Konsultacje: A118 wtorek 15: 30 17

Definicje: interakcje spoeczne, kultura, socjalizacja, kontrola spoeczna, zaufanie i kapita

spoeczny, mae grupy, organizacje i instytucje spoeczne
Literatura: socjologia A. Giddens PWN Warszawa

Wykad 1
Geneza i wielo perspektyw w socjologii, poytki oraz proces badawczy ( Roz.1)
Geneza: systematyczne badanie spoeczestw ludzkich ze szczeglnym uwzgldnieniem
nowoczesnych spoeczestw uprzemysowionych.
Gwne zadanie: odnotowywanie przemian zachodzcych w przeszoci i prba uchwycenia
linii rozwojowych zmian wspczesnych.
Socjologia, a inne dyscypliny:
- socjologia jako pewien zasb wiedzy o wiecie ludzkich dzie, o ludzkich poczynaniach i ich
konsekwencja
- szereg innych dyscyplin (prawo, ekonomia, polityka) rwnie nimi si zajmuje, ma rwnie
podobny warsztat badawczy
- rni je perspektywa poznawcza tj rodzaj stawianych pyta
- swoisto socjologii: spogldanie na czynnoci ludzkie jako fragmenty wikszych caoci.
Socjologia to pewien sposb mylenia o ludzkim wiecie
Wyobrania:
- konieczno szczerego spojrzenia ponad to, co wiemy, kim jestemy, dlaczego tak dziaamy
- nauka socjologicznego mylenia- czyli mylenie w szerszych kategoriach- wiczenia
wyobrani
- socjolog to osoba, ktra potrafi wyzwoli si ze swoich bezporednich uwarunkowa i
zobaczy rzeczy w szerszym kontekcie
- wyobrania ta pozwala nam dostrzec, e wiele zdarze na pozr dotyczcych tylko jednostki
w rzeczywistoci odzwierciedla szersze kwestie
Prekursorzy:
- August Comte nauka o spoeczestwie ( jako wykrywajca prawda) umoliwia, trzy reguy
postpowania naukowego: bada fakty i tylko fakty, szuka midzy nimi zwizkw i ustala
prawd.
- Karol Marks-dominuj analizy ekonomiczne, ale wsp z analiz instytucji spoecznych
( kapitalizm, a walka klas. Materialistyczna koncepcja dziejw)
- Emile Durkheim bada fakty spoeczne (stan gospodarki, oddziaywanie religii) ktre
ksztatuj nasze jednostkowe dziaania. To zewntrzne wobec jednostki sposoby dziaania,
mylenia oraz ich przymusowoci. Anomia (samobjstwo anomiczne) solidarno
mechaniczna i organiczna.
Max Weber
- pozna nauk i przyczyny zmiany spoecznej. Znaczenie ludzkich motyww, idei i wartoci
- naley bada dziaania spoeczne (typologia)
- struktury spoeczne to efekty wspzalenoci midzy indywidualnymi dziaaniami.
Zadaniem socjologii jest zrozumienie sensu, jaki si za nim kryje
- racjonalizacja
- wadza i typy jej prawomocnoci. Biurokracja.
- pojcie typu idealnego ( model pojciowy)

Gwne perspektywy teoretyczne w socjologii

- funkcjonalizm poszczeglne elementy zoonego systemu, jakim jest spoeczestwo,
wspdziaaj ze sob. Struktura rozumiana jest jako sposb powizania czci: analizujemy
funkcj tych czci wobec siebie nawzajem oraz w stosunku do spoeczestwa jako caoci.
Socjologia ycia codziennego- cele poznawcze:
- dostarczy orientacji, pogbionej interpretacji i ujawnienia sensu tego, co dzieje si w
naszym yciu, a co ukryte dlatego, e czynimy berrefleksyjnie, rutynowo
- odkry sztuk postpowania przejawian w ludzkiej aktywnoci codziennej ( potoczna
wiedza, mdro ludowa)
- ujawnia typowe w danym spoeczestwie w danym czasie zdarzenia w postaci praktyki
yciowej ( typowych praktyk i procedur)
Poytki pynce z socjologii:
1 Wiedza o: kodach (symbolach) procesach, zrnicowaniach kulturowych
Symbole kulturowe uatwiaj zorganizowanie si ludzi
Systemy: - jzykowe
- technologiczne
- wartoci
- norm
- przekona
- wiedzy
2 Wiedza o zoonej strukturze wspczesnych spoeczestw (poznanie mechanizmw
funkcjonowania grup, organizacji, wsplnot, kategorii spoecznych i instytucji)
3 Wiedza na temat organizacji przydatna dla kadego
4 Poznanie praw rzdzcych procesami interakcji szans wikszych umiejtnoci (pracy z
ludmi) oraz uczynienia nas lepszymi
5 Rozumienia socjokulturowego kontekstu dewiacji
6 Nauczanie siebie i innych ycia ze zmianami
7 Ograniczenie niebezpieczestwa bycia bdnie poinformowanym

Wykad 2
Kultura:
- wszystko, co jest stworzone przez czowieka, co jest przez niego nabywane przez czowieka
si i przekazywanie innym ludziom, a take nastpnym pokoleniom w drodze informacji
pozagenetycznej
- obejmuje cao ycia czowieka
- nie ma charakteru wartociujcego
- jest tworem zbiorowym, nie indywidualnym
- narasta i przeksztaca si w czasie (Szacka 2003:75-77)
Definicje:
-kultura jest to wzgldnie zintegrowana cao obejmujca zachowania ludzi przebiegajce
wedug wsplnych dla zbiorowoci spoecznej wzorcw wyksztaconych i przyswojonych w
toku interakcji oraz zawierajca wytwory takich zachowa (Kosowska 1963/1940:40)
- Kultur jest ukad wzorw zachowa, samych zachowa i ich wytworw, ktre s tworzone,
nabywane, stosowane i przeksztacane w procesie ycia spoecznego. (Golka 2007:59)
- skadniki/ segmenty kultury:

a/ kultura materialna
b/ idealna (symboliczna) tj uznanie przekonania, pogldy, idee, i oglniej: sfera
symbolicznego komunikowania (w tym sztuka)
c/ kultura normatywna
Wymiar aksjonormatywny
a/ reguy kulturowe czyli normy i wartoci, przyjmujce posta: imperatywu
kulturowego(nakaz/zakaz aksjologiczny), przyzwolenie (moe, wolno), zalecenia lub
preferencji (dobrze by byo, eby) podsystemy aksjo-normaltywne) (Sztompka 2002)
- normy kulturowe, czyli Takie reguy, ktrych przedmiotem s sposoby czy metody
dziaania, rodki stosowane dla osignicia celu Mwi one, co ludzie powinnie robi
-wartoci kulturowe: czyli takie regy, ktrych przedmiotem s cele dziaania[] mwi
one, jakie cele s godne, suszne, waciwe [] wartoci wskazuj, do czego ludzie powinni
dy, a normy- jak powinni do tego dy
b/ kompleksy regu: procedury (tj. wizki norm i wartoci, regulujce typowe sposoby
osigania danych celw) (Sztompka 2002: 259-266)
Podzia ze wzgldu na tre regu:
a/ zwyczaje (czyli reguy towarzyszce nam w yciu codziennym, we wszelkich jego
przejawach; odnosz si do sfery prywatnej, ale ludzie negatywnie reaguj na odmienno:
ostro takich spoecznych reakcji zaley istotnie od stopnia zakorzenionego etnocentryzmu,
czy przeciwnie- tolerancji.
Jej homogeniczno/heterogeniczno.
b/ moralno: reguy moralne dotycz najbardziej fundamentalnych relacji midzy ludmi,
czsto kodyfikowane, uzasadnione i legitymizowane.
c/ prawo- wyrnikiem jest sposb regulacji :
1 Jest celowo stanowione przez pastwo, lub w jego imieniu
2 Dla jednoznacznoci i autentycznej wykadni jest artykuowane w formie pisemnej,
publikowane i systematyzowane w kodeksach czy zbiorach przepisw
3 Na jego stray szczeglny system sankcji administrowany przez wymiar sprawiedliwoci
( Sztompka 2002:270)

