Budowa Dróg i Autostrad

Semestr VI 2009/2010

ANALIZA RUCHU
DROGOWEGO

dr inż. Marek Pszczoła

1
 ODDZIAŁYWANIE POJAZDÓW
NA NAWIERZCHNIE DROGOWE

Czynniki:

Typ pojazdu

Całkowity ciężar pojazdu

Nacisk na oś i rozmieszczenie osi

Nacisk na koło i rozmieszczenie kół
 ODDZIAŁYWANIE POJAZDÓW
NA NAWIERZCHNIE DROGOWE

Czynniki:

Ciśnienie w ogumieniu

Typ ogumienia

Charakterystyka zawieszenia

Prędkość pojazdu
 TYP POJAZDU

Pojazdy osobowe nie wywołują istotnych

naprężeń w nawierzchni i ich wpływ na trwałość
nawierzchni jest znikomy.
 TYP POJAZDU – cd.

Pojazdy ciężarowe wywołują duże naprężenia w

nawierzchni.
W projektowaniu uwzględnia się pojazdy powyżej
3,5 ton:

pojazdy ciężarowe pojedyncze

pojazdy ciężarowe z naczepą

pojazdy ciężarowe z przyczepą

autobusy
 ROZMIESZCZENIE OSI

osie pojedyncze

osie podwójne (tandem)

osie potrójne (tridem)
DOPUSZCZALNE NACISKI
NA OSIE
Polska:

oś pojedyncza 100 kN (115 kN)

oś podwójna (145 kN-160 kN) zależy od odległości
osi

Unia Europejska:

oś pojedyncza 115 kN

Hiszpania, Francja, Holandia:

oś pojedyncza 130 kN (dla kół bliźniaczych)
 KOŁA

pojedyncze

bliźniacze
KONFIGURACJE OSI
NAJCIĘŻSZY POJAZD W UE

44 t

 Fj = 1,82 osi 115 kN

 Fj = 3,18 osi 100 kN
 Fj = 7,76 osi 80 kN
10
POCIĄG DROGOWY W AUSTRALII

11
POCIĄG DROGOWY W AUSTRALII
POJAZDY NADGABARYTOWE

13
POJAZDY NADGABARYTOWE

14
 STANDARDOWA OŚ
PORÓWNAWCZA

NS = Fj · Nj
gdzie:
NS – ilość osi standardowych odpowiadająca N
osiom rzeczywistym,
Nj – ilość osi rzeczywistych o określonym
nacisku (j-tym),
Fj – współczynnik równoważności osi –
współczynnik przeliczeniowy osi
rzeczywistych na standardowe
 WSPÓŁCZYNNIK
RÓWNOWAŻNOŚCI OSI

 Jest to stosunek całkowitej ilości obciążeń

osi rzeczywistych jakie może przenieść
nawierzchnia do jej zniszczenia do
określonych ilości osi standardowych

”WZÓR 4 – TEJ POTĘGI”

 SPOSOBY PROGNOZOWANIA
RUCHU
 Ruch Archiwalny – wyniki pomiarów ruchu, który
odbył się na drodze od czasu jej budowy

 Generalny Pomiar Ruchu – odbywa się co 5 lat i

na jego podstawie przygotowywane są prognozy
ruchu – ostatni pomiar 2005
(www.gddkia.gov.pl)

18
 METODA „PKB”
PROGNOZOWANIA RUCHU
 Metoda oparta o GPR 2005

 Załącznik 1 z dnia 14 marca 2007: „Prognozy

wskaźnika wzrostu PKB na okres 2007 – 2037
do celów planistyczno projektowych dla dróg
krajowych”

 Załącznik 2 z dnia 14 marca 2007: „Zasady

prognozowania wskaźników wzrostu ruchu
wewnętrznego na okres 2007-2037 na sieci
drogowej do celów planistyczno projektowych” 19
 ZAŁOŻENIA METODY
 Wykorzystanie wskaźników wzrostu PKB średnich
dla poszczególnych podregionów kraju, tak aby
uwzględnić ich różny rozwój gospodarczy oraz
przewidywany wpływ środków finansowych
(między innymi z UE) na gospodarkę

 Uwzględnienie prognoz demograficznych

 Uśrednienie okresowego zmniejszenia tempa

wzrostu gospodarczego i PKB wynikające z
możliwych spadków koniunktury
20
 PRZYKŁAD PROGNOZY DLA
REGIONU GDAŃSKIEGO

WPKB - prognoza wzrostu PKB średniego w latach 2009 - 2028

Podregion gdański, WPKB, %

Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
PKB, % 5,5 5,4 5,3 5,2 5,1 5,1 5,0 4,9 4,8 4,8

Rok 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028
PKB, % 4,7 4,6 4,5 4,3 4,2 4,0 3,8 3,6 3,4 3,2

21
 ROCZNY WSKAŹNIK WZROSTU
RUCHU (RWR)

RWR = 1 + (We x WPKB)/100

gdzie:
RWR - wskaźnik rocznego wzrostu ruchu,
We - wskaźnik elastyczności,
WPKB - wskaźnik rocznego wzrostu PKB.

