Excel 2013 - 101 Porad I Sztuczek Ktore Oszczedza Twoj Czas (Walkenbach)

Tytu oryginau: 101 Excel 2013 Tips, Tricks and Timesavers
Tumaczenie: Adam Bk z wykorzystaniem fragmentw ksiki

Excel 2010 PL. Najlepsze sztuczki i chwyty. Vademecum Walkenbacha w tumaczeniu Piotra Pilcha
ISBN: 978-83-246-8165-5
Copyright 2013 by John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey
Published by John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey
Translation copyright 2014 by Helion S.A.
All Rights Reserved. This translation published under license with the original publisher John Wiley & Sons, Inc.
No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any means, electronic,
mechanical, photocopying, recording, scanning or otherwise without the prior written permission of the Publisher.
Wiley and the Wiley logo are trademarks or registered trademarks of John Wiley & Sons, Inc. and/or its affiliates
in the United States and other countries, and may not be used without written permission. Excel is a registered
trademark of Microsoft Corporation in the United States and/or other countries. All other trademarks are the property
of their respective owners. John Wiley & Sons, Inc., is not associated with any product or vendor mentioned
in this book.
Wszelkie prawa zastrzeone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie caoci lub fragmentu niniejszej publikacji
w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metod kserograficzn, fotograficzn, a take kopiowanie
ksiki na noniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki wystpujce w tekcie s zastrzeonymi znakami firmowymi bd towarowymi ich wacicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dooyli wszelkich stara, by zawarte w tej ksice informacje byy kompletne
i rzetelne. Nie bierze jednak adnej odpowiedzialnoci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne
naruszenie praw patentowych lub autorskich. Wydawnictwo HELION nie ponosi rwnie adnej odpowiedzialnoci
za ewentualne szkody wynike z wykorzystania informacji zawartych w ksice.
Wydawnictwo HELION
ul. Kociuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
WWW: http://helion.pl (ksigarnia internetowa, katalog ksiek)
Pliki z przykadami omawianymi w ksice mona znale pod adresem: ftp://ftp.helion.pl/przyklady/ex231p.zip
Drogi Czytelniku!
Jeeli chcesz oceni t ksik, zajrzyj pod adres
http://helion.pl/user/opinie/ex231p_ebook
Moesz tam wpisa swoje uwagi, spostrzeenia, recenzj.
Pole ksik na Facebook.com
Ksigarnia internetowa
Kup w wersji papierowej
Lubi to! Nasza spoeczno
Oce ksik
Spis treci
O autorze ......................................................................................... 9
Wstp ............................................................................................ 11
Cz I
Skoroszyty i pliki ............................................................................ 15

Spis sposobw ................................................................................................................ 16
Sposb 1. Zmiana wygldu Excela ................................................................................. 17
Kosmetyka ............................................................................................................ 17
Ukrywanie Wstki ............................................................................................... 18
Opcje dostpne na karcie Widok ........................................................................... 18
Ukrywanie innych elementw ............................................................................... 19
Ukrywanie paska stanu .......................................................................................... 19
Sposb 2. Dostosowywanie paska narzdzi Szybki dostp ............................................ 20
Pasek narzdzi Szybki dostp ................................................................................ 20
Dodawanie nowych polece do paska narzdzi Szybki dostp ............................. 20
Wykonywanie innych operacji zwizanych z paskiem narzdzi Szybki dostp .... 23
Sposb 3. Dostosowywanie Wstki .............................................................................. 24
Metody dostosowywania Wstki ......................................................................... 24
Sposb 4. Widok chroniony ........................................................................................... 26
Przyczyny stosowania Widoku chronionego ......................................................... 27
Drukowanie i kopiowanie ..................................................................................... 28
Jak wymusi otwarcie w normalnym widoku ....................................................... 28
Sposb 5. Funkcja Autoodzyskiwanie ............................................................................ 28
Odzyskiwanie wersji aktualnie uywanego skoroszytu ......................................... 29
Odzyskiwanie niezapisanych efektw pracy ......................................................... 30
Sposb 6. Wywietlanie skoroszytu w przegldarce internetowej .................................. 30
Sposb 7. Zapisywanie w plikach tylko do odczytu ....................................................... 32
Wysyanie wydrukowanej kopii ............................................................................ 32
Wysyanie pliku PDF ............................................................................................ 33
Wysyanie plikw MHTML .................................................................................. 33
Sposb 8. Pobieranie listy nazw plikw ......................................................................... 34
Sposb 9. Pobieranie listy nazw arkuszy ........................................................................ 37
Sposb 10. Zastosowanie motyww dokumentw ......................................................... 39
Zastosowanie motywu ........................................................................................... 40
Dostosowywanie motywu ..................................................................................... 41
Spis treci
Sposb 11. Zgodno plikw dla rnych wersji pakietu Office .................................... 43
Formaty plikw w Excelu 2013 ............................................................................ 43
Pakiet zgodnoci formatu plikw pakietu Microsoft Office .................................. 44
Sprawdzanie zgodnoci ......................................................................................... 44
Sposb 12. Jak zmieni ustawienia wydruku .................................................................. 45
Cz II
Formatowanie ................................................................................ 49
Spis sposobw ................................................................................................................ 50
Sposb 13. Scalanie komrek ......................................................................................... 51
Pozostae dziaania zwizane ze scalaniem ........................................................... 51
Potencjalne problemy ze scalonymi komrkami ................................................... 52
Odnajdowanie wszystkich scalonych komrek ..................................................... 53
Rozdzielanie wszystkich scalonych komrek ....................................................... 53
Scalanie komrek inne rozwizania ................................................................. 54
Sposb 14. Wcicie tekstu w komrkach ....................................................................... 55
Sposb 15. Uywanie stylw nazwanych ....................................................................... 56
Zastosowanie galerii stylw .................................................................................. 58
Modyfikowanie istniejcego stylu ......................................................................... 58
Tworzenie nowych stylw ..................................................................................... 59
Scalanie stylw z innych skoroszytw .................................................................. 60
Sposb 16. Tworzenie niestandardowych formatw liczbowych ................................... 61
Czci cigu definiujcego format liczbowy ......................................................... 62
Kody niestandardowych formatowa liczbowych ................................................. 63
Sposb 17. Uywanie niestandardowych formatowa liczb do skalowania wartoci ..... 65
Sposb 18. Tworzenie list punktowanych ...................................................................... 67
Uywanie punktorw ............................................................................................ 67
Wykorzystanie grafiki SmartArt ........................................................................... 68
Sposb 19. Naprzemienne cieniowanie wierszy
za pomoc formatowania warunkowego .................................................................. 69
Naprzemienne cieniowanie wierszy ...................................................................... 69
Cieniowanie w ukadzie szachownicy ................................................................... 70
Cieniowanie grup wierszy ..................................................................................... 70
Sposb 20. Formatowanie poszczeglnych znakw w komrce arkusza ....................... 71
Sposb 21. Wykorzystanie Malarza formatw ............................................................... 72
Malarz formatw podstawy .............................................................................. 72
Wariacje na temat Malarza formatw ................................................................... 73
Sposb 22. Wstawianie znaku wodnego ......................................................................... 74
Sposb 23. Wywietlanie tekstw i wartoci liczbowych w jednej komrce ................. 76
Uywanie konkatenacji ......................................................................................... 76
Uywanie funkcji TEKST ..................................................................................... 76
Uywanie niestandardowego formatowania liczbowego ....................................... 77
Sposb 24. Zapobieganie podstawianiu czcionek maych rozmiarw ............................ 77
Sposb 25. Aktualizowanie starych czcionek ................................................................. 79
Cz III
Podstawowe formuy i funkcje ........................................................ 83

Spis sposobw ................................................................................................................ 84
Sposb 26. Zmiana rozmiaru paska formuy .................................................................. 85
Sposb 27. Kontrolowanie komrek z formuami z dowolnego miejsca
arkusza kalkulacyjnego ......................................................................................... 86
Okno czujki podstawowe informacje ............................................................... 86
Dostosowywanie Okna czujki ............................................................................... 87
Nawigowanie z wykorzystaniem Okna czujki ...................................................... 87
Sposb 28. Sztuczki z poleceniem Autosumowanie ....................................................... 88
Spis treci
5
Sposb 29. Kiedy uywa odwoa bezwzgldnych, a kiedy mieszanych ..................... 90
Stosowanie odwoa bezwzgldnych .................................................................... 90
Stosowanie odwoa mieszanych .......................................................................... 91
Sposb 30. Jak unikn wywietlania bdw w formuach ........................................... 92
Stosowanie funkcji JEELI.BD ....................................................................... 93
Sposb 31. Tworzenie nazw na poziomie arkusza .......................................................... 94
Sposb 32. Uywanie nazwanych staych ...................................................................... 96
Sposb 33. Wysyanie spersonalizowanej poczty elektronicznej z Excela ..................... 97
O funkcji HIPERCZE ...................................................................................... 97
Praktyczne przykady uycia funkcji HIPERCZE ............................................ 98
Sposb 34. Wyszukiwanie dokadnej wartoci ............................................................... 99
Sposb 35. Wyszukiwanie dwuwymiarowe ................................................................. 102
Uycie formuy .................................................................................................... 102
Uycie bezporedniego przecicia ...................................................................... 103
Sposb 36. Wyszukiwanie w dwch kolumnach .......................................................... 104
Sposb 37. Wyznaczanie dat dni witecznych ............................................................ 106
Nowy Rok ........................................................................................................... 107
Dzie Martina Luthera Kinga .............................................................................. 107
Dzie Prezydenta ................................................................................................ 107
Wielkanoc ........................................................................................................... 107
wito Konstytucji 3 Maja .................................................................................. 107
Dzie Pamici ..................................................................................................... 108
wito Pracy ....................................................................................................... 108
Dzie Krzysztofa Kolumba ................................................................................. 108
wito Niepodlegoci ......................................................................................... 108
wito Dzikczynienia ........................................................................................ 108
Boe Narodzenie ................................................................................................. 109
Sposb 38. Obliczanie wieku osb ............................................................................... 109
Metoda 1 ............................................................................................................. 109
Metoda 2 ............................................................................................................. 109
Metoda 3 ............................................................................................................. 109
Sposb 39. Obsuga dat sprzed roku 1900 .................................................................... 110
Zastosowanie trzech kolumn ............................................................................... 111
Wykorzystanie opcji niestandardowych .............................................................. 111
Inne rozwizania ................................................................................................. 112
Sposb 40. Wywietlanie kalendarza w zakresie komrek arkusza .............................. 113
Sposb 41. Pobieranie zawartoci ostatniej niepustej komrki w kolumnie lub wierszu .... 114
Metoda zliczania komrek .................................................................................. 115
Metoda wykorzystujca formu tablicow ......................................................... 115
Metoda wykorzystujca standardow formu .................................................... 116
Sposb 42. Rne metody zaokrglania liczb .............................................................. 116
Zaokrglanie do najbliszej wielokrotnoci okrelonej liczby ............................ 117
Zaokrglanie wartoci walutowych ..................................................................... 117
Uywanie funkcji ZAOKR.DO.CAK i LICZBA.CAK .................................. 118
Zaokrglanie do n cyfr znaczcych ..................................................................... 119
Sposb 43. Przeliczanie wartoci midzy rnymi systemami jednostek ..................... 119
Sposb 44. Obliczanie liczby unikatowych wpisw w zakresie ................................... 120
Sposb 45. Korzystanie z nowej funkcji AGREGUJ .................................................... 122
Sposb 46. Tworzenie dokadnej kopii zakresu komrek przechowujcych formuy .. 125
Sposb 47. Funkcja sprawdzania bdw w tle ............................................................ 126
Sposb 48. Dodatek Inquire ......................................................................................... 128
Analizowanie skoroszytu .................................................................................... 129
Narzdzie do przygotowywania diagramw ....................................................... 129
Spis treci
Porwnywanie plikw ......................................................................................... 130
Pozostae opcje .................................................................................................... 130
Sposb 49. Ukrywanie i blokowanie formu ................................................................ 131
Ukrywanie i blokowanie komrek z formuami .................................................. 131
Odblokowywanie komrek niezawierajcych formu ......................................... 132
Ochrona arkusza .................................................................................................. 133
Sposb 50. Uywanie funkcji ADR.POR ................................................................... 134
Okrelanie wierszy za pomoc funkcji ADR.POR ............................................ 134
Okrelanie nazw arkuszy za pomoc funkcji ADR.POR .................................. 135
Nadawanie niezmiennoci odwoaniu do komrki .............................................. 135
Sposb 51. Edytowanie formu w oknach dialogowych ............................................... 136
Sposb 52. Konwertowanie zakresu pionowego na tabel ........................................... 137
Cze IV
Praca z danymi ............................................................................ 139

Spis sposobw .............................................................................................................. 140
Sposb 53. Wydajne zaznaczanie komrek .................................................................. 141
Zaznaczanie zakresu za pomoc klawisza Shift i klawiszy strzaek .................... 141
Zaznaczanie biecego regionu ........................................................................... 141
Zaznaczanie zakresu z wykorzystaniem klawisza Shift i myszki ........................ 142
Zaznaczanie niecigych zakresw komrek ....................................................... 142
Zaznaczanie caych wierszy ................................................................................ 143
Zaznaczanie caych kolumn ................................................................................ 143
Zaznaczanie obszarw nienalecych do tego samego arkusza .......................... 143
Sposb 54. Automatyczne wypenianie zakresu komrek arkusza
z wykorzystaniem serii ........................................................................................ 145
Sposb 55. Usuwanie kocowego znaku minusa ......................................................... 148
Sposb 56. Ograniczanie moliwoci przemieszczania kursora jedynie do komrek
wprowadzania danych ......................................................................................... 149
Sposb 57. Przetwarzanie danych z wykorzystaniem formu
i bez ich wykorzystania ....................................................................................... 150
Przetwarzanie danych bez wykorzystania formu ............................................... 150
Przetwarzanie danych za pomoc tymczasowych formu .................................... 152
Sposb 58. Tworzenie listy rozwijanej w komrce arkusza ......................................... 153
Sposb 59. Porwnywanie dwch zakresw za pomoc formatowania warunkowego ..... 155
Sposb 60. Odnajdowanie powtrze przy uyciu formatowania warunkowego ......... 158
Sposb 61. Obsuga numerw kart kredytowych ......................................................... 160
Wprowadzanie numerw kart kredytowych ........................................................ 160
Importowanie numerw kart kredytowych .......................................................... 160
Sposb 62. Wyszukiwanie nadmiarowych spacji ......................................................... 161
Sposb 63. Przeksztacanie zakresw ........................................................................... 163
Wykorzystanie funkcji Wklej specjalnie ............................................................. 163
Stosowanie funkcji TRANSPONUJ .................................................................... 164
Sposb 64. Stosowanie funkcji Wypenianie byskawiczne do wyodrbniania danych ..... 165
Zmiana wielkoci liter ......................................................................................... 166
Wyodrbnianie nazwisk ...................................................................................... 166
Wyodrbnianie imion .......................................................................................... 166
Wyodrbnianie drugiego imienia ........................................................................ 167
Wyodrbnianie domen z adresw URL ............................................................... 167
Potencjalne problemy .......................................................................................... 168
Sposb 65. Stosowanie funkcji Wypenianie byskawiczne do czenia danych .......... 168
Sposb 66. Pobieranie informacji o notowaniach giedowych ..................................... 170
Ukrywanie niepotrzebnych wierszy i kolumn ..................................................... 171
Za kulisami .......................................................................................................... 171
Spis treci
7
Sposb 67. Pobieranie danych ze strony WWW .......................................................... 172
Wklejanie statycznej kopii informacji ................................................................. 173
Wklejanie dynamicznej kopii informacji ............................................................ 173
Bezporednie otwieranie strony internetowej ...................................................... 176
Sposb 68. Importowanie pliku tekstowego do zakresu komrek arkusza ................... 176
Sposb 69. Stosowanie funkcji Szybka analiza ............................................................ 177
Sposb 70. Wypenianie pustych miejsc w raporcie ..................................................... 180
Sposb 71. Przeprowadzanie niedokadnych wyszukiwa ........................................... 181
Sposb 72. Odczytywanie danych za pomoc narzdzia Czytaj komrki .................... 184
Dodawanie polece czytania do Wstki ............................................................ 184
Uycie polece czytania ...................................................................................... 185
Sposb 73. Pobieranie danych z plikw PDF ............................................................... 186
Wykorzystanie metody kopiuj-wklej ................................................................... 186
Wykorzystanie jako porednika programu Word 2013 ....................................... 187
Cz V
Tabele i tabele przestawne ........................................................... 189

Spis sposobw .............................................................................................................. 190
Sposb 74. Tabele informacje podstawowe ............................................................. 191
Czym jest tabela? ................................................................................................ 191
Porwnanie zakresu z tabel ............................................................................... 191
Ograniczenia zwizane z uywaniem tabel ......................................................... 193
Sposb 75. Uywanie formu w przypadku tabeli ........................................................ 193
Uywanie wiersza sumy ...................................................................................... 193
Zastosowanie formu w obrbie tabeli ................................................................. 195
Odwoywanie si do danych w tabeli .................................................................. 196
Sposb 76. Automatyczne numerowanie wierszy tabeli ............................................... 197
Sposb 77. Okrelanie, ktre dane s odpowiednie do tabeli przestawnej ................... 199
Sposb 78. Uywanie tabeli przestawnej zamiast formu ............................................. 202
Wstawianie sum czciowych ............................................................................. 202
Zastosowanie formu ........................................................................................... 203
Zastosowanie tabeli przestawnej ......................................................................... 204
Sposb 79. Nadzorowanie odwoa do komrek w tabeli przestawnej ........................ 206
Sposb 80. Szybkie tworzenie tabeli liczby wystpie ................................................. 207
Sposb 81. Grupowanie elementw w tabeli przestawnej wedug dat .......................... 209
Sposb 82. Tworzenie tabel przestawnych z wielokrotnym grupowaniem .................. 213
Sposb 83. Stosowanie fragmentatorw i osi czasu w tabelach przestawnych ............. 214
Stosowanie fragmentatorw ................................................................................ 215
Stosowanie osi czasu ........................................................................................... 217
Cz VI
Wykresy i elementy grafiki ........................................................... 219

Spis sposobw .............................................................................................................. 220
Sposb 84. Funkcja Polecane wykresy ......................................................................... 221
Sposb 85. Dostosowywanie wykresw ....................................................................... 222
Dodawanie i usuwanie elementw wykresu ........................................................ 222
Zmiana stylu lub koloru wykresu ........................................................................ 223
Filtrowanie danych na wykresie .......................................................................... 224
Sposb 86. Ustalanie identycznych rozmiarw wykresw ........................................... 224
Sposb 87. Tworzenie szablonu wykresw .................................................................. 226
Tworzenie szablonu ............................................................................................. 226
Stosowanie szablonu ........................................................................................... 227
Sposb 88. Tworzenie wykresw zoonych ................................................................ 228
Wstawianie wstpnie skonfigurowanych wykresw zoonych .......................... 229
Dostosowywanie wykresu zoonego .................................................................. 230
Sposb 89. Obsuga brakujcych danych na wykresie ................................................. 230
Spis treci
Sposb 90. Uycie na wykresie linii maksimum-minimum .......................................... 232
Sposb 91. Stosowanie wielopoziomowych etykiet kategorii ...................................... 233
Sposb 92. czenie tekstu wykresu z komrkami ...................................................... 235
Sposb 93. Zamraanie wykresu ............................................................................... 237
Zmiana wykresu na obraz graficzny .................................................................... 237
Zmiana zakresu komrek przechowujcych dane wykresu na tablic ................. 238
Sposb 94. Tworzenie wykresw bezporednio w zakresie ......................................... 239
Wykorzystywanie formatowania warunkowego za pomoc paskw danych ...... 240
Uywanie formu do wywietlania powtarzajcych si znakw .......................... 241
Sposb 95. Tworzenie minimalistycznych wykresw .................................................. 243
Prosty wykres kolumnowy .................................................................................. 243
Prosty wykres koowy ......................................................................................... 244
Proste wykresy liniowe ....................................................................................... 244
Wykres wskanikowy ......................................................................................... 245
Sposb 96. Pobieranie etykiet danych z okrelonego zakresu ...................................... 247
Sposb 97. Grupowanie wykresw i innych obiektw ................................................. 248
Grupowanie wykresw ........................................................................................ 248
Grupowanie innych obiektw ............................................................................. 249
Sposb 98. Tworzenie obrazw zakresw .................................................................... 251
Tworzenie statycznego obrazu zakresu ............................................................... 251
Generowanie dynamicznego obrazu zakresu ....................................................... 252
Zapisywanie zakresu jako pliku graficznego ....................................................... 253
Sposb 99. Zmiana wygldu komentarzy w komrkach .............................................. 254
Konfigurowanie paska narzdzi Szybki dostp ................................................... 254
Formatowanie komentarzy .................................................................................. 255
Zmiana ksztatu komentarzy ............................................................................... 255
Dodawanie obrazw do komentarzy ................................................................... 256
Sposb 100. Rozszerzanie obrazw .............................................................................. 256
Sposb 101. Zapisywanie ksztatw, wykresw i zakresw jako obrazw .................. 258
Skorowidz ..................................................................................... 261
O autorze
John Walkenbach to jeden z autorw najwaniejszych prac o arkuszach kalkulacyjnych. Jest
take szefem jednoosobowej firmy J-Walk and Associates Inc., dziaajcej na poudniu Arizony.
Napisa ponad 50 ksiek o arkuszach kalkulacyjnych i przeszo 300 artykuw oraz recenzji,
ktre publikowano m.in. w pismach PC World, Windows i PC/Computing. Zarzdza popularn stron internetow (The Spreadsheet Page, http://spreadsheetpage.com), jako programista
jest autorem kilkunastu narzdzi dla Excela, cznie z nagrodzonym wieloma wyrnieniami
Power Utility Pak. John Walkenbach ukoczy studia na University of Missouri, tytu magistra
oraz doktora uzyska na University of Montana.
Podzikowania wydawcy oryginau

Jestemy dumni z tej ksiki. Przelijcie nam swoje przemylenia na jej temat za porednictwem
formularza rejestracyjnego znajdujcego si na stronie http://dummies.custhelp.com.
Wrd osb, ktre pomogy nam sprawi, aby niniejsza ksika trafia na rynek, znajduj si:
Acquisitions, Editorial, and Media
Development
Composition Services
Senior Project Editor: Mark Enochs

Acquisitions Editor: Katie Mohr
Copy Editor: Melba Hopper
Project Coordinator: Katherine Crocker

Layout and Graphics: Melanee Habig
Proofreader: Melissa Cossell
Indexer: BIM Indexing & Proofreading Services
Technical Editor: Mike Talley

Editorial Manager: Leah Michael
Vertical Websites Project Manager:
Laura Moss-Hollister
Supervising Producer: Rich Graves
Vertical Websites Associate Producers:
Josh Frank, Marilyn Hummel, Douglas Kuhn,
Shawn Patrick
Editorial Assistant: Annie Sullivan
Sr. Editorial Assistant: Cherie Case
Publishing and Editorial for Technology Dummies

Richard Swadley, Vice President and Executive Group Publisher
Andy Cummings, Vice President and Publisher
Mary Bednarek, Executive Acquisitions Director
Mary C. Corder, Editorial Director
Publishing for Consumer Dummies

Diane Graves Steele, Vice President and Publisher
Composition Services
Debbie Stailey, Director of Composition Services
Wstp
Excel jest bardzo popularnym programem. Miliony ludzi na caym wiecie uywaj
tej aplikacji regularnie, jednak id o zakad, e ogromna wikszo z nich nie odkrya
dotd niektrych niesamowitych moliwoci tego narzdzia. Jeli wykonaem swoje
zadanie naleycie, znajdziesz w tej ksice tak duo przydatnych informacji, e pozwoli
Ci to podnie swoje umiejtnoci korzystania z Excela na zupenie nowy poziom.
Co powiniene wiedzie
Ksika ta nie stanowi przewodnika dla pocztkujcych uytkownikw Excela. Jest to
raczej pozycja dla osb posugujcych si programem ju od pewnego czasu, lecz
zdajcych sobie spraw, e istnieje jeszcze wiele rzeczy, jakich powinny si nauczy.
Zamieciem w niej 101 sztuczek i sposobw, ktre poznawaem przez dugie lata,
i jestem w 99 procentach przekonany, e wszyscy uytkownicy Excela znajd w niej
co nowego i przydatnego w ich codziennej praktyce.
Jeli nie masz absolutnie adnego dowiadczenia w korzystaniu z Excela, moe si
okaza, e nie jest to najlepsza ksika dla Ciebie. Aby zyska dziki jej lekturze jak najwicej, powiniene zna podstawy uywania aplikacji. Zakadam zatem, e potrafisz
poradzi sobie w szczeglnoci z takimi zadaniami, jak:
tworzenie skoroszytw, wstawianie do nich arkuszy, zapisywanie plikw
i inne podstawowe czynnoci tego typu,

poruszanie si po skoroszycie,
uywanie Wstki Excela i okien dialogowych,
korzystanie z podstawowych cech systemu Windows, takich jak sposoby
zarzdzania plikami i technika kopiuj-wklej.
12
Wstp
Co powiniene mie
Aby najlepiej wykorzysta informacje zawarte w tej ksice, powiniene mie, oczywicie, program Microsoft Excel 2013 dla systemu Windows. Jeli uywasz starszej
wersji aplikacji, niektre ze sposobw nie bd dziaa.
W celu zastosowania zaprezentowanych w ksice metod nie musisz korzysta z najnowoczeniejszego sprztu komputerowego, cho, oczywicie, im jest on szybszy, tym
lepiej dla Ciebie, a im wicej pamici zainstalujesz w swoim systemie, tym bdzie on
wydajniejszy.
Konwencje zapisu
stosowane w tej ksice
Powi chwil na przejrzenie tego punktu i zapoznaj si z konwencjami typograficznymi uytymi do zapisu rnego rodzaju informacji na kartkach tej ksiki.
Zapis formu
Wywoania formu pojawiaj si zwykle w osobnych liniach i korzystaj z odpowiedniego stylu. Przykadem moe by nastpujca formua:
=WYSZUKAJ.PIONOWO(NumerMagazynowy;ListaCen;2;FASZ)
Excel umoliwia wprowadzanie szczeglnego rodzaju formu, znanych pod nazw formu tablicowych. Ich wpisanie wymaga uycia kombinacji klawiszy Ctrl+Shift+Enter
zamiast zwykego nacinicia klawisza Enter. Formuy takie ujte s w nawiasy klamrowe w celu przypomnienia Ci, e masz do czynienia z formu tablicow.
Wprowadzajc formu tablicow, nie powiniene wpisywa nawiasw klamrowych,
gdy Excel wstawi je automatycznie.
Nazwy klawiszy
Nazwy pojedynczych klawiszy na klawiaturze s prezentowane w nastpujcy sposb: Alt, Home, PgDn czy Ctrl. Gdy naley jednoczenie wcisn dwa lub wicej
klawiszy, ich nazwy s czone za pomoc znaku +. Oto przykad: w celu otwarcia okna
dialogowego Przechodzenie do uyj kombinacji klawiszy Ctrl+G.
Wstka
Excel 2013 oferuje interfejs uytkownika Wstka, ktry wprowadzono w Excelu 2007.
Wstp
13
Gdy musisz wywoa polecenie z poziomu Wstki, opisuj je za pomoc nazwy

karty, nazwy grupy i nazwy polecenia (np.: Wykonaj polecenie Narzdzia gwne/
Wyrwnanie/Zawijaj tekst.). Zdanie to oznacza: Uaktywnij kart Narzdzia gwne,
zlokalizuj grup Wyrwnanie i kliknij przycisk Zawijaj tekst.
Niektre polecenia wymagaj uycia rozwijanej kontrolki Wstki (np. polecenie Narzdzia gwne/Style/Formatowanie warunkowe/Nowa regua). W tym przypadku musisz
klikn strzak skierowan w d w obrbie kontrolki Formatowanie warunkowe, eby
uzyska dostp do przycisku Nowa regua.
Wiele polece zaczyna si w ksice od sowa Plik. Kliknicie karty Plik spowoduje
wywietlenie nowego widoku Backstage.
Funkcje, procedury i zakresy nazwane

Nazwy funkcji arkusza kalkulacyjnego Excela wyrniane s w tekcie wielkimi literami oraz zastosowaniem odpowiedniego rodzaju czcionki. Oto przykad: uyj funkcji
SUMA, aby zsumowa wartoci w kolumnie A.
Jeli nie uywasz tekstu ujtego w znaki cudzysowu, Excel nie rozrnia wielkoci
liter. Inaczej mwic, obie nastpujce formuy zwrc taki sam wynik:
=SUMA(A1:A50)
=suma(a1:a50)
Program zmieni jednak litery zawarte w drugiej formule na wielkie.
Konwencje zapisu dziaa

wykonywanych za pomoc myszki
W ksice tej korzystam ze znanych oglnie nazw dziaa, ktre mona przeprowadzi za pomoc myszki komputerowej. Pojawiaj si tu zatem kliknicia, podwjne
lub dwukrotne kliknicia, kliknicia prawym przyciskiem myszki oraz przeciganie
elementw w arkuszu. Myl, e niczego wicej tumaczy Ci tu nie musz.
Znaczenie ikonek
W ksice tej z pewnoci zauwaysz ikonki wskazujce fragmenty tekstu, na ktre
powiniene zwrci szczegln uwag.
Z ikonki takiej korzystam w sytuacji, gdy podana informacja jest z jakiego powodu
istotna. Moe to by np. pewien pomys, ktry znacznie uatwi Ci wykonanie okrelonego zadania, lub jakie bardzo wane dla zrozumienia danej kwestii zdanie.
14
Wstp
Ikonka taka znajduje zastosowanie, gdy niezbyt uwane wykonanie opisywanej operacji
moe spowodowa jakie problemy.
Z ikonki tego typu korzystam w celu poinformowania Ci, e w ksice tej znajduj
si take inne sposoby, w ktrych podano wicej szczegowych informacji na okrelony temat.
Ikona identyfikuje funkcj, bdc nowoci w Excelu 2013.
Jaki ukad ma ta ksika

Aby wprowadzi pewne pozory porzdku, podzieliem wszystkie sposoby i sztuczki
na 6 rnych kategorii, z ktrych kad umieciem w osobnej czci:
cz I: Skoroszyty i pliki,
cz II: Formatowanie,
cz III: Podstawowe formuy i funkcje,
cz IV: Praca z danymi,
cz V: Tabele i tabele przestawne,
cz VI: Wykresy i elementy grafiki.
Jak korzysta z tej ksiki

Ksika ta nie zostaa napisana z myl o czytaniu jej od deski do deski w taki sposb, jak czyta si np. powie przygodow, cho jestem pewien, e niektrzy ludzie
wanie tak j potraktuj. Prawdziwym przeznaczeniem tej pozycji jest uywanie jej
jako poradnika i siganie do niej w sytuacjach, gdy zachodzi taka konieczno. Jeli
staniesz twarz w twarz z jakim trudnym zadaniem, dobrym pomysem bdzie przejrzenie spisu treci w poszukiwaniu ewentualnego rozwizania Twojego problemu.
Kolejno rozdziaw i sposobw jest do przypadkowa, a wikszo uytkownikw
bdzie prawdopodobnie przeskakiwa poszczeglne strony ksiki, wybierajc jedynie
interesujce fragmenty.
Aby mc korzysta z Power Utility Pak w edycji 7, potrzebujesz Excela 2007 w wersji
dla Windowsa.
Cz I
Skoroszyty i pliki
W tej czci zamieszczono sposoby i triki dotyczce podstawowych aspektw dziaania i funkcji Excela, takich jak Widok chroniony czy Autoodzyskiwanie, ale te korzystania z paska narzdzi Szybki dostp czy zmiany schematu kolorw Excela.
Cz I Skoroszyty i pliki
16
Spis sposobw
Sposb 1.
Zmiana wygldu Excela
17
Sposb 2.
Dostosowywanie paska narzdzi Szybki dostp
20
Sposb 3.
Dostosowywanie Wstki
24
Sposb 4.
Widok chroniony
26
Sposb 5.
Funkcja Autoodzyskiwanie
28
Sposb 6.
Wywietlanie skoroszytu w przegldarce internetowej
30
Sposb 7.
Zapisywanie w plikach tylko do odczytu
32
Sposb 8.
Pobieranie listy nazw plikw
34
Sposb 9.
Pobieranie listy nazw arkuszy
37
Sposb 10. Zastosowanie motyww dokumentw
39
Sposb 11. Zgodno plikw dla rnych wersji pakietu Office
43
Sposb 12. Jak zmieni ustawienia wydruku
45
Sposb 1. Zmiana wygldu Excela
17

W Excelu 2013 nie jeste skazany na domylne ustawienia wygldu. Poniej opisano kilka
sposobw umoliwiajcych wprowadzanie zmian w tym zakresie. Niektre z nich dotycz
tylko wygldu, inne z kolei pozwalaj ukry pewne elementy Excela, dziki czemu uzyskujesz wicej przestrzeni do prezentacji danych czy te bardziej przejrzysty ukad.
Kosmetyka
Kiedy pojawia si wersja testowa pakietu Microsoft Office 2013, dao si sysze pomruk
niezadowolenia dotyczcy jego wygldu. W porwnaniu z wczeniejszymi edycjami
aplikacje wydaway si paskie, a wiele osb narzekao na wszechobecny biay kolor.
Gdy ukazaa si wersja ostateczna, Microsoft doda do pakietu Office dwa dodatkowe
motywy: Jasnoszary i Ciemnoszary. Aby zmieni uywany motyw, wybierz Plik/Opcje;
zostanie wwczas wywietlone okno dialogowe Opcje programu Excel. Nastpne
kroki to kliknicie karty Oglne i wybranie odpowiedniej pozycji z listy Motyw pakietu
Office (rysunek 1.1). Zmiana motywu bdzie widoczna na pasku tytuu, w nagwkach
kolumn i wierszy, okienku zada, na pasku zada i kilku innych elementach. Wybrany
temat zostanie zastosowany do wszystkich aplikacji pakietu Office 2013.
Rysunek 1.1. Zmiana motywu pakietu Office
18
Na rysunku 1.1 widoczna jest jeszcze inna funkcja: To pakietu Office. Gdy rozwiniesz
list, uka si ta, ktre mona wywietli na pasku tytuu. Na szczcie dostpna jest
te opcja Bez ta.
Ukrywanie Wstki
Aby ukry Wstk, kliknij widoczny na pasku tytuu Excela przycisk Opcje wywietlania Wstki. Zostan wywietlone dostpne moliwoci (rysunek 1.2).
Rysunek 1.2.
Tryby korzystania
z Wstki
Opcje dostpne na karcie Widok

Na karcie Widok (rysunek 1.3) znajduj si trzy grupy polece dotyczce wywietlania
elementw na ekranie:
Widoki skoroszytu. Dostpne tu opcje dotycz wywietlania skoroszytu. Przez
wikszo czasu uytkownicy korzystaj z widoku o nazwie Normalny. Podgld

podziau stron rwnie wywietla podzia stron, ale w duo mniej przyjemny
sposb. Ukad strony bywa przydatny, gdy potrzebna jest pena kontrola nad
ustawieniami strony. Na pasku stanu znajduj si ikony odpowiadajce kademu
z tych trzech widokw. Widoki niestandardowe to narzdzie umoliwiajce
stworzenie i zapisanie pod wasnymi nazwami sposobw wywietlania (np. takich,
w ktrych okrelone kolumny czy wiersze s ukryte).
Pokazywanie. Cztery dostpne tu pola wyboru pozwalaj zdecydowa
o wywietlaniu lub ukryciu elementw takich jak Linijka (tylko w widoku

Ukad strony), Pasek formuy, Linie siatki i Nagwki (kolumn i wierszy).
Powikszenie. Polecenia z tej grupy umoliwiaj powikszanie i pomniejszanie
widoku arkusza. Innym sposobem zmiany stopnia powikszenia jest uycie

suwaka Powikszenie, ktry znajduje si na pasku stanu.
Rysunek 1.3. Formanty na karcie Widok
19
Ukrywanie innych elementw

Aby ukry inne elementy, konieczna bdzie wycieczka na kart Zaawansowane, dostpn
w oknie dialogowym Opcje programu Excel (aby j wywietli, wybierz kolejno
Plik/Opcje). Na rysunku 1.4 widoczne s opcje wywietlania skoroszytu i arkusza. Opisy
funkcji jednoznacznie je wyjaniaj.
Rysunek 1.4. Opcje wywietlania dostpne na karcie Zaawansowane w oknie dialogowym Opcje
programu Excel
Ukrywanie paska stanu

Moesz rwnie ukry pasek stanu, ktry jest wywietlany w dolnej czci okna programu Excel. Wprowadzenie takiej zmiany wymaga jednak uycia kodu VBA.
1. Aby wywietli edytor Visual Basic, uyj kombinacji klawiszy Alt+F11.
2. Wywoaj za pomoc skrtu Ctrl+G okno Immediate.
3. Wpisz ponisz instrukcj i wcinij Enter.
Application.DisplayStatusBar = False
Pasek stanu zostanie usunity ze wszystkich otwartych okien skoroszytw. Aby go przywrci, ponownie wykonaj powysz procedur, zmieniajc tylko w instrukcji warto
False na True.
20
Sposb 2. Dostosowywanie
paska narzdzi Szybki dostp
Jeli stwierdzisz, e cigle musisz przecza si midzy kartami Wstki, poniewa
czsto uywane polecenia nie s dostpne w akurat wywietlonej karcie, ten sposb
jest dla Ciebie. Pasek narzdzi Szybki dostp jest zawsze widoczny, niezalenie od tego,
jak kart Wstki uaktywniono. Po dostosowaniu tego paska czsto wykorzystywane
polecenia zawsze bd na wycignicie rki.
Jedyna sytuacja, w ktrej pasek narzdzi Szybki dostp nie jest widoczny, ma miejsce w przypadku uycia trybu penoekranowego. Aby go uaktywni, uyj polecenia
Widok/ Widoki skoroszytu/Przecz widok penoekranowy. W celu wyczenia trybu
prawym przyciskiem myszy kliknij dowoln komrk i z menu wybierz pozycj Zamknij
peny ekran bd wcinij klawisz Esc.
Pasek narzdzi Szybki dostp

Domylnie pasek narzdzi Szybki dostp zlokalizowany jest po lewej stronie paska
tytuu okna Excela i zawiera nastpujce trzy narzdzia:
Zapisz zapisuje aktywny skoroszyt.
Cofnij cofa efekt ostatniej operacji.
Wykonaj ponownie cofa efekt ostatniego wywoania polecenia Cofnij.
Polecenia paska Szybki dostp zawsze s prezentowane jako niewielkie ikony pozbawione tekstu. Gdy kursor myszy umiecisz na ikonie, pojawi si nazwa polecenia i jego
krtki opis.
O ile mi wiadomo, nie istnieje limit liczby polece, ktre mona doda do paska narzdzi
Szybki dostp. Jednak niezalenie od liczby ikon pasek ten zawsze wywietla je w jednym wierszu. Jeeli liczba ikon spowoduje, e szeroko okna Excela nie bdzie wystarczajca do zaprezentowania ich wszystkich, na kocu paska aplikacja wywietli dodatkow ikon o nazwie Wicej formantw. Kliknicie tej ikony sprawi, e w otwartym
okienku pojawi si ukryte dotd ikony paska narzdzi Szybki dostp.
Dodawanie nowych polece

do paska narzdzi Szybki dostp
Nowe polecenie moesz doda do paska narzdzi Szybki dostp na trzy nastpujce sposoby:
Kliknij kontrolk Dostosuj pasek narzdzi Szybki dostp w menu rozwijanym,
ktra znajduje si po prawej stronie paska Szybki dostp (rysunek 2.1). Lista
zawiera kilka czsto stosowanych polece. Po wybraniu polecenia z listy Excel
doda je do paska narzdzi Szybki dostp.
Sposb 2. Dostosowywanie paska narzdzi Szybki dostp
21
Rysunek 2.1.
Uycie menu
rozwijanego kontrolki
Dostosuj pasek
narzdzi Szybki dostp
to jedna z metod
dodawania nowego
polecenia do paska
narzdzi Szybki dostp
Prawym przyciskiem myszy kliknij dowoln kontrolk Wstki i z menu wybierz
pozycj Dodaj do paska narzdzi Szybki dostp. W efekcie kontrolka zostanie

umieszczona za ostatni kontrolk paska Szybki dostp.
Skorzystaj z karty Pasek narzdzi Szybki dostp okna dialogowego Opcje
programu Excel. Szybkim sposobem otwarcia tego okna jest kliknicie prawym
przyciskiem myszy dowolnej kontrolki paska narzdzi Szybki dostp lub Wstki
i wybranie z menu polecenia Dostosuj pasek narzdzi Szybki dostp.
Rysunek 2.2 przedstawia kart Pasek narzdzi Szybki dostp okna dialogowego Opcje
programu Excel. Z lewej strony okna jest widoczna lista polece Excela, a z prawej
znajduj si polecenia, ktre aktualnie wchodz w skad paska narzdzi Szybki dostp.
Powyej listy polece widnieje pole listy rozwijanej, ktre umoliwia filtrowanie listy
polece. Po wybraniu pozycji listy rozwijanej lista polece bdzie prezentowa jedynie
polecenia powizane z okrelon pozycj.
Oto opis niektrych pozycji pola listy rozwijanej:
Popularne polecenia wywietla polecenia czsto stosowane
przez uytkownikw Excela.

Polecenia, ktrych nie ma na Wstce prezentuje list polece,
ktre nie s dostpne z poziomu Wstki.

Wszystkie polecenia wywietla pen list polece Excela.
Makra wywietla list wszystkich dostpnych makr.
Karta Plik prezentuje polecenia dostpne w oknie widoku Backstage.
Karta Narzdzia gwne wywietla wszystkie polecenia dostpne
po uaktywnieniu karty Narzdzia gwne.

Ponadto lista rozwijana zawiera pozycj dla kadej innej karty.
22
Rysunek 2.2. Zastosowanie karty Pasek narzdzi Szybki dostp okna dialogowego Opcje programu
Excel do dostosowania paska narzdzi Szybki dostp
Aby znale okrelone polecenie, czasami musisz troch zgadywa. Jeli np. chcesz
doda polecenie wywietlajce okno dialogowe Opcje programu Excel, na licie bdzie
ono miao nazw Opcje, a nie Opcje programu Excel.
Niektre polecenia s po prostu niedostpne. Na przykad chciabym, aby na pasku
narzdzi Szybki dostp znajdowao si polecenie, ktre umoliwia wywietlanie i ukrywanie w obrbie arkusza linii kreskowej podziau strony. Jedynym sposobem wykonania tego polecenia jest wywietlenie karty Zaawansowane okna dialogowego Opcje
programu Excel, a nastpnie przewinicie jej w d do momentu znalezienia opcji
wyboru Poka podziay stron. Nie istnieje polecenie, ktre mona by doda do paska
narzdzi Szybki dostp.
Aby umieci w tym pasku jak pozycj, zaznacz j na licie widocznej z lewej strony
i kliknij przycisk Dodaj. Jeli dodasz do paska narzdzi Szybki dostp makro, bdziesz
mg klikn przycisk Modyfikuj w celu zmiany tekstu i wybrania dla niego innej ikony.
Zwr uwag na kontrolk listy rozwijanej powyej listy po prawej stronie. Umoliwia
ona utworzenie paska narzdzi Szybki dostp specyficznego dla okrelonego skoroszytu. Jest to najbardziej przydatne w przypadku dodawania do paska narzdzi Szybki
dostp polece makr. Przewanie bdziesz jednak korzysta z ustawienia o nazwie Dla
wszystkich dokumentw (domylnie).
Sposb 2. Dostosowywanie paska narzdzi Szybki dostp
23
Jedyna sytuacja, w ktrej w ogle trzeba uy karty Pasek narzdzi Szybki dostp okna
dialogowego Opcje programu Excel, ma miejsce wtedy, gdy zamierza si doda polecenie niewchodzce w skad Wstki lub polecenie wywoujce makro. W pozostaych
przypadkach znacznie atwiejsze bdzie zlokalizowanie polecenia na Wstce, kliknicie go prawym przyciskiem myszy i wybranie z menu pozycji Dodaj do paska narzdzi
Szybki dostp.
Trzeba jedynie zdecydowa, ktre polecenia pojawi si na pasku Szybki dostp. Jeli
uznasz, e czsto korzystasz z okrelonego polecenia, prawdopodobnie powinno ono
wchodzi w skad tego paska
Wykonywanie innych operacji

zwizanych z paskiem narzdzi Szybki dostp
Oto kilka innych rzeczy, ktre moesz zrobi w przypadku wasnego paska narzdzi
Szybki dostp:
Przestawianie ikon paska. Jeli chcesz zmieni kolejno ikon paska narzdzi
Szybki dostp, umoliwi to karta Dostosowywanie Wstki okna dialogowego

Opcje programu Excel. Wybierz polecenie, a nastpnie w celu przemieszczenia
jego ikony posu si widocznymi z prawej strony przyciskami strzaek
skierowanych w gr i w d.
Wywietlanie paska Szybki dostp poniej Wstki. Aby zmieni pooenie
paska Szybki dostp, kliknij strzak i rozwi list, a nastpnie wybierz z niej
opcj Poka poniej Wstki.
Usuwanie ikon paska. Najprostszym sposobem usunicia ikony z paska narzdzi
Szybki dostp jest kliknicie ikony prawym przyciskiem myszy i wybranie z menu
pozycji Usu z paska narzdzi Szybki dostp. Moesz rwnie posuy si kart
Pasek narzdzi Szybki dostp okna dialogowego Opcje programu Excel.
Wystarczy, e wybierzesz polecenie z listy znajdujcej si po prawej stronie
i klikniesz przycisk Usu.
Wspuytkowanie paska. Przy uyciu przycisku Importuj/Eksportuj zapisz
plik, ktry zawiera efekty dostosowywania paska narzdzi Szybki dostp.

Plik ten moesz nastpnie wspuytkowa z innymi osobami. Niestety zawiera
on rwnie wszelkie zmiany dokonane podczas dostosowywania Wstki
(wicej informacji zawiera sposb 3.). Inaczej mwic, bez jednoczesnego
wspuytkowania modyfikacji Wstki nie moesz wspuytkowa paska
narzdzi Szybki dostp.
Resetowanie paska. Jeeli zamierzasz przywrci pasek narzdzi Szybki dostp
do domylnego stanu, wywietl kart Pasek narzdzi Szybki dostp okna

dialogowego Opcje programu Excel, kliknij przycisk Resetuj i wybierz pozycj
Resetuj tylko pasek narzdzi Szybki dostp. W rezultacie znikn wszelkie
dokonane modyfikacje i pasek Szybki dostp bdzie zawiera trzy domylne
polecenia.
24
Sposb 3. Dostosowywanie Wstki

W sposobie 2. opisano, jak dostosowa pasek Szybki dostp poprzez dodanie do niego
polecenia z Wstki, jednak niektrzy uytkownicy mog preferowa dokonanie zmian
w samej Wstce.
Wstk moesz dostosowa, korzystajc z nastpujcych sposobw:
dodanie nowej karty,
dodanie do karty nowej grupy,
dodanie polece do grupy,
usunicie grup z karty,
usunicie polece z grup niestandardowych,
zmiana kolejnoci kart,
zmiana kolejnoci grup w obrbie karty,
zmiana nazwy karty,
zmiana nazwy grupy,
zresetowanie Wstki w celu usunicia wszystkich efektw dostosowywania.
Co prawda jest to do obszerna lista opcji, nie moesz jednak przeprowadzi kilku
nastpujcych operacji:
usun kart wbudowanych (moliwe jest natomiast ukrycie ich);
doda komentarzy do grup wbudowanych;
usun polece z grup wbudowanych;
zmieni kolejnoci polece w grupie wbudowanej.
Niestety nie moesz dostosowa Wstki (ani paska narzdzi Szybki dostp) za
pomoc makr VBA. Projektanci maj jednak moliwo napisania kodu RibbonX
i zapisania go w plikach skoroszytw. Po otwarciu pliku Wstka jest modyfikowana
w celu wywietlenia nowych polece. Tworzenie kodu RibbonX jest stosunkowo zoone. Zagadnieniu temu powicono kilka oddzielnych ksiek.
Metody dostosowywania Wstki

Wstk dostosowa mona na karcie Dostosowywanie Wstki okna dialogowego Opcje
programu Excel (rysunek 3.1). Najszybszym sposobem otwarcia go jest kliknicie
prawym przyciskiem myszy w dowolnym miejscu Wstki i wybranie z menu opcji
Dostosuj Wstk.
Sposb 3. Dostosowywanie Wstki
25
Rysunek 3.1. Karta Dostosowywanie Wstki okna dialogowego Opcje programu Excel
Dostosowywanie Wstki w duym stopniu przypomina proces dostosowywania paska

narzdzi Szybki dostp, ktry opisano w sposobie 11. Jedyn rnic jest konieczno
zdecydowania, gdzie w obrbie Wstki zostanie umieszczone polecenie. Oto oglna
procedura:
1. Kliknij prawym klawiszem myszy dowoln cz Wstki i wybierz z menu
pozycj Dostosuj Wstk. Zobaczysz okno dialogowe Opcje programu Excel

i kart Dostosowywanie Wstki.
2. Za pomoc listy rozwijanej znajdujcej si po lewej stronie (o nazwie Wybierz
polecenia z) wywietl rne grupy polece.

3. W polu listy po lewej stronie znajd polecenie i zaznacz je.
4. Przy uyciu listy rozwijanej znajdujcej si po prawej stronie (o nazwie Dostosuj
Wstk) wybierz grup kart.

Pozycja Karty gwne dotyczy zawsze widocznych kart, z kolei pozycja
Karty narzdzi odwouje si do kart kontekstowych, ktre s wywietlane
po zaznaczeniu konkretnego obiektu.
5. W polu listy po prawej stronie wybierz kart oraz grup, w ktrej ma zosta
umieszczone polecenie.
W celu rozwinicia list hierarchicznych konieczne bdzie kliknicie kontrolek
znaku plus. Pamitaj, e nie moesz doda polece do grup wbudowanych. Z tego
powodu do dodania karty lub grupy moe by niezbdne uycie przycisku Nowa
karta lub Nowa grupa.
26
6. Kliknij przycisk Dodaj, aby doda polecenie wybrane w lewym polu do grupy
znajdujcej si w polu prawym.

Po wprowadzeniu wszystkich zmian zatwierd je. W tym celu kliknij przycisk OK
w oknie dialogowym Opcje programu Excel.
Poniewa nowym kartom i grupom s nadawane nazwy oglne, prawdopodobnie zdecydujesz si na nazwanie ich w sposb bardziej opisowy. Aby zmieni nazw wybranej
karty lub grupy, uyj przycisku Zmie nazw. Moesz tego dokona rwnie w przypadku kart i grup wbudowanych.
Cho nie moesz usun karty wbudowanej, moliwe jest ukrycie jej przez usunicie
zaznaczenia pola wyboru znajdujcego si obok jej nazwy.
Na rysunku 3.2 przedstawiono cz dostosowanej Wstki. W tym przypadku dodaem
do karty Widok jedn grup: Tekst na mow. Ma ona pi nowych polece. Umieciem
j midzy grupami Powikszenie i Okno.
Rysunek 3.2.
Karta Widok z dodan
now grup
Sposb 4. Widok chroniony

Prawdopodobnie miae ju do czynienia z Widokiem chronionym. Cho mona odnie
wraenie, e Excel prbuje zapobiec otwarciu wasnych plikw uytkownika, wspomniana funkcja ma jedynie za zadanie chroni go przed oprogramowaniem zoliwym.
Oprogramowanie zoliwe oznacza co, co moe uszkodzi system. Hakerzy opracowali
kilka sposobw modyfikacji plikw programu Excel tak, aby byli w stanie wykona
szkodliwy kod. Widok chroniony w zasadzie uniemoliwia tego typu ataki przez
otwarcie pliku w rodowisku chronionym (czasami okrelanym mianem piaskownicy).
Jeli do wywietlenia skoroszytu pobranego z serwisu WWW uyjesz Excela, nad
paskiem formuy pojawi si kolorowy komunikat (rysunek 4.1). Ponadto na pasku tytuu
programu zobaczysz tekst [Widok chroniony].
Rysunek 4.1. Komunikat informujcy o otwarciu skoroszytu w widoku chronionym
Jeli masz pewno, e plik jest bezpieczny, kliknij przycisk Wcz edytowanie. Jeeli
edytowanie nie zostanie wczone, moliwe bdzie wywietlenie zawartoci skoroszytu,
lecz bez moliwoci wprowadzania w nim jakichkolwiek zmian.
Sposb 4. Widok chroniony
27
W przypadku gdy skoroszyt zawiera makra, po wczeniu edytowania zostanie wywietlony kolejny komunikat: Ostrzeenie o zabezpieczeniach. Makra zostay wyczone.
Jeli masz pewno, e makra nie s szkodliwe, kliknij przycisk Wcz zawarto.
Przyczyny stosowania Widoku chronionego

Widok chroniony jest stosowany w nastpujcych przypadkach:
pliki pobrane z internetu;
zaczniki otwierane z programu Outlook;
pliki otwierane z potencjalnie niebezpiecznych miejsc takich jak folder
Temporary Internet Files;

pliki zablokowane przez ustawienia blokowania plikw (funkcj umoliwiajc
administratorom definiowanie plikw potencjalnie niebezpiecznych);

pliki cyfrowo podpisane, ktrych podpis utraci wano.
Moesz w pewnym stopniu kontrolowa dziaanie widoku chronionego. W celu zmiany

ustawie wybierz pozycj Plik/Opcje i kliknij kart Centrum zaufania. Kliknij przycisk
Ustawienia Centrum zaufania, a nastpnie kart Widok chroniony w oknie dialogowym
Centrum zaufania. Na rysunku 4.2 przedstawiono opcje. Domylnie s zaznaczone
wszystkie trzy.
Rysunek 4.2. Zmiana ustawie widoku chronionego w oknie dialogowym Centrum zaufania
28
Aby jawnie otworzy plik w widoku chronionym, wybierz polecenie Plik/Otwrz w celu
wywietlenia okna dialogowego Otwieranie. Wybierz plik, a nastpnie kliknij ikon
strzaki widoczn po prawej stronie przycisku Otwrz. Jedna z opcji widocznych na
licie nosi nazw Otwrz w widoku chronionym.
Jeeli umoliwisz edycj skoroszytu otwartego w widoku chronionym, a nastpnie go
zapiszesz, wwczas przy kolejnych otwarciach tego pliku wspomniany tryb nie bdzie
ju stosowany.
Drukowanie i kopiowanie
W niektrych sytuacjach nie zaley Ci na pracy z dokumentem, poniewa chcesz go
jedynie wydrukowa. Niestety, dopki widok chroniony nie zostanie wyczony, nawet
to nie jest moliwe. Aby wydrukowa dokument, wybierz Plik/Drukuj. Nastpnie kliknij przycisk Wcz drukowanie, ktry znajduje si w tej ramce.
Warto zauway, e z dokumentu wywietlonego w widoku chronionym mona skopiowa dane, a nastpnie wklei je do innego skoroszytu. Formuy nie zostan powielone,
ale rezultaty ich dziaania tak.
Jak wymusi otwarcie w normalnym widoku

Jeeli pobrae z internetu plik, co do ktrego masz absolutn pewno, e jest bezpieczny, moesz wymusi otwarcie go w normalnym widoku. W tym celu:
1. Kliknij plik prawym klawiszem myszy i z menu podrcznego wybierz
Waciwoci.
Zostanie wywietlone okno dialogowe.
2. Przejd do karty Oglne (rysunek 4.3).
3. Kliknij przycisk Odblokuj.
4. Zamknij okno dialogowe, klikajc przycisk OK.
Po wykonaniu powyszych czynnoci skoroszyt zostanie otwarty w widoku zwykym

(niechronionym).
Sposb 5. Funkcja Autoodzyskiwanie

Zapewne kiedy utracie efekty swojej pracy z komputerem. By moe zapomniae
zapisa plik albo doszo do awarii zasilania. W efekcie wszystkie niezapisane dokumenty
przepady. Niewykluczone, e nie zapisae pliku, zakadajc, e nie jest on wany, a po
jakim czasie okazao si, e powiniene by to zrobi. Funkcja Autoodzyskiwania moe
jednak sprawi, e okrzyki o nie! bd w takich sytuacjach duo rzadsze.
Sposb 5. Funkcja Autoodzyskiwanie
29
Rysunek 4.3.
Wymuszanie otwarcia
w normalnym widoku
Podczas pracy z Excelem efekty pracy s automatycznie i regularnie zapisywane. Poniewa odbywa si to w tle, moesz nie zauway omawianego procesu. Dziki tej funkcji uzyskasz dostp do zachowanych w taki sposb efektw swojej pracy, nawet jeeli
skoroszyt nie by wcale zapisany.
Skada si ona z dwch elementw:
Kolejne wersje skoroszytu s automatycznie zapisywane i masz do nich dostp.
Skoroszyty zamknite bez zapisywania program przechowuje jako wersje
robocze.
Odzyskiwanie wersji
aktualnie uywanego skoroszytu
Aby sprawdzi, czy s dostpne poprzednie wersje aktualnie uywanego skoroszytu,
wybierz Plik/Informacje. W sekcji Wersje bdzie si znajdowa lista edycji (jeeli takie s). Na rysunku 5.1 wida, e dostpne s dwie wersje uzyskane w wyniku dziaania funkcji autozapisywania.
Rysunek 5.1.
Dostpne s dwie
wersje arkusza
uzyskane w wyniku
dziaania funkcji
autozapisywania
30
Aby wywietli ktr z nich, kliknij jej nazw. Pamitaj o tym, e otwarcie automatycznie zapisanego skoroszytu nie spowoduje zastpienia biecej wersji. Sam zdecydujesz, ktra z nich jest waniejsza. Moesz te po prostu skopiowa przypadkowo
usunite informacje i zapisa je w aktualnie uywanym skoroszycie.
Po zamkniciu pliku wersje zapisywane automatycznie zostan skasowane.
Odzyskiwanie niezapisanych efektw pracy

Podczas zamykania niezapisanego skoroszytu Excel wywietli komunikat z pytaniem
o to, czy zapisa zmiany. Jeeli taki niezapisany skoroszyt ma wersje utworzone
w wyniku dziaania funkcji Autozapisu, wwczas zostaniesz o tym poinformowany
(rysunek 5.2).
Rysunek 5.2.
Jeeli zamkniesz
skoroszyt bez
zapisywania, Excel
wywietli informacj,
czy bd dostpne
wersje zapisane
automatycznie
Aby odzyska skoroszyt zamknity bez zapisania, wybierz kolejno Plik/Informacje/

Zarzdzaj wersjami, a nastpnie Odzyskaj niezapisane skoroszyty. Zostanie wwczas
wywietlona lista wszystkich niezapisanych wersji danego skoroszytu. Takie pliki
moesz otwiera i odzyskiwa z nich (miejmy nadziej) potrzebne informacje. Wersje
robocze dostpne s te na licie plikw. Aby j wywietli, wybierz z menu Plik/Otwrz/
Ostatnio uywane skoroszyty, a nastpnie wska cze Odzyskaj niezapisane skoroszyty.
Wersje robocze niezapisanych skoroszytw s usuwane po czterech dniach lub wwczas,
gdy dany plik bdzie edytowany.
Opcje dziaania funkcji Autoodzyskiwania okrelisz na karcie Zapisywanie w oknie
dialogowym Opcje programu Excel. Moesz tam zmieni czstotliwo zapisywania
(domylnie 10 minut), wyczy funkcj dla wybranego skoroszytu lub wszystkich skoroszytw.
Sposb 6. Wywietlanie skoroszytu

w przegldarce internetowej
Pakiet Microsoft Office Web Apps pozwala na tworzenie, przegldanie i edycj skoroszytw bezporednio w przegldarce internetowej. Moliwoci nie s identyczne
jak w przypadku wersji instalowanej na komputerze, jednak bardzo podobne. Najwa-
Sposb 6. Wywietlanie skoroszytu w przegldarce internetowej
31
niejsz korzyci takiego rozwizania jest fakt, e dostp do skoroszytw moesz

uzyska z dowolnej lokalizacji. Ponadto program Excel nie musi by zainstalowany na
komputerze.
W przypadku niniejszego sposobu zaoono, e posiadasz konto Microsoft SkyDrive
(dostpne bezpatnie) i jeste na nim zalogowany. Moesz te wykorzysta SharePointa.
Po utworzeniu skoroszytu wybierz z menu Plik/Zapisz jako i wska jako lokalizacj

SkyDrive. Plik zostanie zapisany w chmurze, a dodatkowa kopia trafi do folderu SkyDrive
przechowywanego na lokalnym dysku. Obie wersje s zsynchronizowane.
Nastpnie uruchom przegldark internetow, przejd do witryny skydrive.com, odszukaj dany skoroszyt i kliknij jego ikon. Plik zostanie otwarty za pomoc Excel Web App.
Na rysunku 6.1 znajduje si skoroszyt wywietlony w przegldarce Google Chrome.
Jak wida, jest on bardzo podobny do wersji dostpnej za pomoc zainstalowanej kopii
programu Excel.
Rysunek 6.1. Przegldanie skoroszytu za pomoc przegldarki internetowej
W porwnaniu z wersj zainstalowan na komputerze Excel Web App pozbawiona

jest kilku elementw. Oto lista funkcji nieobsugiwanych w edycji internetowej:
makra,
dodatki,
32
sprawdzanie poprawnoci danych,
komentarze,
wstawianie ksztatw i innych obiektw.
Dostpne s funkcje zabezpieczajce dostp do arkusza, takie jak ochrona arkusza.

