Nowoczesne Zarzadzanie Klubem Sportowym MU

FOOTBALL BUSINESS GROUP
Maj 2009
Nowoczesne
zarzdzanie klubem
sportowym na
przykadzie
Manchesteru United
Niniejszy artyku gocinny autorstwa Tomasza Trdy jest fragmentem pracy
magisterskiej pt. Finansowanie sportu na przykadzie Manchesteru United.
| FOOTBALL BUSINESS GROUP | Career Management | Consulting | Market Research |

| Ul. Grunwaldzka 57 | 60-169 Pozna | Poland | f: +48 61 6247105| m: +48 514817205 |
WWW.FOOTBALLBUSINESS.PL
Spis treci
1. Wstp ........................................................................................ 3
2. Manchester United historia klubu ................................................ 4
3. Struktura organizacyjna Manchesteru United .................................. 7
3.1.
Zarzd klubu ..................................................................... 15
3.2.
Manchester United Football Club .......................................... 17
3.2.1.
Old Trafford Teatr Marze ...........................................................19
3.2.2.
Akademia United i Carrington ...........................................................22
3.3.
Gwni sponsorzy klubu ...................................................... 24
3.4.
Manchester United Catering ................................................. 28
3.5.
Manchester United Interactive ............................................. 29

1.Wstp
W obecnych czasach wielu ludzi uwaa, e komercjalizacja futbolu jest zjawiskiem
stosunkowo nowym i do tego cile zwizanym z globalizacj. Jednak, jeeli signie si
do historii piki nonej, ktra swe korzenie ma w Anglii, zobaczy mona, i pocztki
dziaa zmierzajcych niekoniecznie w stron czysto sportow miay miejsce o wiele,
wiele wczeniej. Ju w XIX wieku ludzie zauwayli, e na pice mona niele zarobi. W
1888 roku Birmingham City klub pikarski w lidze angielskiej, zarejestrowano jako firm
i liczono, e zacznie on przynosi dochody. Niebawem podobne kroki poczyni wczesny
prezes Aston Villi. Co wicej, na stadionie The Villans zainstalowano pierwsz obrotow
bramk, aby pracownicy mogli prowadzi dokadne statystyki, co do frekwencji na
meczach oraz, aby przeciwdziaa zjawisku nielegalnego wchodzenia na stadion.
Wwczas to kibice, ktrzy za bardzo nie wiedzieli, co daje zmiana statusu prawnego z
klubu sportowego na spk, gono protestowali.
Dzi wspczesnych przykadw potwierdzajcych t tez jest mnstwo. Jednak
tylko jeden z nich jest najbardziej wyrazisty. Klub ten swoj dziaalnoci zapocztkowa
fal licznych zmian we wspczesnym futbolu. Obecnie jest on jedn z lepiej
rozpoznawalnych marek nie tylko w brany pikarskiej, lecz na caym wiecie1.
Spord wszystkich pikarskich firm jedn z najwikszych rzesz fanw na caym wiecie ma Manchester
United. Klubowi z Manchesteru kibicuje ponad 330 mln ludzi, co stanowi ponad 5% wiatowej populacji! Z tego
ponad 139 mln fanw okazuje swoj mio do klubu poprzez zakup gadetw. Warto zaznaczy, e ogromn
cz aktywistw (83 mln) stanowi Azjaci. Mimo, e Stary Kontynent jest kolebk futbolu, to wanie na
wschodzie klub ten corocznie notuje najwiksze zyski.
2.Manchester United historia klubu

Rozwaajc dziaalno klubw sportowych w kontekcie firm pikarskich naley
wspomnie o klubie, ktry od lat plasuje si w cisej wiatowej czowce najbardziej
rozpoznawalnych klubw. Zgodnie z wynikami bada przeprowadzonych przez firm
Deloiotte2 w roku 2006, klub ten zaj trzeci pozycj pod wzgldem najbardziej
popularnych klubw wiata.
Top 11 Najpopularniejsze kluby pikarskie Europy, marzec 2005

rdo: raport firmy Deloitte, Top 11 Najpopularniejsze kluby pikarskie Europy, marzec 2005
Mowa tutaj oczywicie o Manchesterze United. Dlaczego wanie ten klub? Ot

Manchester United to nie tylko klub pikarski. To marka, ktrej zasig ju dawno temu
wykroczy poza granice miasta Manchester i caego Zjednoczonego Krlestwa. Dzi to
marka, ktrej liczba sympatykw znacznie przekracza populacj kraju, jakim jest Polska3.
To wielki marketingowy potencja. Osiem triumfw w angielskiej ekstraklasie, pi w
Pucharze Anglii, Puchar Ligi, Puchar Zdobywcw Pucharw, zwycistwo w Lidze Mistrzw,
Superpuchar Europy i Puchar Interkontynentalny dowiody o wartoci klubu na polu
sportowym. Klubu z Old Trafford moe poszczyci si wieloma nagrodami oraz tytuami
zdobytymi w trakcie swojej 130-letniej historii. Naley tutaj wspomnie, i Manchester
United zdoby wiele trofew zarwno w skali krajowej jak i midzynarodowej.
W tym samym czasie rozpocza si jednak niespotykana dotychczas ekspansja na
polu biznesowym, dziki ktrej Manchester United sta si najbogatszym klubem
pikarskim i jedn z najbogatszych klubowych organizacji sportowych na wiecie.
2
Raport firmy Deloitte, Top 11 Najpopularniejsze kluby pikarskie Europy, marzec 2005
Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez firme Deloitte, Manchester Unitek posiada okoo 55 mln
sympatykw na caym wiecie, z czego 17 mln stanowi fani kontynentu Azjatyckiego. Niektre rda wskazuj
na liczb fanw sigajc 75 milionw.

Aby lepiej zrozumie istot dziaalnoci klubu naley rozpocz wszystko od

pocztku. Zatem na pierwszy plan wysuwa si historia w synnego klubu, ktra
ksztatowaa si w nastpujcy sposb.
European Champions Clubs Cup

European Cup Winners Cup
FA Premier League
Football League Division One
FA Challenge Cup
Football League Cup
Intercontinental Cup
UEFA Super Cup
FA Charity Shield
1968,1999
1991
1993, 1994, 1996, 1997,
1999, 2000, 2001,2003
1908, 1911, 1952, 1956, 1957, 1965, 1967
1909, 1948, 1963, 1977, 1983, 1985, 1990,
1994, 1996, 1999
1992, 2006
1999
1991
1908, 1911, 1952, 1956, 1957, 1965, 1967,
1977, 1983, 1990, 1993, 1994, 1996, 1997
Najwaniejsze sukcesy Manchesteru United (do roku 2006)

rdo: opracowanie wasne na podstawie raportu Deloitte, Manchester United Annual Report 2005
Historia Manchesteru United to ponad 123 lat tradycji i zamiowania do piki

nonej. W cigu ponad wieku pikarze, kibice i dziaacze United dowiadczyli glorii chway
oraz smutku poraki.
Manchester United zosta zaoony w 1878 roku, jednak pod inn nazw, a
mianowicie - Newton Heath LYR (Stacja kolejowa Lancashire i Yorkshire). Z kart historii
klubu mona dowiedzie si, i wczesny waciciel - Davies jako pierwszy podj decyzj
o zainwestowaniu w klub rodkw finansowych. To doprowadzio do zmiany nazwy i po
kilku alternatywnych propozycjach, wczajc w to Manchester Central i Manchester
Celtic, na przeomie kwietnia i maja 1902 roku narodzi si Manchester United.
Wanym wydarzeniem w historii klub byo przybycie Ernesta Mannalla, ktry
zosta we wrzeniu 1903 roku sekretarzem druyny, lecz nie tylko, poniewa jego
rozlega wiedza zaowocowaa tym, e zosta on pierwszym trenerem druyny. Dziki
temu sezonie 1907/1908 zesp Manchesteru United wici swj pierwszy tytu, a
mianowicie mistrzostwo Anglii. Konsekwencj tego byo przeniesienie si klubu na nowy
obiekt - Old Trafford.
Wan dat w historii klubu jest rok 1958, w ktrym miaa miejsce tragiczna
katastrofa lotnicza. 6 lutego1958 roku samolot, ktry lecia do Anglii z Belgradu po
meczu pfinaowym Pucharu Europy rozbi si na lotnisku w Monachium. Zginy wtedy
dwadziecia dwie osoby, w tym 7 pikarzy. To tragiczne wydarzenie na zawsze pozostanie
w pamici wszystkich sympatykw druyny z Old Trafford.
1986 roku druyn przej Szkot Alex Ferguson. Ferguson, ktry cakowicie
powici si powierzonym mu obowizkom szkoleniowym. Pierwszym tytuem na arenie
europejskiej by Puchar Zdobywcw Pucharw. W 1999 roku Manchester United zdoby

potrjn koron. Zdobywajc mistrzostwo i puchar Anglii oraz wygrywajc Lig Mistrzw.
W latach 90-siatych oraz wraz z pocztkiem XXI wieku, Manchester United
wygrywa wszystkie waniejsze mecze wielokrotnie powracajc do wycigu po tytu
mistrzowski, a w sezonie 2006/07 po raz kolejny we wspaniaym stylu sign po to
zaszczytne trofeum.

