dysleksja

Miejsce
na naklejk
z kodem szkoy

MFA-P1_1P-072

EGZAMIN MATURALNY
Z FIZYKI I ASTRONOMII
POZIOM PODSTAWOWY

MAJ
ROK 2007

Czas pracy 120 minut

Instrukcja dla zdajcego
1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 11 stron
(zadania 1 23). Ewentualny brak zgo przewodniczcemu
zespou nadzorujcego egzamin.
2. Rozwizania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to
przeznaczonym przy kadym zadaniu.
3. W rozwizaniach zada rachunkowych przedstaw tok
rozumowania prowadzcy do ostatecznego wyniku oraz
pamitaj o jednostkach.
4. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pira tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
5. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel.
6. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie.
7. Podczas egzaminu moesz korzysta z karty wybranych
wzorw i staych fizycznych, linijki oraz kalkulatora.
8. Wypenij t cz karty odpowiedzi, ktr koduje zdajcy.
Nie wpisuj adnych znakw w czci przeznaczonej
dla egzaminatora.
9. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj dat urodzenia i PESEL.
Zamaluj
pola odpowiadajce cyfrom numeru PESEL.
Bdne zaznaczenie otocz kkiem

i zaznacz waciwe.

Za rozwizanie
wszystkich zada
mona otrzyma
cznie
50 punktw

yczymy powodzenia!

Wypenia zdajcy przed

rozpoczciem pracy
PESEL ZDAJCEGO

KOD
ZDAJCEGO

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii

Poziom podstawowy

ZADANIA ZAMKNITE
W zadaniach od 1. do 10. wybierz i zaznacz na karcie odpowiedzi jedn
poprawn odpowied.
Zadanie 1. (1 pkt)
Dwaj rowerzyci poruszajc si w kierunkach wzajemnie prostopadych oddalaj si od siebie
z prdkoci wzgldn o wartoci 5 m/s. Warto prdkoci jednego z nich jest rwna 4 m/s,
natomiast warto prdkoci drugiego rowerzysty wynosi
A.
B.
C.
D.

1 m/s.
3 m/s.
4,5 m/s.
9 m/s.

Zadanie 2. (1 pkt)
Spadochroniarz o masie 75 kg opada na spadochronie pionowo w d z prdkoci o staej
wartoci 5 m/s. Sia oporw ruchu ma warto okoo
A.
B.
C.
D.

25 N.
75 N.
250 N.
750 N.

Zadanie 3. (1 pkt)
Linie pola magnetycznego wok dwch rwnolegych umieszczonych blisko siebie
przewodnikw, przez ktre pyn prdy elektryczne o jednakowych nateniach, tak jak
pokazano poniej, prawidowo ilustruje rysunek
A.
B.
C.
D.

1.
2.
3.
4.
rysunek 1

rysunek 2

rysunek 3

rysunek 4

Zadanie 4. (1 pkt)
Monochromatyczna wizka wiata wysana przez laser pada prostopadle na siatk
dyfrakcyjn. Na ekranie pooonym za siatk dyfrakcyjn moemy zaobserwowa
A.
B.
C.
D.

jednobarwne prki dyfrakcyjne.

pojedyncze widmo wiata biaego.
pojedynczy jednobarwny pas wiata.
widma wiata biaego uoone symetrycznie wzgldem prka zerowego.

Zadanie 5. (1 pkt)
Zasada nieoznaczonoci Heisenberga stwierdza, e
A.
B.
C.
D.

im dokadniej ustalimy warto pdu czstki, tym dokadniej znamy jej pooenie.
im dokadniej ustalimy warto pdu czstki, tym mniej dokadnie znamy jej pooenie.
nie ma zwizku pomidzy dokadnociami ustalenia wartoci pdu i pooenia czstki.
im mniej dokadnie znamy warto pdu czstki, tym mniej dokadnie moemy ustali
jej pooenie.

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii

Poziom podstawowy

Zadanie 6. (1 pkt)
Wizka dodatnio naadowanych czstek pochodzenia kosmicznego dociera do Ziemi
prostopadle do jej powierzchni w okolicach rwnika (rys.). W wyniku dziaania ziemskiego
pola magnetycznego zostanie ona odchylona w kierunku
Pn

A.
B.
C.
D.

pnocnym.
poudniowym.
wschodnim.
zachodnim.

o obrotu Ziemi

S
Z

W
N

Pd

Zadanie 7. (1 pkt)

Rozcignicie spryny o 1 cm z pooenia rwnowagi wymaga wykonania pracy 2 J.