Przetwarzanie w chmurze to doskonae rozwizanie, ktre zapewne stanie si w przyszoci znaczc czci technologii informatycznych. Ale moe te by frustrujce,
poniewa pozostajesz na asce dostawcy internetu oraz Microsoftu. Co w sytuacji, gdy
musisz dokoczy pewn prac, a potrzebny plik znajduje si gdzie w chmurze?
Komunikat widoczny na rysunku 6.2 moe by denerwujcy.
Rysunek 6.2. Minusy przechowywania plikw w chmurze
Sposb 7. Zapisywanie
w plikach tylko do odczytu
Jeeli zaistnieje potrzeba udostpnienia informacji innym uytkownikom, a jednoczenie nie powinny one zosta zmienione, masz do wyboru kilka moliwoci.
Wysyanie wydrukowanej kopii

Wydrukowanie skoroszytu na papierze to niezbyt zaawansowana metoda. Jeeli
w dodatku odbiorcy nie ma w pobliu, konieczne moe by zorganizowanie przesyki.
Sposb 7. Zapisywanie w plikach tylko do odczytu
33
Wysyanie pliku PDF

PDF (skrt od Portable Document Format) to powszechnie uywany format. W dodatku
niemal wszyscy maj oprogramowanie umoliwiajce otwieranie utworzonych w ten
sposb dokumentw.
Aby zapisa plik w formacie PDF, wybierz z menu Plik/Eksportuj/Utwrz dokument
PDF/XPS i kliknij przycisk Utwrz plik PDF/XPS. Zostanie wwczas otwarte okno
dialogowe Publikowanie jako pliku XPS/PDF. Aby wywietli dodatkowe ustawienia,
kliknij przycisk Opcje. Pojawi si nastpujce pozycje:
Zakres stron,
Co opublikowa (Zaznaczenie, Aktywne arkusze, Cay skoroszyt, Tabela, Ignoruj
obszary wydruku),
Docz informacje niedrukowalne (Waciwoci dokumentu, Tagi struktury
dokumentu dla uatwie dostpu),

Opcje formatu PDF (zgodny ze standardem ISO 19005-1 PDF/A).
Aby osign najlepsze rezultaty, przed zapisaniem pliku sprawd, jak dokadnie wyglda
podzia stron. W tym celu wybierz Widok/Widoki skoroszytu/Ukad strony. Na rysunku 7.1
wida plik Excela zapisany w formacie PDF i wywietlony w programie Adobe Reader.
Excel oferuje rwnie inn moliwo zapisu, czyli XPS (XML Paper Specification).
To format Microsoftu. Taki plik ogranicza si do jednego arkusza i nie mona uywa
w nim obrazkw. Przegldarka plikw XPS jest domylnie instalowana w systemach
Windows. Format ten nie naley do powszechnie uywanych.
Wysyanie plikw MHTML

Wielu uytkownikw nie wie nic na temat tego formatu. Pozwala on na zapisanie skoroszytu Excela w pojedynczym pliku, ktry moe by otwierany w wielu przegldarkach
internetowych, m.in. Internet Explorerze, Operze i Mozilli Firefox. W tym ostatnim
przypadku potrzebne jest odpowiednie rozszerzenie. Aby zapisa plik w formacie
MHTML, wybierz Plik/Zapisz jako. Zostanie wwczas wywietlony ekran Zapisz
jako. Nastpnie wska lokalizacj i z listy Zapisz jako typ wybierz Jednoplikowa
strona sieci Web.
Na rysunku 7.2 widoczny jest skoroszyt zapisany jako plik MHTML i wywietlony
w Internet Explorerze. Zwr uwag, e dostpne s wszystkie arkusze tego pliku.
Jeeli musisz wysa plik, ktry ma by tylko do wgldu, bez moliwoci wprowadzania zmian, uycie formatu MHTML bdzie prawdopodobnie najlepszym rozwizaniem (przy zaoeniu, e odbiorca dysponuje otwierajc go przegldark).
34
Rysunek 7.1. Plik w formacie PDF utworzony w Excelu i wywietlony w programie Adobe Reader
Sposb 8. Pobieranie listy nazw plikw

W niniejszym sposobie opisano, jak pobra list plikw przechowywanych w wybranym
folderze, a nastpnie wywietli j w arkuszu.
Technika ta wykorzystuje mechanizm Excel 4 macro (w skrcie XLM). Jest ona o tyle
uyteczna, e umoliwia pobranie do arkusza listy plikw w normalnych warunkach
wykonanie takiej operacji wymagaoby napisania zoonego makra w VBA.
Na pocztek otwrz nowy skoroszyt, a nastpnie zdefiniuj nazw dla formuy:
1. Wybierz Formuy/Definiuj nazw; zostanie wwczas wywietlone okno
dialogowe Nowa nazwa.

2. W polu Nazwa wpisz: ListaPlikw.
3. W polu Odwouje si do wprowad nastpujc formu (rysunek 8.1):
=PLIKI(Arkusz1!$A$1)
4. Zamknij okno dialogowe Nowa nazwa, klikajc przycisk OK.
Sposb 8. Pobieranie listy nazw plikw
35
Rysunek 7.2. Skoroszyt Excela zapisany jako plik MHTML i wywietlony w przegldarce internetowej
Rysunek 8.1.
Definiowanie
nazwy formuy
Formua ta, w ktrej wykorzystano funkcj PLIKI, nie jest zwyk funkcj arkusza. To
raczej makro w starym, XML-owym stylu, przeznaczonym do uywania w specjalnych arkuszach. Funkcja pobiera jeden argument (ciek do katalogu i waciwoci
pliku), po czym zwraca tablic zawierajc list plikw speniajcych kryteria i znajdujcych si w okrelonej lokalizacji.
W zwykej formule arkusza nie mgby zastosowa starej funkcji XML, jednak w przypadku tych o zdefiniowanych nazwach jest to moliwe.
36
Po wpisaniu nazwy formuy okrel w komrce A1 ciek do katalogu i specyfikacj

pliku. I tak np.:
E:\KopiaZapasowa\Excel\*.xl*
Nastpnie w komrce A2 wprowad formu, ktra zwrci nazw pierwszego pliku

z okrelonej w komrce A1 lokalizacji:
=INDEKS(ListaPlikw; 1)
Jeeli zmienisz drugi argument na 2, wwczas wywietlona zostanie nazwa drugiego

znalezionego pliku itd.
Przykad takiego rozwizania widoczny jest na rysunku 8.2. cieka i specyfikacja
pliku okrelone s w komrce A1. W komrce A2 znajduje si formua, ktra zostaa
nastpnie skopiowana do nastpnych wierszy w kolumnie.
=INDEKS(ListaPlikw;WIERSZ()-1)
Rysunek 8.2.
Dziki zastosowaniu
makra XLM
w zdefiniowanej
formule moesz
utworzy w arkuszu
list plikw
Funkcja WIERSZ generuje seri liczb cakowitych: 1,2,3 itd. Zostan one uyte jako
drugi argument dla funkcji INDEKS. W komrce A21 wywietlany jest komunikat bdu.
Dzieje si tak dlatego, e w katalogu znajduje si tylko 19 plikw, a formua prezentuje
informacje o nieistniejcych plikach.
Jeli zmienisz ciek lub specyfikacj plikw w komrce A1, formua wywietli ich
nowe nazwy.
Korzystajc z tej techniki, pamitaj o tym, by zapisa skoroszyt jako plik o rozszerzeniu *.xlsm lub *.xls, czyli umoliwiajcy obsug makr.
Sposb 9. Pobieranie listy nazw arkuszy
37
Sposb 9. Pobieranie
listy nazw arkuszy
Co dziwne, Excel nie oferuje bezporedniej moliwoci utworzenia listy arkuszy znajdujcych si w danym skoroszycie. Poniej opisano, w jaki sposb przygotujesz taki spis.
Podobnie jak w przypadku opisanego wczeniej sposobu (Pobieranie listy nazw plikw), wykorzystasz funkcj makr XLM do utworzenia i nazwania formuy.
Potrzebujesz skoroszytu zawierajcego duo arkuszy. Aby utworzy list ich nazw,
wykonaj ponisz procedur.
1. Wstaw nowy arkusz, w ktrym przechowywana bdzie lista nazw arkuszy.
2. Wybierz Formuy/Definiuj nazw; zostanie wwczas wywietlone okno
dialogowe Nowa nazwa.

3. W polu Nazwa wpisz: ListaArkuszy.
4. W polu Odwouje si do wprowad nastpujc formu (rysunek 9.1):
=ZASTP(O.SKOROSZYCIE(1);1;ZNAJD("]";O.SKOROSZYCIE(1));"")
Rysunek 9.1.
Definiowanie
nazwy formuy
5. Zamknij okno dialogowe Nowa nazwa, klikajc przycisk OK.
Formua ta, w ktrej wykorzystano funkcj O.SKOROSZYCIE, nie jest zwyk funkcj
arkusza. To raczej makro w starym, XML-owym stylu, przeznaczone do uywania
w specjalnych arkuszach. Zastosowanie argumentu 1 zwrci tablic z list nazw arkuszy.
Kada poprzedzona jest nazw skoroszytu. Nazwy skoroszytw s usuwane za pomoc
funkcji ZASTP i ZNAJD. Aby utworzy list nazw arkuszy, wprowad ponisz formu
do komrki A1, a nastpnie skopiuj j do pozostaych komrek w kolumnie:
=INDEKS(ListaArkuszy;WIERSZ())
Na rysunku 9.2 wida formu wprowadzon do zakresu A1:A10. W skoroszycie znajduje si tylko siedem arkuszy, dlatego w trzech ostatnich komrkach zwracany jest
komunikat bdu #ADR!. Aby wyeliminowa ten bd, zmodyfikuj formu w nastpujcy sposb:
=JEELI.BD(INDEKS(ListaArkuszy;WIERSZ());"")
38
Rysunek 9.2.
Wykorzystanie
formuy
do wywietlania
listy nazw
Po dodaniu, usuniciu lub zmianie nazwy arkusza lista bdzie aktualizowana, cho nie
stanie si to automatycznie. Aby wymusi aktualizacj formu, uyj kombinacji klawiszy Ctrl+Alt+F9. Jeeli chcesz, aby nazwy arkuszy byy automatycznie dostosowywane podczas przeliczania arkusza, musisz zmieni formu w taki sposb, aby uczyni
j bardziej tymczasow.
=ZASTP(O.SKOROSZYCIE(1);1;ZNAJD("]";O.SKOROSZYCIE(1));"")&T(TERAZ())
Do czego moe si przyda taka lista arkuszy? Na rysunku 9.3 wida spis treci utworzony z wykorzystaniem funkcji HIPERCZE. Formua w komrce B1 jest nastpujca:
=HIPERCZE("#"&A1&"!A1";"Przejd do arkusza")
Rysunek 9.3.
Tworzenie
listy hiperczy
Kliknicie hipercza spowoduje wywietlenie wskazanego arkusza i zaznaczenie

komrki A1. Niestety, Excel nie obsuguje hiperczy do arkuszy wykresw; w takim
przypadku zwrcony zostanie komunikat bdu.
Korzystajc z tej techniki, pamitaj o tym, by zapisa skoroszyt jako plik o rozszerzeniu *.xlsm lub *.xls, czyli umoliwiajcy obsug makr.
39
Sposb 10. Zastosowanie

motyww dokumentw
Przez lata widziaem setki skoroszytw Excela utworzonych przez inne osoby. Znaczca
cz tych skoroszytw cechowaa jedna wsplna rzecz nie byy zbyt pikne!
W celu uatwienia uytkownikom tworzenia dokumentw wygldajcych bardziej profesjonalnie projektanci z Microsoftu (poczwszy od pakietu Office 2007) zastosowali
nowe rozwizanie, czyli motywy dokumentw. Korzystanie z motyww jest prost
(i prawie niezawodn) metod okrelania dla dokumentu kolorw i czcionek, a take
rnych efektw graficznych. Najlepsze jest to, e cakowita zmiana wygldu dokumentu to nic trudnego. Wystarczy tylko kilka klikni, eby zastosowa inny motyw
i zmieni wygld skoroszytu.
Godne uwagi jest, e motywy s te obecne w innych aplikacjach pakietu Office.
A zatem firma moe z atwoci zdefiniowa standardowy wygld dla wszystkich swoich dokumentw.
Oto elementy w obrbie programu Excel, ktre s kontrolowane przez motywy:
komrki i zakresy uywajce kolorw motywu (zamiast standardowych kolorw),
tabele,
wykresy,
formatowanie warunkowe,
wykresy przebiegu w czasie,
tabele przestawne,
fragmentatory tabel przestawnych i osie czasu,
ksztaty,
obiekty SmartArt,
obiekty WordArt,
kolory zakadek arkuszy.
Rysunek 10.1 przedstawia arkusz z rnymi elementami programu Excel. Wszystkie one
uywaj domylnego motywu o nazwie Pakiet Office.
Rysunek 10.2 prezentuje ten sam arkusz po zastosowaniu innego motywu dokumentu,
ktry zmienia czcionki, kolory (mog nie by widoczne na rysunku) i efekty graficzne
dla diagramu SmartArt.
40
Rysunek 10.1. Elementy tego arkusza uywaj domylnego formatowania
Rysunek 10.2. Arkusz po uyciu innego motywu
Zastosowanie motywu
Rysunek 10.3 przedstawia rne motywy, ktre staj si widoczne po wybraniu pozycji
Ukad strony/Motywy/Motywy. W tym przypadku ma si do czynienia z podgldem na
ywo. Gdy kursor umiecisz na wybranej ikonie motywu, aktywny arkusz uwzgldni
41
Rysunek 10.3.
Wbudowane motywy
programu Excel
ten motyw. Po znalezieniu motywu, ktry przypadnie Ci do gustu, kliknij go, eby
zosta zastosowany dla wszystkich arkuszy skoroszytu.
Motyw obowizuje dla caego skoroszytu. Nie moesz uy rnych motyww dla
poszczeglnych arkuszy jednego skoroszytu.
Gdy okrelisz konkretny motyw, zauwaysz, e pozycje galerii dla rnych elementw
odzwierciedlaj zastosowanie nowego motywu. Przykadowo style wykresw dostpne
do wyboru bd zmienia si w zalenoci od tego, jaki uaktywniono motyw.
Poniewa motywy uywaj rnych czcionek i ich wielkoci, inny motyw moe wpyn
na ukad arkusza. Przykadowo po zastosowaniu nowego motywu arkusz wydrukowany wczeniej na jednej stronie moe ju wymaga drugiej strony. A zatem po okreleniu nowego motywu mog by konieczne drobne modyfikacje. W celu uzyskania
najlepszych rezultatw decyzj dotyczc motywu podejmij jeszcze przed wykonaniem w pliku sporej iloci pracy.
Dostosowywanie motywu
Pakiet Office 2013 zawiera cakiem sporo motyww. Jeli to za mao, moesz je modyfikowa, a nawet tworzy wasne.
Zauwa, e grupa Ukad strony/Motywy dysponuje trzema innymi kontrolkami Kolory,
Czcionki i Efekty. Za pomoc tych kontrolek moesz zmodyfikowa tylko jeden z trzech
skadnikw motywu. Jeli na przykad spodoba Ci si motyw Miejski, lecz wolaby
inne czcionki, uyj tego motywu, po czym posugujc si kontrolk Ukad strony/
Motywy/Czcionki, okrel preferowany zestaw czcionek.
42
Kady motyw uywa dwch czcionek (po jednej dla nagwkw i treci arkusza).
W okrelonych sytuacjach te dwie czcionki s takie same. Jeeli aden z dostpnych
motyww nie jest odpowiedni, wywoaj polecenie Ukad strony/Motywy/Czcionki/Dostosuj
czcionki, eby ustawi dwie dane czcionki (rysunek 10.4). Gdy zastosuje si kontrolk Narzdzia gwne/Czcionka/Czcionka, na pocztku listy rozwijanej pojawi si
dwie czcionki biecego motywu.
Rysunek 10.4.
Za pomoc tego okna
dialogowego moesz
okreli dwie
czcionki motywu
Kontrolka Ukad strony/Motywy/Kolory pozwala wybra inny zestaw kolorw. Jeli

jeste naprawd zdesperowany, moesz nawet utworzy wasny zestaw kolorw. Umoliwia to polecenie Ukad strony/Motywy/Kolory/Dostosuj kolory, ktre wywietla
okno dialogowe widoczne na rysunku 10.5. Zwr uwag na to, e kady motyw skada
si z 12 kolorw. Cztery z nich s przeznaczone dla tekstu i ta, sze dla akcentw, a dwa
dla hiperczy. Pierwszych dziesi barw jest wywietlanych w kontrolkach sucych
do wyboru kolorw motywu. Okrelenie innych kolorw powoduje zaktualizowanie
zawartoci panelu Przykad w oknie dialogowym.
Rysunek 10.5.
W przypywie
twrczej weny
moesz zdefiniowa
dla motywu wasny
zestaw kolorw
Efekty motyww dotycz elementw graficznych, takich jak obiekty SmartArt, ksztaty
i wykresy. Nie jest moliwe dostosowywanie efektw motywu.
Jeeli motyw dostosujesz z wykorzystaniem innych czcionek lub kolorw, moesz go
zapisa jako nowy motyw. Umoliwia to polecenie Ukad strony/Motywy/Zapisz biecy
Sposb 11. Zgodno plikw dla rnych wersji pakietu Office
43
motyw. Dostosowane motywy pojawiaj si na licie w kategorii Niestandardowy. Inne

aplikacje pakietu Office, takie jak Word i PowerPoint mog uywa plikw tych
motyww.
Sposb 11. Zgodno plikw

dla rnych wersji pakietu Office
Najnowsza znana wersja Excela to 2013, ktrej kolejny numer to 15. Sposb numerowania uywany przez Microsoft moe by nieco mylcy, poniewa dotychczas wydano
tylko 12 edycji wspomnianego programu przeznaczonego dla systemw Windows. Pierwsz wersj bya ta oznaczona numerem 2. Pominito te edycje nr 6 i 13.
Oprcz Excela 2013 w powszechnym uyciu s jeszcze inne wersje tego programu:
Excel 2003, Excel 2007 i Excel 2010.
Jeli przygotowujesz skoroszyty tylko dla uytkownikw Excela 2013, moesz pomin
niniejszy sposb. Nie musisz bowiem zawraca sobie gowy zagadnieniami zgodnoci.
Zamy jednak, e tworzysz skoroszyty, ktre bd otwierane rwnie we wczeniejszych wersjach programu. W takiej sytuacji powiniene zapozna si z zagadnieniami
dotyczcymi zgodnoci.
Formaty plikw w Excelu 2013

W biecej wersji programu dostpne s nastpujce formaty plikw (wszystkie zostay
wprowadzone w Excelu 2007):
.xlsx plik skoroszytu, ktry nie zawiera makr,
.xlsm plik skoroszytu przechowujcy makra,
.xltx plik szablonu skoroszytu, ktry nie zawiera makr,
.xltm plik szablonu skoroszytu przechowujcy makra,
.xlsa plik dodatku,
.xlsb plik binarny podobny do starszego formatu XLS, lecz bdcy w stanie
obsuy nowe funkcje,

.xlsk plik kopii zapasowej.
Z wyjtkiem formatu .xlsb s to otwarte formaty plikw XML; oznacza to, e inne
aplikacje mog odczytywa i zapisywa tego typu pliki.
44
Pliki XML s waciwie plikami tekstowymi skompresowanymi za pomoc narzdzia

ZIP. Jeli zmienisz nazw jednego z tych nich w taki sposb, e bdzie mia rozszerzenie .zip, jego zawarto sprawdzisz przy uyciu dowolnego z kilku programw
kompresujcych dane (wcznie z tego typu narzdziem wbudowanym w system
Windows). Rzut oka do wntrza skoroszytu Excela moe by interesujcym wiczeniem dla umysw dnych wiedzy.
Pakiet zgodnoci formatu plikw

pakietu Microsoft Office
W normalnej sytuacji osoby, ktre uywaj starszej ni 2007 wersji Excela, nie bd
w stanie otworzy skoroszytw zapisanych z wykorzystaniem nowych formatw plikw
Excela. Jednak na szczcie Microsoft udostpni darmowe oprogramowanie Compatibility Pack dla pakietw Office 2003 i Office XP.
Jeeli uytkownicy pakietw Office 2003 lub XP zainstaluj Pakiet zgodnoci, bd
mogli otwiera pliki utworzone w MS Office 2007 i pniejszych, a take zapisywa
pliki w nowych formatach. Dotyczy to takich aplikacji, jak Excel, Word i PowerPoint.
Pakiet zgodnoci nie dodaje do starszych wersji Officea adnych nowych funkcji
umoliwia jedynie otwieranie i zapisywanie plikw w nowszych formatach.
W celu pobrania tego narzdzia w polu wyszukiwarki internetowej wprowad sowa
Pakiet zgodnoci Microsoft Office.
Wane jest, aby pamita o ograniczeniach zwizanych z uywaniem rnych wersji
oprogramowania. Nawet jeeli Twj kolega z pracy jest w stanie otworzy wysany mu
plik, to nie ma gwarancji, e wszystkie funkcje bd dziaa poprawnie czy te e zawarto pliku bdzie wyglda dokadnie tak samo.
Sprawdzanie zgodnoci
Jeeli zapiszesz skoroszyt w starszym formacie pliku (takim jak .xls dla wersji wczeniejszych od Excela 2007), arkusz kalkulacyjny automatycznie uruchomi Narzdzie
sprawdzania zgodnoci. Identyfikuje ono elementy skoroszytu, ktre mog straci swoj
funkcjonalno czy w niewielkim zakresie wierno.
Na rysunku 11.1 widoczne jest okno dialogowe Program Microsoft Excel sprawdzanie zgodnoci. Aby ograniczy sprawdzanie zgodnoci do wybranej wersji Excela,
kliknij przycisk Wybierz wersje do pokazania.
W dolnej czci okna widoczna jest lista potencjalnych problemw ze zgodnoci plikw.
Aby wywietli j w bardziej czytelnej formie, kliknij przycisk Kopiuj do nowego
arkusza.
Pamitaj, e problemy ze zgodnoci mog wystpi nawet w przypadku Excela 2007
czy Excela 2010, mimo e oba programy uywaj tego samego formatu plikw, co
45
Rysunek 11.1.
Narzdzie
sprawdzania
zgodnoci
jest przydatne,
gdy chcesz
udostpnia pliki
innym osobom
Excel 2013. Nie mona oczekiwa, e funkcje wprowadzone w najnowszej edycji aplikacji bd dziaa we wczeniejszych wersjach. I tak jeeli dodasz fragmentator do
tabeli (funkcja wprowadzona w Excelu 2013) i udostpnisz taki plik kolegom uywajcym Excela 2010, fragmentator stanie si dla nich niewidoczny. W dodatku formuy
wykorzystujce nowe funkcje arkusza bd zwracay komunikaty bdu. Narzdzie
sprawdzania zgodnoci pomoe zidentyfikowa takie potencjalne problemy.
Sposb 12. Jak zmieni

ustawienia wydruku
Aby wydrukowa arkusz bez zbdnych zabiegw, naley po prostu uy opcji szybkiego
wydruku. Jednym ze sposobw jej uruchomienia jest wybranie kolejno Plik/Drukuj
(zostanie wwczas wywietlony panel Drukuj w widoku Backstage) i kliknicie przycisku Drukuj.
Jeeli jednak domylne ustawienia drukowania nie s odpowiednie, wwczas naley
je dostosowa. Drobne poprawki w ustawieniach drukowania czsto mog znaczco
poprawi wygld drukowanych raportw.
Niestety w Excelu nie ma jednej lokalizacji, w ktrej mona by ustawi wszystkie parametry drukowania. I tak opcje drukowania rozmieszczone s w trzech miejscach:
46
Panel Ustawienia dostpny w widoku Backstage, ktry mona wywietli
wybierajc z menu Plik/Drukuj.

Karta Ukad strony znajdujca si na Wstce.
Okno dialogowe Ustawienia strony widoczne po rozwiniciu grupy Ukad
strony/Ustawienia strony znajdujcej si na Wstce (aby j rozwin, naley

klikn w dolnym prawym rogu). Okno to mona te wywietli z panelu
Drukuj w widoku Backstage.
W tabeli 12.1 znajduje si zestawienie opcji zwizanych z drukowaniem dostpnych
w poszczeglnych lokalizacjach programu Excel 2013.
Tabela 12.1. Gdzie zmieni ustawienia drukowania
Ustawienie
Panel
Drukuj/Ustawienia
Liczba kopii
Wybr drukarki
Wybr elementw
do drukowania
Zaznaczanie obszaru wydruku

Druk 1- lub 2-stronny
Karta Ukad
strony na Wstce
Okno dialogowe
Ustawienia strony
Sortowanie
Orientacja
Rozmiar papieru
Ustawienia marginesw
Rczny podzia strony
Powtarzanie wierszy
i/lub kolumn
Powikszenie
Ukrywanie linii siatki
Ukrywanie nagwkw
wierszy i kolumn
Numerowanie pierwszej
strony
Wyrodkowywanie wydruku
Definiowanie nagwkw
i stopek wraz
z dodatkowymi opcjami
Sposb drukowania
komentarzy
Kolejno wydruku stron
Tryb czarno-biay
47
Tabela 12.1. Gdzie zmieni ustawienia drukowania cig dalszy

Ustawienie
Panel
Drukuj/Ustawienia
Drukowanie bdw
w komrkach
Wywietlanie okna
dialogowego dla
waciwoci drukarki
Karta Ukad strony

na Wstce
Okno dialogowe
Ustawienia strony
X
Powysza tabela moe sprawia wraenie, e drukowanie w Excelu jest trudniejsze ni

w rzeczywistoci. Najwaniejsze, aby pamita, e jeeli nie moesz znale jakiej
opcji drukowania, to zapewne bdzie ona w oknie dialogowym Ustawienia strony.
48
Cz II
Formatowanie
Excel oferuje mnstwo opcji dotyczcych formatowania. Pozwalaj one na atrakcyjne
zaprezentowanie efektw Twojej pracy. W tym rozdziale znajdziesz wskazwki, ktre
pomog Ci w odpowiednim sformatowaniu liczb, tekstw, wartoci daty i czasu oraz
w dostosowaniu wielu innych aspektw wygldu arkusza Excela.
50
Cz II Formatowanie
Spis sposobw
Sposb 13. Scalanie komrek
51
Sposb 14. Wcicie tekstu w komrkach
55
Sposb 15. Uywanie stylw nazwanych
56
Sposb 16. Tworzenie niestandardowych formatw liczbowych
61
Sposb 17. Uywanie niestandardowych formatowa liczb do skalowania wartoci
65
Sposb 18. Tworzenie list punktowanych
67
Sposb 19. Naprzemienne cieniowanie wierszy za pomoc formatowania warunkowego
69
Sposb 20. Formatowanie poszczeglnych znakw w komrce arkusza
71
Sposb 21. Wykorzystanie Malarza formatw
72
Sposb 22. Wstawianie znaku wodnego
74
Sposb 23. Wywietlanie tekstw i wartoci liczbowych w jednej komrce
76
Sposb 24. Zapobieganie podstawianiu czcionek maych rozmiarw
77
Sposb 25. Aktualizowanie starych czcionek
79
51

Scalanie komrek to prosta koncepcja: dwie lub wicej komrek czy si ze sob,
tworzc jedn wiksz. Aby scali komrki, zaznacz je, a nastpnie wybierz ze Wstki
kolejno Narzdzia gwne/Wyrwnywanie/Scal i wyrodkuj. Excel scali zaznaczone
komrki i wywietli zawarto grnej lewej komrki, umieszczajc j w rodku nowo
utworzonej.
Funkcj t stosuje si zwykle po to, aby poprawi wygld arkusza. Na rysunku 13.1
widoczny jest przykadowy arkusz, w ktrym scalono cztery zestawy komrek: C2:I2,
J2:P2, B4:B8 i B9:B13. Dodatkowo w scalonych komrkach w kolumnie B tekst zosta
zorientowany pionowo.
Rysunek 13.1.
W arkuszu znajduj
si cztery zestawy
scalonych komrek
Pamitaj, e scalone komrki mog zawiera tylko jeden rodzaj informacji: wartoci,
tekst lub formu. W przypadku scalania zakresu komrek, w ktrym jest wicej ni
jedna niepusta komrka, Excel wywietli ostrzeenie, e zachowane zostan dane tylko
z grnej lewej komrki.
Aby cofn operacj scalania, zaznacz dan komrk i kliknij przycisk Scal i wyrodkuj.
Pozostae dziaania zwizane ze scalaniem

Przycisk Scal i wyrodkuj moesz rozwin w menu. Gdy klikniesz strzak po prawej
stronie, dodatkowo wywietlone zostan nastpujce opcje:
Scal wszystkie pozwala wybra zakres, a nastpnie utworzy wiele scalonych
komrek po jednej w kadym wierszu danego zakresu.

Scal komrki dziaa tak jak przycisk Scal i wyrodkuj, tyle e zawarto
komrki nie jest wyrodkowywana. Pozostaje rdowe, poziome wyrwnanie.

Rozdziel komrki rozdziela zaznaczone komrki.
Cz II Formatowanie
52
Prost metod na odpowiednie wywietlanie tekstu w scalonych komrkach jest jego

zawijanie. Aby zawin go w scalonej komrce, zaznacz j, a nastpnie wybierz Narzdzia gwne/Wyrwnanie/Zawijaj tekst. Jeli chcesz dostosowa pooenie tekstu
w komrce, uyj kontrolek wyrwnywania znajdujcych si na karcie Narzdzia
gwne/Wyrwnywanie.
Na rysunku 13.2 widoczny jest arkusz, w ktrym scalono 171 komrek (w 19 wierszach
i 9 kolumnach). Ich zawarto zostaa sformatowana za pomoc opcji Zawijaj tekst.
Rysunek 13.2. Oto 171 komrek scalonych w jedn
Potencjalne problemy ze scalonymi komrkami

Uytkownicy Excela nierzadko maj gboko zakorzenion niech do scalonych komrek.
Nie stosuj tej funkcji i namawiaj innych, aby rwnie jej unikali. Jeeli jednak bdziesz
zna ograniczenia i potencjalne komplikacje, nie ma powodw, by rezygnowa ze scalania komrek.
Oto kilka rzeczy, o ktrych powiniene pamita:
Nie moesz stosowa scalonych komrek w tabelach (Wstawianie/Tabele/Tabela).
To zrozumiae, poniewa znajdujce si tam dane musz uwzgldnia ukad

kolumn i wierszy. Scalenie komrek w tabeli zniszczy jej spjno.
Zwykle aby dopasowa szeroko wiersza czy kolumny do znajdujcego
si tam tekstu, musisz tylko klikn dwukrotnie nagwek. Jeeli jednak

umieszczono w nich scalone komrki, ta metoda si nie sprawdzi. Pozostaje
Ci samodzielnie dostosowa szeroko kolumn czy wysoko wierszy.
53
Scalone komrki mog rwnie wpywa na wyniki sortowania i filtrowania.
Z tego powodu nie powiniene uywa ich w tabelach. Jeeli wic masz zakres
danych, ktry naley posortowa czy przefiltrowa, unikaj scalania komrek
wewntrz niego.
Wreszcie uycie tej funkcji moe by przyczyn problemw przy stosowaniu
makr pisanych w VBA. I tak jeeli scalisz cztery komrki (A1:D1), instrukcja
VBA zamieszczona poniej spowoduje zaznaczenie czterech kolumn, czyli
zachowa si zupenie niezgodnie z Twoimi intencjami:
Columns("B:B").Select
Odnajdowanie wszystkich scalonych komrek

Aby sprawdzi, czy w arkuszu znajduj si scalone komrki, wykonaj ponisz procedur:
1. Wcinij klawisze Ctrl+F; zostanie otwarte okno dialogowe Znajdowanie
i zamienianie.
2. Upewnij si, e pole Znajd jest puste.
3. Wywietl dodatkowe opcje. W tym celu kliknij przycisk Opcje.
4. Kliknij Format; zostanie wywietlone okno dialogowe Format wyszukiwania.
Moesz w nim dokadnie okreli, jakie parametry formatowania maj by

wyszukiwane.
5. Przejd na kart Wyrwnanie i zaznacz pole Scalaj komrki.
6. Zamknij okno dialogowe Format wyszukiwania. W tym celu uyj przycisku OK.
7. W oknie dialogowym Znajdowanie i zamienianie kliknij Znajd wszystko.
Excel zaprezentuje list wszystkich scalonych komrek w arkuszu (rysunek 13.3). Gdy
klikniesz dany adres, scalone komrki zostan podwietlone.
Rozdzielanie wszystkich scalonych komrek

Oto prosty sposb na rozczenie wszystkich scalonych komrek w arkuszu:
1. Zaznacz wszystkie komrki w arkuszu. Aby szybko to zrobi, kliknij ikon
trjkta znajdujc si na przeciciu nagwkw wierszy i kolumn.

2. Przejd do karty Narzdzia gwne.
3. Jeeli polecenie Scal i wyrodkuj jest podwietlone, kliknij je.
Jeeli w kroku 3. pozycja Scal i wyrodkuj nie bdzie podwietlona, oznacza to, e
w arkuszu nie ma scalonych komrek. Jeli klikniesz to polecenie przy zaznaczonym
caym arkuszu, wszystkie 17 179 869 184 komrek zostanie scalonych.
Cz II Formatowanie
54
Rysunek 13.3.
Wyszukiwanie
wszystkich scalonych
komrek w arkuszu
Scalanie komrek inne rozwizania

W niektrych przypadkach jako alternatyw do scalania komrek moesz wykorzysta
polecenie Wyrwnaj zaznaczenie do rodka. Jest ono przydatne, kiedy chcesz wyrodkowa tre w kilku kolumnach.
1. Wprowad do komrki tekst, ktry chcesz wyrodkowa.
2. Zaznacz komrk, a take dodatkowe komrki na prawo od niej.
3. Wcinij klawisze Ctrl+1; zostanie wywietlone okno dialogowe Formatowanie
komrek.
4. Przejd na kart Wyrwnanie.
5. W sekcji Wyrwnanie tekstu rozwi list Poziomo i wybierz Wyrwnaj
zaznaczenie do rodka.
6. Zamknij okno dialogowe Formatowanie komrek, klikajc przycisk OK.
Tekst w zaznaczonych komrkach zostanie wyrodkowany.

Jeszcze innym rozwizaniem dotyczcym scalania komrek moe by stosowanie pl
tekstowych. Jest ono szczeglnie przydatne w sytuacji, kiedy zawarto powinna zosta
umieszczona pionowo. Na rysunku 13.4 wida przykadowe pole tekstowe. Jego zawarto jest wywietlana pionowo. Aby wstawi pole tekstowe, wybierz kolejno Wstawianie/Tekst/Pole tekstowe. Nastpnie narysuj prostokt w arkuszu i wprowad do niego
tekst. Za pomoc narzdzi formatowania znajdujcych si na karcie Narzdzia gwne
moesz dostosowa szczegy. Aby wprowadzi inne zmiany (np. ukry tekst), uyj
narzdzi z karty Narzdzia do rysowania/Formatowanie.
Sposb 14. Wcicie tekstu w komrkach
55
Rysunek 13.4. Pole tekstowe jako alternatywa dla scalenia komrek
Sposb 14. Wcicie

tekstu w komrkach
Jak pewnie wiesz, domylnie Excel wyrwnuje tekst do lewej strony, a liczby do prawej. W wikszoci przypadkw wanie takie dziaanie jest podane.
Ale jeeli na prawo od kolumny z liczbami znajdzie si kolumna z tekstem, informacje
mog by trudne do odczytania. Przykad takiej sytuacji widoczny jest na rysunku 14.1.
Wszystkie dane w tabeli zostay sformatowane w domylny sposb. Staaby si ona
czytelniejsza, gdyby przerwa midzy liczbami a tekstem bya wiksza.
Wielu uytkownikw nie wie o tym, e Excel umoliwia wstawianie wcicia, i to zarwno
z lewej, jak i prawej strony danych. Niestety, tego polecenia nie znajdziesz na Wstce.
Powiniene zaznaczy komrki, a nastpnie przej do karty Wyrwnanie w oknie dialogowym Formatowanie komrek (rysunek 14.2). To ostatnie atwo wywietlisz poprzez
kliknicie ikonki ze strzak znajdujcej si w dolnym prawym rogu grupy Narzdzia
gwne/Wyrwnanie.
W kontrolce Wcicie okrelisz, jak bardzo dane maj zosta przesunite. Zwykle wystarczy warto 1, ale oczywicie moesz swobodnie eksperymentowa. Nastpnie za pomoc
listy rozwijanej Poziomo ustal pooenie wcicia: Lewa (Wcicie) lub Prawa (Wcicie).
Gdy klikniesz OK, tekst zostanie przesunity.
Na rysunku 14.3 widoczna jest tabela po wprowadzeniu zmian. Staa si duo czytelniejsza.
Cz II Formatowanie
56
Rysunek 14.1.
Aby poprawi
czytelno tabeli,
zwiksz wcicie tekstu
Rysunek 14.2.
Karta Wyrwnanie
w oknie dialogowym
Formatowanie
komrek
Sposb 15. Uywanie

stylw nazwanych
Od lat jedn z najbardziej niedocenianych funkcji Excela jest moliwo korzystania
ze stylw nazwanych.
57
Rysunek 14.3.
Zastosowanie wcicia
zdecydowanie uatwia
odczytywanie danych
Style nazwane bardzo uatwiaj stosowanie predefiniowanych opcji formatowania do

komrek i ich zakresw. Poza spor oszczdnoci czasu ich uywanie pomaga rwnie
zapewni jednolity wygld wszystkich Twoich arkuszy kalkulacyjnych.
Styl moe definiowa ustawienia maksymalnie szeciu rnych atrybutw (odpowiadaj one kartom okna dialogowego Formatowanie komrek):
format liczb,
wyrwnanie (poziome i pionowe),
czcionka (typ, rozmiar i kolor),
obramowanie,
desenie,
ochrona (blokowanie i ukrywanie).
Prawdziwa potga stylw ujawnia si, gdy zmienisz ktry ze skadnikw uywanego
stylu nazwanego. W takim przypadku wszystkie przypisane do niego komrki automatycznie uwzgldni wprowadzone przez Ciebie modyfikacje. Wyobra sobie, e
stosujesz okrelony styl do kilkudziesiciu komrek rozrzuconych po Twoim arkuszu,
a nastpnie zdajesz sobie spraw z faktu, e komrki te powinny wywietla dane przy
uyciu czcionki o rozmiarze 14 punktw zamiast stosowanej dotd 12-punktowej.
Zmienianie ustawie czcionki kadej komrki z osobna zdecydowanie nie bdzie tu
najlepszym rozwizaniem. Zamiast tego lepiej dokona odpowiednich modyfikacji
w stylu wykorzystywanym przez wszystkie te pola. Spowoduje to automatyczne zastosowanie opcji formatowania do zawartoci kadej z komrek.
Cz II Formatowanie
58
Zastosowanie galerii stylw

Excel oferuje dziesitki predefiniowanych stylw udostpnionych w galerii stylw
(zlokalizowana w obrbie grupy Narzdzia gwne/Style). Rysunek 15.1 prezentuje
predefiniowane style galerii. W celu zastosowania stylu dla zaznaczonej komrki lub
zakresu po prostu kliknij dany styl. Zauwa, e galeria zapewnia podgld. Gdy kursor
myszy umiecisz na stylu, tymczasowo zostanie on uyty dla zaznaczonego obiektu.
W ten sposb moesz zapozna si z efektem zastosowania stylu. Aby efekt by trway,
wystarczy, e klikniesz styl.
Rysunek 15.1.
Uycie galerii
stylw do pracy
ze stylami
nazwanymi
Po zdefiniowaniu stylu dla komrki moesz uy dla niej dodatkowego formatowania,

korzystajc z dowolnej metody formatowania omwionej w tym rozdziale. Zmiany
zwizane z formatowaniem dokonane w komrce nie bd dotyczy innych komrek
korzystajcych z tego samego stylu.
Aby maksymalnie zwikszy warto stylw, najlepiej unika dodatkowego formatowania. Zamiast tego rozwa utworzenie nowego stylu (objaniono to w dalszej czci
niniejszego sposobu).
Modyfikowanie istniejcego stylu

W celu zmiany istniejcego stylu uaktywnij galeri stylw, prawym przyciskiem myszy
kliknij styl, ktry chcesz zmodyfikowa, i z menu podrcznego wybierz polecenie Modyfikuj. Excel otworzy okno dialogowe Styl widoczne na rysunku 15.2. W przykadzie okno
prezentuje ustawienia stylu Normalny (domylny styl w przypadku wszystkich komrek). Definicje stylw zmieniaj si w zalenoci od tego, jaki uaktywniono motyw
dokumentu.
59
Rysunek 15.2.
Zastosowanie okna
dialogowego Style
do zmodyfikowania
stylw nazwanych
Domylnie komrki uywaj stylu Normalny. Poniej przedstawiono procedur umoliwiajc szybk zmian czcionki wykorzystywanej standardowo dla wszystkich arkuszy Twojego skoroszytu. Modyfikacja ta przeprowadzana jest, oczywicie, przy uyciu
moliwoci oferowanych przez style.
1. Kliknij kontrolk Narzdzia gwne/Style komrki/Style.
Excel wywietli list stylw dla aktywnego skoroszytu.

2. Na licie Style prawym przyciskiem myszy kliknij styl Normalny i z menu
wybierz polecenie Modyfikuj.

Excel otworzy okno dialogowe Styl z biecymi ustawieniami stylu Normalny.
3. Kliknij przycisk Formatuj.
Excel wywietli okno dialogowe Formatowanie komrek.

4. Kliknij zakadk Czcionka i wybierz krj oraz rozmiar czcionki, ktr chcesz
zastosowa jako standardow.

5. Wybierz przycisk OK, aby powrci do okna dialogowego Styl.
6. Wybierz przycisk OK, aby zamkn okno dialogowe Styl.
Po wykonaniu wymienionych instrukcji we wszystkich komrkach uywajcych stylu

Normalny czcionka zmieniona zostanie na okrelon przez Ciebie w oknie formatowania. Moesz zmieni dowolne atrybuty formatowania dla kadego stylu.
Tworzenie nowych stylw

Oprcz korzystania z wbudowanych stylw Excela masz moliwo tworzenia wasnych. Taka elastyczno moe by do przydatna, poniewa pozwala w bardzo szybki
i spjny sposb zastosowa ulubione opcje formatowania.
Aby wygenerowa nowy styl na podstawie sformatowanej komrki, wykonaj nastpujce kroki:
Cz II Formatowanie
60
1. Zaznacz komrk i zastosuj dla niej wszystkie ustawienia formatowania, ktre
maj si znale w Twoim nowym stylu.

Moesz skorzysta z dowolnego formatowania dostpnego w oknie dialogowym
Formatowanie komrek.
2. Po sformatowaniu komrki w sposb, ktry Ci odpowiada, uaktywnij galeri
stylw i kliknij przycisk Nowy styl komrki.

Na ekranie pojawi si okno dialogowe Styl (wraz z propozycj oglnej nazwy
stylu). Program Excel wywietli obok etykiety sowa Styl zawiera (wg przykadu),
aby zasygnalizowa, e styl zostanie utworzony na podstawie ustawie biecej
komrki arkusza.
3. W polu Nazwa stylu wprowad nazw nowego stylu.
Pola opcji pokazuj atrybuty formatowania zastosowane aktualnie dla wybranej

komrki. Standardowo wszystkie te pola s zaznaczone.
4. Jeli nie chcesz, aby styl zawiera ktr z kategorii formatowania, moesz
zdj znak zaznaczenia z odpowiadajcego jej pola opcji.

5. Kliknij przycisk OK w celu utworzenia stylu i zamknicia okna dialogowego.
Po wykonaniu powyszych krokw nowy niestandardowy styl bdzie dostpny w galerii

stylw. Niestandardowe style pojawiaj si tylko w przypadku skoroszytu, w ktrym
zostay zdefiniowane. Aby skopiowa tego typu style, zapoznaj si z poniszym punktem.
Opcja Ochrona zawarta w oknie dialogowym Styl decyduje o tym, czy uytkownicy
mog modyfikowa komrki dla wybranego stylu. Z opcji tej bdziesz mg skorzysta
tylko wtedy, gdy uaktywnisz ochron arkusza przez wykonanie polecenia Recenzja/
Zmiany/Chro arkusz.
Scalanie stylw z innych skoroszytw

Wane jest zrozumienie tego, e niestandardowe style s przechowywane razem ze
skoroszytem, w ktrym zostay utworzone. Jeeli zdefiniowae kilka niestandardowych stylw, prawdopodobnie nie bdziesz chcia wykonywa caej pracy majcej na
celu utworzenie kopii tych stylw w kadym nowym skoroszycie Excela. Lepszym
rozwizaniem bdzie scalenie stylw ze skoroszytu, w ktrym wczeniej je utworzono.
Aby scali style z innego skoroszytu, otwrz zarwno skoroszyt zawierajcy style do
scalenia, jak i ten, w ktrym scalone style maj si pojawi. Z poziomu skoroszytu,
w ktrym zamierzasz dokona scalenia, uaktywnij galeri stylw i kliknij przycisk Scal
style. Excel otworzy okno dialogowe Scalanie stylw, ktre prezentuje list wszystkich otwartych skoroszytw. Zaznacz skoroszyt przechowujcy style do scalenia i kliknij przycisk OK. Excel skopiuje style z wybranego skoroszytu do aktywnego skoroszytu.
Moesz utworzy gwny skoroszyt, ktry zawiera wszystkie niestandardowe style.
Dziki temu zawsze bdzie wiadomo, w jakim skoroszycie s scalane style.
61
Sposb 16. Tworzenie

niestandardowych
formatw liczbowych
Mimo e Excel oferuje Ci do wyboru szereg predefiniowanych formatw liczbowych,
moe si okaza, e aden z nich nie spenia do koca Twoich oczekiwa. W takim
przypadku najlepszym rozwizaniem bdzie prawdopodobnie utworzenie wasnego
formatu. Dokonasz tego, korzystajc z przedstawionej na rysunku 16.1 zakadki Liczby,
znajdujcej si w oknie dialogowym Formatowanie komrek. Najprostszym sposobem
wywietlenia tego okna jest uycie kombinacji klawiszy Ctrl+1. Ewentualnie w obrbie grupy Narzdzia gwne/Liczba kliknij kontrolk wywoujc okno dialogowe (jest
to niewielka ikona zlokalizowana z prawej strony etykiety Liczba).
Rysunek 16.1.
Tworzenie
niestandardowego
formatu liczbowego
przy uyciu zakadki
Liczby okna
dialogowego
Formatowanie
komrek
Wielu uytkownikw Excela, i to nawet tych bardziej zaawansowanych, unika tworzenia wasnych formatw liczbowych, poniewa sdz oni, e proces ten jest bardzo
skomplikowany. Prawda jest jednak zupenie inna, bowiem opracowywanie niestandardowych formatw wydaje si zdecydowanie trudniejsze, ni jest w rzeczywistoci.
Format liczbowy tworzy si poprzez podanie serii kodw definiujcych cig formatw
liczby. Aby okreli niestandardowy format, powiniene postpowa wedug nastpujcych instrukcji:
1. Zastosuj kombinacj klawiszy Ctrl+1, eby wywietli okno dialogowe
2. Kliknij zakadk Liczby i wybierz z listy kategori Niestandardowe.
3. Wprowad swj wasny format liczbowy, korzystajc z pola tekstowego Typ:.
62
Cz II Formatowanie
W tabelach 16.1 i 16.2 znajdziesz kilka przykadw kodw, ktrych moesz

uy w celu opracowania niestandardowych formatw liczb.
4. Kliknij przycisk OK, aby zamkn okno dialogowe Formatowanie komrek.
Czci cigu definiujcego format liczbowy

Cig niestandardowego formatu umoliwia Ci podanie rnych kodw dla nastpujcych
czterech kategorii wartoci: liczb dodatnich, liczb ujemnych, wartoci zerowych oraz
tekstw. Podczas wprowadzania cigu powiniene oddzieli znakiem rednika (;) kody
okrelajce jego poszczeglne elementy. Struktura definicji bdzie zatem zoona z czterech elementw oddzielonych od siebie rednikami:
Format wartoci dodatniej; Format wartoci ujemnej; Format wartoci zerowej;
Format wartoci tekstowej
Aby okreli, z ilu powyszych elementw powinien skada si cig definiujcy

format liczbowy, postpuj wedug nastpujcych wskazwek:
Jeli podasz tylko jeden element definicji, ten sam niestandardowy cig
formatujcy bdzie stosowany dla kadego typu wartoci.