3.Struktura organizacyjna Manchesteru United

W czasach rosncej konkurencji midzynarodowej wiele organizacji zajmuje
strategiczne pozycje, dajce im przewag w moliwociach odniesienia sukcesu na caym
wiecie. Klub sportowy, ktry zamierza uplasowa swoj pozycj w cisej czowce lub
zwikszy skal dziaalnoci o zasig midzynarodowy czy nawet wiatowy, bdzie musia
stawi czoo adaptacji strukturalnej. Ponadto takie ukierunkowanie bdzie wymagao od
niego podjcia nowych dziaa wywoujcych nacisk na dostosowanie struktury do
turbulentnego otoczenia, w ktrym dziaa klub sportowy. Z kolei na ksztat projektowanej
organizacji, a zwaszcza na ustalenie jej strategii wpywa wiele czynnikw, a przede
wszystkim warunki szanse i zagroenia w jej otoczeniu tzn. cele, wartoci i pogldy jej
czonkw oraz silne i sabe strony organizacji. Ponadto czynnikiem wpywajcym na
struktur organizacyjn jest strategia, ktra oddziauje na wybr technologii oraz
odpowiednich ludzi do wykonywania powierzonych im zada. Zatem warunkiem
skutecznej struktury organizacyjnej jest jej zgodno i dostosowanie nie tylko do strategii
otoczenia, lecz take do rodowiska wewntrznego organizacji.
Aby lepiej zrozumie wyej wspomniane zalenoci naley wyjani kluczowe
pojcie, jakim jest struktura. Ot struktura pochodzi od aciskiego sowa structura
oznaczajcego ukad czci skadowych. Inaczej mwic to rozmieszczenie elementw
oraz zbir okrelonych relacji i zachodzcych midzy elementami przedmiotu zoonego
(systemu), bez uwzgldnienia jakoci tych elementw, czyli tego, czym s te elementy4.
Struktura organizacyjna oznacza sposb, w jaki si dzieli, grupuje i koordynuje
dziaalno organizacji, w rozumieniu wzajemnych stosunkw midzy kierownikami i
pracownikami, kierownikami i kierownikami oraz pracownikami i pracownikami 5. Z kolej
J. Zieleniewski definiuje struktur organizacyjn, jako caoksztat stosunkw midzy
elementami tworzcymi cao przedsibiorstwa, ktre w istotny sposb przyczyniaj si
do jego powodzenia6.
W klubie sportowym struktura podobnie jak w przedsibiorstwie peni bardzo wane
funkcje. Jest motorem napdowym podejmowanych dziaa, reguluje i ksztatuje ad
wewntrzny organizacji. Jej ksztat jest najczciej rezultatem jednoczesnego dziaania
wielu zmiennych oraz sytuacyjnych, z ktrych najwaniejszymi s: cele organizacji,
sposoby
ich
osigania, jak
rwnie wewntrzne i
zewntrzne uwarunkowania
wpywajce na realizacj wczeniej wspomnianych celw.

Wewntrznym uwarunkowaniem tworzenia struktury organizacyjnej s wizi
organizacyjne, ktre wyraaj stosunki miedzy stanowiskami pracy i komrkami
organizacyjnymi, w ktrych zostay zlokalizowane zasoby ludzkie i rzeczowe organizacji.
4
K. Mra, Struktury organizacyjne: analiza wielowymiarowa, PWN, Warszawa 1983, s. 4

J.A.F Stoner, R.E. Freeman, D.R Gilbert, Kierowanie, PWE 2000, s. 322
6
J. Zieleniewski Organizacja zespow ludzkich. Wstp do teorii organizacji i kierowania, Warszawa, PWN 1982
s. 91
5

Wizi te s najczciej klasyfikowane ze wzgldu na kierunek powiza. Z tego punktu

widzenia mona je podzieli na nastpujce7:
subowe
(hierarchiczne)
zachodzce
na
tle
rozmieszczenia
uprawnie
decyzyjnych,
techniczne (specjalizacyjne) zachodzce na tle podziau pracy,
funkcjonalne zachodzce na tle zrnicowania kompetencji zawodowych,
informacyjne zachodzce na tle wymiary informacji.
Z kolei czynnikiem zewntrznym wpywajcym na ksztat struktury organizacyjnej
jest otoczenie, w ktrym dziaa organizacja. Naley tutaj pamita, i organizacja i
otoczenie wywieraj na siebie nawzajem wieloraki wpyw, wywoujc tzw. sprzenie
zwrotne, ktre jest niezbdne w unikaniu zakce w przepywajcych midzy nimi
informacjami.
Tak wic za gwne wyznaczniki struktury organizacyjnej mona uzna:
strategie i plany osigania celw,
technologie stosowane w realizacji tych strategii,
ludzi zatrudnionych na wszystkich szczeblach i ich funkcje,
rozmiary organizacji.
Mona zatem stwierdzi, e struktura organizacyjna to wewntrzna budowa
rozpatrywana jako funkcjonalna zaleno poszczeglnych elementw tworzcych pewien
ukad8.
Prawidowa
struktura
organizacyjna
powinna
spenia
co
najmniej
trzy
podstawowe wymogi:
zapewnia osiganie celw, ktre stawia sobie grupa ludzi tworzcych dan
organizacj,
by wystarczajco trwaa, aby umoliwi nieprawne funkcjonowanie organizacji,
uatwi przystosowanie organizacji do zmieniajcych si warunkw w otoczeniu.
Struktury organizacyjne klasyfikuje si w rny sposb w zalenoci od przyjtego
kryterium. Najoglniej, z uwagi na rodzaj funkcji, struktury organizacyjne dzielimy na
struktury kierowania i struktury produkcyjne. Ze wzgldu na rodzaj wizi organizacyjnej
w strukturach kierowania (zarzdzania) wyrniamy nastpujce struktury: liniow
(przedmiotow), funkcjonaln, sztabowo-liniow9.
Postpujca specjalizacja zawodowa, wzrost oglnego poziomu kwalifikacji,
zmiany wartociowania i bodcw dziaalnoci wywouj jednak zjawiska kryzysowe w
obowizujcych powszechnie strukturach kierowania. Ten stan wymusza w sferze
kierowania poszukiwania nowych rozwiza strukturalnych, umoliwiajcych lepsze
7
Praca pod red. Przybya M., Organizacja i zarzdzanie Podstawy wiedzy menederskiej, Wydawnictwo im.
Oskara Lanego we Wrocawiu, Wrocaw 2001, s. 53
8
Ibid., s. 54
9
Wicej informacji na temat rodzajw struktur patrz M. Bielski, Podstawy teorii organizacji i zarzdzania,
Warszawa 2002, s.139-154
wykorzystanie kadr oraz zwikszenie kreatywnoci i wydajnoci zespow ludzkich, ktre

s podstaw dobrze dziaajcego klubu sportowego. Wszystko to wiadczy o potrzebie, a
nawet koniecznoci dostosowania struktury organizacyjnej do zmian zachodzcych w jej
otoczeniu. Dlatego te stworzono nowoczesne koncepcje doskonalenia organizacji
kierowania, za porednictwem nowoczesnych struktur organizacyjnych. Najwaniejsze z
nich to struktura dywizjonalna oraz macierzowa10.
Manchester United z ca pewnoci zasuguje na miano klubu wyjtkowego,
globalnego o wielkim potencjale, konsekwentnie budowanego z myl o sukcesie
komercyjnym. Jego warto, zdaniem specjalistw z firmy Brand Finance, wynosi ok. 225
mln
funtw (estymacja na podstawie analizy
aktywnoci
marketingowej klubu).
Jednoczenie konsultanci ze wspomnianej firmy zastrzegaj, i warto ta moe istotnie

wzrosn w cigu najbliszych kilku lat (do poziomu ok. 1 mld funtw), jeli
powodzeniem zakoczy si jej wprowadzenie na rynek chiski i amerykaski. Aby tak
potna organizacja moga poprawnie funkcjonowa niezbdna jest waciwa struktura
organizacyjna. Jej stworzenie zajo wiele lat, lecz dzi wida tego efekty. Czas, gdy klub
wszed
na
sportowe
szczyty
zbieg
si
okresem
dynamicznie
wzrastajcej
komercjalizacji futbolu, a umiejtne wykorzystanie szansy byo zasug specjalistw od

prowadzenia
biznesu.
Mimo
faktu,
klub
nie
osiga
ostatnich
miesicach
spektakularnych sukcesw na boiskach ligowych i europejskich, z ca pewnoci

zwycia na polu marketingowym. United oferuje produkt, ktry od dziesitek lat
odznacza si wysok jakoci, a jako ta pozwolia klubowi pozyska rzesz lojalnych
zwolennikw.
Manchester United to holding, czyli organizacja, ktra grupuje rne, teoretycznie
samodzielne podmioty gospodarcze, w mniej lub bardziej wyrany sposb powizane ze
sob, przy czym jeden z podmiotw ma w tych powizaniach pozycj dominujc i
podporzdkowuje sobie pozostae11. Podlego
posiadania
przez
jedn
ze
spek
(czsto
ta wynika
zwan
moe przykadowo z
nadrzdn,
dominujc,
kontrolujc, naczeln lub matk) odpowiednio znaczcej czci majtku innej

spki
lub
spek
(zwanych
spkami
podporzdkowanymi,
zalenymi,
kontrolowanymi lub crkami). Spce nadrzdnej przypadaj zwykle strategiczne

funkcje zarzdzania dotyczce caoci struktury holdingowej, a spki podporzdkowane
koncentruj si na operatywnych funkcjach zarzdzania i na dziaalnoci produkcyjnej
oraz, jak to mam miejsce w przypadku Manchesteru United, dziaalnoci usugowej.
Termin holding wszed na stae do jzyka polskiego, dlatego jak pisze Z. Kubot, prby
zastpowania
10
11
go
innymi
pojciami
rodzaju
koncern,
grupa
spek,
grupa
M. Krupa, Struktury organizacyjne - zarys problematyki, prezentacja w Power Point, s. 17

