Jan Wrbel

Numer albumu: 380699

Pedagogika, specjalno: doradztwo zawodowe i personalne rok I

Moralne znaczenie i wano seksu.

Niewtpliwie temat seksu jest poruszany w wielu kontekstach i przez kadego
rozumiany nieco inaczej. Niektrzy z nas prbuj go usystematyzowa, inni z kolei uwaaj,
e co tak odwiecznego jak seks nie da si tak po prostu wzi i skatalogowa niczym
przepisy w ksice kucharskiej. Moralno i wano seksu to tylko jeden z wielu rozdziaw,
ktry tyczy si tego tematu a mimo to ma tak wiele kontekstw: seks maeski,
pozamaeski, homoseksualny, samo zagadnienie moralnoci w kontekcie religijnym
przynosi ze sob wiele niedomwie.
Warto zada sobie take pytanie czym w ogle, szczeglnie w dzisiejszych czasach,
jest moralno w samej swojej istocie. Mona mwi o zasadach norm dyktowanych przez
prawo, mona mwi o systemie, ktry wskazuje nam religia lub prd filozoficzny, a take o
zwyczajach, ktre wyksztaciy si w danej spoecznoci. W zalenoci od charakteru
moemy take wybra kierowanie si racjonalnymi zasadami utylitarystycznymi, ktre jednak
nie powinny by oderwane od korzenia moralnoci przyjmowanej oglnie przez
spoeczestwo.
Seks sam w sobie nie moe by okrelony w ramach moralnoci, czy w ogle mieci
si w takiej kategorii. Zatem jak to si stao, e odwieczny instynkt przetrwania gatunku
prbujemy wcisn midzy takie ramy? Odpowied dosy szybko nasuwa si sama. Religia.
Mimo, e Polska nie jest pastwem wyznaniowym ju od X wieku jestemy zwizani z
Kocioem Katolickim i doktryn dotyczc moralnoci. Z punktu widzenia chrzecijastwa
seks powinien obowizywa tylko i wycznie midzy maonkami (kobiet i mczyzn) i,
oczywicie, nie dla przyjemnoci a sucy tylko prokreacji. Jak podaje Biblia: Albowiem
wol Bo jest wasze uwicenie: powstrzymywanie si od rozpusty, aby kady umia
utrzymywa ciao wasne w witoci i we czci, a nie w podliwej namitnoci, jak to czyni
nie znajcy Boga poganie. Niech nikt w tej sprawie nie wykracza i nie oszukuje brata swego,
albowiem jak wam to przedtem powiedzielimy, zapewniajc uroczycie: Bg jest mcicielem

tego wszystkiego. Nie powoa nas Bg do nieczystoci, ale do witoci. A wic kto [to]
odrzuca, nie czowieka odrzuca, lecz Boga, ktry przecie daje wam swego Ducha
witego. (I List do Tesaloniczan 4,3-8)1. Jak moemy wyczyta na stronie powiconej
interpretacji Pisma witego chodzi o to, bymy unikali aktywnoci seksualnej ktra, nie jest
akceptowana przez Koci: jest to na przykad seks przedmaeski, seks pozamaeski,
homoseksualizm, kazirodztwo i zoofilia (Ksiga Kapaska 20,10-16; I List do Koryntian 6,910; I List do Tymoteusza 1,10 i Ewangelia wg Mateusza 19,3-12). 2 Jak wiadomo
chrzecijastwo propaguje take ycie w monogamii. Nowy Testament nakazuje kara
cudzostwo kar mierci przez ukamienowanie (Ktoby si kolwiek cudzostwa dopuci z
czyj on, tedy tak m, jako niewiasta, oni cudzoonicy, mierci karani bd. 3) co
niewtpliwie wpyno na to, e monogamia jest tak oczywista w naszym spoeczestwie.
Jeli ludzie przez tyle lat yli w strachu przed tak kar to jest wrcz naturalne, i taki model
zwizku przetrwa do dzi a kady odmienny budzi w nas pewny niepokj. Wedug Pisma
witego, ju sama myl o cudzostwie jest grzechem i stanowczo wykracza poza moralno
dyktowan przez katolicyzm.
Ostatnimi czasy mona zaobserwowa znaczcy spadek popularnoci Kocioa w
spoeczestwie, szczeglnie jeli chodzi o moralno w kontekcie seksu. Rok 2013 obfituje
w donosy o szerzcej si pedofilii w instytucji Kocioa Katolickiego. To mogo i wci moe
mie znaczcy wpyw na postrzeganie dobra i za. Jak mona bra przykad z duchownych,
duszpasterzy, ktrzy maj ukazywa drog ku zbawianiu skoro sami dopuszczaj si takich
czynw? Dla wielu wierzcych moe by to problem, tym bardziej jeli swj krgosup
moralny oparli na doktrynie chrzecijaskiej moralnoci. Dla Kocioa za zdecydowany
spadek zainteresowania wrd modziey oraz osb, ktre poszukuj pewnego rodzaju
przewodnictwa w yciu.
Kolejnym trudnym do okrelenia w kategorii moralnoci jest seks homoseksualny. Jak
wczeniej wykazaem, moralno dyktowana przez chrzecijastwo, stanowczo sprzeciwia si
takiemu dziaaniu seksualnemu. Jednak w kontekcie wspczesnych czasw i nowoczesnej
1 I List do Tesaloniczan 4,3-8, [w:]Biblia Tysiclecia Pismo wite Starego i Nowego Testamentu,
Pozna 2000.
2 www.biblia-wnioski.pl [dostp: 01.11.2013r.]
3 Kp 20,10, [w:]Biblia Tysiclecia Pismo wite Starego i Nowego Testamentu, Pozna 2000.