Jeeli wprowadzisz dwie czci definicji, pierwsza z nich bdzie uywana
w przypadku wartoci dodatnich i zerowych, za druga zostanie zastosowana

dla wartoci ujemnych.
Jeli podasz trzy czci cigu definiujcego format, pierwsza zostanie
wykorzystana w przypadku wartoci dodatnich, druga bdzie uywana

dla wartoci ujemnych, a trzecia w przypadku wartoci zerowych.
Jeeli zdecydujesz si na wprowadzenie wszystkich czterech elementw
definicji, ostatnia cz cigu bdzie stosowana w przypadku danych

tekstowych wprowadzonych do komrki.
Poniej przedstawiony zosta przykad cigu opisujcego niestandardowe formatowanie
liczbowe. Cig ten okrela sposb wywietlania rnego rodzaju wartoci za pomoc
wszystkich czterech elementw definicji:
[Zielony]Standardowy; [Czerwony]Standardowy; [Czarny]Standardowy;
[Niebieski]Standardowy
W przykadzie tym wykorzystano fakt, e do zapisu informacji o kolorze czcionki

uywane s specjalne kody barw. Komrka, dla ktrej zastosowano zdefiniowany w ten
sposb rodzaj formatowania, bdzie wywietlaa swoj zawarto za pomoc rnych
kolorw w zalenoci od typu przechowywanej wartoci. I tak liczby dodatnie bd
w niej wywietlane w kolorze zielonym, liczby ujemne w kolorze czerwonym, zero
bdzie czarne, za teksty otrzymaj barw niebiesk. Przy okazji trzeba wspomnie,
e uycie funkcji formatowania warunkowego Excela jest znacznie lepsz metod okrelania koloru dla komrek na podstawie ich zawartoci.
63
W grnej czci zakadki Liczby znajdujcej si w oknie dialogowym Formatowanie

komrek widoczne jest pole Przykad zawierajce przykadow dan, dla ktrej zastosowano wybrane formatowanie. Podczas opracowywania niestandardowego formatu
liczbowego radz Ci jednak nie zwraca zbyt wielkiej uwagi na wywietlan w tym
polu prbk formatowania, poniewa widoczna bdzie w nim dana aktualnie przechowywana w wybranej przez Ciebie komrce. Dobr praktyk bdzie za sprawdzenie formatowania komrki dla rnego rodzaju informacji, a wic zarwno liczb dodatnich oraz ujemnych, jak i wartoci zerowych oraz tekstw. Proces tworzenia wasnego
formatowania liczb wymaga zwykle kilku prb i wielokrotnego sprawdzania efektw
dziaania poszczeglnych kodw. Za kadym razem, gdy bdziesz edytowa cig
okrelajcy formatowanie, zostanie on dodany do listy zdefiniowanych typw. Po ostatecznym zakoczeniu tworzenia formatu otwrz wic jeszcze raz okno dialogowe Formatowanie komrek w celu usunicia wszystkich zbdnych wpisw wprowadzonych
w czasie wczeniejszych prb.
Kody niestandardowych formatowa liczbowych

W tabeli 16.1 zostay zebrane kody formatowa dostpne przy tworzeniu niestandardowych formatw wraz z ich krtkimi opisami.
W tabeli 16.2 opisano kody uywane do tworzenia niestandardowych formatowa wartoci daty i czasu.
Tabela 16.1. Kody uywane do tworzenia niestandardowych formatowa liczb
Kod
Komentarz
Standardowy
Wywietla liczby, korzystajc ze standardowego formatowania liczbowego.
Okrela, e wywietlane maj by jedynie cyfry znaczce, za nieznaczce

zera powinny by pomijane.
0 (zero)
Okrela wywietlanie nieznaczcych zer w przypadku, gdy liczba skada si

z mniejszej iloci cyfr ni podana w definicji formatowania liczba zer.
Powoduje dodanie spacji dla nieznaczcych zer po obu stronach przecinka

oddzielajcego cz cakowit od uamkowej w taki sposb, aby przecinki
byy wzgldem siebie wyrwnane w przypadku korzystania z czcionki o staej
szerokoci; mona go uy rwnie dla uamkw skadajcych si z rnej
liczby cyfr.
Znak przecinka dziesitnego (oddzielajcego cz cakowit od uamkowej).
Znak procentu.
spacja
Znak separatora tysicy.
E- E+ e- e+
Znaki uywane w notacji naukowej.
$ - + / ( ) :
Powoduj wywietlenie odpowiednich znakw.
Pozwala na wywietlenie znaku znajdujcego si po nim w cigu definiujcym

formatowanie.
Powoduje powtrzenie nastpujcego po nim znaku w taki sposb, aby wypeniona

zostaa caa szeroko kolumny.
spacja
Cz II Formatowanie
64
Tabela 16.1. Kody uywane do tworzenia niestandardowych formatowa liczb cig dalszy
Kod
Komentarz
_ (podkrelenie)
Powoduje pozostawienie pustej przestrzeni o rozmiarze rwnym szerokoci

nastpnego znaku.
"tekst"
Wywietla tekst umieszczony pomidzy znakami cudzysowu.
Znak wypeniajcy dla tekstu.
[kolor]
Umoliwia wywietlanie znakw w okrelonym kolorze; dopuszczalne

s tu nastpujce tekstowe kody kolorw (wielko uytych znakw nie ma
znaczenia): Czarny, Niebieski, Bkitny, Zielony, Amarantowy, Czerwony, Biay
i ty.
[KOLOR n]
Wywietla odpowiedni kolor z palety kolorw; n powinno tu by liczb z zakresu

od 0 do 56.
[warto warunku]
Pozwala na zastosowanie Twoich wasnych kryteriw dla kadego elementu

formatowania liczbowego.
Tabela 16.2. Kody uywane do tworzenia niestandardowych formatowa wartoci daty i czasu
Kod
Komentarz
Wywietla miesic w postaci liczby bez wiodcego zera (1 12).
mm
Wywietla miesic w postaci liczby wraz z wiodcym zerem (01 12).
mmm
Wywietla miesic w postaci skrtu jego nazwy (Sty Gru).
mmmm
Wywietla miesic w postaci jego penej nazwy (Stycze Grudzie).
mmmmm
Wywietla pierwsz liter nazwy miesica (S G).
Wywietla dzie w postaci liczby bez wiodcego zera (1 31).
dd
Wywietla dzie w postaci liczby wraz z wiodcym zerem (01 31).
ddd
Wywietla dzie w postaci skrtu jego nazwy (Pn, Wt, r, Cz, Pt, So, N).
dddd
Wywietla pen nazw dnia (Poniedziaek Niedziela).
yy lub yyyy
Wywietla rok w postaci liczby dwucyfrowej (00 99) lub w postaci penej
czterocyfrowej liczby (1900 9999).
h lub hh
Wywietla godzin w postaci liczby bez wiodcego zera (0 23) lub wraz z nim
(00 23).
m lub mm
Wywietla minut w postaci liczby bez wiodcego zera (0 59) lub wraz z nim
(00 59).
s lub ss
Wywietla sekund w postaci liczby bez wiodcego zera (0 59) lub wraz z nim
(00 59).
[]
Wywietla wartoci godziny wiksze ni 24 lub minut bd te sekund wiksze

ni 60.
AM/PM
Wywietla godziny, korzystajc z czasu 12-godzinnego; brak wskanik AM

lub PM przy wartoci godziny oznacza, e uywany jest zegar 24-godzinny.
Sposb 17. Uywanie niestandardowych formatowa liczb do skalowania wartoci
65
Sposb 17. Uywanie

niestandardowych formatowa liczb
do skalowania wartoci
Jeli masz do czynienia z bardzo duymi liczbami, moesz chcie, aby wartoci te
wywietlane byy w postaci przeskalowanej do tysicy lub milionw, zamiast w oryginalnej formie. Jeli bdziesz chcia np. przedstawi liczb 132 432 145 w milionach,
otrzymasz warto 132,4.
Wywietlanie liczb w postaci przeskalowanej jest moliwe dziki zastosowaniu niestandardowych formatowa liczb. Powoduje to jednoczenie, e we wszelkich obliczeniach wykorzystujcych zawarto komrki uywana bdzie zawsze oryginalna warto
liczby, gdy formatowanie ma wpyw jedynie na sposb jej prezentowania, nie za na
dokadno zapisu. Aby zdefiniowa niestandardowy format liczbowy, zastosuj kombinacj klawiszy Ctrl+1. Wywietli si okno dialogowe Formatowanie komrek. Kliknij
w nim zakadk Liczby i z widocznej tam listy Kategoria: wybierz pozycj Niestandardowe. Cig okrelajcy sposb formatowania bdziesz mg wprowadzi w polu
tekstowym Typ:.
Tabela 17.1 przedstawia przykady niestandardowych formatowa liczb, ktre wywietlaj wartoci w milionach.
Tabela 17.2 zawiera przykady niestandardowych formatowa liczb, ktre przedstawiaj
wartoci w tysicach.
W tabeli 17.3 zebrano przykady niestandardowych formatowa liczb, ktre przedstawiaj wartoci w setkach.
Tabela 17.1. Przykady formatw skalujcych wartoci w milionach
Warto
Format liczby
Warto
wywietlana
123456789
#(spacja)###(spacja)(spacja)
123
1,23457E+11
123 457
1000000
5000000
-5000000
-5
(pusta komrka)
123456789
#(spacja)###,00(spacja)(spacja)
123,46
1,23457E+11
123 457,00
1000000
1,00
5000000
5,00
-5000000
-5,00
Cz II Formatowanie
66
Tabela 17.1. Przykady formatw skalujcych wartoci w milionach cig dalszy

Warto
Format liczby
Warto
wywietlana
,00
123456789
#(spacja)###(spacja)(spacja)"M"
123M
1,23457E+11
123 457M
1000000
1M
-5000000
-5M
123456789
#(spacja)###,0(spacja)(spacja)"M"_);(#(spacja)###,0(spacja)
(spacja)"M");0,0"M"_)
123,5M
1000000
(spacja)"M");0,0"M"_)
1,0M
-5000000
(spacja)"M");0,0"M"_)
(5,0M)
(spacja)"M");0,0"M"_)
0,0M
Tabela 17.2. Przykady formatw skalujcych wartoci w tysicach

Warto
Format liczby
Warto wywietlana
123456
#(spacja)###(spacja)
123
1234565
1 235
-323434
-323
123123,123
123
499
(pusta komrka)
500
500
#(spacja)###,00(spacja)
,50
Tabela 17.3. Przykady formatw skalujcych wartoci w setkach

Warto
Format liczby
Warto wywietlana
546
0","00
5,46
100
0","00
1,00
9890
0","00
98,90
500
0","00
5,00
-500
0","00
-5,00
0","00
0,00
Sposb 18. Tworzenie list punktowanych
67
Sposb 18. Tworzenie

list punktowanych
W edytorach tekstu, takich jak Microsoft Word, tworzenie list punktowanych jest bardzo
proste. Excel nie zosta wyposaony w funkcj tworzenia takich list, ale mona atwo
j imitowa.
Uywanie punktorw
Aby utworzy punktor, wcinij klawisz Alt, a nastpnie wpisz 0149 na klawiaturze
numerycznej. By moe klawiatura, ktrej uywasz, jest pozbawiona czci numerycznej. W takiej sytuacji wcinij klawisz Function i wprowad te same cyfry za pomoc
zwykych klawiszy.
Na rysunku 18.1 widoczna jest lista, w ktrej kada z pozycji zostaa poprzedzona punktorem i znakiem spacji. Wprowadzono dodatkowe formatowanie w postaci zawijania
tekstu. Dla pozycji zajmujcych wicej ni jedn lini wcicie nie jest stosowane.
W przypadku list punktowanych kolejne wiersze s zwykle wcite, dziki czemu zostaj
wyrwnane do pierwszego wiersza.
Rysunek 18.1.
Przed kadym
wierszem wstawiono
znak punktora
Na rysunku 18.2 widoczny jest efekt zastosowania nieco innego podejcia. W tym
przypadku potrzebne s dwie kolumny. W pierwszej z nich: A, znajduj si punktory
sformatowane w taki sposb, aby znajdoway si u gry i po prawej stronie. Tekst zosta
umieszczony w kolumnie B.
Na rysunku 18.2 widoczne jest te inne rozwizanie lista numerowana. W komrkach
zawierajcych liczby zastosowano nastpujce formatowanie (format wprowadzony
za pomoc wybierania kolejno pozycji Formatowanie komrek/Liczby/Niestandardowe):
# ##0.
Jako punktor mona oczywicie zastosowa dowolny znak. Aby wywietli list znakw
(a take wstawi je do arkusza), wybierz kolejno Wstawianie/Symbole/Symbol.
Cz II Formatowanie
68
Rysunek 18.2.
Punktory (lub liczby)
umieszczono
w dodatkowej
kolumnie
Wykorzystanie grafiki SmartArt

Jeszcze innym sposobem tworzenia list punktowanych w Excelu jest wykorzystanie
grafiki SmartArt. Aby wybra styl diagramu do wstawienia w arkuszu, kliknij Wstawianie/Ilustracje/Wstaw grafik SmartArt.
Na rysunku 18.3 widoczny jest diagram Pionowa lista punktowana. Obiekt ten mona
umieci w dowolnym miejscu arkusza oraz zmienia jego rozmiar. W omawianym
przykadzie zminimalizowano formatowanie. Moesz jednak kontrolowa wiele aspektw wygldu grafiki SmartArt.
Rysunek 18.3. Wykorzystanie grafiki SmartArt do tworzenia list punktowanych
Sposb 19. Naprzemienne cieniowanie wierszy za pomoc formatowania warunkowego
69
Sposb 19. Naprzemienne

cieniowanie wierszy za pomoc
formatowania warunkowego
Kiedy tworzysz tabel (Wstawianie/Tabele/Tabela), masz moliwo takiego sformatowania jej, aby co drugi wiersz by wycieniowany. Pozwala to uatwi odczytywanie danych.
W tym sposobie opisano, jak uy formatowania warunkowego do sformatowania co
drugiego wiersza w dowolnym zakresie danych. To dynamiczna technika. Dodanie
lub usunicie wierszy w formatowanym warunkowo zakresie spowoduje automatyczn
aktualizacj zaznaczenia.
Naprzemienne cieniowanie wierszy

Przykad takiego rozwizania widoczny jest na rysunku 19.1. Aby zastosowa cieniowanie dla co drugiego wiersza:
1. Zaznacz zakres do formatowania.
2. Wybierz Narzdzia gwne/Formatowanie warunkowe/Nowa regua. Zostanie
wywietlone okno dialogowe Nowa regua formatowania.

3. Jako typ reguy wybierz opcj Uyj formuy do okrelenia komrek, ktre naley
sformatowa.
4. W polu o nazwie Formatuj wartoci, dla ktrych nastpujca formua jest
prawdziwa wpisz nastpujc regu:

=MOD(WIERSZ();2)=0
5. Kliknij przycisk Formatuj. Zostanie wywietlone okno dialogowe Formatowanie
komrek.
6. Przejd na kart Wypenienie i wybierz kolor ta.
7. Zamknij okna dialogowe Formatowanie komrek i Nowa regua formatowania,
klikajc w nich przycisk OK.

W regule formatowania warunkowego zastosowano dwie funkcje: WIERSZ (zwracajc
numer wiersza) i MOD (zwracajc wynik dzielenia pierwszego argumentu przez drugi).
Dla komrek parzystych MOD zwraca 0 i to one s formatowane.
Aby zamiast wierszy wyrni kolumny, zastp funkcj WIERSZ funkcj NR.KOLUMNY.
Cz II Formatowanie
70
Rysunek 19.1.
Zastosowanie
formatowania
warunkowego
do zaznaczania
co drugiego wiersza
Cieniowanie w ukadzie szachownicy

Ponisza formua jest wariantem omwionej wczeniej. Umoliwia naprzemienne
sformatowanie wierszy i kolumn, dziki czemu osigniesz efekt szachownicy. Na
rysunku 19.2 wida rezultat zastosowania tej reguy.
=MOD(WIERSZ();2)=MOD(NR.KOLUMNY();2)
Rysunek 19.2.
Efekt szachownicy
uzyskany dziki
zastosowaniu
formatowania
warunkowego
Cieniowanie grup wierszy

Oto kolejna wersja cieniowania wierszy. Ponisza formua pozwala oznaczy w taki
sposb wybrane grupy wierszy. Ukad cieniowania bdzie nastpujcy: cztery wiersze
cieniowane, cztery niecieniowane, a po nich kolejne cztery cieniowane itd. Efekt dziaania tej formuy wida na rysunku 19.3.
Sposb 20. Formatowanie poszczeglnych znakw w komrce arkusza
71
Rysunek 19.3.
Zastosowanie
formatowania
warunkowego
do zaznaczania
grup wierszy
=MOD(ZAOKR.DO.CAK((WIERSZ()-1)/4)+1;2)
Aby oznaczy inn liczb wierszy, naley zmieni warto 4 na wybran. I tak ponisza
formua spowoduje zaznaczenie grup dwch wierszy:
=MOD(ZAOKR.DO.CAK((WIERSZ()-1)/2)+1;2)
Sposb 20. Formatowanie

poszczeglnych znakw
w komrce arkusza
Oferowane przez program Excel moliwoci formatowania nie ograniczaj si jedynie
do caych komrek arkusza, a w niektrych przypadkach moe si te okaza przydatne
formatowanie pojedynczych znakw.
Opisana tu technika jest ograniczona tylko do komrek przechowujcych dane
tekstowe. Nie bdziesz jej wic mg zastosowa w przypadku komrek zawierajcych
wartoci liczbowe lub formuy.
Aby zastosowa formatowanie do poszczeglnych znakw acucha tekstowego, powiniene najpierw zaznaczy te znaki. Moesz to zrobi, klikajc i przecigajc kursor
myszki w obszarze pola tekstowego widocznego na pasku formuy. Inn metod bdzie
dwukrotne kliknicie odpowiedniej komrki arkusza, kliknicie wybranego miejsca
w tekcie i przecignicie kursora we waciwym kierunku bezporednio w komrce.
Cz II Formatowanie
72
Bardziej efektywnym sposobem zaznaczania pojedynczych znakw bdzie jednak nacinicie klawisza F2 i skorzystanie z klawiszy strzaek w celu przesunicia kursora we
waciwe miejsce, a nastpnie uycie klawisza Shift i strzaek do zaznaczenia wybranych liter.
Po zaznaczeniu znakw moesz zmieni opcje ich formatowania, korzystajc z kontrolek znajdujcych si na paskach narzdzi. Moesz wic np. sprawi, aby litery byy
wywietlane przy uyciu pogrubionych czy pochylonych czcionek, rnych kolorw
czy nawet rnych krojw czcionek. Jeli klikniesz prawym przyciskiem myszy, pojawi
si minipasek narzdzi, ktrego kontrolki umoliwi zmian formatowania zaznaczonych znakw.
Na rysunku 20.1 przedstawionych zostao kilka komrek zawierajcych przykadowe
formatowania poszczeglnych znakw.
Rysunek 20.1.
Przykady moliwoci
formatowania
poszczeglnych
znakw
Niestety, indeksy grny oraz dolny, czyli dwie przydatne opcje formatowania, nie s
dostpne w obrbie Wstki ani minipaska narzdzi. Jeli zechcesz z nich skorzysta,
bdziesz zmuszony do otwarcia okna dialogowego Formatowanie komrek i wybrania
w nim zakadki Czcionka. W tym celu zaznacz odpowiedni fragment tekstu do sformatowania i nacinij kombinacj klawiszy Ctrl+1.
Sposb 21. Wykorzystanie

Malarza formatw
Zapewne widziae ma ikon pdzla (Malarz formatw), ktra znajduje si na karcie
Narzdzia gwne/Schowek. To prosty sposb na kopiowanie formatowania komrek
jest bardziej uniwersalny, ni mgby przypuszcza.
Uycie Malarza formatw powoduje skopiowanie kadego elementu formatowania
wskazanego zakresu, takiego jak formatowanie liczb, obramowania, scalone komrki
i formatowanie warunkowe.
Malarz formatw podstawy

Oto informacje na temat podstawowego korzystania z Malarza formatw:
Sposb 21. Wykorzystanie Malarza formatw
73
1. Wska komrk z formatowaniem, ktre ma by skopiowane.

2. Wybierz Narzdzia gwne/Schowek/Malarz formatw. Kursor myszy zmieni
si w pdzel, tak aby przypomina Ci, e wczony jest tryb Malarza formatw
(rysunek 21.1).
Rysunek 21.1.
Kopiowanie
formatowania
komrek za pomoc
Malarza formatw
3. Przesu kursor myszy nad inny zakres.

4. Zwolnij przycisk myszy. Spowoduje to zastosowanie skopiowanego
formatowania.
W kroku 2. kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz z minipaska narzdzi ikon
Malarza formatw.
Narzdzie to mona obsugiwa tylko myszk. Nie da si kopiowa i wkleja formatowania za pomoc klawiatury.
Wariacje na temat Malarza formatw

W poprzednio omwionej procedurze po zaznaczeniu zakresu komrek moge skopiowa formatowanie do innego zakresu za pomoc kliknicia jego pojedynczej komrki.
Formatowanie byo powielane do zakresu o ksztacie identycznym z zakresem rdowym.
W kroku 2. po dwukrotnym klikniciu ikony Malarza formatw Excel aktywuje tryb
pracy tego narzdzia, ktry bdzie dziaa, dopki go nie wyczysz. Ta metoda umoliwia kopiowanie formatowania do wielu zakresw komrek. Aby wyczy tryb
Malarz formatw, wcinij klawisz Esc lub ponownie kliknij przycisk aktywujcy opisywane narzdzie.
Cz II Formatowanie
74
Malarz formatw moesz rwnie wykorzysta do usunicia wszelkiego formatowania

z zakresu i przywrcenia komrkom ich podstawowego ksztatu. W tym celu najpierw
wybierz niesformatowan komrk. Nastpnie kliknij przycisk Malarz formatw i przecignij kursor nad zakresem komrek.
Malarz formatw dziaa rwnie z caymi wierszami i kolumnami. Jeli zastosujesz
narzdzie do caych wierszy, skopiujesz take ich wysoko. Tak samo Malarz formatw zadziaa w przypadku kolumn i ich szerokoci; wystarczy wybra na pocztek
jedn lub wicej.
Mechanizm sprawdzi si nawet w przypadku caych arkuszy. I tak aby usun formatowanie z caego arkusza, zaznacz niesformatowan komrk, kliknij ikon Malarza
formatw, a nastpnie przycisk zaznacz wszystko, ktry znajduje si na przeciciu
nagwkw wierszy u kolumn.
Malarz formatw mona te stosowa do ksztatw i innych obiektw, takich jak obrazy.
Zaznacz dan pozycj. Nastpnie kliknij ikon Malarza formatw i inny obiekt. Na
rysunku 21.2 widoczny jest przykad kopiowania formatowania ksztatu.
Cho Malarz formatw jest bardzo uniwersalnym narzdziem, nie zadziaa w przypadku
wykresw.
Rysunek 21.2.
Kopiowanie
formatowania
ksztatw za pomoc
Malarza formatw
Malarz formatw jest przydatny, ale nie wykona czynnoci, ktre moesz zrobi za
pomoc innych narzdzi. I tak przy uycia schowka (Narzdzia gwne/Schowek/Wklej/
Formatowanie) skopiujesz tylko formatowanie.

Znak wodny jest obrazem (lub tekstem) pojawiajcym si na kadej drukowanej stronie.
Znak wodny moe mie posta ledwie widocznego logo lub sw, takich jak WERSJA
ROBOCZA. Cho Excel nie oferuje oficjalnego polecenia drukujcego znak wodny,
75
moesz go doda przez wstawienie obrazu w obrbie nagwka lub stopki strony.
Oto wymagane kroki:
1. Okrel lokalizacj na dysku twardym obrazu, ktry zostanie uyty jako znak
wodny.
2. W celu uaktywnienia widoku ukadu strony kliknij kontrolk Widok/Widoki
skoroszytu/Ukad strony.
3. Kliknij w rodku nagwka.
4. Wywoaj polecenie Narzdzia nagwkw i stopek/Elementy nagwka
i stopki/Obraz, eby wywietli okno dialogowe Wstawianie obrazu.

5. W oknie odnajd i zaznacz obraz, ktry wybrae w kroku 1. Moesz te
skorzysta z lokalizacji sieciowych zaproponowanych przez program. Kliknij

przycisk Wstaw, eby doda obraz.
6. Kliknij poza obrbem nagwka, aby zobaczy obraz.
7. W celu wyrodkowania na stronie obrazu w pionie kliknij w rodku nagwka
i przed kodem &[Obraz] kilkakrotnie nacinij klawisz Enter.

Dowiadczalnie okrel liczb dodatkowych wierszy, ktre trzeba wstawi.
8. Jeli musisz dostosowa obraz (np. rozjani go), kliknij w rodku nagwka,
po czym wywoaj polecenie Narzdzia nagwkw i stopek/Elementy nagwka

i stopki/Formatuj obraz. Za pomoc kontrolek karty Obraz okna dialogowego
Formatowanie obrazu zmodyfikuj odpowiednio obraz.
Moe by konieczne poeksperymentowanie z ustawieniami, eby zapewni
czytelno tekstu w obrbie arkusza.
Rysunek 22.1 przedstawia przykad obrazu nagwka (grafika prezentujca ludzk sylwetk z globem) uytego w charakterze znaku wodnego. Podobny efekt moesz uzyska
dla zwykego tekstu nagwka (np. dla napisu WERSJA ROBOCZA).
Rysunek 22.1. Wywietlanie znaku wodnego na stronie
Cz II Formatowanie
76
Sposb 23. Wywietlanie tekstw

i wartoci liczbowych
w jednej komrce
Jeli zajdzie potrzeba rwnoczesnego wywietlenia w jednej komrce arkusza zarwno
tekstu, jak i liczb, bdziesz mia do dyspozycji trzy rozwizania oferowane Ci przez program Excel. S to:
konkatenacja,
funkcja TEKST,
niestandardowy format liczbowy.
Wyobra sobie np., e w komrce A1 znajduje si liczba, za w jakiej innej komrce

arkusza chciaby wywietli sowo Suma: wraz z wartoci z komrki A1. Wygldaoby
to mniej wicej w taki sposb:
Suma: 594,34
Oczywicie sowo Suma moesz umieci w komrce po lewej stronie. W poniszych

punktach zostay opisane wszystkie trzy metody osignicia tego celu.
Uywanie konkatenacji
Zamieszczona poniej formua czy tekst Suma: z wartoci przechowywan w komrce A1:
="Suma: "&A1
Rozwizanie to jest najprostsze z trzech proponowanych, ale zwizany jest z nim pewien
potencjalny problem. Polega on na tym, e wynikiem dziaania formuy jest acuch
znakowy, a wic zawarto komrki nie bdzie moga by wykorzystana w jakiejkolwiek kolejnej formule liczbowej. Poza tym doczanej wartoci nie mona narzuci
podanego formatu liczbowego. I tak po uyciu formuy otrzymasz nastpujcy tekst:
Suma: 1594,34320933
Uywanie funkcji TEKST

Inna metoda poradzenia sobie z zadaniem czenia tekstu z wartociami liczbowymi
polega na uyciu funkcji TEKST, ktra umoliwia wywietlanie wartoci przy wykorzystaniu okrelonego formatowania liczbowego.
=TEKST(A1;"""Suma: ""0,00")
Wwczas otrzymasz co takiego:

Suma: 1594,34
Sposb 24. Zapobieganie podstawianiu czcionek maych rozmiarw
77
Drugim argumentem funkcji TEKST jest cig definiujcy formatowanie liczb; to dokadnie taki sam typ cigu formatujcego, jaki wykorzystywae przy opracowywaniu niestandardowych formatw liczbowych. Poniewa zastosowano formatowanie, wydaje
si to dobrym rozwizaniem. Jednak mimo e cig ten jest do nieporczny, z uwagi na
konieczno stosowania dodatkowych znakw cudzysowu, z rozwizaniem tym wie
si problem wspomniany w poprzednim punkcie umieszczony w komrce wynik
dziaania formuy nie stanowi wartoci liczbowej.
Uywanie niestandardowego
formatowania liczbowego
Jeli chcesz wywietli w jednej komrce tekst wraz z liczb i nie straci moliwoci
uycia przechowywanej w komrce wartoci w formuach obliczeniowych, powiniene skorzysta z niestandardowego formatowania liczbowego.
Aby doda tekst do wartoci liczbowej, naley po prostu utworzy zwyky cig definiujcy formatowanie i umieci w nim odpowiedni acuch tekstowy ujty w znaki cudzysowu. Zadanie to spenia np. przedstawiony poniej niestandardowy format liczbowy:
"Suma: "0,00
Mimo e w komrce wywietli si tekst, program Excel nadal bdzie traktowa jej
zawarto jako warto liczbow. Dziki temu uyjesz tej komrki do oblicze w innych
formuach.
Sposb 24. Zapobieganie podstawianiu

czcionek maych rozmiarw
Po ustawieniu wielkoci czcionki poniej 8 punktw moesz zauway, e liczby
w kolumnie nie s ju poprawnie formatowane. Dzieje si tak dlatego, e Excel do
wywietlania tekstw maych rozmiarw uywa innych czcionek (nieproporcjonalnych). W normalnej sytuacji kada cyfra zuywa tyle samo miejsca w poziomie. Dlatego wanie kolumny s tak adnie wyrwnane. Ale w przypadku czcionek proporcjonalnych cyfry maj rne rozmiary. I tak 1 jest wsze od 0.
Na rysunku 24.1 wida arkusz z kolumnami cyfr o rnych rozmiarach. Problem nie
wystpuje, dopki nie uywasz czcionki o rozmiarze mniejszym ni 8 punktw.
W kolumnie E (7 punktw) cyfra 1 zajmuje mniej miejsca. W kolumnie F (6 punktw)
cyfry 5 i 7 rwnie zajmuj mniej miejsca.
Do podstawiania czcionek dochodzi rwnie podczas zmiany rozmiaru arkusza za
pomoc suwaka umieszczonego na pasku stanu. Pomniejszenie niekiedy powoduje
wywietlenie serii znakw #####. Moment zamiany czcionek moe si rni i zaley
od oryginalnego rozmiaru czcionki. W przypadku znakw o wielkoci 11 punktw
nastpi to wwczas, gdy pomniejszenie przekroczy granic 75%.
Cz II Formatowanie
78
Rysunek 24.1.
Rne rozmiary
czcionek
zastpowanie
czcionek jest wczone
Moesz zablokowa mechanizm podstawiania czcionek w Excelu, ale wymaga to edycji

rejestru systemowego Windowsa.
Edytowanie rejestru moe by niebezpieczne, dlatego zawsze przed wprowadzeniem
jakichkolwiek zmian powiniene wykona kopi zapasow. Jeeli nie czujesz si zbyt
pewnie w edycji rejestru, poszukaj kogo, komu nie sprawi to problemu. Moesz te
po prostu nie wdraa tego sposobu.
1. Zamknij Excela.
2. Kliknij przycisk Start i uruchom program regedit.exe, czyli Edytor rejestru.
3. W wywietlonym oknie przejd do nastpujcego klucza:
HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Office\15.0\Excel\Options
4. Gdy jest zaznaczony, wybierz z menu Edycja/Nowy/Warto DWORD
(32-bitowa). Zostanie utworzona pozycja o nazwie Nowa warto #1.

5. Kliknij j prawym przyciskiem myszy i z menu wybierz Zmie nazw.
Jako now nazw wpisz: FontSub.
6. Kliknij dwukrotnie FontSub. Zostanie wywietlone okno dialogowe Edytowanie
wartoci DWORD (32-bitowej).

7. Jako Dane wartoci wpisz 0, niezalenie od tego, czy bdzie to w systemie
szesnastkowym, czy dziesitnym (rysunek 24.2).

8. Zamknij okno dialogowe Edytowanie wartoci DWORD (2-bitowej), klikajc
przycisk OK.
9. Wybierz z menu Plik/Zakocz; edytor rejestru zostanie zamknity.
Gdy ponownie uruchomisz Excela, zauwaysz, e program nie stosuje ju podstawiania czcionek. Po wyczeniu tej funkcji teksty ze znakami niewielkich rozmiarw bd
nieco mniej czytelne, za to liczby pozostan odpowiednio wyrwnywane; nie pojawi
si te znaki ####.
Na rysunku 24.3 wida arkusz z rysunku 24.1 po wyczeniu podstawiania czcionek.
79
Rysunek 24.2. Dodawanie nowej wartoci do rejestru Windows

Rysunek 24.3.
Rne rozmiary
czcionek
zastpowanie
czcionek
jest wyczone
Sposb 25. Aktualizowanie

starych czcionek
Podczas instalowania pakietu Microsoft Office do systemu jest dodawanych kilka
nowych czcionek, ktre s wykorzystywane przy tworzeniu nowego skoroszytu. To, jakie
dokadnie czcionki s domylnie uywane, zmienia si w zalenoci od wybranego
motywu dokumentu.
W treci sposobu 10. zamieszczono wicej informacji na temat stosowania motyww
dokumentw.
Cz II Formatowanie
80
Jeeli uywasz domylnego motywu pakietu Office, nowo utworzony skoroszyt Excela
zastosuje dwie nowe czcionki Cambria (dla nagwkw) i Calibri (dla zawartoci
arkuszy). Po otwarciu skoroszytu zapisanego w wersji Excela wczeniejszej ni 2007
stare czcionki (najprawdopodobniej bdzie to Arial) nie bd aktualizowane. Rnica
w wygldzie arkuszy uywajcych starych i nowych czcionek jest diametralna. Gdy
porwnasz arkusz Excela 2003 i arkusz Excela 2010, ten drugi bdzie o wiele bardziej
czytelny i przejrzysty.
Na rysunku 25.1 widoczny jest skoroszyt utworzony w Excelu 2003.
Rysunek 25.1. W tym skoroszycie domyln czcionk jest Arial o wielkoci 10 punktw
Aby uaktualni czcionki skoroszytu utworzonego w poprzedniej wersji Excela, wykonaj nastpujce kroki:
1. Uyj kombinacji klawiszy Ctrl+N, eby utworzy nowy pusty skoroszyt.
2. Uaktywnij skoroszyt, ktrego czcionki zostan uaktualnione.
3. Wybierz Narzdzia gwne/Style/Scal style.
Zostanie wywietlone okno dialogowe Scalanie stylw.

4. Zaznacz skoroszyt utworzony w kroku 1. i kliknij przycisk OK.
Excel zapyta, czy zamierzasz scali style o takich samych nazwach.

5. W odpowiedzi kliknij przycisk Tak.
Procedura zadziaa w przypadku wszystkich komrek z wyjtkiem tych, dla ktrych

okrelono dodatkowe formatowanie, takie jak inny rozmiar czcionki, pogrubienie, kur-
81
sywa, pokolorowany tekst lub cieniowane to. W celu zmiany czcionki w tych komrkach wykonaj nastpujce kroki:
1. Zaznacz dowoln pojedyncz komrk.
2. Wybierz Narzdzia gwne/Edytowanie/Znajd i zaznacz/Zamie, moesz
te uy kombinacji klawiszy Ctrl+H.

Zostanie wywietlone okno dialogowe Znajdowanie i zamienianie.
3. Upewnij si, e widoczne s dwa przyciski Format. Jeli jest inaczej, kliknij
przycisk Opcje, aby rozszerzy okno dialogowe.

4. W celu wywietlenia okna dialogowego Format wyszukiwania kliknij grny
przycisk Format.
5. Uaktywnij kart Czcionka.
6. Z listy pola Czcionka wybierz nazw czcionki, ktra zostanie zastpiona
(prawdopodobnie bdzie to stara czcionka domylna Arial), a nastpnie kliknij

przycisk OK, eby zamkn okno dialogowe Format wyszukiwania.
7. Kliknij dolny przycisk Format, aby wywietli okno dialogowe Format
zastpowania.
8. Uaktywnij kart Czcionka.
9. Z listy pola Czcionka wybierz nazw czcionki, ktra zastpi star czcionk
(prawdopodobnie Calibri), po czym kliknij przycisk OK, eby zamkn okno

dialogowe Format zastpowania.
10. W oknie Znajdowanie i zamienianie kliknij przycisk Zamie wszystko, aby star
czcionk zastpi now.

Na rysunku 25.2 widoczny jest ten sam skoroszyt po wprowadzeniu opisanych zmian.
Rysunek 25.2. W tym skoroszycie domyln czcionk jest Calibri o wielkoci 11 punktw
82
Cz II Formatowanie
Cz III
Podstawowe
formuy i funkcje
Tym, co tak naprawd jest konstytutywne dla arkusza kalkulacyjnego, jest moliwo
tworzenia formu. Podczas lektury niniejszej czci poznasz szereg wskazwek zwizanych z formuami. Spowoduj one, e Twoje skoroszyty stan si bardziej uyteczne
ni kiedykolwiek dotychczas.
Cz III Podstawowe formuy i funkcje
84
Spis sposobw
Sposb 26. Zmiana rozmiaru paska formuy
85
Sposb 27. Kontrolowanie komrek z formuami z dowolnego miejsca arkusza
kalkulacyjnego
86
Sposb 28. Sztuczki z poleceniem Autosumowanie
88
Sposb 29. Kiedy uywa odwoa bezwzgldnych, a kiedy mieszanych
90
Sposb 30. Jak unikn wywietlania bdw w formuach
92
Sposb 31. Tworzenie nazw na poziomie arkusza
94
Sposb 32. Uywanie nazwanych staych
96
Sposb 33. Wysyanie spersonalizowanej poczty elektronicznej z Excela
97
Sposb 34. Wyszukiwanie dokadnej wartoci
99
Sposb 35. Wyszukiwanie dwuwymiarowe
102
Sposb 36. Wyszukiwanie w dwch kolumnach
104
Sposb 37. Wyznaczanie dat dni witecznych
106
Sposb 38. Obliczanie wieku osb
109
Sposb 39. Obsuga dat sprzed roku 1900
110
Sposb 40. Wywietlanie kalendarza w zakresie komrek arkusza
113
Sposb 41. Pobieranie zawartoci ostatniej niepustej komrki w kolumnie lub wierszu
114
Sposb 42. Rne metody zaokrglania liczb
116
Sposb 43. Przeliczanie wartoci midzy rnymi systemami jednostek
119
Sposb 44. Obliczanie liczby unikatowych wpisw w zakresie
120
Sposb 45. Korzystanie z nowej funkcji AGREGUJ
122
Sposb 46. Tworzenie dokadnej kopii zakresu komrek przechowujcych formuy
125
Sposb 47. Funkcja sprawdzania bdw w tle
126
Sposb 48. Dodatek Inquire
128
Sposb 49. Ukrywanie i blokowanie formu
131
Sposb 50. Uywanie funkcji ADR.POR
134
Sposb 51. Edytowanie formu w oknach dialogowych
136
Sposb 52. Konwertowanie zakresu pionowego na tabel
137
Sposb 26. Zmiana rozmiaru paska formuy
85
Sposb 26. Zmiana rozmiaru

paska formuy
We wczeniejszych wersjach Excela edytowanie komrek zawierajcych rozbudowane
formuy czy due iloci tekstu powodowao zasonicie zawartoci arkusza. Na
rysunku 26.1 wida efekt zaznaczenia komrki z obszern treci. Wiele komrek zostao
zasonitych przez rozszerzony pasek formuy. Poczwszy od Excela 2007, problem ten
zosta rozwizany.
Rysunek 26.1. W starszych wersjach Excela edytowanie komrek zawierajcych rozbudowane formuy
czy due iloci tekstu powodowao zasonicie zawartoci arkusza
W pasku formuy w Excelu 2013 wywietlana jest maa strzaka w prawym rogu. Gdy
j klikniesz, pasek zostanie powikszony. Moesz rwnie przecign dolne obramowanie paska i w ten sposb zmieni jego rozmiar. Rwnie przydatna jest kombinacja
klawiszy Ctrl+Shift+U. Umoliwia ona zarwno rozszerzenie paska formuy, jak i powrt
do wywietlania jednego wiersza. Jeeli rozszerzony pasek nie jest wystarczajcy, aby
zaprezentowa cay znajdujcy si w komrce tekst, po prawej stronie pojawi si pasek
przewijania.
Na rysunku 26.2 wida przykad paska formuy ze zmienionym rozmiarem. Rozszerzenie go nie spowodowao zasonicia informacji znajdujcych si w arkuszu. Zamiast
tego s one wywietlane pod paskiem. Pasek formuy moe mie wielko niemal rwn
oknu arkusza (przynajmniej jeden wiersz musi pozosta widoczny).
86
Rysunek 26.2. Zmiana wysokoci paska formuy uatwia edycj formu i tekstu; jednoczenie komrki
arkusza pozostaj widoczne
Moesz rwnie dostosowa szeroko paska formuy. W tym celu kliknij i przecignij trzy kropki znajdujce si na prawo od Pola nazwy. Wraz z poszerzaniem Pola
nazwy zwany bdzie pasek formuy.
Sposb 27. Kontrolowanie komrek

z formuami z dowolnego miejsca
arkusza kalkulacyjnego
Bardzo przydatna moe si czasem okaza moliwo sprawdzania wartoci kilku

kluczowych komrek duego arkusza w czasie dokonywania zmian w rnych jego
komrkach wejciowych. Okno Okno czujki bardzo upraszcza tego typu dziaania.
Korzystajc z tego okna, moesz stale obserwowa dowoln liczb komrek, bez
wzgldu na to, ktry arkusz czy te skoroszyt jest w danej chwili aktywny. Stosowanie omawianej funkcji pozwala znacznie ograniczy konieczno przewijania arkusza
oraz przeczania si midzy arkuszami lub oknami skoroszytu.
Okno czujki podstawowe informacje

W celu wywietlenia okna dialogowego Okno czujki wywoaj polecenie Formuy/
Inspekcja formu/Okno czujki. Aby monitorowa komrk, kliknij przycisk Dodaj
czujk zawarty w oknie Okno czujki, a nastpnie w oknie dialogowym Dodawanie czujki
87
okrel komrk. Po otwarciu okna Dodawanie czujki moesz zaznaczy zakres lub
nacisn klawisz Ctrl i klikn poszczeglne komrki.
Dla kadej komrki uwzgldnionej w Oknie czujki wywietlane bd: nazwa (jeeli
zostaa okrelona), pooenie, bieca warto i formua (jeeli istnieje).
Excel zapamituje komrki dodane do tego okna nawet pomidzy sesjami. Po zamkniciu skoroszytu ze ledzonymi komrkami znikn one z Okna czujki, ale gdy po raz
kolejny otworzysz skoroszyt, pojawi si na nowo.
Na rysunku 27.1 przedstawiono Okno czujki wywietlajce zawarto kilku obserwowanych komrek.
Rysunek 27.1.
Korzystanie
z narzdzia Okno
czujki w celu
kontrolowania
zawartoci komrek
przechowujcych
formuy
Dostosowywanie Okna czujki

Okno czujki to okienko zada, ktrego sposb wywietlania moesz dostosowa, korzystajc z nastpujcych technik:
Kliknij i przecignij obramowanie okna, aby zmieni jego rozmiar.
Przecignij okienko do krawdzi okna programu Excel w celu zakotwiczenia
go (okno przestanie by swobodne).

Kliknij i przecignij znaki obramowania pl nagwka w celu zmiany szerokoci
kolumn widocznych w oknie. Przecigajc obramowanie w lewo, moesz

cakowicie ukry kolumn.
Kliknij jeden z nagwkw w celu posortowania zawartoci tabeli zgodnie
z danymi umieszczonymi w odpowiadajcej mu kolumnie.
Nawigowanie z wykorzystaniem Okna czujki

Okno czujki moesz te wykorzysta jako narzdzie uatwiajce nawigowanie.
Jeeli musisz czsto przecza si midzy rnymi arkuszami, dodaj do tego
okna komrk z kadego arkusza. Aby aktywowa komrk znajdujc si w Oknie
czujki, kliknij j dwukrotnie.
Niestety, w Excelu 2013 technika ta dziaa tylko w odniesieniu do aktywnych arkuszy.
Oznacza to, e dwukrotne kliknicie komrki znajdujcej si w innym arkuszu nie
przyniesie spodziewanego efektu. Nie wiem, czy to bd programu, czy te zamierzone
dziaanie.
88
Sposb 28. Sztuczki z poleceniem

Autosumowanie
Prawie wszyscy uytkownicy Excela wiedz z pewnoci o istnieniu przycisku Autosumowanie. Polecenie to zlokalizowano w dwch miejscach Wstki w grupach
Narzdzia gwne/Edytowanie i Formuy/Biblioteka funkcji.
Gdy uaktywnisz komrk i klikniesz ten przycisk, program Excel przeprowadzi szybk
analiz danych umieszczonych w komrkach otaczajcych komrk aktywn i zaproponuje Ci utworzenie odpowiedniej formuy wykorzystujcej funkcj SUMA. Jeli zasugerowany zakres jest poprawny, ponownie kliknij przycisk Autosumowanie lub nacinij
klawisz Enter. Spowoduje to wstawienie tej formuy do biecej komrki arkusza, za
wybranie klawisza Esc bdzie oznacza rezygnacj z tego dziaania.
Naley zachowa ostrono, gdy w zaznaczonym zakresie znajduj si puste komrki.
Jeeli program Excel niewaciwie okreli zakres komrek, z ktrych dane maj zosta
zsumowane, moesz go w prosty sposb skorygowa, a nastpnie nacisn klawisz Enter.
Dostp do polecenia Autosumowanie moesz rwnie uzyska za pomoc klawiatury.
Nacinicie kombinacji klawiszy lewy Alt+= odniesie dokadnie taki sam skutek jak
kliknicie przycisku Autosumowanie.
Przycisk Autosumowanie umoliwi Ci wstawienie rwnie innego rodzaju formu.
Widzisz t ma strzak znajdujc si z prawej strony przycisku? Gdy j klikniesz,
bdziesz mia do wyboru cztery dodatkowe funkcje REDNIA, LICZNIK, MAKSIMUM
i MINIMUM (rysunek 28.1). Wybierz jedn z odpowiadajcych im pozycji menu, a zaproponowana zostanie waciwa funkcja. W menu tym widoczna jest jeszcze jedna pozycja,
a mianowicie Wicej funkcji. Kliknicie jej spowoduje otwarcie okna dialogowego
Wstawianie funkcji tego samego, ktre moesz wywoa, wybierajc polecenie
Formuy/Biblioteka funkcji/Wstaw funkcj lub klikajc widoczny w lewej czci paska
formuy przycisk fx.
Rysunek 28.1.
Uycie przycisku
Autosumowanie
do wstawiania
innych funkcji
Sposb 28. Sztuczki z poleceniem Autosumowanie
89
W niektrych sytuacjach (opisanych poniej) funkcja Autosumowanie automatycznie tworzy formuy, nie umoliwiajc uytkownikom sprawdzenia zakresu sumowanych komrek. Dlatego nie powiniene zakada, e Excel poprawnie go okreli.
Poniej znajduje si opis kilku dodatkowych sztuczek, na ktre pozwala Ci przycisk

Autosumowanie:
Jeeli masz zamiar wprowadzi do zakresu komrek podobne formuy
wykorzystujce funkcj SUMA, po prostu zaznacz cay zakres przed wybraniem
przycisku Autosumowanie. Program Excel wstawi do kadej z wybranych

komrek formuy zawierajce odpowiednie funkcje bez dodatkowego pytania
Ci o zgod.
Aby zsumowa zarwno wiersze, jak i kolumny danych tabeli, powiniene
zaznaczy odpowiedni zakres komrek oraz dodatkow kolumn znajdujc

si z prawej strony tego obszaru i dodatkowy wiersz znajdujcy si pod nim,
a nastpnie wybra przycisk Autosumowanie. Excel umieci w nich formuy
obliczajce sumy wartoci pochodzcych z odpowiednich wierszy i kolumn
tabeli danych. Poniewa na rysunku 28.2 zakres, ktry zostanie zsumowany,
to D4:G15, zaznaczyem dodatkowy wiersz i kolumn, eby uzyska zakres
D4:H16. Kliknicie przycisku Autosumowanie powoduje umieszczenie formu
w wierszu 16. i kolumnie H.
Rysunek 28.2.
Zastosowanie
przycisku
Autosumowanie
do wstawienia
dla wierszy i kolumn
formu uywajcych
funkcji SUMA
Jeeli pracujesz z tabel (utworzon za pomoc kontrolki Wstawianie/Tabele/
Tabela), kliknicie przycisku Autosumowanie po zaznaczeniu wiersza poniej

tabeli spowoduje wstawienie dla niej wiersza sumy i utworzenie formu, ktre
zamiast funkcji SUMA stosuj funkcj SUMY.CZCIOWE. Funkcja SUMY.CZCIOWE
dodaje jedynie widoczne komrki tabeli. Przydaje si to w przypadku filtrowania
danych.
Dopki nie zastosujesz innego formatowania dla komrki przechowujcej
formu SUMA, polecenie Autosumowanie bdzie korzystao z tego samego
formatowania, ktre zastosowane byo dla pierwszej komrki nalecej

do podsumowywanego zakresu.
90
Aby utworzy formu SUMA obliczajc sum tylko pewnych wartoci
przechowywanych w kolumnie, zaznacz komrki, ktre maj by zsumowane

(musi to by obszar cigy), a nastpnie kliknij przycisk Autosumowanie. Program
Excel wstawi formu SUMA do pierwszej pustej komrki znajdujcej si pod
zaznaczonym zakresem. Zakres ten musi by cig grup komrek operacja
wielokrotnego zaznaczenia nie jest dozwolona.
Sposb 29. Kiedy uywa odwoa

bezwzgldnych, a kiedy mieszanych
Kiedy tworzysz formu zawierajc odwoanie do innej komrki czy zakresu, zwykle
jest to odwoanie wzgldne. Gdy za kopiujesz j do nowej pozycji, odwoania wzgldne
s aktualizowane. Przyjmijmy, e ponisza formua (zawierajca odwoanie wzgldne)
znajduje si w komrce A13:
=SUMA(A1:A12)
Gdy skopiujesz j do komrki B13, bdzie wyglda nastpujco:

=SUMA(B1:B12)
W wikszoci wypadkw takie aktualizowanie odwoa do komrki jest dziaaniem

podanym. Z tego powodu najczciej uywamy odwoa wzgldnych. Jednak
w pewnych sytuacjach konieczne jest zastosowanie albo odwoa bezwzgldnych, albo
wzgldnych.
Stosowanie odwoa bezwzgldnych

Aby utworzy odwoanie bezwzgldne, umie w nim dwa symbole dolara (jeden przed
oznaczeniem kolumny i jeden przed oznaczeniem wiersza). Oto przykady takich formu:
=$A$1
=SUMA($A$1:$F$24)
Odwoanie bezwzgldne w formule nie zmieni si, nawet jeli skopiujesz j gdzie indziej.
Przyjmijmy, e poniszy cig znakw znajduje si w komrce B13:
=SUMA($B$1:$B$12)
Po skopiowaniu tej formuy do innych komrek odwoanie nie zostanie zmienione.

Skopiowana regua bdzie wskazywa te same komrki, co orygina; w efekcie wynik
dziaania obu okae si taki sam.
Kiedy uywa odwoa bezwzgldnych? Odpowied jest prosta: stosowanie ich powiniene rozwaa tylko wwczas, gdy planujesz kopiowanie formu, ktre maj odwoywa si do tego samego zakresu, co orygina.
Sposb 29. Kiedy uywa odwoa bezwzgldnych, a kiedy mieszanych
91
T zasad najlepiej zilustruje przykad. Na rysunku 29.1 widoczny jest prosty arkusz.
W komrce D2 znajduje si nastpujca formua:
=(B2*C2)*$B$7
Rysunek 29.1. W formule obliczajcej podatek odwoanie powinno by bezwzgldne
Zastosowano w niej odwoanie wzgldne (B2*C2) i bezwzgldne do stawki podatku

($B$7). Tak formu mona skopiowa do komrek znajdujcych si poniej, a wszystkie odwoania pozostan poprawne. I tak po powieleniu jej z komrki D2 do komrki D3
bdzie wygldaa nastpujco:
=(B3*C3)*$B$7
Odwoania do komrek w kolumnach B i C zostay zaktualizowane, ale odwoanie do

komrki B7 ju nie wanie taka bya moja intencja.
Stosowanie odwoa mieszanych

W mieszanych odwoaniach do komrki odwoaniem bezwzgldnym jest wskazanie
wiersza albo komrki (nie zmienia si ono po skopiowaniu formuy w inne miejsce).
Takie odwoania nie s czsto wykorzystywane, ale jak si zaraz okae, stosowanie ich
moe znaczco uatwi prac. Oto dwa przykady odwoa mieszanych:
=$A1
=A$1
W pierwszym odwoanie bezwzgldne dotyczy kolumny (A); odwoanie do wiersza (1)

jest wzgldne. W drugim przykadzie odwoanie do kolumny jest wzgldne, a odwoanie do wiersza bezwzgldne. Na rysunku 29.2 wida arkusz, w przypadku ktrego
zastosowanie mieszanych odwoa bdzie najlepszym rozwizaniem.
92
Rysunek 29.2.
Stosowanie
mieszanych odwoa
do komrek
Formuy w tabeli obliczaj powierzchni w sytuacji, gdy zmienia si jeden parametr.

W komrce C3 znajduje si nastpujcy cig znakw:
=$B3*C$2
Oba odwoania s mieszane. W odwoaniu do komrki B3 odwoanie do kolumny jest

bezwzgldne, a do wiersza wzgldne; w odwoaniu do komrki C2 mamy do czynienia
z odwrotn sytuacj. Dziki temu formu mona kopiowa w kadym kierunku, a wynik
oblicze bdzie poprawny. I tak w komrce F7 znajduje si nastpujcy cig znakw:
=$B7*F$2
Gdyby w komrce C3 zastosowano tylko odwoanie wzgldne lub bezwzgldne, wwczas po skopiowaniu wynik oblicze nie byby poprawny.
Sposb 30. Jak unikn

wywietlania bdw w formuach
Czasem zdarza si, e formuy zwracaj symbole bdw, takie #ADR! czy #DZIEL/0!
Zwykle chcesz wiedzie, gdzie pojawia si usterka, poniewa dziki temu moesz j
naprawi. Jednak w niektrych przypadkach podane moe by ukrycie bdw. Przykad takiej sytuacji widoczny jest na rysunku 30.1.
Rysunek 30.1.
Jeeli brakuje danych,
wwczas w kolumnie
D wywietlane
s symbole bdw
Sposb 30. Jak unikn wywietlania bdw w formuach
93
W kolumnie D znajduj si formuy obliczajce rednie wartoci sprzeday. I tak

w komrce D2 znajduje si nastpujcy cig znakw:
=B2/C2
Stosowanie funkcji JEELI.BD

Jak wida na rysunku, kiedy komrki uyte do oblicze s puste, wywietlany jest
symbol bdu. Moesz ukry te komunikaty za pomoc funkcji JEELI.BD. Wykorzystuje ona dwa argumenty: pierwszym jest wyraenie sprawdzajce, czy wystpi bd,
a drugim warto, ktra zastpuje symbol bdu.
Przedstawiona wczeniej formua mogaby by zapisana nastpujco:
=JEELI.BD(B2/C2,"")
Jak wida na rysunku 30.2, efekt osignity po skopiowaniu nowej wersji formuy jest
nieco przyjemniejszy dla oka.
Rysunek 30.2.
Wykorzystanie funkcji
JEELI.BD
do ukrywania
symboli bdw
Przy okazji powiniene wiedzie, e jako drugiego argumentu funkcji JEELI.BD wolno
uy dowolnego elementu. Nie musi to by cig tekstowy. Rwnie dobrze moesz zdecydowa si na odwoanie.
Funkcja JEELI.BD zostaa wprowadzona w Excelu 2007. Z tego powodu nie
zadziaa we wczeniejszych wersjach programu. Dlatego jeli planujesz udostpnia
swoje skoroszyty osobom korzystajcym z Excela 2003, musisz uy opisanej poniej funkcji CZY.BD.
Stosowanie funkcji CZY.BD

Funkcja CZY.BD jest uywana z funkcj JEELI. We wczeniejszym przykadzie
mgby j zastosowa w komrce D1 w nastpujcy sposb:
=JEELI(CZY.BD(B2/C2);"";B2/C2)
94
Funkcja CZY.BD zwrci warto PRAWDA, jeeli znaleziony zostanie bd. W takim przypadku funkcja JEELI wywoa pusty cig znakw. W przeciwnym razie zwrcona zostanie obliczona warto.
Ta metoda unikania wywietlania symboli bdw jest nieco bardziej skomplikowana
i mniej efektywna, a to dlatego, e gdy zwracany jest bd, formua oblicza dwukrotnie.
Dlatego wanie tej funkcji powiniene uywa tylko wwczas, kiedy trzeba zachowa
zgodno z Excelem 2003; w pozostaych przypadkach stosuj JEELI.BD.
Sposb 31. Tworzenie nazw

na poziomie arkusza
Standardowo, gdy okrelisz nazw komrki lub zakresu komrek, bdzie ona dostpna
we wszystkich arkuszach nalecych do danego skoroszytu. Jeli wic np. utworzysz
nazw SumaRegionu i przypiszesz j do komrki M32 nalecej do arkusza Arkusz1,
z nazwy tej bdziesz mg skorzysta w dowolnej formule znajdujcej si w kadym
z arkuszy biecego skoroszytu. Nazwa taka okrelana jest mianem nazwy poziomu
skoroszytu lub te nazwy globalnej. Standardowo wszystkie nazwy komrek i zakresw
komrek tworzone s jako nazwy poziomu skoroszytu.
Co jednak, jeli w swoim skoroszycie bdziesz mia kilka arkuszy kalkulacyjnych (po
jednym dla kadego regionu) i zechcesz uywa tej samej nazwy, np. wspomnianej
SumaRegionu, w ramach kadego z nich z osobna? W takiej sytuacji powiniene utworzy
nazwy poziomu arkusza, zwane te czasem nazwami lokalnymi.
Aby zdefiniowa lokaln nazw SumaRegionu, powiniene przej do odpowiedniego
arkusza, w ktrym ma ona by widoczna, a nastpnie wykona polecenie Formuy/Nazwy
zdefiniowane/Definiuj nazw. Na ekranie pojawi si okno dialogowe Nowa nazwa.
W polu Nazwa wprowad nazw, a nastpnie za pomoc listy rozwijanej Zakres wybierz
arkusz, w ktrym nazwa obowizuje. Rysunek 31.1 prezentuje proces tworzenia nazwy
poziomu arkusza.
Rysunek 31.1.
Tworzenie nazwy
poziomu arkusza
Nazwy poziomu arkusza moesz rwnie tworzy za pomoc pola Nazwa (zlokalizowane z lewej strony paska formuy). W tym celu zaznacz odpowiedni komrk lub
Sposb 31. Tworzenie nazw na poziomie arkusza
95
ich zakres, kliknij pole nazwy i wpisz w nim wybran nazw. Pamitaj o poprzedzeniu
jej nazw arkusza i znakiem wykrzyknika. Nazwa zostanie zdefiniowana, gdy tylko
naciniesz klawisz Enter. Oto przykad nazwy poziomu arkusza:
Region3!SumaRegionu
Jeeli nazwa arkusza zawiera cho jedn spacj, powiniene umieci t nazw pomidzy znakami apostrofu, jak przedstawiono w poniszym przykadzie:
'Region zachodni'!SumaRegionu
Tworzc w okrelonym arkuszu formu, ktra wykorzystuje nazwy zdefiniowane na

poziomie tego wanie arkusza, nie musisz zawiera jego nazwy w nazwie zakresu.
Nie bdzie te ona widoczna w polu nazwy. Jeli jednak zechcesz skorzysta z nazwy
lokalnej w innym arkuszu kalkulacyjnym, bdziesz zmuszony do uywania caej nazwy,
zoonej z nazwy arkusza, znaku wykrzyknika oraz nazwy zakresu.
Podczas kopiowania arkusza zawierajcego nazwy lokalne one rwnie zostan skopiowane.
Okno dialogowe Meneder nazw wyranie identyfikuje kad nazw przy uyciu jej
zakresu (rysunek 31.2). Jeeli zakresem nazwy nie jest skoroszyt, okno wywietli arkusz,
w ktrym zdefiniowano nazw.
Rysunek 31.2.
Okno Meneder nazw
uatwia odrnianie
nazw poziomu
skoroszytu i poziomu
arkusza
W polu nazwy widoczne s jedynie nazwy zdefiniowane na poziomie danego arkusza

(i oczywicie na poziomie skoroszytu). Podobnie jest z list znajdujc si w wywietlanym po naciniciu klawisza F3 oknie dialogowym Wklejanie nazwy: znajd si
tam wycznie nazwy okrelone dla biecego arkusza, nie bdzie za nazw zdefiniowanych w pozostaych arkuszach nalecych do aktywnego skoroszytu.
96
Sposb 32. Uywanie

nazwanych staych
Teraz opisz zastosowanie bardzo przydatnej techniki pozwalajcej usun z Twoich
arkuszy sporo niepotrzebnego baaganu. Mowa tu o nazwanych staych.
Wyobra sobie arkusz kalkulacyjny uywany do tworzenia faktur i obliczania podatkw zwizanych z okrelonymi wartociami sprzeday. Typowym rozwizaniem przy
opracowywaniu takiego arkusza bdzie umieszczenie wartoci stopy podatkowej w ktrej z komrek, a nastpnie wykorzystanie odwoania do tej komrki w odpowiednich
formuach obliczeniowych. Sposobem na pewne uproszczenie sobie tego zadania bdzie
nadanie komrce przechowujcej warto stopy podatkowej nazwy w rodzaju Stopa
Opodatkowania.
Moesz jednak rwnie zapisa swoj stop podatkow przy uyciu nazwy i unikn
koniecznoci uywania komrki. Na rysunku 32.1 przedstawiono efekt wykonania
nastpujcych krokw:
1. Wykonaj polecenie Formuy/Nazwy zdefiniowane/Definiuj nazw, aby wywoa
okno dialogowe Nowa nazwa.