Z. Kreft, Holding grupa kapitaowa, Warszawa 2004, s. 19
przedsibiorstw,
lub
te
stosowanie
go
zawonym
znaczeniu
nie
znajduj
12
uzasadnienia .
Podejmujc zatem prb okrelenia istoty i pojcia holdingu w odniesieniu do
klubu sportowego naley abstrahowa od regulacji prawnych, traktujc holding jako
form organizacyjn wspdziaania przedsibiorstw. Forma ta charakteryzuje si
nastpujcymi cechami:
jednoci decyzji oraz funkcjonowania,
podporzdkowaniem wszystkich przedsibiorstw wchodzcych w skad holdingu
jednolitemu kierownictwu,
ograniczeniem
waciwej
autonomicznemu
przedsibiorstwu
samodzielnoci
decyzyjnej jego kierownictwa,

utrzymaniem osobowoci prawnej poszczeglnych przedsibiorstw wchodzcych w
skad holdingu.
Ponadto naley pamita, i holdingi s alternatyw dla przedsibiorstwa
wielozakadowego,
szczeglnym
przypadku
powstanie
holdingu
moe
by
nastpstwem przeksztacenia przedsibiorstwa wielozakadowego. W wyniku tego w

miejsce jednego samodzielnego pod wzgldem prawnym podmiotu pojawia si kilka
podmiotw powizanych kapitaowo.
Reasumujc, stwierdzi mona, e holding w swej klasycznej postaci jest
wynikiem ewolucji struktur organizacyjnych zarwno w skali makroekonomicznej, jak i
pojedynczego przedsibiorstwa, zwizanej z koncentracj kapitau, wystpowaniem
konkurencji, akumulacji kapitau, zrnicowaniem si siy poszczeglnych przedsibiorstw
produkcyjnych i usugowych oraz rozwojem rynku kapitaowego. A zatem mona
wymieni pewne zalety oraz wady holdingw. Do pierwszych zaliczy mona:
moliwo przejciowego finansowania dziaalnoci przedsibiorstw nalecych do
holdingu, poprzez wykorzystanie jednych spek na rzecz innych,
omijanie
ogranicze
(najczciej
wynikajcych
ustawodawstwa
antymonopolowego),
rozoenie ryzyka inwestycyjnego,
kreowanie nowych spek.
Oznacza to, e bardzo istotny wpyw na funkcjonowanie holdingu ma jego
struktura organizacyjna, ktra stwarza szans efektywnego wykorzystania rodkw
kapitaowych jednego podmiotu na rzecz drugiego. W przypadku holdingu z Manchesteru
bdzie to na przykad utworzenie sieci hoteli lub restauracji klubowych za pienidze
uzyskane ze sprzeday biletw, czy stworzenie pakietu ubezpiecze dla kibicw. Relacje
takie ujawniaj cise zalenoci pomidzy poszczeglnymi podmiotami wchodzcymi w
skad holdingu i dowodz, e kada z jednostek ma wpyw na ksztatowanie si struktury
12
Z. Kubot, Struktury holdingowe, Zielona Gra 1993, s. 5

10
holdingu. Ponadto uaktywnia si rwnie wolne kapitay w obrocie poza inwestycyjnym,

a jednostki tworzce holding posiadaj wasne kierownictwo i przedmiot dziaania oraz
samodzielno pod wzgldem prawnym. Holding nie jest jednak wolny od wad, dlatego
te do najwaniejszych z nich mona zaliczy:
sab ochron praw wsplnikw spek podporzdkowanych,
ograniczenie przepywu informacji pomidzy wsplnikami,
podporzdkowanie interesw spek jednej spce wiodcej,
stosowania praktyk monopolistycznych poprzez powizania personalne.
Aby lepiej zrozumie dziaalno klubu pikarskiego z Manchesteru, trzeba przyjrze si
bliej strukturze oraz przeanalizowa przepywajce przez klub rodki finansowe.

11
Manchester United
Manchester
United
Football Club
Manchester
United
Catering
Manchester
United
Interactive
Stadion
pikarski
Pikarze
Merchandising
W trakcie
meczu
Sponsorzy
Poza
meczem
Sprzeda
biletw
Media
Zagraniczny
Hotele
Strona
internetowa
Restauracje
Kino
Krajowy
MU Finance
Struktura organizacyjna Manchesteru United

rdo: opracowanie wasne na podstawie prezentacji Manchester United 081284
12
Mona zauway, e w skad holdingu z United wchodz trzy podmioty

gospodarcze: Manchester United Football Club, Manchester United Catering (Agency
Company) oraz Manchester United Interactive (hotele, telewizja, czasopisma itd.).
Analizujc budow struktury organizacyjnej holdingw mona wydzieli okrelone,
charakterystyczne elementy strukturalne, wyodrbnione z uwagi na szczebel dziaalnoci
oraz funkcj jak peni13
Pierwszym z nich s jednostki podstawowe realizujce procesy realne (produkcja,
sprzeda, zaopatrzenie, serwis itd.), ktre maj przynajmniej czciowo autonomi
prawn. W przypadku holdingu z Manchesteru bdzie to klub sportowy, bdcy
podstawow i wiodc jednostk w caym holdingu. Peni on funkcj napdow w
postaci wiadczenia usug dla kibicw, ktrzy zgromadzili si na stadionie, by zobaczy
wysp swoich ulubiecw.
Drugim podstawowym elementem struktury holdingu jest jednostka nadrzdna,
wystpujca jako spka zarzdzajca, lub jako agregat zarzdu i wydziaw centralnych
spki wiodcej. Jednostk taka jest z ca pewnoci zarzd Manchesteru, ktrego
zakres realizowanych funkcji koncentruje si gownie na: planowaniu, organizowaniu oraz
kierowaniu i kontrolowaniu.
Oprcz tego w strukturze bardziej rozbudowanych holdingw pojawiaj si
jednostki
porednie.
Gwn
ich
funkcj
jest
szeroko
rozumiana
harmonizacja
(koordynacja) dziaania jednostek podstawowych, gdy z uwagi na nadmiern rozpito

zarzdzania lub zrnicowanie jednostek podstawowych, wykonanie tej funkcji przed
jednostk nadrzdna jest utrudnione. Ponadto jednostki porednie sw dziaalnoci
wspieraj dziaanie jednostek podstawowych i maj istotny wpyw na wyniki dziaania
caego holdingu. Dlatego te do jednostek takich w holdingu United mona zaliczy na
przykad telewizj, pras czy choby sie hoteli, ktre buduj dobry wizerunek marki
klubu zarwno wrd kibicw jak i spoeczestw na caym wiecie.
Bardzo czsto mona spotka si z okreleniem, i struktury organizacyjne
holdingw s z definicji strukturami zdywizjonalizowanymi. Zatem naley si tutaj
zgodzi z H. Jagod i B. Haus, i w sytuacji takiej poszczeglne spki zalene tworzce
holding s traktowane jako pojedyncze dywizjony, stanowice sektory przedmiotowe za
osigane wyniki14.
Idc
dalej takim tokiem rozumowania mona stwierdzi, e
problematyka zdywizjonalizowanych struktur holdingowych zwizana jest nierozcznie ze

zjawiskiem grupowania jednostek podstawowych i powstawania w ten sposb jednostek
porednich. Analogicznie naleaoby rwnie spojrze na funkcjonowanie struktury
holdingw, gdzie wspomniane wyej jednostki porednie grupuj jednostki podstawowe
na podstawie kryterium realizowanych przez nie funkcji.
13
14
J. Jagoda. B. Haus, Holding organizacja i funkcjonowanie, PWE Warszawa 1995, s. 96

Ibid., s. 102
13
Obecnie w duych holdingach dominuj struktury zdywizjonalizowane, gdzie

jednostki porednie strukturalizowane s nie na podstawie kryterium funkcji, lecz
kryterium przedmiotowego. Oznacza to, e sektory przedmiotowe (dywizjony) mog by
wyodrbniane na podstawie poszczeglnych produktw, czy grup produktw, obiektw
lub te regionw. W duych holdingach dziaajcych na rozlegych zdywersyfikowanych
rynkach,
przypadku
struktury
zdywersyfikowanej
powstaje
jednak
problem
harmonizacji podziau wedug produktw, co z kolei moe prowadzi do powstania

struktur o charakterze dwuwymiarowym. Ponadto naley pamita, aby wyposay
poszczeglne jednostki we wasne suby funkcjonalne, co w znacznym stopniu wpywa
na ich autonomi.
Struktury dywizjonalne uatwiaj zarzdzanie poprzez jej decentralizacj w skutek
przejmowania przez poszczeglne jednostki caoci odpowiedzialnoci za prowadzone
dziaania. Umoliwia to naczelnemu kierownictwu skoncentrowanie si na problemach
strategicznych poprzez odcienie od biecej dziaalnoci koordynacyjnej w zakresie
poszczeglnych funkcji oraz daje pewn elastyczno w odpowiadaniu na sygnay
rynkowe.

