Artyku Sponsorowany

Prbne obcienia pali

formowanych w gruncie

Przeprowadzenie prbnych obcie pali fundamentowych jest planowane z duym wyprzedzeniem

i powinno by wykonane dokadnie w wyznaczonym terminie. Prawidowe i terminowe wykonanie
bada jest uzalenione od waciwego ich przygotowania. Kontynuacja wszystkich pozostaych robt
jest uzaleniona od uzyskanych rezultatw, dlatego wyniki powinny by przedstawione niezwocznie
po zakoczeniu badania. W artykule przytoczono najwaniejsze wytyczne pomocne w realizacji
pionowych prbnych obcie statycznych na wciskanie pali elbetowych formowanych w gruncie.

Termin wykonania
prbnych obcie

nonoci mona byo wykona niezbdne

zmiany w projekcie palowania.

Sprawdzenie nonoci pali formowanych w gruncie powinno si odby w terminie 30 dni od daty wykonania, czyli po
okresie w ktrym beton osiga zaoon
gwarantowan wytrzymao na ciskanie. Okres ten mona skrci po laboratoryjnym potwierdzeniu dostatecznej
wytrzymaoci prbek betonu pobranych
przy formowaniu trzonu pala prbnego,
nadbetonowanej gowicy, jak rwnie pali
kotwicych. W celu przyspieszenia terminu bada stosuje si beton wyszej klasy,
bd dodatki przyspieszajce wizanie.
W przypadku zastosowania iniekcji podstaw, pal prbny mona obcia w terminie 2 tygodni od przeprowadzenia iniekcji,
a pale kotwice naley iniektowa dopiero
po przeprowadzeniu badania. W zasadach
oglnych normy znajduje si zapis i gdy
liczba pali jest wiksza ni 100 Sprawdzenie nonoci pali prbnie obcianych
naley przeprowadza przed przystpieniem do wykonania pozostaych pali.
Ta zasada rzadko znajduje zastosowanie
z uwagi na okres, jaki powinien upyn
od daty uformowania pali do wykonania
badania, wpywajcy na rozcignicie
harmonogramu, jak rwnie na koszty
ponownego sprowadzenia wiertnicy. Dalsze stwierdzenie normy nie powinno by
jednak pomijane: Naley wwczas zapewni tak kolejno wykonywania pali,
aby w przypadku stwierdzonej zmiany

Liczba i wybr pali

przeznaczonych
do prbnych obcie
Liczba pali przeznaczonych do prbnych obcie jest okrelona w PN-83/
B-02482 i powinna wynosi co najmniej
2 pale, gdy w skad fundamentu wchodzi do 100 pali, oraz co najmniej 1 pal
na kade rozpoczte dalsze 100 pali.
Wiksz liczb bada stosuje si w przypadku wystpowania szeregu rnych
stref geotechnicznych, bd z uwagi na
szczeglne wytyczne Projektanta. Prbnemu obcieniu naley poddawa pale
w miejscach najniekorzystniejszych
warunkw geotechnicznych. Wyboru
dokonuje si te czsto w kryterium zapewnienia dojazdu sprztu cikiego do
stanowisk badawczych. Najbardziej ekonomicznie uzasadnione jest wykonanie
prbnych obcie z uyciem pali kotwicych (koszty stanowisk balastowych
s o wiele wysze), dlatego i ten aspekt
jest czsto brany pod uwag przy ustalaniu pali prbnych.
Norma pozwala na odstpienie od
prbnych obcie, jeeli nono podoa i jako wykonanych pali nie budz
zastrzee. Mona rozwaa przeprowadzenie badania dynamicznego bd
typu Statnamic, o ile zaistnieje moliwo przeprowadzenia bada korelacyj-

Tabela 1. Minimalne odlegoci w prbnych obcieniach statycznych.

Minimalna odlego
od pala prbnego do:
pali kotwicych
krawdzi podpr
balastu
podpr bazy
pomiarowej

PN-83/B-02482
2.0 m i 1/10 L pala
kotwicego (do pobocznicy
pala prbnego)
2.5 m lub 4 D dla D 0.6 m
(od osi)
3.0 m lub 4 D dla D 0.6 m
(od osi)

PN-EN 1536

ICE 2007

3.0 m i 3 D
(w wietle)

2.0 m i 3 D
(osiowo)*

3 D od pobocznicy
Nie okrelono

1.3 m
od pobocznicy
2.0 m od pobocznicy i 3 D od osi

*nie dotyczy przypadku gdy pale kotwice s dusze od pala prbnego. Minimalna odlego
osiowa wynosi wtedy 5 D o ile nono podstawy pala jest mniejsza ni 20% cakowitej nonoci pala.