Przemiany wartoci:
- perspektywa czasowa i terytorialna
- teoria procesw modernizacyjnych i globalizacji
- ingleharta teraz wspzalenoci rozwoju gospodarczego, przemian kulturowych i
politycznych.
Postrzegamy te przyczynowe procesy jako wzajemne. ( Inglehart, Norris 2009, s.24 cyt. Za:
Jasiska-Kania 2012:320). Natomiast przypadki odbiegajce od przewidywanych zalenoci i
kierunkw przemian- pisze Jasiska-Kania- skaniaj do zwrcenia uwagi na autonomiczne
mechanizmy przeksztace wartoci
Socjalizacja:
- to zoony, wielostronny proces uczenia si dziki ktremu czowiek, istota biologiczna,
staje si istot spoeczn, czonkiem okrelonego spoeczestwa i reprezentantem okrelonej
kultury. Jest to proces stawania si takim, jakim chce nas mie nasze otoczenie ( Malewska
1973)

- to proces, dziki ktremu jednostka wdraa si do sposobu ycia w swojej grupie i szerszego
spoeczestwa przez uczenie si regu i idei zawartych w kulturze
- Socjalizacja:
a/ uczy panowania nad popdem i potrzebami; zaspokajania ich w sposb uznany za waciwy

w danym spoeczestwie
b/ wpaja aspiracje do osigania danych cech, stanw, rzeczy
c/ daje wiedz i umiejtnoci do grania rl spoecznych, sprawnoci i kwalifikacje zawodowe
Agendy/ Instytucje socjalizacji:
- socjalizacja jest rezultatem zarwno wpyww zamierzonych ( wychowanie- rodzina,
szkoa (Giddens 2012:289), Koci i inne w cigu caego ycia) jak i niezamierzonych. Wpyw
socjalizacyjny na czowieka ma grupa rwienicza (Giddens 2012:289-290), grono przyjaci,
organizacje do ktrych naley, miejsca w ktrych pracuje, to, co czyta i co oglda na ekranie
telewizora oraz na reklamowych bilboardach zapeniajcych wspczesne miasta ( Tillman
1996- za : Szacka 2003:137)

- instytucje socjalizacji to grupy lub konteksty spoeczne, w ramach ktrych zachodz istotne
procesy socjalizacji (Giddens 2012:288)
- media tradycyjne i media nowe: odgrywaj wan rol we wczesnej socjalizacji w
pniejszym wieku. Prezentuj dodatkowe i alternatywne modele rl, a take norm i wartoci
spoecznych
Socjalizacja przez media tradycyjne:
Model oddziaywania mediw, zwaszcza na dzieci i modzie zawarty w teorii edukacji
spoecznej (edukacji przez obserwacj) Alberta Bandury (1986). Wyrnia cztery etapy jej
edukacji:
a/ zainteresowanie (interesuj nas takie treci, ktre maj znaczenie dla naszego ycia,
potrzeb, interesw
b/ przyswajanie (tego, czego si dowiedzielimy do zasobw naszej wiedzy)
c/ zastosowanie i motywacja (odnosi si do tego, jak wykorzystujemy nabyt wiedz w
dziaaniu, co moe przynie korzyci (wzmocnienie) lub straty i prowadzi do wzrostu lub
spadku motywacji w danej dziedzinie)
d/ dwa aspekty tezy:
-media mog umacnia i wspiera inne podmioty
-s postrzegane jako potencjalne zagroenie dla procesu wychowania
Poznanie i nowe media (za: Jan van Dijk 2010)
- ludzie stykaj si z niespotykan wczeniej mieszank starych i nowych mediw. Nowym
mediom towarzyszy konieczno czenia w umyle coraz wikszej iloci rnorodnych
informacji oraz integracji komunikacji zaporedniczonej z bezporedni
- bezporednie dowiadczenie rzeczywistoci przez czowieka zawsze polegao na
obserwowaniu jej rwnoczenie wszystkimi zmysami ( towarzyszya temu wiedza,
umiejtnoci, wartoci, uczucia i pojcia abstrakcyjne)
- komunikacji zaporedniczonej (midzy czowiekiem a dowiadczon przez niego
rzeczywistoci) towarzysz pewne ograniczenia (nie jak wyej). W tym typie komunikacji
zawsze co poredniczy. Kade medium wymaga specjalnych umiejtnoci (ale oferuje
zarazem dodatkowe doznania).
Cechy nowych mediw a edukacja i osobowo (za: Jan von Dijk 2010)
- interaktywno i integracja (multimedia, hiperlinki) s znacznie bardziej pomocne w
edukacji ni media tradycyjne. Linearne uczenie si pamiciowe zostaje czciowo zastpione
przez uczenie skojarzeniowe.
- uczowieczenie relacji midzy ludmi i komputerami lub innymi nowymi mediami
wyraajce si w:
a/ personalizacji tej relacji

b/ stawianiu si ich wicymi, fascynujcymi, nawet uzaleniajcymi (bo maj nad nimi
wiksz kontrol ni nad relacjami z innymi ludmi)
c/ stawaniu si tej relacji partnersk (Jan van Dijk 2010:324)
- w nowych technologiach moe powsta nasze drugie ja
- czy wic nowe media zmieniaj osobowo czowieka? (Jan van Dijk 2010: 331)
Wykorzystywanie nowych mediw przez dzieci i modzie (za: Bendyk 2012)
- projekt badawczy Digital Youth Research. Trzy sposoby wykorzystania nowej przestrzeni
medialnej :
a/ jest obszarem konstruowania wasnego wiata poza kontrol rodzicw
b/ aktywne eksperymentowanie w cyfrowym wiecie
c/ specjalizacja- ekspert w jakim obszarze ( i wiedza jako podstawa miejsca w hierarchii
sieciowej wsplnoty) (za: Bendyk 2012: 170-171)
trzy mechanizmy socjalizacji
- wzmacnianie ( pozytywne- nagrody, negatywne- kary)
- naladowanie
- przekaz symboliczny (bezporednio od innych ludzi, dziki tekstom pisanym, mediom)
- socjalizacja pierwotna ( w dziecistwie uczc si elementarnych wzorw zachowa i
podstawowych rl spoecznych; rodzice s dla dziecka jedynymi znaczcymi innymi- dziecko
czy chce czy nie chce yje w wiecie zdefiniowanym przez swoich rodzicw). Uoglniony
inny to odkrycie istnienia oglnospoecznych regu: tak si nie robi)
- socjalizacja wtrna ( wprowadza czowieka w poszczeglne sfery ycia spoecznego; sami
ju moemy wybiera znaczcych innych)
- socjalizacja trwa przez cae ycie (socjalizacja- resocjalizacja)
Internalizacja- eksternalizacja
- pierwsza faza socjalizacji- internalizacja: przyswajanie przez jednostk
wyselekcjonowanych elementw kultury (zinternalizowane staj si indywidualnymi
przekonaniami, motywacjami)
- druga faza eksternalizacja: przejawianie is zinternalizowanych w osobowoci treci
Socjalizacja do rl pciowych
socjalizacja pciowa- uczenie si rl pciowych pod wpywem takich czynnikw jak rodzina
czy media:
- przyswajanie rl pciowych przez niemowlta jest niewiadome ( dziecko otrzymuje liczne
wskazwki niewerbalne)
- dwuletnie dziecko rozumie ju czciowo, czym jest pe kulturowa
- w wieku 5-6 lat zaczyna zdawa sobie spraw z tego, e pe danej osoby si nie zmienia, e
kady ma pe.. anatomii
- zabawki, ksieczki z obrazkami i programy

