Professional Documents
Culture Documents
3. Tradycja franciszkańska:
Ante Deum stantes non simus corde vagantes. (Kiedy przed Bogiem stoimy, sercem
niech nie błądzimy)
Si cor non orat, in vanum lingua laborat. (Daremnie się język trudzi, gdy serca
modlitwa nie budzi".wersja volgare: "Jeśli nie modli się dusza, na próżno się gęba rusza". ).
4. Słowo Boże:
"Ten lud czci Mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode Mnie. Ale czci Mnie
na próżno, ucząc zasad podanych przez ludzi" (Mt 15,6-9; cytat pochodzi z Iz 29,13).
Hasła do skrutacji-medytacji Pisma: Wargi i Serce
Pozaewangeliczn
Historyczne Mądrościowe Prorockie Ewangelie
e
Hi 11,5; Ps 17,1.4; Iz 6,5-6; Mt 15,8; Hbr 13,5;
Hi 16,5; Ps 34,14; Iz 29,13; J 19,34; 1P 3,10;
Hi 23,12; Ps 45,3; Ez 36,26; Mt 5,8; Dz 4,32;
Rdz 17,17; Ps 51,17; Oz 14,3; Mt 8,17; Dz 7,51;
Kpł 26,41; Ps 63,4.6; So 3,9; Mt 9,2; Rz 2,15;
Pwt 4,24.29; Ps 120,2; Iz 29,13; Mt 11,29; Rz 5,5;
Pwt 6,5; Ps 141,3; Iz 65,14; Mt 15,19n; Rz 10,9n;
Pwt 7,17; Prz 4,24; Jr 5,23; Mt 18,35; Ga 4,6;
Pwt 29,3; Prz 5,3; Jr 7,24; Mt 22,37; Ef 1,18;
Pwt 30,6; Prz 7,21; Jr 17,10; Mt 26,28; Ef 3,17;
1Sm 16,7; Prz 10,18-21.32; Jr 18,12; Łk 6,44n; Flp 4,7;
2Sm 15,13; Prz 12,22; Jr 24,7; Łk 8,15; Hbr 4,12n;
2Sm 18,14; Prz 15,7; Jr 30,21; Łk 24,32; 1J 1,3;
1Krl 5,9; Prz 22,17n; Jr 31,33; J 4,14; 1J 5,20;
Prz 23,15n; Ez 18,31; J 6,56n;
Prz 24,2; Ez 36,25n; J 7,38;
Mądrościow Oz 2,16; J 11,52;
Prz 26,23;
e
Ps 33,11; Pnp 4,3.11; Oz 10,2; J 14,27;
Ps 51,12.19; Syr 22,27n; Oz 11,8; J 17,23.26;
Ps 69,21; Syr 51,2; Oz 13,8;
Ps 78,36n; Ps 21,3; Jl 2,13;
Prz 16,23; Ps 28,3n; Am 5,21;
Prz 23,26; Syr 13,25;
Prz 26,23-26; Syr 17,6;
Syr 12,16; Syr 27,24;
Syr 42,18;
Trzeci rok Nowenny: Modlitwa i Eucharystia
16 XII 2009 – 16 XII 2010
5. Nauczanie Kościoła:
Jezus zaleca modlitwę pokorną i szczerą: „módl się do Ojca twego, który jest w ukryciu”
(Mt 6,6) ostrzegając, że wielomówność nie stanowi gwarancji, iż modlitwa będzie
wysłuchana (por. Mt 6,7). Jest jednak prawdą, że zgodnie z naturą człowieka modlitwa
wewnętrzna dąży do tego, by wyrażać się w słowach, gestach i wszelkich aktach tzw. kultu
zewnętrznego, ożywianego zawsze przez modlitwę serca” (JP II, 4.1.1995)
5. Nauczanie Kościoła
W istocie, Duch Święty ukazany jest, zwłaszcza w nauczaniu św. Pawła, jako sprawca
chrześcijańskiej modlitwy. Przede wszystkim dlatego, że skłania do modlitwy. To On
wzbudza potrzebę i wolę Chrystusowego nakazu „czuwajcie i módlcie się”, zwłaszcza w
chwilach pokusy, bo „duch wprawdzie ochoczy, ale ciało słabe” (Mt 26,41). Echo tego
wezwania słychać w słowach z Listu do Efezjan: „Przy każdej sposobności módlcie się w
Duchu! Nad tym właśnie czuwajcie z całą usilnością, […] aby dane mi było słowo, gdy usta
moje otworzę, dla jawnego i swobodnego głoszenia tajemnicy Ewangelii” (Ef 6,18-19). Paweł
uznaje, że dzieli kondycję ludzi potrzebujących modlitwy, by mogli oprzeć się pokusie, by nie
padli ofiarą własnej ludzkiej słabości i by potrafili sprostać misji, do której zostali wezwani.
