Czy pielgniarka i poona posiadaj status funkcjonariusza publicznego ?

Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o zawodach pielgniarki i poonej, pielgniarce i

poonej w pewnych okrelonych ustaw sytuacjach przysuguje ochrona przewidziana dla
funkcjonariuszy publicznych. Oznacza to, e osoby te nie s funkcjonariuszami publicznymi i
nie mog uywa tego sformuowania wobec siebie, ale w pewnych przypadkach korzystaj z
takiej samej ochrony, jak funkcjonariusze publiczni.
Wskazany przepis wymienia wszystkie przypadki (sytuacje), kiedy przysuguje ochrona jak
funkcjonariuszowi publicznemu. Osobno zostay one wskazane wobec pielgniarki, a osobno
wzgldem poonej. Tylko i wycznie w tych wskazanych ustaw przypadkach mona mwi o
korzystaniu przez pielgniarki i poone z ochrony, jaka przysuguje funkcjonariuszowi
publicznemu.
Pielgniarce przysuguje ochrona jak funkcjonariuszowi publicznemu, podczas i w zwizku
z wykonywaniem czynnoci polegajcych na udzielaniu wiadcze zdrowotnych wymienionych w
art. 4 ust. 1 pkt 1-5 ustawy o zawodach pielgniarki i poonej. Zatem s to nastpujce czynnoci:
1) rozpoznawanie warunkw i potrzeb zdrowotnych pacjenta;
2) rozpoznawanie problemw pielgnacyjnych pacjenta;
3) planowanie i sprawowanie opieki pielgnacyjnej nad pacjentem;
4) samodzielne udzielanie w okrelonym zakresie wiadcze zapobiegawczych, diagnostycznych,
leczniczych i rehabilitacyjnych oraz medycznych czynnoci ratunkowych;
5) realizacja zlece lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji.
Wyej wymienione wiadczenia zdrowotne udzielane przez pielgniark, stanowi przesank do
przyznania pielgniarce - podczas ich wykonywania - ochrony jak funkcjonariuszowi
publicznemu. Nie nale do tych czynnoci w ramach udzielania wiadcze zdrowotnych kolejne
wymienione w art. 4 ust. 1 tej ustawy, mimo e rwnie wskazuj na to co znamionuje zawd
pielgniarki, czyli:
1) orzekanie o rodzaju i zakresie wiadcze opiekuczo-pielgnacyjnych;
2) edukacja zdrowotna i promocja zdrowia.
Jeli pielgniarka wykonuje te czynnoci lub ktrekolwiek inne nie wymienione w art. 4 ustawy, to
nie przysuguje jej ochrona jak funkcjonariuszowi publicznemu.
Z kolei poonej przysuguje ochrona jak funkcjonariuszowi publicznemu, podczas i w
zwizku z wykonywaniem czynnoci polegajcych na udzielaniu wiadcze zdrowotnych
wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1-9 ustawy o zawodach pielgniarki i poonej. Nale tu
nastpujce czynnoci:
1) rozpoznawanie ciy, sprawowanie opieki nad kobiet w przebiegu ciy fizjologicznej, a take
prowadzenie w okrelonym zakresie bada niezbdnych w monitorowaniu ciy fizjologicznej;
2) kierowanie na badania konieczne do jak najwczeniejszego rozpoznania ciy wysokiego
ryzyka;
3) prowadzenie porodu fizjologicznego oraz monitorowaniu podu z wykorzystaniem aparatury
medycznej;
4) przyjmowanie porodw naturalnych, w przypadku koniecznoci take z naciciem krocza, a w
przypadkach nagych take porodu z pooenia miednicowego;
5) podejmowanie koniecznych dziaa w sytuacjach nagych, do czasu przybycia lekarza, w tym
rcznego wydobycia oyska, a w razie potrzeby rcznego zbadania macicy;
6) sprawowanie opieki nad matk i noworodkiem oraz monitorowanie przebiegu okresu
poporodowego;
7) badanie noworodkw i opieka nad nimi oraz podejmowanie w razie potrzeby wszelkich
niezbdnych dziaa, w tym natychmiastowej reanimacji;
8) realizacja zlece lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji;
9) samodzielne udzielanie w okrelonym zakresie wiadcze zapobiegawczych, diagnostycznych,