Osobowoci:
- w klasycznym ujciu psychologii termin osobowoci jest uywany dla oznaczenia
zorganizowanej struktury cech indywidualnych i sposobw zachowania, ktre decysuj o
sposobach przystosowania si danej jednostki do jej rodowiska
- sfera biogenna, psychogenna, socjogenna

Wykad 3
Trzy podstawowe rozumienia pojcia instytucji
- instituto, institutum (ac) urzdzenie czego, zaplanowanie, nauka, zwyczaj, tradycja i
nawyk.
1 rozumienie: instytucje to powtarzalne, utrwalone sposoby zachowania, wzorce, reguy i
rytuay. W podejciu neoinstytucjonalnym instytucje to wszystkie wymylone przez
czowieka, czyli zaprojektowane i naoone na ludzkie zachowania zasady i reguy, ktre
kontroluj, porzdkuj i czyni przewidywalnym (a przez to moliwym i produktywnym)
wiat spoecznych interakcji (Chmielewski 1995)
2 rozumienie: instytucje to pewne wyodrbnione zorganizowane typy dziaalnoci
podejmowanej w celu zaspokojenia potrzeb jednostek i caych zbiorowoci. Zawiera: formy
organizacyjne danego zespou czynnoci, ludzi je wykonujcych oraz zesp urzdze
materialnych i rodkw wykorzystywanych w tych dziaaniach.
3 rozumienie: instytucje totalne
- to takie formy organizacji spoecznej, ktre charakteryzuj si wyranym i specyficznym
porzdkiem, a zwaszcza maj za zadanie podporzdkowanie zachowania ludzi szczeglnym
rygorom. Instytucja totalna jest miejscem zamieszkania i pracy, gdzie wielka ilo
podobnie sytuowanych jednostek, odcitych od szerszego spoeczestwa na stosunkowo dugi
okres czasu, prowadzi wsplnie zamknity, formalnie administrowany tryb ycia ( Erving
Goffman)
- skad: personel oraz i jednostki
- s to wg Goffmana: wizienia i domy poprawcze, szpitale psychiatryczne, internaty szkolne,
amia (w fazie szkolenia rekruta) oraz klasztory
- cele: denie do zniwelowania tosamoci czonkw organizacji (pacjentw, rekrutw,
wychowankw, nowicjuszy) poprzez uniformizacj ich wygldu zewntrznego, kontrol
rzeczy osobistych, cis dyscyplin i izolacj (zwaszcza w tych pod przymusem) Wg.
Foucalt (1993) ich celem jest dyscyplinowanie czonkw spoeczestwa przez ksztatowanie
odpowiednich praktyk oraz sta wzajemn obserwacj i nadzr.

Pi instytucji spoecznych i ich funkcje:

- gospodarka (system wytwarzania i dystrybucji dbr i usug)
- rodzina (przekaz dziedzictwa kulturowego)
- religia- strefa sacrum ( nadanie yciu sensu, wsparcie psychiczne i emocjonalne, kontrola
spoeczna)
- edukacja ( zapewnienie podstawowych umiejtnoci)
- instytucja polityczna (organizacja i rozdzia wadzy)
Organizacje:
- przejaw dziaania zorganizowanego. Z greckiego organom tj. narzdzie
- organizacje s celowo konstruowane przez czowieka
- splot wymiarw kultury, struktury spoecznej, struktury fizycznej i technologii (Maty Jo
Hatch 2002)
- zjednoczenie rl, a nie osb. Od czonkw organizacji oczekuje si, e wciel si w swoje

role ( co znaczy, e w peni powic si ich wykonaniu w czasie przeznaczonym dla

organizacji, e cakowicie na ten czas utosamiaj si z nimi), ale take i zachowaj wobec
nich dystans (a wic przez cay czas bd pamita, e to tylko rola) W istocie to wanie
okrelony ukad rl jest na dusz met jedynym staym aspektem organizacji i okrela jej
tosamo. ( Bauman 1996:86)
- Organizacja spoeczna: zintegrowany zbir pozycji spoecznych i sie wicych je
stosunkw spoecznych, realizujcych wsplne jakie istotne spoecznie funkcje. ( Sztompka
2002:132)
Maxa Webera koncepcja racjonalizacji ycia spoecznego:
- rozwj organizacji tego przejawem
- zachowania tradycjonalne i emocjonalne (afektywne) oraz dziaania racjonalne
- w spoeczestwie nowoczesnym racjonalno formalna staje si wg Webera dominujcym
motywem ycia spoecznego
-Organizacja jest form najlepiej przystosowan do wymaga czynnoci racjonalnych, to
znaczy zarazem najskuteczniejsz i najmniej kosztown (Bauman 1996:86)
- organizacja tego typu (tj. biurokracja) moe by stosowan z powodzeniem we wszystkich
dziedzinach dziaalnoci ludzkiej, (albowiem zapewnia przewidywalno oraz moliwo
kalkulacji efektw dziaa) (za: A. Kamiski)
Webera typ idealnym biurokracji:
- typ idealny biurokracji (takiej, jak by by, gdyby w peni dostosowaa si do swoich zada
i nic by jej w tym nie przeszkadzao) (Bauman 2996)
Cechy biurokracji ( typ idealny- Max Weber)
- podporzdkowanie zachowa si czonkw grupy bezosobowym przepisom
- cisy podzia obowizkw i kompetencji zgodny z zasad specjalizacji funkcji
- hierarchiczny ukad pozycji w obrbie organizacji
- czno za porednictwem przepywu dokumentw
- dokumenty (kancelaria)- zbiorowa pami organizacji
- profesjonalizacja
- dostpno stanowisk dla wszystkich posiadajcych odpowiednie kompetencje
- wymienialno osb
- impersonalno
- cise oddzielenie sfery zawodowej od prywatnej
Biurokracja- moliwe naduycia i patologie
- nieprzestrzeganie zasad hierarchii
- nieprecyzyjne i naduywanie kompetencji
- nepotyzm, korupcja, frakcyjno- podwaaj zasad depersonalizacji i uniwersalnoci
procedur
- rekrutacja na stanowiska opierana na niemerytokratycznych, partykularnych zasad
- arbitralne wynagrodzenie i premiowanie urzdnikw (jako przywileje a nie uprawnienia)
- maskowanie i nadawanie anonimowoci dziaaniom poprzez unikalnie ich rejestracji i
dokumentacji
Biurokracja- konsekwencje dysfunkcjonalne:
- nadmierna specjalizacja, prowadzca do zawenia perspektywy i niemonoci ogarnicia
szerszych implikacji podejmowanych dziaa
- sztywno procedur uniemoliwiajca uwzgldnienie sytuacji nietypowych

