Biuletyn Instytutu Zachodniego

Niemiecka paca minimalna kontra jednolity

rynek europejski

1 stycznia 2015 r. ustalono w Niemczech nowe regulacje

dotyczce pacy minimalnej (tzw. MiLoG Mindestlohngesetz
ustawa o pacy minimalnej). Zgodnie z nimi, kademu
pracownikowi

przysuguje

jednolita

minimalna

godzinowa

stawka pacy (tak jak np. we Francji czy w Wielkiej Brytanii) w

wysokoci 8,50 euro brutto za godzin. Omawiana ustawa
dotyczy wszystkich sektorw gospodarki, co oznacza, e
obejmuje kady zawd i tym samym stanowi swoiste novum w
niemieckim podejciu do problemu pacy minimalnej (do 2015 r.
za Odr wysoko minimalnego wynagrodzenia bya inna dla
rnych grup zawodowych, a jej wysoko ustalano podczas
negocjacji

Nr 185/2015
150615
INSTYTUT ZACHODNI
im. Zygmunta
Wojciechowskiego
Pozna

branowych

pracodawcw

ze

zwizkami

zawodowymi).
O wprowadzeniu powyszego rozwizania dyskutowano w
Niemczech

od

kilku

lat.

Zwolennikami

ujednolicenia

zabezpiecze socjalnych byli przede wszystkim przedstawiciele

partii SPD, Zielonych oraz Die Linke. Angela Merkel nie
popieraa tego pomysu. Ze wzgldu jednak na wrzeniowe

Autor:
Alicja Kuropatwa
Redakcja:
Marta Gtz
Radosaw Grodzki
Krzysztof Malinowski

wybory do Bundestagu w 2013 r., chcc zbudowa koalicj,

musiaa ulec w kilku kwestiach, midzy innymi i w tej. I cho
wprowadzona ustawa zgodna jest z jej zaoeniami, m.in.
ogranicza pacow dyskryminacj midzysektorow, to nie
znalaza ona uznania nie tylko w Niemczech, ale rwnie w Unii
Europejskiej.

Korekta:
Hanna Ranek

Narodowe obawy w zwizku z ustaw o pacy minimalnej

Oglnym celem ustalenia przez pastwo nieprzekraczalnego minimum
pacowego jest ochrona pracownikw przed zanianiem ich wynagrodze przez
ewentualnych pracodawcw. Problem polega na tym, e w przypadku, gdy paca
minimalna jest wysza od tej ustalanej dobrowolnie przez obie strony na zasadach
rynkowych, to w konsekwencji albo wzronie stopa bezrobocia, albo rozronie si
szara strefa. Taki m.in. scenariusz przewiduj niektrzy ekonomici dla niemieckiej
gospodarki. Zauwaaj oni, e ustalone minimum 8,50 euro za godzin, to paca
wysza ni zarabia dzi rednio 12% pracownikw w landach zachodnich i 25% we
wschodnich. Dodatkowo, np. analitycy Deutsche Bank szacuj, e z powodu nowego
minimalnego wynagrodzenia liczba bezrobotnych wzronie w Niemczech od 450 tys.
do miliona osb.

Dezintegracja jednolitego rynku europejskiego

Z ustaw i nowymi regulacjami dotyczcymi jednolitej godzinowej pacy
minimalnej w Niemczech nie zgadzaj si ssiadujce z nimi kraje. Wprowadzona
bowiem stawka dotyczy wszystkich wykonujcych prac na terenie Niemiec, take
osb zatrudnionych w firmach zagranicznych, ktrych siedziba znajduje si za granic
(np. w Polsce). Oznacza to, e pracownik zatrudniony przez zagraniczne
przedsibiorstwo wykonujcy prac na terenie Niemiec take powinien zarabia
przynajmniej okoo 35,00 pln brutto/h. Dla wielu midzynarodowych firm kwota ta jest
duo wysza od dotychczas wypacanej, a zwizany z tym wzrost kosztw obnia ich
konkurencyjno w stosunku do firm niemieckich.
W zwizku z powyszym nowej ustawie zarzuca si zaburzenie konkurencji
midzynarodowej i sprzyjanie amaniu zasad wolnego handlu. Dodatkowo, co naley
zauway, przepisy te s sprzeczne przynajmniej z dwiema z czterech podstawowych
swobd jednolitego rynku europejskiego (tj. nie s zgodne ze swobod przepywu
osb i swobod przepywu usug) i w ten sposb zakcaj funkcjonowanie
wewntrznego rynku Unii Europejskiej.

