Wina Australii

Australia to jeden z najwikszych producentw win i czwarty ich

eksporter w wiecie. Jej wina sprowadzane s nawet do takich
bastionw winnych jak Francja, Wochy czy Hiszpania. Jak zacza si
przygoda z winem na tym kontynencie? Brytyjczycy wyliczyli, e taniej
jest wydala przestpcw z kraju, ni ich strzec i ywi w wizieniach.
Pocztkowo odtransportowywano ich do trzynastu stanw Ameryki
Pnocnej, ale po przegraniu wojny z ludnoci tubylcz tych stanw i
po uformowaniu si Stanw Zjednoczonych trzeba byo poszuka
innych miejsc by pozbywa si tych niechcianych ludzi. Australia staa
si wtedy koloni karn Wielkiej Brytanii. W roku 1770 do jednej z
zatok poudniowo-wschodniej Australii dotar James Cook,
najsynniejszy podrnik i odkrywca mao znanego poza Europ wiata
w owych czasach. Teren wok zatoki nazwa Now Poudniow Wali,
obecnie to jedna z prowincji pastwa australijskiego. Tu zaczto
wyadowywa cargo ludzi zbdnych w Wielkiej Brytanii. Trzy takie
ekspedycje karne w latach 1788-1801 przywiozy tu ponad trzy tysice
winiw, w tej liczbie kilkaset kobiet i dzieci - to pierwsi, obok wolnych
osadnikw, obywatele tego kontynentu i kraju. Pierwsza ekspedycja
wypyna z Portsmouth 13 maja 1787 roku kierujc si w stron
Ameryki, gdzie chciano wysadzi na jej brzeg tych ludzi. Wybrzea
byy dobrze strzeone. Nie udao si pozby si ich w Rio de Janeiro;
std wyruszono przez ocean na wschd. Zatrzymano si w
holenderskiej stacji obsugi statkw przy Cape Town; przewodniczcy
ekspedycji admira Arthur Phillip, a rwnoczenie pierwszy gubernator
Australii, zaopatrzy si tam w pdy szczepw winnych, nasiona i
warzyw, zb, sadzonki drzew. Nabyto inwentarz gospodarczy i ptactwo
domowe i wyruszono w stron Australii.

Pierwsza flotylla statkw przybywa do Australii z winiami

Bya to flotylla 11 statkw: dwa to okrty marynarski wojennej z
wojskiem, inne mieciy zaopatrzenie i winiw. W czasie tej podry
zmaro w drodze trwajcej 252 dni tylko okoo 3 procent podrujcych
statkami, w tym kilkoro dzieci i kobiet i kilkudziesiciu mczyzn.
Podr bya uciliwa, winiowie przykuci byli acuchami do cian
statkw, warunki byy niehigieniczne. Uyem sowa tylko mwic o
zmarych w czasie tej podry, bo w czasie drugiej podry
zorganizowanej przez armatorw prywatnych, wczesnej mafii morskiej
przypominajcej t, co za ogromne pienidze szmugluje uciekinierw z
Libii, Iranu i Syrii do Europy, zmaro w drodze kilkaset osb, co
stanowio 26 procent tych, ktrych zaokrtowano w Anglii.
Wspomniany pierwszy administrator tych terenw zaraz po przybyciu
do Australii, w sprawozdaniu adresowanym do Lorda Sydneya,
(ktrego nazwiskiem nazwano pniej pierwsze miasto zbudowane w
Australii), podaje, e jego kolonia skada si z 1030 ludzi, (w tym okoo
550 winiw mczyzn i okoo 200 kobiet, a inni to wolni
kolonizatorzy), z siedmiu sztuk byda, siedmiu koni, dwudziestu
dziewiciu owiec, szeciu krlikw i siedemdziesiciu czterech wi.
Liczby drobiu nie wymienia w sprawozdaniu. Mieszkacy Australii,
moim zdaniem, powinni uhonorowa pierwszego gubernatora
pomnikiem w kadym miecie, bo ten zdolny administrator i powaany
w Wielkiej Brytanii admira spowodowa, e od pierwszego roku pobytu
Europejczykw na kontynencie zacza si tworzy zorganizowana
spoeczno, mimo e rzd w Macierzy przeznaczy ich na mier, bo
odmwi wszelkiej pomocy. Takich espedycji z przestpcami i