- inercja procedur uniemoliwiajcych adaptacj do nowych sytuacji lub szybko

zmieniajcych si warunkw spoecznych
- wyuczona bezstronno i pasywno w obliczu decyzji ryzykownych i nie rutynowych
- przesunicie celw nadanie procedurom rango wartoci autotelicznej (a nie tylko
instrumentalnej)
- fenomen mylenia grupowego- nadmierna identyfikacja i lojalno wobec organizacji
- syndrom Paragrafu 22:- mnoenie ponad miar szczegowych, nieskoordynowanych czy
wzajemnie sprzecznych przepisw
- konserwatyzm, rytualizm i opr przeciwko innowacjom
- tendencja do oligarchizacji to jest do oponowania kontroli nad organizacj przez mae czsto
nieformalne grono kierujce si wasnymi interesami
- antyhumanistyczne zagroenia- tendencja do uprzedmiotowienia administrowanej
zbiorowoci ludzkiej
Metafory organizacji (ujcie Morgana)
- okres klasyczny- metafora maszyny
- perspektywa modernistyczna- metafora organizmu
- perspektywa symboliczno- interpretujca- metafora kultury (tj. system znacze stworzonych
i utrwalonych w wyniku stowarzyszania si ludzi majcych wsplne wartoci, tradycje,
zwyczaje)
- perspektywa postmodernistyczna- metafora kolau zoonego z fragmentw wiedzy i
zrozumienia w celu stworzenia nowej perspektywy z wykorzystaniem przeszoci.
- organizacj zawsze ksztatuj tkwice u jej podstawy obrazy i koncepcje. Proponujc
okrelenie mylenie obrazami Morgan podkrela niewaciwo nadawania koncepcji
organizacji zazwyczaj znaczenia mechanicznego czy instrumentalnego (Morgan 2005)
Organizacja dzisiaj (za: Drucker 1999)
a/ organizacja musi stworzy organizacyjne kwestionowanie wszystkiego, co robi
b/ tworzenie nowoci wybudowane w organizacj:
- kontynuowa doskonalenie wszystkiego co robi
- uczy si eksploatacji (rozwijania nowych zastosowa dla wasnych, udanych produktw)
- uczy si innowacyjnoci- innowacyjno organizowana jako systematyczny proces)
Organizacje pokapitalistycznego spoeczestwa nieustannie burz, dezorganizuj,
destabilizuj spoeczno (Drucker 1999: 54-55)
Organizacje dzisiaj (za: Giddens 2004)
b/ Dedyferencjacja (Stuart Clegg): odchodzenie od wskich specjalizacji na rzecz poszerzania
zakresu i rnorodnoci funkcji
a/ Adhokracja (Henry Mintzberg):
- nie polega na realizacji standardowych zada wg ustalonych procedur
- jej funkcje i skad bezustannie si zmieniaj
- opiera si na wsppracy maych zespow rnych profesjonalistw
- sieci organizacji (Manuel Castells, Spoeczestwo sieci, 1997/ 2007). Nowe technologie i
sposoby dziaania organizacji: przekraczanie barier czasu i przestrzeni. Wiele organizacji
dziaa jako lune sieci, a nie jako samowystarczalne, niezalene jednostki (Giddens 2012:826)
Repertuar wystpkw rynkowych
a/ korporacyjne repertuary wystpkw:
- przestpstwa przeciwko korporacji dokonywanych przez jej pracownikw:

- defraudacja zasobw korporacji

Wykad 4
Instytucje i organizacje:
(Globalne sieci i globalizacja. Odwoania do literatury przedmiotu za: Castells 2013)
- najwaniejsze dziaania kosztujce i kontrolujce ycie ludzi organizuje globalne sieci:
rynki finansowe, ponadnarodowa produkcja, zarzdzanie dobrami i usugami oraz ich
dystrybucja, wysoko wykwalifikowana sia robocza, nauka i technologia, w tym edukacja
wysza, media masowe, interaktywne sieci internetowe, wielozadaniowe urzdzenia suce
komunikacji, kultura, sztuka, rozrywka, sport, midzynarodowe instytucje zarzdzajce
gospodark globaln i stosunkami midzynarodowymi, religia oraz ruchy spoeczne,
upominaj si o prawa i wartoci nowego, globalnego spoeczestwa obywatelskiego. ( castlls
2013:37)
- globalizacja jako proces tworzenia sieci i wyej wymienionych
- wyczenie z tych sieci i marginalizacja w globalnym spoeczestwie sieci
Przepywy zadziwiajca prdko naszego mobilnego ycia:
- skadaj si z ludzi (podre ludzi wyznaczaj kanay (tunele) zwizane z prac, edukacj,
turystyk) obrazw, informacji, pienidzy i odpadkw
- midzy pewnymi wzami wzdu niektrych przenonikw przepywaj nadzwyczajne
iloci informacji, danych obrazw do ktrych jedne grupy s podczone, a inne nie. Istotne
staje si relatywne, a nie absolutne pooenie wzgldem owych tuneli bogatej
informacji i transportu.
- tworz nowe nierwnoci (dostp/ brak dostpu). Zarazem globalne przepywy mog
zmniejsza odlego czasoprzestrzenn pomidzy jednymi miejscami i zwiksza j
pomidzy drugimi
- pojedyncze spoeczestwa czsto nie s w stanie lub nie chc kontrolowa ich bezporedni
czy nawet poredni
- stwarzaj przed ludmi nowe moliwoci i rodz nowe pragnienia, takie nowe formy wynku
(Urry 2006/ 2009)
Przenoniki i przepywy:
a/ ludzie, pienidzem, kapita, informacje, idee i obrazy widzi jako przepywajce po
rnych przenonikach, wytyczanych przez zoone zazbiajce si sieci, zarwno
pooone wewntrz spoeczestw, jak i przecinajce rne spoeczestwa ( takie jak
monetarne przenoniki i przepywy midzy Londynem, Nowym Yorkiem i Tokio) (urry
2009:27)
b/ przenoniki to sieci maszyn, technologii, organizacji, tekstw tworzce rozmaite wzajemne
poczenia wzy, przez ktre mog przebiega przepywy. Gwne przenoniki:
- transport ludzi i przedmiotw drog powietrzn, morsk, naziemn
- wiatowody, mikrofale i satelity dla telefonii, telewizji i komputerw
- organizacje midzynarodowe i NGO przyczyniajce si procesu globalizacji przenonikw
(wykorzystujca zarazem wikszo tyche dla kompresji czasoprzestrzeni)

