Professional Documents
Culture Documents
2 (2014) 117135
Initial. A Review of Medieval Studies 2 (2014) 117135
UDC: 27-175.2/.27
Alfredo Gatto
Universit Vita-Salute San Raffaele
Via Olgettina 58, Milano, Italy
alfredo.gatto@hotmail.it
1. Introduction
De septem sigillis1 by Joachim of Fiore plays a key role in comprehending the evolution of the authors thinking. In this short apocalyptic
treatise, the Calabrian abbot summarizes the persecutions that took place
in the two Testaments, punctuated by the opening of the seven seals of the
Apocalypse. Joachim holds that each seal contains a tribulatio, and that
1
The critical edition of the Latin text was edited by J. E. WANNENMACHER, Hermeneutik der Heilsgeschichte. De septem sigillis und die sieben Siegel im Werk Joachims von Fiore, Leiden 2005, 336355 [Italian trans.: I Sette Sigilli, ed. by A. GATTO,
Milan 2013, 5179].
117
118
120
121
122
I. FLORENSIS, Genealogia, 95, l. 92; IDEM, De prophetia ignota, 194, ll. 37.
I. FLORENSIS, Genealogia, 9596, l. 83 and ll. 9495; IDEM, De prophetia ignota, 184 and 192, l. 18 and ll. 911.
19
In this regard, see J. E. WANNENMACHER, Hermeneutik der Heilsgeschichte,
195197; see also IDEM, Dragon, Antichrist, Millennium: Joachim of Fiore and the
Opening of the Seals, Lapocalisse nel Medioevo, ed. R. E. GUGLIELMETTI, Firenze
2011, 445469.
20
See CYPRIANUS CARTHAGINENSIS, Epistola ad Fortunatum de Exhortatione
Martyrii, PL 4, 651676b, col. 669a; HIERONYMUS, Commentariorum in Danielem
Prophetam, PL 25, 491584a, col. 491b; ADSO DERVENSIS, De Ortu et Tempore Antichristi, PL 101, col. 1292a; RUPERTUS TUITIENSIS, Commentaria in Apocalypsim, col.
1966c-d.
21
See G. L. POTEST, Il tempo dellApocalisse. Vita di Gioacchino da Fiore,
Roma Bari 2004, 287293, p. 288.
22
Sextum [certamen] contra Babilonem Medorum et contra filios Israel, residuum quod quarto tempore occubuisse videbatur Assyriorum. Septimum certamen
18
123
124
BEDA VENERABILIS, Explanatio Apocalypsis, col. 146d: In primo igitur sigillo, decus Ecclesiae primitivae, in sequentibus tribus, triforme contra eam bellum; in
quinto, gloriam sub hoc bello triumphatorum; in sexto, illa quae ventura sunt tempore
Antichristi, et paululum superioribus ricapitulatis; in septimo, cernit initium quietis aeternae.
27
I. FLORENSIS, Tractatus Beati Benedicti, 231, ll. 13.
28
Ibidem, 259262.
125
126
127
128
129
130
131
132
Ibidem, fol. 10vb: Unde et multorum tenet opinio de ultimo illo tyranno qui
vocatur Gog, quod ipse sit Antichristus, nisi forte dicat aliquis non esse Gog ipsum
Antichristum, sed quasi principem exercitus illius regis quem induet ipse diabolus. It is
important to note that the uncertainty about the precise identity of Gog [quasi principem exercitus] is expressed in the same terms also in the De Ultimis Tribulationibus,
where Gog is described as a quasi magnus imperator, seductus a diabolo. The conviction that Gog was not the last Antichrist, but his military chief, will be confirmed in the
Expositio in Apocalypsim, fol. 213ra: Quamvis, ut iam diximus in prefatione huius
operis, non videatur iste Gog esse ipsum Antichristum, sed princeps exercitus Antichristi, alioquin cum Antichristus sit auctor seductionis propter eum qui corporaliter habitaturus est in eo non oportuerat dici Exibit et seducet gentes que sunt super quatuor angulos terre, Gog et Magog, sed potius: Egredietur Gog et seducet gentes ad faciendum hoc
et illud. Unde magis videtur quod non sit Gog ipse Antichristus, sed magis princeps
exercitus eius.
52
I. FLORENSIS, Liber figurarum, t. XIV.
133
DE SEPTEM SIGILLIS
De septem sigillis
.
.
, , , .
.
. , . De septem sigillis ,
.
Genealogia Expositio in Apocalypsim De septem sigillis ,
XII . Expositio in Apocalypsim
. De septem sigillis
.
,
De septem sigillis. , ,
134
: 28. 2013.
: 18. 2014.
135