Ma stale w pamięci i czasem odczuwa w sposób niemal dramatyczny otrzymane zadanie: być
w świecie, a zwłaszcza wśród pogan, świadkiem Chrystusa i Ewangelii. Wie zarazem, że to,
co ma czynić i mówić jest także i przede wszystkim dziełem Ducha prawdy, o którym Jezus
powiedział: „z mojego weźmie i wam objawi” (J 16,14). Ponieważ do Chrystusa należy to, z
czego Duch bierze, by Go otoczyć chwałą poprzez misyjne głoszenie Ewangelii, człowiek
może pełnić tę misję pod warunkiem, że przeniknie w sferę relacji między Chrystusem a Jego
Duchem w tajemnicy jedności z Ojcem. W tę komunię włącza go modlitwa wzbudzona przez
Ducha. (JP II, 17.4.1991).
4. Nauczanie Kościoła
Według Soboru Watykańskiego II prawda o Kościele jako wspólnocie kapłańskiej,
urzeczywistniającej się przez sakramenty, wyraża się najpełniej w Eucharystii. Czytamy
bowiem w Lumen gentium, że wierni, „uczestnicząc w Ofierze eucharystycznej, tym źródle i
zarazem szczycie całego życia chrześcijańskiego, składają Bogu boską Żertwę ofiarną, a wraz
z Nią samych siebie”1.
„Eucharystia jest źródłem życia chrześcijańskiego, ponieważ z uczestniczenia w niej człowiek
czerpie inspirację i moc, by żyć jak prawdziwy chrześcijanin. Udziela mu się dynamizm
wielkodusznej miłości, który znamionuje ofiarę Chrystusa na krzyżu, uobecnioną w ofierze
eucharystycznej. Uczta eucharystyczna karmi wiernych ciałem i krwią boskiego Baranka
ofiarowanego za nas i dodaje im siły, aby „szli za Nim Jego śladami” (por. 1 P 2,21).
Eucharystia jest szczytem całego życia chrześcijańskiego, ponieważ w niej wierni łączą z
doskonałą ofiarą Chrystusa wszystkie swoje modlitwy, dobre uczynki, radości i cierpienia. W
ten sposób wszystkie te skromne ofiary zostają w pełni uświęcone i wyniesione aż do Boga w
kulcie doskonale Mu miłym, wprowadzającym wiernych w zażyłość z Bogiem (por. J. 6,56-
57). Dlatego właśnie, jak pisze św. Tomasz z Akwinu, Eucharystia jest „ukoronowaniem
życia duchowego i celem wszystkich sakramentów2.
Doktor Anielski zauważa również, że „skutkiem tego sakramentu jest jedność Mistycznego
Ciała [Kościoła], bez którego nie ma zbawienia. Dlatego jest rzeczą konieczną przyjmowanie
Eucharystii — przynajmniej w pragnieniu (in voto) — aby się zbawić”3. W tej wypowiedzi
odnajdujemy echo słów Jezusa o konieczności Eucharystii w życiu chrześcijańskim.
„Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli nie będziecie spożywali Ciała Syna
Człowieczego i nie będziecie pili Krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa
moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J
6,53-54).
Zgodnie z tymi słowami Jezusa Eucharystia jest zadatkiem przyszłego zmartwychwstania, ale
już w ziemskim czasie jest źródłem życia wiecznego. Jezus nie mówi „będzie miał życie
wieczne”, lecz „ma życie wieczne”. Życie wieczne Chrystusa, wraz z pokarmem
eucharystycznym, przenika do życia ludzkiego i staje się w nim obecne. (JP II, 8.4.1992).