leczniczych i rehabilitacyjnych;
Analogicznie jak w przypadku pielgniarki - wyej wymienione wiadczenia zdrowotne udzielane
przez poon, stanowi przesank do przyznania jej - podczas ich wykonywania - ochrony jak
funkcjonariuszowi publicznemu. Nie nale do tych czynnoci pozostae charakteryzujce zawd
poonej wymienione w art. 5 ust. 1 tej ustawy, a to:
1) profilaktyka chorb kobiecych i patologii pooniczych;
2) rozpoznawanie u matki lub dziecka objaww nieprawidowoci wymagajcych skierowania do
lekarza;
3) sprawowanie opieki pooniczo-ginekologicznej nad kobiet;
4) prowadzenie dziaalnoci edukacyjno-zdrowotnej w zakresie:
a) przygotowania do ycia w rodzinie, metod planowania rodziny oraz ochrony macierzystwa
i ojcostwa,
b) przygotowywania do rodzicielstwa oraz penego przygotowania do urodzenia dziecka,
cznie z poradnictwem na temat higieny i ywienia.
Jeli poona wykonuje te czynnoci lub ktrekolwiek inne nie wymienione w art. 5 ustawy, to nie
przysuguje jej ochrona jak funkcjonariuszowi publicznemu.
Ponadto pielgniarce i poonej nie tylko nie przysuguje ochrona jak funkcjonariuszowi
publicznemu w przypadkach wykonywania obowizkw zawodowych innych anieli wymienione
w art. 4 ust. 1 pkt 1-5 oraz art. 5 ust. 1 pkt 1-9 ustawy, ale take kiedy nie peni w ogle
obowizkw zawodowych, np. w godzinach poza prac, na urlopie wypoczynkowym, zwolnieniu
lekarskim.
Co tak waciwie oznacza zwrot przysuguje ochrona jak funkcjonariuszowi publicznemu ?
Sformuowanie to oznacza surowsz odpowiedzialno karn dla sprawcw przestpstw
wymienionych w art. 222, 223 i 226 Kodeksu karnego. Art. 222 kodeksu karnego odnosi si do
przestpstwa naruszenia nietykalnoci cielesnej funkcjonariusza publicznego, art. 223 Kodeksu
karnego mwi o przestpstwie czynnej napaci na funkcjonariusza publicznego i to z uyciem
broni, noa lub innego niebezpiecznego narzdzia, a art. 226 Kodeksu karnego dotyczy
przestpstwa zniewaenia funkcjonariusza publicznego. Zniewaenie oznacza naruszenie godnoci
osobistej.
Wymienione powyej przestpstwa stanowi tak zwane typy szczeglne (kwalifikowane) tych
samych przestpstw skierowanych przeciwko czowiekowi. Przestpstwa te (jako typy szczeglne,
kwalifikowane) s skierowane przeciwko nie tylko czowiekowi, ale jednoczenie przeciwko
funkcjonariuszowi publicznemu, a zatem godz w jego godno osobist, ale rwnie w
reprezentowan przez niego instytucj. Osoba (sprawca przestpstwa) dopuszczajca si
przestpstwa naruszenia nietykalnoci cielesnej, przestpstwa czynnej napaci na funkcjonariusza
publicznego i to z uyciem broni, noa lub innego niebezpiecznego narzdzia czy przestpstwa
zniewaenia wobec funkcjonariusza publicznego podlega surowszej odpowiedzialnoci karnej. Sd
karny wymierzy jej , po udowodnieniu popenienia przestpstwa, surowsz kar.
Jeli sprawca dopuci si tych przestpstw wobec pielgniarki wykonujcej czynnoci
okrelone w art. 4 ust. 1 pkt 1-5 albo wobec poonej wykonujcej czynnoci wskazane w art. 5
ust. 1 pkt 1-9 ustawy o zawodach pielgniarki i poonej, to poniesie kar surowsz. Kar tak,
jak przewiduj przepisy Kodeksu karnego za popenienie tych przestpstw przeciwko
funkcjonariuszowi publicznemu.

Kto zatem jest funkcjonariuszem publicznym?

Funkcjonariuszem publicznym s wycznie osoby wskazane w art. 115 13 Kodeksu

karnego. Osoby nie wymienione w tym paragrafie nie mog zosta nazwane funkcjonariuszami
publicznymi. Niektre jednak ustawy pewnym zawodom w okrelonych przypadkach przyznaj
jednak ochron przysugujca funkcjonariuszowi publicznemu. Ma to miejsce w przypadku
pielgniarki, poonej, ale take m.in. lekarza. Jednak osoby wykonujce te zawody nie powinny
nigdy uywa wobec siebie zwrotu funkcjonariusz publiczny, gdy art. 115 13 Kodeksu
karnego jako funkcjonariuszy publicznych wymienia:
1) Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
2) posa, senatora, radnego,
3) posa do Parlamentu Europejskiego,
4)
sdziego, awnika, prokuratora, funkcjonariusza finansowego organu postpowania
przygotowawczego lub organu nadrzdnego nad finansowym organem postpowania
przygotowawczego, notariusza, komornika, kuratora sdowego, syndyka, nadzorc sdowym i
zarzdc, osob orzekajc w organach dyscyplinarnych dziaajcych na podstawie ustawy,
5) osob bdc pracownikiem administracji rzdowej, innego organu pastwowego lub
samorzdu terytorialnego, chyba e peni wycznie czynnoci usugowe, a take inn osob w
zakresie, w ktrym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,
6) osob bdc pracownikiem organu kontroli pastwowej lub organu kontroli samorzdu
terytorialnego, chyba e peni wycznie czynnoci usugowe,
7) osob zajmujc kierownicze stanowisko w innej instytucji pastwowej,
8) funkcjonariusza organu powoanego do ochrony bezpieczestwa publicznego albo
funkcjonariusza Suby Wiziennej,
9) osob penic czynn sub wojskow,
10) pracownika midzynarodowego trybunau karnego, chyba e peni wycznie czynnoci
usugowe.

Podstawa prawna:
1. ustawa z dnia 6 czerwca 1997r.- Kodeks karny (Dz. U. 1997, Nr 88, poz. 553, z pn. zm);

2.

ustawa z dnia 15 lipca 2011r. o zawodzie pielgniarki i poonej (Dz.U. Nr 174, poz. 1039 z pn. zm)