myli seksualnej, seks dwch dorosych osb, nawet tej samej pci, powinien by spoecznie
akceptowany. To samo dotyczy seksu osb heteroseksualnych, yjcych, np. w konkubinatach
(cho 26% Polakw deklaruje, e seks przedmaeski uwaa za naganny, to wikszo par i
tak sprawdza swoje dopasowanie w sypialni niedugo po pierwszej randce 4). Zarwno w
zwizkach homo- jak i heteroseksualnych seks odgrywa bardzo istotn rol. Nie zgadzam si
z pojciem, e seks powinien suy tylko prokreacji. Co z ludmi pozostajcymi w
zwizkach homoseksualnych? Co z ludmi bezpodnymi? Jak mona zakaza im tak istotnej
czci ich zwizku? Przecie seks to nie tylko przyjemno, to take zaufanie do partnera i
poczucie bezpieczestwa, to wzmocnienie wizi emocjonalnej i psychicznej.
W dzisiejszych czasach seks nie jest tylko narzdziem do prokreacji i cakowicie
wymyka si spod kontroli Kocioa. Spoeczestwo nie chce widzie w tym grzechu, raczej
dopenienie zwizku, lepsze poznanie si, odkrycie swojego partnera czy nawet samego
siebie. Nowoczesne mylenie w kontekcie moralnoci seksu znacznie odbiega od mylenia
jakiego Koci by chcia. Wida tutaj znaczn opozycj. Seks wrcz zerwa si ze smyczy na
jakiej by przez naprawd dugie lata. Z jednej strony to dobrze. To w kocu wany element
ycia kadego z nas. To ju nie tylko instynkt przetrwania ale take rozadowanie napicia,
rozdranienia, uwalnianie oksytocyny (tzw. hormonu szczcia 5), czynnik wzmacniajcy
blisko emocjonaln partnerw, daje poczucie bezpieczestwa, pomaga umierzy bl,
zapobiega otyoci (podczas jednego stosunku spala si przecitnie od 200 do 500 kalorii 6),
poprawia wygld skry i wosw, wzmacnia odporno, odmadza mona poda jeszcze
kilkadziesit zbawiennych wpyww seksu na nasz organizm. Zarwno od strony fizycznej
jak i psychicznej.
Jednake takie uwolnienie si seksu spod jarzma Kocioa, czy te spod tego
tradycyjnego o nim mylenia ma te swoje negatywne skutki. Seks jest traktowany
przedmiotowo, rozprzestrzenia si prostytucja, pojawiy si liczne dewiacje: nekrofilia
(seksualne zainteresowanie zwokami ludzkimi, czasami wystarczajce s zachowania
przypominajce mier np. spanie7), dakryfilia (rdem podniecenia jest prowokowanie
paczu partnera), zoofilia, pedofilia, raptofilia (zaspokojenie swoich potrzeb seksualnych
4 http://www.zdrowy-seks.pl [dostp: 01.11.2013r.]
5 http://www.medan.pl [dostp: 01.11.2013r.]
6 http://kobieta.interia.pl [dostp: 01.11.2013r.]

