RACHUNEK DOCHODU NARODOWEGO

Produkt krajowy brutto (PKB) to warto rynkowa wszystkich dbr finalnych i usug
wytworzonych w kraju w danym okresie. (wszystko, co legalnie mona wytworzy i
sprzeda).
Jest to miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwrcze zlokalizowane na terytorium
danego kraju, niezalenie od tego, kto jest ich wacicielem. Podstawowym okresem
rozliczeniowym jest rok, popularnym jest take kwarta (stara si tu usuwa czynniki o
znaczeniu sezonowym).
JAK LICZY PKB?
Ruch okrny jest to proces przepywu zasobw, dbr i usug oraz patnoci pomidzy
gospodarstwami domowymi i przedsibiorstwami.
Rynki czce gospodarstwa domowe i przedsibiorcw.
Rynek

czy gospodarstwa domowe i

przedsibiorcw, poprzez

Czynnikw produkcji

Poda i popyt na prac, ziemi i kapita

Dbr i usug

Poda i popyt na dobra i usugi

Transakcje dokonywane przez gosp. Domowe i przedsibiorstwa.

Gospodarstwa domowe
Dysponuj czynnikami produkcji, ktre
dostarczaj przedsibiorstwom

Przedsibiorstwa
Wykorzystuj czynniki produkcji dostarczane
przez gospodarstwa domowe do wytwarzania
dbr i usug

Otrzymuj dochody od przedsibiorstw w

zamian za dostarczone czynniki produkcji

Pac gospodarstwom domowym za

wykorzystanie czynnikw produkcji

Wydaj dochody na dobra i usugi

wytwarzane przez przedsibiorstwa

Sprzedaj dobra i usugi gospodarstwom

domowym

METODY OBLICZANIA PKB

Metoda
Wydatkowa
Dochodowa

Istota metody
Polega na sumowaniu wartoci pieninej
wszystkich dbr finalnych
Polega na sumowaniu wszystkich patnoci
za wykorzystanie zasobw

Dobra finalne dobra nabyte przez ostatecznego uytkownika. S to albo dobra

konsumpcyjne albo dobra kapitaowe (inwestycyjne).
Dobra porednie dobra czciowo przetworzone, ktre stanowi nakad w procesie
produkcji w innych przedsibiorstwach, gdzie s zuywane.
Warto dodana - przyrost wartoci dbr w wyniku okrelonego procesu produkcji.

PRZYKAD
Firma zajmujca si skadaniem rowerw
Dobra porednie :
-rama 500 z

-przerzutki 300 z

-inne 600z

cznie warto = 1400 z

Warto sprzeday roweru 1700 z
Warto dodana 300z
Przy wartoci dodanej i pkb nie liczymy wartoci dbr porednich (ju s zawarte w cenie
produktu) !!!

OBLICZANIE PKB
Y=C+I+G+NX
GDZIE:
Y- produkt krajowy brutto
C-konsumpcja wydatki gospodarstw
domowych na dobra i usugi, z wyjtkiem
wydatkw na zakup nowych domw lub
mieszka (to inwestycje)
I-inwestycje wydatki na:
1.zakup maszyn i urzdze, budynkw i
budowli przedsibiorstw, a take na
zapasy; zapasy to dobra trzymane obecnie
w przedsibiorstwie na potrzeby przyszej
produkcji lub sprzeday.
2. zakup nowych mieszka i domw
przez gospodarstwa domowe

G- wydatki pastwa wydatki na zakup

dbr i usug, ponoszone przez rzd
centralny i wadze lokalne (uproszczony
sposb widzenia bo odmienny skarb
pastwa od jednostek sam. teryt.)
NX-export netto wydatki ponoszone
przez cudzoziemcw na dobra wytworzone
w kraju(eksport), pomniejszone o wydatki
na dobra wytworzone za granic,
poniesione przez mieszkacw danego
kraju (import)

Nominalny PKB warto produkcji dbr i usug w cenach biecych.

Realny PKB warto produkcji dbr i usug w cenach staych, Pozwala odpowiedzie na
pytanie, jaka byaby warto dbr i usug wytworzonych w danym roku, gdyby wyrazi j w
cenach obowizujcych w pewnym konkretnym roku w przyszoci.
Deflator PKB miernik poziomu cen, obliczany jako relacja midzy nominalnym a realnym
PKB pomnoonym przez 100.

Lata

Cena samochodu

Liczba
samochodw

Cena
komputerw

Liczba
komputerw

2009

50.000

100

3.000

300

2010

55.000

120

3.200

350

lata

Nominalny PKB

2009

50.000x100 +3.000x300=5.900.000

2010

55.000x120+3.200x350=7.720.000

lata

Realny PKB

2009

50.000x100 +3.000x300=5.900.000

2010

50.000x120+3.00x350=7.050.000

Lata

Deflator PKB

2009

(5.900.000/5.900.000)x100=100,0

2010

(7.720.000/7.050.000)x100=109,5

9,05 to inflacja

PKB per capita PKB podzielony przez liczb mieszkacw kraju, np. PKB per capita w
Polsce:
2006
27,8 ty.

2007
33,5 ty.

PKB per capita na wiecie w 2011 roku:

1. Luksemburg
2. Katar
3. Norwegia

2008
35 ty.

2009
47 ty.

15. USA

50. Polska
PPP (Purchasing- Power Parity) parytet siy nabywczej; kurs walutowy obliczany w
oparciu o porwnanie cen pewnego koszyka towarw i usug w rnych krajach
(sprawdzenie, ile mona w rnych krajach kupi za t sam kwot pienidzy)
PKB per capita PPP w 2011 wg MFW
1. Katar
2. Luksemburg
3. Singapur
4. Norwegia
5. USA
17. Niemcy
45. Polska
PNB produkt narodowy brutto miernik cakowitych dochodw w cenach rynkowych,
osiganych przez obywateli danego kraju, niezalenie od miejsca (kraju) wiadczenia usug
przez czynniki produkcji.
PNB = PKB +dochd netto z tytuu wykorzystania czynnikw produkcji za granic, czyli to,
co Polacy zarobili minus to co pacili za granic.

Funkcja produkcji maksymalne rozmiary produkcji, jakie mona osign przy

wykorzystaniu okrelonych nakadw przy danym poziomie wiedzy technicznej.
Produkcja = f ( kapita rzeczowy, kapita ludzki, zasoby naturalne, wiedza technologiczna)
Produkcyjno ilo dbr + usug, jakie pracownik jest w stanie wyprodukowa w cigu
godziny.
Determinanty produkcyjnoci:

Kapita rzeczowy zasb wyposaenia i urzdze, ktre s wykorzystywane przy

produkcji
Zasoby naturalne nakady dane przez natur
Kapita ludzki wiedza i umiejtnoci
Wiedza technologiczna wiedza o najlepszych metodach wytwarzania dbr i usug.

Malejce przychody ze skali pojawiaj si, gdy wielko nakadw ronie, a przyrost
korzyci z dodatkowej jednostki nakadw maleje.

Efekt doganiania wzrost gospodarczy w krajach, ktre s ubogie, jest zwykle szybszy ni
w krajach, ktre s bogate.

JAK ZWIKSZY PKB?:

- Wzrost oszczdnoci i inwestycji krajowych
- inwestycje zagraniczne
- owiata
- prawo wasnoci i stabilizacja polityczna
- wolny handel
- badania i prace rozwojowe
- liczba ludnoci (do trudno oceni)