5. Nauczanie Kościoła
Trzeci rok Nowenny: Modlitwa i Eucharystia
16 XII 2009 – 16 XII 2010
„Jezus Chrystus, Syn Boży — jako Człowiek — w żarliwej modlitwie swojej męki, pozwolił
Duchowi Świętemu, który już przeniknął do samej głębi Jego własne człowieczeństwo,
przekształcić je w doskonałą ofiarę poprzez akt swej śmierci jako żertwy miłości na Krzyżu.
Tę ofiarę złożył sam — sam był jej jedynym kapłanem: «złożył Bogu samego siebie jako
nieskalaną ofiarę» (Hbr 9,14)” (JP II, 1.8.1990)
5. Nauczanie Kościoła
Trzeba było, aby pierwsze wylanie Ducha Świętego, które przygotowało Ją do Bożego
macierzyństwa, zostało odnowione i wzmocnione. U stóp krzyża Maryja została bowiem
obdarzona nowym macierzyństwem — macierzyństwem wobec uczniów Jezusa. Ta właśnie
misja wymagała nowego daru Ducha. Maryja pragnęła go zatem, aby Jej duchowe
macierzyństwo było płodne.
W chwili wcielenia Duch Święty zstąpił na Nią jako na osobę powołaną do godnego udziału
w wielkiej tajemnicy; teraz natomiast wszystko dokonuje się ze względu na Kościół, którego
Maryja ma być typem, wzorem i Matką.
W Kościele i dla Kościoła Maryja — pomna obietnicy Jezusa — oczekuje Pięćdziesiątnicy i
modli się o wielorakie dary, odpowiadające osobowości i misji każdego.
W chrześcijańskiej wspólnocie modlitwa Maryi ma szczególne znaczenie: przyczynia się do
nadejścia Ducha Świętego, domagając się Jego działania w sercach ludzi i w świecie.
Podobnie jak we wcieleniu Duch Święty ukształtował w Jej łonie fizyczne ciało Chrystusa,
tak teraz w wieczerniku tenże Duch zstępuje, aby ożywić Jego Ciało mistyczne.
Pięćdziesiątnica jest więc także owocem nieustannej modlitwy Maryi, którą Pocieszyciel
przyjmuje szczególnie przychylnie, jest ona bowiem wyrazem Jej macierzyńskiej miłości do
uczniów Chrystusa.
Kontemplując możne wstawiennictwo Maryi oczekującej Ducha Świętego, chrześcijanie
wszystkich epok, podążający długą i trudną drogą do zbawienia, uciekają się często do Jej
orędownictwa, aby jeszcze obficiej otrzymać dary Pocieszyciela. (JP II, 28.5.1997)
5. Nauczanie Kościoła
Modlitwa Jezusa jako Syna, który „wyszedł od Ojca”, daje szczególny wyraz temu, że On
„idzie do Ojca” (por. J 16,28). „Idzie” — i do Ojca prowadzi wszystkich, których Ojciec „Mu
dał” (por. J 17,6). Wszystkim też pozostawia trwałe dziedzictwo swojej synowskiej modlitwy:
„Kiedy się modlicie, mówcie: Ojcze nasz” (Łk 11,2; por. Mt 6,9). Modlitwa Jezusa — jak
wynika z tych słów, których nas nauczył — posiada pewne elementy zasadnicze: jest pełna
uwielbienia Ojca, pełna bezgranicznego zawierzenia Jego woli, a w naszym przypadku jest to
modlitwa błagalna i przebłagalna. W tym kontekście zawiera się w sposób szczególny
modlitwa dziękczynna.