2. W polu tekstowym Nazwa wprowad odpowiedni nazw dla staej; w tym
przypadku bdzie to StopaOpodatkowania.
3. Jako Zakres podaj Skoroszyt. Jeeli nazwa ma odnosi si tylko do konkretnego
arkusza, wska go w polu Zakres okna dialogowego Nowa nazwa.

4. Kliknij pole Odwouje si do:, usu jego dotychczasow zawarto i zastp
j prost formu w rodzaju =7,5%.
5. Wybierz przycisk OK, aby zamkn okno dialogowe.
Rysunek 32.1.
Definiowanie nazwy
odnoszcej si do staej
Wymienione powyej instrukcje pozwalaj utworzy nazwan formu, ktra nie wykorzystuje adnego odwoania do komrki. Aby j wyprbowa, wpisz do dowolnej komrki
arkusza nastpujc formu:
=StopaOpodatkowania
Ta prosta formua zwraca jedynie warto ,075, czyli rezultat dziaania nazwanej
formuy StopaOpodatkowania. Poniewa formua ta zawsze bdzie zwraca ten sam
Sposb 33. Wysyanie spersonalizowanej poczty elektronicznej z Excela
97
wynik, moesz o niej myle jako o nazwanej staej. Staej tej moesz, oczywicie, uywa w bardziej skomplikowanych formuach, takich jak podana niej:
=A1*StopaOpodatkowania
Nazwana staa moe rwnie zawiera tekst, dziki czemu bdziesz w stanie zdefiniowa sta okrelajc, powiedzmy, nazw firmy. Bdziesz wic np. mg skorzysta
z okna dialogowego Nowa nazwa do utworzenia nastpujcej formuy o nazwie MSFT:
="Microsoft Corporation"
Nastpnie bdziesz mg utworzy w dowolnej komrce arkusza formu typu:

="Roczny raport: "&MSFT
Powysza formua zwraca tekst Roczny raport: Microsoft Corporation.

Nazwy nieodnoszce si do zakresw nie s wywietlane w widocznym na pasku
formuy polu nazwy ani w oknie dialogowym Przechodzenie do, ktre moesz wywoa
klawiszem skrtu F5. Ma to sens, poniewa stae nazwane nie s umieszczone
w jakimkolwiek konkretnym miejscu. Widniej natomiast w wywietlanym po naciniciu klawisza F3 oknie dialogowym Wklejanie nazwy oraz na licie rozwijanej Intellisense, widocznej podczas wpisywania formuy. To rwnie ma swoje uzasadnienie,
bowiem moesz ich uywa w dowolnych formuach.
Jak mona si byo spodziewa, zmiana wartoci staej jest moliwa w dowolnym
momencie przy wykorzystaniu okna dialogowego Meneder nazw (otwierane za pomoc
polecenia Formuy/Nazwy zdefiniowane/Meneder nazw). Wystarczy, e klikniesz przycisk Edytuj, a pojawi si okno dialogowe Edytowanie nazwy. Powiniene w nim jedynie
zmodyfikowa odpowiedni warto, uywajc pola Odwouje si do:. Gdy klikniesz
przycisk OK, program Excel ponownie przeliczy wszystkie formuy odwoujce si do
zmienionej nazwy.
Sposb 33. Wysyanie

spersonalizowanej
poczty elektronicznej z Excela
W niniejszym sposobie opisano metod tworzenia i wysyania wiadomoci pocztowych
wprost z Excela za pomoc funkcji HIPERCZE.
O funkcji HIPERCZE
HIPERCZE tworzy cze do strony internetowej, ktra jest otwierana w domylnej
przegldarce (po klikniciu cza). Funkcja ta ma dwa argumenty: pierwszy to adres
URL, a drugi tekst wywietlany w komrce. Oto przykadowa formua tworzca
cze do mojej strony internetowej:
98
=HIPERCZE("http://spreadsheetpage.com";"Strona Spreadsheet")
Adres URL moe te zawiera adres poczty elektronicznej. Gdy klikniesz funkcj
HIPERCZE, uruchomiony zostanie domylny program pocztowy. Adres znajdzie si
w polu Do. Oto przykad:
=HIPERCZE("mailto:support@example.com";"Obsuga techniczna")
Jeeli w systemie nie jest zdefiniowany domylny klient poczty, a uytkownik wysya
i odbiera wiadomoci za porednictwem serwisw takich jak Gmail czy Outlook.com,
opisana technika nie przyniesie spodziewanych efektw.
Moesz rwnie wprowadzi lini zawierajc temat wiadomoci. Oto przykadowy

pierwszy argument funkcji HIPERCZE z tematem wiadomoci:
"mailto:support@example.com?subject=Pomocy!"
Co wicej moesz wprowadzi krtk wiadomo:

"mailto:support@example.com?subject=Pom mi!&body=Nie rozumiem tego."
Sprawa nieco si komplikuje, jeli chcesz umieci tre wiadomoci w osobnej linii.
W takim przypadku musisz wprowadzi nastpujcy symbol podziau wiersza: %0A.
Oto przykad, w ktrym wstawiono dwa znaki podziau wiersza do treci wiadomoci:
"mailto:support@example.com?subject=Pom mi!&body=Nie rozumiem tego.%0A%0ATwj
klient"
Z technicznego punktu widzenia wszystkie niealfanumeryczne znaki (cznie ze spacjami) powinny by kodowane. Do zakodowania dowolnego cigu tekstowego moesz
uy wprowadzonej w Excelu 2013 funkcji ENCODEURL.
Praktyczne przykady uycia funkcji HIPERCZE

Na rysunku 33.1 widoczny jest arkusz skonfigurowany w taki sposb, aby uatwi wysyanie spersonalizowanych wiadomoci pocztowych wprost z Excela.
Oto opis poszczeglnych komrek:
B1 imi adresata wiadomoci.
B2 adres poczty elektronicznej.
B3 temat wiadomoci.
B4 temat zakodowany za pomoc nastpujcej formuy:
=ENCODEURL(B3)
B5 tre wiadomoci. Tekst w komrce jest zawijany, a podzia wiersza
wprowadzono za pomoc kombinacji Alt+Enter.
99
Rysunek 33.1.
Po klikniciu funkcji
HIPERCZE
w komrce B8
uruchomiony zostanie
domylny program
pocztowy
z wiadomoci
gotow do wysania
B6 tre wiadomoci zakodowana za pomoc nastpujcej formuy:

=ENCODEURL(B5)
B7 pierwszy argument funkcji HIPERCZE utworzony przez poczenie
tekstu z komrek. Formua jest nastpujca:

="mailto:"&B2&"?subject="&(B4)&"&body="&B6&""
B8 zawiera formu wykorzystujc funkcj HIPERCZE.

=HIPERCZE(B7;"Kliknij, by wysa")
Tekst w komrce B7 (pierwszy argument funkcji HIPERCZE) nie moe mie wicej
ni 255 znakw. Jeeli bdzie zbyt dugi, w B8 zostanie wywietlony bd #ARG!.
Na rysunku 33.2 wida efekt dziaania, kiedy jako domylny program ustawiony jest
Windows Live Mail.
Sposb 34. Wyszukiwanie

dokadnej wartoci
Funkcje Excela WYSZUKAJ.PIONOWO i WYSZUKAJ.POZIOMO s bardzo przydatne w sytuacjach, gdy musisz pobra dan ze znajdujcej si w zakresie komrek tabeli, wyszukujc pewn inn warto.
100
Rysunek 33.2. Wiadomo zostaa utworzona za pomoc funkcji HIPERCZE
Klasyczny przykad wykorzystania funkcji wyszukiwania, przedstawiony na rysunku

34.1, stanowi sprawdzanie stopy podatkowej stosowanej przy okrelonej kwocie
dochodw. Tabela wysokoci stp podatkowych zawiera wartoci, ktre odpowiadaj
pewnym przedziaom rocznych zarobkw. Nastpujca formua umieszczona w komrce
B3 przedstawionego arkusza pozwala okreli, jak stop naley zastosowa dla wartoci dochodu wpisanej do komrki B2:
=WYSZUKAJ.PIONOWO(B2;D2:F7;3)
Rysunek 34.1. Korzystanie z funkcji WYSZUKAJ. PIONOWO w celu odnalezienia odpowiedniej stopy
podatkowej
101
Przytoczony tu przykad pokazuje, e funkcje WYSZUKAJ.PIONOWO i WYSZUKAJ.POZIOMO

nie wymagaj znalezienia dokadnej wartoci wrd danych przeszukiwanego zbioru.
Jeli funkcje nie znajd dokadnej wartoci, zwrc dane zwizane z najwiksz wartoci, ale mniejsz od poszukiwanej (dane w kolumnie D powinny by posortowane
w porzdku rosncym). W niektrych przypadkach to Ty bdziesz wymaga odnalezienia wartoci speniajcej dokadnie zadane kryterium wyszukiwania. Bdzie tak
np. w sytuacji, gdy bdziesz szuka okrelonego numeru pracownika.
Aby odnale dane dokadnie speniajce podane kryterium, skorzystaj z dodatkowego
czwartego argumentu wywoania funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO lub WYSZUKAJ.POZIOMO. Jest
to argument opcjonalny i powinien mie wwczas warto FASZ.
Na rysunku 34.2 przedstawiony zosta arkusz zawierajcy tabel, w ktrej umieszczone
s numery pracownikw (w kolumnie D) i ich nazwiska (w kolumnie E). Formua znajdujca si w komrce B, przeszukuje tabel w celu znalezienia numeru pracownika
podanego w komrce B2 i zwraca odpowiednie dla niego nazwisko. Ma ona posta:
=WYSZKUAJ.PIONOWO(B2;D1:E11;2;FASZ)
Rysunek 34.2.
Wyszukiwanie
w przedstawionej
tabeli wymaga
zastosowania
dokadnych
porwna danych
Z uwagi na to, e ostatni argument funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO ma logiczn warto

FASZ, zwraca ona nazwisko pracownika tylko wtedy, gdy znajdzie jego numer w peni
odpowiadajcy wartoci podanej jako kryterium. W innym przypadku formua zwraca
kod bdu #N/D!. Jest to, oczywicie, dziaanie jak najbardziej podane, poniewa
otrzymanie wyniku przyblionego przy wyszukiwaniu okrelonego numeru pracownika
zupenie mija si z celem. Zwr rwnie uwag na fakt, e numery pracownikw
znajdujce si w kolumnie D nie s uoone w kolejnoci rosncej. Jeeli ostatni argument funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO ma warto FASZ, przeszukiwane wartoci nie musz
by uoone w porzdku rosncym.
Jeli w sytuacji, gdy nie zostanie znaleziony poszukiwany numer pracownika, w komrce
wyniku wolisz oglda co innego ni kod bdu #N/D!, powiniene skorzysta z funkcji
JEELI.BD w celu sprawdzenia, czy rezultatem dziaania funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO
nie jest ten wanie bd, a nastpnie uy funkcji CZY.BRAK do zastpienia go jakim
innym tekstem. Zamieszczona poniej formua wykonuje to zadanie, zastpujc kod
bdu #N/D! informacj Nie znaleziono:
=JEELI.BD(WYSZUKAJ.PIONOWO(B2;D1:E11;2;FASZ);"Nie znaleziono")
102
Poniewa funkcj JEELI.BD wprowadzono w Excelu 2007, uyj poniszej formuy,

jeli skoroszyt musi by zgodny z Excelem 2003 i wczeniejszymi wersjami.
=JEELI(CZY.BD(WYSZUKAJ.PIONOWO(B2;D1:E11;2;FASZ));"Nie znaleziono";
WYSZUKAJ.PIONOWO(B2;D1:E11;2;FASZ))

dwuwymiarowe
Wyszukiwanie dwuwymiarowe polega na odnajdowaniu wartoci na przeciciu pewnej
kolumny i wiersza. Tutaj opisano dwie metody przeprowadzania tego typu wyszukiwa.
Uycie formuy
Na rysunku 35.1 przedstawiono arkusz kalkulacyjny, w ktrym znajduje si tabela
zawierajca wartoci sprzeday osignite w poszczeglnych miesicach dla rnych
kategorii produktw. Aby pozna dane dotyczce sprzeday okrelonego towaru
w wybranym miesicu, uytkownik powinien wpisa nazw miesica do komrki B1,
a nazw produktu do komrki B2.
Rysunek 35.1. Tabela przedstawiajca zasad dziaania wyszukiwania dwuwymiarowego
W celu uproszczenia dziaa w arkuszu wykorzystano nastpujce nazwy:

Nazwa
Odnosi si do
Miesic
B1
Produkt
B2
Tabela
D1:H14
ListaMiesicy
D1:D14
ListaProduktw
D1:H1
Sposb 35. Wyszukiwanie dwuwymiarowe
103
Podana niej formua (umieszczona w arkuszu w komrce B4) korzysta z funkcji

PODAJ.POZYCJ do pobrania pozycji miesica w zakresie ListaMiesicy. Jeli wic np.
szukanym miesicem bdzie Stycze, formua zwrci liczb 2, gdy Stycze jest drugim elementem wchodzcym w skad zakresu ListaMiesicy. Jego pierwszym
elementem jest bowiem pusta komrka D1.
=PODAJ.POZYCJ(Miesic;ListaMiesicy;0)
Formua znajdujca si w komrce B5 dziaa w podobny sposb, rnica polega tu

tylko na tym, e przeszukuje ona zakres ListaProduktw w celu sprawdzenia pozycji
okrelonej kategorii towaru.
=PODAJ.POZYCJ(Produkt;ListaProduktw;0)
Ostateczna formua umieszczona w komrce B6 zwraca odpowiedni warto sprzeday. Wykorzystuje w tym celu funkcj INDEKS, podajc zawarto komrek B4 i B5
w charakterze jej argumentw.
=INDEKS(Tabela;B4;B5)
Moesz, oczywicie, poczy wszystkie trzy wymienione wyej formuy w jedn,

otrzymujc nastpujc formu, ktra zwrci, rzecz jasna, ten sam wynik:
=INDEKS(Tabela;PODAJ.POZYCJ(Miesic;ListaMiesicy;0);PODAJ.POZYCJ
(Produkt;ListaProduktw;0))
Uycie bezporedniego przecicia

Druga metoda przeprowadzania wyszukiwania dwuwymiarowego jest duo prostsza,
ale wymaga wczeniejszego utworzenia nazw dla kadego wiersza i dla kadej kolumny
tabeli danych.
Sposobem na szybkie nazwanie wszystkich wierszy i kolumn jest zaznaczenie caej
tabeli i wykonanie polecenia Formuy/Nazwy zdefiniowane/Utwrz z zaznaczenia.
W oknie dialogowym Tworzenie nazw z zaznaczenia okrel, e nazwy maj znajdowa si w grnym wierszu i lewej kolumnie (rysunek 35.2). Kliknij przycisk OK, aby
Excel je utworzy. Po utworzeniu nazw powiniene skorzysta z prostej formuy, ktra
wykona dla Ciebie wyszukiwanie dwuwymiarowe i bdzie miaa nastpujc posta:
=Przytulanki Lipiec
Formua ta uywa operatora przecicia zakresw, ktrym jest spacja. Jej wpisanie
spowoduje w tym przypadku zwrcenie osignitej w lipcu wartoci sprzeday artykuw nalecych do kategorii Przytulanki.
104
Rysunek 35.2.
Automatyczne
tworzenie
zakresw nazw

w dwch kolumnach
Niektre sytuacje wymagaj wyszukiwania prowadzonego jednoczenie w dwch
kolumnach wartoci. Na rysunku 36.1 przedstawiono przykad arkusza, w ktrym istnieje
konieczno przeprowadzenia takiego wanie wyszukiwania.
Rysunek 36.1. Formua umieszczona w tym arkuszu prowadzi wyszukiwanie na podstawie wartoci
znajdujcych si w dwch kolumnach (D i E)
Widoczna w arkuszu tabela zawiera kolumny, z ktrych jedna przechowuje informacje o producentach samochodw, druga o modelach pojazdw, w trzeciej za umieszczono odpowiednie dla nich kody. Opisana tu technika pozwoli Ci wyszuka wartoci
kodw zarwno na podstawie o marki, jaki i modelu samochodu.
Sposb 36. Wyszukiwanie w dwch kolumnach
105
W arkuszu zdefiniowano nastpujce zakresy nazwane:

Nazwa
Odnosi si do
Marka
B1
Model
B2
Kod
F2:F12
Zakres1
D2:D12
Zakres2
E2:E12
Znajdujca si poniej formua tablicowa pozwala na znalezienie kodu odpowiadajcego

podanej marce i modelowi samochodu:
=INDEKS(Kod;PODAJ.POZYCJ(Marka&Model;Zakres1&Zakres2;0))
Pamitaj, e aby wprowadzi formu tablicow, powiniene nacisn kombinacj

klawiszy Ctrl+Shift+Enter zamiast samego klawisza Enter.
Dziaanie tej formuy opiera si na poczeniu zawartoci komrek Marka i Model

i wyszukiwaniu otrzymanego w ten sposb tekstu w tablicy tekstw utworzonych
z poczonych w podobny sposb danych pochodzcych z zakresw Zakres1 i Zakres2.
Alternatywnym rozwizaniem jest utworzenie nowej 2-kolumnowej tabeli wyszukiwania, pokazanej na rysunku 36.2. Cho tabela zawiera te same informacje, co oryginalna tabela, w kolumnie H, powstaej w wyniku zczenia kolumn D i E, znajduj si
dane pochodzce z tych dwch kolumn.
Rysunek 36.2.
Uniknicie
wyszukiwania
w dwch kolumnach
poprzez zczenie
ich w jedn
Po utworzeniu tej nowej tabeli do przeprowadzenia operacji wyszukiwania moesz

zastosowa prostsz formu. Oto ona:
=WYSZUKAJ.PIONOWO(Marka&Model;H2:I12;2)
106
Sposb 37. Wyznaczanie dat

dni witecznych
Okrelenie dat niektrych wit moe by do skomplikowane. Cz z nich jest bardziej ni oczywista, poniewa zawsze wystpuj w tych samych dniach kadego roku,
eby wymieni tu chociaby Nowy Rok czy wito Niepodlegoci. W przypadku tego
typu wit powiniene po prostu skorzysta z funkcji DATA. Aby np. sprawdzi, jakim
dniem tygodnia bdzie Nowy Rok (ktry zawsze przypada 1 stycznia) roku okrelonego za pomoc danej znajdujcej si w komrce A1, naley skorzysta z nastpujcej
formuy:
=DATA(A1;1;1)
Inne wita s zdefiniowane jako okrelone wystpienie pewnego dnia tygodnia w konkretnym miesicu lub s wrcz uzalenione od faz ksiyca. Przykadem moe tu by
wikszo obchodzonych w Polsce wit kocielnych, takich jak Boe Ciao czy
Wielkanoc, bd te niektre z pastwowych wit amerykaskich, takich jak Dzie
Prezydenta czy te wito Dzikczynienia.
Przy tworzeniu wszystkich wymienionych poniej formu zaoono, e warto okrelajca rok (np. 2013) znajduje si w komrce A1. Zwr uwag na fakt, e poniewa
Nowy Rok, wito Wojska Polskiego, wito Niepodlegoci czy Boe Narodzenie
obchodzone s zawsze tego samego dnia roku, obliczenie ich dat sprowadza si do
prostego wywoania funkcji DATA.
Na rysunku 37.1 widoczny jest arkusz zawierajcy wszystkie omwione formuy.
Rysunek 37.1. Formuy obliczajce daty wit we wskazanym roku
Sposb 37. Wyznaczanie dat dni witecznych
107
Nowy Rok
wito to zawsze przypada dnia 1 stycznia, wic odpowiednia dla niego formua bdzie
miaa posta:
=DATA(A1;1;1)
Dzie Martina Luthera Kinga

To amerykaskie wito wypada w trzeci poniedziaek stycznia. Przedstawiona poniej
formua oblicza dat wita Martina Luthera Kinga w roku okrelonym zawartoci
komrki A1:
=DATA(A1;1;1)+JEELI(2<DZIE.TYG(DATA(A1;1;1));7-DZIE.TYG(DATA(A1;1;1))
+2;2-DZIE.TYG(DATA(A1;1;1)))+((3-1)*7)
Dzie Prezydenta
Dzie ten w Stanach Zjednoczonych jest wyznaczony na trzeci poniedziaek lutego.
Dat t w roku zdefiniowanym w komrce A1 mona obliczy, korzystajc z nastpujcej formuy:
+2;2-DZIE.TYG(DATA(A1;2;1)))+((3-1)*7)
Wielkanoc
Wyznaczenie daty Wielkanocy jest do trudne z uwagi na skomplikowany sposb
okrelenia dnia tego wita. Jest to bowiem pierwsza niedziela po pierwszej peni
ksiyca wystpujcej po rwnonocy wiosennej, ktra przypada 21 marca. Przedstawion tu formu znalazem w internecie i szczerze mwic, nie mam pojcia, w jaki
sposb dziaa. Formua nie zadziaa, jeli skoroszyt uywa systemu daty 1904=.
=ZAOKR.D(DATA(A1;5;DZIE(MINUTA(A1/38)/2+56));7)-34
Ponisza wersja jest nieco dusza i rwnie niejasna (dla mnie):

=ZAOKR.D("5/"&DZIE(MINUTA(A1/38)/2+56)&"/"&A1;7)-34
wito Konstytucji 3 Maja

Dziaanie jest tu proste, gdy jak sama nazwa wskazuje wito to przypada zawsze
dnia 3 maja:
=DATA(A1;5;3)
108
Dzie Pamici
W ostatni poniedziaek maja Amerykanie obchodz Dzie Pamici. Formua pozwalajca obliczy dat tego dnia w roku podanym w komrce A1 ma posta:
+2;2-DZIE.TYG(DATA(A1;6;1)))+((1-1)*7)-7
Zwr uwag, e powysza formua oblicza tak naprawd dat pierwszego poniedziaku czerwca okrelonego roku, a nastpnie odejmuje liczb 7 w celu wyznaczenia
poniedziaku o tydzie wczeniejszego, czyli ostatniego w maju.
wito Pracy
wito Pracy obchodzone jest w Stanach Zjednoczonych zupenie innego dnia ni
w Europie, gdy wypada ono w pierwszy poniedziaek wrzenia. Formua wyznaczajca t dat dla roku okrelonego w komrce A1 ma nastpujc posta:
+2;2-DZIE.TYG(DATA(A1;9;1)))+((1-1)*7)
Oczywicie, eby wyznaczy dzie wita Pracy w Polsce, zastosujesz raczej duo prostsz formu o postaci:
=DATA(A1;5;1)
Dzie Krzysztofa Kolumba

To amerykaskie wito przypada na drugi poniedziaek padziernika. Ponisza formua
pozwala na wyznaczenie jego daty w roku okrelonym w komrce A1:
+2;2-DZIE.TYG(DATA(A1;10;1)))+((2-1)*7)
wito Niepodlegoci
wito to ustalono na dzie 11 listopada:
=DATA(A1;11;11)
wito Dzikczynienia
Jedno z najwaniejszych wit w Stanach Zjednoczonych obchodzone jest w czwarty
czwartek listopada. Dat wita Dzikczynienia w roku podanym w komrce A1
mona obliczy przy uyciu nastpujcej formuy:
+5;5-DZIE.TYG(DATA(A1;11;1)))+((4-1)*7)
109
Boe Narodzenie
Jak wiadomo, wito to przypada na dzie 25 grudnia:
=DATA(A1;12;25)

Obliczanie wieku ludzkiego w programie Excel wymaga uycia pewnej sztuczki, poniewa wynik nie zaley wycznie od biecego roku, lecz rwnie od aktualnego dnia,
a sytuacj komplikuj dodatkowo lata przestpne.
Przedstawi tutaj trzy metody obliczania wieku osb. W wykorzystanych do tego celu formuach przyjem zaoenie, e data urodzenia (np. 16/2/1952) znajduje si w komrce B1,
za w komrce B2 umieszczona jest aktualna data (obliczona za pomoc funkcji DZI).
Metoda 1
Ponisza formua odejmuje dat urodzenia od aktualnej daty i dzieli otrzymany wynik
przez liczb 365,25. Funkcja ZAOKR.DO.CAK usuwa cz uamkow rezultatu.
=ZAOKR.DO.CAK((B2-B1)/365,25)
Formua ta nie jest dokadna w stu procentach, poniewa przeprowadza dzielenie przez
redni liczb dni w roku. W niektrych przypadkach zatem zwraca niepoprawne wyniki.
Przykadem moe tu by obliczanie wieku dziecka, ktre ma dokadnie rok; w sytuacji takiej powysza formua zwrci warto 0 zamiast 1.
Metoda 2
Bardziej dokadn metod obliczania wieku bdzie zastosowanie funkcji YEARFRAC.
=ZAOKR.DO.CAK(YEARFRAC(B2;B1))
Funkcja YEARFRAC normalnie jest stosowana w obliczeniach finansowych. Jednak sprawdza si po prostu wietnie w przypadku obliczania wieku. Funkcja okrela cz roku
reprezentowan przez liczb caych dni z przedziau dwch dat. Z kolei ZAOKR.DO.CAK
zwraca liczb cakowit odpowiadajc penemu rokowi.
Metoda 3
Trzecia metoda wyznaczania wieku korzysta z funkcji DATA.RNICA. Ta nieudokumentowana funkcja nie zostaa opisana w systemie pomocy Excela.
=DATA.RNICA(B1;B2;"Y")
110
Informacje o funkcji DATA.RNICA

Oto jedna z tajemnic Excela nieudokumentowana w systemie pomocy funkcja DATA.RNICA.
Chocia informacje na jej temat mona znale w edycji 2000, to nie ma ich ani we wczeniejszych, ani te w pniejszych wersjach programu.
Funkcja ta zostaa wprowadzona w starym arkuszu kalkulacyjnym Lotus 1-2-3. Do Excela
doczono j w celu zachowania zgodnoci z wymienion aplikacj.
DATA.RNICA oblicza rnic midzy dwoma datami i podaje wynik w dniach, miesicach
lub latach. Skadnia funkcji jest nastpujca:
=DATA.RNICA(data1;data2;interwa)
Elementy data1 i data2 to standardowe daty (lub odwoanie do komrek zawierajcych daty);
data1 musi by wczeniejsza lub rwna wartoci data2. Interwa jest cigiem tekstowym
okrelajcym jednostk czasu, ktra bdzie zwracana.
Oto odpowiednie kody:
M liczba penych miesicy midzy data1 a data2.
D liczba dni midzy data1 a data2.
Y liczba penych lat midzy data1 a data2.
Ym liczba miesicy midzy data1 a data2. Nieuwzgldniane s lata, dlatego dobrze
sprawdza si do obliczania dat tego samego roku.
Yd liczba dni midzy data1 a data2. Nieuwzgldniane s lata, dlatego dobrze sprawdza
si do obliczania dat dla tego samego roku.
md: yd liczba dni midzy data1 a data2. Nieuwzgldniane s miesice i lata, dlatego
dobrze sprawdza si do obliczania dat dla tego samego miesica i roku.
Jeli bardzo zaley Ci na dokadnoci, moesz zastosowa nieco zmodyfikowan wersj

tej formuy:
=DATA.RNICA(B1;B2;"Y") & " lata, " &DATA.RNICA(B1;B2;"YM") &
" miesicy, " &DATA.RNICA(B1;B2;"MD") & " dni"
Formua ta zwrci cig znakw podobny do przedstawionego poniej:

33 lata, 8 miesicy, 17 dni
Sposb 39. Obsuga dat

sprzed roku 1900
Wedug programu Excel wiat stworzono 1 stycznia roku 1900. Jeli wic masz do
czynienia z danymi dotyczcymi nieco bardziej zamierzchej przeszoci lub zajmujesz
si genealogi, z pewnoci zauwaysz, e aplikacja nie rozpoznaje wpisywanych dat.
Bdzie to skutkowao np. tym, e data 3 maja 1791 wprowadzona do komrki arkusza
zostanie zinterpretowana jako dana tekstowa, nie za jako warto daty.
Sposb 39. Obsuga dat sprzed roku 1900
111
Niestety, jedyn moliwoci poradzenia sobie z tym ograniczeniem jest wpisywanie

dat wczeniejszych ni 1 stycznia 1900 w formie tekstu. Powoduje to jednak, e nie
bdziesz mg przeprowadza na tego typu informacjach jakichkolwiek dziaa zwizanych z przeliczaniem, bo operacji takich nie moesz, oczywicie, wykonywa na
danych tekstowych. Nie bdziesz zatem w stanie zmieni ich formatowa liczbowych
ani okreli, na jaki dzie tygodnia przypadaa okrelona data. Nie bdziesz te mg
obliczy daty nastpujcej siedem dni pniej.
Zastosowanie trzech kolumn

Jeeli potrzebna Ci jest moliwo sortowania dat wczeniejszych ni rok 1900, bdziesz
musia wprowadza dane dotyczce roku, miesica i dnia do oddzielnych komrek
arkusza. Na rysunku 39.1 przedstawiono prosty przykad zapisu tego typu informacji.
Rysunek 39.1.
Aby umoliwi
sortowanie dat
wczeniejszych
ni rok 1900,
wprowad rok,
miesic i dzie
do osobnych
komrek
W celu chronologicznego uoenia dat wydarze historycznych powiniene najpierw

przeprowadzi sortowanie danych w porzdku rosncym okrelonym dla kolumny D
(Dzie), nastpnie w porzdku rosncym okrelonym dla kolumny C (Miesic), a na
koniec posortowa informacje w porzdku rosncym w kolumnie B (Rok). Wynik takiego
dziaania przedstawiony zosta na rysunku 39.2.
Rysunek 39.2.
Uoenie wydarze
historycznych
w porzdku
chronologicznym
wymaga
przeprowadzenia
a trzech sortowa
Niestety w przypadku dat sprzed roku 1900 nie moesz wykona adnych innych operacji. Na przykad nie ma moliwoci odejmowania w celu okrelenia wieku.
Wykorzystanie opcji niestandardowych

Opracowaem specjalny dodatek o nazwie XDATE, ktry zawiera funkcje napisane
w VBA. Umoliwiaj one obsug dat w zakresie 0100 9999. Narzdzie to moesz
pobra z mojej strony internetowej: http://spreadsheetpage.com.
112
Oto znajdujce si w nim opcje:

XDATE(y;m;d;fmt) zwraca dat dla danego roku, miesica lub dnia.
XDATEADD(xdata1,dni,fmt) dodaje okrelon liczb dni do daty. Jako opcj
mona wprowadzi cig formatujcy dat.

XDATEDIF(xdata1,xdata2) zwraca liczb dni pomidzy dwoma datami.
XDATEYEARDIF(xdate1,xdate2) zwraca liczb penych lat midzy dwoma
datami (przydatne przy obliczaniu wieku).

XDATEYEAR(xdata1) zwraca rok z podanej daty.
XDATEMONTH(xdata1) zwraca miesic z podanej daty.
XDATEDAY(xdata1) zwraca dzie z podanej daty.
XDATEDOW(xdata1) zwraca dzie tygodnia z podanej daty (w postaci liczby
cakowitej z zakresu od 1 do 7).

Na rysunku 39.3 widoczny jest arkusz, w ktrym zastosowano opisane funkcje.
Rysunek 39.3. Zastosowanie funkcji przeznaczonych do obsugi dat sprzed roku 1900
Wymienione funkcje nie uwzgldniaj poprawek wprowadzonych do kalendarza w roku
1582, dlatego te daty dotyczce 15 padziernika 1582 roku mog zwraca nieprawidowe wartoci1.
Inne rozwizania
Jeszcze inne rozwizanie polega na zastosowaniu arkusza obsugujcego daty sprzed
roku 1900. Ten widoczny na rysunku 39.4 pochodzi z Google. Jest to darmowy produkt, ktry uywa tego samego systemu liczb dla dat, co Excel, jednak dla dat sprzed
roku 1900 stosuje liczby ujemne. Arkusz obsuguje daty z zakresu od 1583 do 9956.
W roku 1582 wprowadzono kalendarz gregoriaski. W zwizku z koniecznoci zlikwidowania rnicy

pomidzy nowym kalendarzem a stosowanym dotychczas juliaskim, w padzierniku tego roku
znikny dni od 5 do 14 przyp. tum.
Sposb 40. Wywietlanie kalendarza w zakresie komrek arkusza
113
Rysunek 39.4. Arkusz kalkulacyjny Google radzi sobie z datami sprzed roku 1900
Sposb 40. Wywietlanie kalendarza

w zakresie komrek arkusza
Tutaj znajdziesz opis metody tworzenia w zakresie komrek dynamicznego kalendarza
na dowolny miesic wybranego roku. Na rysunku 40.1 przedstawiono przykadowy
kalendarz tego typu. Zmiana daty widocznej w jego grnej czci spowoduje, e kalendarz zostanie przeliczony od nowa tak, aby wywietlane byy daty dla podanego roku
i miesica.
Aby utworzy ten kalendarz w komrkach B2:H9, postpuj wedug nastpujcych
instrukcji:
1. Zaznacz zakres komrek B2:H2 i scal komrki przez wybranie polecenia
Narzdzia gwne/Wyrwnanie/Scal i wyrodkuj.

2. Do scalonego zakresu wprowad dat.
Ze wzgldu na to, e podany dzie miesica nie bdzie tu mia adnego znaczenia,
dla komrki ustaw niestandardowy format, ktry nie wywietla dnia (mmm-rrrr).
3. Do komrek B3:H3 wpisz skrty nazw dni tygodnia.
4. Zaznacz zakres komrek B4:H9, a nastpnie wpisz podan niej formu.
Pamitaj, e jest to formua tablicowa, wic aby j wprowadzi, zamiast

klawisza Enter bdziesz musia na koniec nacisn kombinacj klawiszy
Ctrl+Shift+Enter.
=JEELI(MIESIC(DATA(ROK(B2);MIESIC(B2);1))<>MIESIC(DATA(ROK(B2);MIESIC(B2);
1)-(DZIE.TYG(DATA(ROK(B2);MIESIC(B2);1))-1)+{0;1;2;3;4;5}*7+{1\2\3\4\5\6\7}
-1);"";DATA(ROK(B2);MIESIC(B2);1)-(DZIE.TYG(DATA(ROK(B2);MIESIC(B2);1))-1)
+{0;1;2;3;4;5}*7+{1\2\3\4\5\6\7}-1)
114
Rysunek 40.1. Pokazany tu kalendarz zosta utworzony za pomoc skomplikowanej formuy tablicowej
5. Zaznacz zakres B4:H9 i wybierz kolejno Narzdzia gwne/Liczby/Wicej.
Zostanie wywietlone okno dialogowe Formatowanie komrek.

6. Wybierz kategori Niestandardowe i wprowad nastpujcy format, ktry
spowoduje wywietlanie tylko dni: d.
7. Dostosuj odpowiednio szeroko kolumn i dobierz wszelkie inne niezbdne
formatowania komrek.
Zmiana miesica i roku w dacie widocznej w grnej czci zakresu spowoduje, e
kalendarz zostanie automatycznie zaktualizowany. Po utworzeniu kalendarza bdziesz
mg skopiowa przechowujcy go zakres komrek i wstawi do kadego innego arkusza
kalkulacyjnego i skoroszytu.
Sposb 41. Pobieranie zawartoci

ostatniej niepustej komrki
w kolumnie lub wierszu
Zamy, e masz pewien arkusz kalkulacyjny, ktry czsto aktualizujesz, dodajc
nowe dane do jego kolumn. Moe Ci si przyda w takiej sytuacji jaka metoda odwoywania si do ostatniej wartoci umieszczonej w okrelonej kolumnie czyli, innymi
sowy, do ostatnio wprowadzonej danej. Opisany poniej sposb pozwoli wykona to
zadanie.
Na rysunku 41.1 przedstawiono przykad. Arkusz ledzi warto trzech funduszy
w kolumnach B:D. Zauwa, e informacje nie s udostpniane jednoczenie. Celem jest
uzyskanie sumy najnowszych danych dla kadego funduszu. Wartoci te s obliczane
w zakresie G4:G6.
Sposb 41. Pobieranie zawartoci ostatniej niepustej komrki w kolumnie lub wierszu
115
Rysunek 41.1.
Uycie formuy w celu
zwrcenia ostatniej
niepustej komrki
w kolumnach B:D
Metoda zliczania komrek

Formuy w komrkach G4, G5 i G6 maj nastpujc posta:
=INDEKS(B:B;ILE.NIEPUSTYCH(B:B))
=INDEKS(C:C;ILE.NIEPUSTYCH(C:C))
=INDEKS(D:D;ILE.NIEPUSTYCH(D:D))
Korzystaj one z funkcji ILE.NIEPUSTYCH do obliczenia liczby niepustych komrek

nalecych do kolumny C. Informacja ta jest nastpnie uywana w charakterze argumentu dla funkcji INDEKS. Jeli zatem w kolumnie B ostatnia warto jest umieszczona
np. w wierszu 6, funkcja ILE.NIEPUSTYCH zwrci liczb 6, za funkcja INDEKS poda szst
warto kolumny.
Formua taka dziaa w wikszoci sytuacji, lecz nie we wszystkich. Jeeli w kolumnie
znajduje si jedna lub wicej pustych komrek rozsianych w jej rnych miejscach,
okrelenie ostatniej niepustej jest troch wikszym wyzwaniem, poniewa funkcja
ILE.NIEPUSTYCH nie uwzgldnia w obliczeniach pustych komrek.
Metoda wykorzystujca formu tablicow

Zadaniu temu jest w stanie sprosta przedstawiona niej formua tablicowa, ktra zwraca
zawarto ostatniej niepustej komrki z pierwszych piciuset wierszy kolumny C
(nawet jeli zawiera ona komrki puste):
=INDEKS(C1:C500;MAX(WIERSZ(C1:C500)*(C1:C500<>"")))
Aby wprowadzi formu tablicow, powiniene nacisn kombinacj klawiszy

Ctrl+ Shift+Enter zamiast samego klawisza Enter.
Moesz, oczywicie, w taki sposb zmodyfikowa podan wyej formu, aby jej dziaanie dotyczyo innej kolumny ni B. Aby to zrobi, powiniene odpowiednio zmieni
wszystkie sze odwoa do niej widocznych w treci formuy.
Nie moesz uy tej reguy w tej samej kolumnie, w ktrej dziaa. Takie jej zastosowanie spowoduje powstanie odwoania cyklicznego. Jednak moesz to zmieni. I tak
116
aby uy funkcji w komrce B1, zmodyfikuj odwoanie w taki sposb, aby zaczynao
si w drugim wierszu, a nie w caej kolumnie. B2:B100 spowoduje, e zwracana bdzie
ostatnia niepusta komrka w danym zakresie.
Zamieszczona niej formua tablicowa jest podobna do zaprezentowanej powyej, ale
zwraca zawarto ostatniej niepustej komrki podanego wiersza (w tym konkretnym
przykadzie jest to wiersz 1):
=INDEKS(1:1;MAX(NR.KOLUMNY(1:1)*(1:1<>"")))
Aby wykorzysta t formu do przeszukiwania innego wiersza, powiniene zmieni

trzy odwoania 1:1 na odwoania odpowiadajce numerowi Twojego wiersza.
Metoda wykorzystujca standardow formu

I na koniec metoda wykorzystujca standardow (nietablicow) formu, w dodatku
nieco tajemnicza. Zwraca ona ostatni niepust komrk w kolumnie B.
=WYSZUKAJ(2;1/(B:B<>"");B:B)
Formua ignoruje bdy wartoci. A zatem jeeli w przypadku ostatniej niepustej komrki
zostanie zwrcony bd w rodzaju #DIV/0!, wwczas jako wynik zwrcona bdzie ostatnia niepusta komrka niegenerujca bdu.
Ponisza formua zwraca ostatni niepust i niebdn komrk w wierszu 1:
=WYSZUKAJ(2;1/(1:1<>"");1:1)
Sposb 42. Rne metody

zaokrglania liczb
Zaokrglanie liczb jest bardzo typow czynnoci przeprowadzan w programie
Excel, dlatego te znajdziesz w nim szereg funkcji umoliwiajcych wykonanie tego
zadania na rne sposoby.
Bardzo wan rzecz jest tu waciwe zrozumienie rnicy midzy zaokrglaniem
wartoci a ich formatowaniem. Gdy formatujesz liczb w taki sposb, aby wywietlana
bya z okrelon iloci miejsc dziesitnych, formuy korzystajce z liczby bd uywa
jej rzeczywistej wartoci, ktra moe si rni od tego, co wida w komrce arkusza.
Gdy zaokrglasz liczb, uywajce jej formuy bd stosowa t wanie zaokrglon
warto.
W tabeli 42.1 przedstawione zostay funkcje oferowane przez program Excel, opracowane z myl o zaokrglaniu wartoci.
Podane w dalszej czci niniejszego sposobu przykady formu pozwol Ci lepiej zrozumie dziaanie rnych metod zaokrglania liczb.
Sposb 42. Rne metody zaokrglania liczb
117
Tabela 42.1. Funkcje Excela suce do zaokrglania liczb

Funkcja
Przeznaczenie
CENA.DZIES
Zmienia cen wyraon w postaci uamkowej na warto w postaci

dziesitnej.
CENA.UAM
Zmienia cen wyraon w postaci dziesitnej na warto w postaci

uamkowej.
LICZBA.CAK
W swoim domylnym dziaaniu obcina liczb do wartoci cakowitej,

usuwajc przy tym ewentualn cz uamkow. Opcjonalny drugi
argument steruje dokadnoci obcinania.
ZAOKR.DO.WIELOKR
Zaokrgla liczb do wielokrotnoci okrelonej liczby.
ZAOKR
Zaokrgla liczb do podanej liczby cyfr po przecinku.
ZAOKR.DO.CAK
Zaokrgla liczb do najbliszej jej wartoci cakowitej.
ZAOKR.DO.NPARZ
Zaokrgla liczby dodatnie w gr (w kierunku od zera), a liczby ujemne

w d (rwnie w kierunku od zera) do najbliszej cakowitej liczby
nieparzystej.
ZAOKR.DO.PARZ
Zaokrgla liczby dodatnie w gr (w kierunku od zera), a liczby ujemne

w d (rwnie w kierunku od zera) do najbliszej cakowitej liczby
parzystej.
ZAOKR.W.D.MATEMATYCZNE
Zaokrgla liczb w d do najbliszej liczby cakowitej lub do podanej

liczby cyfr po przecinku.
ZAOKR.GRA
Zaokrgla liczb w gr (w kierunku od zera) do podanej liczby cyfr

po przecinku.
ZAOKR.D
Zaokrgla liczb w d (czyli w kierunku do zera) do najbliszej

wielokrotnoci okrelonej liczby.
ZAOKR.W.GR.MATEMATYCZNE
Zaokrgla liczb w gr do najbliszej wielokrotnoci okrelonej liczby.
Zaokrglanie do najbliszej wielokrotnoci

okrelonej liczby
Funkcja MROUND przydaje si do zaokrglania wartoci do najbliszej wielokrotnoci okrelonej liczby. Moesz jej wic np. uy w celu zaokrglenia liczby 133 do najbliszej
wielokrotnoci liczby 5. Zamieszczona poniej formua zwrci wwczas warto 135:
= ZAOKR.DO.WIELOKR (133;5)
Zaokrglanie wartoci walutowych

Bardzo czsto zdarzaj si sytuacje, w ktrych konieczne jest zaokrglenie wartoci
walutowych. Nagle okazuje si, e obliczona cena jakiego produktu wynosi np.
45,78923 z. W takiej sytuacji z pewnoci bdziesz chcia zaokrgli otrzyman warto do najbliszego grosza. Moe si to wydawa bardzo atwe, jednak tak si skada,
e dziaanie takie mona przeprowadzi na trzy rne sposoby:
zaokrgli kwot w gr do najbliszego grosza,
zaokrgli kwot w d do najbliszego grosza,
118
zaokrgli kwot do najbliszego grosza w gr lub w d.
Przedstawiona niej formua opracowana zostaa przy zaoeniu, e warto ceny wyraona w zotwkach i groszach umieszczona jest w komrce A1. Zadaniem formuy
jest zaokrglenie tej wartoci do najbliszego grosza. Jeli zatem komrka A1 bdzie
zawiera liczb 12,421 z, formua zwrci warto 12,42 z, a w przypadku wartoci
12,429 zwrci 12,43.
=ZAOKR(A1;2)
Jeeli chcesz, aby wartoci byy zaokrglane w gr do najbliszego grosza, powiniene skorzysta z funkcji ZAOKR.W.GR.MATEMATYCZNE. Znajdujca si poniej formua
uywa jej do zaokrglenia w ten sposb liczby umieszczonej w komrce A1. Wstawienie do tej komrki wartoci 12,421 z spowoduje, e formua zwrci liczb 12,43 z.
=ZAOKR.W.GR.MATEMATYCZNE (A1;0,01)
Jeli Twoim zadaniem jest zaokrglanie wartoci walutowych w d, rozwizaniem

bdzie uycie funkcji ZAOKR.W.D.MATEMATYCZNE. Na przykad zamieszczona poniej
formua pozwala zaokrgli w d liczb przechowywan w komrce A1 w taki sposb,
e warto 12,421 z zostanie przetworzona na 12,42 z.
=ZAOKR.W.D.MATEMATYCZNE (A1;0,01)
Aby zaokrgli w gr warto oznaczajc kwot wyraon w zotwkach do najbliszych piciu groszy, powiniene skorzysta z nastpujcej formuy:
=ZAOKR.W.GR.MATEMATYCZNE (A1;0,05)
Uywanie funkcji ZAOKR.DO.CAK i LICZBA.CAK

Na pozr funkcje ZAOKR.DO.CAK i LICZBA.CAK wydaj si niemal identyczne. Obie
konwertuj dowoln warto liczbow do postaci liczby cakowitej. Rnica polega
jednak na tym, e funkcja LICZBA.CAK po prostu obcina uamkow cz oryginalnej
wartoci, za funkcja ZAOKR.DO.CAK zaokrgla t warto do najbliszej liczby cakowitej
na podstawie uamkowej czci pierwotnej liczby.
W praktyce rnica ta staje si widoczna przy przetwarzaniu liczb ujemnych. Na
przykad ponisza formua zwrci w wyniku swojego dziaania warto -14,0:
=LICZBA.CAK(-14,2)
Kolejna za zwrci liczb -15,0, poniewa warto -14,2 zostanie zaokrglona w d

do najbliszej mniejszej od niej liczby cakowitej:
=ZAOKR.DO.CAK(-14,2)
Funkcja LICZBA.CAK umoliwia podanie dodatkowego (opcjonalnego) argumentu, ktry

przydaje si przy przycinaniu uamkw dziesitnych. Na przykad przedstawiona niej
formua zwraca liczb 54,33, czyli warto przycit do dwch miejsc po przecinku:
=LICZBA.CAK(54,3333333;2)
Sposb 43. Przeliczanie wartoci midzy rnymi systemami jednostek
119
Zaokrglanie do n cyfr znaczcych

W niektrych przypadkach moe Ci si bardzo przyda moliwo zaokrglania wartoci numerycznych do okrelonej liczby cyfr znaczcych. Moesz np. chcie wyrazi
liczb 1 432 187 za pomoc dwch cyfr znaczcych, co oznacza bdzie zamienienie
jej na warto 1 400 000. Z kolei warto 84 356 przedstawiona przy uyciu trzech cyfr
znaczcych przyjmie posta 84 300.
Jeli masz do czynienia z cakowitymi liczbami dodatnimi, przedstawiona poniej
formua zaatwia spraw. Zaokrgla ona liczb przechowywan w komrce A1 do
dwch cyfr znaczcych. Jeeli jednak bdziesz chcia zaokrgla wartoci, uywajc
innej liczby miejsc znaczcych, powiniene zastpi wystpujc w niej liczb 2 odpowiedni wartoci.
=ZAOKR.D(A1;2-D(A1))
W przypadku liczb ujemnych i wartoci nie bdcych liczbami cakowitymi rozwizanie jest nieco bardziej skomplikowane. Zamieszczona niej formua stanowi bardziej uniwersalny sposb zaokrglania wartoci znajdujcej si w komrce A1 do liczby
cyfr znaczcych zapisanej w komrce A2. Formua ta przetwarza poprawnie zarwno
cakowite, jak i niecakowite liczby dodatnie i ujemne.
=ZAOKR(A1;A2-1-ZAOKR.DO.CAK(LOG10(MODU.LICZBY(A1))))
Na przykad, jeli w komrce A1 bdzie znajdowa si liczba 1,27845, a w komrce

A2 warto 3, formua zwrci liczb 1,28000, czyli warto zaokrglon do trzech cyfr
znaczcych.
Sposb 43. Przeliczanie wartoci

midzy rnymi systemami jednostek
Znasz odlego dzielc Nowy Jork od Londynu w milach, jednak potrzebna Ci jest
ta warto wyraona w kilometrach. Jaki jest wspczynnik przeliczania, z ktrego
powiniene skorzysta podczas konwersji tej liczby?
Funkcja KONWERTUJ Excela moe dokonywa konwersji midzy rnymi jednostkami
miary zaliczajcymi si do nastpujcych kategorii:
powierzchnia,
waga i masa,
odlego,
czas,
cinienie,
sia,
informacje,
energia,
moc,
120
magnetyczno,
temperatura,
prdko,
objto.
Funkcja KONWERTUJ wymaga trzech argumentw wartoci poddawanej konwersji

oraz wejciowej i wyjciowej jednostki miary. Jeli np. komrka A1 przechowuje odlego wyraon w milach, w celu skonwertowania mil na kilometry zastosuj nastpujc formu:
= KONWERTUJ (A1;"mi";"km")
Drugi i trzeci argument to skrcone zapisy jednostek miary, ktre wyszczeglniono

w systemie pomocy. Cho niektre skrty s powszechnie uywane, inne nie. Oczywicie musisz zastosowa skrt w niezmienionej postaci. Co wicej, w przypadku skrtw
jednostek istotna jest wielko znakw. W zwizku z tym ponisza formua zwrci bd.
= KONWERTUJ (A1;"Mi";"km")
Funkcja CONVERT jest jeszcze bardziej wszechstronna, ni moe si wydawa. Gdy

uywasz jednostek metrycznych, moesz zastosowa mnonik. Okazuje si, e bazuje
na nim pierwszy zaprezentowany przeze mnie przykad. W przypadku metrw trzecim
argumentem funkcji byby skrt jednostki m. W celu wyraenia wyniku w kilometrach dodaem mnonik k.
W niektrych sytuacjach KONWERTUJ wymaga odrobiny kreatywnoci. I tak jeeli chciaby przeliczy prdko 100 km/h na mile na sekund, powiniene dwa razy uy tej
funkcji w formule:
= KONWERTUJ (100;"km";"mi")/KONWERTUJ (1;"hr";"sec")
W Excelu 2013 zostaa ona znaczco ulepszona i obsuguje teraz dziesitki nowych
jednostek miary.
Jeeli nie jeste w stanie znale jakie jednostki w KONWERTUJ, by moe jest inna funkcja, ktrej mgby uy. W tabeli 43.1 znajduje si lista innych funkcji sucych do
konwersji jednostek.
Sposb 44. Obliczanie liczby

unikatowych wpisw w zakresie
W niektrych sytuacjach moe by konieczne okrelenie liczby unikatowych wpisw
w zakresie. Rysunek 44.1 ilustruje przykad. Kolumna A zawiera list zwierzt. Celem
jest wyznaczenie liczby rnych zwierzt w obrbie listy. Formua znajdujca si
w komrce B2 zwraca warto 8, ktra jest liczb unikatowych zwierzt. Formua
(nawiasem mwic, formua tablicowa) wyglda nastpujco:
Sposb 44. Obliczanie liczby unikatowych wpisw w zakresie
121
Tabela 43.1. Pozostae funkcje do konwersji jednostek

Funkcja
Opis
ARABSKIE*
Konwertuje liczby rzymskie na arabskie.
PODSTAWA*
Konwertuje liczb na form tekstow o okrelonej podstawie.
DWJK.NA.DZIES
Konwertuje liczby w postaci binarnej na liczby w postaci dziesitnej.
DWJK.NA.SM
Konwertuje liczby w postaci binarnej na liczby w postaci semkowej.
DWJK.NA.SZESN
Konwertuje liczby w postaci binarnej na liczby w postaci szesnastkowej.
DZIES.NA.DWJK
Konwertuje liczby w postaci dziesitnej na liczby w postaci binarnej.
DZIES.NA.SZESN
Konwertuje liczby w postaci dziesitnej na liczby w postaci szesnastkowej.
STOPNIE
Konwertuje radiany na stopnie.
SZES.NA.DWJK
Konwertuje liczby w postaci szesnastkowej na liczby w postaci binarnej.
SZES.NA.DZIES
Konwertuje liczby w postaci szesnastkowej na liczby w postaci dziesitnej.
SZES.NA.SM
Konwertuje liczby w postaci szesnastkowej na liczby w postaci semkowej.
SM.NA.DWJK
Konwertuje liczby w postaci semkowej na liczby w postaci binarnej.
SM.NA.DZIES
Konwertuje liczby w postaci semkowej na liczby w postaci dziesitnej.
SM.NA.SZESN
Konwertuje liczby w postaci semkowej na liczby w postaci szesnastkowej.
RADIANY
Konwertuje stopnie na radiany.
* Funkcja wprowadzona w Excelu 2013.

