Professional Documents
Culture Documents
Bartosz Wilk
funkcji publicznych (str. 2 decyzji z 10 czerwca 2015 r.). Zdaniem Szczeciskiego Funduszu
co do informacji objtej daniem zwizek taki nie zachodzi.
Na marginesie wskazano, e Marek Duklanowski skada corocznie owiadczenie majtkowe,
w ktrym podaje m.in. dochody osigane w zwizku z zatrudnieniem.
Pragn wskaza, co nastpuje:
(1) Udostpnienie informacji publicznej, o ktrej przekazanie si zwrciem, jest konieczne
do sprawowania przeze mnie spoecznej kontroli dziaalnoci spki komunalnej, czyli Szczeciskiego
Funduszu. Takie dziaanie peni midzy innymi funkcj antykorupcyjn i jest przejawem
konstytucyjnego prawa do uzyskiwania informacji o innych ni wadze publiczne i osoby penice
funkcje publiczne osb prawnych, wykonujcych zadania wadzy publicznej i gospodarujcych
mieniem jednostek samorzdu terytorialnego.
(2) Szczeciski Fundusz susznie wskaza w uzasadnieniu przedmiotowej decyzji, e Marek
Duklanowski jako radny Rady Miasta Szczecina skada co roku tzw. owiadczenie majtkowej,
w ktrym jednym z punktw jest wykazanie wysokoci otrzymywanego wynagrodzenia.
Choby z uwagi na ten fakt e suma uzyskiwanych przez Marka Duklanowskiego wynagrodze
jest jawna, niezrozumiae jest uznanie przez Szczeciski Fundusz, e udostpnienie informacji
bardziej konkretnych o wysokoci wynagrodze (udostpnienie informacji o wynagrodzeniu
zasadniczym w kolejnych miesicach 2015 r.) miaoby jakoby narusza prywatno Marka
Duklanowskiego.
Informacje o sumie wynagrodze, ktre Marek Duklanowski uzyska w 2015 r. zostan si
rzeczy ujawnione w 2016 r. W zwizku z tym nie rozumiem dlaczego ujawnienie informacji
w odpowiedzi na mj wniosek mogoby naruszy prywatno Marka Duklanowskiego, skoro
informacja ta zostanie opublikowana w Biuletynie Informacji Publicznej.
Uzyskanie przeze mnie tej informacji obecnie pozwala na cig i aktualn kontrol obywatelsk,
co byoby wykluczone w sytuacji, gdybym czeka do momentu opublikowania w Biuletynie
Informacji Publicznej owiadczenia majtkowego radnego Duklanowskiego za rok 2015.
(3) Naley zauway, e ujawnienie wysokoci wynagrodze zasadniczych dla Marka
Duklanowskiego w kolejnych miesicach 2015 r. nie narusza jego prywatnoci o ktrej mowa
w art. 5 ust. 2 UDIP bowiem uprawnion ingerencj w prywatno uprawnion na gruncie prawa do
informacji publicznej jest jawno wydatkowania rodkw publicznych w zakresie przeznaczania ich
na nagrody osb zatrudnionych w publicznych urzdach. Naley zauway, e Szczeciski Fundusz,
jako spka miejska ktrej dziaalno opiera si na rodkach publicznych, podlega zasadzie jawnoci
finansw publicznych.
Gospodarka finansami publicznymi jest jawna, o czym stanowi expressis verbis
art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. nr 157, poz. 1240,
ze zm.). Podlega ona zatem daleko idcej transparentnoci. Umoliwienie obywatelom kontrolowania
wydatkw publicznych peni doniose funkcje w pastwie demokratycznym pozwala zwaszcza
monitorowa zjawiska niepodane, takie jak niegospodarne wydawanie rodkw - w tym wzgldzie
peni funkcj antykorupcyjn. Ograniczenia zasady jawnoci finansw publicznych wysawia
art. 33 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, stanowic: Przepisu ust. 1 nie stosuje si do rodkw
publicznych, ktrych pochodzenie lub przeznaczenie zostao uznane za informacj niejawn na
podstawie odrbnych przepisw lub jeeli wynika to z umw midzynarodowych. Jako wyjtek od
zasady, postanowienia tego przepisu powinny by interpretowane cile (exceptiones non sunt
extendendae). Art. 33 ust. 2 ustawy o finansach publicznych nie zakada, e ograniczeniem zasady
jawnoci finansw publicznych jest ochrona prywatnoci osb fizycznych (wysowiona w art. 5 ust. 2
UDIP).
Nie ulega wtpliwoci, e prywatno osoby otrzymujcej wynagrodzenie ze rodkw
publicznych doznaje pewnego uprawnionego uszczerbku. Jednake jest to uzasadnione z co najmniej
dwch powodw. Po pierwsze, osoba taka podejmujc, wszak dobrowolnie, prac w podmiotach
publicznych powinna si liczy z tym, e wskutek zasady transparentnoci ycia publicznego
(w tym jawnoci wydatkowania rodkw publicznych), jawne bdzie take ich wynagrodzenie.