14
3.1. Zarzd klubu

Swe wyniki finansowe Manchester United zawdzicza w gwnej mierze Martinowi
Edwardsowi dyrektorowi wykonawczemu do roku 2000. Przej on wadz w klubie po
ojcu - Louisie, ktry zainwestowa w klub w latach 50. XX wieku. Jednak to jego
nastpca - Peter Kenyon (obecnie budujcy potg pikarsk w Chelsea Londyn) jest
uwaany za tego, ktry doprowadzi do udanej ekspansji marki Manchester United nie
tylko na wyspach, ale i na wiecie. W 1991 roku wprowadzi on Manchester United na
gied. Co prawda United nie by pierwszym klubem, ktry zdecydowa si na taki krok,
ale decyzja ta ugruntowaa pozycj Manchesteru United jako najbogatszego klubu na
Wyspach. Podczas wprowadzenia na gied, United zostao wycenione na 47 mln .
Ponadto Peter Kenyon by osob reprezentujc klub w negocjacjach umw z
najwaniejszymi sponsorami - Vodafone ( umowa 4-letnia na kwot 30 mln funtw,
przeduona w 2004 roku; warta 36 mln funtw) i Nike ( okres 13 lat; warta 303 mln
funtw15) oraz wspautorem nowatorskiego projektu wsppracy promocyjno-handlowej
z klubem amerykaskiej ligi baseballowej New York Yankees. Kenyon pomg rwnie
klubowi osign niezwyk popularno i rozwin przedsiwzicia komercyjne na
dochodowym i charakteryzujcym si olbrzymim potencjaem rynku azjatyckim. Udao
mu si rwnie zbudowa pozytywne relacje z fanami, ktrym poprzednie wadze nie
powicay wiele uwagi.
W 1999 roku rzd brytyjski zablokowa prb przejcia klubu przez Ruperta
Murdocha, australijskiego miliardera, waciciela jednej z najwikszych na wiecie
korporacji prasowej, telewizyjnej i wydawniczej - News Corporation. Udao si to jednak
kolejnemu, Malcolmowi Glazerowi, biznesmenowi plasujcemu si na 287 miejscu wrd
najbogatszych ludzi ameryki16. Stopniowo dokonywa on wykupu akcji Manchesteru. W
ten sposb sta si prawnym wacicielem klubu z Old Trafford nabywajc okoo 97,3%
akcji, ktre cznie kosztoway ponad 790 mln funtw. Fanom nie podobao si, e o
losach ich zespou bdzie decydowa biznesmen zainteresowany bardziej wynikami
finansowymi ni sportowymi. Glazer dodatkowo narazi si zadueniem klubu. Pod jego
zakup wzi gigantyczny kredyt o wysokoci 850 mln dolarw, ktry spacany jest z
wpyww Manchesteru. Glazer jest wacicielem klubu, niemniej jednak, aby skutecznie
zarzdza
tak
wielkim
globalnym
przedsibiorstwem
potrzebny
jest
sztab
profesjonalistw, ktry przedstawia si nastpujco (patrz tabela):
15
16
www.footballeconomy.com
http://www.devilpage.pl/index/dzialy/113/malcolm_glazer
15
Skad Zarzdu Manchesteru United
Peniona Funkcja
Imi i Nazwisko
Waciciel klubu
Malcolm Glazer
Honorowy prezydent
Martin Edwards
Prezesi do spraw transferw
Joel Glazer i Avram Glazer
Dyrektor wykonawczy
David Gill
Szef operacyjny
Michael Bolingbroke
Dyrektor komercjalny
Lee Daley
Dyrektorzy niewykonawczy
Bryan Glazer, Edward Glazer, Kevin

Glazer i Darcie Glazer
Dyrektorzy ds. futbolu
Martin Edwards, Sir Bobby Charlton,

Maurice Watkins, Michael Edelson i
Ken Merrett
rd: www.manutd.com/default.sps?pagegid={6FF068D5-0D8B-40C8-A630-7073DD7AF5DC}
Interesujcym zdaje si by fakt, i Malcolm Glazer stworzy stanowiska

dyrektorw niewykonawczych (non-executive director), ktre osadzi czonkami swojej
najbliszej rodziny. Chodzi tu o osoby na stanowiskach dyrektorskich, ktre faktycznie
nie zajmuj si zarzdzaniem i podejmowaniem wanych, kluczowych decyzji dla klubu
(przedsibiorstwa), ale pojawiaj si na oficjalnych imprezach i figuruj w dalszym cigu
jako wana osobisto firmy17.
Ponadto, po wykupie wikszoci akcji waciciel klubu wycofa wszystkie akcje z
giedy londyskiej. Po 14 latach jeden z najbogatszych klubw pikarskich na wiecie nie
jest ju notowany na parkiecie. Jak podaje amerykaski tygodnik "The Times", waciciel
klub w cigu piciu lat zamierza podnie ceny biletw na mecze a o 52 procent. Ten i
inne rodki spowodowayby wzrost zysku rocznego klubu ze 161 mln funtw obecnie do
oczekiwanej przez Glazera w 2010 roku sumy 248 milionw funtw 18. Std miedzy
innymi suszna obawa kibicw, e nowy waciciel bdzie dy wszelkimi rodkami do
maksymalizacji zysku.
17
Zalecenie Komisji z dnia 15.02.2005 dotyczce roli dyrektorw niewykonawczych lub bdcych czonkami
rady nadzorczej spek giedowych i komisji rady nadzorczej, Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej L52/51
18
www.sport.pl/sport/1,69628,2782217.html
16
3.2. Manchester United Football Club

Analizujc struktur holdingu Manchesteru United szczegln uwag naley
powici klubowi pikarskiemu, ktrego dziaalno ju dawno wykroczya poza granice
Zjednoczonego Krlestwa. Klub, bowiem angauje si w rozmaite akcje na caym wiecie,
udziela rwnie pomocy potrzebujcym, kreujc w ten sposb swoj mark oraz
pozytywny obraz zarwno wrd kibicw jak i spoeczestw na caym globie.
Niemniej jednak cigle niezmiennym pozostaje gwne rdo utrzymania si
klubu, a mianowicie dochd ze sprzeday biletw, praw medialnych (transmisje
telewizyjne, radiowe, internet), powierzchni reklamowych oraz dziaalno komercyjna.
Warty wspomnienia jest rwnie fakt, i w Anglii rednie przychody z jednego
meczu uzyskane ze sprzeday biletw w roku 2005 wyniosy 1,61 mln euro19. Liderem na
wyspach jest Manchester United, w ktrym dochody z biletw stanowi 42 procent caoci
rocznego przychodu. Jak twierdzi prezes Rady Dyrektorw Deloitte Central Europe W.
Szwoch20 w Anglii wikszo klubw pikarskich postawia na widzw z tzw. redniej
klasy. Ludzi, ktrych sta na zapacenie za bilet kilkudziesiciu funtw, ale w zamian
wymagajcych
spenienia
odpowiednich
warunkw.
Nowoczesna
baza
sanitarna,
bezpieczestwo, oprawa widowiska sprawiaj, e kibice kupuj stosunkowo drogie

bilety.
Najwyszy dochd ze sprzeday biletw we woskiej Serie A maj kolejno kluby:
AC Milan oraz Juventus Turyn. Swoj dziaalno opieraj one rwnie na potnych
rodkach finansowych uzyskiwanych ze sprzeday praw medialnych i dziaalnoci
komercyjnej.
W niemieckiej Bundeslidze najwiksze udziay w przychodach klubw maj rodki
uzyskiwane ze sprzeday powierzchni reklamowych. W Bayernie Monachium stanowi to
63 procent wszystkich dochodw.
Jak podaje dalej raport Deloitte, w roku 2005 spord klubw pikarskich,
najwikszy dochd uzyska Real Madryt. Pod uwag wzito przede wszystkim wyniki
sprzeday wejciwek, praw telewizyjnych czy pamitek. Nie rozpatrywano m.in.
inwestycji Romana Abramowicza w Chelsea.
19
20
Raport firmy Deloitte, Deloitte Sport Group, luty 2005

Dni Marketingu Sportowego: Futbol miliarderw 2005 Pozna
17
Nazwa klubu
Dochody klubw pikarskich 2005

275,7
Real Madrid
Manchester United
AC Milan
Juventus
Chelsea
FC Barcelona
Bayern Munich
Liverpool
Inter Milan
Arsenal
AS Roma
Newcastle
Tottenham
Schalke 04
Lyonnais
Celtic
Manchester City
Everton
Valencia
Lazio
246,4
234,0
229,4
220,8
207,9
189,5
181,2
177,2
171,3
131,8
128,9
104,5
97,4
92,9
92,7
90,1
88,8
84,6
83,1
0,0
50,0
100,0
150,0
200,0
250,0
300,0
Wielko dochodu (mln. euro)
Dochody klubw pikarskich w roku 2005

rdo: opracowanie wasne na podstawie raportu Deloitte Football Money League 2005
Jak wida w czowce dominuj kluby z Europy. Pierwsze miejsce Realu wiadczy
o tym, jak wany jest marketing. Klub ten nie osign przecie ostatnio znaczcych
sukcesw sportowych, a jego przewaga nad drugim z kolei Manchesterem United jest
spora. Oczywicie, te dane s wane dla klubw, za nieco mniej dla kibicw, ktrzy wol
kolejne trofea.
Take najwyszy dochd ze sprzeday praw medialnych (transmisje TV i radiowe)
uzyskaa liga angielska. Za trzyletni kontrakt z firm BsKyB/Setana uzyskano 842 mln
euro. Na drugim miejscu uplasowaa si liga francuska - 3-letni kontrakt z Canal Plus na
kwot w wysokoci 600 mln euro. Tylko 95 mln euro uzyskaa liga hiszpaska za 3-letni
kontrakt z konsorcjum Sogecable.
Pod wzgldem efektywnoci zarzdzania najlepsza sytuacja jest w lidze angielskiej
i niemieckiej, gdzie kluby s dochodowe, majc wysze przychody ni wydatki. We
Francji i we Woszech niektre zespoy ligowe odnotowuj straty.
Reasumujc, sprzeda biletw oraz prawa do transmisji meczw, czy powierzchni
reklamowych nadal pozostaj kluczowym rdem uzyskiwania przychodw gigantw
futbolu. Nie oznacza to jednak, i czoowe kluby pikarskie koncentruj si jedynie na
tych rdach. Istniej poza nimi inne, a mianowicie muzea, restauracje, hotele, czy
catering, ktre w znacznym stopniu przyczyniaj si do wzrostu uzyskiwanego dochodu.
W dzisiejszych czasach kluby sportowe kojarzone s ju nie tylko z widowiskiem
sportowym, lecz z ca sieci innych towarzyszcych im przedsiwzi wspierajcych i
propagujcych ten najpopularniejszy na wiecie sport pik non.