=SUMA(1/LICZ.JEELI(A1:A10;A1:A10))
Rysunek 44.1.
Do okrelenia liczby
unikatowych wpisw
w zakresie uyj
formuy tablicowej
Aby dostosowa j do wasnego arkusza, zmie oba wystpienia wskazanego zakresu

A1:A10.
Aby wprowadzi formu tablicow, powiniene nacisn kombinacj klawiszy
Ctrl+ Shift+Enter zamiast samego klawisza Enter.
Powysza formua jest jednym z tych internetowych klasykw, ktre kr midzy

rnymi witrynami WWW i grupami dyskusyjnymi. Wyrazy uznania dla Davida Hagera,
ktry jako pierwszy wyszed z propozycj takiej formuy.
122
Ta formua tablicowa dziaa wietnie, jeli zakres nie zawiera jednej lub wikszej liczby
pustych komrek. W celu poradzenia sobie z tym problemem ponisza zmodyfikowana
wersja tej formuy tablicowej uywa funkcji JEELI.BD.
=SUMA(JEELI.BD(1/LICZ.JEELI(A1:A10;A1:A10);0))
Powysze formuy dziaaj zarwno w przypadku wartoci, jak i tekstu. Jeli zakres
przechowuje wycznie wartoci liczbowe lub puste komrki (lecz nie tekst), do okrelenia liczby unikatowych wartoci zastosuj nastpujc formu (nie jest formu
tablicow):
=SUMA(L(CZSTO(A1:A10;A1:A10)>0))
Sposb 45. Korzystanie z nowej funkcji

AGREGUJ
Jedn z najbardziej uniwersalnych funkcji dostpnych w programie Excel jest AGREGUJ,
wprowadzona w Excelu 2010. Ma ona wiele zastosowa. Moesz jej uy m.in. do
sumowania wartoci, obliczania redniej i okrelania liczby pozycji. Przydatno tej
funkcji wynika z faktu, e (opcjonalnie) ignoruje ona wartoci w ukrytych wierszach
komrki i wartoci bdw. W niektrych przypadkach AGREGUJ zastpuje zoone formuy tablicowe.
Omawiana funkcja wymaga trzech argumentw, ale czasami potrzebny jest dodatkowy,
czwarty.
Pierwszy argument AGREGUJ to warto z przedziau od 1 do 19, ktra okrela typ obliczenia do wykonania. Zasadniczo typem tym jest jedna z innych funkcji Excela.
W tabeli 45.1 wyszczeglniono te wartoci wraz z odpowiadajcymi im funkcjami.
Drugim argumentem funkcji AGREGUJ jest liczba cakowita z przedziau od 0 do 7, ktra
okrela sposb obsugi ukrytych komrek i bdw. W tabeli 45.2 zestawiono te opcje.
Trzeci argument funkcji AGREGUJ to odwoanie do zakresu z danymi, ktre maj by
agregowane.
Tabela 45.1. Wartoci pierwszego argumentu funkcji AGREGUJ
Numer funkcji
Funkcja
REDNIA
ILE.LICZB
ILE.NIEPUSTYCH
MAX
MIN
ILOCZYN
ODCH.STANDARD.PRBKI
Sposb 45. Korzystanie z nowej funkcji AGREGUJ
123
Tabela 45.1. Wartoci pierwszego argumentu funkcji AGREGUJ cig dalszy

Numer funkcji
Funkcja
ODCH.STAND.POPUL
SUMA
10
WARIANCJA.PRBKI
11
WARIANCJA.POP
12
MEDIANA
13
WYST.NAJCZCIEJ.WART
14*
MAX.K
15*
MIN.K
16*
PERCENTYL.PRZEDZ.ZAMK
17*
KWARTYL.PRZEDZ.ZAMK
18*
PERCENTYL.PRZEDZ.OTW
19*
KWARTYL.PRZEDZ.OTW
* Funkcje wymagajce dodatkowego, czwartego argumentu.
Tabela 45.2. Wartoci drugiego argumentu funkcji AGREGUJ

Opcja
Zachowanie
0 lub pominity
Ignoruj zagniedone funkcje SUMY.CZCIOWE i AGREGUJ
Ignoruj ukryte wiersze oraz zagniedone funkcje SUMY.CZCIOWE i AGREGUJ
Ignoruj wartoci bdw oraz zagniedone funkcje SUMY.CZCIOWE i AGREGUJ
Ignoruj ukryte wiersze, wartoci bdw oraz zagniedone funkcje SUMY.CZCIOWE

i AGREGUJ
Nie ignoruj niczego
Ignoruj ukryte wiersze
Ignoruj wartoci bdw
Ignoruj ukryte wiersze i wartoci bdw

Funkcja SUMY.CZCIOWE ignoruje ukryte dane, lecz tylko wtedy, gdy ukrycie jest wynikiem automatycznego filtrowania tabeli lub zawenia konspektu. Funkcja AGREGUJ
dziaa podobnie, z tym e ignoruje te dane w wierszach, ktre zostay ukryte rcznie. Zauwa, e nie ignoruje ona danych w ukrytych kolumnach. Inaczej mwic,
funkcja AGREGUJ zostaa stworzona wycznie do pracy z zakresami pionowymi.
Na szczcie podczas wprowadzania tej funkcji do formuy Excel wcza mechanizm

autouzupeniania. Na rysunku 45.1 widoczna jest lista z argumentami, ktra pojawia
si automatycznie. Wystarczy wybra argument i wcisn klawisz Tab.
Na rysunku 45.2 przedstawiono przykad ilustrujcy przydatno funkcji AGREGUJ. Arkusz
zawiera wyniki omiu studentw uzyskane przed testem i po jego przeprowadzeniu.
Zauwa, e poniewa Dorota nie wzia udziau w tecie, komrka C4 i D4 zawieraj
wartoci bdu #N/D (wskazujcego niedostpno).
124
Rysunek 45.1.
Autouzupenianie
pozwala
zidentyfikowa
wartoci argumentw
dla funkcji AGREGUJ
Rysunek 45.2.
Uycie funkcji
AGREGUJ
do obliczenia
redniej, gdy zakres
zawiera warto bdu
Komrka D10 zawiera formu, ktra do obliczenia zmiany redniej uywa funkcji
REDNIA i zwraca bd:
=REDNIA(D2:D9)
Formua w komrce D11 korzysta z funkcji AGREGUJ z opcj zignorowania wartoci

bdu:
=AGREGUJ(1;6;D2:D8)
Pamitaj o tym, e funkcja AGREGUJ dziaa tylko w programie Excel 2010 i nastpnych.
Jeli skoroszyt uywajcy tej funkcji zostanie otwarty w poprzedniej wersji Excela,
formua wywietli bd.
Sposb 46. Tworzenie dokadnej kopii zakresu komrek przechowujcych formuy
125
Sposb 46. Tworzenie

dokadnej kopii zakresu komrek
przechowujcych formuy
Gdy kopiujesz komrk zawierajc formu, program Excel dostosowuje do nowego
pooenia w arkuszu wszystkie wystpujce w niej odwoania wzgldne. Powiedzmy,
e komrka D1 przechowuje nastpujc formu:
=A1*B1
Po skopiowaniu tej komrki wystpujce tu dwa odwoania wzgldne zostan odpowiednio zmienione w zalenoci od miejsca przeznaczenia. Jeli formu skopiowan
z komrki D1 umiecisz w komrce D12, przyjmie ona posta:
=A12*B12
Czasami jednak bdziesz chcia wykona dokadn kopi formuy. Jednym ze sposobw osignicia tego celu jest zamiana wszystkich wystpujcych w niej odwoa
wzgldnych na bezwzgldne, co w tym przykadzie oznacza bdzie konieczno zastpienia wpisu =A1*B1 formu =$A$1*$B$1. Inn metod moe by tymczasowe usunicie
znaku rwnoci z formuy, co spowoduje jej zamian na tekst. Nastpnym krokiem
jest wwczas skopiowanie komrki i rczne dodanie symbolu rwnoci do zawartoci
komrek skopiowanej i oryginalnej.
Co jednak naley zrobi w przypadku, gdy masz do czynienia z zakresem zawierajcym bardzo wiele komrek formu i chcesz wykona dokadn kopi ich wszystkich?
Edytowanie kadej komrki z osobna bdzie bardzo mudne i wprowadzi ryzyko popenienia wielu bdw. Istnieje jednak sztuczka umoliwiajca uproszczenie tego zadania. Cho tu uyto edytora Notatnik systemu Windows, moesz skorzysta z dowolnego
edytora tekstu (w tym z programu Microsoft Word).
Zamy, e chcesz wykona dokadn kopi formu znajdujcych si w komrkach
od A1 do D10 arkusza kalkulacyjnego Arkusz1 i chcesz j umieci w komrkach od
A13 do A22 tego samego arkusza. W tym celu powiniene postpowa zgodnie z nastpujcymi instrukcjami:
1. Przecz program Excel w tryb widoku formu.
Aby to zrobi, wybierz kolejno Formuy/Inspekcja formu/Poka formuy.

2. Zaznacz zakres do skopiowania.
W tym przypadku jest to zakres A1:D10 arkusza Arkusz1.

3. Zastosuj kombinacj klawiszy Ctrl+C, aby skopiowa zakres.
4. Uruchom edytor Notatnik systemu Windows.
5. Zastosuj kombinacj klawiszy Ctrl+V, aby wklei skopiowane dane do Notatnika.
6. W Notatniku uyj skrtu klawiszowego Ctrl+A w celu zaznaczenia caego tekstu.
Nastpnie za pomoc kombinacji klawiszy Ctrl+C skopiuj go.
126
7. Uaktywnij okno programu Excel i kliknij lew grn komrk zakresu,
w ktrym maj zosta wklejone formuy (w tym przykadzie jest to komrka

A13 arkusza Arkusz2). Nastpnie upewnij si, e arkusz, do ktrego zostan
skopiowane dane, znajduje si w trybie widoku formu.
8. Zastosuj kombinacj klawiszy Ctrl+V, aby wklei dane.
9. Aby wyczy tryb widoku formu, wybierz kolejno Formuy/Inspekcja
formu/Poka formuy.
Formuy zostan wklejone dokadnie tak, jak s widoczne w zakresie rdowym.
W niektrych przypadkach operacja ponownego wklejania (krok 8.) nie zadziaa
poprawnie i formuy zostan rozdzielone na dwie i wicej komrek. Moe to by
spowodowane niedawnym uyciem polecenia Tekst jako kolumny. Excel prbuje
by pomocny zapamituje ostatni operacj analizy danych. W takim przypadku
musisz uruchomi Kreator konwersji tekstu na kolumny i zmieni ustawienia. Wybierz
Dane/Narzdzia danych/Tekst jako kolumny. W oknie dialogowym Kreator konwersji
tekstu na kolumny zaznacz opcj Rozdzielany i kliknij przycisk Dalej. Usu symbol
zaznaczenia dla wszystkich opcji z wyjtkiem opcji Tabulator i kliknij Anuluj. Po wprowadzeniu tej zmiany nastpne wklejenie formu powinno odby si prawidowo.
Sposb 47. Funkcja

sprawdzania bdw w tle
Jeli w swoich arkuszach kalkulacyjnych intensywnie uywasz formu, z pewnoci
docenisz oferowan przez program Excel moliwo automatycznego sprawdzania
bdw. Funkcj t moesz wczy, korzystajc z opcji dostpnej na karcie Formuy okna
dialogowego Opcje programu Excel. Karta ta zostaa przedstawiona na rysunku 47.1.
Aby otworzy to okno dialogowe, wybierz pozycj Plik/Opcje.
Dziaanie narzdzia sprawdzajcego bdy moesz kontrolowa przy uyciu ustawienia
Wcz sprawdzanie bdw w tle, a dodatkowo dziki stosowaniu pl znajdujcych
si pod etykiet Reguy sprawdzania bdw moesz okreli szereg szczegowych
opcji dotyczcych typw bdw, ktre maj by sprawdzane.
Gdy sprawdzanie bdw jest wczone, aplikacja bez przerwy kontroluje formuy.
Jeli znaleziony zostanie potencjalny bd, w lewym grnym rogu odpowiedniej komrki
umieszczony bdzie niewielki trjkt, a gdy przejdziesz do niej, na ekranie pojawi si
przycisk sprawdzania bdw. Kliknicie go pozwoli Ci na wybranie pewnych polece. Na rysunku 47.2 przedstawione zostao menu wywietlane po klikniciu inteligentnego tagu zwizanego z komrk, w ktrej wystpi bd #DZIEL/0!. Widoczne w tym
menu opcje zalene bd od rodzaju zwracanego przez formu bdu.
W wielu przypadkach bdziesz chcia pomin bd i wybierzesz opcj Ignoruj bd.
Spowoduje to wyczenie komrki z kolejnych operacji sprawdzania bdw. Moesz
Sposb 47. Funkcja sprawdzania bdw w tle
127
Rysunek 47.1. Excel oferuje Ci moliwo automatycznego sprawdzania formu w poszukiwaniu

ewentualnych bdw
Rysunek 47.2.
Kliknicie przycisku
sprawdzania bdw
spowoduje
wywietlenie listy
odpowiednich opcji
te zaznaczy zakres, a nastpnie wybra ignorowanie wszystkich pojawiajcych si

w nim bdw. Aby ponownie wywietli wszystkie zignorowane uprzednio bdy, kliknij przycisk Resetuj zignorowane bdy, dostpny w oknie dialogowym Opcje programu
Excel.
Jeli nawet nie uywasz opcji automatycznego sprawdzania bdw, istniejce w arkuszu
potencjalne nieprawidowoci moesz rwnie namierzy, korzystajc z okna dialogowego Sprawdzanie bdw dostpnego po wykonaniu polecenia Formuy/Inspekcja
formu/ Sprawdzanie bdw i przypominajcego nieco oferowane przez edytory tekstw
narzdzia do sprawdzania pisowni. Na rysunku 47.3 wida okno dialogowe Sprawdzanie bdw. Zauwa, e jest to niemodalne okno dialogowe, co oznacza, i w czasie
wywietlania go na ekranie nadal bdziesz mg korzysta z arkusza kalkulacyjnego.
128
Rysunek 47.3.
Korzystanie z okna
dialogowego
Sprawdzanie bdw
do przechodzenia przez
kolejne potencjalne
bdy znalezione
przez program Excel
w arkuszu
kalkulacyjnym
Pamitaj, e funkcja sprawdzania bdw nie dziaa doskonale. W gruncie rzeczy

jest nawet bardzo daleka od doskonaoci. Nie bdziesz zatem mg stwierdzi, e
Twj skoroszyt jest zupenie wolny od nieprawidowoci, tylko dlatego, e program
Excel nie odnalaz w nim adnych potencjalnych bdw. Miej rwnie wiadomo,
e funkcja sprawdzania bdw nie wyapuje czstych bdw polegajcych na nadpisaniu komrki formuy zwyk wartoci.

Do pakietu Office 2013 Professional Plus wprowadzono przydatny dodatek do analiz,
noszcy nazw Inquire. Aby go zainstalowa, wykonaj ponisz procedur:
1. Wybierz Plik/Opcje. Zostanie wywietlone okno dialogowe Opcje programu
Excel.
2. Przejd do karty Dodatki.
3. Z listy rozwijanej Zarzdzaj wybierz pozycj Dodatki COM i kliknij przycisk
Przejd. Zostanie wywietlone okno dialogowe Dodatki COM.

4. Zaznacz pozycj Inquire i kliknij OK.
Jeeli Inquire nie ma na licie, oznacza to, e dana wersja pakietu Office nie jest w ni
wyposaona.
Po zainstalowaniu dodatku na Wstce Excela pojawi si nowa karta (rysunek 48.1).
Rysunek 48.1. Karta Inquire pojawi si po zainstalowaniu dodatku o tej samej nazwie
129
Analizowanie skoroszytu
Aby przeprowadzi analiz aktywnego skoroszytu, wybierz kolejno Inquire/Report/
Workbook Analysis. Zostanie wywietlone okno dialogowe Workbook Analysis Report,
widoczne na rysunku 48.2. Z listy Items, znajdujcej si po lewej stronie, wybierz
elementy do analizowania. Wyniki pojawi si w prawej czci okna Results. Aby
utworzy raport (w nowym skoroszycie), zaznacz elementy, ktre maj wej w jego
skad. Nastpnie kliknij przycisk Excel Export. Raport jest bardzo szczegowy i za
jego pomoc przygotujesz dokumentacj skoroszytu Excela.
Rysunek 48.2. Okno dialogowe Workbook Analysis Report
Narzdzie do przygotowywania diagramw

W grupie Inquire/Diagram znajduj si narzdzia do przygotowywania schematw:
Workbook relationships (powizania midzy skoroszytami),
Worksheet relationships (powizania midzy arkuszami),
Cell relationships (powizania midzy komrkami).
Na rysunku 48.3 widoczny jest przykad skoroszytu i powiza znajdujcych si w nim

arkuszy. Jak wida, Arkusz2 zawiera formuy odwoujce si do Arkusza3, a Arkusz3
i Arkusz4 s powizane z Arkuszem1.
130
Rysunek 48.3. Diagram ilustruje relacje midzy arkuszami
Porwnywanie plikw
Polecenia dostpne na karcie Inquire/Compare/Compare Files pozwalaj tworzy
szczegowe zestawienia rnic midzy dwoma skoroszytami. Oba dokumenty, ktre
maj by porwnane, musz by otwarte.
Na rysunku 48.4 widoczny jest przykadowy efekt zestawienia.
Pozostae opcje
Na karcie dodatku Inquire znajduj si dodatkowe opcje. S to:
Clean Excess Cell Formatting usuwa zbdne formatowanie z komrek.
Za pomoc tego polecenia np. usuniesz formatowanie wprowadzone

do wszystkich wierszy lub kolumn.
Workbook Passwords jeeli uywasz dodatku Inquire do analizowania czy
porwnywania skoroszytw zabezpieczonych hasami, dziki temu narzdziu

nie bdziesz musia za kadym razem wprowadza hase.
Help wywietla informacje na temat dodatku Inquire.
131
Rysunek 48.4. Porwnanie dwch plikw
Sposb 49. Ukrywanie i blokowanie

formu
Jeeli udostpniasz swoje skoroszyty innym uytkownikom, by moe bdziesz chcia
ukry dziaajce w nich formuy. W tym sposobie opisano, jak to zrobi.
Kada komrka ma dwie kluczowe waciwoci: Locked (zablokowana) i Hidden
(ukryta). Zablokowanych komrek nie mona zmienia, natomiast zawarto ukrytych
komrek nie bdzie pojawia si w pasku formuy. Domylnie kada komrka jest
zablokowana i nieukryta. Naley jednak pamita, e adna z tych waciwoci nie
przyniesie efektu, dopki sam arkusz nie bdzie chroniony.
Najczstszy scenariusz to taki, w ktrym blokuje si (i zapewne rwnie ukrywa)
komrki z formuami, a odblokowuje komrki ze staymi (bez formu).
Ukrywanie i blokowanie komrek z formuami

Aby ukry w aktywnym arkuszu wszystkie komrki zawierajce formuy, wykonaj
nastpujce czynnoci:
1. Zaznacz pojedyncz komrk i wybierz Narzdzia gwne/Edytowanie/Znajd
i zaznacz/Przejd do specjalnie. Zostanie wywietlone okno dialogowe

Przechodzenie do specjalnie.
132
2. Zaznacz opcj Formuy i upewnij si, e wszystkie cztery znajdujce si pod
ni pola wyboru s zaznaczone (rysunek 49.1).

Rysunek 49.1.
Zaznaczanie
wszystkich komrek
zawierajcych
formuy
3. Kliknij OK. Excel zaznaczy wszystkie komrki z formuami.

4. Kliknij prawym przyciskiem myszy dowoln z zaznaczonych komrek i wybierz
z menu Formatuj komrki. Zostanie wywietlone okno dialogowe Formatowanie

komrek.
5. Kliknij kart Ochrona. Zostan wywietlone dwie moliwoci: Zablokuj i Ukryj.
6. Zaznacz oba pola wyboru.
Odblokowywanie komrek niezawierajcych formu

Aby odblokowa wszystkie komrki, w ktrych nie ma formu, wykonaj nastpujce
czynnoci:
1. Zaznacz pojedyncz komrk i wybierz Narzdzia gwne/Edytowanie/Znajd
i zaznacz/Przejd do specjalnie. Zostanie wywietlone okno dialogowe

Przechodzenie do specjalnie.
2. Zaznacz opcj Stae i upewnij si, e wszystkie cztery znajdujce si pod ni
pola wyboru s zaznaczone.

3. Kliknij OK. Excel zaznaczy wszystkie komrki ze staymi (bez formu).
4. Kliknij prawym przyciskiem myszy dowoln z zaznaczonych komrek i wybierz
z menu Formatuj komrki. Zostanie wywietlone okno dialogowe Formatowanie

komrek.
5. Kliknij kart Ochrona. Zostan wywietlone dwie moliwoci: Zablokuj i Ukryj.
6. Usu zaznaczenie z obu pl wyboru.
133
Ochrona arkusza
Dziaania opisane w dwch poprzednich podrozdziaach nie przynios efektw, jeeli
arkusz nie bdzie chroniony. Aby wczy jego ochron:
1. Wybierz kolejno Recenzja/Zmiany/Chro arkusz. Zostanie wywietlone okno
dialogowe Chronienie arkusza (rysunek 49.2).

Rysunek 49.2.
Okno dialogowe
Chronienie arkusza
2. W razie potrzeby wprowad haso. Jeli go nie uyjesz, kady bdzie mg
odblokowa arkusz i uzyska dostp (z moliwoci modyfikacji) do formu.

3. Gdy klikniesz OK, program poprosi o ponowne wprowadzenie hasa.
W chronionym arkuszu wiele standardowych akcji jest zablokowanych. Nie moesz

zatem wstawia wierszy i kolumn, zmienia ich szerokoci czy tworzy wykresw
osadzonych. Okno dialogowe Chronienie arkusza pozwala okreli, ktre dziaania s
dopuszczalne, podczas gdy ochrona jest wczona.
Gdy wykonasz powysze dziaania, zawarto komrek zawierajcych formuy nie bdzie
widoczna w pasku formuy. Uytkownik, ktry zechce edytowa tak komrk, zobaczy komunikat widoczny na rysunku 49.3. Komrki niezawierajce formu bdzie
mona edytowa tak jak wczeniej.
Rysunek 49.3.
Ten komunikat
zostanie wywietlony,
kiedy uytkownik
bdzie chcia
edytowa komrk
zawierajc formu
Pamitaj, e haso uywane do chronienia arkusza mona bardzo atwo zama.
Jeeli szukasz penego bezpieczestwa, ukrywanie i blokowanie komrek nie jest
rozwizaniem.
134
Sposb 50. Uywanie funkcji

ADR.POR
Aby uczyni swoje formuy bardziej uniwersalnymi, moesz skorzysta z oferowanej
przez program Excel funkcji ADR.POR. Umoliwia ona tworzenie odwoa do zakresw komrek. Ta rzadko uywana funkcja stosowana jest do zamieniania argumentu
tekstowego opisujcego odwoanie do pewnego obszaru arkusza na normalne odwoanie
do zakresu komrek. Zrozumienie dziaania funkcji ADR.POR bez wtpienia pozwoli
Ci na tworzenie bardziej zaawansowanych i interaktywnych arkuszy kalkulacyjnych.
Okrelanie wierszy za pomoc funkcji ADR.POR

Na rysunku 50.1 pokazano prosty przykad arkusza kalkulacyjnego, ktry korzysta
z funkcji ADR.POR. W komrce E5 umieszczona zostaa nastpujca formua:
=SUMA(ADR.POR("B"&E2&":B"&E3))
Rysunek 50.1.
Zastosowanie funkcji
ADR.POR
do zsumowania
wartoci pochodzcych
z wierszy podanych
przez uytkownika
Zwr uwag na fakt, e w argumencie funkcji ADR.POR skorzystano z operatora

konkatenacji w celu utworzenia odwoania do zakresu komrek za pomoc wartoci
umieszczonych w komrkach E2 i E3. Jeli zatem do pierwszej z nich wprowadzisz
liczb 2, za do drugiej warto 4, argument ten przyjmie posta nastpujcego acucha tekstowego:
"B2:B4"
Funkcja konwertujca zmieni ten cig znakw na zwyke odwoanie do zakresu komrek,
ktre zostanie nastpnie przekazane do funkcji SUMA w charakterze argumentu. Formua
zwrci zatem tak sam warto, jak formua:
=SUMA(B2:B4)
Wprowadzenie jakichkolwiek zmian do komrek E2 i E3 spowoduje aktualizacj odwoania i zmian formuy, ktra oblicza bdzie zawsze sum wartoci z okrelonych przez
te komrki wierszy kolumny B.
Sposb 50. Uywanie funkcji ADR.POR
135
Okrelanie nazw arkuszy

za pomoc funkcji ADR.POR
Na rysunku 50.2 przedstawiono kolejny przykad, w ktrym zastosowano pene odwoanie wraz z czci okrelajc arkusz.
Rysunek 50.2.
Wykorzystanie funkcji
ADR.POR
do tworzenia odwoa
do zakresw
znajdujcych si
w innych arkuszach
skoroszytu
W kolumnie A arkusza Podsumowanie znajduj si wartoci tekstowe odpowiadajce

pozostaym arkuszom wchodzcym w skad biecego skoroszytu. W komrkach
kolumny B z kolei umieszczone zostay formuy, ktre odwouj si do tych pozycji.
Formua w komrce B2 ma np. posta:
=SUMA(ADR.POR(A2&"!F1:F10"))
Argument funkcji ADR.POR powstaje w wyniku poczenia tekstu umieszczonego

w komrce A2 z odwoaniem do zakresu podanym w cudzysowie. Jest on nastpnie
zamieniany przez t funkcj na odwoanie do zakresu komrek, ktry wykorzystywany
jest z kolei jako argument funkcji SUMA. Formua jest w tym momencie rwnoznaczna
z nastpujc:
=SUMA(Pnoc!F1:F10)
Formua ta zostaa skopiowana do kolejnych komrek kolumny arkusza. Kada z widocznych formu zwraca sum wartoci umieszczonych w zakresie F1:F10 odpowiednich
arkuszy kalkulacyjnych.
Nadawanie niezmiennoci odwoaniu do komrki

Innym zastosowaniem funkcji ADR.POR jest tworzenie odwoania do komrki, ktre
nigdy si nie zmienia. Dla przykadu rozwamy ponisz prost formu, ktra sumuje
wartoci kolumny A dla pierwszych dwunastu wierszy.
=SUMA(A1:A12)
Jeli wstawisz nowy pierwszy wiersz, Excel zmodyfikuje formu do nastpujcej

postaci:
=SUMA(A2:A13)
136
Innymi sowy, formua zostanie tak dostosowana, eby w dalszym cigu odwoywaa
si do oryginalnych danych (a ponadto nie sumowaa ju wartoci kolumny A dla
pierwszych dwunastu wierszy). Aby Excel nie zmienia odwoa do komrek, uyj
funkcji ADR.POR. Oto przykad:
=SUMA(ADR.POR("A1:A12"))
Formua zawsze zwrci sum wartoci kolumny A dla pierwszych dwunastu wierszy.
Sposb 51. Edytowanie formu

w oknach dialogowych
To proste rozwizanie, ale zarazem jedno z tych, o ktrych wikszo uytkownikw
nie ma pojcia.
Kiedy Excel wywietla pole dialogowe suce do zatwierdzania zakresu komrek,
pole z odwoaniem do zakresu komrek zawsze pozostaje w trybie wskazywania.
Przykadem moe by okno dialogowe Nowa nazwa widoczne na rysunku 51.1. Aby
je wywietli, wybierz z menu Formuy/Nazwy zdefiniowane/Zdefiniuj nazw.
Rysunek 51.1.
Pole Odwouje
si do jest w trybie
wskazywania.
Aby przeczy
si do trybu edycji,
wcinij klawisz F2
Gdy uaktywnisz pole Odwouje si do i uyjesz klawiszy ze strzakami do edycji zakresu

komrek, bdziesz mg tylko wskaza zakres edycja tekstu pozostanie niedostpna.
Rozwizanie: wcinij F2.
Klawisz ten przecza tryby wskazywania i edycji. W trybie edycji klawisze strzaek
dziaaj tak samo jak podczas edytowania formuy. Informacja o biecym trybie jest
widoczna w lewym dolnym oknie paska stanu.
To rozwizanie ma zastosowanie do wszystkich okien dialogowych Excela, w ktrych
znajduje si pole do zaznaczania zakresu.
Sposb 52. Konwertowanie zakresu pionowego na tabel
137
Sposb 52. Konwertowanie

zakresu pionowego na tabel
Czsto dane tabelaryczne s importowane do Excela jako pojedyncza kolumna. Przykad widoczny jest na rysunku 52.1. W kolumnie A znajduj si informacje o pracownikach; kady rekord skada si z trzech komrek (w jednej kolumnie) zawierajcych
dane takie jak: imi i nazwisko, dzia, lokalizacja. Twoje zadanie polega na takim przeksztaceniu tych danych, aby kady rekord znalaz si w osobnym wierszu i by rozdzielony na trzy komrki.
Rysunek 52.1.
Dane pionowe
musz by
przekonwertowane
na ukad
trzykolumnowy
Moesz to zrobi na kilka sposobw, ale ten opisany poniej jest najprostszy. Wykorzystuje pojedyncz formu kopiowan do zakresu.
Wprowad ponisz komend do komrki C1, a nastpnie skopiuj j do pozostaych
komrek.
=ADR.POR("A"&NR.KOLUMNY()-2 + (WIERSZ()-1)*3)
Na rysunku 52.2 w komrkach C1:E7 widoczne s przeksztacone dane.

Formua zadziaa dla danych w ukadzie pionowym zawierajcych trzy komrki na
rekord, ale moesz j zmodyfikowa w taki sposb, aby zadziaaa z dowoln liczb
komrek. W tym celu zmie warto 3. I tak jeeli w ukadzie pionowym jest 5 komrek
dla kadego rekordu, formua powinna wyglda nastpujco:
=ADR.POR("A"&NR.KOLUMNY()-2 + (WIERSZ()-1)*5)
138
Rysunek 52.2.
Dane w ukadzie
pionowym
przeksztacone
w tabel
Cze IV
Praca z danymi
W tej czci znajdziesz wskazwki dotyczce wszystkich rodzajw danych. Istnieje
dua szansa, e poprawi one wydajno Twojej pracy.
Cz IV Praca z danymi
140
Spis sposobw
Sposb 53. Wydajne zaznaczanie komrek
141
Sposb 54. Automatyczne wypenianie zakresu komrek arkusza z wykorzystaniem serii 145
Sposb 55. Usuwanie kocowego znaku minusa
148
Sposb 56. Ograniczanie moliwoci przemieszczania kursora jedynie do komrek
wprowadzania danych
149
Sposb 57. Przetwarzanie danych z wykorzystaniem formu i bez ich wykorzystania
150
Sposb 58. Tworzenie listy rozwijanej w komrce arkusza
153
Sposb 59. Porwnywanie dwch zakresw za pomoc formatowania warunkowego
155
Sposb 60. Odnajdowanie powtrze przy uyciu formatowania warunkowego
158
Sposb 61. Obsuga numerw kart kredytowych
160
Sposb 62. Wyszukiwanie nadmiarowych spacji
161
Sposb 63. Przeksztacanie zakresw
163
Sposb 64. Stosowanie funkcji Wypenianie byskawiczne do wyodrbniania danych
165
Sposb 65. Stosowanie funkcji Wypenianie byskawiczne do czenia danych
168
Sposb 66. Pobieranie informacji o notowaniach giedowych
170
Sposb 67. Pobieranie danych ze strony WWW
172
Sposb 68. Importowanie pliku tekstowego do zakresu komrek arkusza
176
Sposb 69. Stosowanie funkcji Szybka analiza
177
Sposb 70. Wypenianie pustych miejsc w raporcie
180
Sposb 71. Przeprowadzanie niedokadnych wyszukiwa
181
Sposb 72. Odczytywanie danych za pomoc narzdzia Czytaj komrki
184
Sposb 73. Pobieranie danych z plikw PDF
186
141
Sposb 53. Wydajne

zaznaczanie komrek
Wielu uytkownikw Excela myli, e jedyn metod zaznaczania zakresu komrek
jest przecignicie wskanika nad odpowiednim obszarem arkusza kalkulacyjnego.
Rzecz jasna, metoda ta dziaa, jest jednak jednym z mniej efektywnych sposobw radzenia sobie ze wspomnianym zadaniem. Lepszym sposobem jest, oczywicie, uycie
klawiatury.
Zaznaczanie zakresu
za pomoc klawisza Shift i klawiszy strzaek
Najprostsz metod zaznaczania zakresu jest przycinicie i przytrzymanie klawisza
Shift i skorzystanie z klawiszy strzaek do wybrania odpowiednich komrek. W celu
szybszego zaznaczenia wikszych obszarw moesz te uy klawiszy PgUp i PgDn.
Aby szybko rozszerzy zaznaczony zakres do ostatniej niepustej komrki znajdujcej si
w danym wierszu czy kolumnie, moesz skorzysta z klawisza End. Na przykad, aby
zaznaczy za pomoc klawiatury zakres komrek B3:B8 w widocznym na rysunku 53.1
arkuszu kalkulacyjnym, powiniene przej do komrki B3, nacisn i przytrzyma
klawisz Shift oraz nacisn klawisz End, a nastpnie klawisz strzaki skierowanej w d.
Podobnie moesz zaznaczy zakres B3:D3 przytrzymaj klawisz Shift, a nastpnie
nacinij End i klawisz strzaki skierowanej w prawo.
Rysunek 53.1.
Zaznaczanie zakresu
komrek za pomoc
klawiatury
Zaznaczanie biecego regionu

Czsto zdarza si, e musisz zaznaczy duy prostoktny cigy zakres komrek bdcy
biecym obszarem arkusza. Aby zaznaczy cay blok komrek tego typu, umie kursor w dowolnym miejscu obszaru i nacinij kombinacj klawiszy Ctrl+A.
Jeeli wybrana jest komrka bdca czci tabeli (wstawionej poleceniem Wstawianie/Tabele/Tabela), wwczas uycie kombinacji Ctrl+A poskutkuje zaznaczeniem
tylko danych. Drugie wcinicie tych samych klawiszy spowoduje zaznaczenie wierszy
z nagwkiem i podsumowaniem tabeli.
142
Zaznaczanie zakresu
z wykorzystaniem klawisza Shift i myszki
W przypadku zaznaczania bardzo duych zakresw uycie myszki moe okaza si
bardziej efektywne ni korzystanie z samej tylko klawiatury, jednak mozolne przeciganie wskanika nie bdzie przy tym konieczne. Zaznacz jedynie komrk znajdujc si
w lewym grnym rogu obszaru, a nastpnie przewi okno w okolice koca zakresu,
nacinij klawisz Shift i kliknij komrk stanowic prawy dolny rg odpowiedniego
bloku.
Zaznaczanie niecigych zakresw komrek

W wikszoci przypadkw zakresy, ktre zaznaczasz, bd miay posta prostoktnych
obszarw arkusza. Jednak w pewnych sytuacjach moe zachodzi potrzeba zaznaczenia nieco bardziej skomplikowanych zakresw, ktre skada si bd z wielu niecigych obszarw lub pojedynczych komrek. Moe si np. zdarzy, e zechcesz zastosowa okrelone formatowanie w przypadku komrek znajdujcych si w rnych
czciach Twojego arkusza kalkulacyjnego. Korzystajc z moliwoci jednoczesnego
zaznaczania wielu obszarw, bdziesz mg w jednym kroku zdefiniowa formatowanie dla wszystkich wybranych komrek. Na rysunku 53.2 przedstawiono przykad
zaznaczenia niecigego zakresu.
Rysunek 53.2.
Zaznaczenie wielu
obszarw jednoczenie
umoliwia tworzenie
niecigych zakresw
komrek
Niecige zakresy moesz zaznacza za pomoc myszki lub klawiatury.

W tym celu powiniene nacisn i przytrzyma klawisz Ctrl, a nastpnie klika poszczeglne komrki przyciskiem myszki i przeciga jej wskanik nad odpowiednimi obszarami arkusza.
Korzystanie z klawiatury wymaga zastosowania opisanego wczeniej sposobu zaznaczania komrek za pomoc klawisza Shift. Aby zaznaczy kolejny fragment arkusza,
nie rezygnujc jednoczenie z aktualnie zaznaczonego, nacinij kombinacj klawiszy
Shift+F8. Nastpnie zwolnij wszystkie klawisze, przejd strzakami do pocztku kolejnego zakresu, zaznacz go za pomoc klawisza Shift i ponownie nacinij kombinacj
klawiszy Shift+F8. Dziaanie to powiniene powtarza odpowiedni liczb razy. Po
zakoczeniu ponownie uyj kombinacji Shift+F8, co spowoduje powrt do normalnego
trybu.
143
Zaznaczanie caych wierszy

Aby zaznaczy pojedynczy wiersz, powiniene po prostu klikn jego numer widoczny
po lewej stronie arkusza lub wybra dowoln komrk wchodzc w jego skad i nacisn kombinacj klawiszy Shift i spacji.
W celu zaznaczenia wikszej iloci ssiadujcych ze sob wierszy w obszarze numerw wierszy naley klikn przyciskiem myszki jeden z numerw i przecign kursor
w odpowiednim kierunku. Mona rwnie zaznaczy dowoln komrk nalec do
pierwszego lub ostatniego wiersza, nacisn jednoczenie klawisz Shift i klawisz spacji,
by zaznaczy ten jeden wiersz, a nastpnie nacisn klawisz Shift i skorzysta z klawiszy strzaek w d lub w gr, aby go odpowiednio rozszerzy.
Aby zaznaczy wiksz liczb nieprzylegajcych do siebie wierszy, powiniene przytrzyma klawisz Ctrl w czasie klikania numerw kolejnych wierszy, ktre maj si
znale w ramach zaznaczonego obszaru.
Zaznaczanie caych kolumn

Aby zaznaczy jedn kolumn, naley klikn jej liter widoczn u gry arkusza lub
zaznaczy dowoln nalec do niej komrk z wcinitymi klawiszami Ctrl i spacji.
W celu zaznaczenia wikszej liczby ssiadujcych ze sob kolumn w obszarze liter
kolumn powiniene klikn przyciskiem myszki okrelon liter i przecign kursor
w odpowiednim kierunku. Moesz te przej do komrki znajdujcej si w obrbie
pierwszej lub ostatniej kolumny, nacisn jednoczenie klawisz Ctrl i klawisz spacji
w celu zaznaczenia jednej kolumny, a nastpnie nacisn Shift i uy klawiszy strzaek
wskazujcych w prawo i w lewo do odpowiedniego rozszerzenia zaznaczenia.
Aby zaznaczy wiksz liczb nieprzylegajcych do siebie kolumn, powiniene przytrzyma klawisz Ctrl w czasie klikania ich liter.
Zaznaczanie obszarw
nienalecych do tego samego arkusza
Oprcz zwykego dwuwymiarowego zaznaczania obszarw w ramach pojedynczego
arkusza kalkulacyjnego masz rwnie moliwo zaznaczenia zakresu, w ktrego skad
wchodz komrki znajdujce si w wielu rnych arkuszach czyli tworzenia zakresu
niejako trjwymiarowego.
Na rysunku 53.3 przedstawiony zosta prosty przykad skoroszytu z wieloma arkuszami. Skoroszyt ten zawiera dokadnie cztery arkusze o nazwach: Sumy, Marketing,
Operacje oraz Produkcja. Arkusze te maj identyczny ukad.
144
Rysunek 53.3. Kady arkusz wchodzcy w skad przedstawionego tu skoroszytu ma dokadnie taki
sam ukad
Zamy, e chcesz zastosowa ten sam rodzaj formatowania do wszystkich arkuszy,

np. chcesz, aby wszystkie nagwki kolumn korzystay z kolorowego ta i wywietlay
informacje przy uyciu pogrubionej czcionki. Najlepszym sposobem wykonania tego
zadania bdzie skorzystanie z moliwoci zaznaczenia wieloarkuszowego zakresu.
Umoliwi to jednoczesne zastosowanie tego samego formatowania do odpowiednich
komrek wszystkich arkuszy kalkulacyjnych.
Zaznaczanie zakresu w wielu arkuszach wymaga na og wykonania dwch czynnoci:
1. Zaznacz odpowiedni zakres w jednym z arkuszy.
2. Wybierz arkusze, w ktrych ma by zaznaczony wskazany zakres komrek.
Aby zaznaczy cig grup arkuszy, powiniene nacisn klawisz Shift i klikn
zakadk ostatniego arkusza, ktry ma zosta zaznaczony. W celu zaznaczenia pojedynczych arkuszy nacinij klawisz Ctrl i kliknij zakadk kadego z arkuszy do zaznaczenia. Po dokonaniu wyboru zauwaysz, e na pasku tytuu okna Excela obok nazwy
skoroszytu pojawi si haso [Grupa], a zakadki zaznaczonych arkuszy bd miay
biae to. Po zakoczeniu wykonywania dziaa na wieloarkuszowym zakresie powiniene klikn ktrkolwiek z zakadek arkuszy (jeli wszystkie s zaznaczone) lub
ktrkolwiek z niezaznaczonych zakadek arkuszy, aby opuci tryb grupowania.
Sposb 54. Automatyczne wypenianie

zakresu komrek arkusza
z wykorzystaniem serii
Jeli bdziesz zmuszony do wypenienia zakresu komrek arkusza kalkulacyjnego seri
wartoci, bdziesz mia do dyspozycji kilka rozwiza. Jednym bdzie wstawienie
pierwszej danej do odpowiedniej komrki, a nastpnie napisanie formuy, ktra obliczy kolejn warto, i skopiowanie tej formuy do nastpnych komrek. Przykadem
moe tu by arkusz zawierajcy seri kolejnych liczb w kolumnie A. Zosta on przedstawiony na rysunku 54.1. W komrce A1 znajduje si liczba 1, a komrka A2 zawiera
odpowiedni formu, ktra zostaa rwnie skopiowana do pozostaych komrek
w kolumnie:
=A1+1
Rysunek 54.1.
Excel oferuje prosty
sposb wprowadzania
serii wartoci takich
jak te, ktre zostay
przedstawione
w niniejszym arkuszu
Prostszym rozwizaniem bdzie wykorzystanie dostpnego w programie Excel narzdzia Autowypenienie. Korzystajc z niego, trzeba bdzie jedynie wykona nastpujce czynnoci:
1. Wprowad liczb 1 do komrki A1.
2. Wprowad liczb 2 do komrki A2.
3. Zaznacz zakres komrek A1:A2.
4. Przesu kursor myszki do prawego dolnego naronika komrki A2, w ktrym
znajduje si tak zwany uchwyt wypeniania. Nastpnie, gdy wskanik myszki

zmieni si w czarny krzyyk, przecignij go do koca zakresu, ktry ma zosta
wypeniony danymi.
Takie dziaanie moe zosta wyeliminowane lub dopuszczone. Jeli komrki s
pozbawione uchwytu wypeniania, kliknij przycisk Plik/Opcje, a nastpnie w oknie
dialogowym Opcje programu Excel uaktywnij kart Zaawansowane. W sekcji Opcje
edycji wcz opcj Wcz uchwyt wypeniania oraz przeciganie i upuszczanie komrek.
146
Dane wprowadzone w 1. i 2. kroku powyszej procedury dostarczaj Excelowi informacji, ktre potrzebne s do stwierdzenia, jakiego typu serie maj by uyte. Gdyby
do komrki A2 wpisa liczb 3, seria skadaaby si z kolejnych nieparzystych liczb
cakowitych, a wic z wartoci: 1, 3, 5, 7 i tak dalej.
Kiedy po przecigniciu zwolnisz przycisk myszy, Excel wywietli dostpne opcje
dla funkcji Autowypenienie. Wybierz odpowiedni pozycj. Taka lista jest szczeglnie
przydatna, gdy pracujesz z datami. Na rysunku 54.2 widoczne s opcje Autowypenienia wanie w takim przypadku. Moesz szybko utworzy seri dla dni tygodnia, miesicy czy lat.
Rysunek 54.2.
Do zmiany sposobu
wypenienia serii
mona uy opcji
Autowypenienia
Oto kolejna sztuczka zwizana z Autowypenianiem: jeli na pocztku dane s nieregularne, w celu zrealizowania swoich dziaa omawiana funkcja stosuje regresj liniow
i wprowadza przewidywane wartoci. Rysunek 54.3 pokazuje arkusz z kilkoma wartociami sprzeday miesicznej dla miesicy od stycznia do lipca. Jeeli po zaznaczeniu
zakresu C2:C8 zastosujesz Autowypenianie, Excel rozszerzy dane dotyczce sprzeday, bazujc na najlepiej pasujcym trendzie liniowym i uzupeni brakujce wartoci.
Rysunek 54.4 przedstawia przewidywane wartoci wraz z wykresem.
Autowypenienie dziaa rwnie w przypadku dat, a nawet niektrych rodzajw elementw tekstowych, takich jak nazwy dni i miesicy. W zamieszczonej poniej tabeli zebrano
kilka przykadw typw danych, ktre pozwalaj na skorzystanie z moliwoci omawianej funkcji.
Moesz rwnie opracowa swoje wasne listy elementw, ktre bd wykorzystywane
przy Autowypenianiu. W tym celu otwrz okno dialogowe Opcje programu Excel
Rysunek 54.3.
Wykorzystanie
funkcji
autowypeniania
do zastosowania
regresji liniowej
i prognozowania
wartoci
sprzeday
dla miesicy
od sierpnia
do grudnia
Rysunek 54.4. Wartoci sprzeday po zastosowaniu autowypeniania w celu prognozowania wartoci

dla piciu ostatnich miesicy
Pierwsza warto
Wartoci utworzone przez narzdzie Autowypenienie
Niedziela
Poniedziaek, Wtorek, roda i tak dalej
Kwarta-1
Kwarta-2, Kwarta-3, Kwarta-4, Kwarta-1 i tak dalej
Sty
Lut, Mar, Kwi i tak dalej
Stycze
Luty, Marzec, Kwiecie i tak dalej
Miesic 1
Miesic 2, Miesic 3, Miesic 4 i tak dalej
i uaktywnij kart Zaawansowane. Po przewiniciu jej zawartoci w d kliknij przycisk

Edytuj listy niestandardowe, eby wywietli okno dialogowe Listy niestandardowe.
Po wprowadzeniu pozycji w polu Lista wpisw (kadej w nowym wierszu) kliknij przycisk Dodaj w celu utworzenia listy. Na rysunku 54.5 przedstawiono niestandardow
list nazw regionw, ktra uywa cyfr rzymskich.
148
Rysunek 54.5.
Pokazane tu nazwy
regionw zostan
wykorzystane przez
narzdzie
Autowypenienie
Sposb 55. Usuwanie

kocowego znaku minusa
Czasem w zaimportowanych danych znak minusa pojawia si z niewaciwej strony, np.
zamiast liczby 3 498 jest 3 498. Excel nie potrafi przetwarza takich wartoci. Odczytuje je jako dane niebdce liczbami.
Rozwizanie tego problemu jest zaskakujco proste.
1. Zaznacz dane, w ktrych znajduje si kocowy minus. Powinno to dotyczy
rwnie wartoci dodatnich.

2. Wybierz Dane/Narzdzia danych/Tekst jako kolumny.
3. Kiedy zostanie wywietlone okno dialogowe kreatora konwersji tekstu, kliknij
przycisk Zakocz.
Ta procedura zadziaa dziki domylnym ustawieniom okna dialogowego Zaawansowane ustawienia importu tekstu, ktre zwykle jest niewidoczne. Aby je wywietli
(rysunek 55.1), przejd do kroku 3. w oknie Kreator konwersji tekstu na kolumny i kliknij przycisk Zaawansowane.
Rysunek 55.1.
Przesunicie znaku
minusa z koca liczby
na pocztek jest
bardzo proste
Sposb 56. Ograniczanie moliwoci przemieszczania kursora
149
Minusy na kocu wartoci mona te usuwa za pomoc funkcji Wypenianie byskawiczne. Jeeli w zakresie nie ma dodatnich wartoci, by moe konieczne bdzie dostarczenie kilku przykadw. Wicej informacji na temat funkcji Wypenianie byskawiczne
zamieszczono w sposobie 64.
Sposb 56. Ograniczanie moliwoci

przemieszczania kursora jedynie
do komrek wprowadzania danych
Sposb 56. Ograniczanie moliwoci przemieszczania kursora
Typowy arkusz kalkulacyjny korzysta z dwch typw komrek: komrek wprowadzania danych oraz komrek formu. Uytkownik wprowadza informacje do pierwszych,
drugie za zwracaj wyniki oblicze wykonanych przez formuy.
Na rysunku 56.1 przedstawiono prosty przykad tego typu arkusza. Komrki wejciowe
nale do zakresu B4:B6 i s one wykorzystywane przez formuy znajdujce si
w komrkach B10:B11. Aby uniemoliwi uytkownikom przypadkowe wpisywanie
danych do komrek formu, dobrze byoby ograniczy moliwo przemieszczania kursora jedynie do komrek wejciowych. To zabezpieczyoby zawarto komrek przechowujcych formuy.
Uzyskanie takiego efektu wymaga zrealizowania dwuetapowego procesu. Powiniene
jedynie odblokowa komrki wejciowe, a nastpnie zabezpieczy arkusz. Aby otrzyma arkusz kalkulacyjny podobny do pokazanego na rysunku 56.1, powiniene przeprowadzi nastpujce operacje:
1. Zaznacz zakres komrek B4:B6.
2. Uyj kombinacji klawiszy Ctrl+1, eby wywietli okno dialogowe
Rysunek 56.1.
W grnej czci
przedstawionego
tu arkusza
kalkulacyjnego
znajduj si komrki
wejciowe, za w jego
dolnej czci widoczne
s komrki formu
150
3. W oknie dialogowym Formatowanie komrek kliknij zakadk Ochrona,
a nastpnie usu symbol zaznaczenia opcji Zablokuj i kliknij przycisk OK.

Domylnie wszystkie komrki s zablokowane.
4. Wykonaj polecenie Recenzja/Zmiany/Chro arkusz. Zostanie wywietlone
okno dialogowe Chronienie arkusza.

5. Usu znak wyboru z widocznego na licie pola opcji Zaznaczanie zablokowanych
komrek i upewnij si, e opcja Zaznaczanie odblokowanych komrek jest

wybrana.
6. Opcjonalnie podaj haso, ktre bdzie wymagane przy prbie usunicia ochrony
arkusza.
7. Kliknij przycisk OK.
Po wykonaniu powyszych instrukcji tylko odblokowane komrki bd mogy zosta

zaznaczone. Jeli bdziesz zmuszony do dokonania jakichkolwiek zmian w swoim arkuszu, bdziesz wczeniej musia zrezygnowa z chronienia go, a zrobisz to, wywoujc
polecenie Recenzja/Zmiany/Nie chro arkusza.
W zaprezentowanym tu przykadzie wykorzystano cigy zakres komrek przeznaczonych do wprowadzania informacji, cigo odblokowanego obszaru nie jest jednak
adnym warunkiem koniecznym do przeprowadzenia tej operacji. Oznacza to, e odblokowane komrki wejciowe mog by dowolnie rozrzucone w Twoim arkuszu.
Ochrona arkusza za pomoc hasa nie spenia funkcji zabezpiecze, gdy tego typu
haso mona z atwoci zama.
Sposb 57. Przetwarzanie danych

z wykorzystaniem formu
i bez ich wykorzystania
Bardzo czsto bywa tak, e masz do czynienia z zakresem komrek przechowujcych
dane, ktre w jaki sposb musisz zmieni. Zaley Ci np. na zwikszeniu wszystkich
wartoci o 5% lub podzieleniu ich przez 2. W tym sposobie opisano dwie metody przeprowadzania takich zmian.
Przetwarzanie danych bez wykorzystania formu

Przedstawione poniej instrukcje opisuj sposb zwikszenia wszystkich wartoci
znajdujcych si w okrelonym zakresie komrek o 5%. Metoda ta moe Ci si np.
przyda w sytuacji, gdy w pewnym obszarze arkusza umiecie cennik, a teraz zasza
potrzeba zwikszenia wszystkich widniejcych w nim cen.
Sposb 57. Przetwarzanie danych z wykorzystaniem formu i bez ich wykorzystania
151
1. Wybierz pust komrk i wpisz do niej warto 1,05.
Jest to warto, przez ktr bdziesz mnoy wszystkie liczby,

aby zwikszy je o 5%.
2. Uyj kombinacji klawiszy Ctrl+C, aby skopiowa zawarto komrki.
3. Zaznacz zakres komrek, ktrych dane maj zosta przetworzone.
W zakresie tym mog si znajdowa zarwno wartoci liczbowe, jak

i formuy czy te teksty.
4. Wywoaj polecenie Narzdzia gwne/Schowek/Wklej/Wklej specjalnie,
aby wywietli okno dialogowe Wklejanie specjalne (rysunek 57.1).
Rysunek 57.1. Wklejanie wielu zakresw z wykorzystaniem okna dialogowego Wklejanie specjalne
5. W oknie tym wybierz opcj Przemn.
7. Nacinij klawisz Esc, aby opuci tryb kopiowania.
Wartoci znajdujce si w zaznaczonym zakresie zostan przemnoone przez skopiowan warto (1,05), natomiast komrki zawierajce tekst Excel zignoruje. Odpowiednio zmienione bd rwnie formuy umieszczone w komrkach nalecych do obszaru.
Przyjmij np., e w jednej z komrek zakresu znajdowaa si nastpujca formua:
=SUMA(B18:B22)
Po wykonaniu polecenia Wklej specjalnie zostanie ona zmieniona i przyjmie posta:

=(SUMA(B18:B22))*1,05
Technika ta ograniczona jest tylko do czterech podstawowych dziaa matematycznych,

a wic dodawania, odejmowania, mnoenia i dzielenia.
152
W celu poznania wikszej liczby opcji kontynuuj lektur niniejszego rozdziau; w dalszej czci wyjaniono, jak za pomoc formu przetwarza wartoci.
Przetwarzanie danych
za pomoc tymczasowych formu
Wyej opisano metod przeprowadzania prostych operacji matematycznych na danych
liczbowych znajdujcych si w zakresie komrek arkusza. Niniejszy sposb przedstawia duo bardziej uniwersaln metod przetwarzania danych (numerycznych lub
tekstowych) za pomoc formu tymczasowych.
Na rysunku 57.2 pokazano arkusz kalkulacyjny, w ktrego kolumnie A znajduj si
nazwiska pracownikw pewnej firmy. Wszystkie te nazwiska zapisane s przy uyciu
wielkich liter, a celem jest przekonwertowanie ich na zapis z uyciem odpowiednich
wielkich i maych znakw. Po tej operacji wszystkie wpisy powinny wyglda w taki
sposb, by pierwsza litera kadego imienia i nazwiska bya dua, a pozostae ju nie.
Rysunek 57.2.
Celem przetwarzania
tego arkusza
jest poprawienie
niewaciwego
sposobu zapisu
nazwisk znajdujcych
si w kolumnie A
Aby zmieni dane znajdujce si w kolumnie A, postpuj wedug nastpujcych

instrukcji:
1. Utwrz tymczasow formu w komrce znajdujcej si w nieuywanej
kolumnie.
W tym przykadzie skorzystam z komrki C2, do ktrej naley wprowadzi
formu:
=Z.WIELKIEJ.LITERY(A2)
2. Skopiuj formu do kolejnych komrek kolumny w taki sposb, by przetworzy
wszystkie niewaciwe wpisy umieszczone w kolumnie A (w tym przykadzie

trzeba skopiowa formu do komrek od C2 do C20).
3. Zaznacz komrki przechowujce formuy w kolumnie C.
Sposb 58. Tworzenie listy rozwijanej w komrce arkusza
153
4. Zastosuj kombinacj klawiszy Ctrl+C.

5. Zaznacz oryginalne komrki danych znajdujce si w kolumnie A.
6. Wywoaj polecenie Narzdzia gwne/Schowek/Wklej/Wklej wartoci (W).
Oryginalne dane zostan zastpione danymi przetworzonymi (rysunek 57.3).

Rysunek 57.3.
Wyniki dziaania
formu
z kolumny C
zostay
wykorzystane
do zastpienia
oryginalnych
danych
w kolumnie A
7. Nacinij klawisz Esc, eby anulowa tryb kopiowania.

8. Po uznaniu, e transformacja odbya si zgodnie z oczekiwaniami, z kolumny C
moesz usun tymczasowe formuy.

Opisan tu technik moesz zastosowa w przypadku dowolnego typu danych i dowolnego rodzaju transformacji wartoci, jakiego tylko bdziesz potrzebowa. Kluczow
spraw jest tu, oczywicie, dokonywane w pierwszym kroku procedury utworzenie
odpowiedniej formuy przetwarzajcej informacje.
Sposb 58. Tworzenie listy rozwijanej

w komrce arkusza
Myl, e wikszo uytkownikw Excela jest wicie przekonana, i do wywietlenia
listy rozwijanej w komrce arkusza niezbdne jest zastosowanie jakiej zaawansowanej funkcji, jak np. opracowanie makra w jzyku VBA. Tak jednak nie jest. W gruncie
rzeczy jest to niezwykle proste i aden kod nie jest tu do niczego potrzebny.
Na rysunku 58.1 zosta przedstawiony prosty przykad. Gdy zaznaczysz komrk B2,
obok niej pojawi si przycisk ze strzak skierowan w d. Kliknicie go spowoduje,
e na ekranie wywietlona zostanie lista elementw; w tym konkretnie przykadzie
bdzie to lista nazw miesicy. Gdy wybierzesz jedn z pozycji listy, zostanie ona wprowadzona do komrki. Lista rozwijana moe zawiera tekst, wartoci liczbowe lub
154
Rysunek 58.1.
Tworzenie
w komrce listy
rozwijanej jest
proste i nie
wymaga
stosowania makr
daty. Oczywicie formuy mog odwoywa si do komrek dysponujcych list rozwijan. Formuy zawsze uywaj wywietlanej wartoci.
Sztuczka zwizana z utworzeniem tej listy polega na skorzystaniu z narzdzia Sprawdzanie poprawnoci danych. Wymienione poniej instrukcje pozwol Ci na samodzielne
opracowanie rozwijanej listy elementw dla dowolnej komrki arkusza:
1. Wprowad list elementw do zakresu komrek arkusza.
W niniejszym przykadzie list tworz nazwy miesicy umieszczone w zakresie

pl F1:F12.
2. Zaznacz komrk, ktra ma zawiera rozwijan list elementw (w przykadzie
uyto komrki B2).

3. Wywoaj polecenie Dane/Narzdzia danych/Poprawno danych.
4. W oknie dialogowym Sprawdzanie poprawnoci danych kliknij zakadk
Ustawienia.
5. Z listy rozwijanej Dozwolone: wybierz pozycj Lista.
6. Korzystajc z pola rdo:, okrel zakres komrek zawierajcych elementy listy.
W przykadzie zdefiniowano zakres F1:F12.

7. Upewnij si, e pole opcji Rozwinicia w komrce jest zaznaczone, tak jak zostao
to przedstawione na rysunku 58.2, a nastpnie kliknij przycisk OK.

Jeeli Twoja lista bdzie krtka, moesz pomin krok 1. powyszej procedury. atwiej
bdzie wprowadzi poszczeglne elementy listy oddzielone znakiem rednika (;) wprost
do widocznego w oknie dialogowym Sprawdzanie poprawnoci danych pola tekstowego
rdo:.
Jeli planujesz wspuytkowa skoroszyt z innymi osobami, ktre korzystaj ze starszej
wersji Excela 2007 i wczeniejszych, upewnij si, e lista znajduje si w tym samym
arkuszu, co lista rozwijana. Alternatywnie moesz j umieci w dowolnym arkuszu,
dopki jest ona nazwanym zakresem. Na przykad zdefiniuj nazw zakresu komrek
F1:F12 jako NazwyMiesicy, korzystajc w tym celu z polecenia Formuy/Nazwy zdefiniowane/Definiuj nazw, a nastpnie w polu tekstowym rdo:, znajdujcym si w oknie
dialogowym Sprawdzanie poprawnoci danych, wpisz: =NazwyMiesicy.
155
Rysunek 58.2.
Korzystanie z okna
dialogowego
Sprawdzanie
poprawnoci danych
w celu utworzenia
rozwijanej listy
w komrce arkusza
Sposb 59. Porwnywanie

dwch zakresw za pomoc
formatowania warunkowego
Bardzo typowym zadaniem wykonywanym za pomoc programu Excel jest porwnywanie dwch list danych. Rczne przeprowadzanie tej operacji jest procesem zdecydowanie zbyt nucym i podatnym na bdy, ale Excel na szczcie pozwala wykona
t prac w bardzo prosty sposb. Przedstawi tu metod pozwalajc osign zamierzony cel przy uyciu formatowania warunkowego.
Na rysunku 59.1 przedstawiono przykadowy arkusz kalkulacyjny zawierajcy dwie
wielokolumnowe listy sw. Zastosowanie w ich przypadku odpowiedniego formatowania warunkowego spowoduje, e rnice midzy danymi znajdujcymi si na listach
stan si natychmiast doskonale widoczne. Zaprezentowane tu listy zawieraj dane
tekstowe, ale metoda ta dziaa rwnie dobrze w przypadku wartoci liczbowych.
Pierwsza z list jest umieszczona w zakresie komrek A2:A20 i nosi nazw StaraLista,
za druga znajduje si w komrkach C2:C20 i nazywa si NowaLista. Obydwu obszarom
nadano nazwy za pomoc polecenia Formuy/Nazwy zdefiniowane/Definiuj nazw.
Nazywanie zakresw nie jest tu, co prawda, konieczne, ale uatwi nieco dalsze dziaania.
Zacznij od dodania formatowania warunkowego do starej listy:
1. Zaznacz komrki wchodzce w skad zakresu StaraLista.
2. Wykonaj polecenie Narzdzia gwne/Style/Formatowanie warunkowe/
Nowa regua, aby wywoa okno dialogowe Nowa regua formatowania.