- wraz z powstaniem przenonikw (kanaw przekazywania informacji) ludzie, firmy,

spoecznoci staraj si z reguy do nich podczy, aby sta si wzami w obrbie danej
sieci (tworzy u siebie wzy komunikacyjne)
Globalne sieci i globalne ciecze
- globalne zintegrowane sieci to zoone, przewidywalne poczenia sieciowe midzy ludmi,
technologiami i przedmiotami, ktre oplataj cay wiat. Ich przykadem s globalne
przedsibiorstwa, takie jak: mc`donalds, coca- cola, Microsoft; ten sam produkt dostarczany
jest w ten sam sposb w kadym kraju; standaryzacja, kwantyfikacja, przewidywalno,
wydajno. (Ritzer- Makdonaldyzacja)
- globalne ciecze to samoorganizujce i samo przeksztacajce si przepywy przebiegajce
coraz szybciej i coraz bardziej nieprzewidywalnych postaciach (heterogeniczne,
nierwnomierne, nieprzewidywalne i niezaplanowane mobilnoci). Ich przykadem jest dla
Urry`ego powstanie Internetu (liczba uytkownikw: 16 mln w 1995r, 400 mln w 2001, i
ponad miliard obecnie) (urry 2009/ Elliot 2011)
Internet:
- wyprodukowany w celu komunikacji wojskowej w wypadku ataku nukleowego zosta
przeksztacony przez miliony uytkownikw w globaln technologi komunikowania.
Doprowadzio to do ogromnych przepyww usieciowionej aktywnoci.
- Internet mona uzna, za metod ycia spoecznego, ktre jest pynne i tworzy si w obrbie
tysicy sieci zoonych z ludzi, maszyn, programw, tekstw i obrazw. W tych sieciach
pseudopodmioty i pseudoprzedmioty mieszaj si w nowych, hybrydowych formach
( urry2003, cyt za Elliot 2011:322)
Paradygmat technologii informacyjnej (Manuel Castells 2013)
- informacja stanowi jego surowiec: s to technologie dziaajce na informacje, a nie
odwrotnie
b/ wszechobecno wpyww nowych technologii
c/ sieciowa logika kadego systemu/ zbioru stosunkw, tj
- wzrastajca zoono interakcji
- nieprzewidywalne kierunki ich rozwoju
- strukturyzowanie i elastyczno
d/ elastyczno- procesy s odrzucane, organizacje i instytucje mog by modyfikowane czy
nawet zasadniczo zmieniane
e/ sia wyzwalajca jak i represyjna: sieci nie s tworzone wycznie do komunikacji, lecz
take do zdobywania przewagi- wykluczenia z komunikacji (mulgan)
f/ postpujce czenie si poszczeglnych technologii w wysoce zintegrowany system
informacyjny (za: castells 2007:78)
g/ nanotechnologie, konwergencja materiaw i procesw mikroelektronicznych i
biologicznych (zacieranie si granic: rola technologii w procesie zmian spoecznych) (castells
2013)
spoeczestwo sieci wg castllsa za: (Elliot 2012: 314-317)
- rozwj technologii informacyjnych przyczyni si do powstania sieci, ktre mog
przetwarza informacje niemal w kadym zaktku wiata
- spoeczestwo przeksztacio si w inny rodzaj przestrzeni, tj w przestrze przepyww
zoonej z usieciowionych miejsc
- natychmiastowe przepywy i usieciowione przestrzenie
- koncepcja przestrzeni przepyww:

a/ obwody informacyjne i infrastruktury komunikacyjne, pozwalajce jednostkom i

organizacjom czy si w czasie rzeczywistym i na globaln skal
b/ wzy, ktrych i za spraw ktrych organizuje si sie
c/ powstawanie zdecentralizowanych sieci
sieci (castells 2013)
- sie jest zbiorem poczonych ze sob wzw (ich znaczenie zwizane z iloci
przyjmowanych i przetwarzanych informacji)
- sieci umoliwiaj przepywy
- s skomplikowanymi strukturami komunikacyjnymi
- w sieci spoecznych i organizacyjnych autorzy spoeczni programuj cele i procedury
operacyjne
- zdolno sieci do samo konfiguracji
- sieci (oraz zbiory interesw i wartoci, ktre obejmuj) kompetencje lub rywalizuj ze sob
(castlls 2013, 32-33)
Przestrze przepyww:
- przestrze nie jest bez miejsca- tworz j wzy i sieci
- odwouje si do technologicznej moliwoci rwnoczesnego dziaania poza granicami
fizycznej, bezporedniej bliskoci
- wok przestrzeni przepyww s organizowane gwne funkcje spoeczestwa sieci (rynki
finansowe, sieci medialne) (castells 2013:45)
Sieci (castells 2013) jako najbardziej efektywne formy organizacji dziki trzem cechom
- elastyczno- zdolno do przeksztacania si wraz z ulegajcym zmianom rodowiskiem+
zdolno zachowania celw
- skalowno- zdolno do rozszerzania si lub kurczenia bez powodowania wikszych
zakce
- ywotno sieci- brak jednego centrum (castells, 2013:35)
Ponadnarodowe korporacje i midzynarodowe sieci:
- sieci utworzone przez wielonarodowe korporacje przekraczaj narodowe granice, tosamo
interesy
Przeksztacenie wielonarodowych korporacji 5 typw sieci (wg Dietera Ernsta)
- sieci dostawcw
- producentw poczenie zdolnoci produkcyjnych, zasobw finansowych i ludzkich w
celu rozszerzenia oferty produktw i geograficznego zasigu
- sieci klientw- terminowe powizanie spek produkcyjnych z dystrybutorami, finalnymi
klientami
- koalicje standardu- w celu narzucenia standardw w skali lokalnej
- sieci kooperacji technologicznej- dla pozyskania projektw i technologii
Typologia agencji globalnych (za Morawski: 2010)
- globalne agencje ekonomiczne np. Bank wiatowy, Midzynarodowa Organizacja Pracy
- agencje polityczne np. ONZ, NATO
- globalne agencje spoeczno- kulturowe np. organizacje pozarzdowe, ekonomiczne,
feministyczne, zwizki zawodowe (Morawski 2010:66)
Organizacje- ujcie sektorowe:

- organizacja sektora prywatnego

- publicznego
- pozarzdowego (NGO):
a/ wyrazista i trwaa struktura organizacyjna
b/ strukturalna niezaleno od wadz publicznych
c/ samorzdno
d/ nie profitowy charakter dziaalnoci (nadwyki w cele
e/ dobrowolno czonkowstwa jak i wsparcia (woluntaryzm)
midzynarodowe organizacje pozarzdowe:
- Onz
- NGO, to organizacje ktre:
a/ dostarczaj przydatnych dbr i usug, w ten sposb suc okrelonym celom spoecznym
b/ nie mog dystrybuowa zyskw we wasnym imieniu
c/ s woluntarystyczne, co oznacza , e s stworzone, utrzymywane i rozwizywane na
podstawie dobrowolnej decyzji i z inicjatywy jej czonkw lub zarzdu
d/ ktrych dziaanie ma charakter racjonalny i czsto opiera si na silnych podstawach
ideologicznych
NGO- rodzaje dziaalnoci:
- pozarzdowe organizacje rzecznicze, np. rzecz ochrony rodowiska; Greenpeace;
Environment Defense Fund
- pozarzdowe organizacje wiadczce usugi, np. Czerwony Krzy, usugi na rzecz ochrony
rodowiska, jak Natene Conserrancy, czy dystrybucja lekw przez Lekony bez Granic