18
3.2.1.
Old Trafford Teatr Marze
Analizujc dziaalno klubu United nie sposb pomin obiektu, bez ktrego cae
przedsiwzicie nie miaoby racji bytu. Mowa tutaj oczywicie o stadionie pikarskim
znanym wszystkim kibicom Manchesteru oraz fanom piki nonej pod nazw Old Trafford.
Naley rwnie pamita o tym, e pika nona to nie tylko gra zespoowa, umiejtnoci
zawodnikw oraz duch rywalizacji i walki o zwycistwo. W dzisiejszym czasach coraz
waniejsz rol w tym sporcie odgrywaj wanie obiekty sportowe najczciej kojarzone
ze stadionami pikarskimi. W nowoczesnym futbolu s one niejednokrotnie wizytwk
najwikszych zespow wiata. To wanie one s rdem zachwytu oraz dumy klubw i
ich kibicw. To na stadionach znajduj si pomieszczenia z trofeami. Wreszcie, s one
jednym z gwnych rde dochodowych. Znana druyna pikarska podczas pojedynczego
meczu jest w stanie zarobi nawet 3 miliony funtw, czyli tyle, ile rwnowarto dobrej
klasy bramkarza. Dla porwnania przytoczy tutaj mona transfer polskiego bramkarza
Tomasza Kuszczaka, ktrego transfer z West Bromwich kosztowa Manchester United 2,9
mln funtw21.
Old Trafford to jeden z najpikniejszych i najbardziej bliski sercu kibica United
obiekt sportowy na wiecie. Na co dzie swoje mecze rozgrywa tu najlepsza druyna w
Anglii i
jedna z lepszych na wiecie
- Manchester United. Najatrakcyjniejszy,
najprzestronniejszy i najbardziej niezwyky stadion, jaki kiedykolwiek widziaem. Jako

boisko pikarskie jest bezkonkurencyjny na wiecie, to jest zaszczyt dla Manchesteru oraz
dom druyny, ktra moe czyni cuda22 - te sowa zostay napisane w "Sporting
Chronicle", w dniu otwarcia stadionu; 19-stego lutego 1910 roku.
Aby lepiej zrozumie funkcjonowanie tego potnego obiektu, ktrego koszt
budowy szacuje si na ponad 60 milionw funtw, naley przedstawi jego elementy
skadowe. Ot stadion dzieli si na 4 trybuny:
The North Stand - Pnocny sektor Old Trafford zosta powikszony w 1996 roku do 25
tys. miejsc. Jest to olbrzymia, trzykondygnacyjna konstrukcja, uyto do jej budowy 4 tys.
ton elaza i 4,5 tys. ton betonu. Trybuna ma wysoko 200 stp, posiada 4 wiee i
najwikszy w Europie dach wspornikowy. Masywne wiee wznoszce si nad boisko
zastraszaj przeciwnika.
The South Stand - Gwna cz Old Trafford, poudniowy sektor wyznaczono tutaj
znaczny obszar zawierajcy krzeseka wyposaone w panele dla prasy. South Stand
posiada rwnie trybun dla managerw, kierownikw klubu, dyrektorw, luksusowe
restauracje oraz apartamenty czonkw zarzdu.
The East Stand - Wschodni sektor, dawniej znana jako Scoreboard End (tablica wynikw
kocowych). Ostatnio zastpiono j dwoma nowoczesnymi, elektronicznymi w rogach
21
22
http://www.devilpage.pl/index/dzialy/97/transfery-2000-2007
http://www.devilpage.pl/index/dzialy/82/old_trafford
19
czci pnocnej. Trybuna jest przeznaczony dla fanw United, jak rwnie dla kibicw
przyjezdnych oraz dla niepenosprawnych. Kibice goci zawsze mog liczy na 3 800
miejsc. Na europejskie puchary limit jest zwikszany o kolejne 3 tys. miejsc. Ze
wzgldw bezpieczestwa w 1993 roku zostay zamontowane krzeseka.
The West Stand - Zachodnia trybuna zwana Stretford End. Kiedy jeszcze nie byo miejsc
siedzcych, Stretford End by falujc "mas" prawie 20 000 stojcych fanw United,
ktrzy naleeli do najgoniejszych w Wielkiej Brytanii. W kwietniu 2000 r. zostaa
wybudowana druga kondygnacja z siedzeniami, zwikszajc pojemno do 67 750. W
czci zachodniej jest miejsce dla rodzin. Wraz z rodzicami i dziemi, kibicujcymi Man
Utd zasiadaj rodziny kibicw zespou goci. Uczyniono tak, gdy ma to zapobiec
pniejszej agresji modziey oraz uczu kulturalnego dopingu i ycia w przyjani z
innymi kibicami. Na razie nie ma adnych planw rozbudowy stadionu w najbliszej
przyszoci.
Stadion
pikarski
to
nie
tylko
trybuny
dla
kibicw
Manchesteru
United,
przyjezdnych goci, czy rodzin zawodnikw. Na terenie stadionu znajduje si Muzeum

United, ktre w kwietniu 1998 roku otworzy sam krl futbolu Pele. Warto doda, e
muzeum to cieszy si niesychan popularnoci. Rocznie odwiedza je rednio ok. 200
tys., co powoduje, e do kasy klubowej wpywa blisko 0,5 miliona . Zajmuje 3 pitra i,
podobnie jak kawiarnia i sklep, jest wbudowane we wschodni trybun stadionu. Muzeum
klubu skada si z kilku dziaw. Najwaniejsze z nich to23:
The Trophy Room - czyli Galeria Trofew. W tym dziale znajduj si wszystkie
trofea zdobyte od czasw 1908 roku, kiedy to klub zdoby pierwsze mistrzostwo kraju i
Tarcz Dobroczynnoci, do niedawnych i obecnych;
The
Treble
Exhibition
to
pomieszczenie
bdce
wystaw
zawierajc
wspomnienia nalece do tego wspaniaego sezonu, magicznego czasu, kiedy to klub

sign po Potrjna Koron;
The Legends Corridor - korytarz saw. Jednake ta cz jest zarezerwowana dla
najlepszych z najlepszych. Law, Best, Charlton, czy Cantona to tylko niektre nazwiska,
ktre mona tam ujrze. Tylko tutaj mona znale bezcenn kolekcj pamitek i
wspomnie po tych wspaniaych pikarzach;
The Munich Disaster - To najsmutniejsza, przywoujca najstraszniejsze emocje
sala. Miejsce upamitniajce tragedi pod Monachium. Mona tutaj przeczyta informacje
o tym wielkim dramacie, znale fotografie, wycinki z gazet przypominajce ten
straszliwy dzie 6 lutego 1958 roku;
Roll of Honour to sala, na ktrej wszystkich cianach mona odnale setki
nazwisk zawodnikw, ktrzy kiedykolwiek woyli na siebie trykot i zaprezentowali
Manchester United od 1886 roku.
23
http://redlog.pl/2007/09/15/old-trafford-miejsce-gdzie-spelniaja-sie-najskrytsze-marzenia/
20
To tylko kilka z najwaniejszych sal i pomieszcze mieszczcych si na stadionie.

Nie naley zapomina o dziaach z koszulkami United, od najdawniejszych czasw, po
dzisiejsze. Spotka rwnie mona pomieszczenie powicone managerom, kibicom oraz
ich historii.
Budowa stadionu to przede wszystkim ogromne inwestycje, ktre zwracaj si
zazwyczaj dopiero po kilkunastu latach. W kocu to nie tylko wizytwka druyny
sportowej, ale rwnie i niesamowity zastrzyk gotwki dla caego miasta. Przecitnie na
mecze Manchesteru United przychodzi okoo 66.000 ludzi, pacc rednio 30 funtw za
miejsce. Daje to 1980000 funtw na mecz, plus okoo 1 milion zyskw ze sprzeday
napojw, koszulek i innych gadetw. Naley rwnie pamita, e taki zesp jak
Manchester United gra rednio 2 mecze tygodniowo - wychodzi zatem 3960000 funtw.
Ale to jeszcze nie wszystko. Biorc pod uwag prawa do transmisji meczw, z ktrych
trzy letni kontrakt podpisany z firm BsKyB/Setana wynosi 842 mln funtw, co rocznie
daje dochd okoo 280 mln. Wszystko to sprawia, e Old Trafford potrafi przynie zysk
w granicach 10 milionw funtw tygodniowo. Do tego dochodzi jeszcze caa masa
turystw przybyych do miasta specjalnie dla stadionu, wydajc po drodze okoo 100
funtw w sklepach, restauracjach czy nawet kafejkach internetowych.
Reasumujc, mona z ca pewnoci stwierdzi, i obecnie stadiony pikarskie to
nie tylko pikne, nowoczesne i wspaniae budowle. Poza niesamowitym wysikiem
woonym w ich budow, trzeba rwnie wysiku, aby stworzy wok nich tradycj. Jest
w nich rwnie co magicznego. Sprawiaj, e pikarze graj lepiej, niesieni dopingiem
kibicw i mioci do wasnej druyny. Przynosz niezwyke zarobki. S wizytwk
kadego zespou. Inaczej ujmujc mona powiedzie, e s sercem futbolu.

