Professional Documents
Culture Documents
CYFROWYCH
QPSK
OQPSK
π/4-QPSK
Opracowali:
Grzegorz Iwacz
Michał Zajączkowski
© 2004
Spis treści:
1. Wstęp ..................................................................................................................... 3
2. QPSK ....................................................................................................................... 3
2.1. Zasada działania ......................................................................................... 3
2.2. Przebiegi ........................................................................................................... 6
2.3. Schematy urządzeń .................................................................................. 7
4. π/4-QPSK ......................................................................................................... 11
4.1. Zasada działania ....................................................................................... 11
4.2. Demodulacja (demodulatory i ich charakterystyka) ..... 14
5. Literatura ........................................................................................................ 21
2
1. Wstęp
Termin PSK (Phase shift Keying) określa dużą klasę modulacji cyfrowych szeroko
stosowaną w przemyśle telekomunikacyjnym. My przyjrzymy się dokładniej jednej z jej
odmian, modulacji π/4-QPSK (π/4-Quadrature Phase Shift Keying). Żeby jednak dobrze
zrozumieć jej istotę wcześniej omówimy pokrótce modulacje QPSK oraz OQPSK (Offset
QPSK).
2. QPSK
si = A ⋅ cos(2πf c t + θ i ) , 0≤t ≤T , i = 1, 2, 3, 4,
gdzie
(2i − 1) ⋅ π
θi =
4
π 3π 5π 7π
Wyjściowe fazy sygnału to , , , . Częstotliwość nośnej jest wybierana jako
4 4 4 4
całkowita wielokrotność szybkości nadawania znaku, dlatego faza sygnału jest jedną z
wymienionych powyżej faz. Powyższe wyrażenie możemy zatem zapisać następująco:
3
2
φ1 (t ) = ⋅ cos 2πf c t , 0≤t ≤T
T
2
φ 2 (t ) = − ⋅ sin 2πf c t , 0≤t ≤T
T
oraz
si1 = E ⋅ cosθ i
si 2 = E ⋅ sin θ i
s
θ i = tan −1 i 2 ,
si1
A2 ⋅ T
gdzie E = jest energią znaku.
2
W QPSK bity danych są podzielone na grupy składające się z dwóch bitów: 00, 01,
10, 11. Każdy z 4 sygnałów QPSK jest używany do reprezentacji jednej z grup. Konstelacja
4
sygnału na rysunku 1 używa kodowania Grey’a. Koordynaty punktów sygnału zawiera tabela
1.
Tabela 1
A A
s (t ) = ⋅ I (t ) ⋅ cos 2πf c t − ⋅ Q(t ) ⋅ sin 2πf c t , −∞ <t < ∞,
2 2
gdzie I(t) oraz Q(t) są ciągami bitów determinowanymi przez bity o numerach nieparzystych
oraz bity o numerach parzystych, odpowiednio:
∞
I (t ) = ∑I
k = −∞
k ⋅ p (t − kT )
∞
Q (t ) = ∑Q
k = −∞
k ⋅ p (t − kT ) ,
5
2.2. Przebiegi
6
Przebieg ma stałą obwiednię i nieciągłości fazy na granicach znaków. W porównaniu
z BPSK (Binary Phase Shift Keying) QPSK dla takiej samej szybkości transmisji, transmituje
dane dwa razy szybciej. Co więcej, chociaż zwiększa się prawdopodobieństwo błędu znaku,
prawdopodobieństwo błędu bitu pozostaje takie samo.
7
Kanał I nazywany jest kanałem synfazowym, natomiast kanał Q nazywany jest
kanałem kwadraturowym. Wejściowa sekwencja danych jest rozdzielana przez przetwornik
szeregowo-równoległy (S/P) na sekwencję bitów nieparzystych dla kanału I oraz sekwencję
bitów parzystych dla kanału Q. Następnie logiczna 1 jest konwertowana na impuls dodatni, a
logiczne 0 na impuls ujemny, oba o tej samej amplitudzie i czasie trwania T. W kolejnym
kroku ciąg nieparzystych impulsów jest mnożony przez cos 2πf c t , a ciąg parzystych
impulsów przez sin 2πf c t . Ostatecznie układ sumujący dodaje te dwa przebiegi tworząc
sygnał QPSK.
