorob mzgu albo czyrak
i moja wyobrania produkuje szczcie.
Na kadej kolejnej sesji czekaam, eby
Aneta powiedziaa mi: pani Krysiu, to nie
jest nic zego, niech si pani nie boi. Codziennie czuam si jak bigamistka; popeniam
przestpstwo i w dodatku jestem szalona.
Ale pani wie, e on nie istnieje
naprawd? zapytaa mnie ostronie.
No tak, wiem, dlatego to jest takie
enujce.

621/687

Nie jestem pewna, czy rozumie.

Jest coraz ciej, chocia w sumie nic si
nie dzieje.
Kolega zabiera mnie na mityng, tematem
s kamstwa. W tej salce, wrd tych
mczyzn, natychmiast zaczyna mnie bole
brzuch, bo czuj, e kami, e okamuj cay
wiat i nikt o tym nie wie. Nikt nie wie,
dlaczego jestem wesoa i szczliwa. Po
latach noszenia w sobie cikiej tajemnicy
o tym, e nie wiem, kiedy skocz pi, i nie
panuj nad sob, byam przyzwyczajona, e
mam w sobie oowiany szecian, ktry czyni
ze mnie w moich oczach najgorszego czowieka wiata. I ju sobie niby z tym szecianem
poradziam, bo zaczam y w prawdzie, a tu
masz znowu.

622/687

Pierwszej powiedziaam Kasi. Zupenie

nagle, po pracy.
Zaczam od tego, e wymylaam zawsze,
e w oglniaku, kiedy byo tak chujowo, to jedyne, co mnie trzymao przy yciu, to byo to,
co sobie wymylaam i zapisywaam w tym
zeszycie w kratk.
I e nagle znw mi si to przydarzyo.
Teraz. Po trzydziestce. Dorosej.
Patrzya na mnie do dziwnie, ale
z byskiem w oku. Miaam wraenie, e uznaa mnie za troch szalon, ale musiaa te
widzie, jak mnie to zgniata i zjada od
rodka. Zacza si mia. Poczuam wtedy,
e to nie jest takie cikie.
Kilka dni pniej spotkaam si z ni na
kawie.

623/687

O sorry, dzwoni mj chopak powiedziaam, patrzc na telefon.

ALE KTRY? zachichotaa.
***
Potem musiaam powiedzie jemu.
Jego i tak nie byo.
Siedzia przez cay czas w studiu. Pamitam, e wymikam w Wigili, kiedy zabra
ze sob do Sopotu wzmacniacz, eby
sprawdzi, jak brzmi, i zrobi to tu po
powrocie ze witecznej kolacji. Nagle, zupenie wbrew sobie i wbrew dobremu wychowaniu, bo spalimy u jego siostry, zaczam paka. I nie mogam przesta. Po
prostu nie mogam.
Ale od kiedy przyni mi si tamten, nie
narzekaam, e siedzi w studiu. Byam mia.
Tylko coraz dalsza, chocia i tak bylimy od

624/687

siebie dalej o tych kilka wieczorw, kiedy najebany nie wrci do domu i kiedy potem
powiedzia: ale przecie ja nie mam problemu z alkoholem, to ty masz problem i kiedy
postanowiem przesta pi, to po to, eby ci
pomc. Chocia dobrze pamitam, e wtedy
mwi co innego.
W pewnym momencie przyzwyczaiam
si, e go nie ma. Wiedziaam, e najwaniejszy jest on. Kiedy zakochaam si
w nim jako smarkula, byam taka obezwadniona, e nie wiedziaam, e mam jakie
prawa i granice, e mog mie jakie potrzeby. A potem ju byo za pno. Mylio mi
si, co jest dla mnie wane, on krzycza, nie
umiaam si kci, tylko wybuchaam zoci
na jaki bezpieczniejszy temat trzy dni po.

625/687

Jaka cz mnie zawsze stawiaa jego

dobro nad moim. Miaam poczucie winy,
kiedy co w jego zachowaniu mnie zabolao,
czuam, e musz si przymila, piec, gotowa. Z drugiej strony nie mogam ju
wytrzyma tego, e on mwi gwnie o kompresorach i brzmieniu. Zaciskaam zby
i sama dla siebie robiam si niewana. Przez
kilka lat czekaam na niego, czekaam, a
zrobi si jakie razem, a przestanie myle,
co kupi do studia, a zacznie myle, co kupi
do domu. Kiedy nie mogam wytrzyma
czekania, upijaam si.
Kiedy przestaam mc si upija, byam
przeraona samym faktem, e nie mog.
Pani w ogle nie dopuszcza do siebie
myli, e mogaby si rozsta ze swoim
partnerem, mwia Aneta zamszowoszarym

626/687

gosem. I miaa racj. Byam przekonana, e

nie poznam nigdy drugiego mczyzny
takiego jak M. Rozstanie nie wchodzio
w gr.
Ale nagle co we mnie pko.
Nagle wyobraziam sobie kogo, kto traktuje mnie zupenie inaczej.
Nagle odezwao si to gruzowisko, ktre
przykrywaam dywanem i zapijaam.
Nagle odezway si potrzeby.
Nie byo we mnie jeszcze wiary w to, e
moliwe jest inaczej, e moliwy jest kto, kto
nie bdzie ucieka od ycia razem i bdzie
chcia je ze mn budowa. Ale potrzeby nie
dao si ju zaguszy, bo si w niej
zakochaam.
***

627/687

Mylisz, e to moliwe? e naprawd po

dziesiciu dniach znajomoci, po tygodniu,
mgby powiedzie: dokonaem wyboru.
Wynajem mieszkanie, chc si rozwie,
przeprowadzi i by z tob. To jest jak
wypadek samochodowy, w ktrym tracisz
nog nie moesz po prostu powiedzie, e
idziesz na swoj lekcj taca? Po dwudziestu latach maestwa. Bo jeste taka
wyjtkowa, e czuj si przy tobie, jakbym
wygra los na loterii.
Ja chc wierzy, e to jest moliwe, bo
spdziam cztery lata w pocigach relacji
WarszawaSopot i pamitaam cen biletu
tak dobrze, e chciaam z niej uczyni tytu
ksiki. To moje zadouczynienie za to, co
sobie wtedy zrobiam, to jest mj prezent dla
siebie wiara, e to moliwe.

628/687

***
Nie pamitam dokadnie tej rozmowy.
Powiedzenie partnerowi, jak nazywaj go
terapeuci, e masz wymylonego chopaka, to
jedno z tych najbardziej enujcych, przeraajcych dowiadcze, co do ktrych masz
nadziej, e nikt si nigdy nie dowie, e ci si
przytrafiy.
I tak wiedziaam, e to koniec.
Rozmawianie godzinami z wymylonym
chopakiem sprawiao, e atwiej byo mi potem rozmawia z tym prawdziwym. Ale byo
te tak, e kiedy ten prawdziwy wraca do
domu, to nie chciaam, eby mnie przytula,
i nie chciaam, eby mnie przytula przed
snem, bo chciaam przytula si do kogo
innego.

