1 6 4 4 - 4 3 6 1

I S S N

bezpatny magazyn dla mionikw zwierzt

wrzesie 9/2015

www.cztery-lapy.pl

Jestemy

Wami

ju

13

lat!

Magda Waligrska
i wymarzony
Pan Kuleczko

Labrador kocha
zadania i zabaw
Dieta
monobiakowa

od
Drodzy Czytelnicy,
znowu jest ze mn na zdjciu wyjtkowy
psiak. Blanka ma wszystkie cechy psa idealnego. Spdziam z ni czas podczas kolejnej
odsony akcji Adoptuj Warszawiaka. Blanka
jest na Paluchu od 8 lat. Trafia do schroniska
bdc modym, niespena rocznym czworonogiem. Niestety przez te wszystkie lata
nikt nigdy nie pyta o ni. Mam nadziej,
e ta wspaniaa sunia znajdzie wreszcie
kochajcych opiekunw. Przede wszystkim
ma bardzo stabilny charakter. Dogaduje si
z innymi psami, ufnie odnosi do ludzi,

w tym dzieci. Jest oaz agodnoci. Pomagaa

nawet schroniskowej behawiorystce w socjalizacji innego skrzywdzonego przez los
psiego kolegi. Bardzo adnie chodzi na
smyczy, uwielbia gaskanie. Blania chtnie
rozdaje buziaki, o czym miaam si okazj
przekona, ale zna umiar i nigdy si nie
narzuca. Podczas akcji Adoptuj Warszawiaka opucia schronisko po raz pierwszy
i zachowywaa si jak urodzony miejski
pies. Niestraszny jej by tum na chodnikach, mijane psy, samochody. Grzecznie
pozowaa do zdj, cierpliwie znosia niezliczone powtrki uj, cho wok czeka
wiat niewidziany od tylu lat! Taka wanie
jest Blanka, posucha Ci w kadej sytuacji, pjdzie za Tob, gdzie tylko zechcesz.
Trudno wyobrazi sobie bardziej oddanego
i agodnego psa. Jeli jestecie zainteresowani adopcj lub chcecie zasign informacji na temat Blanki dzwocie do Ewy
kom. 609 491 910. We wrzeniowym wydaniu naszego miesicznika historia kolejnej
kociej adopcji z Palucha. Tamburyn trafi do
prawdziwej kociary, ktra otacza si samymi
kocimi przedmiotami i ma nawet na ramieniu wyrafinowany koci tatua. Zapewne
wzruszy Was historia aktorki Magdy Waligrskiej, ktra cae ycie czekaa na psa
W Kciku Konesera designerska marka CAZO.
A co jeszcze w Czterech apach, sprawdcie
sami. Cieplutko pozdrawiam.
Redaktor naczelena
Dorota Szulc-Wojtasik

redakcji

KONKURS FOTOGRAFICZNY

Wyjtkowa wi
z moim psem

Lennox

Dora

Czekamy na zdjcia portretowe Waszych psw

i krtki opis jaka wyjtkowa wi Was czy.
Laureatami wrzenia s:
LENNOX i DORA.
Zdjcia przesay:
Monika Gulbinowicz z Poznania,
i Iwona Andrzejewska z Elblga

Docz do nas na Facebooku

facebook.com/magazyn.czterylapy

Jeli jeste posiadaczem przygarnitego psa lub kota,

zgo si do nas. Wystarczy przesa histori adopcji
Twojego czworonoga i Wasze wsplne zdjcie. Co miesic
wyonimy laureata, ktry otrzyma nagrod niespodziank od firmy Dolina Noteci. Laureatk wrzenia jest
LAJLA. Doczya do rodziny Agnieszki z trjmiejskiego
schroniska Ciapkowo. Zdaniem Agnieszki to Ciapek,
na ktrego czekaa przez cae ycie.

FOTO
KONKURS

Zgoszenia konkursowe zawierajce histori adopcji i zdjcie,

prosimy przesya poprzez formularz na stronie www.cztery-lapy.pl

Co miesic wyonimy laureata, ktry otrzyma

nagrod od marki flexi VARIO. Wyjtkow
wielofunkcyjn, tamow smycz dopasowan
do wielkoci psa wraz z akcesoriami:
owietlenie ledowe
pojemnik na przysmaki lub worki na odchody
elastyczna tama (soft stop belt)
tama ledowa dla widocznoci w nocy

Dystrybucja lecznice weterynaryjne: www.cztery-lapy.pl/index.php/lecznice.html

Dystrybucja sklepy zoologiczne:

Miesicznik Cztery apy Kochamy Zwierzaki

Redaktor naczelna: Dorota Szulc-Wojtasik, e-mail: dorota@cztery-lapy.pl Redaguje zesp: Grzegorz Kopel, Agnieszka Lemaska,
Aleksandra Wojtasik. Adres redakcji: ul. Sielecka 52 lok. 28, 00-738 Warszawa, telefon: (22) 641 37 36, e-mail: redakcja@cztery-lapy.pl;
www.cztery-lapy.pl. Okadka: Magda Waligrska z Panem Kuleczko, fot. Magdalena Winiewska-Krasiska. Druk: KF Partner Sp. z o.o.
Wydawca: APLA Agencja Wydawniczo-Reklamowa. Wydawca nie ponosi odpowiedzialnoci za tre zamieszczonych reklam.