22
 WSPÓŁCZYNNIK
ELASTYCZNOŚCI We

 Wartość We w zależności od kategorii pojazdów:

L.p. Kategoria pojazdów Wskaźnik elastyczności (We)
w latach:
2006-2015 2016-2037
1. Samochody osobowe 0,90 0,80
2. Samochody dostawcze 0,33 0,33
3. Samochody ciężarowe
bez przyczep i naczep 0,35 0,35

4. Samochody ciężarowe z
przyczepami i 1,07 1,00
naczepami

23
OBLICZONE WSKAŹNIKI RWR
Obliczony wskaźnik rocznego wzrostu ruchu RWR
Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Ciężarowe
bez 1,019 1,019 1,019 1,018 1,018 1,018 1,018 1,017 1,017 1,017
przyczep
Ciężarowe
z
1,059 1,058 1,057 1,056 1,055 1,055 1,054 1,049 1,048 1,048
przyczepa
mi

Rok 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028
Ciężarowe
bez 1,016 1,016 1,016 1,015 1,015 1,014 1,013 1,013 1,012 1,011
przyczep
Ciężarowe
z
1,047 1,046 1,045 1,043 1,042 1,042 1,038 1,036 1,034 1,032
przyczepa
mi

Wskaźnik wzrostu ruchu dla autobusów należy przyjmować niezależnie

od wskaźnika wzrostu PKB jako równy 1,0.

24
 WYZNACZENIE RUCHU
CAŁKOWITEGO
 Metoda 1 – sumowanie ruchu w całym okresie
obliczeniowym eksploatacji nawierzchni:

gdzie:
Ncalk - ruch całkowity wyrażony w osiach obliczeniowych 100 kN w
okresie obliczeniowym (najczęściej 20 lat)
f1 - współczynnik obliczeniowego pasa ruchu
SDR100i - średni dobowy ruch w każdym roku eksploatacji nawierzchni
wyrażony liczbą osi standardowych 100 kN w przekroju drogi
ti - liczba lat w okresie obliczeniowym
25
 WSPÓŁCZYNNIK
OBLICZENIOWEGO PASA RUCHU
 WYZNACZENIE RUCHU
CAŁKOWITEGO
 Metoda 2 – jeśli znany jest SDR w środku
okresu eksploatacji:

gdzie:

SDR100środek - średni dobowy ruch w środku okresu eksploatacji

nawierzchni wyrażony liczbą osi standardowych 100 kN w
przekroju drogi

27
RUCH OBLICZENIOWY = RUCH WYJŚCIOWY x WSP. WZROSTU
 WYZNACZENIE RUCHU
CAŁKOWITEGO
 Metoda 3 – przypadek geometrycznego wzrostu
ruchu o stały procent jeśli znany jest SDR w
początkowym okresie eksploatacji:

gdzie:

SDR1000- średni dobowy ruch na początku okresu eksploatacji

nawierzchni wyrażony liczbą osi standardowych 100 kN w
przekroju drogi
p [%] – roczny procentowy wzrost ruchu
t – ilość lat eksploatacji 29
METODA PROCENTOWEGO
WZROSTU RUCHU
KATEGORIA RUCHU NA POSTAWIE
WYZNACZONEGO RUCHU
CAŁKOWITEGO
Ruch L Ncalk Ncalk
[osie 100 kN] [osie 100 kN] [osie 115 kN]

KR1 ≤ 12 ≤ 90 000 ≤ 51 500

KR2 13 ÷ 70 90 001 ÷ 510 000 51 501 ÷ 291 600
KR3 71 ÷ 335 510 001 ÷ 2 500 000 291 601 ÷ 1 429 400
KR4 336 ÷ 1000 2 500 001 ÷ 7 300 000 1 429 401 ÷ 4 173 800
KR5 1001 ÷ 2000 7 300 001 ÷ 14 600 000 4 173 801 ÷ 8 347 600
KR6 ≥ 2001 ≥ 14 600 001 ≥ 8 347 601

31
PRZYKŁAD - RUCH ARCHIWALNY
Rok 1990 1995 2000 2005 2010
Ruch całkowity [liczba
1500 1830 2220 2700 3290
pojazdów/pas/dobę]
Udział pojazdów
9,5% 9,2% 8,9% 8,8% 8,6%
ciężarowych
Udział pojazdów
ciężarowych z 8,5% 8,1% 7,9% 7,8% 7,7%
przyczepami
Udział autobusów 3,3% 3,0% 2,7% 2,2% 2,0%
Liczba pojazdów
142 168 198 238 283
ciężarowych
Liczba pojazdów
ciężarowych z 127 148 175 211 253
przyczepami
Liczba autobusów
49 55 60 59 66