Jezus mówi: „Wysławiam Cię, Ojcze, Panie nieba i ziemi, że zakryłeś te rzeczy przed
mądrymi i roztropnymi, a objawiłeś je prostaczkom” (Mt 11,25). Mówiąc „wysławiam”,
wyraża zarazem dziękczynienie za dar objawienia się Boga, albowiem „nikt […] nie zna
Trzeci rok Nowenny: Modlitwa i Eucharystia
16 XII 2009 – 16 XII 2010
Syna, tylko Ojciec, ani Ojca nikt nie zna, tylko Syn i ten, komu Syn zechce objawić” (Mt
11,27). A chociaż modlitwa arcykapłańska (którą analizowaliśmy w ostatniej katechezie)
posiada charakter wielkiej prośby, jaką Syn skierowuje do Ojca u kresu swego ziemskiego
posłannictwa, to jest ona równocześnie do głębi przeniknięta dziękczynieniem. Można wręcz
powiedzieć, że dziękczynienie stanowi zasadniczą treść nie tylko modlitwy Chrystusa, ale
całokształtu Jego obcowania z Ojcem. W centrum wszystkiego, co Jezus czyni i mówi,
znajduje się świadomość daru: wszystko jest darem Boga, Stwórcy i Ojca, a właściwą
odpowiedzią na dar jest wdzięczność, jest dziękczynienie.
Wypada zwrócić uwagę na zapisy ewangeliczne, zwłaszcza u św. Jana, gdzie to
dziękczynienie jest wyraźnie uwydatnione. Taką jest np. modlitwa przy wskrzeszeniu
Łazarza: „Ojcze, dziękuję Ci, żeś Mnie wysłuchał” (J 11,41). Przy rozmnożeniu chleba (pod
Kafarnaum): „Jezus […] wziął chleby i odmówiwszy dziękczynienie, rozdał siedzącym;
podobnie uczynił i z rybami” (J 6,11). Wreszcie przy ustanowieniu Eucharystii: Jezus
wypowiada sakramentalne słowa ustanowienia nad chlebem i winem, „odmówiwszy
dziękczynienie” (Łk 22,17; por. również Mk 14,23; Mt 26,27). Zwrot ten jest używany przy
kielichu wina, przy chlebie mówi się o odmówieniu „błogosławieństwa”. Jednakże według
Starego Testamentu „błogosławienie Bogu” oznacza zawsze dziękczynienie, jak również
„wysławianie Boga” i „wyznawanie Go”.
3. Tradycja franciszkańska
13
Pokora ta dlatego jest cnotą największą, ponieważ czyni człowieka największym
wobec Boga, albo dlatego, że jest cnotą jedyną, która oddaje cześć i uwielbienie
Bogu jako Bytowi największemu. 14Stąd u Eklezjastyka: Bo wielka jest moc Boga
samego, a od pokornych cześć odbiera (Syr 3,21). 15Boga wielbią tylko pokorni,
ponieważ inni chcą uwielbiać siebie samych, a nie Boga. 16 Jeśli więc. cała nasza
sprawiedliwość i istota religii chrześcijańskiej polega na wielbieniu Boga, jasnym
jest, że „w pokorze jest obfita sprawiedliwość, a w obfitej sprawiedliwości jest
moc największa". (św. Bonawentura, Mowa V, 31).
4. Słowo Boże J 12,23-27
Trzeci rok Nowenny: Modlitwa i Eucharystia
16 XII 2009 – 16 XII 2010
Nadeszła godzina, aby Syn Człowieczy został uwielbiony. 24 Zaprawdę, zaprawdę
powiadam wam: Jeśli ziarno pszenicy wrzucone w ziemię, nie obumrze, zostanie
samo, jeśli zaś umrze, przyniesie obfity plon. 25 Kto kocha swoje życie, straci je,
a kto nie ceni swego życia na tym świecie, zachowa je dla życia wiecznego. 26 Kto
chce Mi służyć, niech idzie za Mną, a gdzie Ja jestem, tam też będzie mój sługa.
A mój Ojciec uczci tego, który Mi służy.27 Teraz lęk ogarnął moją duszę. I czyż
mam powiedzieć: Ojcze, uwolnij Mnie od tej godziny? Ale po to przyszedłem, dla
tej właśnie godziny! 28 Ojcze, uwielbij imię Twoje! A z nieba odezwał się głos: —
Już uwielbiłem i znowu uwielbię.