poprzez brutalny gwat. Gwaciciela podnieca stawianie oporu przez ofiar. Bywa, e raptofil
nie potrafi wspy z kobiet, ktra jest mu ulega poniewa nie ma wzwodu 8) to tylko
niektre z nich. Coraz modsze osoby dokonuj pierwszych aktw seksualnych, traktuj to
jako zabaw, kompletnie zapominajc o tym jaki seks ma wpyw na psychik (Najnowsze
dane donosz, e w Polsce przed 15. rokiem ycia, ycie pciowe rozpoczo 3 % dziewczt i
10 % chopcw. W grupie 15- i 16-latkw pierwszy stosunek przeyo 13 % dziewczt i 30 %
chopcw, w grupie 17-latkw pierwszy raz ma ju za sob 32 % dziewczt i 46 % chopcw,
natomiast w grupie 18-19-latkw odsetek ten, dla obojga pci wzrasta do 51 %. W obecnej
dobie za redni wiek pierwszych kontaktw seksualnych, w Polsce przyjmuje si 15 rok
ycia. Dla porwnania, w Stanach Zjednoczonych, 46 % nastolatkw w wieku 15.-18. lat ma
ju za sob pierwszy kontakt seksualny, z czego a 14% miao czterech lub wicej partnerw,
a 25% miao kontakty seksualne pod wpywem alkoholu, narkotykw lub innych rodkw
odurzajcych9). Dzieciom brakuje moralnie dobrych przykadw i wzorcw jakimi powinny
si kierowa w yciu seksualnym Rozpowszechnia si pornografia, ludzie nie wstydz si
mwi o seksie, jest on w zasadzie wszdzie. Ludzie na nim zarabiaj, traktuj jako towar,
ktry mona bardzo atwo sprzeda zapominajc o wartociach jakie ze sob niesie.
Kolejnym ciekawym zagadnieniem, ktre wie si z zagadnieniem moralnoci seksu
jest antykoncepcja. Potpia j oczywicie Koci, Papie Jan Pawe II pisa, e
antykoncepcja jest sprzeczna z pen prawd aktu pciowego jako waciwego wyrazu
mioci maeskiej10. Take stosowanie metod, ktre sprawiaj, e zarodek nie moe
zagniedzi si w macicy jest uznawane za grzech aborcji11. Jednake antykoncepcja jest
stosowana na caym wiecie mimo grocej przecie kary ekskomuniki 12. Oczywicie
zapobiega niechcianej ciy ludzie chc uprawia seks dla przyjemnoci niekoniecznie dla
7 http://dooktor.pl/slownik-medyczny/[dostp:01.11.2013r.]
8 ibidem
9 http://seks.wieszjak.pl [dostp: 01.11.2013]
10 Encyklika Ewangelia ycia Jan Pawe II, rozdz. I, pkt. 13
11 Kodeks Prawa Kanonicznego, Kan. 1398 2
12 ibidem

prokreacji. Nie chc te niechcianych chorb: AIDS, kia, rzeczka to tylko niektre z
nich. Poza tym czy para dwch dorosych ludzi nie ma prawa decydowa o tym czy
faktycznie chc powiksza swoj rodzin? Dlaczego naley rezygnowa z peni zwizku
tylko dlatego, e Koci mwi nie wolno. Coraz czciej dylematem moralnym staje si
te to, kto powinien zadba o zabezpieczenie. W zwizku homoseksualnym nie ma z tym
wikszego problemu. Jednake w relacji heteroseksualnej wystpuj drobne problemy. W
zasadzie nawet nie wiadomo dlaczego. Jak podaje portal internetowy students.pl: Okoo 45%
aktywnych seksualnie modych ludzi uczestniczcych w badaniu przyznao si do uprawiania
seksu z nowym partnerem bez stosowania antykoncepcji. To o 25% wicej przypadkw seksu
bez zabezpieczenia w porwnaniu z danymi z ubiegego roku. W Polsce a 46% modych
ludzi (49% kobiet - najwyszy wynik w Europie i 43 % mczyzn), ktrzy wzili udzia w
badaniu odpowiedziao, e odbyo stosunek seksualny z nowym partnerem nie stosujc
zabezpieczenia13. Skd jednak takie rozbienoci? Wikszo nastolatkw deklaruje
przecie, e znaj doskonale dziaanie antykoncepcji, wci jednak popularno ma stosunek
przerywany jako skuteczna forma przeciwdziaania ciy14. Uwaam, e ten problem moe
wywodzi si z pewnego dylematu natury moralnej: czy to kobieta powinna bra
odpowiedzialno za moliw ci jako przysza matka czy te mczyzna jako ten, ktry
powinien zatroszczy si o swoj rodzin. Sdz, e temat seksu czy antykoncepcji wci
powoduje wiele niemiaoci i zawstydzenia std pewne niedomwienia i koczy si na
tym, e modzi ludzie uprawiaj seks bez zabezpieczenia, zamiast odpuci podaniu i
oceni sytuacj z racjonalnego (ale take moralnego) punktu widzenia.
Podsumowujc, temat moralnoci i wanoci seksu jest dosy subtelny i ma wiele
wtkw. Ja poruszyem tylko niektre z nich. Seks to kluczowe spoiwo midzy dwojgiem
dorosych ludzi, z uoon psychik. Nie powinien by on w jakikolwiek sposb
kategoryzowany. Tak dugo jak akt seksualny obydwa si za zgod dwch gotowych do tego
osb, tak dugo nie mamy prawa do oceny jego moralnoci. Dla kadego z nas moralny
seks oznacza co innego ale jako ludzie doroli powinnimy szanowa wolno innych. Nie
zapominajmy, e tak naprawd samo pojcie moralnoci cay czas si zmienia, ewoluuje i za
kadym razem jest rozumiane nieco inaczej. Upraszczajc mona powiedzie, e dopki

13 http://www.students.pl/: Kto ponosi odpowiedzialno? [dostp: 01.11.2013r.]

14 ibidem

naszym zachowaniem nie sprawiamy nikomu krzywdy tak dugo jestemy moralni w swoich
zachowaniu.