60

nych. W przypadku prostych warunkw

geotechnicznych prbne obcienia
mona zastpi badaniami cigoci
pali metod Crosshole Sonic Logging
na 100% oglnej liczby pali.

Projekt prbnego obcienia

Opracowanie szczegowego projektu prbnego obcienia statycznego jest
konieczne, nawet w przypadku gdy badanie wydaje si proste do przeprowadzenia. Z uwagi na zrnicowanie sprztu
bdcego w posiadaniu wykonawcw,
projekt powinien by opracowany przez
firm, ktra zostaa wybrana do przeprowadzenia badania. Podstaw opracowania projektu prbnego obcienia jest
projekt fundamentu palowego, w ktrym
powinny by zawarte obliczenia nonoci, dopuszczalne obcienia obliczeniowe oraz przewidywane dopuszczalne
osiadania pali. Niezbdne jest take uzyskanie wynikw bada geotechnicznych,
szczeglnie w przypadku koniecznoci
obliczenia nonoci pali kotwicych.
Zarwno projekt jak i wyniki bada powinny by sprawdzone przez Projektanta
fundamentu palowego.

Wane odlegoci
Usytuowanie pali kotwicych, podpr balastu oraz podpr bazy pomiarowej powinno by tak dobrane, aby nie
wpywao na przebieg prbnego obcienia statycznego i na odczyty przemieszcze, jak rwnie aby nie powodowao
nakadania si stref napre w gruncie.
Kada norma w inny sposb okrela minimalne odlegoci (Tabela 1).
W normach i wytycznych nie okrela
si minimalnej odlegoci podpr bazy
pomiarowej od pobocznic pali kotwicych i krawdzi podpr balastu, cho ma
ona znaczcy wpyw na przebieg badania. Naley jednak zwrci na to uwag
i stara si zachowa moliwie duy dystans.
Inynier Budownictwa

Maj 2008

Artyku Sponsorowany
Maksymalna sia
do uzyskania w prbnym
obcieniu
Maksymalna sia do uzyskania w prbnym obcieniu wg PN-83/B-02482 powinna wynosi 150% nonoci na wciskanie. Istniej jednak odstpstwa od tej
reguy. Prbne obcienia pali o nonoci
znacznie przekraczajcej maksymalne obcienia, mona projektowa na si rwn
150% obcienia. Z drugiej strony, w przypadku zastosowania duych wspczynnikw bezpieczestwa (szczeglna wanoci
budowli, zagroenia sejsmiczne ,itp.) Projektant moe ustali przecienie o wartoci do 300% obcienia.

Program prbnego
obcienia statycznego
Tradycyjnie wg PN-83/B-02482
przyjmuje si stopnie obcie wynoszce 1/12-1/8 nonoci pala. Na kadym
stopniu naley uzyska stabilizacj osiada przyjmowan jako 0,30 mm/godz.
Uzasadnione w niektrych przypadkach
moe by zastosowanie bardziej dokadnego programu obcienia zalecanego przez
ICE (Tabela 2), gdzie kryterium stabilizacji
dla osiada nie przekraczajcych 10mm jest
okrelone na 0.10 mm/godz. Wielogodzinne
utrzymywanie pala na maksymalnych obcieniach pozwala okreli wpywy: konsolidacji gruntu, pezania pod obcieniem,
oraz cinienia wody w porach gruntu.

Urzdzenia do sprawdzania
nonoci pali
W celu wyeliminowania bdw wszelkie pomiary powinny by wykonywane
z dwch niezalenych rde. Odczyty
siy z dynamometru potwierdza si notujc cinienie w ukadzie hydraulicznym,
natomiast odczyty przemieszcze wykonuje si zarwno z czujnikw o dokadnoci 0.01mm jak i z niwelatora precyzyjnego. Wszystkie urzdzenia pomiarowe
powinny mie wane atesty.

Wykonanie wykopw
i skucie gowic pali
Mechanizacja robt nie powinna mie
wpywu na ich jako. Przykadem zego
zastosowania mechanizacji jest wykonywanie wykopw wok pali i rozkucia ich
gowic sprztem cikim, co w poczeniu
z niedowiadczeniem operatora skutkuje
czsto naruszeniem struktur pali. Czstymi defektami s wtedy pknicia i rysy
betonu, oraz zdeformowane zbrojenie.
Wyniki bada takich pali daj negatywne
rezultaty, a co najwaniejsze: pale nie bd
speniay swojej funkcji w konstrukcji.
Ostatnie 50 cm betonu naley rozkuwa

Maj 2008

Inynier Budownictwa

motami rcznymi. Naley zwraca te

uwag pracownikom wykonujcym beton
podkadowy, aby nie ukadali go na gowicach pali. Gowice powinny by rozkute do
poziomu +3 do +5 cm nad projektowanym
poziomem betonu podkadowego.