Temat do skrutowania -medytacji „Uwielbienie”
Historyczne Mądrościowe Prorockie Ewangelie Pozaewangeliczne
Wj 15,21; Jdt 16,13; Iz 6,3; Mt 9,31; Dz 2,46n;
Kpł 7,12; Ps 6,6; Iz 12,4n; Mt 11,25; Dz 3,8n;
Kpł 22,29n; Ps 8,2n; Iz 25,1; Mt 21,9.16; Dz 10,46;
1Sm 2,1; Ps 18,50; Iz 38,18; Mt 26,30; Dz 11,18;
2Sm 7,22; Ps 22,23-26; Iz 42,10.12; Mk 7,36n; Dz 16,25;
1Krn 16,4.36; Ps 29,4; Jr 20,13; Łk 1,46; Dz 19,17;
1Krn 23,5; Ps 30,5.10; Jr 31,7; Łk 2,13n.20.38; Rz 15,9;
2Krn 33,16; Ps 33,1-3; Ba 2,17; Łk 17,15-18; 1Kor 14,15.26;
Ezd 3,11; Ps 34,3-4; Dn 3,51-90; Łk 18,43; Ef 1,6.12.14;
Ne 5,13; Ps 35,18; Łk 19,37; Ef 3,21;
Ne 8,6; Ps 47,2.6; Łk 24,53; Ef 5,14.19;
Mądrościowe Ps 50,23; Mądrościowe Flp 1,11;
Ps 104,1; Ps 57,8; Ps 136; Flp 2,5.11;
Ps 105,1nn; Ps 66,16n; Ps 145,1-3.6; Kol 1,15;
Ps 106,2; Ps 69,31; Ps 146-150; 1Tm 3,16;
Ps 108,2-6; Ps 71,15; Ps 146,2.6-7; 1Tm 6,15n;
Ps 109,30; Ps 79,13; Ps 148; 2Tm 2,11nn;
Ps 113-118; Ps 81,2; Syr 17,27n; Hbr 13,15.21;
Ps 115,17n; Ps 88,11nn; Ps 96,1nn.7n; Ap 4,8;
Ps 117; Ps 89,2.16n; Ps 97,1.12; Ap 5,9;
Ps 135; Ps 92,5-7; Ps 98,3-4.6.8; Ap 14,3;
Ps 95,1; Ps 99,5; Ap 15,3;
5. Nauczanie Kościoła
Victimae paschali laudes immolent christiani. Żertwie paschalnej chwała i cześć!
Chrześcijanie, zjednoczmy się w tym hymnie! Chrześcijanie Rzymu i Świata! Zjednoczmy się
w uwielbieniu wielkanocnej Ofiary, w uwielbieniu Baranka bez zmazy, w uwielbieniu
Zmartwychwstałego Pana!
Agnus redemit oves: „Okupił swe owce Baranek bez skazy, pojednał nas z Ojcem i zmył
grzechów zmazy”. Oto Chrystus! Oto nasz Odkupiciel świata! Życie swe daje za owce.
Zjednoczmy się w uwielbieniu tej Śmierci, która przynosi nam Życie, bo od śmierci
potężniejsza jest Miłość: oto śmierć przyjęta z miłości — zwycięża śmierć! Oto śmierć
przyjęta z miłości objawia Boga, który jest miłośnikiem życia, który chce, byśmy Życie mieli
i mieli w obfitości, byśmy mieli to Życie, które jest w Nim. Żertwie paschalnej najwyższa
chwała i cześć. W Jego śmierci jest nasze pojednanie z Ojcem. Jest to pojednanie z Bogiem
grzeszników, pojednanie człowieka, który przez grzech umiera dla Boga i nie ma w sobie
Trzeci rok Nowenny: Modlitwa i Eucharystia
16 XII 2009 – 16 XII 2010
tego Życia, które jest w Bogu i tylko w Bogu. I tylko z Boga. Śmierć Chrystusa jest nowym
początkiem. Jest to początek Życia, które nie ma końca. Nie ma końca, bo jest z Boga i w
Bogu. Kiedy stworzenie umiera — Bóg żyje. Kiedy umiera Chrystus — ożywa całe
stworzenie. Bądź błogosławiona, Śmierci życiodajna! Błogosławiony Dzień, który dał nam
Pan.