21
3.2.2.
Akademia United i Carrington
Wspaniay klub pikarski, jakim bez wtpienia jest Manchester United dysponuje
wieloma obiektami sportowymi. Do najwaniejszych z nich nale Akademia United oraz
Carrington centrum treningowe.
Akademia United to szkka pikarska, w ktrej szkol si modzi pikarze,
nastpcy obecnych gwiazd klubu. Przez kibicw jest ona nazywana wylgarni
talentw. Dlatego te w jej szeregi pragnie wstpi kady modzieniec.
Akademia Manchesteru United ma wiele celw, ktre nie mogyby zosta
osignite bez powizania z innymi. Priorytetow spraw i zadaniem Akademii jest
wychowywanie pikarzy, ktrzy bd zdolni gra zarwno w pierwszym skadzie, jak i w
narodowej reprezentacji24. Ten cel nie mgby zosta osignity bez tumaczenia, e
futbol to zabawa i jednoczenie wspaniay sposb na spdzanie wolnego czasu. Dlatego
te jako cel drugorzdny przyjto sobie dziaalno majc na celu uczyni futbol
zabaw25. Naley, zatem si zgodzi ze sowami menadera klubu Sir Alexa Fergusona,
ktre brzmi nastpujco Wszystko w Manchesterze United jest powicone temu, aby
budowa nie tylko druyn, lecz potny pikarski klub. Nigdzie indziej nie powica si
tyle czasu modziey, co tutaj. To wanie modzi chopcy s przyszoci tego klubu26.
Niedawno wybudowano wspaniay kompleks treningowy, ktrego nie ma aden
inny zesp pikarski. Podstawowym zaoeniem budowy byo stworzenie miejsca do
treningu dla graczy na wszystkich poziomach. Akademia posiada rwnie wspaniae
zaplecze socjalne. Wszystkie udogodnienia su wszystkim zawodnikom, lecz gwnie s
skierowane do modziey. Tak o Akademii United mwi jeden z jej wychowankw, chyba
najbardziej popularny zawodnik Manchesteru David Beckham Pamitam, e dla nas
wszystkich bdc wtedy w skadzie gwnym zadaniem byo pozosta skupionym na pice.
Naleao pracowa ciko i robi to, co kaza szkoleniowiec. Nie wolno byo sucha ludzi,
ktrzy o pice mieli mde pojcie. Procentuje to po dzie dzisiejszy27. Oznacza to, e
modzie zawsze bya podstaw sukcesu dziaalnoci Manchesteru United. W klubie nie
tylko gra si w pik. Odpowiednio dobrany sztab profesjonalnych szkoleniowcw ksztaci
rozumy i postpowanie modych zawodnikw. Akademia Manchesteru United jest z
pewnoci wyjtkowa, co wynika z posiadanego zaplecza, ale rwnie z tego, i pracuj
tam wspaniali byli pikarze, fizjoterapeuci oraz inni specjalici. Wszystko to daje
gwarancje odpowiedniego uksztatowania modych zawodnikw, nastpcw obecnych
gwiazd klubu.
Rozwijanie talentw i ksztatowanie wychowankw nie byoby moliwe bez
centrum treningowego. Dlatego te na potrzeby na potrzeby klubu stworzono Centrum
24
25
26
27
http://www.devilpage.pl/index/dzialy/88/akademia_united
Ibid.
Ibid.
Ibid.
22
Treningowe Trafford w Carrington. Zajmuje ono powierzchni 108 akrw, z czego 85

akrw stanowi obiekty uywane przez klub pikarski. Pozosta powierzchnie klub
dzierawi lokalnym farmerom. W okolicach centrum treningowego znajduje si rwnie
rezerwat przyrody, ktry jest efektem wsppracy Manchesteru United z Cheshire Wildlife
Trust. Warty uwagi jest rwnie fakt, i kupno 108 akrw terenu i wybudowanie obiektw
treningowych dla pierwszej druyny kosztowao Manchester
United 14mln . Koszt
Akademii United wynis za 8 milionw , co w sumie dao kwot 22 milionw funtw28.

Gwnym zaoeniem centrum treningowego jest stworzenie miejsc, gdzie
mogliby trenowa i doskonali swoje umiejtnoci zarwno profesjonalni gracze jak i
rwnie wychowankowie klubu. Dlatego te powstao 12 nowych boisk, wczajc w to
dwa penowymiarowe boiska, ktre zostay zadaszone dla potrzeb pierwszego zespou. W
Centrum Treningowym Trafford w Carrington znajduj si rne udogodnienia. Jest
pomieszczenie dla oficjalnej stacji telewizyjnej Manchesteru United - MUTV, baseny,
sauny, i wiele wicej.
Reasumujc mona powiedzie, e klub z Manchesteru dba nie tylko o
zawodnikw pierwszej druyny, ktrzy przynosz mu olbrzymie korzyci finansowe oraz
zwizane z promowaniem klubu na wiecie. Dostrzega rwnie potencja, jaki tkwi w
modych jeszcze niedowiadczonych zawodnikach. Za pomoc doskonaego zaplecza
technicznego i socjalnego stara si go waciwie uformowa i wykorzysta, by w
przyszoci odnotowywa niewymierne korzyci, jakie pyn z dobrze uksztatowanych
postaw modych zawodnikw.
28
http://www.devilpage.pl/index/dzialy/87/carrington
23
3.3. Gwni sponsorzy klubu

Sponsoring sportowy jest obecnie jednym z najbardziej dynamicznie rozwijajcych
si instrumentw w sporcie. Coraz wiksze znaczenie, w szczeglnoci w zakresie
kreowania wizerunku firmy zaczyna si przypisywa sponsoringowi. Powoduje to, i
znajduje si on w centrum zainteresowania coraz wikszej rzeczy przedsibiorcw.
Termin sponsoring po raz pierwszy pojawi si w jzyku angielskim w XIX wieku.
W wyniku ewolucji tego pojcia doszo do wyodrbnienia dwch bliskoznacznych
wyrae: sponsoring i sponsorship. Sponsor oznacza wnioskodawc, porczyciela i
wprowadzajcego, protektora, osob finansujc reklamy. Natomiast pojcie sponsorship
uywane jest w odniesieniu do finansowania reklam 29.
W literaturze przedmiotu mona spotka kilka definicji sponsoringu. Wedug J.
Klisiskiego30 sponsoring polega na wspieraniu w formie finansowej lub rzeczowej
rnych
przejaww
aktywnoci
wykorzystywaniu
pozytywnych
skojarze
aktywnoci dla osignicia specyficznych celw marketingowych i komunikacyjnych.

Z kolei R. Panfil podkrela, e sponsoring jest przedsiwziciem komercyjnym,
ktrego celem jest wzajemne wiadczenie usugi31. Podejmowane jest ono zarwno w
interesie sponsorowanego, jak i sponsorujcego. Sponsorowany udostpnia swoj
pozycj na rynku i popularno za stosowne wiadczenia. Dalej R. Panfil stwierdza, i
sponsoring
ma
miejsce
jedynie
sytuacji
rwnowaenia
si
pozycji
rynkowej
sponsorujcego z pozycj publiczn sponsorowanego. W innych przypadkach, gdy

wzajemne relacje stron nie rwnowa si sponsoring nie wystpuje.
Manchester United jest obecnie jednym z wiodcych, biorc pod uwag kryterium
uzyskiwanych dochodw z tytuu sponsoringu. Sponsoring jest tutaj istotnym rdem
finansowania dziaalnoci, zarwno klubu, jak i innych podmiotw wchodzcych w skad
holdingu z Manchesteru. Wrd gwnych sponsorw klubu wymienia si producentw
odziey sportowej, samochodw czy nawet piwa. Kluczowymi i najwaniejszymi z nich
pozostaj nadal instytucje finansowe oraz ubezpieczeniowe jak i rwnie producenci dbr
konsumpcyjnych, ktrych logo widnieje w najbardziej widocznych miejscach na
przedniej stronie koszulek zawodnikw, tu obok herbu klubu.
Do najwaniejszych sponsorw klubu z Old Trafford zaliczy mona32:
29
R. Panfil, Zarzdzanie, op. cit., s. 153

J. Klisiski Profesjonalizacja, op. cit., s. 93
31
R. Panfil, Zarzdzanie, op. cit., s. 160
32
http://www.manutd.com/default
30

24
To gwny sponsor Manchesteru United. W 2006 roku klub podpisa nowy,

czteroletni kontrakt sponsorski na sum 56,5 miliona funtw. Jest to najwiksza umowa
tego typu w historii angielskiej piki nonej. AIG to wiodca, midzynarodowa organizacja
zajmujca si ubezpieczeniami i finansami. Swoim zasigiem obejmuje a 130 pastw.
Firma obsuguje zarwno wielkie korporacje, instytucje jak i indywidualnych klientw,
najczciej zapewniajc wszelkiego rodzaju ubezpieczenia na ycie. AIG jest rwnie
liderem usug z dziedziny rent i emerytur, usug finansowych oraz zarzdzania kapitaem.
Akcje tej korporacji znajduj si w indeksach najwikszych gied wiatowych w Nowym
Jorku, Londynie, Paryu, Szwajcarii i Tokyo.
Dochody klubw pikarskich angielskiej ligi Premiership s bardzo zrnicowane,
wahaj si od kilku do kilkunastu milionw .
Gwni sponsorzy Premier League w roku 2006/07
Klub
Sponsor
Wynagrodzenie
mln /rok
Arsenal
Aston Villa
Birmingham City
Blackburn Rovers
Bolton Wanderers
Charlton Athletic
Chelsea
Everton
Fulham
Liverpool
Manchester City
ManchesterUtd
Middlesbrough
Newcastle United
Portsmouth
Sunderland
Tottenham Hotspur
Watford
West Brom Albion
West Ham United
Wigan Athletic
Emirates (airline)
Bet n win (leisure)
FlyBe (airline)
HSA (insurance)
Reebok (sportswear)
all:sports (sports retailer)
Samsung (electronics)
Chang Beer (brewing)
Pipex (internet)
Carlsberg (brewing)
Thomas Cook (travel)
AIG (finance)
888.com (gaming/internet)
Northern Rock (finance)
OKI (printing)
Reg Vardy
Mansion (finance)
Loans.co.uk (finance)
T-Mobile (telecoms)
Jobserve (employment)
JJB Sports
5.4
1,4
0.78
0.53
0.95
1.1
10.2
0.82
2.0
5.4
1.4
12.3
0.53
4.8
0.32
0.36
4.7
0.34
0.34
0.55
0.31
rdo: footballeconomy.com
Manchester United nadal pozostaje liderem w Premiership biorc pod uwag

kryterium wysokoci otrzymywanego wynagrodzenia z tytuu umw sponsorskich.
Oznacza to rwnie, e sponsoring jest istotnym rdem dochodu klubw pikarskich,
dlatego te cieszy si coraz wiksz popularnoci wrd rnorodnych przedsibiorstw
niekoniecznie zwizanych ze sportem.