8
3. OFFSET QPSK
Offset QPSK jest zasadniczo identyczna jak QPSK za wyjątkiem tego, że ciągi bitów
kanału I oraz Q są „przesunięte w czasie”. Na rysunku 4 widzimy modulator i demodulator
OQPSK, które różnią się od QPSK jedynie dodatkowym opóźnieniem T/2 sekundy w kanale
Q.
A A T
s (t ) = ⋅ I (t ) ⋅ cos 2πf c t − ⋅ Q(t − ) ⋅ sin 2πf c t , −∞ <t < ∞.
2 2 2
Skoro OQPSK różni się od QPSK jedynie opóźnieniem sygnału kanału Q, a więc
widmowa gęstość mocy jest tu taka sama jak w QPSK, rozważania dotyczące błędów są
również takie same.
9
Przebiegi modulacji QPSK przedstawia rysunek 5.
10
4. π/4-QPSK
π/4-QPSK, nie tylko jest przesunięta w fazie o 180° tak jak OQPSK, ale także może
być demodulowana różnicowo. Te właściwości czynią ją szczególnie dogodną w przypadku
komunikacji ruchomej, gdzie różnicowa demodulacja może zmniejszyć niepożądane efekty
kanału z zanikami. π/4-QPSK została przyjęta jako standard dla systemu telefonii cyfrowej w
Stanach Zjednoczonych i Japonii.
Po raz pierwszy π/4-QPSK została zaprezentowana w 1962 roku przez Baker’a. Jest
ona odmianą różnicowo zakodowanej QPSK (DEQPSK – Differentially Encoded Quadrature
Phase Shift Keying). Różni się od niej jednak regułą kodowania.
Rysunek 6 przedstawia modulator π/4-QPSK.
(I(t), Q(t)) oraz (u(t), v(t)) to odpowiednio niezakodowane i zakodowane bity kanału I oraz Q.
Różnicowy koder modulatora π/4-QPSK koduje sygnały I(t) oraz Q(t) na sygnały u(t) oraz
v(t) zgodnie z poniższymi regułami:
1
uk = (u k −1 ⋅ I k − v k −1 ⋅ Qk )
2 (1)
1
vk = (u k −1 ⋅ Qk + vk −1 ⋅ I k ) ,
2
11
gdzie przez uk rozumiemy amplitudę sygnału u(t) podczas trwania k-tego znaku itd.
Zakładamy, że Ik, Qk przyjmują wartości z przedziału (-1,1). Jeśli uszczególnimy, że u0 = 1 i
1
v0 = 0, wtedy uk oraz vk mogą przyjmować wartości albo spośród ±1,0 albo spośród ± .
2
Sygnał wyjściowy modulatora to:
gdzie
vk
kT ≤ t ≤ (k + 1)T oraz Φ k = tan −1 .
uk
Φ k = Φ k −1 + ∆θ k
(3)
Qk
∆θ k = tan −1
Ik
gdzie ∆θ k jest różnicą fazową determinowaną przez dane wejściowe, który to wpływ
przedstawia tabela 2.
12
Tabela 2
1 1
11 π/4 + +
2 2
1 1
01 3π/4 - +
2 2
1 1
00 5π/4 - -
2 2
1 1
10 7π/4 + -
2 2
Kąt znaku w odniesieniu do dodatnich wartości osi u oznacza fazę znaku Φ k . Znaki
reprezentowane przez • mogą jedynie przejść w znaki reprezentowane przez × i odwrotnie.
Przejścia pomiędzy nimi samymi są niemożliwe. Zmiana fazy z jednego znaku do kolejnego
to ∆θ k .
13
4.2. Demodulacja (demodulatory i ich
charakterystyka)
Skoro informacja jest przenoszona poprzez zmiany fazy, może zostać użyta
demodulacja koherentna (jest ona pożądana, jeżeli wymagana jest wysoka efektywność
mocy). Istnieją cztery sposoby zdemodulowania sygnału π/4-QPSK:
14
Zakładamy, że θ zmienia się bardzo wolno w porównaniu z szybkością zmian znaków,
dlatego też traktujemy ją jako stałą dla dwóch następujących po sobie znaków. Zmienna w
czasie amplituda Ak zastępuje stałą amplitudę transmitowanego sygnału. Zmiany amplitudy
mogą następować na skutek zaników w kanale czy interferencji.