629/687

Kolejny wieczr, kiedy tej, bo nie le

obok tego mczyzny, obok ktrego chc
lee.
Mczyzna, obok ktrego chc lee, zasadniczo nie istnieje.
Mczyzna, obok ktrego chc lee, to ja.
Mimo tego tenia zawiozam mu jednak
rano do studia kakao w termosie i polar, bo
zmarz w nocy. Moja gowa mwia:
jestecie dla siebie stworzeni, nie znajdziesz
nikogo, kto bdzie dla ciebie taki, kto bdzie
widzia, e masz w sobie wiaty, tyle, tak
duo. Moja gowa miaa dla mnie cay
zestaw ulotek informujcych o tym, jak
bardzo nie dam sobie bez niego rady.
I spazm paczu, e ile jeszcze mog sobie
puszcza Timbalanda w pokoju i udawa, e
szalej na dyskotece.

630/687

Mwi do siebie, jakim zboczecem

trzeba by, eby ze strachu, z wielkiego
strachu przed poradzeniem sobie w prawdziwym wiecie, wymyla to wszystko.
Jest to bardzo cikie i dosy wstydliwe.
Mwi mu i odczuwam ulg. Po raz pierwszy od dawna czuj si przy nim lekko, rano
kupuj mu marynark i koszul.
Wieczorem dostaj od niego wiadomo:
nie jestem w stanie wrci do domu po tym,
co mi powiedziaa. Musz to sobie wszystko
uoy.
Nie wrci ju nigdy.
***
Mj chopak ma oczy soneczne i cay czas
si mieje.
Robi na wszystko nakadk. Na przykad
kiedy id na terapi, to to jest terapia

631/687

maeska, jego, bo musi rozwie si z on,

eby ze mn by, a ona nie chce podpisa
papierw.
Pracuj w telewizji i on te, wic to pasuje
akurat, nagrania i to, e wesoo mwi przed
kamer.
wiat jest dobry. Jest nam dobrze razem,
kocham go. To jakby pia z kogo, jakby kto
by kielichem kwiatu.
Wiem, e naprawd dziej si inne rzeczy.
Postanawiam nakrci pierwszy zupenie
wasny program, Kasia mi pomaga, siedzimy
i prbujemy umwi Makowiaka, dwch
operatorw i dwikowca na jeden dzie,
wszystko za darmo.
M. wraca do domu po dwch, trzech
piwach.

632/687

Zaczynam coraz powaniej myle o tym,

e moe nie powinnimy by razem.
Pojechalimy
na
wycieczk
samochodow, usiadam w kociele na awce
i chciaam co powiedzie do boga, o co go
poprosi. Ale zdaam sobie spraw, e nie
wiem o co. Bo przecie nawet na tej
wycieczce udawaam. I siedziaam w kociele,
i mylaam: boe, taka jestem zmczona, bo
nie wiem, co czuj, i nie jestem w stanie
przesta. Wic powiedziaam tylko: boe, nie
wiem, co mam robi. Moje uczucia nale do
czego, co nie istnieje.
Jest tu, niewygodne, i tam, w ktrym
poznaj sam siebie, nareszcie. Bo nie byo
mnie przecie dobrych kilka lat, byo tylko
znieczulanie.

633/687

ni mi si S., moja przyjacika z oglniaka. Bardzo chciaam si z ni umwi,

spotka. A ona powiedziaa, e owszem,
zgoda, tylko od jakiego czasu nie jestem
z ni szczera. Krystyna, ja nie mog si z tob umawia, kiedy ty cigle ciemniasz i nie
mwisz mi caej prawdy. Spotkam si z tob,
ale obiecaj, e bdziesz szczera.
Niele, co?
***
Robiam to ju wczeniej, prbuj siebie
uspokoi, tylko nikomu nie mwiam.
Robiam to cae ycie, robiam to, kiedy
nie mogam wytrzyma.
Nakadaam te kalki.
Miaam starszego brata, z ktrym mogam wraca od dziewitki przez skwerek
i chwil z nim porozmawia, zanim weszam

634/687

do miejsca, w ktrym byy ywe osoby istniejce bardziej obiektywnie.

Ale nigdy nie musiaam si z tego
tumaczy.
Nie musiaam te tego analizowa.
Teraz, w nowej rzeczywistoci, w ktrej
musz zdawa spraw z tego, co czuj, na
grupie oraz na terapii indywidualnej, i to jest
gwarancj tego, ebym bya trzewa, musz
powiedzie te o tym.
I jest mi z tym kurwa tak ciko, e nagle
mio i szczcie, i malowanie si dwa razy
dziennie, eby potaczy do Rihanny, zaczynaj by przytoczone potwornym,
cikim przeraeniem.
Czekam, a Aneta kolejny raz mi powie,
e to jest w porzdku. e nie dzieje si nic
zego.

635/687

***
Czwartek, 4 kwietnia 2009.
O jezus, rce mi si trzs i zasadniczo
caa si trzs.
Bo Aneta przecie mwia, e nie ma si
czego ba, e to jest objaw i ustpi. e pisarze
tak maj.
Moje ycie wewntrzne, godziny spdzone na czuych rozmowach i dotykaniu, to
jest objaw.
A dzisiaj nagle powiedziaa co innego i ja
naprawd si teraz caa trzs, mamusiu,
mamusiu, ratunku.
e mechanizm jest ten sam, co z piciem
i kompulsywnym jedzeniem. Mechanizm
zabijania blu. Za kilka tygodni moe si
pani obudzi i bdzie pozamiatane. Dokadnie tak powiedziaa.