Rozcignicie tej samej spryny o 3 cm, rwnie z pooenia rwnowagi, wymaga
wykonania pracy
A.
B.
C.
D.

6 J.
12 J.
18 J.
24 J.

Zadanie 8. (1 pkt)
Podczas przejcia wizki wiata z orodka o wikszym wspczynniku zaamania do orodka
o mniejszym wspczynniku zaamania
A.
B.
C.
D.

dugo fali
ronie,
ronie,
maleje,
maleje,

prdko fali
ronie,
maleje,
ronie,
maleje,

Zadanie 9. (1 pkt)
Sprawno silnika cieplnego wynosi 20%. W cigu 1 godziny silnik oddaje do chodnicy
20 kJ energii. W tym czasie pobiera on z grzejnika energi ciepln o wartoci
A.
B.
C.
D.

25 kJ.
40 kJ.
50 kJ.
100 kJ.

Zadanie 10. (1 pkt)

Trzy czwarte pocztkowej liczby jder pewnego izotopu promieniotwrczego ulega
rozpadowi w czasie 24 godzin. Okres poowicznego rozpadu tego izotopu jest rwny
A.
B.
C.
D.

2 godziny.
4 godziny.
8 godzin.
12 godzin.

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii

Poziom podstawowy

ZADANIA OTWARTE
Rozwizania zada o numerach od 11 do 23 naley zapisa w wyznaczonych
miejscach pod treci zadania.
11. Samochd (2 pkt)
Samochd rusza z miejsca ruchem jednostajnie przyspieszonym z przyspieszeniem
o wartoci 3 m/s2 i porusza si po prostoliniowym, poziomym odcinku autostrady. Oblicz
warto prdkoci redniej samochodu po pierwszych czterech sekundach ruchu.

12. Wagon (2 pkt)

Lokomotywa manewrowa pchna wagon o masie 40 ton nadajc mu pocztkow prdko
o wartoci 5 m/s. Wagon poruszajc si ruchem jednostajnie opnionym zatrzyma si po
upywie 20 s. Oblicz warto siy hamujcej wagon.

13. Pika (3 pkt)

Gimnastyczka wyrzucia pionowo w gr pik z prdkoci o wartoci 4 m/s. Pika
w momencie wyrzucania znajdowaa si na wysokoci 1 m liczc od podogi. Oblicz warto
prdkoci, z jak pika uderzy o podog. Za, e na pik nie dziaa sia oporu.

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii

Poziom podstawowy

14. Kule (3 pkt)

Dwie mae jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odlegoci 10 cm
od siebie. Kule te oddziayway wwczas si grawitacji o wartoci 6,6710-9 N. Obok tych
kul umieszczono ma jednorodn kul C tak, jak pokazano na rysunku (widok z gry). Masa
kuli C jest czterokrotnie wiksza od masy kuli B, a odlego pomidzy kul B i C wynosi
20 cm.
A

C
Oblicz warto wypadkowej siy grawitacji dziaajcej na kul B.

15. Pierwsza prdko kosmiczna (2 pkt)

Wyka (nie obliczajc wartoci liczbowych), e warto pierwszej prdkoci kosmicznej dla
Ziemi mona obliczy z zalenoci v = g RZ gdzie: g warto przyspieszenia ziemskiego
na powierzchni Ziemi, a RZ promie Ziemi.

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt

11
2

12
2

13
3

14
3

15
2

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii

Poziom podstawowy

16. Mars (4 pkt)

Planuje si, e do 2020 roku zostanie zaoona na powierzchni Marsa baza dla kosmonautw.
Wikszo czasu podczas lotu na Marsa statek kosmiczny bdzie podrowa z wyczonymi
silnikami napdowymi.

16.1. (2 pkt)
Ustal, czy podczas lotu na Marsa (z wyczonymi silnikami) kosmonauci bd przebywali
w stanie niewakoci. Odpowied krtko uzasadnij, odwoujc si do praw fizyki.

Wok Marsa kr dwa ksiyce Fobos (Groza) i Dejmos (Strach). Obiegaj one planet po
prawie koowych orbitach pooonych w paszczynie jej rwnika. W tabeli poniej podano
podstawowe informacje dotyczce ksiycw Marsa.