32
 PRZYKŁAD - RUCH
ARCHIWALNY – cd
Rok 1990 1995 2000 2005 2010
SDR 100C – pojazdy
15,5 18,4 21,5 25,9 30,8
ciężarowe (r1=0,109)
SDR 100C+P – pojazdy
ciężarowe z
248,6 289,0 342,0 410,7 494,0
przyczepami
(r2=1,95)
SDR 100A – autobusy
29,4 32,6 35,6 35,3 39,1
(r2=0,594)
SDRrok=Ʃ(SDRC, C+P, A)
294 340 399 472 564
osi 100 kN/dobę/pas
SDR (20 lat) 259 osi 100 kN/dobę/pas ruchu
Ruch łączny
(20 lat) 1,89 milionów osi obliczeniowych 100 kN/pas (KR3)

33
 PRZYKŁAD – RUCH
PROGNOZOWANY (od 2010)
Rok 2010 2015 2020 2025 2030
Ruch całkowity [liczba
3290 4000 4800 5920 7200
pojazdów/pas/dobę]
Udział pojazdów
8,6% 8,4% 8,3% 8,2% 7,9%
ciężarowych
Udział pojazdów
ciężarowych z 7,7% 7,5% 7,3% 7,1% 7,0%
przyczepami
Udział autobusów 2,0% 1,9% 1,8% 1,8% 1,7%
Liczba pojazdów
283 336 398 485 569
ciężarowych
Liczba pojazdów
ciężarowych z 253 300 350 420 504
przyczepami
Liczba autobusów
66 76 86 107 122

34
 PRZYKŁAD – RUCH
PROGNOZOWANY - cd
Nrok=suma 2010 2015 2020 2025 2030
SDR 100C – pojazdy
30,8 36,6 43,4 52,9 62,0
ciężarowe (r1=0,109)
SDR 100C+P – pojazdy
ciężarowe z
494,0 585,0 683,3 819,6 982,8
przyczepami
(r2=1,95)
SDR 100A – autobusy
39,1 45,1 51,3 63,3 72,7
(r2=0,594)
SDRrok=Ʃ(SDRC, C+P, A)
564 667 778 936 1117
osi 100 kN/dobę/pas
SDR (20 lat) 508 osi 100 kN/dobę/pas ruchu
Ruch łączny
(20 lat) 3,71 milionów osi obliczeniowych 100 kN/pas (KR4)

35
 PRZYKŁAD PROGNOZY
– METODA PKB
 Dane wyjściowe:
 droga krajowa jednojezdniowa (po jednym pasie dla
każdego kierunku ruchu),
 dane o ruchu pojazdów ciężarowych i autobusów z
GPR 2005:
Typ pojazdu Pojazdy ciężarowe Pojazdy ciężarowe z Autobusy
bez przyczep przyczepami i [poj./dobę]
[poj./dobę) naczepami
[poj./dobę]
Ruch całkowity w
przekroju DK [liczba
492 892 62
pojazdów/dobę]

36
 PRZYKŁAD PROGNOZY
– METODA PKB
 Dane wyjściowe (cd):
 początek okresu eksploatacji – rok 2009,
 okres eksploatacji: 20 lat
 prognoza wzrostu PKB w latach 2005 – 2028:

Podregion gdański, WPKB, %

Rok 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
PKB, % 5,9 5,9 5,8 5,6 5,5 5,4 5,3 5,2 5,1 5,1 5,0 4,9

Rok 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028
PKB, % 4,8 4,8 4,7 4,6 4,5 4,3 4,2 4,0 3,8 3,6 3,4 3,2

37
 PRZYKŁAD PROGNOZY
– METODA PKB
 Obliczony Roczny Wzrost Ruchu (RWR)

Obliczony wskaźnik rocznego wzrostu ruchu RWR

Rok 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Ciężarowe 1,021 1,021 1,020 1,020 1,019 1,019 1,019 1,018 1,018 1,018 1,018 1,017
Ciężarowe
z
przyczepa
1,063 1,063 1,062 1,059 1,059 1,058 1,057 1,056 1,055 1,055 1,054 1,049
mi
Autobusy 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0

Rok 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028
Ciężarowe 1,017 1,017 1,016 1,016 1,016 1,015 1,015 1,014 1,013 1,013 1,012 1,011
Ciężarowe
z
przyczepa
1,048 1,048 1,047 1,046 1,045 1,043 1,042 1,042 1,038 1,036 1,034 1,032
mi
Autobusy 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0