Zgoszenia konkursowe zawierajce zdjcie, imi psa

i krtki opis, prosimy przesya poprzez formularz na
stronie www.cztery-lapy.pl

hodowcy

z pasj

Pies zadaniowy i zabawowy

Mylc o Labradorze, widzimy proporcjonalnie zbudowanego czworonoga,
biszkoptowego, czarnego lub czekoladowego. Jest wyjtkowym przyjacielem
rodziny. Pamitajmy o tym, e niezwykle
wana w wypadku wyboru kadego psa
rodzinnego jest waciwa socjalizacja
podczas jego pobytu w hodowli.
Jaki jest wzorzec i historia labradora?
Labrador retriever odpowiednio i proporcjonalnie
zbudowany jest kwadratowy, jest psem o bardzo
zwartej i mocnej budowie ciaa. Ma do szerok
gow z mikkimi zwisajcymi uszami w ksztacie
trjkta, gbok klatk piersiow i dobrze uwypuklone ebra, krtkie mocne ldwie i mocne
dobrze uminione koczyny tylne. Znakiem rozpoznawczym labradora jest gruby ogon, pokryty
gst sierci. Szata labradora jest charakterystyczna: gadka, krtka i bardzo gsta,
dodatkowo wyposaona w gruby podszerstek.
Anatomiczna budowa labradoraprzeznaczona
jest do aportowania, kufa o redniej dugoci
i bardzo dobrze uminiona szyja oraz barki
bez trudu pozwalaj mu nie nawet najcisz
zdobycz. Ojczyzn dzisiejszych labradorw
jest Nowa Funlandia. Psy te przybyy tam wraz
z rybakami z Anglii, ktrzy eglujc na pow
do wybrzey Nowej Funlandii zabierali ze sob
doskonale pywajcych i aportujcych z wody
pomocnikw. Labradory byy spokrewnione
z hodowanymi we Francji psami w. Huberta.
Na pocztku XVI wieku rybacy z Anglii osiadali si
wzdu wybrzey Nowej Funlandii. Zajmowali si
rybowstwem i polowaniem na dzikie ptactwo.

POLUB NAS NA

Facebooku

Potrzebowali do pomocy psa, ktry aportuje, ma

znakomity wch i instynkt tropiciela. Rybacy na
Nowej Funlandii nie znaleli rodzimych psw,
postanowili hodowa te przywiezione przez
siebie z Anglii. W ten wasnie sposb powsta
pies z St. John's, ktry jest wsplnym przodkiem
wszystkich retrieverw.
Jaki jest labrador?
Jego wrodzon cech jest pracowito za najwiksz mioci jest pasja do aportowania.
Labrador jest stworzony do wyszukiwania
i przynoszenia zgubionego aportu lub rzuconych przedmiotw. Aportowanie dla labradora
jest niczym nag nie mona tego okreli
w inny sposb. Druga podstawowa cecha labradora to ulego wobec waciciela i jego rodziny. Dziki swej atwoci do dostosowywania si
do stawianych mu wymaga i ogromnej chci
do wsppracy, labrador jest psem wszechstronnym i bardzo popularnym. Labrador retriever to
pies bardzo zrwnowaony w kadym calu. Jest
bardzo ywym czworononym przyjacielem,
potrzebujcym duo ruchu i przyjacielsko nastawionym do caego wiata. To pies pojtny i odwany.
Jak powinien postpowa waciciel aby
wykorzysta potencja labradora?
Psy te maj niespoyte pokady energii, szybko
si ucz. S chtnie wykorzystywane jako przewodnicy niewidomych lub niepenosprawnych,
niezastpione s jako psy ratunkowe, wykrywajce narkotyki, czy w dogoterapii. Swoj
popularno na caym wiecie labrador retriever
zyska nie tylko dziki uytkowoci ale te jako
pies do towarzystwa zawdziczajc to swojemu
przyjacielskiemu charakterowi, pewnoci siebie
oraz swojemu pogodnemu temperamentowi.