Podczas trwania k-tego znaku mnożnik wyjścia kanału I wynosi:
1
Ak ⋅ cos( 2πf c t ) ⋅ cos( 2πf c t + Φ k + θ ) = Ak [cos( 4πf c t + Φ k + θ ) + cos(Φ k + θ )]
2
Zatem na wyjściu filtru dolnoprzepustowego (LPF) kanału I (pomijając współczynnik ½ oraz
straty filtru) otrzymujemy:
wk = Ak ⋅ cos(Φ k + θ )
z k = Ak ⋅ sin(Φ k + θ )
wk −1 = Ak −1 ⋅ cos(Φ k −1 + θ )
z k −1 = Ak −1 ⋅ sin(Φ k −1 + θ )
x k = wk ⋅ wk −1 + z k ⋅ z k −1
y k = z k ⋅ wk −1 − wk ⋅ z k −1
z czego po podstawieniu otrzymujemy:
15
y k = Ak ⋅ Ak −1 [sin(Φ k + θ ) ⋅ cos(Φ k −1 + θ ) − cos(Φ k + θ ) ⋅ sin(Φ k −1 + θ )] =
= Ak ⋅ Ak −1 ⋅ sin(Φ k − Φ k −1 ) = Ak ⋅ Ak −1 ⋅ sin ∆θ k
) )
Qk = 1 , jeżeli yk>0 lub Qk = −1 , jeżeli yk<0.
16
Demodulator różnicowy pasma średnich częstotliwości (rys. 9) eliminuje różnice fazy θ w
paśmie średnich częstotliwości.
17
Demodulator FM widzimy na rysunku 10.
d
v(t ) = (Φ (t ) + θ )
dt
Na wyjściu układu próbkująco-pamietającego (ISD) mamy:
kT
∫ v(t )dt = Φ
( k −1)T
k − Φ k −1 = ∆θ k + 2nπ = ∆θ k , (mod 2π )
gdzie 2nπ jest spowodowane szumem. Operacja modulo 2π usuwa czynnik 2nπ i wartość
wyjściowa wynosi ∆θk, która w końcu zostanie zmapowana na odpowiedni dwubit.
18
Koherentny demodulator π/4-QPSK może mieć formę z rysunku 11, gdzie dekodowanie
różnicowe przeprowadzane jest na fazach sygnału.
19
x 2 k = x1k − y1k
y 2 k = x1k + y1k
( x1k , y1k ) = ( x 2 k , y 2 k )
(+1,0) = (+1,+1)
(−1,0) = (−1,−1)
(0,+1) = (−1,+1)
(0,−1) = (+1,−1)
Odpowiada to rotacji wektora (x1k, y1k) o π/4 i wzmocnienie amplitudy 2 - krotnie. Innymi
słowy jest to rotacja wektora × do następnej pozycji • z zyskiem amplitudy wynoszącym 2 .
Powoduje to podwojenie mocy sygnału. Jednakże moc szumów zostaje również podwojona
skoro synfazowy i kwadraturowy szum kanałowy są nieskorelowane. Dlatego właściwości
odnoszące się do bitowej stopy błędów koherentnej π/4-QPSK są takie same jak koherentnej
QPSK.
) )
Wykryte sygnały u k oraz v k są dekodowane przez dekoder DEQPSK według
poniższych równań:
) ) ) ) ) ) ) ) )
I k = (u k ⊕ v k ) ⋅ (u k ⊕ u k −1 ) + (u k ⊕ v k ) ⋅ (v k ⊕ v k −1 )
) ) ) ) ) ) ) ) )
Qk = (u k ⊕ v k ) ⋅ (v k ⊕ v k −1 ) + (u k ⊕ v k ) ⋅ (u k ⊕ u k −1 )
Następnie sygnały muszą zostać przepuszczone przez specjalny konwerter P/S (równoległy na
szeregowy), przedstawiony na rysunku 13.
20
Używany zegar otrzymujemy z zegara znaków dzieląc częstotliwość przez dwa. Faza
tego zegara jest zsynchronizowana z przełącznikiem służącym do wybierania spróbkowanych
sygnałów. Konwerter S/P dostarcza synfazową i kwadraturową składową naprzemiennie do
wyjścia.
5. Literatura
21