3. W oknie tym kliknij opcj Uyj formuy do okrelenia komrek, ktre naley
sformatowa.
156
Rysunek 59.1.
Do wskazania rnic
midzy danymi
znajdujcymi
si w tych dwch
zakresach moesz
wykorzysta
formatowanie
warunkowe
4. W oknie dialogowym wprowad ponisz formu (rysunek 59.2):

=LICZ.JEELI(NowaLista;A2)=0
Rysunek 59.2.
Stosowanie
formatowania
warunkowego
Stosujc t technik we wasnych skoroszytach, musisz zmieni zakres

komrek lub nazw (w przykadzie to NowaLista) i zaktualizowa adres
komrki, tu okrelony jako A2.
5. Kliknij przycisk Formatuj i okrel formatowania, ktre maj zosta zastosowane,
gdy warunek bdzie speniony.

Dobrym pomysem bdzie tu skorzystanie z innego koloru wypenienia.
Komrki nalece do zakresu NowaLista bd wykorzystyway podobn formu formatowania warunkowego:
157
1. Zaznacz komrki wchodzce w skad zakresu NowaLista.

2. Wykonaj polecenie Narzdzia gwne/Style/Formatowanie warunkowe/Nowa
regua, eby wywietli okno dialogowe Nowa regua formatowania.

3. W oknie tym kliknij opcj Uyj formuy do okrelenia komrek, ktre naley
sformatowa.
4. W oknie dialogowym wprowad formu:
=LICZ.JEELI(StaraLista;C2)=0
Stosujc t technik w wasnych skoroszytach, musisz zmieni zakres komrek

lub nazw (w przykadzie to StaraLista) i zaktualizowa adres komrki,
tu okrelony jako C2.
5. Kliknij przycisk Formatuj i okrel formatowania, ktre maj zosta zastosowane,
gdy warunek bdzie speniony; najlepiej bdzie wybra jeszcze inny kolor
wypenienia.
Na rysunku 59.3 przedstawiony zosta wynik otrzymany po przeprowadzeniu powyszej procedury. Na starej licie wyrnione s dane, ktre znajduj si na niej, ale s
nieobecne na nowej. W ramach nowej listy innym kolorem oznaczone zostay wpisy
znajdujce si na niej, ale niewystpujce na starej licie. Nazwy, ktrych nie wyrniono,
s widoczne na obu listach.
Rysunek 59.3.
Formatowanie
warunkowe umoliwia
oznaczanie rnic
wystpujcych
w danych nalecych
do dwch list
Obie przedstawione tu formuy korzystaj z funkcji LICZ.JEELI, ktrej dziaanie polega

na zliczaniu wystpie okrelonej wartoci w pewnym zakresie. Zwrcenie przez ni
158
wartoci 0 oznacza, e podana warto nie znajduje si w przeszukiwanym obszarze.

W takiej sytuacji rusza do pracy formatowanie warunkowe i zmianie ulega kolor ta
komrki.
Sposb 60. Odnajdowanie powtrze

przy uyciu formatowania
warunkowego
Przydatna bywa czasem moliwo wyrniania wartoci powtarzajcych si w ramach
okrelonego zakresu komrek. Przyjrzyj si arkuszowi przedstawionemu na rysunku 60.1.
Jeste w stanie stwierdzi, czy ktra z widocznych w nim danych wystpuje dwukrotnie?
Rysunek 60.1.
Formatowania
warunkowego moesz
uywa do szybkiego
odnajdowania
powtarzajcych si
wartoci w zakresie
komrek
Metoda pozwalajca na odnalezienie powtarzajcych si wartoci polega na wykorzystaniu formatowania warunkowego. Umoliwi Ci ono oznaczenie komrek przechowujcych takie dane, dziki czemu bdziesz mg szybko odszuka je w arkuszu kalkulacyjnym.
Oto sposb pozwalajcy Ci na zastosowanie formatowania warunkowego do oznaczania powtrze wartoci w zakresie arkusza:
1. Zaznacz wszystkie komrki wchodzce w skad zakresu. W tym przykadzie
bd to komrki A1:G21.
2. Wykonaj polecenie Narzdzia gwne/Style/Formatowanie warunkowe/
Nowa regua w celu wywoania okna dialogowego Nowa regua formatowania.
Sposb 60. Odnajdowanie powtrze przy uyciu formatowania warunkowego
159
3. W oknie tym zaznacz opcj Uyj formuy do okrelenia komrek, ktre naley
sformatowa.
4. Przy uyciu pola tekstowego wprowad formu odwoujc si
do odpowiedniego zakresu komrek. W tym przypadku formua ta bdzie

miaa posta:
=LICZ.JEELI($A$1:$G$22;A1)>1
5. Kliknij przycisk Formatuj i okrel ustawienia formatowania, ktre maj by
zastosowane w przypadku komrek, dla ktrych kryterium bdzie spenione.

Dobrym pomysem bdzie tu zmiana koloru wypenienia.
Na rysunku 60.2 przedstawiono wynik powyszych dziaa. Jak wida, wyrnionych

zostao cakiem sporo komrek. Oczywicie znajduj si w nich wartoci powtarzajce
si w zakresie.
Rysunek 60.2.
Zastosowanie
formatowania
warunkowego
skutkuje
wyrnieniem
komrek
przechowujcych
powtarzajce
si wartoci
Technik t moesz rwnie wykorzysta w celu oznaczenia caych wierszy, ktre s

identyczne w ramach listy danych. Sztuczka bdzie w takim przypadku polegaa na
dodaniu nowej kolumny i uyciu formuy czcej dane pochodzce z poszczeglnych
komrek kadego wiersza. Jeli np. Twoja lista znajduje si w zakresie komrek
A2:G500, powiniene wprowadzi nastpujc formu do komrki H2:
=A2&B2&C2&D2&E2&F2&G2
Skopiuj t formu do pozostaych komrek kolumny H i zastosuj dla nich odpowiednie formatowanie warunkowe. W tym przypadku formua formatowania warunkowego
powinna mie posta:
=LICZ.JEELI($H$2:$H$500;H2)>1
160
Wyrnione komrki kolumny H bd wskazyway powtarzajce si wiersze.

Aby usun duplikaty, uyj polecenia Dane/Narzdzia danych/Usu duplikaty. Niestety, nie rozpoznaje ono duplikatw przed usuniciem, nie zastosujesz go zatem do
opisanego celu.
Sposb 61. Obsuga numerw

kart kredytowych
Jeli kiedykolwiek prbowae wprowadzi do komrki arkusza kalkulacyjnego Excela
szesnastocyfrowy numer karty kredytowej, z pewnoci odkrye, e program zawsze
zmienia ostatni cyfr na zero. By moe nawet zdarzyo Ci si odkry to, gdy byo
ju za pno
Dlaczego tak si dzieje? Ot Excel przechowuje liczby z dokadnoci ograniczon tylko
do 15 cyfr znaczcych.
Wprowadzanie numerw kart kredytowych

Jeeli wic musisz zapisa w arkuszu numery kart kredytowych, powiniene wybra
jedn z trzech moliwoci ich wprowadzenia:
Poprzed numer karty znakiem apostrofu. Spowoduje to, e Excel zinterpretuje
dane jako acuch tekstowy, nie za jako liczb.

Przed wpisaniem numeru sformatuj komrk lub zakres komrek jako pole
tekstowe. W tym celu zaznacz zakres, a nastpnie w obrbie grupy Narzdzia

gwne/Liczba z listy rozwijanej kontrolki Format liczb wybierz pozycj
Tekstowe.
Wprowad numer karty, rozdzielajc jego czony spacjami lub znakami
ppauzy. Zastosowanie dowolnego znaku (nie cyfry) spowoduje, e Excel

bdzie traktowa wpis jako tekst.
Oba te sposoby sprawdz si, oczywicie, rwnie w przypadku innego rodzaju dugich
liczb, takich jak np. numery czci zamiennych, ktre nie s wykorzystywane w adnych
obliczeniach numerycznych.
Importowanie numerw kart kredytowych

Podczas importu numerw kart kredytowych z pliku CSV Excel potraktuje dane jako
wartoci i niestety zmieni ich ostatni cyfr na 0. Aby unikn takiej sytuacji, nie importuj pliku poleceniem Plik/Otwrz. Zamiast tego wybierz kolejno Dane/Pobieranie danych
Sposb 62. Wyszukiwanie nadmiarowych spacji
161
zewntrznych/Z tekstu. Spowoduje to uruchomienie kreatora importu tekstu. Korzystajc z niego, upewnij si, e w kroku 3. kolumna z numerami kart zostanie okrelona
jako Tekst (rysunek 61.1).
Rysunek 61.1.
Wykorzystanie
kreatora importu
pozwoli upewni si,
e numery kart bd
importowane jako
tekst

nadmiarowych spacji
Czsto spotykany bd ma zwizek z czym, czego nie mona nawet zobaczy. Mowa
o znaku spacji. Przyjrzyj si przykadowi z rysunku 62.1. Komrka B2 zawiera formu, ktra sprawdza nazw koloru w komrce B1 i zwraca odpowiedni kod z tabeli.
Formua wyglda nastpujco:
=WYSZUKAJ.PIONOWO(B1;D1:E7;2;FASZ)
Rysunek 62.1.
Prosta formua
wyszukujca zwraca
kod koloru okrelonego
w komrce B1
Na rysunku 62.2 wida, e formua w komrce B2 zwrcia bd. Oznacza to, e

w tabeli nie znaleziono wartoci ty. Setki tysicy uytkownikw Excela stracio zdecydowanie zbyt wiele czasu na podejmowaniu prb majcych na celu stwierdzenie,
dlaczego tego rodzaju rzecz nie dziaa. W tym przypadku odpowied jest prosta:
komrka D4 nie zawiera sowa ty. Zamiast niego przechowuje sowo ty, za ktrym wystpuje spacja. Dla Excela te dwa acuchy tekstowe s zupenie rne.
162
Rysunek 62.2.
Formua wyszukujca
nie moe znale
w tabeli sowa ty
Jeeli arkusz zawiera tysice wpisw tekstowych, a ponadto bazujc na nich, musisz
przeprowadzi operacj porwnywania, moesz zidentyfikowa komrki, w ktrych
znajduj si nadmiarowe spacje i poprawi te komrki. Terminem nadmiarowe spacje
identyfikuje si dowolne z nastpujcych znakw wystpujcych we wpisach tekstowych:
jedna lub wicej spacji wiodcych,
jedna lub wicej spacji kocowych,
dwie lub wicej spacji wystpujcych obok siebie w tekcie.
Metod identyfikacji tego typu komrki jest zastosowanie formatowania warunkowego.

Aby skonfigurowa je do wyszukiwania spacji, wykonaj nastpujce kroki:
1. Zaznacz wszystkie komrki z tekstem, dla ktrych chcesz zastosowa
formatowanie warunkowe.
2. Wykonaj polecenie Narzdzia gwne/Style/Formatowanie warunkowe/Nowa
regua, eby otworzy okno dialogowe Nowa regua formatowania.

3. W grnej czci okna zaznacz opcj Uyj formuy do okrelenia komrek,
ktre naley sformatowa.

4. W dolnej czci okna dialogowego wprowad nastpujc formu
(rysunek 62.3):
=A1<>USU.ZBDNE.ODSTPY(A1)
Rysunek 62.3.
Wykorzystanie
formatowania
warunkowego
do wyszukiwania
zbdnych spacji
163
Uwaga: Formua zakada, e komrka A1 jest grn lew komrk zaznaczenia.

Jeli tak nie jest, w formule wstaw adres grnej lewej komrki zaznaczenia,
ktre okrelie w kroku 1.
5. Kliknij przycisk Formatuj, aby wywietli okno dialogowe Formatowanie
komrek. Okrel typ formatowania, ktre ma by zastosowane dla komrek

zawierajcych nadmiarowe spacje.
Dobr propozycj jest uycie tego koloru wypenienia.
6. Kliknij przycisk OK, eby zamkn okno dialogowe Formatowanie komrek.
W celu zamknicia okna dialogowego Nowa regua formatowania ponownie

kliknij przycisk OK.
Po wykonaniu tych krokw kada komrka zawierajca nadmiarowe spacje i wchodzca w skad zakresu zaznaczonego w kroku 1. zastosuje ustawione formatowanie.
Dziki temu z atwoci bdziesz mg wychwyci te komrki i usun z nich spacje.
Ze wzgldu na sposb dziaania funkcji USU.ZBDNE.ODSTPY formua w kroku 4.
stosuje formatowanie warunkowe rwnie dla wszystkich komrek z wartociami
liczbowymi. Oto troch bardziej zoona formua, ktra nie formatuje komrek
z liczbami:
=JEELI(NIE(CZY.NIE.TEKST(A1));A1<>USU.ZBDNE.ODSTPY(A1))

By moe masz zakres danych, ktry wymaga przeksztacenia. Przeksztacanie czy inaczej transpozycja to w przypadku danych po prostu zamiana kolumn na wiersze, a wierszy
na kolumny. Przykad takiej sytuacji widoczny jest na rysunku 63.1. Oryginalne dane
znajduj si w zakresie A1:H9, a te po przeksztaceniu w komrkach A12:I19.
W niniejszym sposobie opisujemy dwie metody przeksztacania danych.
Wykorzystanie funkcji Wklej specjalnie

Aby przeksztaci zakres danych za pomoc kopiowania i wklejania:
1. Zaznacz zakres do przeksztacenia.
2. Skopiuj go za pomoc kombinacji klawiszy Ctrl+C.
3. Zaznacz komrk, ktra bdzie pierwsz komrk przeksztaconego zakresu.
4. Wybierz kolejno Narzdzia gwne/Schowek/Wklej specjalnie. Zostanie
wywietlone okno dialogowe Wklejanie specjalnie.

5. Wybierz opcj Transpozycja.
6. Kliknij OK.
164
Rysunek 63.1.
Dane przed
transpozycj
i po transpozycji
Excel wklei skopiowane przeorientowane dane.

Jeeli w oryginalnym zakresie znajdoway si formuy, zostan one dostosowane w taki
sposb, by po transpozycji nadal wykonyway poprawne obliczenia.
Jeeli oryginalny zakres znajdowa si w tabeli (utworzonej poleceniem Wstawianie/Tabele/Tabela), ze stosowaniem tej techniki wie si kilka ogranicze. Oryginalny zakres nie moe obejmowa wierszy z podsumowaniem (Suma) i kolumn z formuami. Wkleisz przeksztacone dane, ale w oknie dialogowym Wklejanie specjalnie
powiniene wybra opcj Wartoci. Tak przetransponowane dane bd zawiera
wartoci, ale ju nie uwzgldni formu.
Stosowanie funkcji TRANSPONUJ

W niektrych przypadkach moesz chcie przetransponowa dane z zachowaniem
poczenia z oryginalnym zakresem. Dziki takiemu rozwizaniu zmiany wprowadzone w oryginalnym zakresie bd odwzorowane rwnie w przetransponowanym.
Poniej dowiesz si, jak skonfigurowa przeksztacony zakres, aby by poczony
z danymi rdowymi. Szczegy wida na rysunku 63.2.
1. Zanotuj liczb wierszy i kolumn w danych rdowych.
W naszym przykadzie zakres (A1:E10) ma 10 wierszy i 5 kolumn.

2. Zaznacz obszar pustych komrek, w ktrym liczba wierszy bdzie rwna liczbie
kolumn z danych rdowych, a liczba kolumn bdzie rwna liczbie wierszy.

W naszym przykadzie to odpowiednio 5 wierszy i 10 kolumn. Moe to by
zakres A13:J17.
165
Rysunek 63.2.
W komrkach
A13:J17 znajduje
si formua tablicowa
poczona z danymi
rdowymi
3. Wpisz formu, wykorzystujc funkcj TRANSPONUJ, w ktrej argumentem bdzie
rdowy zakres danych. W tym przykadzie formua to:

=TRANSPONUJ(A1:E10)
4. Aby utworzy wielokomrkow formu tablicow, wcinij kombinacj klawiszy
Ctrl+Shift+Enter (sam Enter nie wystarczy).

Wszelkie zmiany wprowadzone w zakresie rdowym bd odwzorowane rwnie
w przetransponowanym zakresie.
Sposb 64. Stosowanie

funkcji Wypenianie byskawiczne
do wyodrbniania danych
Import danych bardzo czsto wymaga pniejszego oczyszczenia ich. I tak np. nazwiska mog by zapisane w caoci duymi literami, podczas gdy wielka litera powinna
si znajdowa tylko na pocztku. Jedn z metod jest zastosowanie w tym celu formu
(patrz sposb 57.). Inne rozwizanie polega na wykorzystaniu wprowadzonego do
Excela 2013 Wypeniania byskawicznego.
Funkcja ta do wyodrbniania danych z ssiadujcych kolumn wykorzystuje rozpoznawanie wzorcw oraz czenie danych. Wprowad kilka przykadowych danych, a nastpnie wybierz Dane/Narzdzia danych/Wypenianie byskawiczne (moesz te uy kombinacji klawiszy Ctrl+E). Excel przeanalizuje dostarczone przykady i sprbuje uzupeni
pozostae komrki. Jeeli nie rozpozna wzorca, o ktry Ci chodzio, uyj kombinacji
Ctrl+Z, dodaj kolejny przykad lub dwa i sprbuj ponownie.
166
Zmiana wielkoci liter

Na rysunku 64.1 w kolumnie A widoczna jest lista premierw Polski. W kolumnie B
przedstawiono efekt dziaania funkcji Wypenianie byskawiczne, czyli zmian wielkoci liter.
Wystarczyo poda kilka przykadw: w komrce B1 wpisa: Tadeusz Mazowiecki,
a w komrce B2 Jan Krzysztof Bielecki. Ju przy prbie wpisania trzeciego
nazwiska Excel odczyta zamiar uytkownika. Rozpozna wzorzec (w tym przypadku
byo to: ustaw waciw wielko liter). Nastpnie wypeni kolumn przeksztaconym tekstem (na pocztku wywietli tekst w jasnoszarym kolorze). Aby potwierdzi
rozpoznanie wzorca, wcinij Enter. Moesz te kontynuowa wprowadzanie przykadw. W celu wymuszenia uzupenienia kolumny w dowolnej chwili wcinij kombinacj
klawiszy Ctrl+E.
Rysunek 64.1.
Funkcja Wypenianie
byskawiczne szybko
ustawia odpowiedni
wielko liter
Wyodrbnianie nazwisk
W tym przykadzie chcielibymy wyodrbni nazwisko kadego z premierw, tak aby
mie moliwo alfabetycznego posortowania listy wanie wg tego kryterium. Dla
funkcji Wypenianie byskawiczne to proste zadanie. Do rozpoznania wzorca wystarczyy
dwa przykady.
Na rysunku 64.2 widoczny jest arkusz po wyodrbnieniu nazwisk. Teraz mona ju
posortowa list wg kolumny C, ukadajc nazwiska w porzdku alfabetycznym.
Wyodrbnianie imion
Rwnie atwo za pomoc tej funkcji wyodrbni imiona. Na rysunku 64.3 widoczna
jest lista premierw po uyciu Wypeniania byskawicznego do wyodrbnienia imion
w kolumnie D. Podobnie jak poprzednio do rozpoznania wzorca Excelowi potrzebne
byy tylko dwa przykady.
167
Rysunek 64.2.
Funkcja Wypenianie
byskawiczne
wyodrbnia nazwiska
Rysunek 64.3.
Funkcja Wypenianie
byskawiczne
wyodrbnia imiona
Wyodrbnianie drugiego imienia

Czasem moe pojawi si potrzeba wyodrbnienia drugiego imienia (jeeli osoba si
nim posuguje). Czy Wypenianie byskawiczne poradzi sobie z tym zadaniem?
Odpowied brzmi: w pewnym stopniu. Przygotowaem dane kilku osb posugujcych
si dwoma imionami. Funkcja poradzia sobie z wyodrbnieniem drugiego imienia.
Problem pojawi si w przypadku osb z jednym imieniem, poniewa program pobiera
rwnie ich jedyne imi. Mimo podejmowanych prb nie udao mi si zmusi funkcji
Wypenianie byskawiczne do zignorowania osb nieuywajcych drugiego imienia.
Wyodrbnianie domen z adresw URL

Oto kolejny przykad wykorzystania funkcji Wypenianie byskawiczne. Mamy spis adresw URL, z ktrych chcemy wyodrbni list plikw (czyli tekst znajdujcy si za
ostatnim ukonikiem).
Na rysunku 64.4 widoczna jest lista adresw URL. Funkcja Wypenianie byskawiczne
potrzebowaa tylko jednego przykadu wprowadzonego do kolumny B. Wcisnem klawisze Ctrl+E, a Excel wypeni pozostae wiersze. Rwnie dobrze poradzi sobie z usuwaniem nazw plikw z adresw URL (kolumna C).
168
Rysunek 64.4. Funkcja Wypenianie byskawiczne wyodrbnia nazwy plikw z adresw URL
Potencjalne problemy
Wypenianie byskawiczne to znakomita funkcja, jednak jeli pracujesz z wanymi
datami, pamitaj o jej potencjalnych zagroeniach:
Czasem po prostu nie dziaa. Wyodrbnianie drugiego imienia wydawaoby
si prostym zadaniem, jednak w tym przypadku funkcja Wypenianie

byskawiczne nie bya w stanie rozpozna wzorca.
Nie zawsze jest dokadna. Opracowujc niewielk ilo danych, zwykle
da si atwo sprawdzi, czy funkcja dziaa zgodnie z oczekiwaniami. Jeeli

jednak korzystasz z niej do wypeniania tysicy wierszy danych, nie moesz
mie pewnoci, e pracuje doskonale przynajmniej do momentu sprawdzenia
wszystkich komrek. Wypenianie byskawiczne dziaa najlepiej z danymi
o duym stopniu spjnoci.
Nie jest dynamiczna. W przypadku zmiany dowolnej informacji wykorzystanej
przez funkcj wypenione kolumny nie zostan zmodyfikowane.

Brak dziennika inspekcji. Kiedy do wyodrbniania danych uywasz formu,
dokumentowane s wykonywane przez nie dziaania. Dziki temu kady moe

sprawdzi, w jaki sposb informacje zostay pobrane. Narzdzie Wypenianie
byskawiczne nie oferuje takiej moliwoci. Nie moesz sprawdzi, jakie reguy
zostay zastosowane do wyodrbniania danych.
Sposb 65. Stosowanie funkcji

Wypenianie byskawiczne
do czenia danych
W sposobie 64. opisalimy, w jaki sposb wyodrbnia dane za pomoc Wypeniania
byskawicznego. Teraz zajmiemy si innym aspektem wykorzystania tej funkcji: czeniem danych.
Sposb 65. Stosowanie funkcji Wypenianie byskawiczne do czenia danych
169
Kiedy chcesz poczy dane z dwch lub wikszej liczby kolumn, moesz napisa
formu wykorzystujc operator czenia (&). Regua czca zawarto komrek A1,
B1 i C1 wyglda nastpujco:
=A1&B1&C1
W bardziej skomplikowanych przypadkach wykonaniem zadania moe zaj si Wypenianie byskawiczne. Pozwoli Ci to oszczdzi zachodu zwizanego z tworzeniem
i sprawdzaniem formu.
Na rysunku 65.1 widoczny jest arkusz zawierajcy w kolumnie A imiona, a w kolumnie B nazwiska. Wykorzystaem Wypenianie byskawiczne do stworzenia listy adresw poczty elektronicznej (w kolumnie C) dla domeny przyklad.com. Skadaj si one
z imienia, podkrelenia i nazwiska, a wszystko zostao zapisane maymi literami.
Rysunek 65.1.
Funkcja Wypenianie
byskawiczne
potrafi szybko
przekonwertowa list
nazwisk na zbir
adresw poczty
elektronicznej
Do rozpoznania wzorca wystarczyy dwa przykady, pniej program wypeni reszt

wierszy.
Uycie Wypeniania byskawicznego jest prostszym rozwizaniem ni zastosowanie
odpowiadajcej mu formuy:
=LITERY.MAE(WYPENIJ.W.LEWO(A1;1)&""_"&B1&"@przyklad.com")
Na rysunku 65.2 widoczny jest kolejny przykad. W kolumnach A:D przechowywane

s oryginalne dane, tekst w kolumnie E zosta uzupeniony przez funkcj Wypenianie
byskawiczne; wystarczyo poda dwa przykady. Formua odpowiadajca dziaaniu
funkcji byaby nastpujca:
=A4&" "&B4&": "&TEKST(D4;"z 0")&" na dzie "&C4&"-10-2013"
170
Rysunek 65.2. Funkcja Wypenianie byskawiczne wygenerowaa tekst w kolumnie E
Sposb 66. Pobieranie informacji

o notowaniach giedowych
W tym sposobie opisalimy, jak wstawi do arkusza aktualizowane dane o notowaniach
akcji dostpnych na amerykaskiej giedzie1. Z niewyjanionych przyczyn Microsoft
mocno utrudni znajdowanie tej funkcji.
Aby sobie z tym poradzi:
1. Upewnij si, e komputer jest poczony z internetem.
2. Do komrki wpisz symbol akcji, np. akcje Microsoftu s oznaczone symbolem
MSFT. Upewnij si, e uye duych liter.

3. Kliknij prawym przyciskiem myszy komrk i wybierz z menu Dodatkowe akcje
komrki/Insert Refreshable Stock Price.

Zostanie wywietlone okno dialogowe Insert Stock Price.
4. Okrel lokalizacj dla nowych informacji (nowy arkusz czy wybrana komrka).
5. Kliknij OK.
Excel pobierze biece informacje o akcjach i umieci dane. Zajm one 18 wierszy i 16
kolumn (rysunek 66.1).
1
Opisana poniej funkcja niestety nie dziaa w polskiej wersji Excela 2013; by moe kolejna aktualizacja
programu rozwie ten problem przyp. tum.
Sposb 66. Pobieranie informacji o notowaniach giedowych
171
Rysunek 66.1. Aktualizowane informacje o akcjach zostay umieszczone wprost w arkuszu
Informacje moesz odwiea w dowolnym czasie. Zaznacz dowoln komrk w tabeli,

kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz z menu Odwie. Jeeli w arkuszu znajduj si informacje o wikszej liczbie akcji, moesz zaktualizowa je wszystkie. W tym
celu wybierz z menu Dane/Poczenia/Odwie wszystko.
Ukrywanie niepotrzebnych wierszy i kolumn

Zauwa, e tylko kilka spord 18 wierszy zawiera aktualizowane dane. Pozostae to
cza i dodatkowe informacje. Niestety, nie ma bezporedniego sposobu, ktry pozwoliby pobiera tylko potrzebne dane, bez dodatkw. Moesz jednak je ukry co
wicej, pozostan niewidoczne po odwieeniu informacji.
Na rysunku 66.2 przedstawiono arkusz zawierajcy dane o czterech rnych notowaniach akcji. Ukryem nieistotne wiersze i kolumny, dziki czemu widok jest bardziej
przejrzysty.
Rysunek 66.2. Informacje o notowaniach giedowych po ukryciu zbdnych informacji
Za kulisami
Wybranie z menu Dodatkowe akcje komrki/Insert Refreshable Stock Price to po prostu
szybszy sposb wykonywania kwerendy i pobierania danych ze strony Microsofts
MSN Money. Dostp do tych samych danych moesz uzyska za pomoc wykonania
kwerendy sieci Web. Wybierz z menu kolejno Dane/Pobieranie danych zewntrznych/Z sieci Web i uyj nastpujcego adresu URL:
172
http://moneycentral.msn.com/investor/external/excel/quotes.asp?symbol=MSFT
Dane finansowe zostan pobrane. Symbol akcji Microsoftu mona zastpi innym. Na
rysunku 66.3 widoczne jest okno dialogowe New Web Query przed umieszczeniem
informacji w arkuszu.
Rysunek 66.3. Pobieranie informacji o notowaniach akcji za porednictwem okna dialogowego

New Web Query
Wicej informacji na temat kwerend stron Web znajdziesz w sposobie 67.
Sposb 67. Pobieranie danych

ze strony WWW
Tutaj opisane zostay trzy metody pobierania danych umieszczonych na stronach internetowych. Oto one:
wklejanie statycznej kopii informacji,
utworzenie dynamicznego cza do witryny,
otwieranie strony bezporednio w programie Excel.
173
Wklejanie statycznej kopii informacji

Najprostsz metod pobrania danych ze strony WWW do arkusza jest zaznaczenie
odpowiedniego tekstu w oknie uywanej przez Ciebie przegldarki internetowej, nacinicie kombinacji klawiszy Ctrl+C w celu skopiowania go do schowka, a nastpnie
wklejenie go do dokumentu Excela. Otrzymane wyniki mog si nieco rni w zalenoci od tego, z jakiej przegldarki korzystasz.
Jeeli rezultaty s inne od oczekiwanych, testuj opcje wklejania udostpniane przez
schowek (Narzdzia gwne/Schowek/Wklej specjalnie).
Na rysunku 67.1 widoczne s kursy walut wklejone ze strony NBP z wykorzystaniem
opcji Wklej specjalnie/Tekst.
Rysunek 67.1.
Tabela kursw walut
skopiowana ze strony
internetowej
i wklejona do arkusza
Wklejanie dynamicznej kopii informacji

Jeli potrzebny Ci jest dostp do aktualizowanych na bieco danych pobranych ze
strony WWW, bdziesz musia opracowa kwerend sieci WWW. Na rysunku 67.1
przedstawiono informacje na temat rednich kursw wymiany walut umieszczone w tabeli
z trzema kolumnami.
Termin kwerenda sieci Web jest nieco mylcy, poniewa ta operacja wcale nie musi
ogranicza si do zasobw internetowych. Rwnie dobrze mona utworzy kwerend
pobierajc dane z lokalnego pliku HTML, pliku przechowywanego na serwerze sieciowym czy dziaajcym w internecie. Aby cign dane z sieci, musi by ustanowione
poczenie. Po zakoczeniu operacji moe ono zosta przerwane, chyba e konieczna
bdzie ponowna aktualizacja danych.
174
Znajdujce si poniej instrukcje pozwalaj na utworzenie kwerendy sieci WWW,

dziki ktrej moliwe bdzie odwieanie pobranych informacji za pomoc jednego
kliknicia przyciskiem myszki:
1. Wykonaj polecenie Dane/Dane zewntrzne/Z sieci Web w celu wywietlenia
okna dialogowego Nowa kwerenda sieci Web.

2. W polu Adres: podaj adres URL odpowiedniej strony WWW i kliknij przycisk
Przejd.
W tym przypadku jest to adres strony podobnej do tej widocznej na rysunku 67.1:
http://www.nbp.pl/kursy/kursyc.html
Zwr uwag na fakt, e okno dialogowe Nowa kwerenda sieci Web zawiera
niejako miniprzegldark internetow (Internet Explorer). Moesz dziki niej
klika hipercza i porusza si po stronach WWW do momentu znalezienia
danych, ktrymi jeste zainteresowany.
Gdy strona zostanie wywietlona w oknie dialogowym Nowa kwerenda sieci
Web, zauwaysz niewielkie te kwadraty, wskazujce tabele zdefiniowane
na wybranej stronie WWW. Jeden z nich odpowiada caej stronie.
3. Kliknij ty kwadrat. Spowoduje to zmian na zielony znak pola wyboru
oznacza on, e okrelony element zostanie pobrany.

4. Wybierz przycisk Importuj, aby wywoa okno dialogowe Importowanie danych.
5. W oknie tym okrel docelowe miejsce, w ktrym maj si znale pobrane dane.
Moe to by komrka znajdujca si w istniejcym arkuszu kalkulacyjnym

lub nowy arkusz.
6. Kliknij przycisk OK, a program Excel zaimportuje wybrane dane, tak jak zostao
to przedstawione na rysunku 67.3.

Pobrane dane stanowi standardowo kwerend sieci Web, co oznacza, e aby odwiey
informacj, bdziesz musia jedynie klikn dowoln zawierajc je komrk prawym
przyciskiem myszki i z menu kontekstowego wybra polecenie Odwie dane.
Jeeli nie chcesz tworzy dynamicznej kwerendy, moesz o tym zdecydowa w 5.
kroku przedstawionej wyej procedury. W oknie dialogowym Importowanie danych
powiniene w takiej sytuacji wybra przycisk Waciwoci i w oknie Waciwoci zakresu
danych zewntrznych zdj znak zaznaczenia z pola opcji Zapisz definicj kwerendy,
a swj wybr potwierdzi przyciskiem OK.
Kwerenda sieci Web dostpna w Excelu dziaa na podstawie identyfikacji tabel
w dokumencie (wykorzystywany jest znacznik HTML <TABLE>). Coraz czciej jednak
projektanci stron internetowych do przekazywania danych tabelarycznych uywaj
arkuszy CSS. W takim przypadku Excel nie jest w stanie rozpozna tabeli i oznaczy
jej na stronie. Wwczas mona pobra cay dokument, a nastpnie usun lub ukry
niepotrzebne elementy.
Rysunek 67.2. Korzystanie z okna dialogowego Nowa kwerenda sieci Web do wybierania danych,
ktre maj zosta pobrane
Rysunek 67.3.
Dane zaimportowane
za pomoc kwerendy
175
176
Bezporednie otwieranie strony internetowej

Jeszcze inn metod pobierania danych ze strony WWW do arkusza kalkulacyjnego
jest otwarcie witryny o okrelonym adresie bezporednio w oknie Excela. Aby to zrobi,
powiniene wywoa polecenie Plik/Otwrz.
W oknie dialogowym Otwieranie naley poda peny adres strony, korzystajc z pola
tekstowego Nazwa pliku:, a nastpnie klikn przycisk Otwrz. Wyniki bd si
zmieniay w zalenoci od ukadu strony WWW. Przewanie bdziesz uzyskiwa zadowalajce rezultaty. W niektrych przypadkach pobierzesz do sporo nieistotnych informacji. Co wicej, nie s one aktualizowane. Jeeli dane na stronie zmieni si, powiniene zamkn arkusz i ponownie go otworzy.
Sposb 68. Importowanie

pliku tekstowego
do zakresu komrek arkusza
Jeli musisz umieci zawarto pliku tekstowego w okrelonym zakresie komrek
arkusza kalkulacyjnego, uwaasz pewnie, e jedyn dostpn metod zrobienia tego
jest wykorzystanie polecenia Plik/Otwrz, a nastpnie skopiowanie i wklejenie tekstu
w miejscu, w ktrym ma si pojawi. Tak si jednak skada, e istnieje wicej bezporednich metod wykonania tego zadania.
Na rysunku 68.1 przedstawiony zosta niewielki plik danych zapisanych w formacie
CSV (skrt od ang. comma separated value wartoci rozdzielane przecinkami).
Ponisze kroki prezentuj metod importowania tego pliku do obszaru arkusza zaczynajcego si komrk C3.
Rysunek 68.1.
Ten plik zostanie
zaimportowany
do zakresu komrek
arkusza
kalkulacyjnego
177
1. Wykonaj polecenie Dane/Dane zewntrzne/Z tekstu w celu wywietlenia okna
dialogowego Importowanie pliku tekstowego.

2. Korzystajc z tego okna, przejd do katalogu, w ktrym znajduje si Twj plik
tekstowy.
3. Wybierz odpowiedni plik z listy i kliknij przycisk Importuj, aby przej
do pierwszego kroku narzdzia Kreator importu tekstu.

4. Korzystajc z okna dialogowego Kreator importu tekstu krok 1 z 3,
okrel sposb, w jaki dane maj zosta pobrane.

W przypadku pliku CSV powiniene wybra tu opcj Rozdzielany. W drugim
kroku dziaania kreatora w czci okna oznaczonej etykiet Ograniczniki
zaznacz opcj rednik.
5. Kliknij przycisk Zakocz.
Na ekranie pojawi si okno dialogowe Importowanie danych.

6. Kliknij przycisk Waciwoci. Pojawi si okno dialogowe Waciwoci zakresu
danych zewntrznych.
7. Usu znak zaznaczenia z pola opcji Zapisz definicj kwerendy i kliknij
przycisk OK, aby powrci do okna Importowanie danych.

8. Okrel miejsce, w ktrym chcesz umieci pobrane dane.
Moe to by zarwno komrka istniejcego arkusza, jak i nowy arkusz

kalkulacyjny. W tym przypadku bdzie do komrka C3 biecego arkusza
Arkusz1.
9. Kliknij przycisk OK, a Excel zaimportuje dane do arkusza, tak jak zostao
to pokazane na rysunku 68.2.

Jeli dane, ktre importujesz, bd podlegay jakim zmianom, moesz zrezygnowa
z wykonania 7. kroku podanej wyej procedury. Zapisanie definicji kwerendy spowoduje, e bdziesz mg szybko zaktualizowa pobrane dane. W tym celu bdziesz
musia jedynie klikn prawym przyciskiem myszki dowoln komrk zakresu przechowujcego zaimportowane informacje i z menu kontekstowego wybra polecenie
Odwie dane.

funkcji Szybka analiza
Jedn z nowych funkcji Excela 2013 jest Szybka analiza. Po zaznaczeniu zakresu danych
Excel w dolnym prawym rogu zakresu wywietli przycisk tej funkcji. Kliknicie go
spowoduje pokazanie dostpnych opcji (rysunek 69.1). Aby je wywoa, moesz rwnie uy kombinacji klawiszy Ctrl+Q.
178
Rysunek 68.2.
Pokazany tu
zakres komrek
zawiera dane
pobrane
bezporednio
z pliku CSV
Rysunek 69.1. Opcje narzdzia Szybka analiza dla zaznaczonego zakresu
Pozycje widoczne w grnej czci okna (Formatowanie, Wykresy, Sumy, Tabele, Wykresy
przebiegu w czasie) to elementy menu. Po klikniciu ktregokolwiek z nich pojawi
si kolejny zestaw ikon. Jeli przesuniesz ikon myszy nad symbol, moe si zdarzy,
e Excel wywietli podgld wyniku dziaania danej funkcji.
Dostpne opcje zale od rodzaju danych znajdujcych si w zakresie. I tak jeeli
w zakresie jest tylko tekst, ikony wykresw przebiegu w czasie nie bdzie mona uy.
Na rysunku 69.2 wida przykadowy zakres zawierajcy liczby w kolumnie D. Natomiast w kolumnie E jest podgld zastosowania funkcji sum biecych.
179
Rysunek 69.2.
Podgld zastosowania
funkcji sum biecych
Na rysunku 69.3 wida kolejny przykad. Zaznaczony jest zakres A2:G8. Funkcja Szybka
analiza wywietla w kolumnie H podgld liniowych wykresw przebiegu w czasie.
Rysunek 69.3. Podgld wykresw przebiegu w czasie wygenerowany przez funkcj Szybka analiza
Za pomoc opcji udostpnianych przez funkcj Szybka analiza nie mona zrobi
niczego, czego nie daoby si wykona, uywajc tradycyjnych polece Excela. Jednak
czasem pozwalaj one zaoszczdzi nieco czasu. Jeeli jednak uznasz, e przycisk
funkcji Szybka analiza jest irytujcy, moesz go wyczy na karcie Oglne okna
dialogowego Opcje programu Excel. W tym celu usu zaznaczenie pozycji Poka opcje
szybkiej analizy przy zaznaczaniu.
180
Sposb 70. Wypenianie

pustych miejsc w raporcie
Po zaimportowaniu danych do arkusza kalkulacyjnego czasem moe on wyglda tak
jak ten przedstawiony na rysunku 70.1. W arkuszu tym znajduje si zestaw danych
uoonych tak, aby tworzyy raport. atwo zauway, e pojedyncze wpisy znajdujce
si w kolumnie A dotycz wielu wierszy danych. Jeli sprbujesz posortowa tak list,
brak niektrych danych spowoduje spore zamieszanie i nie bdziesz ju w stanie okreli, kto i co sprzeda.
Rysunek 70.1.
W raporcie widoczne
s puste komrki
w kolumnie
Przedstawiciel
W przypadku niezbyt duej listy moesz uzupeni brakujce dane, wprowadzajc je

rcznie lub korzystajc z serii polece Narzdzia gwne/Edytowanie/Wypenienie/W d
(bd uywajc skrtu klawiaturowego polecenia Ctrl+D). Jeli jednak lista uywajca
podobnego formatu jest naprawd duga, bdziesz potrzebowa lepszego sposobu wypenienia pustych komrek odpowiednimi wartociami. Pomoe Ci w tym nastpujca procedura:
1. Zaznacz zakres zawierajcy puste komrki. Tutaj bdzie to zakres A3:A14.
2. W celu wywoania okna dialogowego Przechodzenie do specjalnie wykonaj
polecenie Narzdzia gwne/Edytowanie/Znajd i zaznacz/Przejd

do specjalnie.
3. W oknie tym wcz opcj Puste i kliknij przycisk OK.
Spowoduje to zaznaczenie pustych komrek w oryginalnie zaznaczonym

zakresie.
4. Korzystajc z pola tekstowego widocznego na pasku formuy, wprowad
znak = oraz adres pierwszej komrki w kolumnie A, ktra przechowuje dan.
W tym przykadzie wpis bdzie mia posta =A3. Nacinij kombinacj klawiszy
Ctrl+Enter.
5. Ponownie zaznacz oryginalny zakres i uyj kombinacji klawiszy Ctrl+C,
eby go skopiowa.
181
6. W celu zamiany formu na wartoci wykonaj polecenie Narzdzia
gwne/Schowek/ Wklej/Wklej wartoci.

Po wykonaniu wymienionych tu czynnoci puste komrki zostan wypenione odpowiednimi informacjami, a Twj arkusz zacznie przypomina dokument widoczny na
rysunku 70.2. Znajdujcy si w nim zbir danych przybierze posta normalnej listy,
dziki czemu bdziesz mg na nim przeprowadza wszelkie dziaania waciwe dla
listy, w tym rwnie operacje sortowania.
Rysunek 70.2.
Puste komrki
znikny, a lista moe
teraz by sortowana
bez przeszkd
Sposb 71. Przeprowadzanie

niedokadnych wyszukiwa
Jeli korzystasz z wielkiego arkusza kalkulacyjnego zawierajcego ca mas danych,
odnalezienie waciwych informacji moe sprawi Ci nie lada problem. Z pomoc
w takiej sytuacji przyjdzie Ci okno dialogowe Znajdowanie i zamienianie, ktre stanowi
doskonae narzdzie odszukiwania danych i oferuje szereg moliwoci, ktre wikszo
uytkownikw zupenie ignoruje.
Okno Znajdowanie i zamienianie moesz wywoa za pomoc polecenia Narzdzia
gwne/Edytowanie/Znajd i zaznacz/Znajd, ale prociej bdzie z pewnoci nacisn
kombinacj klawiszy Ctrl+F. Jeli bdziesz chcia zastpowa wyszukane dane innymi
informacjami, powiniene skorzysta z polecenia Narzdzia gwne/Edytowanie/Znajd
i zaznacz/Zamie lub nacisn skrt klawiaturowy Ctrl+H. Rnica bdzie tu polega
jedynie na tym, e w otwartym oknie uaktywniona zostanie inna zakadka w pierwszym
przypadku odpowiedzialna za wyszukiwanie, a w drugim za wyszukiwanie i zastpowanie
informacji. Rysunek 71.1 prezentuje okno dialogowe Znajdowanie i zamienianie po klikniciu przycisku Opcje, ktry rozszerza okno w celu wywietlenia dodatkowych opcji.
W wielu przypadkach bdziesz chcia odnale przybliony tekst. Zamy np., e
bdziesz chcia odszuka dane zwizane z klientem o nazwisku Stefan R. Burczymucha.
182
Rysunek 71.1.
Okno dialogowe
Znajdowanie
i zamienianie
z uaktywnion
kart Zamie
Mgby, oczywicie, sprbowa znale tekst odpowiadajcy dokadnie szukanej

wartoci Stefan R. Burczymucha, jednake istnieje co najmniej jeden powd, dla ktrego dziaanie takie moe nie przynie spodziewanych efektw. Bardzo moliwe
bowiem, e nazwisko wprowadzone zostao np. w postaci Stefek Burczymucha lub
S. R. Burczymucha. Niewykluczone nawet, e podczas wpisywania popeniono jaki
bd i w arkuszu znajduje si np. wpis w rodzaju Burczymuha.
Najbardziej wydajna metoda wyszukiwania nazwiska bdzie wykorzystywaa znaki globalne. W tym przypadku najrozsdniej bdzie wpisa w polu Znajd: tekst st*burczy*
i klikn przycisk Znajd wszystko. Oprcz zmniejszenia iloci znakw, jakie naley
tu wpisa, wyszukiwanie to w praktyce gwarantuje Ci znalezienie klienta, jeli tylko
w arkuszu znajduje si jakikolwiek wpis, ktry go dotyczy. Cho w wyniku operacji
wyszukiwania mog by te zwrcone rekordy, ktre nie byy w zakresie zainteresowania, jest to lepsze ni nieznalezienie niczego.
Okno dialogowe Znajdowanie i zamienianie pozwala na korzystanie z dwch rodzajw
znakw globalnych:
znaku zapytania (?), ktry zastpuje dowolny pojedynczy znak,
gwiazdki (*), ktra umoliwia zastpienie dowolnego cigu znakw.
Znaki globalne sprawdzaj si rwnie w przypadku wartoci liczbowych. Na przykad wyszukiwanie cigu 3* pozwoli znale komrki zawierajce wszystkie takie wpisy,
ktre zaczynaj si cyfr 3. Szukanie cigu 1?9 spowoduje natomiast znalezienie wszystkich trzycyfrowych liczb, ktre zaczynaj si cyfr 1, a kocz cyfr 9.
Aby znale w arkuszu wystpienia znakw globalnych, czyli znaku zapytania lub
gwiazdki, powiniene poprzedzi je symbolem tyldy (~). Zamieszczony poniej cig
znakw spowoduje np. odszukanie tekstu *NIC*:
~*NIC~*
Jeli z kolei bdziesz chcia znale znak tyldy, bdziesz musia uy dwch takich
symboli (~~).
Jeeli wyniki nie speni Twoich oczekiwa, a samo wyszukiwanie wydaje si nie
dziaa jak naley, dobrze sprawd ustawienia (czasami zmieniaj si samoczynnie)
nastpujcych trzech opcji:
183
Uwzgldnij wielko liter zaznaczenie tego pola opcji spowoduje,
e odnalezione dane bd skada si dokadnie z takich samych liter, jak zadany

wzorzec, co oznacza porwnywanie wielkoci znakw w tekstach. Na przykad
w wyniku szukania tekstu szmajdziski nie zostanie uwzgldniona dana
Szmajdziski.
Dopasuj do caej zawartoci komrki w przypadku, gdy zaznaczone jest
to pole, odnalezione zostan jedynie komrki zawierajce wycznie szukany

cig znakw i nic poza tym. Przykadem moe tu by szukanie cigu Excel, ktre
nie spowoduje znalezienia wystpienia w komrce tekstu Microsoft Excel.
Szukaj w: to pole listy rozwijanej oferuje wybr jednej z trzech pozycji:
Formuy, Wartoci i Komentarze. Wybranie np. opcji Wartoci przy szukaniu

danej 900 spowoduje, e nie zostan znalezione komrki zawierajce warto
900, jeli stanowi ona wynik dziaania formuy.
Pamitaj, e wyszukiwanie dziaa w zaznaczonym zakresie komrek, jeli zatem bdziesz
chcia przeszuka cay arkusz kalkulacyjny, przed rozpoczciem tej operacji zaznacz
tylko jedn nalec do niego komrk.
Miej te wiadomo, e wyszukiwanie dziaa niezalenie od formatowa liczbowych.
Jeli wic bdziesz np. mia w swoim arkuszu warto korzystajc z symbolu waluty
i wywietlan w postaci 54,00 z, wyszukiwanie cigu znakw 5*z nie spowoduje
odnalezienia tej danej.
Rwnie dziaania zwizane z datami mog by nieco utrudnione, gdy Excel oferuje
bardzo wiele moliwoci ich formatowania. Gdy zechcesz odszuka dat sformatowan przy uyciu standardowego formatu daty, program znajdzie rwnie te dane,
ktre korzystaj z innego rodzaju formatowa. Jeli wic np. Twj system uywa formatu daty w postaci rrrr-mm-dd, zastosowanie cigu wyszukiwania w rodzaju 2014-10-*
spowoduje odnalezienie wszystkich dat zwizanych z padziernikiem 2014 roku, niezalenie od sposobu, w jaki zostay one sformatowane.
Ciekawe efekty moesz uzyska, korzystajc z pustego pola Zamie na: widocznego
w zakadce Zamie okna dialogowego Znajdowanie i zamienianie. Aby np. usun z arkusza wszystkie znaki gwiazdki, powiniene pozostawi to pole puste, a w polu Znajd:
poda nastpujcy cig znakw: ~*. Gdy wybierzesz przycisk Zamie wszystko, program Excel wyszuka wszystkie symbole gwiazdki i usunie je z arkusza, nie zastpujc
jakimikolwiek, nawet pustymi znakami.
184
Sposb 72. Odczytywanie danych

za pomoc narzdzia Czytaj komrki
W Excelu 2002 zostao wprowadzone przydatne narzdzie konwertujce tekst na mow.
Moesz je wykorzysta do odczytywania danych z okrelonego zakresu komrek, lecz
moesz go uywa rwnie do biecego czytania informacji podczas ich wprowadzania2.
Jednak poczwszy od Excela 2007, z jakiego powodu opcja ta wydaje si nieobecna.
Moesz przeszukiwa Wstk cay dzie, a i tak nie natrafisz na lad narzdzia zamieniajcego tekst na mow. Szczliwie nadal jest ono obecne musisz jedynie powici kilka minut, eby je udostpni.
Dodawanie polece czytania do Wstki

Oto instrukcje umoliwiajce dodanie tych polece do nowej grupy karty Recenzja
Wstki:
1. Prawym przyciskiem myszy kliknij w obrbie Wstki, po czym z menu
podrcznego wybierz polecenie Dostosuj Wstk.

Zostanie wywietlona karta Dostosowywanie Wstki okna dialogowego
Opcje programu Excel.
2. W polu listy po prawej stronie wybierz pozycj Recenzja i kliknij przycisk
Nowa grupa.
3. Kliknij przycisk Zmie nazw i nazwij grup bardziej opisowo (np. Czytaj tekst).
4. Kliknij list rozwijan po lewej stronie i wybierz pozycj Polecenia, ktrych
nie ma na Wstce.
5. Przewi list i odszukaj pi pozycji, ktre zaczynaj si od sowa Czytaj.
Zaznacz kad pozycj i kliknij przycisk Dodaj.

Polecenia zostan dodane do nowo utworzonej grupy (rysunek 72.1).
6. Kliknij przycisk OK, eby zamkn okno dialogowe Opcje programu Excel.
Po wykonaniu powyszych krokw na karcie Recenzja pojawi si nowa grupa z picioma nowymi ikonami (rysunek 72.2).
Niestety, polecenia z grupy Czytaj dziaaj dobrze tylko dla tekstw w jzyku angielskim przyp. tum.
Sposb 72. Odczytywanie danych za pomoc narzdzia Czytaj komrki
185
Rysunek 72.1. Dodawanie polece do Wstki

Rysunek 72.2.
Polecenia
czytania dodane
do Wstki
Uycie polece czytania

W celu odczytania zawartoci zakresu komrek zaznacz go, a nastpnie kliknij przycisk Czytaj komrki. Moesz rwnie okreli kierunek odczytywania (umoliwiaj to
kontrolki Czytaj komrki wierszami i Czytaj komrki kolumnami). Aby dane byy odczytywane podczas wprowadzania, kliknij przycisk Czytaj komrki przy wprowadzaniu.
Niektrzy uytkownicy (do nich zaliczam si i ja) opisywanej tu funkcji, ktr mona
jedynie kocha lub nienawidzi, uwaaj, e gos generowany przez komputer jest zbyt
denerwujcy, aby mona go byo sucha przez duszy czas. W dodatku, jeli bdziesz
wprowadza dane do szybko, komputer nie bdzie w stanie nady za Tob przy
ich odczytywaniu.
Na szczcie moesz zyska pewn kontrol nad dziaaniem narzdzia konwertujcego
tekst na mow. Aby dostosowa je do swoich wymaga, otwrz okno Panel sterowania
systemu Windows i uruchom aplet Mowa wywietlajcy okno dialogowe Waciwoci
mowy (rysunek 72.2). Umoliwi Ci ono dostosowywanie szybkoci odczytywania danych
186
oraz wybranie gosu (jeeli jest zainstalowany). W dobraniu odpowiednich ustawie

pomoe Ci przycisk Podgld gosu, ktry umoliwia odczytywanie wprowadzonej
prbki tekstu.
Sposb 73. Pobieranie danych

z plikw PDF
PDF to format dokumentw zawierajcych tekst czy grafik, w przypadku ktrych na
sposb wywietlania nie maj wpywu sprzt ani system operacyjny uyty do ich utworzenia. Takie pliki s powszechnie stosowane. Niemal kady uytkownik dysponuje oprogramowaniem, ktre potrafi je odtwarza.
Excel moe wyeksportowa arkusz lub skoroszyt do formatu PDF, ale nie jest w stanie otwiera takich plikw. Poniej opisano dwie metody pobierania danych z dokumentw PDF i zapisywania ich w arkuszu.
Wykorzystanie metody kopiuj-wklej

Na rysunku 73.1 widoczny jest plik PDF otwarty w programie Adobe Reader. Zaznaczyem tabel z danymi i skopiowaem je za pomoc skrtu klawiszowego Ctrl+C.
Nastpnie wczyem Excela i przy uyciu kombinacji Ctrl+V wkleiem zawarto
schowka do arkusza. Efekt widoczny jest na rysunku 73.2.
Rysunek 73.1.
Dane w pliku PDF,
ktre trzeba
przetransferowa
do arkusza
Sposb 73. Pobieranie danych z plikw PDF
187
Rysunek 73.2.
Wykorzystanie metody
kopiuj-wklej
nie sprawdzio
si najlepiej
Dane zostay skopiowane, ale wszystkie znalazy si w jednej kolumnie. Mgbym

powici troch czasu i odpowiednio je uoy, ale istnieje bardziej efektywny sposb
transferowania zawartoci plikw PDF do Excela.
Efekt kopiowania danych z pliku PDF do Excela w duej mierze zaley od ukadu
pliku rdowego. Czasem tak skopiowany tekst okazuje si uyteczny. Jednak w wikszoci przypadkw jest inaczej.
Wykorzystanie jako porednika

programu Word 2013
Excel nie potrafi otwiera plikw PDF, ale Word 2013 tak. Na rysunku 73.3 wida
dokument powstay po imporcie pliku PDF do MS Word. Takie dane mog by skopiowane i wklejone do arkusza Excela, a zakres koniecznego formatowania jest bardzo
niewielki (rysunek 73.4).
Po kilku drobnych poprawkach tabela wyglda doskonale.
Moliwo otwierania plikw PDF w Wordzie to nowa funkcja, dlatego nie zastosujesz
jej we wczeniejszych wersjach programu.
188
Rysunek 73.3. Plik PDF zaimportowany do programu Word 2013

Rysunek 73.4.
Zawarto pliku
programu Word 2013
wklejona do Excela
Cz V
Tabele i tabele
przestawne
W tej czci zamieszczono porady powicone dwm najbardziej przydatnym funkcjom programu Excel: tabelom i tabelom przestawnym. Jeeli pracujesz z duymi ilociami ustrukturyzowanych danych, musisz pozna oferowane przez nie moliwoci.
190
Cz V Tabele i tabele przestawne
Spis sposobw
Sposb 74. Tabele informacje podstawowe
191
Sposb 75. Uywanie formu w przypadku tabeli
193
Sposb 76. Automatyczne numerowanie wierszy tabeli
197
Sposb 77. Okrelanie, ktre dane s odpowiednie do tabeli przestawnej
199
Sposb 78. Uywanie tabeli przestawnej zamiast formu
202
Sposb 79. Nadzorowanie odwoa do komrek w tabeli przestawnej
206
Sposb 80. Szybkie tworzenie tabeli liczby wystpie
207
Sposb 81. Grupowanie elementw w tabeli przestawnej wedug dat
209
Sposb 82. Tworzenie tabel przestawnych z wielokrotnym grupowaniem
213
Sposb 83. Stosowanie fragmentatorw i osi czasu w tabelach przestawnych
214
Sposb 74. Tabele informacje podstawowe
191
Sposb 74. Tabele informacje

podstawowe
Wan, ale czsto niedocenian funkcj Excela s tabele. W niniejszym sposobie omwiono, kiedy je stosowa, a take przedstawiono ich zalety oraz wady.
Czym jest tabela?