Nie powinno zaskoczy takiej osoby zainteresowanie spoeczestwa skupione wok przeznaczania
rodkw publicznych. Po drugie, prywatno we wskazanym zakresie doznaje uszczerbku w celu
i w zakresie, w jakim jest to niezbdne dla sprawowania spoecznej kontroli przez obywateli.
W tym aspekcie naley wskaza, e przedmiotem wniosku nie s informacje poza ow konieczno
wykraczajce (np. adres zamieszkania Marka Duklanowskiego, czy inne dane osobowe nalece do
kategorii tzw. danych sensytywnych).
W kwestii jawnoci wany jest wyrok Sdu Najwyszego z dnia 8 listopada 2012 r.
(sygn. akt I CSK 190/12, Legalis nr 546154), ktry zapad po rozpatrzeniu skargi kasacyjnej.
Sd drugiej instancji (sd okrgowy) nakaza udostpni wnioskodawcy cztery umowy
cywilnoprawne, ktre zawaro pozwane miasto. Sd Najwyszy oddali skarg kasacyjn uznajc,
i prawidowym byo rozstrzygnicie sdu okrgowego nakazujce udostpnienie informacji
publicznej objtej przedmiotem wniosku. W uzasadnieniu Sd Najwyszy wskaza, e dla osoby
dajcej dostpu do informacji publicznej, zwizanej z zawieraniem umw cywilnoprawnych przez
jednostk samorzdu terytorialnego, imiona i nazwiska stron takich umw s czsto waniejsze ni ich
tre i jest to z oczywistych wzgldw zrozumiae. Trudno byoby w tej sytuacji broni pogldu,
e udostpnienie imion i nazwisk osb w rozwaanej sytuacji stanowioby ograniczenie w zakresie
korzystania z konstytucyjnych wolnoci i praw tych osb (art. 31 ust. 3 i art. 61 ust. 3 Konstytucji
RP). W konsekwencji naley zatem przyj, e ujawnienie imion i nazwisk osb zawierajcych
umowy cywilnoprawne z jednostk samorzdu terytorialnego nie narusza prawa do prywatnoci tych
osb, o ktrym mowa w art. 5 ust. 2 u.d.i.p..
Wskutek tego orzeczenia oraz pniejszej dziaalnoci orzeczniczej sdw administracyjnych
obecnie nie ma wtpliwoci, e jawnymi s informacje o umowach zawieranych przez jednostki
sektora finansw publicznych, zwaszcza informacje o kontrahencie jednostki sektora finansw
publicznych oraz o kwocie, jak uzyskali ci kontrahenci na podstawie zawartych umw.
Stanowisko takie zostao zaaprobowane przez doktryn. W glosie do wyroku do ww. wyroku
Sdu Najwyszego G. Sibiga podnis: Zdaniem SN, podstawowym problemem pozostaje, czy imi
i nazwisko, bdce w tym przypadku danymi osobowymi, nale do zakresu prywatnoci osoby
fizycznej w rozumieniu art. 5 ust. 2 InfPubDostU. Udzielajc odpowiedzi na tak postawione pytanie
SN zauway, e problem ten moe by rozstrzygnity jedynie na tle konkretnych okolicznoci danej
sprawy. W niniejszej sprawie chodzio o udostpnienie przez gmin imion i nazwisk osb fizycznych,
z ktrymi zawara umowy zlecenia i umowy o dzieo. Osoby takie musiay liczy si z tym, e ich
personalia nie pozostan anonimowe. Umowy byy bowiem zawierane z podmiotem publicznym,
jakim jest gmina. Dla osoby dajcej dostpu do informacji publicznej, zwizanej z zawieraniem
umw cywilnoprawnych przez jednostk samorzdu terytorialnego, imiona i nazwiska stron takich
umw s czsto waniejsze ni ich tre i jest to z oczywistych wzgldw zrozumiae. Dlatego te,
zdaniem SN, udostpnienie imion i nazwisk osb w rozwaanej sytuacji nie stanowi ograniczenia
w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolnoci i praw tych osb (art. 31 ust. 3 i art. 61 ust. 3
Konstytucji RP). W konsekwencji, ujawnienie imion i nazwisk osb zawierajcych umowy
cywilnoprawne z jednostk samorzdu terytorialnego nie narusza take prawa do prywatnoci tych
osb, o ktrym mowa w art. 5 ust. 2 InfPubDostU (G. Sibiga, Ujawnienie imion i nazwisk osb
zawierajcych umowy cywilnoprawne z jednostk samorzdu terytorialnego, Monitor Prawniczy
nr 8/2013).