38
 PRZYKŁAD PROGNOZY
– METODA PKB
 Obliczony prognozowany Średni Dobowy Ruch
pojazdów w przekroju DK w latach 2009 - 2028
Średni dobowy ruch pojazdów w przekroju drogi [poj./dobę]
Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Ciężarowe
bez przyczep 596 608 619 630 641 653 664 676 687 699

Ciężarowe z
przyczepami 1114 1178 1245 1314 1386 1462 1540 1615 1693 1774

Autobusy 140 140 140 140 140 140 140 140 140 140

Rok 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028
Ciężarowe
bez przyczep 710 721 733 744 755 765 776 785 795 804

Ciężarowe z
przyczepami 1858 1943 2030 2118 2207 2295 2382 2468 2552 2633

Autobusy 140 140 140 140 140 140 140 140 140 140
39
 PRZELICZENIE NA OSIE
STANDARDOWE 100 kN
Liczba osi obliczeniowych 100 kN w kolejnych latach eksploatacji DK [osi 115 kN./dobę]
Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Ciężarowe
bez 65 66 68 68 70 72 72 72 75 77
przyczep
Ciężarowe
z
przyczepa 2172 2298 2427 2538 2702 2851 3003 3150 3301 3460
mi
Autobusy 84 84 84 84 84 84 84 84 84 84

Rok 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028
Ciężarowe
bez 77 79 81 81 82 84 84 86 86 88
przyczep
Ciężarowe
z
przyczepa 3622 3789 3959 4130 4303 4475 4645 4813 4975 4095
mi
Autobusy 84 84 84 84 84 84 84 84 84 84
40
 PRZELICZENIE NA OSIE
STANDARDOWE 115 kN
 „Wzór czwartej potęgi”: SDR115=(100/115)4xSDR100
Liczba osi obliczeniowych 115 kN w kolejnych latach eksploatacji DK [osi 115 kN./dobę]
Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Ciężarowe
bez 37 38 39 39 40 41 41 42 43 44
przyczep
Ciężarowe
z
1241 1313 1387 1465 1544 1629 1716 1800 1886 1977
przyczepa
mi
Autobusy 48 48 48 48 48 48 48 48 48 48

Rok 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028
Ciężarowe
bez 44 45 46 46 47 48 48 49 49 50
przyczep
Ciężarowe
z
2070 2165 2262 2360 2459 2557 2654 2750 2843 2934
przyczepa
mi
41
Autobusy 48 48 48 48 48 48 48 48 48 48
 RUCH CAŁKOWITY W OKRESIE
EKSPLOATACJI

Ncałk = 365 x f1 x ΣSDR115

gdzie:
Ncałk - ruch całkowity wyrażony w osiach obliczeniowych 115 kN na pas
obliczeniowy
f1 - współczynnik obliczeniowego pasa ruchu, f1=0,5
ΣSDR115 - suma średniego dobowego ruchu pojazdów z każdego roku
eksploatacji nawierzchni DK, wyrażona liczbą osi obliczeniowych 115 kN

Okres Ruch całkowity

obliczeniowy [miliony osi 115 kN/pas obliczeniowy]

20 lat 7,82
42
 PRZYKŁAD PROGNOZY
- METODA 3
 Dane wyjściowe:
 droga krajowa dwujezdniowa (po 2 pasy dla każdego
kierunku ruchu) – f1=0,45,
 dane o ruchu z bezpośrednich pomiarów ruchu na
odcinku w roku 2005:
Rodzaj samochodów Liczba pojazdów w Współczynniki Liczba osi
przekroju drogi w przeliczeniowe grup obliczeniowych
ciągu doby w roku pojazdów na osie 100 kN/dobę
2005 obliczeniowe 100 kN w roku 2005
[poj (SDR1000)
rzeczywiste/dobę]
Osobowe 38880
Ciężarowe bez 896 r1 = 0,109 98
przyczep
Ciężarowe z 1584 r2 = 1,950 3089
przyczepami
Autobusy 1152 r3 = 0,594 684

Pozostałe 1825
Suma: 44337 SDR1000: 3871 43
 PRZYKŁAD PROGNOZY
- METODA 3
 Dane wyjściowe (cd):
 początek okresu eksploatacji – rok 2005,
 okres eksploatacji: 20 lat
 średni roczny wzrost ruchu: 2%
 Korzystamy z zależności:

44
 PRZYKŁAD OBLICZEŃ
– METODA 3
Czyli:

Ostatecznie:
Ncalk=15,45 mln osi 100 kN/pas obliczeniowy
Oraz:
Ncalk=8,83 mln osi 115 kN/pas obliczeniowy
45