PLAN WYKŁADU

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE

KONSTRUKCJE METALOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

PRZYKŁADY POŁĄCZEŃ
BIBLIOGRAFIA

Połączenia śrubowe zakładkowe cierne

i doczołowe

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 1 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 2

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE

Źródło [5]
Źródło [5]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 3 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 5 4

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE

Obliczeniowa nośność na poślizg śrub klasy 8.8 i 10.9 jest określona

wzorem:

ks ⋅ n ⋅ µ
Fs , Rd = ⋅ Fp ,C (3.6)
γM3
gdzie:
ks – według Tablicy 3.6,
n – liczba styków ciernych,
µ – współczynnik tarcia uzyskany eksperymentalnie zgodnie z
odpowiednimi normami albo przyjmowany odpowiednio wg Tablicy 3.7,
Fp,C – siła sprężenia,
γM3 – współczynnik częściowy =1,25.
Źródło [1]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 5 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 6

 POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE

Siła sprężenia śrub klasy 8.8 i 10.9 i kontrolowanym dokręceniem jest

określona wzorem:

Fp ,C = 0,7 ⋅ f ub ⋅ As (3.7)

gdzie:
fub – wytrzymałość materiału śruby,
As - pole przekroju czynnego rdzenia śruby Źródło [5]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 7 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 8

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE

Wartości współczynnika tarcia (µ)

Źródło [2]
Źródło [5]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 9 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 10

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE

Pole czynne przekroju trzpienia śruby (As) W połączeniach ciernych, w których oprócz siły ścinającej działa
dodatkowo siła rozciągająca (Ft,Ed lub Ft,Ed,ser) nośność obliczeniowa
śruby na poślizg jest określona wzorami:
- połączenia kategorii B:

k s ⋅ n ⋅ µ ⋅ ( Fp ,C − 0,8 ⋅ Ft , Ed , ser )
Fs , Rd , ser = (3.8a)
γ M 3, ser
- połączenia kategorii C:

k s ⋅ n ⋅ µ ⋅ ( Fp ,C − 0,8 ⋅ Ft , Ed )
Fs , Rd , ser = (3.8b)
γM3
gdzie:
Źródło [6] γM3,ser – współczynnik częściowy =1,1.

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 11 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 12

 POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE

Siłę sprężającą w śrubie wywołuje się przez dokręcenie nakrętki Wartości sił (S0) i momentów (Ms) sprężających (k = 0,18)
kontrolowanym momentem o wartości

M S = 1,1⋅ k ⋅ d ⋅ Fp ,C
gdzie:
k = 0,18 - gdy gwint jest powleczony smarem grafitowym,
k = 0,14 - gdy gwint jest powleczony pastą molibdenową,
d - średnica śruby,
Fp,C – siła sprężenia śruby. Źródło [2]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 13 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 14

POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE POŁĄCZENIA ZAKŁADKOWE CIERNE

Narzędzia do sprężania połączeń śrubowych Zalety połączeń ciernych:

- duża nośność i niezawodność,
- połączenie nieodkształcalne - możliwość współpracy z innymi
systemami połączeń (np. spoinami),
- połączenie odporne na zmęczenie przy długotrwałym obciążeniu
dynamicznym,
- po wyczerpaniu nośności połączenia ciernego (poślizg styku)
Klucz dynamometryczny łączniki mogą pracować jak w zwykłym połączeniu zakładkowym
(kategorii A),
- brak występowania zjawiska samoodkręcania się śrub,
- możliwość stosowania otworów powiększonych (większa tolerancja
w połączeniach elementów konstrukcyjnych).
Wady połączeń ciernych:
- droższe łączniki - śruby wysokiej wytrzymałości,
Zakrętarka elektryczna - konieczność zapewnienia odpowiedniej siły sprężającej łącznik.
09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 15 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 16

POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE Klasyfikacja połączeń doczołowych:

- PROSTE - wszystkie łączniki są obciążone jednakowo
- rozciąganie
łączniki
(śruby) - ZŁOŻONE - łączniki są obciążone różnymi siłami:
- rozciąganie (różne siły w łącznikach wynikają z różnych
podatności części blach czołowych),
- zginanie

- NIESPRĘŻANE - siła w łączniku jest wywołana obciążeniem

zewnętrznym

np. spoina - SPRĘŻANE - siła w łączniku jest wywołana zewnętrznym

sprężeniem - obciążenie zewnętrzne jest przekazywane przez
blacha
Źródło [2]
docisk (ściskanie) i rozprężenie (rozciąganie) blach czołowych.
czołowa Źródło [7]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 17 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 18

 POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

Połączenia śrubowe doczołowe - mechanizmy zniszczenia

Źródło [5]
Źródło [1]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 19 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 20

POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

Nośność śruby na rozciąganie: Nośność śruby na przeciągnięcie łba lub nakrętki:

k 2 ⋅ f ub ⋅ As 0,6 ⋅ π ⋅ d m ⋅ t p ⋅ f u
Ft , Rd = B p , Rd =
γM2 γM2
gdzie: gdzie:
k2 =0,63 dla śrub z łbem wpuszczanym, dm – średnia z średnic wpisanej i opisanej na łbie śruby lub nakrętce
k2 =0,9 w innych przypadkach, (przyjmuje się mniejszą wartość średniej),
fub – wytrzymałość materiału śruby, tp – grubość blachy pod łbem lub nakrętką śruby,
As – pole przekroju czynnego trzpienia śruby, fu – wytrzymałość materiału blachy,
γM2 – współczynnik częściowy =1,25. γM2 – współczynnik częściowy =1,25.

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 21 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 22

POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

Połączenia śrubowe doczołowe - mechanizmy zniszczenia Połączenia doczołowe zginane:

(EFEKT DŹWIGNI)

Źródło [1]
Źródło [1]
Efekt dźwigni występuje gdy blacha czołowa lub jej segment jest oś pasa ściskanego
usztywniona tylko wzdłuż jednej krawędzi - w wyniku odkształcenia (oś obrotu połączenia)
blachy czołowej wzrasta siła rozciągająca w śrubie.
09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 23 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 24
 POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

Połączenia doczołowe zginane:

Źródło [2] Źródło [5]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 25 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 26

POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

Warunek nośności węzła przy zginaniu momentem Mj,Ed : Przy wyznaczaniu nośności śrub Ftr,Rd dodatkowo należy wziąć pod
uwagę następujące czynniki:
M j , Ed - nośność środnika słupa przy rozciąganiu (p. 6.3.6.4),
≤1 (6.23) - nośność pasa słupa przy zginaniu (p. 6.2.6.4),
M j , Rd - nośność blachy czołowej przy zginaniu (p. 6.2.6.5),
- nośność środnika belki przy rozciąganiu (p. 6.2.6.8).
Obliczeniowa nośność przy zginaniu Mj,Rd węzła belki ze słupem
z połączeniem na blachy i śruby:

M j , Rd = ∑ hr ⋅ Ftr , Rd (6.25)
r

gdzie:
Ftr,Rd – efektywna obliczeniowa nośność śrub szeregu r przy rozciąganiu,
hr – odległość od śrub szeregu r do środka ściskania,
r – numer szeregu śrub.
09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 27 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 28

POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

Model zastępczego króćca teowego:

Źródło [5] Źródło [5]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 29 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 30

 POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

Model zastępczego króćca teowego: Model zastępczego króćca teowego:

Źródło [5]
Źródło [5]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 31 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 32

POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

Blachy wzmacniające:
Źródło [5]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 33 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 34

POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE POŁĄCZENIA DOCZOŁOWE

Przy jednoczesnym obciążeniu śruby siłami rozciągającymi Ft,Ed Fazy pracy połączenia doczołowego sprężonego:
i poprzeczną Fv,Ed należy sprawdzić warunek:

Fv , Ed Ft , Ed
+ ≤1
Fv , Rd 1,4 ⋅ Ft , Rd

W przypadku połączenia doczołowego

belki ze słupem można zastosować
podkładkę przyspawaną do słupa Źródło [2]
przejmującą obciążenie od siły
poprzeczne.
podkładka Źródło [1]

(stołeczek) Źródło [2]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 35 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 36

 POŁĄCZENIA TRZPIENIOWE POŁĄCZENIA TRZPIENIOWE

Przykłady połączeń: Przykłady połączeń:

Źródło [2]
Źródło [2]

Źródło [7]

Źródło [7]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 37 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 38

POŁĄCZENIA TRZPIENIOWE POŁĄCZENIA TRZPIENIOWE

Przykłady połączeń: Przykłady połączeń:

Źródło [2]

Źródło [7] Źródło [7]

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 39 09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 40

BIBLIOGRAFIA

1. Rykaluk K. „Konstrukcje stalowe. Podstawy i elementy” DWE, Wrocław 2001

2. Łubiński M., Filipowicz A., Żółtowski W. „Konstrukcje metalowe. Część I”
Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2006
3. Żmuda J. „Podstawy projektowania konstrukcji metalowych” Wydawnictwo Arkady,
Warszawa 1997
4. Biegus A. „Stalowe budynki halowe” Wydawnictwa Arkady Warszawa 2007.
5. PN-EN 1993-1-8:2006 „Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych.
Cześć 1-8: Projektowanie węzłów”
6. Bogucki W., Żyburtowicz M. „Tablice do projektowania konstrukcji metalowych”
Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2007
7. Materiały dydaktyczne ESDEP

09-11-18 Konstrukcje metalowe - Wykład 6 41