WNoZ
Pracownia Umiejtnoci Pielgniarskich
AMG

____________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________
____________________________________________________________________________________________________________________________________

ELEMENTY PIELGNIARSTWA

Podstawowe pojcia:
aseptyka, antyseptyka,
dezynfekcja, sterylizacja

Podstawowe pojcia

aseptyka
Aseptyka (gr. jaowo) postpowanie majce na







celu niedopuszczenie do zakaenia drobnoustrojami

rodowiska, sprztu, materiaw i pacjentw. Jest to
posugiwanie si materiaem i narzdziami
wyjaowionymi pozbawionymi bakterii, sporw,
wirusw, grzybw.
L. Pasteur twrca naukowej aseptyki,
E. Bergmann aseptyczne leczenie ran, serwety do
oboenia rany, sterylizacja par wodn,
K. Schimmelbusch autoklawy i puszki do
sterylizacji materiaw i narzdzi (1890),
J. Mikulicz-Radecki wyjaowione rkawiczki
baweniane (1887), jaowy strj operacyjny,
W. Halsted rkawiczki gumowe (1889).

Podstawowe pojcia

antyseptyka
Antyseptyka (gr. anti przeciw, sepsis gniciu)
to eliminowanie drobnoustrojw znajdujcych si
na ywych tkankach. Polega na oddziaywaniu na
struktur lub metabolizm drobnoustrojw, w
wyniku czego procesy yciowe ulegaj cakowitemu
lub okresowemu zahamowaniu.
 I. Semmelweis dezynfekcja rk roztworem chlorku
wapniowego (1847),
 J. Lister kwas karbolowy (1867),
 F. Nightingale podstawy higieny szpitalnej (18531856).

Podstawowe pojcia

dezynfekcja
Dezynfekcja to proces, ktry poprzez oddziaywanie
na struktur lub metabolizm powoduje zabicie
bakterii, grzybw i inaktywacj wirusw na skrze
rk, z pola operacyjnego, na narzdziach,
przedmiotach, materiaach.
Celem dezynfekcji jest eliminowanie drobnoustrojw,
ktre mog stanowi zagroenie dla zdrowia.
Dezynfekcja zwyka prowadzi do zniszczenia form
wegetatywnych, lecz nie niszczy przetrwalnikw bakterii,
czci wirusw i grzybw.
Dezynfekcja wysokiego poziomu to zniszczenie form
wegetatywnych bakterii, wirusw, prtkw i
enterowirusw.

Podstawowe pojcia

dezynfekcja
Metody dezynfekcji:
1.






2.

Metody fizyczne:
termiczne gorca woda, para wodna,
promieniowanie nadfioletowe metoda nie
polecana,
filtrowanie filtry do wody, filtry do powietrza,
filtry w urzdzeniach medycznych (respiratory,
ssaki, aparaty do znieczulenia).
Metody chemiczne:
zwizki z aktywnym chlorem, tlenem,
alkohole,
aldehydy,
kwasy organiczne i nieorganiczne.

Podstawowe pojcia

dezynfekcja
Metody dezynfekcji c.d.:
3.

Metody termiczno-chemiczne:
urzdzenia myjco-dezynfekujce do narzdzi
chirurgicznych, sprztu medycznego, szka
laboratoryjnego,
urzdzenia myjco-dezynfekujce do naczy
kuchennych,
urzdzenia piorco-dezynfekujce do bielizny.

Podstawowe pojcia

dezynfekcja
Postpowanie po dezynfekcji:
 mechaniczne oczyszczenie narzdzi , sprztu przy
uyciu zimnej lub letniej wody (nie dochodzi do
koagulacji substancji biakowych zawartych w
materiale biologicznym krew, mocz, ropa),
 dokadne opukanie w destylowanej lub
przegotowanej wodzie,
 osuszenie,
 przechowywanie w sterylnym opakowaniu.

Podstawowe pojcia

dezynfekcja
Cechy idealnego rodka dezynfekcyjnego:

szerokie spektrum dziaania,

brak narastania opornoci,
dua trwao koncentratu,
dobra rozpuszczalno w wodzie,
brak moliwoci cinania biaka,
brak zapachu,
brak dziaania dranicego na skr i bony luzowe,
wysoki stopie biodegradacji,
korzystne aspekty ekonomiczne.