winiami politycznymi byo wiele, trway do roku 1868, kiedy tu

przyby ostatni statek. Szacuje si e okoo 50,000 skazacw stao si
osadnikami tego kraju. Obozy zaoono w kilku innych stanach
kontynentalnej Australii i na dwch wyspach:Tasmanii i Norfolk.
Przypuszczam, e gdyby nie zasugi admiraa, tereny te stayby si
najwiksz na wiecie kryjwk piratw.
Przestpcy, lub osoby uwaane za takich, czyli osoby o innych
pogldach politycznych ni rzdzcy, to te ludzie, trzeba si byo na
wygnaniu czym pociesza: takim pocieszycielem stao si wino.
Historia wina na tym kontynencie jest tylko nieco krtsza od historii
skolonizowania go przez Anglikw i rwnie krta i nieprzewidywalna,
jak historia caego kontynentu. I chocie obecnie w kadym z szeciu
stanw i trzech terytoriach znajduj si winnice, to tylko tereny
poudniowe oraz Tasmania nadaj si do rozwinicia na nich tego
przemysu na wiksz skal, bo to obszary o temperaturze
umiarkowanej. Piewsze wzmianki o produkcji miejscowego wina
pochodz z lat dwudziestych XIX wieku.
Jak prawie wszystkie kraje winne do okoo poowy XX wieku
Australia produkowaa prawie wycznie wina sodkie. Do pno
zorientowano si tam, e smaki konsumentw wiata zmieniy si w
stron win wytrawnych. W popochu wycinano winnice, ale zanim nowe
roliny wyrosy i zaczy produkowa grona, agenci winni objedali
wiat, skupowali co tylko si dao: sok winny, sprasowane czy mroone
winogrona, czsto najgorszej jakoci, te co nie byy przydatne w
krajach ich pochodzenia. Rynek by bardzo chonny, bo wtedy prawie
nikt na najwikszym kontynencie wiata, Azji, nie produkowa wina,
trzeba te byo zaopatrywa wiele wysp Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego,
plus staych klientw Europy i Ameryki Pnocnej. Jak z tej mieszaniny
rnych gatunkw winogron wyprodukowa znone wino? Stworzono
programy komputerowe; one, a nie ludzie, steroway produkcj. Co
wicej, robiono badania dotyczce tego, jakie wina s najbardziej
lubiane - pytano czsto ludzi, co nie mieli najmniejszego pojcia jakie
wino jest dobre a jakie mniej, zaczto produkowa wina pod
publiczk. I tak Australia wesza w nowoczesny wiat win z do
kiepskimi produktami. Dzi duo si zmienio. Mona w tym kraju
znale wina dobre, przesadzibym gdybym powiedzia bardzo dobre.
W czasach najnowszych jedno z jej win, Penfolds Grange, nie tylko
zdobyo okoo 50 medalw jakoci, a zdaniem wielkiego w wiecie
winnym krytyka Roberta Parkera Juniora wino to zastpio Petrus z
Bordeaux jako najbardziej egzotyczne i skondensowane wino wiata.