Błogosławiony bądź, Chryste, Synu Boga Żywego! Błogosławiony bądź Synu Człowieczy,
Synu Maryi, błogosławiony, ponieważ wstąpiłeś w dzieje człowieka i świata aż po granice
śmierci: Mors et vita duello conflixere mirando. „Śmierć zwarła się z życiem i w boju, o
dziwy, choć poległ Wódz życia, króluje dziś żywy”. Tak. Dzieje człowieka i świata są
naznaczone tajemnicą śmierci, naznaczone piętnem umierania — od brzegu do brzegu.
Wziąłeś to piętno na siebie, Synu przedwiecznie zrodzony, Synu współistotny Ojcu: Życie z
Życia i przeniosłeś poprzez granice śmierci stworzenia, poprzez granice naszej ludzkiej
śmierci, aby objawić w niej Ducha, który daje Życie. (JP II, Z Placu św. Piotra na Watykanie,
w Wielką Niedzielę 1987 r.)
5. Nauczanie Kościoła
Sięgamy więc — w tym szczególnym kontekście Roku Odkupienia — do tajemnicy
Chrystusowej duszy i ciała, jako całościowego podmiotu miłości oblubieńczej i odkupieńczej:
oblubieńczej, dlatego że odkupieńczej. Z miłości dał siebie w ofierze, z miłości wydał ciało
swoje „za grzechy świata”. Zanurzając się przez konsekrację ślubów zakonnych w tajemnicy
paschalnej Odkupiciela, pragniecie przez miłość całkowitego oddania natchnąć dusze Wasze i
ciała duchem ofiary, tak jak Was do tego wzywa św. Paweł słowami Listu do Rzymian, przed
chwilą przytoczonymi: „abyście dali ciała swoje na ofiarę”36. W ten sposób w profesję
zakonną wpisuje się podobieństwo tej miłości, która w Sercu Chrystusa jest odkupieńcza i
oblubieńcza zarazem. I taka miłość ma w każdym z Was, drodzy Bracia i Siostry, rosnąć z
samego źródła owej szczególnej konsekracji, która — na sakramentalnym podłożu Chrztu
Świętego — jest początkiem Waszego nowego życia w Chrystusie i Kościele. Początkiem
nowego stworzenia. (JP II, Redemptionis donum, 8)
4
Również w większe święta, jeżeli tylko była możliwość, sam zwykł był chodzić
za jałmużną. Mówił, że w świętych biedakach wypełnia się owa wypowiedź
proroka: Chleb aniołów spożywał człowiek (Ps 78,25). 5 Chlebem anielskim
nazywał to, co święte ubóstwo zbiera idąc od drzwi do drzwi, co jest uproszone w
imię miłości Boga i również z miłości do Boga udzielone, pod wpływem świętych
aniołów. Dlatego, gdy pewnego razu w święty dzień Paschy przebywał w jakiejś
pustelni tak daleko położonej od mieszkań ludzkich, że nie mógł iść po prośbie,
pamiętając jednak o Tym, który tego samego dnia w postaci wędrowca ukazał się
uczniom idącym do Emaus, samych braci prosił o jałmużnę, jako pielgrzym i
ubogi.2 Gdy pokornie ją przyjął, w świętych słowach pouczał braci, że idąc przez
pustynię świata jako pielgrzymi i przybysze, jakby prawdziwi Hebrajczycy,
powinni nieustannie w duchowym ubóstwie sprawować Paschę Pana, to znaczy
przejście z tego świata do Ojca (J 13,1). 3 Ponieważ zaś w proszeniu o jałmużnę
nie kierował się chciwością, ale szczodrobliwością ducha, dlatego Bóg, Ojciec
ubogich, otaczał go szczególną opieką. (1 Bon 7,8-9)
5. Nauczanie Kościoła
Tak więc odwieczna inicjatywa Ojca: zbawczy zamiar objawiony ludzkości w Chrystusie i w
Nim urzeczywistniony, stanowi fundament tajemnicy Kościoła, która za sprawą Ducha
Świętego i w Jego mocy staje się udziałem ludzi, od Apostołów poczynając. Dzięki temu
uczestnictwu w tajemnicy Chrystusa Kościół staje się Ciałem Chrystusa. Pawłowy obraz i
pojęcie „Ciało Chrystusa” wyraża równocześnie prawdę o tajemnicy Kościoła oraz prawdę o
jego widzialnym charakterze w świecie i w dziejach ludzkości.