Tabela to po prostoktny zakres uporzdkowanych danych. Kady wiersz tabeli odpowiada pojedynczej jednostce. Wiersz moe np. zawiera informacje o kliencie, transakcji bankowej, pracowniku lub produkcie. Kada kolumna przechowuje konkretn
cz informacji. Jeli np. w kadym wierszu znajduje si informacja dotyczca pracownika, kolumna moe zawiera takie dane, jak nazwisko, numer pracownika, data
zatrudnienia, pensja lub dzia. Na samej grze tabel wystpuje zwykle wiersz nagwka,
ktry opisuje informacje znajdujce si w kadej kolumnie.
Zapewne kiedy utworzye zakres speniajcy te warunki. Element magii pojawia
si, gdy nakazuje si Excelowi skonwertowanie zakresu danych na oficjaln tabel.
W tym celu w obrbie zakresu zaznacz dowoln komrk, a nastpnie wykonaj polecenie Wstawianie/Tabele/Tabela.
Jeli zidentyfikujesz zakres wprost jako tabel, Excel bdzie w stanie w bardziej inteligentny sposb zareagowa na operacje realizowane w przypadku tego zakresu. Jeeli
np. na podstawie tabeli tworzysz wykres, zostanie on automatycznie rozszerzony po
dodaniu do tabeli nowych wierszy. Jeli na podstawie tabeli utworzysz tabel przestawn, odwieenie jej spowoduje uwzgldnienie wszystkich nowych danych, ktre
zostay do niej wprowadzone.
Na rysunku 74.1 widoczny jest zakres przed konwersj na tabel, a na rysunku 74.2
ten sam zakres po konwersji.
Porwnanie zakresu z tabel

Czym si rni standardowy zakres od tabeli?
Przez uaktywnienie dowolnej komrki tabeli mona uzyska dostp do nowej
karty kontekstowej Narzdzia tabel wchodzcej w skad Wstki.

Korzystajc z galerii, mona szybko zastosowa formatowanie w postaci koloru
ta i tekstu. Tego typu formatowanie jest opcjonalne.

Kady nagwek kolumny zawiera przycisk filtru, ktry po klikniciu
umoliwia atwe sortowanie wierszy lub filtrowanie danych poprzez

ukrywanie wierszy niespeniajcych okrelonych kryteriw.
Tabela moe mie fragmentatory. Znacznie uatwiaj one pocztkujcym
uytkownikom filtrowanie danych.
192
Rysunek 74.1. Zakres danych, ktry oficjalnie nie jest tabel
Rysunek 74.2. Zakres danych przeksztacony w tabel

Jeli arkusz zostanie tak przewinity w d, e zniknie wiersz nagwka,
nagwek tabeli pojawi si w miejscu liter kolumn widocznych w nagwku

arkusza. Inaczej mwic, nie musisz zamraa grnego wiersza, aby etykiety
pozostay widoczne.
Wykres utworzony na podstawie tabeli bdzie automatycznie pobiera nowe
dane, jeeli takie zostan wprowadzone do tabeli.

Po wpisaniu nazwy kolumny zakres bdzie dostosowywany po dodaniu nowych
wierszy.
193
Tabele obsuguj kolumny obliczeniowe. Pojedyncza formua znajdujca si
w kolumnie jest automatycznie powielana we wszystkich jej komrkach

(wicej informacji w sposobie 75.).
Tabele rozpoznaj odwoania strukturalne w formuach umieszczonych poza
nimi. Zamiast uywa odwoa do komrek, formuy mog stosowa nazwy

tabel i nagwki kolumn.
Gdy wskanik myszy umiecisz na prawym dolnym naroniku prawej dolnej
komrki, bdziesz mg klikn i wykona operacj przecigania w celu

zwikszenia rozmiaru tabeli w poziomie (dodanie kolejnych kolumn) lub
w pionie (wstawienie kolejnych wierszy).
Uproszczone zostao zaznaczanie wierszy i kolumn w obrbie tabeli.
Ograniczenia zwizane z uywaniem tabel

Z zastosowaniem tabeli wie si kilka nastpujcych ogranicze:
Gdy skoroszyt zawiera co najmniej jedn tabel, z jakiego powodu Excel
nie pozwala na skorzystanie z widokw niestandardowych (dostpne

po wykonaniu polecenia Widok/Widoki skoroszytu/Widoki niestand.).
Nie da si udostpnia arkuszy zawierajcych tabele (polecenie
Recenzja/Zmiany/Udostpnij skoroszyt).
Wewntrz tabeli nie mona wstawi automatycznych sum czciowych
(przez wywoanie polecenia Dane/Konspekt/Suma czciowa).

W tabeli nie da si stosowa formu tablicowych.
Sposb 75. Uywanie formu

w przypadku tabeli
W niniejszym sposobie opisano kilka nowych metod zastosowania formu w tabelach.
W przykadzie uyto prostej tabeli podsumowujcej wyniki sprzeday, ktra ma trzy
kolumny: Miesic, Plan i Wykonanie (rysunek 75.1). Wprowadziem dane, a nastpnie
za pomoc polecenia Wstawianie/Tabele/Tabela skonwertowaem zakres na tabel.
Zwr uwag na to, e cho nie zdefiniowaem adnych nazw, domylnie tabela nosi
nazw Tabela1.
Uywanie wiersza sumy

Jeli chcesz obliczy warto cakowitej prognozowanej i cakowitej rzeczywistej sprzeday, nie musisz nawet tworzy formuy. Wystarczy klikn przycisk, ktry do tabeli
dodaje wiersz formu podsumowujcych. Oto wymagane kroki:
194
Rysunek 75.1.
Prosta tabela z trzema
kolumnami
1. Uaktywnij dowoln komrk tabeli.

2. Zaznacz opcj Narzdzia tabel/Projektowanie/Opcje stylu tabeli/Wiersz sumy.
3. Uaktywnij komrk wiersza sumy i z listy rozwijanej wybierz formu
podsumowujc (rysunek 75.2).

Rysunek 75.2.
Lista rozwijana
umoliwia
wybranie
dla kolumny
tabeli formuy
podsumowujcej
Aby np. obliczy sum wartoci kolumny Wykonanie, z listy rozwijanej

w komrce D15 wybierz pozycj Suma. Excel utworzy nastpujc formu:
=SUMY.CZCIOWE(109;[Wykonanie])
W przypadku funkcji SUMY.CZCIOWE warto 109 jest argumentem wyliczeniowym,

ktry reprezentuje funkcj SUMA. Drugi argument funkcji SUMY.CZCIOWE to nazwa
kolumny umieszczona w nawiasach kwadratowych. Zawarcie nazwy kolumny w takich
nawiasach jest nowym sposobem tworzenia odwoa strukturalnych w obrbie tabeli.
195
Za pomoc opcji Narzdzia tabel/Projektowanie/Opcje stylu tabeli/Wiersz sumy

moesz naprzemiennie wywietla i ukrywa wiersz sumy. Jeli wyczysz opcj, po
jej ponownym uaktywnieniu nadal bd istniay wczeniej wybrane ustawienia podsumowywania.
Zastosowanie formu w obrbie tabeli

W wielu sytuacjach podane bdzie uycie formu wewntrz tabeli. Na przykad
w przypadku tabeli widocznej na rysunku 75.1 moe by wskazane zastosowanie
kolumny, ktra dla kadego miesica zaprezentuje rnic midzy rzeczywist i prognozowan wartoci sprzeday. Jak si okae, Excel sprawia, e proces ten staje si
bardzo prosty. Oto wymagane kroki:
1. Uaktywnij komrk E2 i jako nagwek kolumny wprowad etykiet Rnica.
Excel automatycznie rozszerzy tabel.

2. Umie kursor w komrce E3 i wstaw znak rwnoci (=), eby oznaczy
pocztek formuy.
3. W celu wskazania odpowiedniej wartoci w kolumnie Wykonanie nacinij
klawisz strzaki skierowanej w lewo.

4. Wprowad znak minusa, a nastpnie dwukrotnie nacinij klawisz strzaki
skierowanej w lewo, eby wskaza odpowiedni warto w kolumnie Plan.

5. Nacinij klawisz Enter, aby zakoczy tworzenie formuy.
Jest ona wprowadzana do innych komrek kolumny. Na pasku formuy

pojawi si nastpujca formua:
=[@Wykonanie]-[@Plan]
Rysunek 75.3 przedstawia tabel z now kolumn.

Rysunek 75.3.
Kolumna Rnica
zawiera formu
196
Cho formua zostaa umieszczona w pierwszym wierszu tabeli, nie ma takiej potrzeby.
Kadorazowo, gdy do pustej kolumny tabeli jest wstawiana formua, jest ona umieszczana w innej komrce kolumny. Jeli musisz podda formu edycji, zmodyfikuj
dowoln z formu w kolumnie. W efekcie zmiana zostanie zastosowana dla pozostaych
komrek kolumny.
Umieszczanie formuy w innych komrkach kolumny tabeli to w rzeczywistoci jedna
z opcji autokorekty programu Excel. Aby j wyczy, kliknij ikon wywietlan podczas
wprowadzania formuy i wybierz pozycj Zatrzymaj automatyczne tworzenie kolumn
obliczeniowych.
W powyszych krokach podczas tworzenia formuy uyto nazw kolumn. Alternatywnie

moesz wprowadzi formu, posugujc si standardowymi odwoaniami do komrek.
Moesz np. w komrce E3 wstawi nastpujc formu:
=D3-E3
Jeeli wprowadzisz odwoania do komrek, pomimo to Excel umoliwi automatyczne

skopiowanie formuy do innych komrek kolumny.
Odwoywanie si do danych w tabeli

Formuy znajdujce si poza obrbem tabeli mog odwoywa si do danych wewntrz
niej za pomoc nazwy tabeli i nagwkw kolumn. Dla obiektw tych nie trzeba definiowa nazw. Sama tabela ma nazw (np. Tabela1). Do danych w obrbie tabeli mona
si odwoa za pomoc nagwkw kolumn.
Cho oczywicie w celu zastosowania danych w tabeli moesz uy standardowych
odwoa do komrki, nowa metoda daje wyran korzy nazwy s automatycznie
dostosowywane, gdy zmieni si rozmiar tabeli na skutek dodania lub usunicia wierszy.
Przyjrzyj si tabeli zaprezentowanej wczeniej na rysunku 75.1. Podczas jej tworzenia
ustalono nazw Tabela4. Aby wyznaczy sum dla wszystkich danych tabeli, zastosuj
nastpujc formu:
=SUMA(Tabela4)
Formua ta zawsze zwrci sum dla wszystkich danych, jeli nawet zostan dodane
lub usunite wiersze bd kolumny. Jeli zmienisz nazw tabeli Tabela4, Excel automatycznie zmodyfikuje formuy, ktre odwouj si do tej tabeli. Jeeli np. tabela Tabela4
przyjmie nazw DaneRoczne (umoliwia to okno Meneder nazw), poprzednia formua bdzie wyglda nastpujco:
=SUMA(DaneRoczne)
Przewanie bdziesz chcia odwoa si do konkretnej kolumny tabeli. Ponisza formua

zwraca sum danych zawartych w kolumnie Rzeczywista (lecz ignoruje wiersz sumy).
=SUMA(Tabela4[Wykonanie])
Sposb 76. Automatyczne numerowanie wierszy tabeli
197
Zauwa, e nazw kolumny umieszczono w nawiasach kwadratowych. I tym razem

formua zostanie automatycznie dostosowana, gdy zmienisz etykiet nagwka kolumny.
Jeszcze lepsze jest to, e Excel zapewnia wartociow pomoc podczas tworzenia formuy, ktra odwouje si do danych w obrbie tabeli. Rysunek 75.4 prezentuje funkcj
automatycznego uzupeniania formu, ktra pomaga utworzy formu przez wywietlenie listy elementw tabeli.
Rysunek 75.4.
Funkcja
automatycznego
uzupeniania formu
przydaje si w czasie
tworzenia formuy
odwoujcej si
do danych w tabeli
Sposb 76. Automatyczne

numerowanie wierszy tabeli
W niektrych sytuacjach konieczne jest, aby wiersze tabeli byy numerowane w okrelony sposb. W tej sekcji opisano, jak wykorzysta opisan w sposobie 75. funkcj
liczenia kolumn. Pozwala ona utworzy formu, ktra bdzie automatycznie numerowa wiersze.
Na rysunku 76.1 widoczna jest tabela (o nazwie Tabela1) zawierajca informacje o osobach ubiegajcych si o prac. W pierwszej kolumnie, noszcej nazw nr, wywietlane
s kolejne numery.
Rysunek 76.1. Numeracja w kolumnie A tworzona jest za pomoc formuy
198
Formua liczca kolumny, ktr moesz umieci w dowolnej komrce kolumny nr, to:
=WIERSZ()-WIERSZ(Tabela1)+1
Gdy j wpiszesz, zostanie automatycznie wprowadzona do pozostaych komrek

w kolumnie nr.
WIERSZ uyta bez argumentu zwraca numer wiersza zawierajcego formu. Jeeli
funkcja ta ma argument bdcy wielowierszowym zakresem, wwczas zwraca numer

pierwszego wiersza tego zakresu.
Nazwa tabeli nie uwzgldnia wiersza z nagwkami. Dlatego w tym przykadzie pierwszym wierszem jest 2.
Numery odpowiadaj kolejnoci wierszy, a nie poszczeglnych danych. I tak po posortowaniu tabeli numery pozostan na swoim miejscu. Oznacza to, e nie bd skojarzone z tymi samymi danymi, ktrych dotyczyy przed sortowaniem.
Po przefiltrowaniu tabeli wiersze niespeniajce kryteriw zostan ukryte. W takim
przypadku rwnie ich numery nie bd widoczne. Na rysunku 76.2 widoczny jest efekt
filtrowania dla stanowiska pracownik biurowy.
Rysunek 76.2. Po przefiltrowaniu tabeli numeracja wierszy nie bdzie spjna
Jeeli chcesz zachowa cig numeracj wierszy po przefiltrowaniu tabeli, powiniene

zastosowa inn formu. W przykadzie widocznym na rysunku 76.1 musisz wprowadzi do komrki A2 nastpujc komend. Zostanie ona automatycznie umieszczona
rwnie w innych komrkach:
=SUMY.CZCIOWE(3,C$2:C2)
Formua uywa funkcji SUMY.CZCIOWE, ktrej pierwszym argumentem jest 3 (odpowiadajce funkcji ILE.NIEPUSTYCH). Ignoruje ona ukryte wiersze, dlatego liczone s
tylko te widoczne. Zwr uwag, e formua odwouje si do innej kolumny. Pozwala
to unikn bdu odwoania cyklicznego.
Na rysunku 76.3. widoczna jest przefiltrowana tabela, w ktrej zastosowano funkcj
SUMY.CZCIOWE w kolumnie A.
199
Rysunek 76.3. Po przefiltrowaniu tabeli numeracja wierszy jest spjna
Sposb 77. Okrelanie, ktre dane

s odpowiednie do tabeli przestawnej
Baza danych dla tabeli przestawnej musi mie form tabeli o ksztacie prostokta. Taka
baza moe by przechowywana w zakresie arkusza (innymi sowy, moe to by po
prostu tabela czy zakres) lub jako osobny plik. Excel potrafi tworzy tabele przestawne
z kadej bazy danych. Jednak nie w kadym przypadku przyniesie to korzyci.
Na rysunku 77.1 widoczna jest cz prostej bazy danych, ktra zawiera 5 kolumn
i 908 wierszy (po jednym dla kadego miasta). Takie dane s odpowiednie dla tabeli
przestawnej. Moe ona byskawicznie oblicza liczb mieszkacw dla powiatu czy
wojewdztwa. Nastpnie wywietli te informacje w przyjemnie sformatowanej tabeli.
Oglnie rzecz biorc, pola w bazie danych zawieraj dwa rodzaje informacji:
Dane znajduj si tam wartoci lub dane, ktre mona podsumowywa.
W naszym przykadzie s nimi kolumny LUDNO OGEM

i POWIERZCHNIA W KM^2.
Kategorie opisuj dane. W widocznym przykadzie kategoriami s pola
zwierajce MIASTO, POWIAT i WOJEWDZTWO, poniewa opisuj

pozostae dwa pola danych.
Rozrnienie midzy danymi a kategoriami czasem moe by trudne do uchwycenia.
W tabelach przestawnych czsto wywietlane s podsumowania kategorii. W takich
przypadkach kategorie wykorzystuje si jako pola danych.
Jeeli tabela bazy danych ma by odpowiednia dla tabeli przestawnej, naley j znormalizowa. Oznacza to, e kady wiersz powinien zawiera informacje opisujce
zamieszczone w nim dane.
Pojedyncza tabela bazy danych moe zawiera dowoln liczb pl danych i pl kategorii. Po utworzeniu tabeli przestawnej zwykle chcemy podsumowa jedno lub wicej
pl danych. I na odwrt: wartoci w polach kategorii pojawiaj si w tabeli przestawnej jako wiersze, kolumny czy filtry.
200
Rysunek 77.1. Takie dane s odpowiednie dla tabeli przestawnej
Na rysunku 77.2 widoczna jest tabela przestawna utworzona na podstawie wczeniejszego przykadu. Wywietlono w niej liczb ludnoci w podziale na wojewdztwa.
Rysunek 77.2.
Tabela przestawna
utworzona
na podstawie danych
Na rysunku 77.3 wida przykad zakresu danych Excela, ktry nie jest odpowiedni
dla tabeli przestawnej. Chocia znajduj si tam informacje opisujce kad warto,
201
nie s to znormalizowane dane. Z tego powodu nie mona ich wykorzysta do utworzenia przydatnej tabeli przestawnej. W istocie rzeczy zakres ten przypomina nieco
podsumowanie tabeli przestawnej, ale jest duo mniej elastyczny.
Rysunek 77.3.
Takie dane nie s
odpowiednie
dla tabeli przestawnej
Na rysunku 77.4 wida te same dane, ale znormalizowane. Ten zakres zawiera 78 wierszy
danych, po jednym dla szeciu miesicy dla kadego z 13 stanw. Kady wiersz zawiera
te informacje o wartoci sprzeday. Taka tabela jest idealnym kandydatem na tabel
przestawn. Zawiera rwnie wszystkie informacje niezbdne do utworzenia podsumowania dla regionu czy kwartau.
Rysunek 77.4.
Ten zakres zawiera
znormalizowane dane
odpowiednie dla
tabeli przestawnej
202
Na rysunku 77.5 widoczna jest tabela przestawna utworzona na podstawie znormalizowanych danych. Jak wida, wyglda niemal identycznie jak ta z nieznormalizowanymi danymi (rysunek 77.3). Praca ze znormalizowanymi danymi zapewnia duo wiksz
elastyczno podczas projektowania raportw.
Rysunek 77.5. Ten zakres zawiera znormalizowane dane odpowiednie dla tabeli przestawnej
Sposb 78. Uywanie

tabeli przestawnej zamiast formu
Tabela przestawna Excela oferuje niebywae moliwoci. Zamiast tworzy formuy,
czsto moesz zastosowa tabel przestawn. W niniejszym sposobie opisalimy okrelony problem i podalimy trzy rozwizania.
Rysunek 78.1 pokazuje zakres danych z wynikami testu napisanego przez studentw.
Celem jest obliczenie redniego wyniku dla wszystkich studentw, a take redniego
wyniku dla kadej pci.
Wstawianie sum czciowych

Pierwsze rozwizanie uwzgldnia automatyczne wstawianie sum czciowych. W celu
uzyskania moliwoci skorzystania z tej metody dane musz zosta posortowane wedug
kolumny, w ktrej pojawi si sumy czciowe. W przypadku omawianego przykadu
musisz posortowa dane przy uyciu kolumny Pe. Wykonaj nastpujce kroki:
1. Zaznacz dowoln komrk kolumny C.
2. Prawym przyciskiem kliknij komrk i z menu podrcznego wybierz polecenie
Sortuj/Sortuj od A do Z.
203
Rysunek 78.1.
Trzy metody
obliczania numeru
tygodnia
3. W celu otwarcia okna dialogowego Sumy czciowe wykonaj polecenie
Dane/Konspekt/Suma czciowa.
4. W oknie tym w polu Dla kadej zmiany w ustaw Pe, z listy pola Uyj funkcji
wybierz rednia, a w polu Dodaj sum czciow do uaktywnij Wynik.

Na rysunku 78.2 przedstawiono rezultat dodania sum czciowych. Zauwa, e Excel
tworzy te konspekt. Dziki temu moesz ukry szczegy i przejrze tylko podsumowanie.
Wstawione przez Excel formuy uywaj funkcji SUMY.CZCIOWE z wartoci 1 jako
pierwszym argumentem (reprezentuje redni). Oto one:
=SUMY.CZCIOWE(1;B2:B6)
Formua w komrce B17 oblicza redni cakowit i korzysta z zakresu obejmujcego

dwie inne formuy z funkcj SUMY.CZCIOWE (w komrkach B7 i B16). Funkcja SUMY.
CZCIOWE ignoruje komrki zawierajce inne formuy z funkcj SUMY.CZCIOWE.
Zastosowanie formu
Kolejna metoda wyznaczania rednich polega na wykorzystaniu formu. Formua obliczajca redni dla wszystkich studentw jest prosta i wyglda nastpujco:
=REDNIA(B2:B14)
Aby uzyska redni dla poszczeglnych pci, do utworzenia poniszych formu moesz
posuy si funkcj REDNIA.JEELI.
204
Rysunek 78.2.
Excel automatycznie
dodaje sumy czciowe
=REDNIA.JEELI(C2:C14;"Kobieta";B2:B14)
=REDNIA.JEELI(C2:C14;
Mczyzna";B2:B14)
Zastosowanie tabeli przestawnej

Trzecia metoda wyznaczania redniej wynikw sprowadza si do utworzenia tabeli
przestawnej. Wielu uytkownikw unika definiowania tego typu tabel, gdy uznaj je
za zbytnio skomplikowane. Jak si przekonasz, korzystanie z tabel przestawnych nie
sprawia wikszego problemu. Wykonaj nastpujce kroki:
1. Zaznacz dowoln komrk zakresu danych i wywoaj polecenie Wstawianie/
Tabele/ Tabela przestawna.

Zostanie wywietlone okno dialogowe Tworzenie tabeli przestawnej.
2. Sprawd, czy Excel zaznaczy waciwy zakres danych, i w polu Lokalizacja
okrel komrk istniejcego arkusza.

Dobr propozycj jest komrka E1.
3. Kliknij przycisk OK. Excel wywietli panel Lista pl tabeli przestawnej.
4. Przecignij pozycj Pe do pooonej u dou sekcji Wiersze.
5. Pozycj Wynik przecignij do sekcji Wartoci.
Cho Excel utworzy tabel przestawn, zamiast redniej obliczy funkcj SUMA.
205
6. Aby zmieni uywan funkcj podsumowujc, prawym przyciskiem myszy
kliknij dowoln warto tabeli przestawnej i z menu podrcznego wybierz

Podsumuj dane wedug/rednia.
Na rysunku 78.3 pokazano tabel przestawn.
Rysunek 78.3.
Tabela przestawna
oblicza rednie bez
wykorzystania formu
W przeciwiestwie do rozwizania opartego na formuach, tabela przestawna nie

aktualizuje automatycznie swojej zawartoci, gdy dane ulegn zmianie. Jeeli tak
si stanie, musisz odwiey tabel przestawn. Wystarczy klikn prawym przyciskiem myszy dowoln komrk w obrbie tabeli przestawnej i z menu podrcznego
wybra polecenie Odwie.
Cho tabela przestawna zaprezentowana w omawianym przykadzie jest wyjtkowo

prosta, utworzenie jej nie stanowi te adnego problemu. Tabele przestawne mog by
znacznie bardziej zoone i bez uycia adnej formuy podsumowywa ogromne iloci
danych w niemal kady sposb, jaki moe przyj na myl.
206
Sposb 79. Nadzorowanie odwoa

do komrek w tabeli przestawnej
W niektrych przypadkach moesz chcie utworzy formu, ktra bdzie si odwoywa do jednej lub wikszej liczby komrek w tabeli. Na rysunku 79.1 wida prost
tabel przestawn. Zawiera ona przychody i wydatki z okresu trzech lat. Pole Miesic
jest ukryte, tak wic tabela wywietla podsumowanie tylko dla kolejnych lat.
Rysunek 79.1.
Formuy w kolumnie
F odwouj si
do tabeli przestawnej
Kolumna F zawiera formuy, ale nie jest czci tabeli przestawnej. Formuy te obliczaj stosunek wydatkw do przychodw w kadym roku. Utworzyem je, wskazujc
poszczeglne komrki. Mona by si spodziewa, e formua w komrce F3 wyglda
nastpujco:
=D3/C3
Jednak tak naprawd znajdziemy tam co takiego:

=WEDANETABELI("Suma z wydatki",$B$2,"rok",2011)
=WEDANETABELI("Suma z przychody",$B$2,"rok",2011)
Kiedy tworzysz za pomoc wskazywania formu wykorzystujc odwoania do tabeli

przestawnej, Excel zastpuje te proste odwoania o wiele bardziej skomplikowan
funkcj WEDANETABELI. Jeeli wpiszesz odwoania samodzielnie (zamiast wskazywa
komrki kursorem), program nie zastosuje jej.
Jaka jest tego przyczyna? WEDANETABELI zapewnia, e formua bdzie si odwoywa
do waciwych komrek nawet wwczas, gdy zmienisz ukad tabeli przestawnej.
Na rysunku 79.2 widoczna jest tabela po uwzgldnieniu informacji dla poszczeglnych miesicy. Jak wida, formuy w kolumnie F nadal podaj prawidowe wartoci,
mimo e zmieni si ukad komrek. I tak podsumowanie roku 2012 pocztkowo znajdowao si w wierszu 4. Po rozszerzeniu tabeli trafio do wiersza 16. Gdyby zastosowa proste odwoania, po wywietleniu danych za poszczeglne miesice formuy
zwrciyby nieprawidowe dane.
WEDANETABELI ma jedn niedogodno uywane w niej dane musz by widoczne
w tabeli przestawnej. Jeeli zmodyfikujesz tabel w taki sposb, e informacje uywane
przez funkcj przestan by wywietlane, formua zwrci bd.
Sposb 80. Szybkie tworzenie tabeli liczby wystpie
207
Rysunek 79.2.
Po rozbudowaniu
tabeli przestawnej
formuy wykorzystujce
funkcj
WEDANETABELI
nadal wywietlaj
prawidowe dane
Moesz zapobiec automatycznemu stosowaniu funkcji WEDANETABELI podczas

wskazywania komrek przy tworzeniu formuy. W tym celu wybierz polecenie Narzdzia tabel przestawnych/Analiza/Tabela przestawna/Opcje/Generuj funkcj
WeDaneTabeli (t opcj da si przecza).
Sposb 80. Szybkie tworzenie tabeli

liczby wystpie
Teraz przedstawi Ci metod szybkiego opracowania zestawienia liczb wystpie
poszczeglnych wartoci w ramach jednej kolumny danych. Na rysunku 80.1 pokazano list zawierajc 909 wierszy z nazwami miast i wojewdztw. Naley opracowa
zestawienie liczby wystpie na licie kadego z tych skrtw.
Cho zestawienie moesz przygotowa na kilka sposobw, w tym przypadku najprostszym rozwizaniem bdzie uycie tabeli przestawnej.
Zanim zaczniesz rozwizywa problem, upewnij si, e Twoja kolumna danych posiada
nagwek. W tym przypadku znajduje si on w komrce B1.
Zaznacz dowoln komrk nalec do kolumny A lub B, a nastpnie wykonaj nastpujce kroki:
208
Rysunek 80.1.
Dane do utworzenia
zestawienia liczby
wystpie
poszczeglnych
skrtw
1. W celu otwarcia okna dialogowego Tworzenie tabeli przestawnej wykonaj
polecenie Wstawianie/Tabele/Tabela przestawna.

2. Jeli Excel niepoprawnie zidentyfikuje zakres, zmodyfikuj zawarto pola
Tabela/zakres.
3. Okrel pooenie tabeli przestawnej.
Excel utworzy pust tabel przestawn i wywietli panel Lista pl tabeli

przestawnej.
5. W panelu do sekcji Wiersze przecignij pole Wojewdztwo.
6. Do sekcji Wartoci przecignij pole Wojewdztwo.
Excel utworzy tabel przestawn prezentujc liczb wystpie kadego wojewdztwa

(rysunek 80.2).
Tabel przestawn mona posortowa za pomoc polecenia Narzdzia gwne/
Edytowanie/Sortuj i filtruj, a nawet utworzy wykres przestawny bdcy graficzn
ilustracj liczby wystpie (jak na rysunku 80.3). Wystarczy zaznaczy dowoln
komrk tabeli przestawnej, a nastpnie wywoa polecenie Narzdzia tabel przestawnych/Analiza/Narzdzia/Wykres przestawny.
209
Rysunek 80.2. Opracowana szybko tabela przestawna przedstawia liczby wystpie skrtw
poszczeglnych nazw wojewdztw
Rysunek 80.3.
Kilka klikni mysz
wystarczy do
utworzenia wykresu
przestawnego
bazujcego na
tabeli przestawnej
Sposb 81. Grupowanie elementw

w tabeli przestawnej wedug dat
Jedn z bardzo przydatnych moliwoci zwizanych z tabelami przestawnymi jest
funkcja pozwalajca na czenie elementw raportu w grupy. Grupowanie danych jest
w dodatku bardzo proste, gdy wymaga jedynie ich zaznaczenia i wykonania polecenia Narzdzia tabel przestawnych/Analiza/Grupowanie/Grupuj zaznaczenie.
210
Moesz jednak pj jeszcze krok dalej. Jeli pole tabeli przestawnej zawiera wartoci
daty, program Excel umoliwia automatyczne utworzenie odpowiednich grup danych.
To naprawd wielka zaleta, ktrej nie dostrzega bardzo wielu uytkownikw aplikacji. Na rysunku 81.1 widoczny jest fragment tabeli zawierajcej dwie kolumny: Data
i Obroty. Tabela ta przechowuje 730 wierszy obejmujcych dane z okresu od 1 stycznia 2012 do 30 grudnia 2013 roku. Celem jest podsumowanie informacji na temat wartoci sprzeday osignitych w poszczeglnych miesicach.
Rysunek 81.1.
Do podsumowania
danych o wartociach
sprzeday uzyskanych
w kolejnych
miesicach moesz
wykorzysta funkcje
zwizane z tabel
przestawn
Na rysunku 81.2 pokazano fragment tabeli przestawnej (w kolumnach D i E) utworzonej ze wspomnianych danych. Jak mona si byo spodziewa, wyglda ona dokadnie tak samo, jak lista wartoci wejciowych, poniewa dane nie zostay pogrupowane.
Aby utworzy grupy elementw tabeli przestawnej zwizanych z poszczeglnymi miesicami, prawym przyciskiem myszy kliknij dowoln komrk w kolumnie z datami
i z menu podrcznego wybierz polecenie Grupuj. Na ekranie pojawi si okno dialogowe Grupowanie, ktre zostao przedstawione na rysunku 81.3. Sprawd w nim
poprawno daty pocztkowej i kocowej, a nastpnie przy uyciu pola listy Wedug
wybierz pozycje Miesice i Lata. Na koniec kliknij przycisk OK.
Elementy tabeli przestawnej znajdujce si w polu Data zostan pogrupowane wedug
kolejnych lat i miesicy, tak jak zostao to przedstawione na rysunku 81.4.
Polecenie Grupuj jest dostpne tylko wwczas, gdy wszystkie elementy w polu danych
s sformatowane jako daty (lub czas). Wystarczy jedna pusta komrka, aby uniemoliwi grupowanie wg daty.
211
Rysunek 81.2.
Tabela przestawna
przed pogrupowaniem
elementw wedug
miesicy i lat
Rysunek 81.3.
Grupowanie
elementw tabeli
przestawnej moesz
przeprowadzi,
korzystajc z okna
dialogowego
Grupowanie
Jeli w oknie Grupowanie wybierzesz tylko pozycj Miesice, dane dotyczce miesicy nalecych do rnych lat zostan poczone. Z tego powodu element Czerwiec
bdzie np. wywietla sumaryczn warto sprzeday osignit w czerwcu roku 2012
i czerwcu roku 2013.
Zwr uwag na fakt, e w oknie dialogowym Grupowanie dostpne s te inne jednostki czasu. Przy ich uyciu moesz pogrupowa dane np. wedug kwartaw. Rysunek 81.5 prezentuje dane pogrupowane wedug kwartaw i lat.
212
Rysunek 81.4.
Tabela przestawna
po pogrupowaniu
elementw wedug
miesicy i lat
Rysunek 81.5.
Tabela przestawna
pogrupowana wedug
kwartaw i lat
Sposb 82. Tworzenie tabel przestawnych z wielokrotnym grupowaniem
213
Sposb 82. Tworzenie

tabel przestawnych
z wielokrotnym grupowaniem
Jeeli zdarzyo Ci si tworzy wiele tabel przestawnych z tego samego rda danych,
by moe zauwaye, e grupowanie pl w jednej z tabel ma wpyw rwnie na pozostae tabele. Dokadniej rzecz ujmujc: automatycznie zostanie w nich zastosowane
takie samo grupowanie. Czasem wanie takiego dziaania oczekujesz. Niekiedy jednak
jest ono niepodane. I tak np. mgby chcie obejrze dwa raporty tabeli przestawnej:
jeden podsumowujcy dane w ujciu miesicznym i rocznym, a drugi w ujciu kwartalnym i rocznym.
Przyczyn, dla ktrej grupowanie danych w jednej tabeli ma wpyw na pozostae, jest
fakt, e wszystkie one korzystaj z tej samej pamici podrcznej. Niestety, nie ma
prostego sposobu na wymuszenie uywania nowej pamici podrcznej. Mona jednak
zastosowa pewn sztuczk. Wymaga ona przypisania rnych nazw zakresw danych
do tego samego rda danych.
I tak jeeli zakres rdowy nazywa si Tabela1, powiniene nada mu jeszcze drug
nazw, np. Tabela2. Najprostszym sposobem nazywania zakresw jest wykorzystanie
Pola nazwy, ktre znajduje si na lewo od paska formuy. Zaznacz zakres, wpisz nazw
w polu i wcinij Enter. Nastpnie, gdy zakres wci jest zaznaczony, wprowad drug
nazw. Ponownie wcinij Enter. Excel bdzie wywietla tylko pierwsz nazw, ale
moesz sprawdzi wszystkie istniejce. W tym celu wybierz z menu Formuy/Nazwy
zdefiniowane/Meneder nazw (rysunek 82.1).
Rysunek 82.1.
Ten zakres
ma dwie nazwy
214
Podczas tworzenia pierwszej tabeli przestawnej wska Tabel1 w oknie dialogowym

Tworzenie tabeli przestawnej w polu Tabela/zakres (rysunek 82.2). Podczas tworzenia drugiej tabeli przestawnej wska Tabel2 w oknie dialogowym Tworzenie tabeli
przestawnej w polu Tabela/zakres. Teraz kada tabela przestawna bdzie korzysta z innej
pamici podrcznej, dziki czemu grupowanie danych zastosowane w jednej z nich nie
wpynie na pozostae.
Rysunek 82.2.
Uycie nazwanego
zakresu jako
Tabeli/zakresu
Sztuczk t moesz zastosowa do ju istniejcych tabel przestawnych. Powiniene

tylko upewni si, e rdo danych ma rne nazwy. Nastpnie zaznacz tabel przestawn i wybierz Narzdzia tabel przestawnych/Analiza/Dane/Zmie rdo danych.
W oknie dialogowym Zmienianie rda danych tabeli przestawnej wprowad now
nazw nadan danemu zakresowi. Spowoduje to utworzenie przez program nowej
pamici podrcznej.
Na rysunku 82.3 wida dwie tabele przestawne powstae z tego samego rda danych.
W kadej z nich zastosowano inny sposb grupowania informacji. W jednej z nich pokategoryzowano dane wg kwartaw i lat, a w drugiej wg miesicy i lat.

fragmentatorw i osi czasu
w tabelach przestawnych
Osoby pracujce z tabelami przestawnymi wiedz, e bardzo uatwiaj one filtrowanie
danych. Wystarczy klikn przycisk filtru, usun elementy, ktre nie s potrzebne, i ju
mamy dane zestawienie danych. W niniejszym sposobie opisano dwie metody dalszego upraszczania procesu filtrowania w tabelach przestawnych: fragmentatory i osie
czasu. Takie rozwizania okazuj si przydatne, gdy arkusze s przeznaczone dla pocztkujcych uytkownikw Excela oraz dla tych, ktrzy preferuj prostot.
215
Rysunek 82.3. Te dwie tabele przestawne utworzono z tego samego rda danych, ale zastosowano w nich
rne sposoby grupowania danych
Stosowanie fragmentatorw
Na rysunku 83.1 widoczna jest nieprzefiltrowana tabela przestawna zawierajca dane
o kontach bankowych w trzech polach: Typ klienta (nowy lub stay); Oddzia (oddzia 1;
oddzia 2; oddzia 3) i Otwarte (przez pracownika; przez internet).
Rysunek 83.1.
Zwyky sposb
filtrowania danych
w tabeli przestawnej
Fragmentator to interaktywna kontrolka uatwiajca proste filtrowanie w tabelach

przestawnych. Na rysunku 83.2 widoczna jest tabela przestawna z trzema fragmentatorami. Kady z nich odpowiada osobnemu polu tabeli przestawnej. W tym przypadku
216
Rysunek 83.2. Wykorzystanie fragmentatorw do filtrowania danych wywietlanych w tabeli przestawnej
w tabeli wywietlane s dane o istniejcych kontach zaoonych dla staych klientw

przez pracownikw oddziau 1.
Takie samo filtrowanie mona wykona za pomoc etykiet samej tabeli, ale fragmentatory zaprojektowano z myl o osobach, ktre mog nie zna zasad filtrowania
tabel. Kontrolki te mona take wykorzysta do tworzenia atrakcyjnie wygldajcych
i atwych w uyciu pulpitw menederskich.
Aby doda jeden lub wicej fragmentatorw do arkusza, zaznacz dowoln komrk
w tabeli przestawnej. Nastpnie wybierz Wstawianie/Filtry/Fragmentator. Zostanie
wywietlone okno dialogowe Wstawianie fragmentatorw z list wszystkich pl tabeli
przestawnej. Zaznacz fragmentatory, ktre maj by wywietlane, i kliknij OK.
W Excelu 2013 uycie fragmentatorw nie jest ograniczone do tabel przestawnych.
Mona je stosowa rwnie w tabelach utworzonych poleceniem Wstawianie/Tabele/
Tabela.
Fragmentatory s umieszczane w warstwie rysunkowej arkusza, dziki czemu moesz

je przesuwa i zmienia ich rozmiar. Dostosujesz take ich wygld oraz okrelisz liczb
wywietlanych w nich przyciskw.
Aby uy fragmentatora do filtrowania danych w tabeli przestawnej, kliknij wybrany
przycisk. W celu uruchomienia filtrowania wg kilku kryteriw uywaj przyciskw fragmentatorw z wcinitym klawiszem Ctrl. Stosowanie przyciskw z wcinitym klawiszem Shift pozwoli Ci wcza seri filtrw.
Aby zatrzyma efekt dziaania danego fragmentatora, kliknij ikon filtra znajdujc si
w grnym prawym rogu okna.
Na rysunku 83.3 widoczna jest tabela przestawna z dwoma fragmentatorami umoliwiajcymi filtrowanie danych wg stanu i miesica. W tym przypadku w tabeli prze-
217
Rysunek 83.3.
Wykorzystanie
fragmentatorw
do filtrowania danych
wg miesicy i stanw
stawnej i na wykresie przestawnym widoczne s dane tylko dla Kalifornii, Oregonu

i Waszyngtonu dla miesicy od stycznia do marca. Fragmentatory moesz take wykorzysta do szybkiego i atwego tworzenia interaktywnych wykresw.
Stosowanie osi czasu

O czasu w zamyle jest podobna do fragmentatorw, jednak zostaa zaprojektowana
w celu uproszczenia filtrowania wartoci sformatowanych jako daty w tabelach przestawnych. To nowa funkcja, wprowadzona dopiero do Excela 2013. W przeciwiestwie
do fragmentatorw mona j stosowa tylko w tabelach przestawnych.
Aby mg utworzy o czasu, w tabeli przestawnej musz znajdowa si pola sformatowane jako daty. Funkcja ta nie dziaa z danymi sformatowanymi jako czas. Aby
doda o czasu, zaznacz komrk w tabeli przestawnej i wybierz z menu Wstawianie/Filtry/O czasu. Zostanie wywietlone okno dialogowe zawierajce wszystkie pola
danych sformatowane jako daty. Jeeli w tabeli przestawnej nie bdzie takiego pola,
Excel pokae komunikat bdu.
Na rysunku 83.4 wida tabel przestawn utworzon z danych w kolumnach A:E. Zostaa
skonfigurowana w taki sposb, aby filtrowaa informacje wg kwartaw. Gdy klikniesz
przycisk z wybranym kwartaem, wywietlane dane zostan zaktualizowane. Aby wybra
kilka kolejnych kwartaw, zaznaczaj je z wcinitym klawiszem Shift. Inne dostpne
opcje filtrowania to rok, miesic i dzie (moesz je wybra z listy rozwijanej znajdujcej si w grnym prawym rogu). W tabeli przestawnej widocznej na rysunku wywietlane s dane dla dwch pierwszych kwartaw 2012 roku.
218
Rysunek 83.4. Wykorzystanie osi czasu do filtrowania danych w tabeli przestawnej wg dat
W tabelach przestawnych moesz oczywicie jednoczenie uywa fragmentatora i osi

czasu. O czasu oferuje takie same moliwoci formatowania jak wspomniane kontrolki. Atrakcyjne i interaktywne pulpity menederskie umoliwiaj atwiejsze filtrowanie danych ni w tabelach przestawnych.
Cz VI
Wykresy
i elementy grafiki
Dobrze przemylany wykres moe nada sens chaotycznemu zbiorowi liczb. Sposoby
przedstawione w niniejszej czci dotycz rnych aspektw tworzenia m.in. tego rodzaju
grafik.
220
Cz VI Wykresy i elementy grafiki
Spis sposobw
Sposb 84. Funkcja Polecane wykresy
221
Sposb 85. Dostosowywanie wykresw
222
Sposb 86. Ustalanie identycznych rozmiarw wykresw
224
Sposb 87. Tworzenie szablonu wykresw
226
Sposb 88. Tworzenie wykresw zoonych
228
Sposb 89. Obsuga brakujcych danych na wykresie
230
Sposb 90. Uycie na wykresie linii maksimum-minimum
232
Sposb 91. Stosowanie wielopoziomowych etykiet kategorii
233
Sposb 92. czenie tekstu wykresu z komrkami
235
Sposb 93. Zamraanie wykresu
237
Sposb 94. Tworzenie wykresw bezporednio w zakresie
239
Sposb 95. Tworzenie minimalistycznych wykresw
243
Sposb 96. Pobieranie etykiet danych z okrelonego zakresu
247
Sposb 97. Grupowanie wykresw i innych obiektw
248
Sposb 98. Tworzenie obrazw zakresw
251
Sposb 99. Zmiana wygldu komentarzy w komrkach
254
Sposb 100. Rozszerzanie obrazw
256
Sposb 101. Zapisywanie ksztatw, wykresw i zakresw jako obrazw
258
221

Jedn z nowych funkcji Excela 2013 s Polecane wykresy. Zaznacz swoje dane i wybierz
Wstawianie/Wykresy/Polecane wykresy. Excel wywietli kart Polecane wykresy
w oknie Wstawianie wykresu (rysunek 84.1). Uzyskasz w nim podgld kilku wykresw
utworzonych na podstawie zaznaczonych danych.
Rysunek 84.1.
Funkcja Polecane
wykresy wywietla
zaznaczone dane
na kilku rnych
wykresach
Jak to dziaa? Oto, co mwi na ten temat system pomocy Excela:

Chciaby, abymy polecili dobry wykres dla Twoich danych? Zaznacz dane
w arkuszu i kliknij ten przycisk, a wywietlone zostan wykresy, ktre naszym
zdaniem najlepiej odpowiadaj Twoim danym.
Nie wierz w to. Excel uywa pewnych uproszczonych algorytmw do przygotowywania propozycji, nie oczekuj jednak, e wykorzysta do tego celu zaawansowan sztuczn
inteligencj. Mwic wprost uywajc tej funkcji, prawdopodobnie nie bdziesz mia
okazji wykrzykn: Dlaczego sam o tym nie pomylaem!.
Lista polecanych wykresw wydaje si ograniczona do podstawowych typw: kolumnowego, liniowego, obszarowego, supkowego, koowego i koowego.
Prawdopodobnie wartoci danych nie s brane pod uwag. I tak w przypadku dwch
bardzo rnicych si od siebie serii danych dobrym rozwizaniem byoby wykorzystanie
222
wykresu zoonego. Nigdy nie zobaczysz go jednak na licie polecanych szablonw.

Zamiast tego Excel zaproponuje wykres kolumnowy czy liniowy, w ktrych jedna
z serii danych znajdzie si tak blisko osi, e trudno bdzie j dostrzec.
Nawet jeeli zaznaczone dane doskonale nadaj si (i s odpowiednio oznaczone) na
wykres giedowy, jego rwnie nie zobaczysz na licie. W zamian Excel proponuje
pewne rozwizania, ktre z pewnoci nie s odpowiednie.
Jednakowo funkcja Polecane wykresy nie jest cakowicie bezuyteczna. I tak jeeli
seria danych ma wicej ni osiem punktw danych, nie zostanie zaproponowany wykres
koowy. To dobrze, poniewa wykresy koowe czsto s wykorzystywane do prezentacji zbyt duej iloci informacji. Excel rwnie nigdy nie zaproponuje zastosowania
wykresu 3-W. To rwnie dobra zasada, poniewa wykresy trjwymiarowe niemal nigdy
nie s najlepszym rozwizaniem.
Wprowadzenie Polecanych wykresw z pewnoci byo dobrym pomysem, jednak
bieca implementacja pozostawia wiele do yczenia. Gwny problem polega na tym,
e funkcja jest przeznaczona gwnie dla pocztkujcych uytkownikw. Wielu z nich
rzeczywicie uwierzy, e Polecane wykresy pozwalaj wybra najlepszy sposb prezentacji danych.
Reasumujc: ufaj rekomendacjom programu w sprawie wykresw tylko w przypadku
bardzo prostych zestaww danych. Powi lepiej troch czasu na zapoznanie si
z dostpnymi w Excelu rodzajami wykresw. Staraj si zachowa prostot i przejrzysto. Nie ulegaj pokusie skorzystania ze zych rad udzielanych przez program komputerowy.

Jeeli kiedykolwiek dowiadczye frustracji zwizanej z prbami dostosowania wykresu,
mamy dobr wiadomo: w Excelu 2013 jest to prostsze ni kiedykolwiek dotychczas.
Kliknij wykres w programie. W grnym prawym rogu obszaru krelenia wywietlone
zostan trzy przyciski. S one kluczowe w procesie szybkiego i atwego dostosowywania wykresu.
Dodawanie i usuwanie elementw wykresu

Na rysunku 85.1 widoczne s opcje dostpne po klikniciu przycisku Elementy wykresu.
Kada z nich moe zosta rozwinita, dziki czemu uzyskujesz dostp do dodatkowych
moliwoci. Aby rozwin pozycj z listy Elementy wykresu, ustaw na niej kursor i kliknij strzak, ktra si pojawi.
Po wywietleniu dodatkowych opcji moesz ustawia nad nimi kursor myszy. Wwczas bd si wywietla podgldy wykresu po zastosowaniu wskazanej funkcji.
223
Rysunek 85.1. Opcje dostpne po klikniciu przycisku Elementy wykresu
Zmiana stylu lub koloru wykresu

Na rysunku 85.2 widoczne s opcje dostpne po klikniciu przycisku Style wykresu.
Rysunek 85.2. Opcje dostpne po klikniciu przycisku Style wykresu
W menu znajduj si dwie pozycje: Styl i Kolor. Gdy klikniesz Kolor, bdziesz mg
wybra kolorystyk uywan na wykresie.
224
Filtrowanie danych na wykresie

Opcje widoczne po klikniciu trzeciego przycisku Filtry wykresu przedstawiono na
rysunku 85.3. Umoliwiaj one szybkie ukrycie jednej lub wikszej liczby serii danych,
a nawet punktw danych znajdujcych si na wykresie.
Rysunek 85.3. Opcje dostpne po klikniciu przycisku Filtry wykresu
Zwr uwag, e podgld tej opcji dziaa odmiennie ni dwch poprzednich: aby zobaczy efekt po zaznaczeniu wybranych opcji, musisz klikn przycisk Zastosuj.
Sposb 86. Ustalanie

identycznych rozmiarw wykresw
Jeli w swoim arkuszu kalkulacyjnym masz osadzonych kilka wykresw, moe zaj
konieczno ustalenia dla nich takiego samego rozmiaru. Na rysunku 86.1 przedstawiono arkusz zawierajcy cztery wykresy. Czy nie wygldaby on lepiej, gdyby wszystkie widoczne w nim wykresy miay takie same rozmiary i byy uoone?
Aby wyrwna rozmiary wszystkich tych wykresw, okrel najpierw, ktry z nich ma
ju odpowiedni wielko. W tym przypadku wszystkie wykresy maj mie takie same
rozmiary, co wykres liniowy w lewym grnym obszarze arkusza.
Sposb 86. Ustalanie identycznych rozmiarw wykresw
225
Rysunek 86.1. Wykresy wygldayby lepiej, jeli byyby tej samej wielkoci
1. Kliknij wykres, eby go zaznaczy.
2. Kliknij kart Narzdzia wykresw/Formatowanie.
W obrbie grupy Rozmiar bd widoczne pola Wysoko i Szeroko.

3. Sprawd ich ustawienia.
4. Nacinij klawisz Ctrl i kliknij przyciskiem myszki pozostae trzy wykresy tak,
aby w arkuszu zaznaczone byy wszystkie cztery.

5. Kliknij kart Narzdzia do rysowania/Formatowanie. W polach Wysoko
i Szeroko wprowad wartoci, ktre sprawdzie w kroku 3. i kliknij

przycisk OK.
Po przeprowadzeniu powyszych operacji wszystkie wykresy uzyskaj
dokadnie takie same wymiary.
Ukad obiektw moesz zmieni rcznie, ale moesz te skorzysta z polece dostpnych
po klikniciu kontrolki Narzdzia wykresw/Formatowanie/Rozmieszczanie/Wyrwnaj.
Na rysunku 86.2 przedstawiono kocowy rezultat zaprezentowanych tu dziaa.
Zauwa, e jeli przy wcinitym klawiszu Ctrl klikniesz wykres, zostanie on zaznaczony jako obiekt graficzny. Dziki temu bdziesz mg przenie go przy uyciu klawiszy strzaek. Pozwalaj one na przesuwanie wykresw z dokadnoci do jednego
piksela.
226
Rysunek 86.2.
Cztery wykresy
wyrwnane i majce
identyczne rozmiary
Sposb 87. Tworzenie

szablonu wykresw
Jeli stwierdzisz, e cigle wykonujesz dla wykresw tego samego typu operacje dostosowujce, tworzc szablon, prawdopodobnie zaoszczdzisz troch czasu. Wielu uytkownikw rezygnuje z tego, gdy uwaa, e to zbyt skomplikowane. W rzeczywistoci proces generowania szablonu wykresu jest bardzo prosty.
Na rysunku 87.1 wida zmodyfikowany wykres, ktry zostanie zapisany jako szablon
do wykorzystania dla kolejnych wykresw. Znalazy si na nim ksztaty i pola tekstowe.
Oba te elementy zostan uwzgldnione w szablonie.
Tworzenie szablonu
Aby utworzy taki szablon, wykonaj nastpujce kroki:
1. Utwrz wykres, na ktrym bdzie bazowa szablon.
Cho dane zastosowane dla wykresu nie s najwaniejsze, w celu uzyskania

najlepszych rezultatw powinny to by typowe dane, ktre ostatecznie posu
do krelenia z wykorzystaniem niestandardowego typu wykresu.
Sposb 87. Tworzenie szablonu wykresw
227
Rysunek 87.1.
Ten wykres zostanie
zapisany jako szablon
2. Zastosuj dowolne dane formatowanie i wykonaj wymagane czynnoci
dostosowawcze.
Krok ten decyduje o wygldzie wykresw generowanych na podstawie szablonu.
3. Uaktywnij wykres, nastpnie kliknij prawym klawiszem myszy i wybierz z menu
Zapisz jako szablon (na Wstce Excela 2013 nie ma polecenia sucego
do zapisywania szablonw).
Excel otwiera okno dialogowe Zapisywanie szablonu wykresu.
4. Wprowad nazw szablonu i kliknij przycisk Zapisz.
Szablon zostanie zapisany jako plik o rozszerzeniu *.ctrx. Moesz utworzy tak wiele
wzorw, ile tylko potrzebujesz.
Stosowanie szablonu
W celu wygenerowania wykresu na bazie utworzonego szablonu wykonaj nastpujce
kroki:
1. Zaznacz dane, ktre pojawi si na wykresie.
2. Wykonaj polecenie Wstawianie/Wykresy/Polecane wykresy.
Excel wywietli okno dialogowe Wstawianie wykresu.

3. Przejd do karty Szablony.
4. Wybierz szablon z pord dostpnych na licie.
Excel zaprezentuje ikon dla kadego utworzonego niestandardowego szablonu

(rysunek 87.2).
228
Rysunek 87.2.
Wybieranie
szablonu wykresu
5. Zaznacz ikon reprezentujc szablon, ktry ma zosta uyty, i kliknij
przycisk OK.
Excel wygeneruje wykres na podstawie wybranego szablonu.
Moesz rwnie zastosowa szablon dla istniejcego wykresu. W tym celu zaznacz
wykres, po czym wywoaj polecenie Narzdzia wykresw/Projektowanie/Zmie typ
wykresu.
Sposb 88. Tworzenie

wykresw zoonych
Wykresy zoone skadaj si z dwch prostych wykresw. Mog wykorzystywa
pomocnicz o pionow. W poprzednich wersjach Excela tworzenie takich wykresw
byo stosunkowo skomplikowane i wymagao wykonania kilku mao intuicyjnych dziaa. W wersji 2013 wreszcie dziaa to odpowiednio. Tworzenie wykresw zoonych
jest proste.
Na rysunku 88.1 wida wykres kolumnowy z dwoma seriami danych: Temperatura
i Opady. Poniewa oba te pomiary korzystaj z zupenie rnych skal, kolumny uyte
do wskaza wielkoci opadw s sabo widoczne. Dlatego ten wykres warto zmieni
w wykres zoony.
Sposb 88. Tworzenie wykresw zoonych
229
Rysunek 88.1.
Dwie serie danych
na tym wykresie
poruszaj si
w zupenie innym
zakresie skali
Wstawianie wstpnie skonfigurowanych

wykresw zoonych
Poniej opisano, w jaki sposb utworzy wykres zoony z danych znajdujcych si
w zakresie A2:M4. Temperatura zostanie zaprezentowana za pomoc kolumn, a opady
za pomoc linii. Dodatkowo dla opadw uyta bdzie pomocnicza o pionowa.
1. Zaznacz zakres A2:M4.
2. Wybierz Wstawianie/Wykresy/Kombi.
Zostan wywietlone trzy ikony widoczne na rysunku 88.2. Gdy ustawisz

kursor myszy nad dowoln z nich zostanie, zobaczysz podgld.
Rysunek 88.2.
Propozycje Excela
trzy wstpnie
skonfigurowane
wykresy zoone
3. Wybierz drug ikon Kolumnowy grupowany liniowy na osi pomocniczej.
Excel utworzy wykres widoczny na rysunku 88.3.

Wykres przejrzycie pokazuje obie serie danych. O podstawowa (po lewej stronie)
dotyczy Temperatury (kolumny), a pomocnicza (po prawej stronie) Opadw (linia).
By moe bdziesz chcia doda etykiety do osi, tak aby atwiej byo je identyfikowa.
230
Rysunek 88.3.
Wystarczy kilka
klikni mysz,
aby Excel utworzy
taki wykres zoony
Dostosowywanie wykresu zoonego

W pewnych sytuacjach moe si okaza, e aden z trzech wstpnie skonfigurowanych
wykresw nie jest dokadnie tym, czego potrzebujesz. Na szczcie dostosowywanie
wykresu zoonego to proste zadanie.
Wybierz z menu Wstawianie/Wykresy/Kombi/Utwrz niestandardowy wykres kombi.
Pojawi si okno dialogowe Wstawianie wykresu (rysunek 88.4). Uyj kontrolek wywietlanych w dolnej czci karty Wszystkie wykresy i okrel za ich pomoc typ wykresu
dla kadej serii. Przy uyciu pl wyboru wska, ktre (jeeli w ogle) z serii maj si
znale na drugiej osi pomocniczej.
Masz du kontrol nad procesem dostosowywania wykresw zoonych. Owszem,
Excel umoliwia tworzenie niestandardowych wykresw zoonych. Nie oznacza to
jednak, e taki pomys jest dobry. Na rysunku 88.5 wida dostosowany wykres zoony
wykorzystujcy supki i kolumny. Nie jest to jednak dobry przykad efektywnej prezentacji danych.
Sposb 89. Obsuga

brakujcych danych na wykresie
Czasem w informacjach, ktre chcesz wywietli na wykresie, nie ma jednego punktu
danych lub wikszej ich liczby. Excel oferuje trzy metody obsugi takich brakw
(rysunek 89.1).
Przerwa brakujce dane s po prostu ignorowane. Na wykresie pojawia
si przerwa. To domylny sposb rozwizywania problemu brakujcych danych.