Dodam, e gdy wiele lat temu dowiedziaem si o istnieniu

wina Chateau Petrus, jego cena w Kanadzie bya atwa do zapamitania
- 666 dolarw za trzy czwarte litrow butelk, nie miaem moliwoci
go poprbowa z racji na cen, nie mogem je porwna do tego
lepszego wina Australii. Butelk australijskiego wina kupiem, cena
bya niezbyt wysoka, ale butelka zatkana bya nie korkiem, ale
plastykowym kulfonem, smak i zapach do przecitny, jednym
sowem kompletny zawd. Jakim cudem wino to odznaczono tyloma
medalami nie mam najmniejszego pojcia. Moe do konkursw
produkowane
specjalne wino,
ktre miao
tylko t sam
nazw co wino
prbowane
przeze mnie.
W
Australii
obsadzono
stare winnice i
wiele nowych
terenw
nadajcych si
pod upraw
winoroli przede
wszystkim
klasycznymi
szczepami
francuskimi
sprowadzonymi prosto z Francji lub z Poudniowej Afryki. Szczep syrah,
przemianowany tu na shiraz, sta si niekoronowynym krlem winnym
Australii. Na nieco dalszych pozycjach win czerwonych znalazy si
cabernet sauvignon, merlot, pinot noir, grenache. Wina biae
produkowane s najczciej z chardonnay, semillon, sauvignon blanc i
z rieslinga. Z tych klasycznych winogron tworzy si ogromn wikszo
win tego kraju. Ale jak we Woszech tak i tu duo winnic zajmujcych
mae areray to wasno rolnikw; szacuje si e jest tych winnic okoo
2000 i jak we Woszech wino to powstaje z mao znanych szczepw
winnych. Jeszcze dzi w Australii mona znale w winnicach okoo 130

rnych winoroli, w tym niektre stworzone lokalnie, na przykad

cienna czy farrango. Ogromna wikszo winnic jest wasnoci
wielkiego biznesu.
Wikszo winnic w tym kraju znajduje si na jego poudniowowschodnich wybrzeach. Kraj podzielony jest na cztery regiony winne,
ale najwiksz koncentracja koncentracja winnic znajduje si w
prowincjach Poudniowej Australii, Nowej Poudniowej Walii i Victorii. W
Zachodniej Australii tylko na jej terenach poudniowych rosn winnice.
Nie tak dawno doczy pity region, Tasmania, z niezym winem.
Ostatnio Nowa Zelandia zacza wysya swe wina na rynki
zagraniczne. Produkuje si je na jej obu wyspach. S prawie
identyczne z winami australijskimi (przypuszczam e ten nowy biznes
jest wasnoci, przynajmniej w duej czci, australijskich potentatw
winnych). Tu si nie eksperymentuje, uywa si tylko klasyczne
winogrona z Francji i Niemiec i naladuje proces produkcyjny tych
krajw.

Kangur w winnicy
Problemy Australii ze zbytem produktw winnych jest wiele.
Coraz wicej winiarni na wiecie, a take w Australii, przejmowane s
przez kapita nie majcy nic wsplnego z winem, a pienidze
wydawane na reklam zdobywa si w takich wypadkach obniajc
koszty produkcyjne. Mentalno tego typu inwestorw jest taka, e nie
ma potrzeby produkowania dobrych win, jeli taniej jest wmwi
ludziom, e przecitny produkt jest cudowny. Ju od kilkudziesiciu lat
Australia, podobnie jak Francja, boryka si z powanym problemem
nadprodukcji wina. Odchodz wielcy klienci. Dzi na wasne potrzeby

