You are on page 1of 2

PROTECHNIKA

obrbka oryginaw drukowanych


zjawisko mory i jak si go ustrzec?

W praktyce przygotowania publikacji do druku, czsto spotykamy si z potrzeb ponownej obrbki fotografii ju
wczeniej wydrukowanej (rastrowanej), skanowania tekstu z powodu braku czasu lub niedostpnoci znakw
danego fintu.
Czsto takie trudne zadania id w parze z bardzo krtkim czasem przeznaczonym na ich wykonanie. Dawniej odsyano klienta z informacj, e materiay nie speniaj warunkw do druku. Dzi nie mona ju sobie pozwoli na
taki komfort, dlatego warto pozna techniki umoliwiajce osiganie zadowalajcych rezultatw.

cel
wyjanienie pojcia mora i sposoby na jej uniknicie;
poprawne skanowanie i obrbka graficzna tekstu;
powikszanie rozdzielczoci grafiki

Mora (moirs) jest rodzajem interferencji zachodzcej podczas nakadania si dwch wzorw. Moe wystpowa w przypadku druku regularnego wzoru graficznego lub w przypadku ponownego skanowania zrastrowanego oryginau. Szkodliwo wystpowania w druku niekontrolowanych wzorw jest bezsprzeczna.

rastrowany orygina ponowny druk

W praktyce DTP czsto mona si spotka z potrzeb ponownego skanowania zrastrowanego obrazu lub obrbk obrazu zawierajcego regularny wzr. W procesie przygotowania grafiki do druku, istotny jest jak najkrtszy czas temu powicony. Idealn metod jest posiadanie odpowiednio duego oryginau i pomniejszenie go po zeskanowaniu, lecz nie
zawsze posiadamy tak moliwo. Co wtedy?
Aby odzwierciedli za pomoc druku tony porednie midzy biel a czerni (szaroci) stosujemy rastrowanie zamian tonw cigych na siatk drobnych punktw, ktre obserwowane z pewnej odlegoci tworz
zudzenie pynnoci tonw. W rastrowaniu tradycyjnym za jasno tonw odpowiada wielko punktw, a w nowoczesnym rastrowaniu stochastycznym ich nierwnomierne rozmieszczenie.
Obraz wielotonalny zostaje zrastrowany w celu wydrukowania. Przy nieumiejtnej prbie ponownej reprodukcji drukowanej fotografii, moemy spotka si ze zjawiskiem mory (moirs). Ponownie zostaje naoona siatka rastra nakadaj si dwa regularne wzory i powstaje interferencja. Wyglda to jak jaka dziwna struktura naoona na wydrukowane
zdjcie. Pojawia si wszdzie tam, gdzie nakadaj si na siebie regularne wzory, a tak jest w przypadku ponownego rastrowania ju zrastrowanego obrazu. Zawsze, gdy przygotowujemy do druku drukowany wielotonalny obraz, wprowadzamy ponownie wzr rastra powodujc moliwo
powstania interferencji.

Normalny wzr rastra


w powikszeniu

Struktura wystpujca w wyniku


naoenia drugiego rastra

Kty rastra poszczeglnych wycigw w powikszeniu

o autorze
Artur Adamski
Technik poligrafii o specjalnoci poligraficzne procesy
reprodukcyjne. Od pitnastu lat zajmuje si projektowaniem i przygotowaniem grafiki do publikacji rnymi technikami druku.
e-mail: artek@netgate.com.pl, web: www.artek.ng.pl

68

listopad/grudzie 2006

www.psdmag.org

Rozetki utworzone przez punkty rastra w powikszeniu

obrbka oryginaw drukowanych


zjawisko mory i jak si go ustrzec?

Wielotonalne obrazy (rastrowane) zamienione w regularny wzr stwarzaj, wic zagroenie wystpowania mory w procesie nakadania kolejnych farb w druku wielokolorowym. Desenie tworzone przez nakadane na siebie rastry s jednak mniej zauwaalne, jeeli kady z nich zostaje nadrukowany pod innym ktem, najlepiej odlegym od poprzedniego o 30.
W technologii druku wielobarwnego rozstawia si kt wzoru rastra dla
kolejnych wycigw co 30, poniewa wtedy interferencja jest mniej widoczna. Przykadowo: 15 dla cyjanu, 45 dla czarnego, 75 dla magenty i
0 lub 90 dla tego ktry jest na tyle jasny e nie stwarza zagroenia.
Punkty rastra nakadane na siebie tworz wwczas tzw. rozetk nieszkodliw dla odbioru optycznego obrazu.
Naley trzyma si tej zasady (30) przy skanowaniu rastrowanych oryginaw i wszystkich obrazw zawierajcych dese, a take w procesie
obrbki graficznej. Zastosowanie tej reguy w procesie skanowania jest
jednym ze sposobw na zmniejszenie ryzyka wystpienia interferencji.
Jeeli umiecimy rastrowan ilustracj w skanerze pod ktem 15, zamiast tradycyjnym ktem prostym (0, 90) utworzymy rnic 30 pomidzy ktem najciemniejszej farby (czarnej 45) a ktem skanowania.
Skanujmy z wysz rozdzielczoci ni potrzebna dla druku, pod ktem
15 przywracajc pion i odpowiedni rozdzielczo po skanowaniu w
Photoshopie. Skanowanie z zawyon rozdzielczoci i ponowne prbkowanie (resampling) w d powoduje osabienie punktw rastra i zmikczenie obrazu bez niszczenia detali zawartych w punktach rastrowych.
To istotny szczeg odrniajcy tak metod od stosowania opcji odrastrowania w programie obsugujcym skaner. Nie naley rwnie wyostrza skanw rastrowanych oryginaw.