Na takim samym stanowisku stoj S. Gajewski, A. Jakubowski: Zasada jawnoci gospodarki
rodkami publicznymi nie doznaje bowiem wyjtkw o charakterze podmiotowym. Jej istota
sprowadza si do zagwarantowania penego dostpu do informacji o sposobie gospodarowania
zasobami publicznymi, bez wzgldu na to, czy trafiaj one do pracownikw wadz publicznych,
czy do podmiotw znajdujcych si na zewntrz ich struktury. W okolicznociach niniejszej sprawy
konstatacja ta rysuje si szczeglnie wyranie. Sporne umowy dotyczyy przecie realizacji zada
publicznych, ktre mogy by rwnie wykonywane przez pracownikw samorzdowych w ramach
ich obowizkw wynikajcych ze stosunku pracy. Osoby bdce ich stron, cho nie peniy funkcji
publicznej sensu stricto, jednak pozostaway z ni w zwizku, wykonujc zadania publiczne, za
co otrzymay rodki pochodzce z budetu gminy. Wspomniane umowy stanowiy wic przejaw
prywatyzacji wykonywania zada samorzdu terytorialnego. A biorc pod uwag zarwno tre
zasady, o ktrej mowa w art. 33 ust. 1 u.f.p., jak i konstytucyjnego prawa do informacji (art. 61 ust. 1
Konstytucji RP), ktre wyznacza kierunek jej interpretacji, naley przyj, e proces ten nie moe
prowadzi do ograniczania zakresu jawnoci finansw publicznych. W tym kontekcie naley
podkreli funkcj, jak peni w demokratycznym pastwie prawnym prawo dostpu do informacji.
Suy ono zabezpieczeniu fundamentalnej zasady udziau obywateli w yciu publicznym.
Uprawnienie to stanowi bowiem skuteczny mechanizm kontroli spoecznej podmiotw sprawujcych
wadz publiczn. Zwizek midzy ustawowo gwarantowan moliwoci uzyskania informacji
o sprawach publicznych a wspomnian zasad wyraa si w stworzeniu obywatelowi warunkw
dokonywania w peni wiadomej i racjonalnej oceny dziaalnoci wadz, a w konsekwencji
korzystania z konstytucyjnego prawa do udziau w wyborach i referendach (art. 62 Konstytucji RP).
Szczeglne znaczenie w tym kontekcie przypisuje si wanie jawnoci finansw publicznych.
Odnoszc te rozwaania do prawnych uwarunkowa demokracji lokalnej, chodzi o to, by kady
czonek wsplnoty samorzdowej mg uzyska pen wiedz dotyczc podmiotw, ktrym s
przekazywane rodki publiczne z budetu gminy. Tylko takie rozwizanie umoliwi mu dokonanie
realnej oceny reprezentujcych go radnych oraz wybieranego w gminie w wyborach bezporednich
organu wykonawczego. Pozwala ono choby zweryfikowa jak w stanie faktycznym glosowanego
orzeczenia czy dobr kontrahentw do zawarcia umowy przez samorzd gminny by merytoryczny,
a nie np. opiera si na kryteriach osobistych lub politycznych (nepotyzm). () Naley podkreli,
e ujawnienie danych o imionach i nazwiskach kontrahentw wadzy publicznej dopuszczone
w orzeczeniu SN cakowicie spenia wymogi okrelone przez TK w ww. wyroku z 2006 r.,
jakie postawi dla konstytucyjnoci udostpnienia informacji publicznych dotykajcych kwestii
prywatnych jednostek. Informacje o kontrahentach wadzy publicznej nie wychodz bowiem poza
niezbdno okrelon potrzeb transparentnoci ycia publicznego, ocenian zgodnie ze standardami
przyjtymi w demokratycznym pastwie, jak rwnie s to informacje majce znaczenie dla oceny
funkcjonowania instytucji oraz osb penicych funkcje publiczne. Wreszcie, nie s to informacje
co do swej natury i zakresu przekrelajce sens (istot) ochrony prawa do ycia prywatnego.
