Professional Documents
Culture Documents
Wraz z nastaniem ery Web 2.0, spoecznoci internetowe stay si penoprawnym aktorem
zbiorowym w komunikowaniu politycznym. W sensie podmiotowym, spoecznoci
internetowe peni rol twrcw dyskursu politycznego, coraz odwaniej wczajc si w
dyskusj publiczn nad wieloma problemami istotnymi spoecznie. Jednoczenie staj si one
przedmiotem zainteresowania politykw, speniajc tym samym rol tumu z klasycznych
teoriach komunikowania.
With the advent of Web 2.0, internet-based virtual communities have become fully-fledged
collective actors in political communication. In subjective sense, virtual communities act as
creators of political discourse and they become more and more active, being a part of the
public debate and commenting a number of important social issues. At the same time they
become the object of much interest to politicians, thus fulfilling the role of the masses in
classical theories of communication.
Key words: cyberspace, political communication, social network, virtual communities
1. Wstp
Spoecznoci internetowe (wirtualne) to pojcie, ktre w ostatnich latach na stae
zagocio w dyskursie pozanaukowym, przez co stao si obiektem zainteresowania
socjologw,
politologw,
antropologw
innych
przedstawicieli
nauk
zarwno
1
politycznych
dziaa,
komunikacyjnym
prosumentem
czy
zjawiskiem
kulturowym. Stosunkowa modo samego zjawiska oraz ograniczona ilo bada w ramach
rzeczonych dyscyplin, skaniaj do podejmowania tematu i cigego stawiana sobie pytania:
czy na aktualnym etapie rozwoju technologicznego mona pokusi si o stworzenie
charakterystyki spoecznoci internetowych, bdcych wci w fazie ksztatowania swojej
spoecznej, politycznej i kulturowej tosamoci? Godnym zauwaenia jest fakt, e wiele
publikacji zwartych i artykuw naukowych, ktre ukazay si ostatnimi laty, pozwala w
swojej ewolucyjnej naturze odpowiedzie na to pytanie twierdzco. Nieuksztatowana do
koca specyfika nie stanowi wszake przeszkody dla obserwacji i analizy zmiennej natury
tego, co zgodnie z definicj internetu nazywamy spoecznym pierwiastkiem sieci (Nie,
2010, s. 197).
Rozpatrywanie natury spoecznoci internetowych pod ktem politologicznym
wymaga uprzedniej odpowiedzi na pytanie o polityczny pierwiastek nowej struktury
spoecznej, tworzc tym samym przyczynek do dyskusji na temat podmiotowego i
przedmiotowego
ich
charakteru.
Rozwaania
politologiczne
zajmuj
si
wszake
innych
wartych
uwagi
uj
problemu
mona
wymieni
definicj
charakterystyk wida, i oczywist podstaw obu kategorii stanowi przede wszystkim czynnik
ludzki jako gwny podmiot analizy. Pozostae cechy, poza jednym wyjtkiem, wykazuj
znaczn rnorodno.
Tabela 1. Cechy grup spoecznych i spoecznoci internetowych
Grupy spoeczne
ludzie (9)*
wiadomo odrbnoci (3)
stosunki spoeczne (3)
wsplne wartoci i normy (2)
odrbno (2)
organizacja wewntrzna i struktura (2)
terytorium (1)
zadania i cele (1)
instytucjonalno (1)
interakcje (1)
Spoecznoci internetowe
ludzie (4)
wsplne zainteresowania i pasje (2)
relacje (2)
wartoci (1)
dyskusja (1)
wizi (1)
kontakty (1)
ycie towarzyskie (1)
wsparcie (1)
informacja (1)
poczucia przynalenoci i tosamoci (1)
wsplne praktyki (1)
wsplne przekonania (1)
wsplne dowiadczenia (1)
fizyczne oddalenie (1)
wsplne przestrzenie (1)
zatem okrela si grup spoeczn poprzez wi spoeczn, mona grup spoeczn traktowa
jako zbir, ktry jest grup w wikszym bd mniejszym stopniu (Szpunar 2004, s. 110).
Tego typu perspektywa staje si niezwykle uyteczna dla rozwaa o strukturach
zaporedniczonych, gdy uwzgldnia dynamik przeobrae spoecznoci internetowych, a
nade wszystko ich rnorodno. Podobn koncepcj, opart o hierarchizacj poj
spoecznoci i grupy, proponuje Robert Bierstedt. Autor wykorzystuje jednake odmienne
kryteria, za pomoc ktrych nadawana jest cecha grupowoci wymieniajc: wiadomo
odrbnoci, stosunki spoeczne i organizacj spoeczn (Sowa, 1998, s. 29). Pierwszy z
wymienionych elementw, akcentowany ju midzy innymi przez wspomnianych F.
Znanieckiego, S. Osowskiego czy P. Rybickiego, stanowi podstaw autoidentyfikacji i
dookrelenia samych czonkw grupy jako odrbnego organizmu stworzonego w oparciu o
swoisty wze. Stosunki spoeczne, jako drugi element podkrelany przez R. Bierstedta,
naley rozumie jako wzgldnie usankcjonowany i utrwalony schemat zachowania, osadzony
w szerokim kontekcie spoecznych dziaa i dotyczcy interakcji spoecznych. Ostatnim
wymienionym elementem jest organizacja spoeczna, ktra wprowadza w relacje grupowe
czynnik formalizacji. Co wicej, w przeciwiestwie do S. Ossowskiego, R. Bierstedt
wprowadza hierarchizacj enumeratywn grup, wyznaczajc cztery kategorie zobrazowane w
Tabeli 2.
Tabela 2. Podzia grup spoecznych wg. R. Bierstedta
Typ grupy (rodzaj wizi)
Statystyczne
Spoecznociowe
Spoeczne
Zrzeszeniowe
wiadomo
Stosunki spoeczne
odrbnoci
nie
nie
tak
nie
tak
tak
tak
tak
rdo: Sowa, 1988, s. 29.
Organizacja
spoeczna
nie
nie
nie
tak
twierdzc
analiza
licznych
kampanii
politycznych,
reklamowych,
4. Podsumowanie
Zaistnienie nowych aktorw zbiorowych w procesie komunikowania politycznego,
bdcych efektem rozwoju technologicznego internetu, powinno stanowi wany impuls dla
10
Bibliografia
Buczkowski, P., Nowak, L. (1977). Kilka uwag o przedmiocie nauk politycznych. Studia
Nauk Politycznych, 4, s. 17-33.
Castells, M.
(2003)
Galaktyka internetu.
Refleksje nad
internetem, biznesem i
11
B.
12
13
Nota o autorze
Jakub Jakubowski doktorant w Zakadzie Marketingu Politycznego i Socjotechniki na
Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w
Poznaniu.
Jakub Jakubowski PhD Student at Department of Political Marketing and Sociotechnics,
Faculty of Political Science and Journalism, Adam Mickiewicz University in Pozna.
14