636/687

Ja nie wiem, co miaoby by

pozamiatane.
W ogle nie rozumiem, tylko chce mi si
paka.
Jak mi to powiedziaa, to moj pierwsz
reakcj byo musz natychmiast popeni
samobjstwo.
I faktycznie, przypomniao mi si, jak pan
Leszek na Elektoralnej powiedzia, e musz
przesta pali.
Trzs si z paczu.
Jak to? A przecie tak nam byo dobrze,
od kiedy M. si wyprowadzi.
To co, to znowu robi wszystko le?
Bo jej powiedziaam, e nie mogam si
spotka z M. we wtorek, bo mj wymylony
chopak mia urodziny? Czy ona naprawd
jest taka gupia, czy niczego jej na tej

637/687

psychologii nie nauczyli, e nie rozumie, e

najwyraniej nie chciaam si z nim spotka?
Czuj si popalona, poparzona, czarna
z pootwieranymi ranami.
My si kochamy, rozumiesz? I ja mam
brata, i jestemy zdolni, i teraz nie mam
gdzie si schowa, bo mi nie pozwalasz.
I nie rozumiesz, e ja nawet nie wiem, jak
to zrobi? Mam sobie wyczy gow? Przecie ja to robi od dawna, mam te gazie, co
ze mnie wyrosy, i co, i teraz si okazuje, e to
le?
Mam go sobie po prostu odci, jak rk,
tak? Bo wtedy zapisz si na jog i angielski?
Jest mi tak ciko, e bol mnie cae
plecy.
Ja rozumiem, e ona mi nie moe na to
pozwala, bo jest psychoterapeutk, ale

638/687

w prawdziwym yciu ludzie maj rne

schorzenia, bior heroin i maj po trzy nogi.
No faktycznie, moe si troch odkleiam,
ale mylaam, e to tak ma by. e napas si
tym, super, i potem samo minie.
A tu kopniak prosto w brzuch.
Jestem za, jestem wkurwiona na ciebie,
Aneta. Teraz mi to mwisz? Teraz?
A mj wymylony chopak siedzi na
balkonie i pacze. On te nie ma lekkiego ycia, bo zostawi on i dwjk dzieci. I to on
i ja, i ja jego sowami, zwracamy si do
ciebie, wiecie: bo czuj si tak, jakby mi
kto wyrwa miso z ciaa.
***
eby nie umrze od tego mylenia, napisaam do K. Odpisaa: ale wymylony to tak
samo, jak si myli, e z kim, kogo znamy,

639/687

moglibymy robi rne rzeczy, ale fizycznie

ich nie odczuwamy.
I p godziny potem: ja te miaam
wymylone dziewczyny.
***
Pierwsz osob, ktra mi przychodzi na
myl, eby do niej zadzwoni, jest M.
Spotykam si z nim na miecie, jemy obiad.
Zaczynam paka, mwi, e nie wiem, co
mam zrobi, bo czuj si, jakbym miaa
cztery lata i kto zabra mi ukochanego
misia.
Nastpne dni s koszmarne.
Staram si gwnie spa, eby nie myle.
Odliczam dni do nastpnego spotkania
z Anet, caa w strachu. Na pewno
w midzyczasie wykonuj czynnoci zwizane z prac, ale one nigdy nie byy istotne, od

640/687

kilku lat przychodz mi z atwoci i by

moe praca to jedyne miejsce, gdzie
odpoczywam.
Denerwuj si, nie wiem, co mam jej
powiedzie. Niele mnie rozpierdolia,
gupia suko?
Wracam od niej i id spa.
Nastpnego dnia prbuj to wszystko zrozumie, spisuj sobie na kartce. Jest to dla
mnie miertelnie wane, poniewa nie chc
by zym czowiekiem. Robi co, co sprawia
mi przyjemno i rado, a teraz okazuje si,
e mam tego nie robi, poniewa jestem uzaleniona, a to jest uzalenienie.
Nic nie rozumiem.
Kiedy wymylam, to nie podejmuj aktywnoci w prawdziwym wiecie, tak Aneta
odpowiada mi na pytanie, dlaczego po dwch

641/687

miesicach dosza do wniosku, e jednak ten

wymylony chopak to zo.
Gdyby pani nie uciekaa, to co by pani
robia?
Musiaabym zacz spotyka si
z ludmi.
No widzi pani, wic zamiast ucieka,
mogaby pani pracowa na relacjach
z ludmi.
Ale ja nie chc pracowa na relacjach
z ludmi, odpowiadam sobie w gowie. Chc
ich podglda w centrach handlowych i mija
na rowerze.
To tak, jakby pani si napia albo zapalia: bl znika.
Wieczorem umawiam si z trzema
osobami. Jak dziecko policjanta. Mam pracowa na relacjach z ludmi.

642/687

Dostaj telefon z poradni, e Aneta jest

chora, a potem wyjeda na delegacj.
Nastpna wizyta ma by za trzy tygodnie.
M. nie wrci ju nigdy. Jedzie do Sopotu.
Dostaj od niego bardzo dugi list.
Nie umiemy rozmawia. Nigdy nie
umielimy i ju si pewnie nie nauczymy.
Codziennie budz si z dziur w brzuchu.
Na sam myl o tym, e mj wymylony
chopak mgby mi odgarnia wosy z czoa,
zaczynam si kurczy. Cay ten obrazek nagle
zaczyna si marszczy, czernie i by zy.
Mimo e w rodku wiem, e to skarb. e to
skarbnica wiedzy o mnie samej, ktr nigdy
si z nikim nie dzieliam, bo zawsze musiaam by jaka taka inna, taka bardziej ni to,
co w rodku. e Aneta nie ma racji, bo to jest
podejmowanie aktywnoci w prawdziwym

643/687

wiecie, to jest poznawanie siebie. Na spokojnie i bezpiecznie.

Nigdy jej tego nie powiem.
Nie wrc ju do Orodka Uzalenie
ROTA.
***
Dzwoni do terapeuty guru. Cokolwiek by
si dziao, to ona, ta osoba, dziki ktrej
trafiam na terapi do zwykego orodka, jest
dla mnie najlepszym lekarzem. Nie byam
u niej bardzo dugo.
Opowiadam jej ca histori z Anet.
Guru, czterdzieci lat dowiadczenia terapeutycznego, a si trzsie.
Wiesz co, serce mnie a zabolao.
Pacz.

644/687

Przecie to jest wyspa! krzyczy guru.

Przecie ty teraz potrzebujesz mie wysp!
I to samo minie i przejdzie.
Mwi przez gluty, e moim zdaniem to
tam jest wiele wanych rzeczy, takich terapeutycznych, z tym chopakiem, na przykad
to, e si ucz, jakie s moje potrzeby, e ja
mog by wana, i to, czego chc
To jest oczywiste przerywa mi. Ja
nie wiem sarka ze zoci co te terapeutki
maj w gowach. Przecie to jest jaka relacja
zalenoci, ona chce mie nad tob wadz.
Nie wiem, czy ona chce mie nade mn
wadz, ale wiem, e bardzo si wszystkiego
boj.
Guru mwi, e mam odpocz od Anety
i bra leki. Przepisuje mi leki na lki. Mwi,
e jestem na granicy psychozy i umczona.