25
Nike to gwny sponsor odziey sportowej. Firma ta jest doskonale znana

wszystkim osobom uprawiajcym sport. Za gwny cel stawia sobie - zawsze dobre
samopoczucie pikarzy grajcych w ich strojach oraz innych produktach. Tak te jest przy
wsppracy z Manchesterem United. W sezonie 2007 Nike wraz z United rozpoczli
wspprac o szerokim zakresie dziaalnoci. Gracze otrzymali innowacyjne modele dwuwarstwowych strojw na mecze, a fani mogli kupi dobrej jakoci repliki tych stroi oraz
innych gadetw. T technologi zastosowano podczas mistrzostw wiata w 2002 roku,
kiedy to Brazylia, grajcy wanie w takich strojach, signa po mistrzostwo wiata.
Wtedy uwierzono w now technologi firmy Nike.
Oficjalny dostawca samochodw. We wrzeniu 2004 roku Manchester United

podpisa dwuletni umow sponsorsk z Audi United Kingom. Bya to pierwsza taka
umowa z jakkolwiek firm zajmujc si produkcj samochodw. Audi UK jest szybko
rozwijajcym si przedsibiorstwem, ma siln reputacj bazujc na jakoci, stylu i
innowacjach technologicznych. Obie strony uzgodniy wspln strategi wsppracy.
Jednym z jej elementw jest zaopatrzenie osb zwizanych z Manchesterem United w
samochd, oczywicie Audi. Czci umowy jest take udzia wszystkich zawodnikw w
programie treningowym Audi Driving Experience. Celem tego programu ma by
pokazanie wszystkich
aspektw jazdy
samochodem, co ma zapewni
doskonae
panowanie nad kadym modelem Audi.
To oficjalne piwo Manchesteru United, a w zasadzie oficjalne piwo kibicw

Manchesteru United.. Jest znane i cenione w ponad 80 krajach wiata. Browary te chc
wykreowa swj image jako sponsor rnych imprez sportowych, by lepiej wypromowa
swoje produkty i zrzesza kibicw przy wsplnej zabawie.

26
Oficjalne linie lotnicze Manchesteru United. AirAsia pierwsze, a zarazem wiodce

tanie linie lotnicze zrewolucjonizoway podre samolotowe w Azji. AirAsia stao si
Oficjalnymi Tanimi Liniami Lotniczymi Manchesteru United, i tym samym s pionierami w
Azji, jeeli chodzi o wspprac z najwikszymi klubami Premier League.
Oficjalny partner podry - w ramach umowy z Tourism Malaysia do kasy klubu z

Old Trafford trafio 2 miliony funtw. Obecnie umowa jest przedueniem istniejcej ju
umowy wsppracy z Air Asia. Pierwszym elementem nowo podpisanej umowy byo
przedsezonowe tournee Manchesteru po Azji. United zawita do Kuala Lumpur po raz
pierwszy od 1995 roku. Jednoczenie Manchester United bdzie uczestniczy w obchodach
50 rocznicy niepodlego Malezji.
Wyej wymienieni sponsorzy to tylko najwaniejsi, majcy istotny wpyw na
dziaalno klubu. Naley jednak pamita, i lista sponsorw klubu z Manchesteru jest o
wiele dusza. Jako ciekawostk mona poda, e klub wsppracuje z najwikszym
niezalenym
bukmacherem
na
wiecie
Betfred,
dziki
ktremu
posiada
swoje
przedstawicielstwo w sprawach zwizanych z online gaming zakadami internetowymi,

kasynami. Ponadto firma Betfred wsppracuje z MUTV w organizowaniu rnych atrakcji
dla fanw United.
Manchester United wsppracuje rwnie ze stacj radiow XFM Radio, ktra w
przerwach informuje suchaczy i fanw klubu o jego wynikach i postpach w lidze
krajowej czy Champions League.
Swe profity klub z Old Trafford zawdzicza rwnie mniejszym sponsorom, takim
jak: hiszpaskiej firmie - Grupo 2002 i ASC bdcej oficjalnym partnerem klubu w
sprawach zwizanych z nieruchomociami, jak rwnie z firm Kumho Tires czy Hestiun,
wsppracujc z Manchesterem w sprawach inwestycji zagranicznych.
Sponsoring przynosi korzyci, umoliwia rozwj wielu dyscyplin, wzbogaca ycie
sportowe oraz gwarantuje rozrywk widzom. Dla dysponenta funduszy oznacza promocj
wizerunku, natomiast dla podmiotu sponsorowanego potny zastrzyk kapitau. Kiedy
jednak
dochodzi
do zachowa
przekraczajcych
granic
partnerskich
ukadw,
naruszajcych dobro sponsorowanego, naley zastanowi si co jest lepsze - finansowa

stabilno czy czysto sportu.
27
3.4. Manchester United Catering

W Wielkiej Brytanii weekendowe wycieczki na stadion w celu obejrzenia swojej
ukochanej druyny traktowane s przewanie niczym wsplne pjcie do kina. Cae
rodziny zbieraj si w jednym miejscu, aby dopingowa miejscowy zesp. Ludzie dumnie
nosz
barwy
swoich
ulubiecw,
trzymaj
szaliki
piewaj
przerne
pieni,
zapominajc o codziennoci. Stadiony stay si tam czci kultury, w dobrym tego sowa
znaczeniu. Dlatego te w holdingu Manchesteru United szczeglne miejsce zajmuje
Manchester United Catering Company.
Pojcie catering pochodzi z jzyka angielskiego i oznacza gastronomi. Pierwotnie
catering zwizany by z naziemn obsug lotnisk, kiedy szykowano posiki dla pasaerw
na czas lotu. Dzi pojcie to oznacza usug zewntrzn dla firm, w ktrej podmiot
zewntrzny wykonuje we wasnym zakresie obsug gastronomiczn przyj, imprez,
bankietw i konferencji.
Z uwagi na to, e stadion na Old Trafford jest w stanie pomieci ponad 68 000
osb, ktre w czasie widowiska niejednokrotnie spoywaj lekkie posiki oraz napoje,
koniecznym byo stworzenie instytucji, ktra bdzie w stanie zaspokoi ich potrzeby. Z
tej wanie przyczyny powstaa Manchester United Catering Company. Na szczeglna
uwag zasuguje za fakt, i w trakcie pojedynczego meczu dochody ze sprzeday
napojw oraz sodyczy czy innych posikw mog oscylowa w granicy 900 ty . Naley
rwnie pamita ze na stadionie znajduj si restauracje oraz kawiarnie, ktre w
znaczny sposb przyczyniaj si do wzrostu dochodu klubu zarwno w trakcie meczu jak
i poza nim.
Najbardziej znan restauracj klubu jest Red Cafe. To niezwyke miejsce na Old
Trafford. O jego nadzwyczajnoci wiadczy m. in. to, i cay lokal urzdzony jest w
barwach klubowych tak, e przebywajcy w nim kibic cay czas ma wraenie jakby
uczestniczy w meczu. Menu jest tutaj bardzo obszerne i kady kibic znajdzie co dla
siebie, zwaszcza, e mona odnale na nim pikarzy reklamujcych rozmaite potrawy.
Na cianach zainstalowano ekrany, na ktrych bez przerwy pokazywane s mecze.
Manchester United zdaje sobie spraw, i klient kibic jest najwaniejszy. Std
wszystkie udogodnienia w jego kierunku oraz troska, by przybywajc na mecz czu si
jak u siebie w domu.

28
3.5. Manchester United Interactive

Manchester United Interactive (MUI) to jednostka, ktra ukierunkowana zostaa
na klienta kibica, bowiem jego obecno na meczu jest jednym z podstawowych rde
finansowania dziaalnoci klubu. Pojcie interactive oznacza tutaj zdolno do szybkiego
odbierania informacji z otoczenia wraz z rwnoczesnym reagowaniem na nie. Gwnym
celem MUI jest rwnie zbieranie informacji dotyczcych kibicw, ich upodoba i
preferencji, aby w jak najlepszy sposb zaspokoi ich potrzeby.
Dlatego te dla swych kibicw Manchester United pragnie wzbogaca i skutecznie
wykorzystywa posiadane zasoby, ze szczeglnym uwzgldnieniem potencjau wasnej
marki i korzyci z niej pyncych - zarwno dla klubu, jak i jego partnerw biznesowych.
Klub
posiada
nowoczesny
system
CRM
(Customer
Relationship
Management
zarzdzanie relacjami z klientem), ktry zawiera ponad 2,5 miliona rekordw z danymi
fanw,
obejmujcych
obecnych
potencjalnych
klientw.
Klienci
ci
procesie
segmentacji przyporzdkowani zostaj do odpowiednich segmentw, w celu pniejszego