Wykad 5
Giddens , wydanie 2004
Rozdz. 1, 3, 7, 9, 12
Zwraca uwag na podsumowanie !
Nie bdzie pyta o przykady, s tylko po to, aby uatwi zrozumienie problematyki
45 min do 1 godz., zamknite TAK/NIE, p otarte, wymie, podaj, scharakteryzuj
Struktura spoeczna to konfiguracja stosunkw spoecznych
Mikrostruktury (mae struktury spoeczne) to sie powiza miedzy
elementarnymi skadnikami ycia spoecznego tj. jednostkami w
grupie czy ukadem rl w organizacji (jednostka)
Makrostruktura to sie powiza midzy zoonymi obiektami
spoecznymi (relacje midzy struktur, grupa)
(Sztompka 2002: 136-138)
4 wymiary struktury spoecznej
- Normatywny sie norm, wartoci instytucji
- Idealny sie idei, przekona, pogldw, wizji
- Interakcyjny sie wzajemnie zorientowanych i ukierunkowanych
dziaa
- Interesw szans ycia rozkad dostpu do dbr spoecznie
uznanych za podanie jak; bogactwo, wiedza, presti, wiedza.
Mae grupy spoeczne

Cechy definicyjne:
Minimum 3 osoby
Stosowanie zagszczenie interakcji midzy jednostkami
wiadomo my wymiar subiektywny
Struktury wewntrzgrupowe
Wasne wartoci, normy i reguy zachowa
Trzy podstawowe spjnoci grupy (za Mentonem):
Grupa kreowana kulturowo, organizacyjne, strukturalne
Rodzaje maych grup: pierwotna i wtrna; nieformalna i formalna,
wasna i obca, grupa celowa, grupa odniesienia
4 rodzaje struktur grupowych:

Struktura wadzy

Poszczeglne pozycje powizane s ze sob stosunkami wadzy

Struktura socjometryczna
Poszczeglne pozycje poczone s ze sob stosunkami lubienia si, nielubienia,
odrzucenia
Struktura komunikowania si
Stosunki wice ze sob poszczeglne pozycje okrelone s iloci przekazywanych
informacji i liczb kanaw informacyjnych czce poszczeglne pozycje
Struktura awansu
Powizania pomidzy poszczeglnymi pozycjami uwarunkowane s moliwoci
obejmowania wyszych pozycji w strukturze grupy
Style kierowania grupami
Autokratyczny (autorytarny)
Kierownik - okrela jakie bd cele grupy i jakie czynnoci bdzie wykonywa grupa w
zwizku z ich realizacj
Demokratyczny
Kierownik zachca grup do podejmowania decyzji dotyczcych ustalenia jej celw, jak
rwnie rodkw majcych doprowadzi do jej osigni
Liberalny
Kierownik pozostawia zupen swobod czonkom grupom, odnonie podejmowania
decyzji indywidualnych bd zbiorowych, a sam decyduje tylko w stopniu minimalnym.
(najbardziej efektywny- demokratyczny w pozostaych grupach wicej bywa konfliktw
Pojcie makrostruktury spoecznej

Przestrzenny aspekt struktury zbiorowoci ludzkich:

Izolacja, dystans, peryferie, granica, droga

Sens statystyczny
Struktura demograficzna, skad

System midzyludzkich zalenoci, dystansw, i hierarchii

wynikajcych z

Podziau pracy
Dyspozycji wadz
Wizi i antagonizmw spoecznych

Dychotomiczne wizje struktury spoecznej

Metafora przestrzenna metafora pionowego uwarstwienia klas
spoecznych, przedstawiajca jako zesp ludzi, z ktrych jedni s na grze,
inni na dole ( rzdzcy- rzdzeni, bogaci-biedni)

Ta koncepcja to uoglnienie na cae spoeczestwo stosunki

dwuczonowego asymetrycznego, gdzie jedna strona jest uprzywilejowana
kosztem drugiej. Spoeczestwo w tej koncepcji rozpada si na dwie klasy
korelatywne i przeciwstawne

Trzy najwaniejsze odmiany nierwnoci dychotomicznych:

1. Klasa wacicieli i klasa nieposiadajcych
2. Grupy wikszociowe i mniejszoci ( w szczeglnoci narody i
mniejszoci etniczne)
3. Przeciwstawienie pci mczyzn i kobiet (koncepcje feministyczne)

Idea klas spoecznych Karola Marksa

Najwaniejszym kontekstem ycia spoecznego jest praca (kontekst ekonomiczny)
. Decydujca si ekonomicznej pozycji ludzi jest wasno (zwaszcza rodkw
produkcji) . dzieli ona ludzi na 2 klasy spoeczne: klas wacicieli i klas
pracownicz (np. buruazja i proletariat). Wasno powoduje nierwny ,
uprzywilejowany dostp do innych dbr spoecznie podanych. W konsekwencji
uruchamiaj si procesy grupotwrcze (klasa w sobie, wiadomo klasowa,
walka klasowa)
takie gwne idee koncepcji klas Marksa weszy na trwae do kanonu mylenia
socjologicznego.. Pokazuj, jak ponad nierwnociami stopniowalnym mog w
spoeczestwie powstawa nierwnoci skrajne, opozycyjne Sztompka 2002,348.
relacyjny model klasowy Erika Olina Wrighta
Ukazuje on proces wyzysku klasowego w perspektywie marksowskiej
W warunkach nowoczesnej produkcji kapitalistycznej 3 sposoby
panowania nad rodkami ekonomicznymi :
Panowanie nad inwestycjami lub kapitaem finansowym
Panowanie na materialnymi rodkami produkcji (ziemia, fabryki, biura)
Panowanie na si robocz
Trzy klasy (kapitalistw-panujcych nad wszystkimi trzema w/w wymiarami)
robotnicza pra pracownicy umysowi zrnicowani wg
a) pozycji w hierarchii wadzy oraz
b) posiadanie umiejtnoci i specjalizacji
pojcie klasy jest bardzo nieostrej [..]wikszo modeli klasowych opiera si na
strukturze zatrudnienia. Takie modele przyjmuj rne formy.
Schemat gradacji ; stratyfikacja spoeczna

charakterystyczny dla min. Trjczonowego ujmowania struktury

spoecznej: stosunek porzdkujcy
gradacja prosta (decyduje jedno kryterium, de facta ekonomiczna )

gradacja syntetyczna (zawd, dochd, wyksztacenie, zamieszkanie)

wg Maksa Webera kluczowymi wymiarami zrnicowania i satysfakcji
spoecznej s:
o czynnik ekonomiczny (dochody i majtek)
o dostp do wadzy (wadza czyli dostp do wpywania na dziaania
innych)
o presti spoeczny (tj. spoeczne powaanie jednostki, presti
zawodowy w tym poziom wyksztacenia). Znaczenie kryterium
merytokratycznego.