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl 2

Niemiecka paca minimalna przeciwko polskim firmom transportowym

Problem niemieckiej pacy minimalnej zosta rwnie poruszony w Polsce. W
zwizku z nowymi regulacjami pyncymi zza Odry dodatkowymi kosztami zostay
obcione w szczeglnoci polskie firmy transportowe. Wacicieli samochodw
ciarowych nie tylko zmuszono do podwyszenia wypat dla pracownikw, ale
rwnie zobligowano ich do skadania w niemieckich urzdach odpowiedniej
dokumentacji i podpisania deklaracji o przestrzeganiu pacy minimalnej. Zwikszenie
wymogw biurokratycznych i wzrost kosztw wiadczenia usug to nie wszystkie
problemy. Powstaa sytuacja zaniepokoia rwnie niemieckich zleceniodawcw
polskich firm, ktrzy od tej pory (zgodnie 14 ustawy o delegowaniu pracownikw
tzw. AEntG oraz 13 MiLoG) mieliby zaj si nadzorowaniem partnerw
biznesowych w kwestii przestrzegania przepisw dotyczcych pacy minimalnej.
Zgodnie z nimi pracownik oddelegowany do pracy na terenie Niemiec za nisz
stawk godzinow bdzie mg wystpi o rekompensat nie tylko do swojego
pracodawcy, ale take do jego zleceniodawcy. Za niestosowanie si do narzuconych
regulacji

przewidziana

zostaa

kara

finansowa.

przypadku

niezgoszenia

pracownikw wykonujcych prac w Niemczech wynosi ona do 50 tys. euro, a za brak

odpowiednich dokumentw nawet do 30 tys. euro. Oznacza to, e niemieckia ustawa o
pacy minimalnej, ktra obowizuje polskie firmy transportowe, moe zagrozi istnieniu
tych firm, a przynajmniej znaczco ograniczy ich dochody. Polski transport
posiadajcy drug pod wzgldem wielkoci flot ciarwek w caej Europie
wyrniay przede wszystkim konkurencyjne ceny. W obecnej sytuacji niemieckie
podmioty przestay by drosze, a polscy przewonicy zaczli ponosi straty i w
zwizku z tym wystpili z licznymi interwencjami, przeciwstawiajc si nowej ustawie o
pacy minimalnej. Ich inicjatyw popary rwnie inne pastwa. Antyniemieck koalicj
wraz z Polsk tworzy rwnie Bugaria, Czechy, Estonia, Sowacja, Wgry, Rumunia,
Sowenia, Chorwacja, Litwa, Portugalia, Hiszpania i Irlandia. W mediach, co prawda,
pojawi si analizy prawne powoujce si na dyrektyw 96/71/WE, zgodnie z ktr
kierowcy ciarwek nie powinni by uznawani za pracownikw delegowanych tylko za
pracownikw w podry, co oznacza, e nie powinny ich obejmowa niemieckie
przepisy o pacy minimalnej, ale z tak interpretacj nie zgadza si Berlin.