grafiki lineart jako przezroczyste (np. PageMaker) lub umoliwia nadanie


mu takiej waciwoci (np. CorelDraw).
Jeeli tekst w grafice ma by czarny naley pamita o opcji nadrukowania (overprint).

Obrbka skanowanego tekstu krok po kroku:

Skanowanie w rozdzielczoci 1200 dpi.


Odszukanie najlepszego kanau dla dalszej obrbki.
Zwikszenie kontrastu i ostroci krawdzi.
Konwersja do trybu 1 bit i zapis jako TIFF.
Kompozycja i nadanie odpowiednich atrybutw w programie do
skadu.

Definiowanie ktw rastra przy


zapisie do formatu .eps

Obrbka wielobarwnego oryginau rastrowanego krok po kroku:

Ustawienie druku w Photoshopie

Skanowanie pod ktem 45 i zawyon rozdzielczoci


Wyprostowanie i prbkowanie do waciwej rozdzielczoci.
Konwersja do trybu LAB.
Delikatne rozmycie kanaw a i b (warto 1 px).
Powrt do trybu RGB.

Czarno-biae fotografie zazwyczaj drukowane s pod ktem 45 poniewa wtedy wzr rastra jest mniej zauwaalny ni umieszczony pod ktem prostym. Naley stara si rozpozna kt rastra obrazka przeznaczonego do skanowania. Dla skanw takich ilustracji wystarczy zdefiniowa
inny kt rastra w ponownym druku odlegy o 30, np. 15 lub 75 i osadzi te informacje w pliku, zapisujc ilustracj jako EPS. Nowoczesne programy skadu odczytuj te informacje. Opcje wydruku Photoshopa rwnie umoliwiaj zmian parametrw rastrw.

Obrbka czarno-biaego oryginau drukowanego krok po kroku:

Rozpoznanie kta rastra.


Skanowanie.
Zmiana kta rastra na 15 lub 75.
Zapis jako EPS z osadzon informacj o zmienionym kcie rastra.

Barwny skan 1200 dpi

Kana niebieski skanu skonwertowany do skali szaroci

Obrazek po poddaniu obrbce filtrami:


Unsharp Mask: Amount 500%, Radius: 25
px, Threshold: 0 levels; Accented Edges: Edge Width 1, Edge Brightness 25, Smoothness 6; konwersji do trybu Bitmap z opcjami: Output 1200 pixels/inch, Method Use
50% Threshold

Kompozycja w programie do skadu

Skanowany tekst
Z rnych powodw, takich jak brak czasu na przepisywanie i edycj, niedostpno fontu lub prezentowanie w tekcie znakw jzykw wschodnich, zmuszeni jestemy reprodukowa drukowany tekst. Tekst zeskanowany w rozdzielczoci 300 dpi, nawet poddany obrbce usuwania poddruku pozostaych farb bdzie nadal w druku wyglda le, poniewa zostanie
zrastrowany. Im drobniejsze litery tym gorszy wygld i czytelno. Aby
osign zadowalajce rezultaty naley reprodukowany tekst potraktowa
jako grafik jednotonaln (lineart) i zachowa w trybie 1bit. Naley zacz
od skanowania z wysok rozdzielczoci: 1200 dpi. Tryb obrazka zaleny
jest od barwy tekstu czarny wyrany tekst mona skanowa od razu jako 1 bit. Jeeli skanowany obraz nie jest zbyt wyrany bdzie wymaga poprawek, skanujemy go w trybie Skali szaroci (Grayscale) 8bit. Tekst barwny skanujemy w kolorze 24bit, zamieniamy tryb barwny na Wielokanaowy
(Multichannel), odnajdujemy kana o najwikszym kryciu i zwikszamy jego kontrast. W celu poprawienia szczegw niewyranego tekstu stosujemy filtr Wzmocnienie (Unsharp Mask). Reszt kanaw usuwamy i konwertujemy obrazek do trybu Bitmap (lineart) 1 bit zapisujc jako TIFF.
W programie do skadu po zaimportowaniu przygotowanej grafiki nadajemy jej odpowiedni barw. Wikszo programw do skadu traktuje to

www.psdmag.org

listopad/grudzie 2006

69

You might also like