Funkcjonalna teoria uwarstwienia spoecznego

Teoria ta pragnie wyjani funkcjonaln konieczno i uniwersaln obecno
satysfakcji w kadym spoeczestwie
POZYCJE
Funkcjonalne zrnicowanie ich wanoci wymg szczeglnego przygotowania
TALENTY
Posiadanie ich przez ograniczon liczb ksztacenie ich podstaw do zajcia
danej osb
PRZETWARZANIE TALENTW W UMIEJTNOCI
Rzadkie, podane dobra, presti warto stanowisk (przywileje)

PRAWA I PREROGATYWY ZWIAZANE Z LUB WBUDOWANE W POZYCJ dotycz

- Istnienia i wygody
- Korzystnej samooceny i rozwoju
- Dobrego nastroju i rozrywki
KONSEKWENCJE
ZRNICOWANIE PRESTI ZU I SZACUNKU ----> tworzy instytucjonaln nierwno
spoeczn, satysfakcj
NIEZBDNO I FUNKCJONALNA POZYTYWNO SPOECZNEJ NIERWNOSCI
Struktura spoeczno-zawodowa
Struktura zawodowa to socjologiczna mapa spoeczestwa, odzwierciedlajca
poziom jego ekonomicznego, rodzaj systemu gospodarczego, ustrj polityczny i
stopie modernizacji stosunkw spoecznych
Schemat EGP (Erikson, Goldthorpe i kto jeszcze)
Wyrniaj 9 klas
1) Wysza kadra kierownicza i specjalici
2) Nisza kadra kier. i specjalici
3) Pracownicy umysowi niszego szczebla
4) Szeregowi pracownicy w usugach i handlu
5) Waciciele firm i samozatrudniajcych si poza rolnictwem
6) Robotnicy i wykwalifikowani
7) Robotnicy niewykwalifikowani
8) Robotnicy rolni

9) Waciciele gospodarstw
Model relacyjny John H. Goldthorpe
Przykad modelu neoweberowskiego pw: sytuacja rynkowa (wynagrodzenie,
bezpieczestwo zatrudnienia i perpsektywy awansu) i zawodowa (nadzr, wadza
i autorytet w pracy)
Gold pierwotnie 11 pozycji klasowych, za w projekcie CASMIN (lata 80. 90.)mona je przyporzdkowa trzem gwnym warstwom
Klasa usugowa porednia i pracujca oraz elitarna klasa posiadaczy
Gold (2000)- akcent na stosunki zatrudnienia ( w tym typ umowy zawieranej z
pracownikiem
Nowy podzia w spoeczestwie sieci
Zrozumie nowy podzia pracy: jej zorganizowanie samoprogramujce si
(kreatywno, autonomiczna zdolno, skoncentrowanie si, innowacja rozumiana
jako zdolno do czenia na nowo elementw wpywajcych na
produktywno, ) zatrudnienie tradycyjne (atwo zbywalne)
Trzy kategorie zatrudnionych:
1. Pracownicy bdcy rdami innowacji i wartociowania
2. Wykonawcy instrukcji
3. Ludzie strukturalnie bez znaczenia jako pracownicy czy konsumenci
Formy ruchliwoci spoecznej
- Pionowa ruchliwo spoeczna (awans lub degradacja)
- Pozioma ruchliwo spoeczna (zamienianie zawodu jednego na drugi o
podobnym znaczeniu, prestiu)
- Midzypokoleniowa (pokazuje szanse awansu, porwnanie pozycji dzieci do
stosunku pozycji rodzicw )
- Wewntrzpokoleniowa (nasza wasna biografia widziana z pespektwy
miejsca widziana spoecznie)
- Czynniki indywidualne (zawd, wyksztacenie)

Wykad 6
Zmiana spoeczna
Czynniki zmiany spoecznej:
- czynniki kulturowe (wiedza teoretyczna i informacja, indywidualizacja, interaktywne sieci)
- czynniki ekonomiczne (kapitalizm racjonalny, od industrializmu technologie sieci)
- czynniki polityczne
Zmieniajce si formy organizacji ycia spoecznego (James Coleman 1995)
- przejcie od organizacji o dominacj struktur pierwotnych do dominacji organizacji celowo
konstruowanych przez czowieka
- cztery przemiany:
a/ w sferze aktywnoci gospodarczej (gospodarki ludzkiej)
b/ ruchliwo przestrzenna oraz na rynkach pracy ( urbanizacja, deagraryzacja, kontr
urbanizacja, gospodarka sieci, rutyna i elastyczno)
c/ przezwycianie ogranicze zwizanych z miejscem przebywania (nowe media)

d/ kapita spoeczny generowany przez wiat organizacji formalnych, malejcy potencja

organizacji pierwotnej
nowoczesno: pi fundamentalnych zasad nowoczesnoci (za Kumarem):
- zasada indywidualizmu
- zasada dyferencjacji
- zasada racjonalnoci
- ekonomizm
- ekspansywno
- nowoczesno jako nowy typ cywilizacji, nowoczesny projekt, kulturowo-polityczny
program (Eisenstadt)
Teoria modernizacji- 4 tezy:
- teza rozwoju unilinearnego
- teza rozwoju kierunkowego
- teza progresywizmu i etnocentryzmu
- teza i dyferencjacji i integracji
Modernizacja jako zblianie si spoeczestwa w sposb zamierzony, celowy, planowany do
uznanego modelu nowoczesnoci, najczciej do wzorca jakiego istniejcego spoeczestwa
uznanego za nowoczesne. Jest to powolne dociganie takiego wzorca, pokonywanie
przepaci, przezwycianie zapnienia w stosunku do niego (Sztompka 2002:508)
Teoretycy modernizacji zakadali, i:
- modernizacja to proces globalny i nieodwracalny
- to proces historyczny (od spoeczestw tradycyjnych do nowoczesnych)
- modernizacja w caociowo spjnych caociach analizowana teoretycznymi narzdziami
funkcjonalizmu
- przemiana spoeczna w kierunki nowoczesnoci przebiega bdzie raczej jednakowo i
liniowo
Teoria modernizacji: wymiary analizy
- ekonomiczny: Walt Rostow stara si uchwyci warunki niezbdne startu do cigej
kumulacji kapitau i inwestycji do trwaego samonapdzajcego si wzrostu dochodu
narodowego
- polityczny: David Apter analizuje drogi powstawania instytucji demokratycznych
- psychologiczna: David MnClelland formuuje teori motywacji osigni: denie do
sukcesu, innowacyjno, duch przedsibiorczoci traktowane s jako warunki niezbdne
modernizacji. Alexa Inkelesa syndrom osobowoci nowoczesnej
- od relacji midzy kultur a postpem gospodarczym do badania relacji midzy kultur a
rozwojem politycznym oraz midzy wzrostem gospodarczym a demokracj
Osobowo czowieka nowoczesnego:
- nowoczesno jako proces zmiany sposobe postrzegania, wyraania czego i oceniania
jako sposb funkcjonowania jednostki, jako zbir predyspozycji do dziaania w pewien
okrelony sposb
- innowacyjno i gotowo podejmowania ryzyka
- negowanie fatalizmu
- rozbudowana potrzeba osigni
- przekonanie o moliwoci zapanowania nad siami przyrody
- nastawienie demokratyczne i liberalne

Odrodzenie teorii modernizacji:

- odrodzenie tej teorii w latach 80 ( w warunkach wzrostu gospodarczego u azjatyckich
tygrysw- potwierdzenie tej drogi rozwojowej dla krajw niezachodnich; za upadek
wieckiego imperium spowodowany niedostatecznym zrnicowaniem strukturalnym). Teori
modernizacji zweryfikowaa sama historia
- modyfikacja pojcia zrnicowania uwzgldniajce dziaania grup i ruchw spoecznych
- refleksyjno spoeczna ycie w epoce informacji wymaga wzrostu spoecznej
refleksyjnoci. Refleksyjno spoeczna oznacza, e wzi analizujemy okolicznoci naszego
ycia
- modernizacja refleksyjna jako nowy opis procesw modernizacyjnych, nie jako prosta
sprawa postpu, lecz proces z rnorodnymi ryzykami

