AVT

2857

Modu woltomierzaamperomierza z termostatem

Modu jest uniwersalnym ukadem integrujcym w sobie woltomierz, amperomierz i termostat. Mona go wykorzysta w
zasilaczu laboratoryjnym do monitorowania wartoci ustawionego napicia oraz aktualnie pobieranego prdu. Termostat
wraz z odpowiednim ograniczeniem prdowym pozwoli zrealizowa zabezpieczenia przed przegrzaniem i przecieniem. Jest
to doskonay sposb na zmodyfikowanie ju posiadanego lub samodzielnie budowanego zasilacza. Inny praktyczny sposb
wykorzystania moduu to zaadoptowanie go do adowarki rnego rodzaju akumulatorw wykorzystywanych w sprzcie
powszechnego uytku i w modelarstwie. Ukad monitoruje napicie wystpujce na zaciskach adowanego ogniwa i w
przypadku osignicia zadanej wartoci (naadowania) jego odczenie. Termostat pomaga nadzorowa temperatur ogniwa
czynnik niezmiernie istotny w przypadku adowania duymi prdami.
Rekomendacje: urzdzenie szczeglnie polecane w domowym warsztacie elektronika jako uniwersalny modu do wielu
zastosowa

Waciwoci

pomiar napicia do 50V dwa podzakresy

automatyczna zmiana; 0...20V, 20...50V
rozdzielczo pomiarw 0,01V (zakres I) lub 0,1V (zakres II)
pomiar prdu 0...10A, rozdzielczo 0,01A
termostat, pomiar temperatury do 125OC
wbudowany ogranicznik prdowy
wejcie rnicowe umoliwiajce pomiar do 20 V z rozdzielczoci 0,01V
moliwo porwnania napicia z wartoci zadan
zasilanie: 8...12VDC

Opis ukadu
Struktur menu uytkownika przedstawia rys. 1. Na gwnym ekranie w grnym wierszu wywietlane jest napicie
oraz prd. Dolny wiersz przedstawia napicie z wejcia rnicowego oraz temperatur czujnika. Elementy dolnego
wiersza mog zosta w kadej chwili ukryte, tak by nie pojawiay si na gwnym ekranie. Wcinicie przycisku S1
bd S2 powoduje wejcie do menu nastaw. W tym czasie przycisk S1 odpowiada za przesuwanie kursora, natomiast
wprowadzanie zmian odbywa si za pomoc S2. Zerowanie komrek w menu nastaw moliwe jest poprzez
przytrzymanie przycisku S2, a nastpnie wcinicie S1. Wcinicie przycisku S2 powoduje wywietlenie menu nastaw
termostatu, gdzie ustawiamy temperatur oraz histerez. Istnieje rwnie moliwo wyczenia termostatu oraz
ukrycia temperatury wywietlanej na gwnym ekranie LCD. Wyjciem wykonawczym termostatu jest wyjcie TO,
ktre normalnie znajduje si w stanie wysokim. Jeli temperatura czujnika osignie warto zadan to wyjcie TO
ustawione zostanie w stan niski do momentu, a temperatura spadnie poniej progu histerezy. Fakt ten sygnalizowany
jest pojawieniem si na gwnym ekranie, obok temperatury, symbolu gwiazdki. Menu nastaw ograniczenia prdowego
AVT 2857 Modu woltomierza/amperomierza z termostatem

wywietlone zostaje po wciniciu przycisku S1 i jego struktura

jest podobna jak w przypadku termostatu. Rwnie i tu istnieje
moliwo ustalenia histerezy, a wyjciem wykonawczym jest IO.
Z tego poziomu mamy moliwo przejcia do menu nastaw
wejcia rnicowego, gdzie wyjciem wykonawczym jest UO.
Schemat ideowy ukadu pokazuje rys. 2. Mikrokontroler
ATmega8 pracuje z zewntrznym rezonatorem kwarcowym Q1 o
wartoci 8MHz. Wyprowadzenie PC6, skonfigurowane jako
wejcie RESET, wymaga zewntrznego podcigania do plusa
zasilania za pomoc rezystora R5. Cz analogowa ukadu
zasilana jest poprzez dawik L1 oraz kondensator odsprzgajcy
C4. Przetwornik A/C mikrokontrolera pracuje z zewntrznym
napiciem referencyjnym o wartoci 2,047V, ktre ustala
regulowany dzielnik napicia zoony z R4 i PR2. Dzielnik R6,
PR3, R7 o podziale 1:10 umoliwia pomiar napicia do 20V z
rozdzielczoci 0,01V. W przypadku, gdy napicie mierzone
osignie warto wysz od 20V, wwczas odczyt nastpi z
kolejnego wejcia PC1, gdzie dzielnik o podziale 1:100
umoliwia pomiar do 50V, z rozdzielczoci 0,1V. Wejcia UA i
UB tworz wejcie rnicowe, ktre pozwala mierzy napicie Rys. 1 Struktura menu uytkownika
midzy dwoma dowolnymi punktami ukadu (oczywicie w odniesieniu do masy). Maksymalne mierzone napicie
kadego z tych wej wynosi 20V przy rozdzielczoci 0,01V. Pomiar prdu odbywa si porednio poprzez pomiar
spadku napicia na rezystancji szeregowo wczonej z obcieniem. Do wejcia PB3 mikrokontrolera podczony jest
termometr cyfrowy DS18B20.