Podstawowe pojcia

dezynfekcja
Symbole okrelajce zakres dziaania
(spektrum) preparatw dezynfekcyjnych

B
Tbc
F
V
S

bakteriobjczy (bez Tbc)

prtkobjczy (prtki grulicy)
grzybobjczy
wirusobjczy
sporobjczy

Podstawowe pojcia

sterylizacja
Sterylizacja (wyjaawianie) to proces majcy na
celu trwae zniszczenie wszystkich form
drobnoustrojw, w tym rwnie tych najbardziej
opornych na wiele czynnikw fizycznych i
chemicznych tj. przetrwalnikw (spor).
Gwarancj sterylnoci narzdzi i materiaw
medycznych uzyskuje si przez zachowanie
waciwego toku postpowania z materiaem przed,
sterylizacj, prawidowym przeprowadzeniem
procesu sterylizacji oraz waciwe postpowanie
z materiaem po sterylizacji.

Podstawowe pojcia

sterylizacja
Ogniwa w sterylizacyjnym acuchu zalenoci:









dezynfekcja w wannach z pynem dezynfekcyjnym,

dokadne mycie mechaniczne, rczne przy uyciu
szczotki albo w myjniach ultradwikowych,
osuszenie za pomoc lnianych ciereczek, strumienia
powietrza (pistolety, pompki),
odpowiednie opakowanie i zaopatrzenie pakietu we
wskanik skutecznoci sterylizacji,
sterylizacja,
waciwe przechowywanie,
waciwy transport,
aseptyczne otwieranie opakowania.

Podstawowe pojcia

sterylizacja
Sterylizacja metody:
1. Termiczne:
a) sterylizacja parowa jest metod uniwersaln,
pewn, szybk i ekonomiczn:
- temp. 121C 15 minut przy nadcinieniu 1 atm.
(przedmioty gumowe, sprzt z tworzywa
sztucznego, rkawiczki),
- temp. 134C 3 minuty przy nadcinieniu 2 atm.
(narzdzia chirurgiczne, bielizna operacyjna,
materia opatrunkowy, szczotki do mycia paznokci,
szko, optyka),
b) sterylizacja suchym, gorcym powietrzem
metoda obecnie nie stosowana.

Podstawowe pojcia

sterylizacja
Sterylizacja metody c.d.:
2. Niskotemperaturowe:
a) sterylizacja tlenkiem etylenu TE silne dziaanie
biobjcze, atwo wnika w gb tworzyw. W zwizku
z toksycznoci TE po procesie sterylizacji musi
by przeprowadzona degazacja (przedmioty
termolabilne, aparaty optyczne, sprzt do
jednorazowego uytku),
b) sterylizacja formaldehydowa formaldehyd i para
wodna o niskiej temperaturze nie wymaga
degazacji (koce, materace, poduszki, odzie),

Podstawowe pojcia

sterylizacja
Sterylizacja metody c.d.:
2.

Niskotemperaturowe- c.d.:
c)
sterylizacja plazmowa plazma to czwarty stan
skupienia (po staym, ciekym i gazowym).
Czsteczki gazu nadtlenek wodoru, argon, azot,
tlen w prni wzbudzane energi w polu
elektromagnetycznym przechodz w stan plazmy
(rektoskopy, gastroskopy, przewody
wiatowodowe, yki laryngoskopu, sprzt
przeznaczony dla maych dzieci).
3.
Radiacyjna promieniowanie jonizujce:
- promieniowanie elektromagnetyczne , X,
- promieniowanie elektronowe powstaje w tzw.
akceleratorach.

Podstawowe pojcia

sterylizacja
Metody kontroli skutecznoci sterylizacji:
1.
2.

3.

Wskaniki fizyczne termometry (temperatura),

zegary (czas), manometry (cinienie).
Wskaniki biologiczne uywa si okrelonego
rodzaju mikroorganizmu np. spory Bacillus i
umieszcza si fiolki we wntrzu wybranych
pakietw.
Wskaniki chemiczne umieszcza si je wewntrz
(paski) i na zewntrz (tamy, metki, groszki)
pakietu lub zestawu. Zmieniaj barw pod
wpywem waciwych parametrw sterylizacji.

Podstawowe pojcia

sterylizacja
Przechowywanie materiaw sterylnych:

Pomieszczenia powinny by:

suche,
o staej temperaturze,
wolne od zanieczyszcze,
wolne od mikroorganizmw patogennych.

Autoklawy - sterylizatory

Myjnie, dezynfektory

Myjnie ultradwikowe

Wanienki dezynfekcyjne

Opakowanie narzdzi do sterylizacji

Wskaniki chemiczne sterylizacji

Tama do autoklaww

Paskowy wskanik ProChem SSI

Arkusz Bowie-Dicka

Wskaniki biologiczne sterylizacji

Paski ze sporami Bacillus

Ampuki Prospore wskanik fiolkowy

ProTest wskanik fiolkowy

Przechowywanie materiau sterylnego