Fot. 1. Ustawienie siownika, dynamometru

i czujnikw przemieszcze na gowicy pala.

Przygotowanie
gowic pali prbnych
Konieczno nadbetonowania gowic
pali prbnych moe zaistnie z uwagi na zapewnienie rwnej, gadkiej i odpowiednio
duej powierzchni oparcia siownika, pozostawiajc miejsca na szkieka do oparcia
czujnikw przemieszcze. Zbrojenie pala
ogranicza t powierzchni, dlatego gowica
powinna by zabetonowana ponad poziom
zbrojenia. Najlepiej jest wykona gowice
w opasce stalowej. Uatwia to uformowanie
gowicy, jak i zdecydowanie poprawia jej
trwao pod obcieniem. W celu przeniesienia obcienia na wiksz powierzchni
i zmniejszenia napre w gowicy, stosuje
si pod siownikiem grube blachy stalowe.
Gowic naley wykona moliwie
najszybciej (zwykle 37 dni) od daty betonowania pala. W dniu badania zarwno
beton trzonu pala jak i gowicy powinny
mie wymagan nono na ciskanie,
dlatego warto pobra prbki betonu i potwierdzi wytrzymao laboratoryjnie.

Wykorzystanie w konstrukcji pali

prbnych i kotwicych
Podczas prawidowo wykonanego badania nie powinno wystpi zniszczenie pali.
Przyjmuje si i przy osiadaniu przekraczajcym 10% rednicy pala prbnego, lub
uniesieniu pali kotwicych wynoszcym 5
mm obcienie powinno zosta przerwane. Zachowanie tych kryteriw pozwala na
wykorzystanie pali do konstrukcji budowli
z wykorzystaniem ich 100% obcie obliczeniowych. Zniszczeniu moe natomiast
ulec le przygotowana gowica pala, naley
wtedy j rozku i odtworzy.

Wyniki prbnych
obcie statycznych
Na podstawie zalenoci osiadania od obcienia, wykrelana jest krzywa pomocnicza suca do okrelenia nonoci pala
zgodnie z PN-83/B-02482. Nono nie jest
jednak jedynym parametrem bezporednio
zwizanym z funkcjonalnoci pali. Analiza Stanu granicznego nonoci powinna
by poprzedzona analiz stanu granicznego
uytkowania, poniewa rwnie wane jak
nono s dopuszczalne osiadania pojedynczych pali oraz dopuszczalne rnice
osiada pomidzy podporami. Projektanci
fundamentw palowych rzadko jednak zamieszczaj w projektach wymagania dotyczce dopuszczalnych osiada.

Tabela 2. Program obcienia wg ICE*

Stopie obcienia
25% DVL
50% DVL
75% DVL
100% DVL
75% DVL
50% DVL
25% DVL
0
100% DVL
100% DVL
+ 25% SWL
100% DVL + 50%
SWL
100% DVL
+ 25% SWL
100% DVL
75% DVL
50% DVL
25% DVL
0

Minimalny czas
utrzymywania
30 minut
30 minut
30 minut
6 godzin
10 minut
10 minut
10 minut
1 godzina
1 godzina
1 godzina
6 godzina
10 minut
10 minut
10 minut
10 minut
10 minut
1 godzina

*DVL: Design Verification Load, SWL: Specified

Working Load

Badania cigoci pali

Badania cigoci mona wykona
metod Pile Integrity (Echo) Test (PIT/
PET), bd metod Crosshole Sonic
Logging (CSL). Badania cigoci metod PIT/PET wykonuje si na minimum
20% - 100% oglnej liczby pali. Badania
Crosshole Sonic Logging wykonuje si
w liczbie okrelanej na kadej budowie
indywidualnie (minimum 5% pali).
Dobr praktyk jest obligatoryjne przeprowadzenie bada cigoci metod PIT/
PET na wszystkich palach uytych w trakcie prbnych obcie statycznych (na
palach prbnych i kotwicych) zarwno
przed jak i po badaniu, nawet jeeli specyfikacja nie okrela takiej koniecznoci. Rezultaty tych bada mog by szczeglnie
pomocne w przypadku problematycznych
wynikw prbnych obcie pali.
mgr in. Ryszard Rippel
PILETEST Sp. z o.o.

61