Rys. 2 Schemat elektryczny

Monta i uruchomienie

Wzr pytki drukowanej przedstawia rys. 3. Monta przebiega klasycznie i dobrze jest go rozpocz od wlutowania
zworki. Wszystkie rezystory maej mocy lutujemy pionowo. Wywietlacz przytwierdzamy do pytki za pomoc
gniazda i listwy 16 goldpinw. Do pytki lutujemy gniazdo na takiej wysokoci, by wpity w nie wywietlacz nie
zawadza o inne elementy. Czujnik temperatury lutujemy do pytki bezporednio bd za pomoc odcinka przewodu
trjyowego, w zalenoci od tego, czy bdziemy korzysta z termostatu. Rezystory mocy R1 i R2 lutujemy nieco

AVT 2857 Modu woltomierza/amperomierza z termostatem

ZASILANIE

+ -

ZWORA
Rys. 3 Rozmieszczenie elementw, oraz sposb podczenia.

WEJCIE

ZRDO ZASILANIA - ZASILACZ

WYJCIE - OBCIENIE

ponad pytk, eby zapewni ich skuteczniejsze chodzenie. Jeeli wszystkie elementy znajduj si na swoim miejscu,
moemy przystpi do uruchomienia. W tym celu odpinamy wywietlacz i przykrcamy do zcza rubowego dwa
przewody zasilajce. Napicie zasilania 12V zaczamy dopiero po wpiciu wywietlacza. Po tej czynnoci na ekranie
powinno ukaza si gwne okno danych. W razie potrzeby regulujemy kontrast za pomoc potencjometru PR1.
Wcinicie przycisku S1 lub S2 powinno spowodowa wywietlenie odpowiedniego okna nastaw zgodnie ze
schematem z rys.1. Jeli wszystko dziaa poprawnie, zabieramy si do kalibracji. Wygodnie jest po wczeniejszym
odczeniu zasilania odpi wywietlacz i wyj mikrokontroler z podstawki. Umoliwi to wygodny pomiar napi
bezporednio z podstawki mikrokontrolera. Po podczeniu zasilania w pierwszej kolejnoci bierzemy si do regulacji
napicia referencyjnego przetwornika A / C. Potencjometrem PR2 ustawiamy napicie rwne 2,047V na wejciu 21
(AREF) podstawki mikrokontrolera. Nastpnie do wejcia pomiarowego doprowadzamy napicie o znanej wartoci, np.
5,00V. Moe ono pochodzi z zasilacza regulowanego lub z zewntrznego dzielnika napicia. Na wejciu 23 (PC0)
ustawiamy 1:10 napicia wzorcowego w naszym przypadku bdzie to 0,50V. Na wejciu 24 (PC1) potencjometrem
PR4 ustawiamy 1:100, czyli 0,05V. W podobny sposb przebiega kalibracja wejcia rnicowego. Na wejciach 26
(PC3) i 27 (PC4) potencjometrami PR5 i PR6 ustawiamy 0,50V 1:10 napicia wzorcowego, ktre w tym przypadku
podajemy odpowiednio na wejcie UA, a nastpnie UB. Ponownie uruchamiamy ukad, ale ju z mikrokontrolerem i
wywietlaczem. Kalibracja toru pomiaru prdu sprowadza si do regulacji potencjometrem PR7, ktrej dokonujemy na
podstawie wskaza amperomierza wczonego w szereg z obcieniem. Sposb wczenia obcienia oraz
amperomierza wyjania schemat ideowy z rys. 2. Kalibracj mona przeprowadzi rwnie podczas pracy moduu.
Jedynym napiciem jakie musimy wyregulowa dodatkowym woltomierzem jest w tym przypadku napicie
referencyjne przetwornika A/C. Pozostaych regulacji dokonujemy ju na podstawie wskaza wywietlacza moduu.
Nie musimy wic mierzy napi dzielnikw przy uyciu dodatkowego woltomierza. Metoda ta jest szybsza i moe
okaza si dokadniejsza od wczeniej przedstawionej. W przypadku, gdy na wejcia pomiarowe nie s doprowadzone
adne napicia, a mimo to wskazania moduu nie s zerowe, znaczy to, e mamy do czynienia z tzw. Bdem zera
przetwornika A/C (offset error). Aby go zredukowa, naley wczy modu z rwnoczesnym przytrzymaniem
ktregokolwiek z przyciskw. Zachowamy w ten sposb do pamici EEPROM warto bdu, ktry od tej pory bdzie
kadorazowo odejmowany od wyniku pomiaru. Proces ten mona porwna do tarowania wagi dla nieobcionej
szalki. Jeli wskazania moduu odbiegaj znacznie od rzeczywistych, naley powtrzy proces kalibracji dla innej
wartoci napicia wzorcowego. Niewielka zmiana napicia referencyjnego o kilka mV za pomoc PR2 rwnie moe
przynie pozytywne rezultaty. Musimy jednak pamita, e nie uda nam si uzyska idealnych wskaza w caym
zakresie ze wzgldu na istniejc nieliniowo przetwornika A/C. Rys. 4 przedstawia przykadowy schemat ukadu
adowania, ktry mona wykorzysta, jeli modu bdzie pracowa w trybie adowarki. Zastosowano tu dobrze znany
scalony regulator napicia typu 317, przez co ukad skada si z niewielkiej liczby elementw. Potencjometrem PR1
ustawiamy napicie adowania ogniwa, natomiast prd adowania okrela rezystancja Rx. Jak wida, wystpuje tu pena
swoboda zarwno w doborze napicia, jak i prdu adowania. Ograniczeniem jest oczywicie maksymalna wydajno
prdowa regulatora 317, z ktrego moemy pobiera nie wicej jak 1,5A. W miejsce Rx dobrze jest umieci kilka
przeczanych, rwnolegle poczonych rezystorw, tak by mie moliwo wyboru wartoci prdu adowania np.
typowo: 1C; 0,1C oraz 0,01C. Moliwo adowania maymi prdami jest przydatn cech, jeli ogniwo zostao
rozadowane poniej dolnej granicy bezpieczestwa. W przypadku ogniw Li-Pol i Li-Ion rozadowanie poniej 2,7V
moe spowodowa znaczn utrat pojemnoci, a nawet trwae uszkodzenie. W takim przypadku ostatni desk ratunku
jest przeprowadzenie wstpnego adowania prdem rzdu 0,01C. Schemat z rysunku 4 wyjania rwnie sposb
sprzgnicia ukadu z moduem. Napicie z zaciskw adowanego ogniwa naley doprowadzi do wejcia rnicowego
AVT 2857 Modu woltomierza/amperomierza z termostatem