produkuje si wino w Chinach, Indiach i Japonii. Wiele krajw wiata

produkuje coraz lepsze wina, wic konkurecja jest silniejsza. Zaczyna
si znowu wycinanie winnic, zatykanie butelek nieprawdziwymi
korkami, przypieszanie dojrzewanie za pomoc chemikalii, ogromna
wikszo win ju nie dojrzewa w beczkach dbowych, a wszystko po
to, by obniy koszty i nie traci rynkw zbytu. Wina produkuje si
coraz gorsze, a ceny id w gr.
W tej desperackiej sytuacji producenci prbuj rnych trickw,
na przykad zamieniajc winnice czy tylko deklarujc, e s winnicami
organicznymi, (warto sprawdzi czy, mwi prawd). Sowo
organiczny stao si ostatnio sowem do chwytliwym, wic
niektrzy producenci podajcy si za takich odzyskuj cz
domowych i zagranicznych konsumentw. Rnica midzy tym winem
a tradycyjnym jest moim zdaniem adna, lub prawie adna, bo szczep
winny, podobnie jak kada rolina, pobiera rodki odywcze: azot,
fosfor, potas i ladowe iloci innych mineraw najczciej pochodzenia
metalowego, ktre s identyczne w nawozach sztucznych jak i
nawozach naturalnych. Winnic w krajach przestrzegajcych dobrych
zasad ich pielgnacji nie traktuje si ostr chemi, innymi sowy
markowe winnice s z natury swojej organiczne.
W Australii i w niektrych krajach winnych cierpicych na
nadprodukcj wina niektrzy producenci posuwa si do skrajnie
irracjonalnych krokw, zakadajc winnice biodynamiczne. To bardziej
mistyka ni winiarstwo, zapocztkowana dzieem wydanym w roku
1924 przez Rudolfa Steinera, czowieka, nie tylko moim zdaniem,
niezrwnowaonego psychicznie. Te winnice produkujce tego typu
wina to ju nie winiarstwo, ale dziedzina filozofii zwana przez niego
antropozofi, moim zdaniem czowieka chorego. Ziemia jest wedug
niego organizmem ywym wyposaonym w energi ekologiczn,
energetyczn i duchow. Winnice trzeba nawozi tylko nawozem
krowim, ale zmieszanym z kwarcem i siedmioma rolinami
medycznymi. Rogi, ogony i wiele wewntrzych organw byda to
bardzo istotny dodatek w doywianiu winoroli. Dalsze instrukcje to ju
prawdziwe szalestwo (czytaem ich urywki), to pouczenia nie dla
enologw (winiarzy), nawet nie dla filozofw, ale materia dla
psychiatrw. Australia jest czampionem, gdy chodzi o liczb tych
winnic na wiecie. Dziwny jest ten wiat piewa Czesaw Niemen,
rzeczywicie bardzo dziwny, bo zwolennikw tego typu wina jest coraz
wicej. O ludzka naiwnoci!

Innym rozpaczliwym krokiem utrzymnia si na rynku w tym kraju

jest produkcja wina zwanego clearskin. Tu ju nie tylko wino jest
nieciekawe, ale nawet i nazwa, bo oryginalnie to nazwa byda
nieoznakowanego wypalanym na skrze gorcym elazem znaku jego
waciciela. Produkuje si to wino z najgorszych jakociowo gron,
sprzedaje tanio, najczciej caymi skrzynkami zoonymi z 12 butelek
kada. Syszaem e niekiedy mona natrafi w tych skrzynkach na
dobre wino, bo niektrzy producenci zmieniaj etykiety dobrego wina,
ktre nikt nie kwapi si kupowa, na etykiety tych tanich win, bo wol
cokolwiek za nie otrzyma, ni wylewa je do zlewu. We Francji
zamienia si wina niechciane w ocet winny, bo Unia Europejska paci za
ten produkt, nie syszaem by rzd Australii zastanawia si nad
podobn opcj.
Od bardzo dawna nie zagldam na pki win tego kraju w
sklepach alkoholowych, ale by zmieni ton tego artykuu na mniej
minorowy mog poleci wiernym konsumentom win australijskich wino
do dobre, oparte na prototypie francuskim Chateauneuf-du-Pape
pochodzcego z regionu Dolnego Rodanu. To kupa trzech
szlachetnych szczepw: grenache z ktrego winogorn powstaje wino
delikatne, prawie bez taniny, z subtelnym zapachem jagodowym i
ledwo odczuwalnym aromatem korzennym, ale z do du
zawartoci alkolholu. Syrah/shiraz czyni ten kupa winem bardziej
stabilnym i penym, dodaje nowe zapachy jagodowo-owocowe i
mocniejszy zapach wielokorzenny. Trzeci skadnik, mouvdre dokwasza
to wino, dodaje mu take posmak i zapach sodkich liwek. Popularna
nazwa tego wina to GSM. Jeli mnie kiedy podkusi by pomc
biedniejcym na potg producentom win australijskich, sign po ten
produkt.