645/687

Kiedy mwi, e nie mam siy zadzwoni do

orodka i powiedzie, e tam nie przyjd,
proponuje:
Jeli chcesz, zadzwoni za ciebie.
Jestem twoim terapeut. Ty si tym ju nie
przejmuj. Ty jeste najwaniejsza, a to, co si
teraz z tob dzieje, to jest krzywda.
Dwa dni pniej odbieram telefon. Guru
usyszaa przez suchawk, e kim ona
w ogle jest, e co to znaczy, e pacjent sam
nie dzwoni, i e to jaki skandal. Mwi, e to
si w gowie nie mieci i e nigdy jej nikt tak
nie potraktowa. Potem dzwoni Aneta. Kto
tu dzwoni za pani, pani Krysiu, e pani
chce przerwa terapi, o co chodzi?. Jestem
przeraona. Mwi, e chc. Ona co jeszcze,
e na jak dugo. Mwi, e nie wiem. e
zadzwoni.

646/687

Nie zadzwoniam.
Pojechaam na spyw kajakowy z M.,
mimo e si rozstawalimy. Guru powiedziaa: suchaj, to nie jest za bardzo wane, czy
si rozstajecie czy nie, ty potrzebujesz
przyrody teraz, wic jak on ci proponuje
spyw, to jed, bardzo ci prosz. Przez cay
spyw pi po pi godzin w cigu dnia.
Nigdy nie wrc do orodka ROTA.
Z M. definitywnie rozstan si p roku
pniej.
Zostan zupenie sama.
Wtedy zacznie si nawrt.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Nawrt

To jest nawrt, jedno z tych strasznych

sw. Nawrt, sowo najgorsze.
Z tych takich jak suchy kac, wyzwalacze,
zapicie.
Chocia powiedzieliby o mnie pewnie, e
po prostu znowu zaczam jara.
Jak to si stao, jak to si tu wlizgno?
Mj kolega Sebastian alkoholik, kiedy przychodzi kto nowy i trzeba byo opowiedzie
par sw o sobie, mwi, e to jest jego

648/687

druga terapia. Zapi, poniewa nie stosowa

si do zalece terapeutycznych, styka si
z wyzwalaczami. Tak mwi. Zreszt nie
skoczy tej zajebanej terapii, zacz pi
w wakacje, kiedy dosta now prac przy
komputerach.
Kurwa, nawrt. Najgorzej.
I to w takim momencie.
No przecie uczono mnie o tym na terapii, miaam warsztat Nawroty.
Pocieszam si, e jak to nazw, jak zaczn
o tym mwi, to jako mi to pomoe. Bo na
razie znowu nikt nie wie. Nikt oprcz
bliniakw ze sklepu z dopalaczami. Ale by
moe oni te nie wiedz s bliniakami
wprowadzaj w bd.
***

649/687

Gdyby to by film amerykaski

wyprodukowany przez Walta Disneya, toby
byo tak, e poszam na terapi dla alkoholikw, chodziam regularnie, pisaam
prace, a potem napisaam ksik o tym, e
terapia tak duo mi daa, nigdy w yciu nie
byam tak blisko swoich emocji, alkohol
w ogle nie jest mi potrzebny, nie myl
o nim i widz, jakie ycie na trzewo jest
wspaniae.
I potem jeszcze, e zarabiam na ycie
rysowaniem rysunkw, mam ma i dziecko,
i kredyt i byam na Madagaskarze, tak jak
sobie zaplanowaam. e pi osiem godzin na
dob i jestem radosna i yczliwa.
Ale to nie jest amerykaski film.
To jest choroba.
***

650/687

Nikt o tym nie mwi.

Nie ma takiego scenariusza.
Najwiksz wartoci jest dla mnie abstynencja pisz na forach internetowych
mczyni o ksywach takich jak Jaras
wsplnota i Dwanacie krokw.
Na
terapii
podpisujesz
kontrakt,
w ktrym jest napisane, e bdziesz
przestrzega abstynencji. Abstynencja abstynencja abstynencja. Dziwne sowo, troch
szare, jak popi.
To jedyna warto, jak masz, tak system
ci wkada do gowy.
Ale to nie ma nic wsplnego z rzeczywistoci. W ktrej wikszo uzalenionych si
wykada. Nazywa si to sowem wpadka.
Sowem takim troch zabawnym.

651/687

Nikt na mityngach nie mwi: to ci si

moe zdarzy i najprawdopodobniej si
zdarzy.
Na mityngach dostajesz te etony, breloczki, gadety, widziae na filmach za rok,
za dwa lata, za pi. I jest troch tak, jakby
nie mia nic wicej, tylko ten eton.
Wic jeli si polizgniesz, jeli si skusisz
i nie wytrzymasz, jeli ktrego razu podczas
wycieczki po Berlinie, po tuaniu si po
caym miecie i szukaniu noclegu wieczorem
wymkniesz si do nocnego, eby kupi piwo,
a potem siedem, to jest to uczucie, na ktre
nikt ci nie przygotowa.
To tajemnica poliszynela wrd pijakw
i narkomanw. e to si zdarza. Ale nikt
o tym nie powie.

652/687

Pierwszy raz to zobaczyam, jak przydarzyo si Sawce. Przestaa przychodzi, a potem nagle pojawia si cicha i blada. Piam
przez trzy tygodnie, powiedziaa. Dookoa
niej wszystko stao. Jakby bya trujca.
Jakby nie wolno jej byo dotyka. Jakby nie
wolno byo nawet myle o tym, e to si
zdarza.
Potem umar Sawki chopak, z ktrym
bya dwadziecia lat i z ktrym w kocu kilka
lat temu si rozstaa, i zostaa sama, skurczona, w mieszkaniu po matce. Zadzwonia
do mnie wtedy o dziewitej w sobot.
Krysia, Jerzy nie yje, ja pij. Mieszkaa tu
obok mnie. Akurat dzie wczeniej ugotowaam zup. Dobrze, Sawka, ja si tylko
ubior i id do ciebie, powiedziaam. Byo
dla mnie oczywiste, e pijana czy nie,

653/687

potrzebuje pomocy. Siedziaam u niej i po

raz pierwszy z ni szczerze rozmawiaam, i to
byo przeraajce. e dopiero w tym stanie
moga z siebie wyla to wszystko. Chowaa
si przede mn w kuchni, eby si napi.
Powiedziaam jej, e nie musi. Zjada zup.
I zacza opowiada, paczc, o czym bardzo
niedobrym, co wydarzyo si wiele lat temu.
Coraz bardziej niewyrana i rozmazana,
wstrzsajco samotna wrd tych meblocianek kupionych przez jej matk w latach
siedemdziesitych. Dlaczego kurwa nigdy
nie umiaam o tym powiedzie tej gupiej
suce? Dlaczego ja na tej terapii nie umiem
o tym mwi?
Wieczorem zadzwoniam do naszych
kolegw z grupy. Czy wiesz, co si dzieje ze
Sawk?. Tak odpowiedziaa mi Anna