Zero brakujcym danym nadawana jest warto zerowa.
Sposb 89. Obsuga brakujcych danych na wykresie
231
Rysunek 88.4.
Kontrolki znajdujce
si w dolnej czci
okna dialogowego
pozwalaj dostosowa
wykres zoony
Rysunek 88.5.
Przykad
niedostatecznie
przemylanego
niestandardowego
wykresu zoonego
Pocz punkty danych lini brakujce dane s interpolowane; obliczane
na podstawie wartoci znajdujcych si w najbliszym otoczeniu. Ta opcja

jest moliwa do zastosowania tylko w przypadku wykresw liniowych,
powierzchniowych i punktowych.
Aby zdecydowa, w jaki sposb Excel ma obsugiwa brakujce dane, wybierz Narzdzia wykresw/Projektowanie/Dane/Zaznacz dane. W oknie dialogowym Wybieranie
rda danych kliknij przycisk Ukryte i puste komrki. Zostanie wywietlone okno
dialogowe Ustawienia ukrytych i pustych komrek (rysunek 89.2). Wanie tu moesz
wskaza odpowiedni opcj.
232
Rysunek 89.1. Trzy moliwoci obsugi brakujcych danych

Rysunek 89.2.
Okno dialogowe
Ustawienia ukrytych
i pustych komrek
Wybr zostanie zastosowany dla caego wykresu. Nie mona ustawi rnych opcji dla
rnych serii danych na tym samym wykresie.
Zwykle na wykresie nie s wywietlane dane znajdujce si w ukrytych wierszach
lub kolumnach. W oknie dialogowym Ustawienia ukrytych i pustych komrek moesz
jednak wymusi ich uwzgldnienie.
Sposb 90. Uycie na wykresie

linii maksimum-minimum
Excel obsuguje kilka wykresw giedowych zwykle uywanych do wywietlania danych
z giedy. Na przykad moesz utworzy wykres, ktry prezentuje dla akcji cen maksymaln, minimaln i cen zamknicia. Ten konkretny wykres wymaga trzech serii
danych.
Sposb 91. Stosowanie wielopoziomowych etykiet kategorii
233
Wykresy giedowe nie s jednak uywane tylko na potrzeby cen akcji. Na rysunku 90.1
przedstawiono wykres, ktry prezentuje dzienne temperatury w cigu miesica. Linie pionowe (nazywane liniami maksimum-minimum) pokazuj zakres temperatur w danym dniu.
Rysunek 90.1. Uycie wykresu giedowego do przedstawienia danych dotyczcych temperatur
Wykres ten utworzono za pomoc jednego polecenia. Zaznaczyem zakres A3:D34,

wybraem polecenie Wstawianie/Wykresy/Inne wykresy, a nastpnie wskazaem opcj
Maks.-Min.-zamknicie. Moesz oczywicie sformatowa linie maksimum-minimum
w dowolny sposb. Ponadto mona poczy lini rednie temperatury.
Podczas tworzenia wykresw giedowych krytyczne znaczenie ma kolejno danych
serii. Poniewa wybraem typ wykresu Maks.-Min.-zamknicie, serie musz by uporzdkowane w ten wanie sposb. W tym przypadku jest to ukad bliski ukadowi
temperatur.

wielopoziomowych etykiet kategorii
Wikszo uytkownikw nie zdaje sobie sprawy, e podczas tworzenia wykresu mona
wprowadzi do niego wielopoziomowe etykiety kategorii. Nie trzeba wykonywa adnych specjalnych dziaa. Przed utworzeniem wykresu wystarczy zaznaczy wszystkie
dane. Excel zajmie si szczegami.
234
Na rysunku 91.1 widoczny jest przykad wykresu wykorzystujcego dwie kolumny

dla etykiet kategorii. Pierwszy poziom to wojewdztwo, drugi powiat. Zwr uwag,
e etykiety wojewdztw w kolumnie A nie s powtarzane dla kadego powiatu. Puste
komrki powoduj, e nazwa wojewdztwa pojawia si tylko raz na wykresie.
Rysunek 91.1. Wykres wykorzystujcy dwie kolumny dla etykiet kategorii
Na rysunku 91.2 widoczny jest natomiast wykres wykorzystujcy trzy kolumny dla
etykiet osi. W tym przypadku dodatkowa linia tekstu zostaa uyta do wprowadzenia
kolejnych informacji o kadym z czterech wojewdztw.
Rysunek 91.2. Wykres wykorzystujcy trzy kolumny dla etykiet kategorii
Sposb 92. czenie tekstu wykresu z komrkami
235
Mona wprowadzi zmiany w formatowaniu etykiet osi kategorii, jednak zostanie ono
zastosowane do caego tekstu. Oznacza to, e nie da si sformatowa w odmienny sposb tekstw z rnych poziomw.
Na rysunku 91.3 widoczna jest wariacja na temat poprzedniego przykadu. Po utworzeniu wykresu zawierajcego wielopoziomow o kategorii zaznaczyem j i wcisnem
klawisze Ctrl+1, aby wywietli panel Formatowanie osi. W sekcji Opcje osi/Etykiety
ustawiem Pozycj etykiety na warto Wysoko. Usunem te zaznaczenie z opcji
Wielopoziomowe etykiety kategorii, co poskutkowao zblieniem linii do siebie.
Rysunek 91.3.
Wykres zawierajcy
u gry etykiety
kategorii
Sposb 92. czenie tekstu wykresu

z komrkami
Podczas tworzenia wykresu moesz zdecydowa, e cz elementw tekstowych
wykresu bdzie poczona z komrkami. Dziki temu, gdy zmienisz tekst zawarty
w komrce, zostanie uaktualniony powizany z ni element wykresu. Moesz nawet
powiza elementy tekstowe wykresu z komrkami przechowujcymi formu. Masz
np. moliwo poczenia tytuu wykresu z komrk, ktra zawiera formu zwracajc
aktualn dat.
cze z komrk moesz utworzy dla tytuu wykresu, tytuw osi pionowej i poziomej
oraz indywidualnych etykiet danych.
1. Zaznacz element wykresu, ktry bdzie zawiera cze do komrki.
2. Kliknij pasek formuy.
3. Wprowad znak rwnoci (=).
4. Kliknij komrk, ktra zostanie powizana z elementem wykresu.
5. Wcinij Enter.
236
Na rysunku 92.1 widoczny jest tytu wykresu poczony z komrk A1.
Rysunek 92.1. czenie tytuu wykresu z komrk

Co dziwne, technika ta nie zadziaa w sytuacji, kiedy komrka ma nazw. Excel
wywietli wwczas bd. W takim przypadku naley poprzedzi nazw nazw arkusza:
=Arkusz1A12
Dodatkowo do wykresu moesz doda powizane pole tekstowe.

1. Zaznacz wykres.
2. Wykonaj polecenie Wstawianie/Tekst/Pole tekstowe lub Wstawianie/Ilustracje/
Ksztaty i wybierz odpowiedni ksztat.

3. Kliknij w obrbie wykresu, aby doda puste pole tekstowe.
5. Wprowad znak rwnoci (=).
6. Kliknij komrk, ktra zostanie powizana z obiektem.
7. Wcinij Enter.
237

Standardowo wykresy programu Excel uywaj danych przechowywanych w pewnym zakresie arkusza kalkulacyjnego, co oznacza, e zmiana dowolnej wartoci znajdujcej si w tym obszarze spowoduje natychmiast odpowiedni aktualizacj danych
widocznych na wykresie. Zwykle bdzie to dziaanie jak najbardziej podane, czasem
jednak bdziesz chcia odczy wykres od jego danych i otrzyma wykres statyczny,
czyli co w rodzaju migawkowego ujcia wykresu, ktre nigdy nie ulegnie adnym
zmianom. Jeli np. wykrelasz dane pochodzce z rnych scenariuszy analiz co-jeli,
przydatna z pewnoci bdzie moliwo zapisania wykresu przedstawiajcego pewn
lini bazow, ktr bdziesz mg porwna z wynikami osiganymi przez pozostae
scenariusze. Istniej dwa sposoby zamroenia wykresu:
zmiana wykresu na obraz graficzny,
zmiana zakresu komrek przechowujcych dane wykresu na tablic.
Zmiana wykresu na obraz graficzny

Aby dokona konwersji wykresu na nieruchomy obraz graficzny, powiniene przeprowadzi nastpujce dziaania:
1. Utwrz wykres, korzystajc ze standardowych metod.
2. Zaznacz wykres w arkuszu.
3. Wykonaj polecenie Narzdzia gwne/Schowek/Kopiuj/Kopiuj jako obraz.
Zostanie wywietlone okno dialogowe Kopiowanie obrazu.

4. Zaakceptuj domylne ustawienia i kliknij przycisk OK.
5. Kliknij dowoln komrk arkusza, aby usun zaznaczenie wykresu.
6. Zastosuj kombinacj klawiszy Ctrl+V, eby wklei obraz w komrce wybranej
w kroku 5.
W wyniku tych czynnoci powstanie obraz graficzny przedstawiajcy oryginalny wykres.
Obraz ten bdzie mona edytowa w taki sam sposb, jak kady inny graficzny element
arkusza kalkulacyjnego, jednak nie jak sam wykres. Innymi sowy, nie bdziesz ju
mg zmienia w jego przypadku takich ustawie, jak typ wykresu czy etykiety danych.
Bdzie to martwy wykres, czyli dokadnie to, o co Ci chodzio.
Gdy wskaesz obraz, Excel wywietli menu kontekstowe. Moesz wybra z niego
dowolne narzdzie do przeksztacania obrazw. Do dyspozycji s jeszcze opcje wywietlone w panelu Formatowanie obrazu (wcinij kombinacj klawiszy Ctrl+1). Na
rysunku 93.1 widocznych jest kilka przykadw zmian wprowadzonych do wykresw
wklejonych jako obrazy.
238
Rysunek 93.1. Edycja wykresw wklejonych jako obrazy
Zmiana zakresu komrek

przechowujcych dane wykresu na tablic
Inn metod uniezalenienia wykresu od danych jest konwersja odwoa formuy SERIE
na tablice. Aby to zrobi, postpuj wedug nastpujcych instrukcji:
1. Zaznacz swj wykres.
2. Kliknij seri danych widocznych na wykresie.
W polu tekstowym znajdujcym si na pasku formuy dla zaznaczonej serii

danych pojawi si formua SERIE.
4. Nacinij klawisz F9, a nastpnie nacinij klawisz Enter.
Powtrz powysze kroki dla kadej z serii widocznych na wykresie.

Na rysunku 93.2 przedstawiono wykres koowy, ktry zosta uniezaleniony od zakresu
komrek przechowujcych tworzce go dane. Zwr uwag, e na pasku formuy
widoczna jest formua korzystajca z tablic zamiast z odwoa do komrek. Formua
SERIE dla danych oryginalnych wyglda nastpujco:
=SERIE(;Arkusz3!$A$1:$A$6;Arkusz3!$B$1:$B$6;1)
239
Rysunek 93.2. Pokazany tu wykres nie jest poczony z zakresem komrek przechowujcych dane
Zmodyfikowana formua SERIE ma nastpujc posta:

=SERIE(;{"Praca";"Sen";"Dojazd";"Jedzenie";"Gra na bando";"Inne"};{8;7;2;1;3;3};1)
Excel ogranicza dugo formuy SERIE. A zatem, metoda ta moe nie sprawdzi si,
jeli seria skada si z duej liczby punktw danych.
Sposb 94. Tworzenie wykresw

bezporednio w zakresie
W tym sposobie opisano dwie metody tworzenia wykresw supkowych bezporednio
w zakresie komrek:
wykorzystanie formatowania warunkowego za pomoc paskw danych;
uycie formu do wywietlania powtarzajcych si znakw.
Te niewykresowe wykresy czsto s wybierane jako szybki sposb na graficzn prezentacj duej iloci danych bez tworzenia waciwych wykresw.
240
Wykorzystywanie formatowania warunkowego

za pomoc paskw danych
Wykorzystywanie formatowania warunkowego za pomoc paskw danych moe czasem
posuy jako alternatywa dla tworzenia wykresw. Paski danych to poziome paski
wywietlane bezporednio w komrkach. To, jak maj dugo, zaley od ich wartoci porwnanej z innymi wartociami w danym zakresie. Zmiana szerokoci kolumny
spowoduje automatyczne dostosowanie dugoci paska. Im szersza kolumna, tym bardziej
widoczne s rnice midzy paskami danych.
Na rysunku 94.1 wida wyniki ankiety. Paski danych zostay wykorzystane do zwizualizowania wynikw odpowiedzi na kade pytanie.
Rysunek 94.1. W tabeli zastosowano formatowanie warunkowe za pomoc paskw danych
Aby wprowadzi paski danych, zaznacz zakres i wybierz Narzdzia gwne/Formatowanie

warunkowe/Paski danych, a nastpnie wska jedn z dostpnych opcji.
W menu Narzdzia gwne/Formatowanie warunkowe/Paski danych dostpnych jest
dwanacie rnych stylw paskw. Aby uzyska dodatkowe moliwoci, kliknij opcj
Wicej regu, co spowoduje wywietlenie okna dialogowego Nowa regua formatowania. Oto, co moesz w nim zrobi:
pokaza tylko pasek (liczby zostan ukryte);
okreli Minimum i Maksimum dla prezentowanych wartoci,
czyli wyskalowa je;

zmieni wygld paskw;
241
wybra sposb postpowania z wartociami ujemnymi

okreli kierunek wywietlania paskw.
Uywanie formu do wywietlania

powtarzajcych si znakw
Na rysunku 94.2 widoczny jest przykad wykresu utworzonego za pomoc formu.
Rysunek 94.2.
Histogram utworzony
bezporednio
w zakresie komrek
W kolumnie D znajduj si formuy zawierajce rzadko uywan funkcj POWT, ktra

powtarza dany cig tekstowy okrelon liczb razy. Aby wywietli pi gwiazdek (*),
uyj np.:
=POWT("*";5)
W przykadzie widocznym na rysunku 94.2 w komrce D3 znajduje si nastpujca

formua (skopiowana te do innych komrek):
=POWT("*";C3/2)
Zauwa, e warto w kolumnie B jest dzielona przez 2. To sposb na wyskalowanie

wykresu. Zamiast 60 gwiazdek w komrce widocznych jest tylko 30. Dla poprawienia
dokadnoci mona wykorzysta funkcj ZAOKR:
=POWT("*";ZAOKR(C3/2;0))
Gdyby jej nie zastosowano, formua skrciaby wynik dzielenia poprzez usunicie liczb
po przecinku. I tak warto 67 z kolumny B byaby prezentowana jako 33 gwiazdki
w kolumnie D. Uycie funkcji ZAOKR pozwoli zaokrgli wynik do 34 gwiazdek.
Taki sposb graficznej prezentacji danych moesz zastpi wykresem kolumnowym.
Dopki nie potrzebujesz duej dokadnoci (bdy w zaokrglaniu), ten typ obrazowania
speni Twoje oczekiwania.
242
Na rysunku 94.3 przedstawiono inne przykady uywania znakw i czcionek. Wykres

wywietlajcy paski (pocztek 39. wiersza) wykorzystuje znak potoku (|), w przypadku wikszoci klawiatur uzyskiwany za pomoc kombinacji klawiszy Ctrl+\.
W komrce D39 znajduje si nastpujca formua:
=POWT("|";C39/2000)
Rysunek 94.3. Przykady tworzenia wykresw wprost w komrkach za pomoc funkcji POWT
W przykadzie widocznym na rysunku 94.4 uyto formu w kolumnach F i H do zilustrowania rnic w stosunku do przyjtego budetu miesicznego. Taki efekt osignito
dziki wywietleniu serii znakw. atwo mona stwierdzi, ktre pozycje przekraczaj budet, a ktre nie. W wykresie w stylu supkowym uyto znaku n; w zestawie
czcionek Wingdings symbolizuje go may kwadrat.
Formuy wygldaj nastpujco:
F3: =JEELI(D3<0;POWT("n";-ZAOKR(D3*100;0));"")
G3: =A3
H3: =JEELI(D3>0;POWT("n";- ZAOKR(D3*-100;0));"")
Aby skonfigurowa wykres supkowy taki jak w przykadzie, wykonaj nastpujc

procedur:
1. W komrkach F3 i H3 ustaw czcionk Wingdings.
2. Skopiuj formu do kolumn F, G i H (tak aby obja wszystkie dane).
243
Rysunek 94.4. Miesiczna realizacja budetu zilustrowana za pomoc funkcji POWT

3. W kolumnie E wyrwnaj tekst do prawej strony i dostosuj inne elementy
formatowania.
W zalenoci od zakresu liczbowego konieczne moe by skalowanie. Poeksperymentuj zmie liczb 100 w formule. Znak n moesz zastpi dowolnym innym, tak
aby osign zamierzony efekt.
Sposb 95. Tworzenie

minimalistycznych wykresw
Skuteczne wykresy nie zawsze musz by skomplikowane. W rzeczywistoci prosta
ilustracja danych, przekazujca jasn wiadomo, jest bardziej ceniona od zawiej.
W niniejszym sposobie omwiono proste wykresy, ktre prezentuj rne metody
przekazywania informacji w odmienny sposb ni standardowe wykresy. Celem jest
uwiadomienie Ci, e przy odrobinie kreatywnoci jeste w stanie tworzy wykresy,
ktre wygldaj inaczej ni najpowszechniejsze ilustracje.
Prosty wykres kolumnowy

Na rysunku 95.1 widoczne s cztery wykresy. Kady z nich uywa tylko jednego
punktu danych. Te ostatnie mona by wywietli na jednym wykresie, ale wykorzystanie czterech pozwala uzyska inny, bardziej przejrzysty ukad.
To bardzo minimalistyczne ilustracje. Jedynymi wykorzystanymi elementami s pojedynczy punkt danych z etykiet i tytu (widoczny po lewej stronie i odwrcony). Pojedyncza kolumna wypenia cay obszar krelenia.
244
Rysunek 95.1. Cztery minimalistyczne wykresy kolumnowe
Prosty wykres koowy

Na rysunku 95.2 widoczne s te same dane, tym razem jednak w postaci wykresw
koowych. Zostay tak skonfigurowane, e seria danych jest wykrelona, poczwszy
od kta zerowego. Dziki temu mona duo atwiej je porwna.
Tytu wykresu zosta poczony z komrkami w kolumnie E (wicej informacji na ten
temat znajdziesz w sposobie 92.). Kady tytu jest tworzony za pomoc formuy wykorzystujcej oryginalne dane. I tak w komrce E2 znajduje si nastpujca formua:
=A2&" ("&TEKST(B2;"0%")&")"
Proste wykresy liniowe

Na rysunku 95.3 widoczne s cztery wykresy liniowe, z ktrych usunito wszystkie
elementy z wyjtkiem serii i etykiet danych. Co wane, wykorzystuj one t sam
pionow skal wartoci (w zakresie 0 50). Gdyby pozwoli Excelowi na wyznaczenie skali, porwnanie danych na wykresach byoby trudne.
Uycie czterech wykresw bardzo uatwia dostrzeenie trendw. Na rysunku 95.4
widoczne jest alternatywne rozwizanie cztery serie na jednym wykresie.
Jeszcze innym rozwizaniem, by moe najbardziej minimalistycznym, jest zastosowanie wykresw przebiegu w czasie. S to niewielkie grafiki wywietlane bezporednio w komrce.
245
Rysunek 95.2.
Cztery wykresy
koowe
Rysunek 95.3. Cztery wykresy liniowe
Wykres wskanikowy
Na rysunku 95.5 wida wykres koowy stworzony na podstawie jednej komrki. Zosta
tak zmodyfikowany, aby ksztatem przypomina licznik czy wskanik. Cho widoczna
jest na nim tylko jedna warto (wprowadzona w komrce B1), tak naprawd wykorzystuje on trzy punkty danych (z zakresu A4:A6).
246
Rysunek 95.4.
Wykres liniowy
z czterema seriami
Rysunek 95.5. Ten wykres przypomina wskanik i wywietla wartoci pomidzy 0 a 100%
Jeden z wycinkw dolny zawsze zawiera 50%. Odwrciem wykres w taki sposb, aby ten fragment znalaz si na dole. Nastpnie ukryem go poprzez ustawienie
braku wypenienia i obramowania dla punktu danych. Pozostae dwie czci zostay
wydzielone na podstawie wartoci w komrce B1. W komrce B4 znajduje si nastpujca formua:
=MIN(B1;100%)/2
Zastosowaem w niej funkcj MIN, ktra powoduje wywietlenie mniejszej z dwch

wartoci spord zawartoci komrki B1 i 100%. Nastpnie wynik jest dzielony przez
dwa, poniewa istotna jest tylko grna poowa wykresu. Uycie funkcji MIN zapobiega
wywietlaniu na wykresie wartoci wikszych ni 100%.
Formua w komrce A5 po prostu oblicza pozosta cz wykresu t widoczn po
prawej stronie.
=50%-A4
Sposb 96. Pobieranie etykiet danych z okrelonego zakresu
247
Tytu (Procent wykonania) zosta przesunity do dolnej czci wykresu. W polu tekstowym znajduje si cze do komrki B1 i wanie jej zawarto jest w nim wywietlana.
Sposb 96. Pobieranie etykiet danych

z okrelonego zakresu
W Excelu 2013 wprowadzono funkcj, ktra od 15 lat znajdowaa si na licie ycze
wielu uytkownikw programu: moliwo ustalania zakresu, dla ktrego maj by
pobierane etykiety danych dla serii.
Na rysunku 96.1 widoczny jest wykres punktowy. Do identyfikacji punktw danych
uyto w nim etykiet danych przechowywanych w okrelonym zakresie. W poprzednich wersjach Excela wstawianie etykiet odbywao si rcznie lub za pomoc makra.
Rysunek 96.1. Excel 2013 moe tworzy etykiety danych ze wskazanego zakresu
Aby okreli zakres, z jakiego maj zosta pobrane etykiety punktw danych:
1. Uaktywnij wykres i wybierz serie, dla ktrych powinny by utworzone etykiety.
2. Kliknij ikon Elementy wykresu (na prawo od wykresu) i wybierz Etykiety
danych.
Excel wywietli domylne etykiety dla danego wykresu.
3. Zaznacz je i wcinij klawisze Ctrl+1. Zostanie wywietlony panel Formatowanie
etykiet danych.
4. W sekcji Opcje etykiet usu zaznaczenia wszystkich pozycji pozycjach,
a zaznacz jedynie Warto z komrek.

Zostanie wywietlone okno dialogowe Zakres etykiet danych (rysunek 96.2).
248
Rysunek 96.2. Okrelanie zakresu, z ktrego zostan utworzone etykiety danych

5. Okrel zakres zawierajcy etykiety i kliknij OK.
Kiedy ju etykiety pojawi si na wykresie, moesz w razie potrzeby dostosowa ich pooenie. Kliknij raz etykiet, aby zaznaczy wszystkie. Gdy zrobisz to
ponownie, bdziesz mg zaznaczy jedn etykiet, ktr nastpnie przesuniesz na
now pozycj.
Sposb 97. Grupowanie wykresw

i innych obiektw
Kiedy utworzysz wiele wykresw, by moe chciaby pracowa z nimi jako z grup,
mc np. przesuwa je jednoczenie czy zmienia rozmiar wszystkich naraz. W takim
przypadku rozwizaniem jest zgrupowanie ich w jeden obiekt.
Grupowanie wykresw
Rozpocznij od utworzenia wykresw, ktre chciaby zgrupowa. Nastpnie wcinij
klawisz Shift i zaznacz kady z nich. Kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz
z menu kontekstowego opcj Grupuj/Grupuj.
Na rysunku 97.1 wida sze wykresw, ktre zostay zgrupowane. Nazwa grupy
(Grupa 3) zostanie wywietlona w Polu nazwy.
Aby przesun ca grup, kliknij w dowolnym miejscu i po prostu j przesu.
Sposb 97. Grupowanie wykresw i innych obiektw
249
Rysunek 97.1.
Sze wykresw
poczonych
w jedn grup
Jeeli grupa bya ju zaznaczona, kiedy klikae, wybrany zostanie konkretny wykres
i to jego pozycj bdziesz mg zmieni. Jednak prawdopodobnie nie o to Ci chodzi.
Aby cofn operacj, uyj kombinacji klawiszy Ctrl+Z.
W celu zmiany rozmiaru caej grupy kliknij w dowolnym miejscu, by j zaznaczy.

Nastpnie przecignij dowolny z uchwytw, ktre zostan wywietlone na obramowaniu zaznaczonej grupy.
Na rysunku 97.2 widoczne s wykresy po zmianie rozmiaru caej grupy.
Nawet jeeli wykresy s zgrupowane, i tak moesz pracowa z wybranym z nich
zmieni tylko jego miejsce czy rozmiar. Aby edytowa wybran pozycj z grupy, kliknij najpierw grup, a nastpnie dany wykres.
Moesz te rozgrupowa obiekty. Aby to zrobi, kliknij prawym przyciskiem myszy
w dowolnym miejscu grupy, a nastpnie wybierz z menu Grupa/Rozgrupuj.
Grupowanie innych obiektw

Rne typy obiektw mona grupowa. Na rysunku 97.3 widoczna jest grupa, w ktrej
skad wchodz ksztat (uyty tu jako to), pole tekstowe i wykres. Rysunek 97.4 prezentuje grup po zmianie proporcji. Zmiana rozmiaru grupy jest znacznie prostsza ni
zmiana kolejnych jej elementw.
250
Rysunek 97.2.
Zgrupowane wykresy
po zmianie rozmiaru
caej grupy
Rysunek 97.3. Trzy obiekty poczone w grup

Jeli poczone obiekty nachodz na siebie, zapewne powiniene uporzdkowa
ich kolejno i ukad. W takim przypadku kliknij prawym klawiszem myszy dany obiekt
i wybierz z menu polecenie Przesu na wierzch lub Przesu na spd.
251
Rysunek 97.4.
Zmiana rozmiaru
caej grupy
Sposb 98. Tworzenie

obrazw zakresw
Excel uatwia konwersj zakresu komrek do postaci obrazu. Obraz moe by martwy
(nie zmieni si po zmodyfikowaniu oryginalnego zakresu) lub ywy (odzwierciedla
zmiany wprowadzone w oryginalnym zakresie). Zakres moe nawet zawiera takie
obiekty jak wykresy lub ksztaty.
Tworzenie statycznego obrazu zakresu

W celu utworzenia migawki zakresu najpierw zaznacz zakres komrek, a nastpnie
zastosuj kombinacj klawiszy Ctrl+C, eby zakres skopiowa do schowka. Wykonaj
polecenie Narzdzia gwne/Schowek/Wklej/Inne opcje wklejania/Obraz (O). W rezultacie zostanie wygenerowany obraz graficzny oryginalnego zakresu (wklejony nad nim;
wystarczy obraz klikn i przecign, aby przenie go w inne miejsce). Gdy zaznaczysz ten obraz, Excel wywietli menu kontekstowe Narzdzia obrazw. Oznacza to,
e dla obrazu moesz zastosowa jakie dodatkowe formatowanie.
Rysunek 98.1 prezentuje zakres komrek (B2:E8) wraz z jego obrazem po tym, jak
uyem jednego z wbudowanych stylw dostpnych w galerii po wybraniu Narzdzia
obrazw/Formatowanie/Style obrazu. Poniewa jest to obraz statyczny, zmiany wprowadzone w zakresie B2:E8 nie s na nim widoczne.
252
Rysunek 98.1.
Obraz zakresu
po zastosowaniu
wybranego
formatowania
Jeeli chcesz doczy grafik z innego (niepochodzcego z Excela) okna, wybierz

Wstawianie/Ilustracje/Zrzut ekranu. Moesz przechwyci ca zawarto ekranu
lub tylko jego fragment (Wycinek ekranu). Skopiowany element zostanie wklejony jako
obraz do aktywnego arkusza.
Generowanie dynamicznego obrazu zakresu

Aby utworzy obraz, ktry jest powizany z oryginalnym zakresem komrek, zaznacz
komrki, po czym zastosuj kombinacj klawiszy Ctrl+C w celu skopiowania zakresu
do schowka. Wykonaj polecenie Narzdzia gwne/Schowek/Wklej/Inne opcje wklejania/Obraz poczony (B). Excel wklei obraz oryginalnego zakresu. Obraz jest powizany. Oznacza to, e jeli wprowadzisz zmiany w oryginalnym zakresie, zostan one
uwzgldnione w powizanym obrazie.
Zauwa, e gdy zaznaczysz powizany obraz, na pasku formuy pojawi si adres oryginalnego zakresu. Istnieje moliwo edycji tego odwoania do zakresu, eby zmieni komrki, ktre s wywietlane w obrbie obrazu. Aby odczy obraz od zakresu,
wystarczy usun formu widoczn na pasku formuy.
Tu take, jak w przypadku obrazu niepoczonego, do zmiany wygldu moesz uy
menu kontekstowego Narzdzia obrazw programu Excel.
W razie potrzeby obraz moesz rwnie wyci i wklei do innego arkusza. Uatwi to
odwoywanie si do informacji zawartych w innym arkuszu.
Na rysunku 98.2 wida obraz powizany z zakresem umiejscowionym w grnej czci ksztatu, ktry dysponuje bogactwem interesujcych moliwoci formatowania.
Wstawienie powizanego obrazu na samej grze ksztatu to dobra metoda wyrnienia okrelonego zakresu.
253
Rysunek 98.2.
Powizany obraz
zakresu umieszczony
na samej grze
ksztatu
Zapisywanie zakresu jako pliku graficznego

Jeeli musisz zapisa zakres w postaci pliku graficznego, najlepszym rozwizaniem
bdzie wykorzystanie jednego z dostpnych programw graficznych, ktre umoliwiaj wykonywanie zrzutw ekranu. Za ich pomoc atwo utrwalisz cay ekran lub
wybran jego cz. Po wykonaniu zrzutu po prostu kliknij. Bdziesz mg zapisa obraz
w jednym z formatw graficznych (PNG, PNT, Tif itd.).
Jeeli nie masz programu do wykonywania zrzutw ekranu, prawdopodobnie dysponujesz jakim innym narzdziem graficznym. Skopiowany zakres jest przechowywany
w schowku Windowsa w kilku rnych formatach. Jednym z nich jest plik obrazu.
Dziki temu po uruchomieniu programu graficznego musisz jedynie uy kombinacji
Ctrl+V, aby wklei przechowywany plik. Potem po prostu zapisz go w wybranym
formacie.
Na rysunku 98.3 skopiowany zakres jest widoczny w jednym z bezpatnych programw IrfanView.
Rysunek 98.3.
Zakres danych gotowy
do zapisania
w postaci pliku
graficznego
254
Podczas kopiowania zapisywane zostaje wszystko, co jest widoczne. Jeeli wic zakres
zawiera wykres, on rwnie bdzie zachowany.
Inne metody zapisywania zakresw w postaci plikw graficznych omwiono w sposobie 101.
Sposb 99. Zmiana wygldu

komentarzy w komrkach
Komentarzy w komrkach moesz uywa do wielu celw. W kocu jednak bdziesz
mie do tych tych prostoktw. W niniejszym sposobie opisano trzy metody
sprawiania, e bd one rzucay si w oczy:
formatowanie komentarzy,
zmiana ksztatu komentarzy,
dodawanie obrazw do komentarzy.
Aby mg zastosowa wszystkie wymienione metody, komentarz musi by widoczny.
Jeeli tak nie jest, kliknij prawym klawiszem myszy dan komrk i wybierz z menu
Poka/Ukryj komentarze.
Konfigurowanie paska narzdzi Szybki dostp

Dziaania opisane w niniejszym sposobie wymagaj uywania polece, ktre domylnie
nie s dostpne na Wstce. Dlatego najpierw powiniene umieci na pasku narzdzi
Szybki dostp trzy dodatkowe polecenia:
1. Kliknij prawym przyciskiem myszy pasek narzdzi Szybki dostp i wybierz
z menu Dostosuj pasek narzdzi Szybki dostp.

W oknie dialogowym Opcje programu Excel zostanie wywietlona sekcja
Dostosowywanie paska narzdzi Szybki dostp.
2. Z listy rozwijanej Wybierz polecenie z wybierz Wszystkie polecenia.
3. Na licie po lewej stronie zaznacz Formatuj ksztat i kliknij przycisk Dodaj.
4. Na licie po lewej stronie zaznacz Zmie ksztat i kliknij przycisk Dodaj.
5. Na licie po lewej stronie zaznacz Wypenienie obrazem i kliknij przycisk Dodaj.
6. Zamknij okno dialogowe Opcje programu Excel, klikajc przycisk OK.
Na pasku narzdzi Szybki dostp pojawi si trzy nowe ikony.
Sposb 99. Zmiana wygldu komentarzy w komrkach
255
Formatowanie komentarzy
Aby zmieni formatowanie komentarza, kliknij go z wcinitym klawiszem Ctrl (aby
go zaznaczy, podobnie jak ksztat), a nastpnie kliknij ikon Formatowanie komentarza lub wcinij kombinacj klawiszy Ctrl+1. Kada z tych czynnoci spowoduje
wywietlenie okna dialogowego Formatowanie komentarzy. Wywietlanych jest w nim
osiem kart, na ktrych mona zmienia waciwoci komentarzy.
Na rysunku 99.1 wida zwyky komentarz, a nastpnie ten sam komentarz po zmianie
czcionki, wyrwnania, koloru wypenienia, koloru czcionki, szerokoci obramowania
i stylu.
Rysunek 99.1.
Zwyky komentarza
oraz ten sam
komentarz po zmianie
formatowania
Zmiana ksztatu komentarzy

Komentarze nie musz by wywietlane w postaci prostoktw. Na rysunku 99.2
widoczne s takie, dla ktrych zastosowano inne ksztaty.
Aby zmieni ksztat komentarza, kliknij go z wcinitym klawiszem Ctrl (aby go zaznaczy, podobnie jak ksztat). Nastpnie kliknij ikon Zmie ksztat, ktra znajduje si
na pasku narzdzi Szybki dostp. Na koniec wybierz nowy ksztat komentarza.
Rysunek 99.2.
Komentarz
z zastosowanym
niestandardowym
ksztatem
256
Dodawanie obrazw do komentarzy

Wikszo uytkownikw nie zdaje sobie sprawy, e w komentarzach da si wywietla obrazy. Grafik moesz przechowywa jako osobny plik lub pobra z kolekcji
Office.com Clip Art.
Aby wstawi obraz do komentarza, kliknij komentarz z wcinitym klawiszem Ctrl
(aby go zaznaczy, podobnie jak ksztat), a nastpnie kliknij ikon Wypenienie obrazem,
ktra znajduje si na pasku narzdzi Szybki dostp. Excel wywietli okno dialogowe
Wstawianie obrazw. Moesz w nim wybra lub wyszuka obraz.
Na rysunku 99.3 widoczny jest komentarz wypeniony grafik pobran z galerii obiektw Clip Art. Zastosowanie obrazka w komentarzu spowoduje zwikszenie rozmiaru
skoroszytu. Przypomnij sobie o tym, zanim przeadujesz plik z grafik.
Rysunek 99.3.
Wywietlanie obrazu
w komrce
komentarza

Nowy zestaw funkcji, ktrego moesz nie zauway, umoliwia rozszerzanie obrazw.
Narzdzia te pozwalaj rwnie modyfikowa i rozszerza pliki graficzne wstawione
do arkusza. Cho nie oznacza to, e moesz odinstalowa ulubione oprogramowanie
suce do edycji obrazw, spektrum operacji rozszerzajcych moliwych do wykonania bez opuszczania programu Excel moe Ci zaskoczy.
Aby osadzi grafik w arkuszu, wybierz polecenie Wstawianie/Ilustracje/Obrazy (dla
plikw przechowywanych na dysku komputera) lub Wstawianie/Ilustracje/Obrazy
z sieci (dla plikw pobieranych z zasobw internetowych).
Po zaznaczeniu osadzonego obrazu w celu pracy z nim skorzystaj z opcji dostpnych
w grupie Narzdzia obrazw/Formatowanie/Dopasowywanie. Do wyboru masz nastpujce narzdzia:
Usu to bardzo uatwia usuwanie nieistotnego ta ze zdjcia.
Korekty pozwala wyostrzy lub zmikczy obraz bd skorygowa jasno
i kontrast.
Kolor umoliwia zmian nasycenia i tonu kolorw lub konwersj grafiki
w taki sposb, by uywaa tylko kilku z nich.
257
Efekty artystyczne pozwala na zastosowanie dla obrazu kilku filtrw
podobnych do oferowanych przez program Photoshop.

Kompresuj obrazy suy do zmniejszania rozmiaru grafik.
Zmie obraz umoliwia zmian wybranego obrazu na inny.
Resetuj obraz pozwala cofn wszystkie modyfikacje wprowadzone
w grafice.
W wikszoci przypadkw po umieszczeniu kursora myszy na ikonie uzyskasz dynamiczny podgld efektu. Aby w wikszym stopniu kontrolowa rozszerzenia, prawym
przyciskiem myszy kliknij grafik i wybierz polecenie Formatuj obraz, aby dostosowa
parametry.
Na rysunku 100.1 przedstawiono zdjcie przed usuniciem ta i po wykonaniu tej operacji. Usunite czci obrazu staj si przezroczyste. Funkcja ta dziaa zadziwiajco dobrze.
Rysunek 100.1. Rezultat uycia polecenia Usu to
Rysunek 100.2 prezentuje zdjcie przed zastosowaniem efektu Owek skala odcieni
szaroci i po zastosowaniu go.
Rysunek 100.2. Zastosowanie efektu artystycznego dla zdjcia
258
Nawet jeli nie ma potrzeby korygowania obrazw, moesz pobawi si tymi funkcjami, gdy musisz zrobi sobie przerw od intensywnego przetwarzania danych.
Sposb 101. Zapisywanie ksztatw,

wykresw i zakresw jako obrazw
Excel obsuguje kilka typw plikw graficznych, ale nie pozwala na zapisywanie swoich
plikw jako obrazw, tak aby mona byo je wykorzysta w innych programach. I tak
chciaby np. utworzy osobny plik PNG czy GIF na podstawie wykresu, ksztatu, grafiki SmartArt, a nawet zakresu i wstawi go jako obraz (wicej informacji na ten temat
znajdziesz w sposobie 98.).
Chocia Excel nie pozwala na bezporedni eksport grafiki, oto kilka przydatnych sztuczek, ktre moesz wykorzysta. Po pierwsze, potrzebna bdzie wstpna konfiguracja:
1. Kliknij prawym przyciskiem myszy pasek narzdzi Szybki dostp i wybierz
z menu Dostosuj pasek narzdzi Szybki dostp.

W oknie dialogowym Opcje programu Excel zostanie wywietlona sekcja
Dostosowywanie paska narzdzi Szybki dostp.
2. Z listy rozwijanej znajdujcej si w grnym lewym rogu wybierz Polecenia,
ktrych nie ma na Wstce.

3. W polu listy wyszukaj i zaznacz Opcje sieci Web i kliknij przycisk Dodaj.
4. Nastpnie w polu listy wyszukaj i zaznacz Podgld strony sieci Web i kliknij
przycisk Dodaj.
5. Zamknij okno dialogowe Opcje programu Excel, klikajc przycisk OK.
Na pasku narzdzi Szybki dostp pojawi si dwie nowe ikony.

Aby uy tych narzdzi do wyeksportowania obiektw graficznych z arkusza (rwnie
wykresw):
1. Upewnij si, e grafika znajduje si w odpowiednim miejscu.
2. Kliknij ikon Podgld strony sieci Web, ktra znajduje si na pasku narzdzi
Szybki dostp.
Kopia skoroszytu zostanie skonwertowana do pliku HTML i wywietlona
w domylnej przegldarce internetowej.
3. W oknie przegldarki kliknij prawym przyciskiem myszy wybran grafik
i wybierz z menu Zapisz obraz jako. Nastpnie wska miejsce, w ktrym

ma zosta zapisana.
Zalenie od przegldarki ta opcja moe nazywa si nieco inaczej, ale dziaanie
jest takie samo. Inne rozwizanie to po prostu przecignicie obrazu na pulpit.
Sposb 101. Zapisywanie ksztatw, wykresw i zakresw jako obrazw
259
Jeeli jako grafiki wywietlanej w przegldarce internetowej nie jest wystarczajca,

kliknij ikon Opcje sieci Web, ktra znajduje si na pasku narzdzi Szybki dostp.
Pojawi si okno dialogowe Opcje sieci Web (rysunek 101.1).
Rysunek 101.1.
Okno dialogowe
Opcje sieci Web
Przejd do karty Przegldarki i sprawd, czy zaznaczona jest opcja Zezwalaj na PNG
jako format graficzny. Jeeli w oknie przegldarki w ogle nie wida grafiki, usu zaznaczenie z opcji Polegaj na VML przy wywietlaniu grafiki w przegldarkach. Nastpnie
przejd do karty Obrazy i w polu Pikseli na cal ustaw opcj 120. Kliknij OK i ponownie
wywietl podgld. Teraz grafika powinna by lepszej jakoci (zostanie uyty plik PNG).
260
Skorowidz
A
aktualizacja starych czcionek,
7981
aktywacja paska narzdzi
Szybki dostp, 20
arkusz kalkulacyjny Google,
112113
autoodzyskiwanie, 2829
odzyskiwanie niezapisanych
efektw pracy, 30
odzyskiwanie wersji
aktualnie uywanego
skoroszytu, 2930
autosumowanie, 8890
Autowypenienie, 145148
B
blokowanie mechanizmu
podstawiania czcionek
w Excelu, 7779
C
cig niestandardowego formatu
liczbowego, 6263
cieniowanie wierszy, 6971
grup wierszy, 7071
naprzemienne, 69
w ukadzie szachownicy, 70
Compatibility Pack, 44
CSV, 176
D
definiowanie nazwy formuy, 34
dodawanie nowych polece,
2023
dostosowywanie
motywu, 4143
paska narzdzi, 20
Wstki, 2426
drukowanie, 28
Drukuj/Ustawienia, 46
E
edytowanie
formu w oknach
dialogowych, 136
obrazw w arkuszu, 251254
rejestru, 78
F
formatowanie
liczb, 116
poszczeglnych znakw
w komrce arkusza, 7172
warunkowe, 69, 155160,
162, 240
formaty plikw w Excelu 2013, 43
formaty skalujce wartoci
w milionach, 65
w setkach, 66
w tysicach, 66
formua tablicowa, 12
fragmentatory, 215217
funkcja
ADR.POR, 134136
AGREGUJ, 122124
ARABSKIE, 121
CENA.DZIES, 117
CENA.UAM, 117
CZY.BD, 94
CZY.BRAK, 101
DATA, 106
DATA.RNICA, 109110
DWJK.NA.DZIES, 121
DWJK.NA.SM, 121
DWJK.NA.SZESN, 121
DZIES.NA.DWJK, 121
DZIES.NA.SZESN, 121
HIPERCZE, 9799
ILE.NIEPUSTYCH, 114116
INDEKS, 105
JEELI.BD, 93, 101
KONWERTUJ, 119120
LICZ.JEELI, 157
LICZBA.CAK, 117, 118
MROUND, 117
SM.NA.DWJK, 121
SM.NA.DZIES, 121
SM.NA.SZESN, 121
PODSTAWA, 121
RADIANY, 121
SERIE, 238239
STOPNIE, 121
SUMA, 90
SUMY.CZCIOWE, 123,
198, 203
SZES.NA.DWJK, 121
SZES.NA.DZIES, 121
SZES.NA.SM, 121
TEKST, 76
TRANSPONUJ, 164165
USU.ZBDNE.ODSTPY,
163
WEDANETABELI,
206207
WIERSZ, 198
WYSZUKAJ, 116
WYSZUKAJ.PIONOWO,
99102
WYSZUKAJ.POZIOMO,
99102
262
Skorowidz
funkcja
YEARFRAC, 109
ZAOKR, 117
ZAOKR.DO.CAK, 117, 118
ZAOKR.DO.NPARZ, 117
ZAOKR.DO.PARZ, 117
ZAOKR.DO.WIELOKR, 117
ZAOKR.D, 117
ZAOKR.GRA, 117
ZAOKR.W.D.MATEMATYCZNE, 117, 118
ZAOKR.W.GR.MATEMATYCZNE, 117, 118
funkcje do konwersji jednostek,
120122
G
galeria stylw, 58
grupowanie obiektw, 249251
I
importowanie
numerw kart kredytowych,
160
liczb duszych ni 15
znakw, 160
pliku tekstowego do zakresu
komrek arkusza, 176177
Inquire, 128131
analizowanie skoroszytu, 129
porwnywanie plikw, 130
przygotowywanie
diagramw, 129
interwa, 110
K
kody niestandardowych
formatowa liczbowych, 6364
komentarze
dodawanie obrazw, 256
formatowanie, 255
wywietlanie, 254
zmiana ksztatu, 255
konkatenacja, 76
konwersja tekstu na mow,
184186
konwertowanie
zakresu pionowego na tabel,
137138
kopiowanie, 28
Kreator konwersji tekstu na

odczyt zawartoci zakresu
kolumny, 126
komrek, 184186
kwerenda sieci Web, 171, 173, 174 odnajdowanie powtrze
przy uyciu formatowania
warunkowego, 158160
L
odwoanie
bezwzgldne, 9091
lista rozwijana, 153155
mieszane, 9192
listy punktowane, 6768
wzgldne, 90
grafika SmartArt, 68
odwoywanie si do danych
punktory, 67
w tabeli, 196197
ograniczenie moliwoci
przemieszczania kursora jedynie

do komrek wprowadzania
czenie danych, 168170
danych, 149150
okno czujki, 8687
M
opcje dostpne na karcie Widok,
18
Malarz formatw, 7274
operacje zwizane z paskiem
mechanizm Excel 4 macro, 34
narzdzi Szybki dostp, 23
Meneder nazw, 95, 97
oprogramowanie zoliwe, 26
motywy dokumentw, 3943
otwieranie skoroszytu w widoku
niechronionym, 28
nadawanie niezmiennoci
odwoaniu do komrki, 135136
nadmiarowe spacje, 162
narzdzie sprawdzania zgodnoci,
44
nazwane stae, 9697
nazwy
funkcji, 13
lokalne, 94
poziomu arkusza, 94
nazywanie zakresw, 213
niestandardowe
formatowanie liczbowe, 77
niestandardowe
formaty liczbowe, 6164
O
obliczanie
liczby unikatowych wpisw
w zakresie, 120122
wieku osb, 109110
obraz zakresu
dynamiczny, 252
statyczny, 251
ochrona arkusza, 133
Ochrona w oknie dialogowym
Styl, 60
odblokowywanie komrek
niezawierajcych formu, 132
P
pakiet zgodnoci formatu
plikw Microsoft Office, 44
pasek formuy
zmiana rozmiaru, 8586
pasek narzdzi Szybki dostp, 20,
22
paski danych, 240
PDF, 186
plik
w formacie csv, 176
w formacie PDF, 186
XPS, 33
pobieranie danych z plikw PDF,
186188
wykorzystanie metody
kopiuj-wklej, 186
za pomoc
programu Word 2013, 187
pobieranie danych ze strony
WWW, 172176
bezporednie otwieranie
strony internetowej, 176
wklejanie dynamicznej kopii
informacji, 173175
wklejanie statycznej kopii
informacji, 173
Skorowidz
263
pobieranie
informacji o notowaniach
giedowych, 170172
listy nazw arkuszy, 3738
listy nazw plikw, 3436
zawartoci ostatniej niepustej
komrki w kolumnie
lub wierszu, 114116
pokazywanie, 18
pola tekstowe, 5455
Polecane wykresy, 221222
porwnywanie dwch zakresw
za pomoc formatowania
warunkowego, 155158
powikszenie, 18
przeksztacanie zakresw, 163165
stosowanie funkcji
TRANSPONUJ, 164165
wykorzystanie funkcji Wklej
specjalnie, 163
przeliczanie wartoci
midzy rnymi systemami
jednostek, 119120
przeczanie midzy arkuszami, 87
przetwarzanie danych
bez wykorzystania formu,
150152
za pomoc formu
tymczasowych, 152153
R
rozdzielanie tekstu jako
kolumny, 126
S
Scal i wyrodkuj, 51
scalanie komrek, 5155
odnajdowanie wszystkich
scalonych komrek, 53
rozdzielanie wszystkich
scalonych komrek, 53
scalanie stylw z innych
skoroszytw, 60
schowek, 74
sprawdzanie
bdw, 126128
poprawnoci danych, 154
zgodnoci, 44
style nazwane, 5660
modyfikowanie, 58
tworzenie nowych stylw, 59
Szybka analiza, 177179
tabela, 191
a zakres, 191193
automatyczne numerowanie
wierszy tabeli, 197199
ograniczenia, 193
zastosowanie formu, 193196
tabela liczby wystpie, 207209
tabela przestawna
grupowanie danych wedug
dat, 209212
nadzorowanie odwoa
do komrek, 206207
normalizacja, 199
okrelanie, ktre dane s
odpowiednie do tabeli
przestawnej, 199202
o czasu, 217218
tworzenie, 204205
wielokrotne grupowanie,
213214
Tekst jako kolumny, 126
transpozycja, 163
tworzenie
dokadnej kopii zakresu
komrek
przechowujcych formuy,
125126
list niestandardowych,
146148
listy hiperczy, 38
listy rozwijanej
w komrce arkusza,
153155
nazw na poziomie arkusza,
9495
wasnych formatw
liczbowych, 6164
wartoci
drugiego argumentu funkcji
AGREGUJ, 123
pierwszego argumentu
funkcji AGREGUJ, 122
rozdzielane przecinkami, 176
wcicie tekstu w komrkach,
5556
widok chroniony, 2628
widoki skoroszytu, 18
Wklejanie nazwy, 95
Wklejanie specjalne, 149150,
163164
wprowadzanie
liczb duszych ni 15
znakw, 160
numerw kart kredytowych,
160
wstawianie
funkcji, 88
grafiki w arkuszu, 256
Wstka, 12
wykres Maks.-Min.-zamknicie,
232233
wykresy
dodawanie i usuwanie
elementw, 222
dostosowanie pooenia
etykiet, 248
filtrowanie danych, 224
grupowanie, 248249
czenie tekstu wykresu
z komrkami, 235236
obsuga brakujcych danych,
230232
pobieranie etykiet danych
z okrelonego zakresu,
247248
tworzenie i stosowanie
szablonu, 226
wielopoziomowe etykiety
kategorii, 233235
wyrwnanie rozmiarw,
224226
zmiana stylu lub koloru, 223
zmiana wykresu na obraz
graficzny, 237
zmiana zakresu komrek
przechowujcych dane
wykresu na tablic,
238239
U
Ukad strony na Wstce, 46
ukrywanie
bdw, 9294
innych elementw, Patrz
komrek z formuami,
131133
paska stanu, 19
Wstki, 18
Ustawienia strony, 46
usuwanie
duplikatw, 160
kocowego znaku minusa,
148149
264
wykresy minimalistyczne
kolumnowy, 243
koowy, 244
liniowy, 244
wskanikowy, 245
wykresy tworzone bezporednio
w zakresie komrek
uywanie formu
do wywietlania
powtarzajcych si znakw,
241243
wykorzystywanie
formatowania
warunkowego za pomoc
paskw danych, 240
wykresy zoone, 228230
dostosowywanie, 230
wyodrbnianie danych, 165168
Wypenianie byskawiczne,
165170
wypenianie
pustych miejsc w raporcie,
180181
zakresu komrek arkusza
z wykorzystaniem serii,
145148
wyrwnywanie zaznaczenia
do rodka, 54
wysyanie wiadomoci
pocztowych wprost z Excela,
9799
wyszukiwanie
dokadnej wartoci, 99102
dwuwymiarowe, 102104
uycie bezporedniego
przecicia, 103
uycie formuy, 102103
Skorowidz
nadmiarowych spacji,
161163
w dwch kolumnach, 104105
wywietlanie
danych znajdujce si
w ukrytych wierszach, 232
dat sprzed roku 1900, 110113
kalendarza
w zakresie komrek
arkusza, 113114
liczb w postaci
przeskalowanej, 5155
listy znakw, 67
skoroszytu w przegldarce
internetowej, 3032
tekstw
i wartoci liczbowych
w jednej komrce, 7677
wyznaczanie dat
dni witecznych, 106
X
XLM, 34
Z
Zaawansowane, 19
zamienianie, 181183
zaokrglanie liczb, 116119
do n cyfr znaczcych, 119
do najbliszej wielokrotnoci
okrelonej liczby, 117
zaokrglanie wartoci
walutowych, 117118
zapisywanie
ksztatw, wykresw
i zakresw jako obrazw,
258259
pliku w formacie MHTML, 33
pliku w formacie PDF, 33
skoroszytu jako plik tylko
do odczytu, 32
zakresu jako plik graficzny,
253254
zapobieganie podstawianiu
czcionek maych rozmiarw,
7779
zawijanie tekstu, 52
zaznaczanie
biecego obszaru arkusza,
141
caych kolumn, 143
caych wierszy, 143
komrek, 141143
niecigych zakresw
komrek, 142
obszarw nienalecych do
tego samego arkusza, 143
zgodno formatu plikw
Microsoft Office, 44
zliczanie komrek, 114116
zmiana
motywu, 17
ustawie wydruku, 4547
wygldu Excela, 17
Znajdowanie i zamienianie,
181183
znak wodny, 7475
znaki globalne, 182

Excel 2013 - 101 Porad I Sztuczek Ktore Oszczedza Twoj Czas (Walkenbach)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Excel 2013 - 101 Porad I Sztuczek Ktore Oszczedza Twoj Czas (Walkenbach)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tytu oryginau: 101 Excel 2013 Tips, Tricks and Timesavers

Tumaczenie: Adam Bk z wykorzystaniem fragmentw ksiki

Pole ksik na Facebook.com

Kup w wersji papierowej

Lubi to! Nasza spoeczno

Skoroszyty i pliki ............................................................................ 15

Podstawowe formuy i funkcje ........................................................ 83

Praca z danymi ............................................................................ 139

Tabele i tabele przestawne ........................................................... 189

Wykresy i elementy grafiki ........................................................... 219

Skorowidz ..................................................................................... 261

Podzikowania wydawcy oryginau

Senior Project Editor: Mark Enochs

Project Coordinator: Katherine Crocker

Technical Editor: Mike Talley

Publishing and Editorial for Technology Dummies

Publishing for Consumer Dummies

i inne podstawowe czynnoci tego typu,

zarzdzania plikami i technika kopiuj-wklej.

Gdy musisz wywoa polecenie z poziomu Wstki, opisuj je za pomoc nazwy

Funkcje, procedury i zakresy nazwane

Program zmieni jednak litery zawarte w drugiej formule na wielkie.

Konwencje zapisu dziaa

Ikona identyfikuje funkcj, bdc nowoci w Excelu 2013.

Jaki ukad ma ta ksika

Jak korzysta z tej ksiki

Zmiana wygldu Excela

Dostosowywanie paska narzdzi Szybki dostp

Wywietlanie skoroszytu w przegldarce internetowej

Zapisywanie w plikach tylko do odczytu

Pobieranie listy nazw plikw

Pobieranie listy nazw arkuszy

Sposb 10. Zastosowanie motyww dokumentw

Sposb 11. Zgodno plikw dla rnych wersji pakietu Office

Sposb 12. Jak zmieni ustawienia wydruku

Sposb 1. Zmiana wygldu Excela

Sposb 1. Zmiana wygldu Excela

Rysunek 1.1. Zmiana motywu pakietu Office

Opcje dostpne na karcie Widok

wikszo czasu uytkownicy korzystaj z widoku o nazwie Normalny. Podgld

o wywietlaniu lub ukryciu elementw takich jak Linijka (tylko w widoku

widoku arkusza. Innym sposobem zmiany stopnia powikszenia jest uycie

Rysunek 1.3. Formanty na karcie Widok

Sposb 1. Zmiana wygldu Excela

Ukrywanie innych elementw

Ukrywanie paska stanu

Pasek narzdzi Szybki dostp

Dodawanie nowych polece

Sposb 2. Dostosowywanie paska narzdzi Szybki dostp

Prawym przyciskiem myszy kliknij dowoln kontrolk Wstki i z menu wybierz

pozycj Dodaj do paska narzdzi Szybki dostp. W efekcie kontrolka zostanie

przez uytkownikw Excela.

ktre nie s dostpne z poziomu Wstki.

po uaktywnieniu karty Narzdzia gwne.

Sposb 2. Dostosowywanie paska narzdzi Szybki dostp

Wykonywanie innych operacji

Szybki dostp, umoliwi to karta Dostosowywanie Wstki okna dialogowego

plik, ktry zawiera efekty dostosowywania paska narzdzi Szybki dostp.

do domylnego stanu, wywietl kart Pasek narzdzi Szybki dostp okna

Sposb 3. Dostosowywanie Wstki

Metody dostosowywania Wstki

Sposb 3. Dostosowywanie Wstki

Dostosowywanie Wstki w duym stopniu przypomina proces dostosowywania paska