Praca:
- praca perspektywa ery przemysowej i postprzemysowej
- globalizacja, praca i nowa gospodarka (elastyczna, mobilna, usieciowiona)
- rola transnarodowych korporacji ( outsourcing)
- migracje
- ludziom brakuje pracy. MOP ocenia: 1 mld ludzi na wiecie bezrobotni. Wg Rifkina
(likwidacji ulega 40- 75% miejsc pracy; koniec pracy) 850 mln (Morawski 2010). Istotna
rola lll sektora.
- szybki zanik doywotniego zatrudnienia, ograniczenie zatrudnienia, elastyczno
Pna nowoczesno:
- nowe formy zaufania (od instytucji)
- nowe formy ryzyka
- nieprzejrzysto, nieprzewidywalne i niepodane efekty podejmowanych dziaa
- globalizacja: paszczyzna ekonomiczna, spoeczna, kulturowa, polityczna, przestpczoci)
Cechy globalizacji
- rozcigo globalnych sieci
- intensywno globalnych powiza
- prdko globalnych przepyww
- tendencje wpywu globalnej wspzalenoci
Globalne sieci i globalizacja:
a/ najwaniejsze dziaania ksztatujce i kontrolujce ycie ludzi organizuj globalne sieci:
-rynki finansowe
-ponadnarodowa produkcja
- zarzdzanie dobrami i usugami oraz ich dystrybucja
- wysoko wykwalifikowana sia robocza
- nauka i technologia w tym edukacja wysza
- media masowe
- interaktywne sieci internetowe
- wielozadaniowe urzdzenia suce komunikacji
- kultura
- sztuka

- rozrywka
- sport
- midzynarodowe instytucje zarzdzajce gospodark globaln i stosunkami
midzynarodowymi
- religia
-dziaalno przestpcza
- ponadnarodowe organizacje pozarzdowe oraz ruchy spoeczne
b/ globalizacja jako proces tworzenia sieci z wyej wymienionych
c/ wczenie z tych sieci i marginalizacja w globalnym spoeczestwie sieci

WSPLNOTY WIRTUALNE wg Manuella Castellsa i Barry Wellmana

- s interpersonalnymi sieciami spoecznymi z ktrych wikszo jest oparta na sabych
wizach, wysoce zdywersyfikowana i wyspecjalizowana, niemniej jednak zdolna generowa
wzajemno i wsparcie dziki dynamice podtrzymywanych interacji
- s one wsplnotami, ale nie wsplnotami fizycznymi i nie podlegaj one tym samym
wzorom komunikacji i interakcji, co wsplnoty fizyczne
- nie s imitacj innych form ycia, maj swoj wasn dynamik: sie jest sieci
- przekraczaj dystans po niskich kosztach, s zazwyczaj asynchronicznej natury, cz
szybk zdolno rozpowszechniania masowych mediw z wszechobecnoci komunikacji
osobistej pozwalaj na zwielokrotnienie czonkostwo we wsplnotach czciowych
- wspieraj odbudowywanie sieci spoecznych wok jednostek, rozwj wsplnot osobistych
oraz daj moliwo spoecznych powiza tym ludziom, ktrych wizi s coraz bardziej
przestrzennie rozproszone
Zagadnienia
a/ globalizacja a nowy indywidualizm- skupiony na nieustannej samorealizacji i
byskawicznym ulepszaniu wasnego ycia. Najlepiej wida to w presji wywieranej przez
kultur konsumpcjonizmu, ktra nakazuje nam przeksztaci i ulepszy kady aspekt
naszego ycia: nie tylko nasze domyi ogrody, lecz take kariery, jedzenie, ubrania, ycie
seksualne, twarze, umysy
b/ trzy gwne zjawiska wpywajce na sposb w jaki ludzie przeywaj globalizacj:
- konsumeryzm
- neoliberalizm (patologiczne jest w nim lepe denie do natychmiastowych zmian- ciaa,
tosamoci lub spoeczestwa)
- sprywatyzowanie (lk przed wasn zbdnoci nie jest jednak kwesti prywatn- to
konsekwencja naszego wiata intensywnej globalizacji)
Elastyczno
wspczesne formy elastycznoci:
- wymylanie instytucji wci od nowa
- elastyczna specjalizacja
Elastyczno konsekwencje:
- rozwj elastycznego kapitalizmu prowadzi do powstawania nowych, druzgoccych obcie
i form ucisku
Rozkwit i upadek pracy:

- mentalno dugiego trwania- oczekiwanie, e losy tych ludzi ktrzy kupuj prac, i tych,
ktrzy j sprzedaj, s na
- mentalno krtkiego trwania
Prekaria:
a/ definiowanie: to odrbna grupa socjoekonomiczna (niepewny+ proletariat) status pracy
tymczasowej w jego rozumieniu. To ludzie cierpicy na brak siedmiu rodzajw
bezpieczestwa
zagroenia :
- rodowisko i zdrowotne za
- kulturowa homogenizacja
- rozwijanie si chorb przenoszonych przez granice pastwowe
- okresowe zaamanie wiatowych rynw
- krachy finansowe i ich niszczce skutki dla ycia gosp. I spoecznego
- zaleno ludzi od systemw eksperckich ( w sprawach podry, ochrony rodowiska,
pomocy medycznej, zdrowej ywnoci) ktrym jednoczenie mog nie ufa
- mnoenie si skrajnie niebezpiecznych, nienadzorowanych dzikich stref
Globalne formy ryzyka:
- rozrnienie pojcia ryzyka ( jest zawsze rezultatem decyzji a wic zakada ich
podejmowanie) i pojcia zagroenia czy niebezpieczestwa ( postrzegane jako z gry dane;
typowe dla spoeczestwa przedprzemysowego)
- z nadejciem epoki nowoczesnej i naukowych projektw roztoczenia kontroli nad
spoeczestwem, a zwaszcza z pojawieniem si idei denie do przyszoci cechujcej si
przewidywalnoci i bezpieczestwem, konsekwencje ryzyka stay si kwesti polityczn.
Nowoczesno wprowadza globalne parametry ryzyka
Przepywy:
- skadaj si z ludzi, obrazw, informacji, pienidzy i odpadw
- midzy pewnymi wzami wzdu niektrych przenonikw przepywaj nadzwyczajnie
iloci informacji, danych, obrazw do ktrych jedne grupy s podczone, a inne nie
- tworz nowe nierwnoci
- stwarzaj przed ludmi nowe moliwoci
Zwrot w kierunku mobilnoci- wniosek
- ycie spoeczne jest coraz bardziej usieciowione
- wymg okresowych spotka twarz w twarz
- podre s zatem kluczowe dla ycia spoecznego i ekonomicznego
- ycie na monitorze i nowe rozmy symulowanej wsptreci ( tego rodzaju potencjalne
powizania maj charakter prywatny i publiczny, intymny i odlegy. Moglibymy opisa je
jako nowe przestrzenie w ktrych ludzie s zarwno tu i tam, obecni i nieobecni