654/687

wystraszona. Ale ja zadzwoniam do

orodka i pani Ela powiedziaa, e mam nic
nie robi, dopiero kiedy ona wytrzewieje
i poprosi o pomoc, to co mog. Powiedziaam, e byam u niej, e jest przygnbiajco
samotna. Po drugiej stronie suchawki cisza.
Ci sami koledzy, ktrzy kilka tygodni
pniej nakrzyczeli na mnie, kiedy powiedziaam, e trzewienie zawdziczam sobie,
a nie grupie i terapeutkom.
Byam zdumiona. Owszem, wiem, e alkoholika trzeba kocha mioci tward, ale
ta samotna kobieta, przeraona tym, e si
zamaa, e wszystko stracone, w moim
wiecie nie powinna zosta sama. Chocia
byo to dla mnie strasznie cikie i przez dwa
dni nie mogam si z tego podnie. Nie zastanawiaam si, co zrobi, czuam, e musz

655/687

tam pj. e ona musi zobaczy, e moe

poprosi o pomoc i nie by sama.
Zadzwonia do mnie kilka dni pniej
i mwia, zamanym gosem czowieka, ktry
straci wszystko, e przeprasza.
Abstynencja wszystko, wpadka i nawrt
nic.
Jak to si ma do nie oceniamy, najwaniejszej zasady powtarzanej na kadej
tera-lekcji?
Jak to si ma do aforyzmw wiszcych na
korkowych tablicach w korytarzach, e
niewane, ile razy upadasz, wane, ile razy
si podniesiesz?
Jak to si ma do tego, e nie ma rzeczy
dobrych ani zych, liczy si tylko
dowiadczenie?
A potem przysza kolej na mnie.

656/687

***
Kiedy leki przeciwlkowe zaczy dziaa,
przestaam si denerwowa terapeutkami
z orodka i rozbuchao si lato, jak zawsze
jedziam duo na rowerze. Ktrego penego
wieczora, to bya sobota, przystanam na
kadce nad Polem Mokotowskim, skd wida
byo granatowo-rowy brzuch nieba, dwie
wyspy drzew stoecznych i rozbyskane
miasto. Asfalt oddawa zapach dnia
i wydziela aromat nioscy obietnic tego, co
moe da letni wieczr w miecie. Znam ten
zapach z pierwszych wypraw do centrum,
kiedy w oglniaku jedziymy do Hybryd
z nadziej poznania chopakw jedcych na
deskorolkach, gdy kady mijany na ulicy
chopak mg by tym, ktry si w nas zakocha. Ten dreszcz, kiedy si ju weszo przez

657/687

bramk i siedziao w klubie z hip-hopem,

i czekao, a kto spojrzy. I owio si tych, na
ktrych spojrze warto. To jest zapach tego,
co si moe zdarzy.
Staam tam i wiedziaam, e wracam do
domu, do mieszkania, i nagle zdaam sobie
spraw, e to ju nie dla mnie. e to zakazane. e mi nie wolno. e nie ma ju dla
mnie wystpnoci nocy. e nie bd si snu
i rozmawia z przypadkowymi osobami, nie
zastanawiajc si nad tym, co mwi.
Poczuam ten sam bl i al co wtedy, kiedy
byam na diecie i wiedziaam, e ju nigdy
nie bd moga zje paczki delicji na raz.
Wsiadam na rower i pojechaam sama,
pilotka nocy, do swojej kamienicy. Miasto
zostao za mn, pod granatowym brzuchem.
***

658/687

Powiedzenie tego wszystkiego, co ju

powiedziaam, jest w sumie atwe. By moe
dlatego, e ju to mwiam. Oswoiam to.
Znam to.
Ale przyzna si przed wszystkimi, przed
caym wiatem, e to nie jest wcale tak, e
skoczyam terapi, i ju, i jestem zdrowa?
Przyzna si, e si potykaam? To pisze mi
si najciej. To pisze mi si tak, e wstyd mi
zapycha klatk piersiow. Tego si wanie
boj, e inni bd mi wytyka. Bo to powinna
by ta bajka, w ktrej osoba uzaleniona,
mia i wesoa, bierze odpowiedzialno za
swj nag, pisze list poegnalny do uywek
i jest zdrowa. I nikt nie umiera jak Philip
Seymour Hoffman, ktry by trzewy przez
kilkanacie lat, a potem wrci do naogu.
Nikt nie zaczyna nagle pi po czternastu

659/687

latach. O takich si nie mwi. Albo jeste po

jednej, albo po drugiej stronie barykady.
Chocia mj przyjaciel, magister naogu,
obecnie terapeuta uzalenie, powiedzia mi,
e zna takiego gocia, ktry raz na rok daje
sobie dyspens. I pije. Jest po terapii. Po tym
tygodniu chlania doprowadza si do
porzdku. Robi to od kilku lat.
To s legendy, ktre uzalenieniowcy
powtarzaj sobie z wypiekami na twarzy, obietnica, e moe jeszcze kiedy bdzie mona.
Nie wolno o tym mwi, to jest tabu w tabu.
To jest wykroczenie przeciwko najwaniejszemu przykazaniu, ktre brzmi:
stracie kontrol i nigdy jej ju nie
odzyskasz, i musisz si z tym pogodzi,
a kiedy si pogodzisz, musisz si nauczy y
na nowo, z nowymi rzeczami, ktre bd ci

660/687

sprawia przyjemno i napeni ci spokojem, i tafl jeziora.

Nie mona dawa obietnicy, e jeszcze
kiedy bdzie mona, nie wolno, to wykroczenie przeciwko pierwszemu przykazaniu,
przeciwko
caemu
systemowi
terapeutycznemu. Przeciwko kolegom ze wsplnoty i przeciwko innym najgorszym ludziom
na wiecie.
Tabu w tabu.
Ale te ci, ktrzy powtarzaj to sobie
z wypiekami na twarzy, dobrze wiedz, e
granica jest tak cienka, e trzeba by nienormalnym, eby z tym igra.
Ja przekroczyam granic trzy razy.
I przyznanie si do tego jest dla mnie absolutnie najcisze.
***

661/687

To si nie stao tak od razu. To si dziao

bardzo, bardzo powoli. A skoczyo si tak,
e wpadam w dziur czasow.
Poszam na imprez. Pierwsz od nie
pamitam kiedy. Zaprosia mnie koleanka,
po tym jak M. nie wrci na noc. Krysia,
chod moe z nami, to s mili ludzie, co
bdziesz sama w domu siedziaa. I w sumie
przecie czuam si dobrze, nie potrzebowaam zmienia stanu wiadomoci. Ale
nagle pojawili si obcy ludzie i si spiam.
I pomylaam, dobra, to zajaram, bd
bardziej pewna siebie.
To byo pierwsze sprzeniewierzenie si
temu stanowi umysu, ktry jest moim celem
i udziaem. Pierwsze zrobi wszystko, eby
czu inaczej, ni czuj. Potem byy nastpne.