Grecki termin mystérion został przełożony na łacinę jako sacramentum. W tej postaci
znajdujemy go w uprzednio przytoczonych tekstach magisterium soborowego. W Kościele
łacińskim słowo sacramentum nabrało bardziej specyficznego znaczenia teologicznego i
odnosi się do siedmiu sakramentów. Jest rzeczą oczywistą, że zastosowanie tego znaczenia do
Kościoła ma charakter jedynie analogiczny.
Wedle nauki Soboru Trydenckiego sakrament „jest znakiem rzeczy świętej i widzialnym
wyrazem niewidzialnej łaski”4. Niewątpliwie określenie to można odnieść do Kościoła w
sensie analogicznym. Trzeba jednak zauważyć, że definicja ta nie wystarczy, by wyrazić to,
czym jest Kościół. Jest on znakiem, ale nie tylko znakiem. Jest również owocem dzieła
odkupienia. Sakramenty są środkami uświęcenia. Kościół natomiast jest zgromadzeniem ludzi
uświęconych, stanowi zatem cel zbawczego działania (por. Ef 5,25-27).(JP II, 27.11.1991)
5. Nauczanie Kościoła
[Bezinteresowność]. — Prócz tego, niemniej niż umiłowaniem czystości, słudzy Boży
powinni się odznaczać powściągliwością wobec dóbr ziemskich. Przez ten świat, na którym
wszystko oblicza się na pieniądze i gdzie za pieniądze wszystko można sprzedać i kupić,
winni iść wolni od egoizmu i nie ulegając żadnej pokusie. Odrzucając wielkodusznie od
siebie jako niegodną wszelką myśl o ziemskich korzyściach, niech starają się nie o zysk
pieniężny, lecz o pożytek dusz nieśmiertelnych; niech nie pragną i nie szukają swojej chwały,
lecz chwały Bożej. Nie mają być najemnikami pracującymi dla zapłaty, nie mają też
naśladować tych, którzy swój urząd na własną wyzyskują korzyść i marzą o karierze. Niech
będą „dobrymi żołnierzami Chrystusowymi”, którzy „nie bawią się sprawami świeckimi, ale
chcą się temu podobać, któremu się oddali” [2 Tm 2, 3-4]. Niech będą sługami Boga i ojcami
dusz; niech pamiętają, że trudów ich i gorliwej pracy żadne skarby ani zaszczyty ziemskie
opłacić i wynagrodzić nie mogą.
Chociaż nie zakazano im pobierać pewnych wynagrodzeń wedle słów św. Apostoła: „Którzy
pełnią służbę ołtarza, żywią się z darów ołtarza. Tak też Pan postanowił, żeby ci, którzy
Ewangelii głoszą, z Ewangelii żyli” [1 Kor 9,13-14], jednak wezwani „do uczestnictwa
Pana”, jak już sama nazwa „kleru” wskazuje, powinni o taką tylko ubiegać się zapłatę, jaką
Chrystus przyobiecał Apostołom: „Zapłata wasza obfita jest w niebie” [Mt 5,12]. Biada
kapłanowi, który, niepomny na obietnice Boże, okaże się „chciwy nieczystego zysku” [Tyt 1,
7], zmiesza się z tłumem i upodobni do świeckich ludzi, na których słowami Apostoła tak
Trzeci rok Nowenny: Modlitwa i Eucharystia
16 XII 2009 – 16 XII 2010
Kościół się użala: „Wszyscy swego szukają, a nie tego, co jest Jezusa Chrystusa” (Flp 2, 21)
… (Pius XI: Encyklika „Ad catholici sacerdotii fastigium”, 1935, BF 572)