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl 3

Polska i Unia Europejska w sporze o niemieck pac minimaln

Pod koniec 2014 r. minister infrastruktury i rozwoju Maria Wasiak
wystosowaa pismo do komisarzy UE ds. Rynku Wewntrznego, Przemysu,
Przedsibiorczoci oraz Maych i rednich Przedsibiorstw, ds. Transportu oraz ds.
Zatrudnienia i Spraw Spoecznych, w ktrym zaznaczya, e prezentowane przez
stron niemieck stanowisko ma negatywny wpyw na europejski rynek przewozw
drogowych. Minister Wasiak czsto w swoich wypowiedziach powoywaa si na
rozporzdzenie UE dotyczce dostpu midzynarodowego do usug autokarowych i
autobusowych (WE nr 1073/2009) oraz na rozporzdzenie w sprawie wsplnych zasad
dostpu do rynku midzynarodowych przewozw drogowych (WE nr 1072/2009). W
tym samym czasie Zrzeszenie Midzynarodowych Przewonikw Drogowych w Polsce
zwrcio si w rzeczonej sprawie do Przewodniczcego Rady Europejskiej Donalda
Tuska, interweniujc rwnie u polskich europarlamentarzystw i w Ministerstwie
Spraw Zagranicznych. W rezultacie pod koniec stycznia 2015 r. doszo do spotkania
ministra Pracy i Polityki Spoecznej Wadysawa Kosiniaka-Kamysza z jego niemieckim
odpowiednikiem minister Andre Nahles, po ktrym (rwnie dziki wczeniejszej
interwencji premier Ewy Kopacz) zdecydowano o zawieszeniu wykonywania i
egzekwowania przepisw dotyczcych przejazdw tranzytowych w odniesieniu do
polskich przewonikw do czasu wyjanienia sprawy przed Komisj Europejsk.
Niestety podobnej ugody nie udao si uzyska w stosunku do transportu
transgranicznego czy kabotau.
Na pocztku 2015 r. sprawa trafia na szczebel unijny. Po spotkaniu
urzdnikw dyrekcji generalnych KE ds. transportu i ds. zdrowia z przedstawicielami
zainteresowanych spraw pastw Wsplnoty postanowiono skierowa zapytanie do
KE dotyczce budzcych kontrowersje przepisw (m.in. sprawdzi ich zasadno w
wietle dyrektywy dotyczcej pracownikw delegowanych). W zwizku z tym KE
zwrcia si do niemieckich wadz, dajc od nich wyjanie i uruchamiajc tym
samym procedur sprawdzajc Pilot, ktra pozwala na rozstrzygnicie wtpliwoci
w kwestii zgodnoci prawa krajowego z prawem UE. Na konkretne decyzje musielimy
jednak czeka do maja 2015 r. Wtedy KE uznaa, e niemieckie przepisy dotyczce
jednolitej minimalnej stawki pacy w tranzycie nie s zgodne z prawem wsplnotowym.
Podobn opini wydano w odniesieniu do niektrych operacji w transporcie
midzynarodowym. W przewozach wiadczonych przez zagranicznych kierowcw na
terenie Niemiec, czyli w tzw. kabotau, nie dopatrzono si narusze prawnych.
Ostatecznie na szczeblu unijnym zadano od Niemcw zmiany w tych
przepisach, ktre zostay zakwestionowane przez KE. Teraz Niemcy (od poowy maja

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl 4

br.) maj dwa miesice na ustosunkowanie si do przedstawionych zarzutw. Jeeli

tego nie zrobi, albo wyjanienia nie bd satysfakcjonujce, wwczas Bruksela wyle
drugie upomnienie. W ostatecznoci sprawa trafi do Trybunau Sprawiedliwoci, gdzie
na jej rozstrzygnicie trzeba bdzie czeka od szeciu miesicy do nawet dwch lat.

Tezy zawarte w tekcie wyraaj jedynie opinie autora.

Alicja Kuropatwa ekonomistka, doktorantka na Wydziale Prawa Administracji i

Ekonomii Uniwersytetu Wrocawskiego, redaktor ekonomiczny portalu www.niemcyonline.pl

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl 5