662/687

W cigu dwudziestu czterech miesicy

trzy razy znalazam si na par dobrych chwil
w tym samym punkcie, w ktrym byam,
kiedy spotkaam pana Leszka w dinsie.
Wiedziaam, gdzie bdzie okazja, i na
sam myl o tym czuam rado.
Potem pojechaam do pracy, z kolegami,
ktrzy opowiadaj sobie o pizdach i motorach, ja jako jedna z niewielu dziewczyn plus
trzy dni pracy przed kamer. I wtedy powiedziaam: ej, Krasnal, kupujecie palenie na
wyjazd? To ja si z wami zo, czyli
zamaam kolejn zasad, nie kupuj. Ju
nie byam wtedy przywizana do orodka
ROTA, to byo po tym, jak mj chopak si
wyprowadzi.
Kiedy naprawd przesta by moim chopakiem, kiedy wyszlimy z drugiej sesji

663/687

terapeutycznej dla par, na ktrej wyrwao mi

si: nie, ja sobie nie wyobraam, e mogabym jeszcze z tob by, dzie po tym, jak
podpisaam u notariusza papiery, e jestem
wacicielk nieruchomoci, kiedy inny chopak napisa mi wiadomo: sorry, dystans
mi si wczy, mimo e dwa dni wczeniej
chcia si ze mn caowa, a ja nareszcie uwierzyam, e to moliwe, e mog by szczliwa z zupenie innym chopakiem ni ten
mj to wtedy by pitek. I siedziaam sama
w domu. I by stycze. I pomylaam sobie:
kurwa, chc i potaczy, chc do klubu.
Chc zajara. Wtedy bd wesoa. Musz. Nic
si nie stanie, przecie mam to pod kontrol.
I okazao si, e Mariusz przywozi do domu,
i p godziny potem miaam t paczk, te pi
gramw na stole. I rado. Ja pierdol. Ile

664/687

jarania. Czad. Jeszcze byam wiea, wystarczy jeden mach, eby cio mnie z ng,
jeszcze nie spakowaam torby i lufki. Pomalowaam si cieniami Dior, woyam
koszulk z Matk Bosk z Guadalupe z Pepe
Jeans London i pojechaam do Zachty na
90s party.
Nastpnego dnia, pamitam jak dzi, miaam rocznicowe spotkanie swojej grupy
z orodka.
***
Miesic pniej poznaam dopalacze.
Straszne rzeczy mona kupi na mojej
ulicy, pisaam pprzytomna (ale we
wasnym przekonaniu jake szczliwa)
w dzienniku.
Byy drogie. Zaczam traci gos. Ale nie
musiaam ju dzwoni do dilera, to jednak

665/687

zawsze jest takie upokarzajce. Mj wyglda

zupenie normalnie, mg rwnie dobrze
prowadzi sklep RTV Euro AGD, jedzi
hond, mia puchow kurtk, lubi narty.
Przyjeda do mnie do domu i nigdy nie
rozmawialimy o narkotykach. To, co
sprzedawa, byo okropne, niesmaczne, ale
nie byo nic innego, wic co, no niech bdzie
i to.
A
dopalacze
byy
wszdzie.
Z fantazyjnymi etykietami, projektowanymi
przez dziewczyny z biura, jak powiedzia mi
waciciel sklepu Euphoria. Nie wiem, co
w nich byo, ale nie chciao si po nich je
i musiay mie jaki dodatek energetyczny,
bo nie chciao si po nich spa.

666/687

Na samym pocztku chyba uwierzyam,

e skoro to nie jointy, to w sumie przecie nic
zego nie robi.
Kupowaam sze gramw co pi dni.
Chodziam na imprezy.
Poznaam nowego chopaka.
Nie umiaam mu powiedzie, e jestem
cay czas nastukana. Non stop. W pewnym
momencie si odwayam, to stao si samo.
Postanowiam, e ju dosy. Wytrzymaam
tydzie. Kiedy pojecha na wita do matki,
tak si przestraszyam, e go nie ma, e nie
ma mioci dla mnie, e nie wiem, co ze sob
zrobi, e pojechaam do sklepu. Kupiam
zero dwadziecia pi duszka. Nastpnego
dnia opalaam lufk.
Zaczo si znowu, tylko ju mu nie
mwiam. Kamaam. eby nie chrypie,

667/687

piam tran, ssaam tony tabletek Isla. Bya

wiosna, zupenie jak dzisiaj, tylko dwa lata
temu. Byam zakochana i totalnie nietrzewa.
Nie mam pojcia, dlaczego na pocztku
czerwca, po szeciu miesicach, stwierdziam, e nie, e koniec. I udao si, tylko
przez pierwsze trzewe dwadziecia cztery
godziny zwijaam si na ku ze strachu,
wyjc i paczc, a on nie wiedzia, co ma
zrobi, i rozmawia na skajpie ze znajomym,
ktry bra kiedy heroin. I ten znajomy
powiedzia mu: zostaw j, narkotyki zawsze
bd dla niej waniejsze.
O mnie to powiedzia, o Krystynie
wesoej, ktra jest jak foka, jak biaa ania,
ktra wymyla zabawy sowne, zaglda
ulicom w przewody ukryte pod asfaltem,
rysuje potwory, wyszywa na koszulkach

668/687

i umie taczy do Rihanny sama w domu,

o mnie.
Wiedziaam, e nie poradz sobie
z ciarem tej tajemnicy.
e potrzebuj szkieletu, czego, co mnie
uratuje.
Zostaam sama na weekend w domu.
Wyjecha, bo kolega powiedzia mu, e zawsze wybior narkotyki zamiast niego.
Leaam w ku i ryczaam z przeraenia. Bo
myl o tym, e nagle znowu nie bd moga
mwi do ludzi i si nimi nie przejmowa,
bya przeraajca.
Ale miaam ju narzdzia.
Wpisaam w google anonimowi narkomani. Sama, z wasnej woli, poszam na
mityng. I tym razem, kiedy w sali pomalowanej na brzoskwiniowo kto czyta

669/687

z laminatu: jestemy wsplnot kobiet

i mczyzn uzalenionych od substancji zmieniajcych wiadomo, czuam zajebist ulg. Czuam, e tam jestem bezpieczna.
Czuam, e te sowa z laminatu s o mnie.
Ale zdarzyo si to jeszcze dwa razy.
***
Nawrt to jest w ogle podstawa.
Jak zaakceptowa porak?
Jak zaakceptowa to, e si nie udao?
Przecie poszam na terapi.
Przecie otwieraam si przed czonkami
grupy i sumiennie opisywaam wszystko
w pracach.
Przecie chodziam na grup nawrotw
przez kilka tygodni. I robiam te wiczenia.
Ale jako w ogle nie mieci mi si
w gowie, e moe zdarzy si co takiego, e