Nie dochodzi zarazem do naruszenia prywatnoci osb trzecich. Sd Najwyszy w swojej
argumentacji poruszy take kwesti postrzegania imion i nazwisk kontrahentw jako informacji
objtych normami ustawy o ochronie danych osobowych. W doktrynie zwracano uwag, e pojcia
prywatnoci i ochrony danych osobowych s na gruncie ustawy o dostpie do informacji publicznej
od siebie niezalene. Z tego wzgldu fakt niewystpowania w informacji danych okrelonych w art. 5
ust. 2 u.d.i.p. nie uzasadnia automatycznie legalizacji przetworzenia jej w trybie ustawy o ochronie
danych osobowych34. Udostpnienie omawianych w wyroku informacji znajduje jednak pene oparcie
take w ustawie o ochronie danych osobowych. Spenia ono bowiem przesanki przetwarzania danych
osobowych okrelone w art. 23 ust. 1 pkt 2 i 4 u.o.d.o., gdy jest niezbdne dla zrealizowania
uprawnienia i spenienia obowizku wynikajcego z przepisu prawa, tj. prawa do informacji i jawnoci
wywodzonego z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, a konkretyzowanego w ustawie o dostpie do informacji
publicznej, ustawie o samorzdzie gminnym i ustawie o finansach publicznych. Ponadto jest ono
nieodzowne do wykonania okrelonych w tych przepisach zada realizowanych dla dobra
publicznego, do ktrego niewtpliwie naley zaliczy transparentno i jawno dziaania wadzy.
Nie wystpuj zarazem okolicznoci wyczajce moliwo przetwarzania danych, wskazane w art.
27 ust. 1 u.o.d.o (S. Gajewski, A. Jakubowski, Glosa do wyroku SN z dnia 8 listopada 2012 r., I CSK
190/12, Samorzd Terytorialny 2013/9/84-90).
Naley zwrci take uwag na praktyk upubliczniania rejestrw umw, ktre s zawierane
przez podmioty publiczne. Tytuem przykadu mona wskaza na Centralny Rejestr Umw
prowadzony przez Marszaka Wojewdztwa Zachodniopomorskiego (http://bip.rbip.wzp.pl/cru).
Nie sposb nie zauway, e stronami wielu umw s osoby fizyczne, bdce zleceniobiorcami czy
wykonawcami tyche umw. Celem publikowania rejestrw umw jest jednak realizacja zasady
jawnoci finansw publicznych, ktra implikuje publikowanie take informacji dotyczcych osb
fizycznych (np. kwot, ktre otrzymaj za wykonanie danego dziea) z uwagi na pobieranie przez nie
rodkw publicznych. Praktyka publikowania rejestrw umw pokazuje, e prywatno osb
fizycznych doznaje uszczerbku w zakresie, w jakim osoby takie godz si na podejmowanie dziaa
w zwizku z wydatkowaniem publicznych rodkw. Nie wykracza ona poza granic proporcjonalnoci
i koniecznoci, zwizane z ochron prywatnoci osoby fizycznej.
Zwrci naley rwnie uwag, i Wojewdzki Sd Administracyjny w Szczecinie zajmowa
si w ostatnim czasie problemem ochrony prawa do prywatnoci i ochrony prawa do informacji
publicznej. W wyroku z 20 padziernika 2014 r. (sygn. II SA/Sz 502/14), Sd poczyni
m. in. nastpujce wskazania: Zauway jednake naley, e art. 5 ustawy o dostpie do informacji
publicznej nie wprowadza jako przesanki ograniczenia prawa do informacji ochrony danych
osobowych. Nie oznacza to jednak, e na gruncie ustawy o dostpie do informacji publicznej relacje
midzy dostpem do informacji oraz ochron danych osobowych nie wystpuj, ale naley je ocenia
w oparciu o prywatno, o ktrej mowa w art. 5 ust. 2 ww. ustawy, a dopiero nastpnie to rozwizanie
odnie do przepisw ustawy o ochronie danych osobowych (por. G. Sibiga, glosa do wyroku
SN z 8 listopada 2012 r., I CSK 190/12, Monitor Prawniczy 2013/8/59-62). Relacje midzy prawem
do informacji oraz prywatnoci osoby fizycznej, a co z tym zwizane danymi osobowymi
znajdujcymi si w tej sferze, bd okrelane tylko na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o dostpie do
informacji publicznej (por. G. Sibiga w powoanej powyej glosie). Zaznaczenia przy tym wymaga,
e powoany przepis nie chroni wszystkich danych osobowych, a tylko prywatno osb fizycznych,
z wyczeniem osb penicych funkcje publiczne. Problem relacji prawa do prywatnoci i ochrony
danych osobowych by analizowany przez Sd Najwyszy w wyroku z 8 listopada 2012 r.
(I CSK 190/12, lex nr 1286307). Sd Najwyszy wskaza w nim, i do prywatnej sfery ycia zalicza
si przede wszystkim zdarzenia i okolicznoci tworzce sfer ycia osobistego i rodzinnego.
Szczeglny charakter tej dziedziny ycia czowieka uzasadnia udzielenie jej silnej ochrony prawnej.
Nie znaczy to, by kada informacja dotyczca okrelonej osoby bya informacj z dziedziny jej ycia
osobistego. Reim ochrony prawa do prywatnoci i reim ochrony danych osobowych s wobec siebie
niezalene. Niewtpliwie dochodzi przy tym do wzajemnych relacji i oddziaywania tych reimw,