Fobos

rednia odlego od Marsa

w tys. km
9,4

Okres obiegu
w dniach
0,32

rednica
w km
27

Masa
w 1020 kg
0,0001

Gsto
w kg/m3
2200

Dejmos

23,5

1,26

13

0,00002

1700

Ksiyc

Na podstawie: "Atlas Ukadu Sonecznego NASA", Prszyski i S-ka, Warszawa 1999 r.

16.2. (2 pkt)
Wyka, korzystajc z danych w tabeli i wykonujc niezbdne obliczenia, e dla ksiycw
Marsa spenione jest III prawo Keplera.

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii

Poziom podstawowy

17. Zaamanie wiata (4 pkt)

Monochromatyczna wizka wiata biegnca w powietrzu pada na przeroczyst pytk
pasko-rwnoleg tak jak pokazano na rysunku.
o

30

sin
cos
tg
ctg

30o

= 30o = 45o = 60o

0,5000 0,7071 0,8660
0,8660 0,7071 0,5000
0,5774 1,0000 1,7321
1,7321 1,0000 0,5774

17.1. (2 pkt)
Oblicz wspczynnik zaamania materiau, z ktrego wykonano pytk. Wykorzystaj
informacje zawarte na rysunku oraz tabel.

17.2. (2 pkt)
Zapisz dwa warunki, jakie musz by spenione, aby na granicy dwch orodkw wystpio
zjawisko cakowitego wewntrznego odbicia.
1. .................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. .................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

18. Wahado matematyczne (6 pkt)

Rwnanie opisujce zaleno wychylenia od czasu, dla maej kulki zawieszonej na cienkiej
nici i poruszajcej si ruchem harmonicznym, ma w ukadzie SI posta: x = 0,02sin 20 t.
Do oblicze przyjmij, e ukad ten mona traktowa jako wahado matematyczne oraz, e
warto przyspieszenia ziemskiego jest rwna 10 m/s2.

18.1. (2 pkt)
Oblicz dugo tego wahada.

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt

16.1
2

16.2
2

17.1
2

17.2
2

18.1
2

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii

Poziom podstawowy

18.2. (4 pkt)
Przedstaw na wykresie zaleno wychylenia tego wahada od czasu. Na wykresie zaznacz
wartoci liczbowe amplitudy oraz okresu drga.
obliczenia

wykres

19. Gaz (2 pkt)

W cylindrze o objtoci 15 dm3 znajduje si wodr. Cinienie wodoru jest rwne 1013,82 hPa,
a jego temperatura wynosi 27oC.
Oblicz liczb moli wodoru znajdujcych si w cylindrze.

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii

Poziom podstawowy

20. Atom wodoru (3 pkt)

Elektron w atomie wodoru przechodzi z orbity drugiej na pierwsz. Atom emituje wwczas
wiato, ktrego dugo fali w prni wynosi 1,2210-7 m.

20.1. (1 pkt)
Oblicz czstotliwo fali wysyanej podczas tego przejcia.

20.2. (2 pkt)
Oblicz energi emitowanego fotonu. Wynik podaj w eV.

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt

18.2
4

19
2

20.1
1

20.2
2

10

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii

Poziom podstawowy

21. Reakcje jdrowe (3 pkt)

Bombardowanie jder glinu 27
13 Al neutronami wywouje rne skutki w zalenoci od ich
prdkoci. Powolne neutrony zostaj pochonite przez jdra glinu. Neutrony o wikszych
prdkociach powoduj powstanie jder magnezu (Mg) i emisj protonw. Jeszcze szybsze
neutrony wyzwalaj emisj czstek i powstanie jder sodu (Na). Zapisz opisane powyej
reakcje.
1. .................................................................................................................................................
2. .................................................................................................................................................
3. .................................................................................................................................................

22. Elektron (3 pkt)

Elektrony w kineskopie telewizyjnym s przyspieszane napiciem 14 kV.
Oblicz dugo fali de Brogliea dla padajcego na ekran elektronu. Efekty relatywistyczne pomi.

23. Fotokomrka (3 pkt)

Oblicz minimaln warto pdu fotonu, ktry padajc na wykonan z cezu katod
fotokomrki spowoduje przepyw prdu. Praca wyjcia elektronw z cezu wynosi 2,14 eV.

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt

21
3

22
3

23
3

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii

Poziom podstawowy

BRUDNOPIS

11