670/687

bd chciaa si napierdoli. Zawsze. I w tym

widz powany bd.
A najpowaniejszy bd jest taki, e
wydaje
mi
si,
e
jestem
kurwa
wszechmocna. e bd wymyla scenariusze
cyklu dla TVN niadanie, odkurza, pisa
ksiki oraz rysowa i mie wystawy. Aha,
i jeszcze e bd robi magiczne totemy ze
zwierztami i bdzie mi si chciao zawsze
rozmawia ze wszystkimi, i nie bd si denerwowaa, kiedy dzwoni do mnie ojciec.
Pewnie dlatego mwi si, e trzeba
chodzi na mityngi. Oczywicie mi si nie
chce. Bo wol udawa przed sob, e jestem
ju kurwa zdrowa. Wszyscy wol. Raz na
jaki czas odpowiadam na pytanie: ale ju
wszystko OK?. Co to w ogle znaczy, e
wszystko OK? To znaczy, e nie jestem

671/687

uzaleniona? e nie mam doa, e nie boj si

ludzi?
Wszystko OK? znaczy jedno: czy
moemy si z tob zadawa i nie bdzie adnych problemw? Czy moemy si z tob zadawa i si nie napierdolisz?.
I ja jako nie chc zrozumie, e jestem,
powtarzam, alkoholiczk i narkomank. A to
oznacza, jak napisa pan w ksice Nie pij,
e tak jak poeta kocha poezj, a historyk histori, ja kocham mc si napierdoli. I to jest
moja sabo totalna, i nawet jeli byskotliwie odpowiadam na pytania, nawet jeli
mam adne buty i kredyt w banku, to jest
taka cz mnie, ktra nie znosi si nudzi,
rozczarowywa
i by
porzucana,
i to
dosownie nie znosi, bo musi si zaguszy
natychmiast, eby tego nie czu.

672/687

Jako nie chc tego zrozumie, a niestety

tak jest. Jak wpisujesz sobie uzalenienia
w rubryk Zainteresowania, to niestety
musisz przyzwyczai si do tego, e to si
moe zdarzy.
e si chce.
Ja staraam si udawa przed sob, e nie
chc. e mnie nie korci. e nie ulyabym
sobie zmian nastroju instant. I wtedy niestety mija czas i zdarza si to drugie. e si
polego. Jak w ogle spojrze innym w oczy?
I co z tym zrobi?
***
Drugi nawrt zdarzy si przypadkiem.
Okazao si, e te dopalacze mona kupi
przez internet. I przychodz kurierem. I kurwa zrobiam to. W nocy. Nie wytrzymaam.
Na jakiej sennej marze, pi miesicy po

673/687

tym, jak przez cay dzie tarzaam si po

ku, paczc z przeraenia, a potem
poszam na swj pierwszy mityng dla anonimowych narkomanw.
Co si stao?
Miaam problemy w pracy? Okazao si,
e chopak, z ktrym jestem, ma dziecko?
Czy w ogle co si musiao sta? Nakrzyczaa na mnie, pamitam, tak bardzo moja terapeutka, ta najstarsza, ta, ktra robi za mojego guru: ty si nie zastanawiaj, dlaczego
zajaraa, zajaraa dlatego, e chciaa,
i tyle. A ja zawsze chciaam znale jakie
usprawiedliwienie.
Ale wiem, e nie miaa racji. Miaam
problemy w pracy, nagle dostaam trzy zadania zamiast jednego, i to byo za duo, ale
mnie nikt nie nauczy, e mog odmawia, e

674/687

nie musz znosi tego na wstrzymanym

oddechu, e mog powiedzie: to dla mnie
za duo, e nie powinnam pracowa jednoczenie na trzech stanowiskach, w tym
wystpowa przed kamer. I to napicie, ten
strach dryy mnie przez miesic, a ja nawet
o nim nie pomylaam. Moe oweczkiem
skrobaam sobie w dzienniku: ojej, jestem
taka zmczona, ale w rodku dzia si jaki
koszmar, koszmar w ramach korporacji,
w ktrej nikt normalnie nie rozmawia, osoby
uywaj sw skeduling i brif, ale nie ma
dziaajcej kamery na zdjciach i musisz si
z tym pogodzi, bo tak jest.
To by drugi raz.
Trwa trzy miesice.
Mj nowy chopak nie wiem, czy widzia
czy nie, ale nic nie mwi.

675/687

Siedz i czuj t porak w sobie.

Jestem niedoskonaa. Dlatego nawrt,
zrozumienie go i przetrwanie to podstawa.
To dzie wistaka. To popenianie bdw
tak dugo, a nauczysz si nie popenia
bdw. Na przykad takich, eby nie bra si
w gar, kiedy czujesz, e nie dajesz rady.
Tylko sobie wybaczy i zrozumie, e masz
ograniczenia. I e to jest w porzdku.
***
W rodku dzieje si pieko.
Donie na siebie. Natychmiast. Donie
terapeutce, donie znajomym, donie
grupie. Donie.
Ale doniesienie niczego nie zmienia. Jak
go zdradza on, to te jej mwi w pewnym
momencie: suchaj, Danka, jest kto jeszcze
i w sumie chodzi o to, e to ma mu pomc.

676/687

Donie na siebie komukolwiek: w weekend

wypiam butelk wina. Nawet nie urwa mi
si film. W sumie podobao mi si. Tylko
rano, zanim jeszcze zszed alkohol, zapao
mnie to straszne ssanie, e przecie mog
pj do sklepu i kupi nastpn butelk. Bo
tak mi si podobao. No i to ssanie, co we
mnie chciao wicej, i wtedy nie musz
koczy nawet, bo o tym jest ta ksika
wanie.
To jest nie do zaakceptowania, bo przecie TY NIE PIJESZ. Moe nie pogodzia si
z tym, e masz problem z narkotykami. (Tak,
nie pogodziam si z tym, e mam problem
z narkotykami, bo jakbym si pogodzia,
tobym ich unikaa jak ognia, a nie laza jak
mucha do lepu, kiedy na imprezie wyczuj
jointa). Ale kiedy na Wielkanoc marynujesz