moduu: UA oraz UB. Jeli napicie ogniwa osignie warto

zadan w menu nastaw wejcia rnicowego, to wyjcie UO
poprzez tranzystor T2 wyczy prd, koczc tym samym proces
adowania. Z oczywistych przyczyn tranzystor T2 powinien
mie moliwie ma rezystancj dren-rdo w modelu jest to
BUZ11. Czujnik temperatury DS18B20 bada temperatur
ogniwa i w razie koniecznoci termostat wymusza stan niski na
wyjciu TO, koczc tym samym proces adowania. Naley
zachowa szczegln ostrono przy manipulowaniu wyjciami
wykonawczymi TO, UO i IO ze wzgldu na fakt, i s to
bezporednie wyprowadzenia mikrokontrolera i atwo o ich
uszkodzenie.

Rys. 4 Schemat przykadowego ukadu adowania

Histereza, ktr ustawiamy w menu, jest progiem wyczenia. Dla przykadu, nastawy:
Temperatura zadana=30, histereza=28
spowoduj, e po przekroczeniu 30OC na wyjciu TO pojawi si stan niski, a po spadku
poniej 28OC wyjcie powrci do stanu wysokiego.

Wykaz elementw
Rezystory
R1,R2: .................................................... 0,22W/5W
R3: .................................................................4,7kW
R4: .................................................................2,2kW
R5: ................................................................. 10kW
R6,R8,R10,R12,R14,R15:.................................1kW
R7,R11,R13: ...................................................12kW
R9: ................................................................120kW
PR1:................................................................10kW
PR2:.........................................5kW helitrim stojcy
PR3...PR7:..........................................500W stojcy
Kondensatory
C1,C4...C6: .....................................................100nF
C2,C3: ..............................................................22pF

Pprzewodniki
U1: ............................................................ATmega8
U2: .............................................................LM358N
U3: ............................................................DS18B20
U4: .................................................................78L05
Pozostae
L1: ........................................................dawik 10H
Q1: ..............................................kwarc 8MHz, niski
S1,S2: ...........................................przycisk mswitch
LCD:................... wywietlacz alfanumeryczny 2x16
Z1: ..................................................................ARK2

AVT Korporacja sp. z o.o.

ul. Leszczynowa 11
03-197 Warszawa
tel.: 22 257 84 50
fax: 22 257 84 55
www.sklep.avt.pl

01/2008

Dzia pomocy technicznej:

tel.: 22 257 84 58
serwis@avt.pl

AVT Korporacja zastrzega sobie prawo do wprowadzania zmian bez uprzedniego powiadamiania.
Monta i podczenie urzdzenia niezgodny z instrukcj, samowolna zmiana czci skadowych oraz jakiekolwiek przerbki konstrukcyjne mog spowodowa uszkodzenie
urzdzenia oraz narazi na szkod osoby z niego korzystajce. W takim przypadku producent i jego autoryzowani przedstawiciele nie ponosi odpowiedzialnoci za jakiekolwiek
szkody powstae bezporednio lub porednio w wyniku uycia lub nieprawidowego dziaania produktu.

AVT 2857 Modu woltomierza/amperomierza z termostatem