Liczby Stirlinga II rodzaju

by generatingfunctionology
Streszczenie:
1. Wyprowadzimy rekurencj
n
,
k

2. I za pomoc funkcji tworzcych dojdziemy do jawnego wzoru na

czyli na ilo k-blokowych partycji zbioru n elemetowego.

Definicja 1
n
jest rwne liczbie k blokowych partycji zbioru n elementowego. Albo inaczej,
k
jest rwne moliwoci podziau zbioru n elementowego na k niepustych (parami
rozcznych) podzbiorw dajcych w sumie cay owy zbir n elementowy
(partycja).

[1] Rekurencja
Niech f ( n, k ) - oznacza liczb k blokowych partycji zbioru n elementowego, czyli
ilo moliwoci podziau zbioru n elementowego na k niepustych podzbiorw.
Mamy zbir n elementowy, musimy utworzy k niepustych (parami rozcznych)
podzbiorw, ktre w sumie dadz nam owy n elementowy zbir. Rozpatrzmy np.
pierwszy element:
1* moe by on sam w ktrym podzbiorze, a wtedy reszta (n-1 elementw)
bdzie rozoona w k-1 niepustych (parami rozcznych) podzbiorw, czyli na
f ( n 1, k 1) sposobw.
2* albo by w ktrym z k podzbiorw, ktre zostay wczeniej podzielone na k
niepustych podzbiorw, czyli sposobw jest k f ( n 1, k )
f (n, k ) f (n 1, k 1) k f (n 1, k )
f ( n,0) n , 0

(1)

Rekurencja obejmuje rwnie ujemne wartoci jak i np. przypadki kiedy k>n, ale
wtedy naturalnie f ( n, k ) =0.

[2] Funkcje tworzce

Mamy moliwo wyboru czy bdziemy oblicza funkcj tworzc po zmiennej k
czy n czy k i n jednoczenie (funkcje tworzce wielu zmiennych). Tym razem
zajmiemy si tylko drug z nich.

n k
y
k
k k
n
Bk ( x) f (n, k ) x n x n
n
n k
n
C ( x, y ) f ( n, k ) x n y k x n y k
n, k
n, k k
An ( y ) f ( n, k ) y k

2.1 Funkcja Bk (x)

Czyli zgodnie z zasad mnoymy (1) stronami przez x n i sumujemy po wszystkich
n.

f (n, k )x f (n 1, k 1) x k f (n 1, k ) x
B ( x ) x f ( n 1, k 1) x kx f ( n 1, k ) x
n

n 1

n 1

Bk ( x ) xBk 1 ( x) kxBk ( x)
x
Bk ( x )
Bk 1 ( x)
k>0 B0(x)=1 (2)
1 kx

Zauwaamy i (2) mona zapisa jako :

Bk ( x )

x
x
x
xk

...
=
1
x 1
2 x 1 kx (1 x )(1 2 x)...(1 kx )
k

Wycignijmy xk i rozmy na uamki proste

k
Ai
1

(1 x )(1 2 x)...(1 kx ) i 1 (1 ix )

Szukamy teraz wspczynnikw Ai , jeli pomnoymy przez 1-rx i podstawimy za

1
x
wszystkie po prawej wyzeruj si i znajdziemy Ar
r
k
A (1 rx)
(1 rx)
Ar i
(1 x)(1 2x). .(1 kx) i1 (1 ix)
i r

Ar

1
(1 1 / r )(1 2 / r )...(1 (r 1) / r )(1 ( r 1) / r )....(1 k / r )

k 1

r k 1
( r 1)!( k r )!
A jeli tego nie widzisz czytelniku, musz ci poprosi o samodzielny rachunek,
wszystko stanie si jasne, zapewniam.
Ar 1

k r

Oki wrmy do funkcji tworzcej

xk
,
(1 x )(1 2 x)...(1 kx )
zauwamy e w liczniku wystpuje xk czyli waciwie szukamy wspczynnikw
1
przy xn-k funkcji
. Zapiszmy to formalnie:
(1 x )(1 2 x)...(1 kx )

Szukamy wspczynnikw przy xn w rozwiniciu funkcji

xk
= x n k
f (n, k ) x n
(
1

x
)(
1

2
x
)...(
1

kx
)

x (1 Arx) = x 1
nk

nk

r 1

r 1

(1 x )(1 2 x)...(1 kx)

k r

r k 1
1

(r 1)!(k r )! (1 rx )

Szukamy wspczynnika przy zmiennej x, wszystko co jej nie zawiera to jakby

staa czyli mona zapisa:
k

1
r 1

k r

r k 1
1
x nk
(r 1)!(k r )!
(1 rx)

 (1 1ix) i

n
A teraz ju z grki, wiemy e x

1
r 1

k r

r k 1
r n r =
(r 1)!(k r )!

nk
czyli x

k r

r 1

(1 1ix) i

rn
r!( k r )!

nk

, Zatem:

(n, k 0)

No i mamy jawny wzr na liczb k-blokowych partycji zbioru n-elementowego:

n
=
k

f ( n, k )

rdo:

1
r 1

k r

rn
r!( k r )!

Herbert S.Wilf, generatingfunctionology

(3)