dopasowania komunikacji i ofert do indywidualnych potrzeb odbiorcw. Komunikacja to
jeden z priorytetw polityki MUI.
Strona internetowa www.manutd.com jest podstawow platform komunikacyjn
o zasigu globalnym (rednio 13 milionw odson miesicznie; 1,9 miliona unikalnych
uytkownikw w 2005 r.33). Z uwagi na fakt, i klub planuje ekspansj na rynki
azjatyckie, strona internetowa zostaa udostpniona w jzykach chiskim oraz japoskim.
Najbardziej lukratywna umowa z Nike okrela prawo tej firmy do dostarczania
sprztu dla druyny, ale rwnie do reprezentacji klubu (poprzez spk zalen:
Manchester
United
Merchandising
Limited)
zakresie
produkcji
sprzeday
licencjonowanych produktw i pamitek klubowych na caym wiecie. W cigu dwch

ostatnich sezonw sprzedano 4,8 mln koszulek klubowych, z ktrych 1/3 nabyli kibice
poza Wielk Brytani34.
Rwnoczenie olbrzymia rzesza fanw pozwala, by Manchester United PLC
oferowa coraz wiksz gam produktw pozasportowych. Kibic-klient otrzymuje od
swego klubu ofert skorzystania z usug, ktre dotychczas wiadczone byy przez
wyspecjalizowane instytucje, ale nigdy przez organizacj sportow i pod sportow mark.
Za przykad mog tutaj posuy nastpujce przedsiwzicia:
MU Finance (realizowane z firmami Britannia i Endsleigh), oferujce usugi
ubezpieczeniowe i finansowe (kredyty, rachunki, karty kredytowe),
agencja turystyczna MU Travel (partnerstwo z Travelcare), oferujca zarwno
usugi zwizane z organizacj wyjazdw na mecze czy tournee druyny, jak rwnie cay
wachlarz standardowych usug turystycznych - wycieczki, wczasy, rezerwacja przelotw i
33
34
Raport Deloitte Football Money League (luty 2005)

www.footballeconomy.com
29
hoteli;
planowana
luksusowym
budowa
hotelem,
kompleksu
restauracjami
rozrywkowo-rekreacyjnego
klubami
odnowy.
Partnerem
kasynem,
dla
tego
przedsiwzicia jest sie hoteli i kasyn Las Vegas Sands Corp., a jego realizacja
uzaleniona jest jedynie od uzyskania licencji na prowadzeni kasyna,
dziaalno medialn Manchesteru United, prowadzon pod mark MU Media
(kana satelitarny MUTV, telewizja internetowa MU.TV, MU Radio oraz MU
Broadband);
spk wiadczc usugi dostarczania treci o najnowszych dokonaniach klubu na
telefony komrkowe abonentw - MU Mobile,
Kino Red Cinema oraz restauracje Red Cafe i One United Cafe, ktre uzupeniaj
portfel usug rozrywkowych dla sympatykw klubu, nawet w odlegych czciach wiata
(m.in. w Pekinie, Singapurze i Kuala Lumpur).
Manchester United to nie tylko klub pikarski, lecz globalne przedsiwzicie,
organizacja na wiatow skal, w ktrej centrum znajduje si druyna skadajca si z
pikarzy tworzcych niesamowity spektakl sportowy. Klub pikarski jest bez wtpienia
podstawow jednostk organizacyjn, bez ktrej owe przedsiwzicie nie miaoby racji
bytu. Dlatego te mona tutaj mwi o specyficznej strukturze holdingowej, a mianowicie
o strukturze holdingowej o charakterze strategicznym, poniewa proponowany zakres
funkcji, ktre realizuje zarzd spki nadrzdnej Manchesteru United koncentruje si
przede wszystkim na planowaniu, organizowaniu oraz kierowaniu i kontrolowaniu.
Naley jednak pamita, e obok klubu istniej nie mniej wane komrki
organizacyjne tj. media, catering, TV, agencje turystyczne, czy strona internetowa, ktre
swoj dziaalnoci propaguj klub i w znacznym stopniu przyczyniaj si do budowy
jego marki.
Podsumowujc
dotychczasowe rozwaania mona stwierdzi, stwierdzi, e
Manchester United to holding, ktrego struktura w znacznym stopniu posiada cechy

struktury dywizjonalnej. Jej elastyczno oraz specyficzna budowa umoliwiajca szybk
reakcj
na
zmiany
otoczeniu
powodujc,
stosuj
wielkie
globalne
przedsibiorstwach m.in. PepsiCo czy Woolworth Corporation. Warto jednak w tym

miejscu zaznaczy, e struktura dywizjonalna posiada take okrelone wady. Ot daleko
idca autonomia wydzielonych jednostek moe by przyczyn konfliktw midzy nimi, a
central i tym samym utrudnia koordynacj. Ponadto moe by przyczyn rywalizacji
pomidzy kierownikami poszczeglnych dywizji, wpywajc w ten sposb na caoksztat
zarzdzania przedsibiorstwem.

30
Autor:
Tomasz Trda
Kontakt z autorem:
e-mail: tomek_treda@wp.pl
Redakcja:
Football Business Group
e-mail: research@footballbusiness.pl
www.footballbusiness.pl
Kontakt:
Tomasz Frtczak
mobile: + 48 502 99 30 80
e-mail: tfratczak@footballbusiness.pl
Football Business Group 2009. Wszelkie Prawa Zastrzeone

31

Nowoczesne Zarzadzanie Klubem Sportowym MU

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nowoczesne Zarzadzanie Klubem Sportowym MU

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

FOOTBALL BUSINESS GROUP

| FOOTBALL BUSINESS GROUP | Career Management | Consulting | Market Research |

Zarzd klubu ..................................................................... 15

Manchester United Football Club .......................................... 17

Old Trafford Teatr Marze ...........................................................19

Akademia United i Carrington ...........................................................22

Gwni sponsorzy klubu ...................................................... 24

Manchester United Catering ................................................. 28

Manchester United Interactive ............................................. 29

| FOOTBALL BUSINESS GROUP | Career Management | Consulting | Market Research |

2.Manchester United historia klubu

Top 11 Najpopularniejsze kluby pikarskie Europy, marzec 2005

Mowa tutaj oczywicie o Manchesterze United. Dlaczego wanie ten klub? Ot

| FOOTBALL BUSINESS GROUP | Career Management | Consulting | Market Research |

Aby lepiej zrozumie istot dziaalnoci klubu naley rozpocz wszystko od

European Champions Clubs Cup

Najwaniejsze sukcesy Manchesteru United (do roku 2006)

Historia Manchesteru United to ponad 123 lat tradycji i zamiowania do piki

europejskiej by Puchar Zdobywcw Pucharw. W 1999 roku Manchester United zdoby

| FOOTBALL BUSINESS GROUP | Career Management | Consulting | Market Research |

3.Struktura organizacyjna Manchesteru United

wpywajce na realizacj wczeniej wspomnianych celw.

K. Mra, Struktury organizacyjne: analiza wielowymiarowa, PWN, Warszawa 1983, s. 4

| FOOTBALL BUSINESS GROUP | Career Management | Consulting | Market Research |

Wizi te s najczciej klasyfikowane ze wzgldu na kierunek powiza. Z tego punktu

wykorzystanie kadr oraz zwikszenie kreatywnoci i wydajnoci zespow ludzkich, ktre

funtw (estymacja na podstawie analizy

Jednoczenie konsultanci ze wspomnianej firmy zastrzegaj, i warto ta moe istotnie

komercjalizacji futbolu, a umiejtne wykorzystanie szansy byo zasug specjalistw od

spektakularnych sukcesw na boiskach ligowych i europejskich, z ca pewnoci

kontrolujc, naczeln lub matk) odpowiednio znaczcej czci majtku innej

kontrolowanymi lub crkami). Spce nadrzdnej przypadaj zwykle strategiczne

M. Krupa, Struktury organizacyjne - zarys problematyki, prezentacja w Power Point, s. 17

decyzyjnej jego kierownictwa,

nastpstwem przeksztacenia przedsibiorstwa wielozakadowego. W wyniku tego w

Z. Kubot, Struktury holdingowe, Zielona Gra 1993, s. 5

holdingu. Ponadto uaktywnia si rwnie wolne kapitay w obrocie poza inwestycyjnym,

| FOOTBALL BUSINESS GROUP | Career Management | Consulting | Market Research |

Struktura organizacyjna Manchesteru United

Mona zauway, e w skad holdingu z United wchodz trzy podmioty

(koordynacja) dziaania jednostek podstawowych, gdy z uwagi na nadmiern rozpito

dalej takim tokiem rozumowania mona stwierdzi, e

problematyka zdywizjonalizowanych struktur holdingowych zwizana jest nierozcznie ze

J. Jagoda. B. Haus, Holding organizacja i funkcjonowanie, PWE Warszawa 1995, s. 96

Obecnie w duych holdingach dominuj struktury zdywizjonalizowane, gdzie

harmonizacji podziau wedug produktw, co z kolei moe prowadzi do powstania

| FOOTBALL BUSINESS GROUP | Career Management | Consulting | Market Research |

3.1. Zarzd klubu

profesjonalistw, ktry przedstawia si nastpujco (patrz tabela):

Skad Zarzdu Manchesteru United

Prezesi do spraw transferw

Joel Glazer i Avram Glazer

Bryan Glazer, Edward Glazer, Kevin

Dyrektorzy ds. futbolu

Martin Edwards, Sir Bobby Charlton,

Interesujcym zdaje si by fakt, i Malcolm Glazer stworzy stanowiska

3.2. Manchester United Football Club

bezpieczestwo, oprawa widowiska sprawiaj, e kibice kupuj stosunkowo drogie

Raport firmy Deloitte, Deloitte Sport Group, luty 2005

Dochody klubw pikarskich 2005

Wielko dochodu (mln. euro)

Dochody klubw pikarskich w roku 2005

| FOOTBALL BUSINESS GROUP | Career Management | Consulting | Market Research |

Old Trafford Teatr Marze