677/687

ososia w wdce, to przecie ju w ogle nie

ma prawa ci rusza, bo wiesz to w rodku
o sobie, e nie, nie ma chuja.
A potem robisz sobie jednego drinka, bo
masz kurwa limonk i brzowy cukier.
Nie, nie pijesz ju przecie.
I tak nie chodzisz na terapi, i tak
wpada w cig, znowu jaraa przez dwa
miesice, ale wygralimy t bitw, przecie to
byo w styczniu, a teraz mamy co, kwiecie.
I wypijasz ca butelk.
I znajduje ci twj nowy chopak, ktry
ci nie zna pijcej przecie, ktry ci zna jako
t mi fok lubian za to, e dobrze bawi si
bez alkoholu na imprezach, ktra mwi, e
od kiedy nie pije, jest szczliwsza.
Tak te moe si zdarzy.
***

678/687

Chyba jedynym sposobem na to, eby si

nie zdarzao, s te emocje.
To, eby wiedzie, co czujesz. I godzi si
z tym, e moesz czu nie tylko wesoo,
rado i sukces, ale te a moe nawet
przede wszystkim bezsilno, lk,
zmczenie i smutek. Moe dlatego ka
przestrzega tego systemu HALT godny
jeste bardziej bezsilny. Zo to w gruncie
rzeczy lk, ktry pojawia si, kiedy kto
narusza twoje granice, smutek bierze si
z samotnoci, a zmczenie to zmczenie,
i tyle.
A ja chc by wszechmocna. Zawsze.
Znalazam kartk z ktrego nawrotu,
kiedy siedziaam sama w swoim sonecznym
pokoju i troch przeraona tym, e znowu
mam swoj ma tajemnic, e tylko bracia

679/687

bliniacy ze sklepu z dopalaczami wiedz, co

si ze mn dzieje, i nikt wicej, pisaam, co
miaam w gowie, eby to jako zrozumie.
I dzisiaj ze zdumieniem przeczytaam: eby
mie moc. eby na trzewo mie tak moc
jak teraz i eby mi si chciao robi rzeczy
i duo.
By moe dopki nie pogodz si z tym,
e nie jestem wszechmocna, bdzie mi si
zdarzao wypi butelk wina w najbardziej
nieoczekiwanym momencie. Nie wiem.
***
Trzeci raz te zdarzy si dlatego, e nie
suchaam siebie, e nie wiedziaam, co si ze
mn dzieje, tylko chciaam by dzielna.
I jeszcze dlatego, e dostaam kosza od kogo, kto wydawao mi si, e ze mn flirtuje,

680/687

i nie wiedziaam, co z tym zrobi. Trzeci raz

by najkrtszy.
To by taki troch sza w ogle.
Zaczam nosi obcasy i sukienki.
Bo kurwa ile mona by smutnym
i siedzie na chacie. Ile.
Ten ostatni raz by na wesoo. To by hod
dla mojego wieczoru na kadce nad Polem
Mokotowskim, kiedy mylaam, e nie pozostaje mi nic innego, jak tylko siedzie
i patrze w domu na tapet. Tribute to
miasto noc.
Oczywicie nie byo mi specjalnie wesoo
z tym,
e
chodz
pozmikczana,
i wiedziaam, e to si musi jako skoczy
raczej prdzej, ale w tym momencie, kiedy
podejmujesz decyzj, e wanie pierdolisz
abstynencj i szary popi i wanie bdziesz

681/687

codziennie wychodzi na miasto, jest ncce

pikno i poczucie wolnoci. Pka tama
budowana przez kartki ksero, zalecenia terapeutyczne i kolegw z terapii, co ci nudzili,
jak mwili, i te sowa wpadka i suchy kac.
To przeraenie, czy jeste grzeczna, bo
pani terapeutka moe ci powiedzie, e le
wanie robisz, le robisz, synku, i masz gd.
Nagle wychodzi z ciebie co innego.
Ot ja tskniam do bycia wrd ludzi,
z ktrymi mogabym rozmawia. Ale nie
umiaam z nimi by i przede wszystkim nie
miaam znajomych, poniewa nienawidziam
wychodzi z domu, a w domu ciko byo mi
spotka inne osoby ni ja. A nie wychodziam, bo si baam, bo cay czas w nerwach,
bo nie wiadomo. Miaam tylko znajomych
z pracy, coraz mniej, bo ci najfajniejsi

682/687

zrezygnowali po tym, jak trzeba byo si

przeprowadzi do klocka ze szka na Domaniewskiej i zacz uywa sowa skeduling oraz siedzie cicho, bo to open spejs. Ale
i tak kiedy jeszcze miaam tych znajomych
z pracy, to ciko jednak spdzao mi si
z nimi czas, bo spotykali si w gruncie rzeczy
tylko na wsplne chlanie. A najgorsze byo
to, e wtedy i tak rozmawiali wycznie
o pracy.
Ten trzeci raz to byo lato. I wtedy poznaam wszystkich swoich nowych znajomych.
I zaczam si orientowa, e jestem coraz
adniejsza. I e ludzie mnie lubi. To byo
dziwne. Poniewa mnie nie mona lubi,
mona co najwyej si ze mnie namiewa za
moimi plecami.

683/687

Wic to by szok, wychodziam na miasto

i ci wszyscy ludzie, ktrzy normalnie byliby
najfajniejsi w klasie, oni mnie wszyscy lubili.
Wysyali mi zaproszenia na fejsbuku. I ja
z nimi rozmawiaam dugo. W cigu jednego
lata poznaam wicej osb ni przez poprzednich dwanacie. Kiedy siedziaam jako wystraszona dziewczyna M. w studiu, on
puszcza kolejne wersje utworw, a ja baam
si cokolwiek powiedzie, bo jestem dziewczyn i przecie nic nie wiem o omikrofonowaniu perkusji.
I w poowie lipca stwierdziam, e to ju
musi by koniec. Jedyna poradnia, jak znalazam, ktra moga mi pomc, ma
w nazwie MONAR. Chodz tam do dzi.
Ale w dalszym cigu jeli jestem
zmczona i poczuj ten zapach, to nie umiem

684/687

si powstrzyma. To nie chc si

powstrzymywa. Nie powstrzymasz mnie.
To jest prawda o tabu w tabu.
***
Przeczytaj to i przytul mnie.
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

Copyright by Magorzata Halber

Projekt okadki
Magda Kuc
Redakcja
Karolina Iwaszkiewicz
Opieka redakcyjna
Przemysaw Peka
Agata Pieniek
Opracowanie tekstu
d2d.pl
ISBN 978-83-240-2716-3
Ksiki z dobrej strony: www.znak.com.pl
Spoeczny Instytut Wydawniczy Znak,
30-105 Krakw, ul. Kociuszki 37
Dzia sprzeday: tel. 12 61 99 569, e-mail:
czytelnicy@znak.com.pl
Plik opracowa i przygotowa Woblink

686/687

woblink.com
===b1w/WmwJbwpoCzMENwdjUGBSalpsCGxUMVVgBDxePA8=

@Created by PDF to ePub