NASZ
EKSPERT
Na pytania odpowiada
Katarzyna Kowalska
hodowczyni labradorw
z hodowli
z Sosnowego Grodu,
www.sosnowylas.pl

Na czym polega socjalizacja szczenit przed

przekazaniem ich do wacicieli?
Socjalizacja to nic innego jak tylko uczenie psiego
dziecka regu dziaania w otoczeniu. Szczeniak poznaje zasady funkcjonowania w wiecie.
Szczeni rodzi si w domu hodowcy i pozostaje
w nim do ok. 8 tyg. ycia. To do hodowcy naley
nauczenie i oswojenie szczenicia z ronymi sytuacjami i odgosami ze wiata zewntrznego.
Kade psie dziecko to 80% niezapisanej czystej
kartki i tylko od odpowiedniego postpowania
hodowcy a potem waciciela zaley jak ta kartka
zostanie zapisana. Dlatego niezmiernie wane
jest stworzenie odpowiednich warunkw dla
prawidowego rozwoju szczenicia czy to fizycznego czy psychicznego zaczynajc od momentu
jego poczcia. W okresie szczenicym szczeniak
musi w przyspieszonym tempie przyswoi wiele
istotnych informacji, ktre bd niezbdne do
pniejszego prawidowego rozwoju. Szczeni
uczy si: umiejtnoci porozumiewania si
w obrbie swojego gatunku, zagroe, jak y
w grupie spoecznej, zachowa w rnych
sytuacjach takich jak haas, tok, ciemno,
i stres. Kady z nas chce mie psa, ktry bdzie
cierpliwym i zrwnowaonym przedstawicielem
swojego gatunku. Aby to osign naley ksztatowa jego osobowo od najwczeniejszych
dni jego ycia.

psa i kota

profilaktyka

Nanoczsteczki pomoc w utrzymaniu higieny

Zachowanie higienicznych warunkw jest
bardzo wane podczas odchowywania
modych kocit, niedugo po urodzeniu
s one szczeglnie naraone na kontakt z czynnikami chorobotwrczymi,
ktre mog by niebezpieczne dla ich
zdrowia i ycia. Legowisko kocicy powinno by moliwie sterylne ju przed
porodem i utrzymane w czystoci przez
cay czas odchowywania kocit. Pomc
w tym mog preparaty zawierajce
nanoczsteczki srebra.
Na czym polega opieka nad miotem kocit przed
przekazaniem ich do domw docelowych?
Narodziny miotu to wielkie wydarzenie w yciu
kadego hodowcy. Podkrel sowo hodowcy,
hodujcego koty rasowe i zarejestrowane w klubach
felinologicznych. Nie naley bowiem rozmnaa
kotw, gdy nie ma si moliwoci znalezienia im
domw. Plany zwizane z krzyowaniem rodzicw,
cia i pord, a nastpnie odchowanie kocit to
zajcie niezwykle interesujce, ale nieatwe. Wymaga ono wiedzy i dowiadczenia. Opieka nad zdrowo rozwijajcymi si kocitami w ich pierwszym
miesicu ycia ogranicza si waciwie do odpowiedniego dbania o menu kotki i czysto w legowisku. Zazwyczaj kocice s wspaniaymi i bardzo
troskliwymi matkami. W drugim miesicu kociaki
zaczynaj baraszkowa i je podawane im przez
opiekunw jedzenie. Wwczas te zaczynaj
uczy si korzysta z kuwety. W 3. miesicu ycia
kocita staj si coraz bardziej samodzielne i zabawne. W czasie tych 3. miesicy bardzo wana
jest socjalizacja, to od hodowcy bowiem w duej

27052015_Nano_Animals_184x126_K_2.indd 1

mierze zaley, jakie charaktery bd miay kocita

przez niego odchowane. Hodowca jak najczciej
powinien bra je na rce, pokazywa im wiat
i uczy jak naley na reagowa, a take,
co niezwykle wane, uczy zachowania czystoci.
Jak socjalizuje si kocita?
Kocita s bardzo ciekawskie i najlepiej
socjalizuj si poprzez zabaw z czowiekiem.
Wane jest by od pierwszych dni po urodzeniu byy brane w rce, pieszczone, przytulane.
Starsze kociaki powinny pozna obce sobie
osoby i zwierzta, domowe sprzty, odkurzacz,
telewizor, czy te przy okazji wizyty u lekarza
weterynarii mie okazj przejadki autem.
Oczywicie najwaniejszym ich socjalizacyjnym
nauczycielem pozostaje kocica i rodzestwo, ale
rola hodowcy przy socjalizacji kocit jest bardzo
wana. Niezwykle istotne ze wzgldw socjalizacyjnych jest by kocita pozostay wraz z matk
i rodzestwem do 12. tygodnia ycia.
Jakie s zasady utrzymania higieny kuwety
i rodowiska matki i miotu?
Czysto jest rwnie wana jak socjalizacja.
Szczeglnie wana jest gdy koty hodowane
s w wikszych grupach. Najlepiej gdy istnieje
moliwo odseparowania kotki z kocitami od
innych zwierzakw, tak by miaa spokj i moga
komfortowo zaj si swym miotem. Legowisko
kocicy powinno by moliwie sterylne ju przed
porodem i utrzymane w czystoci przez cay czas
odchowywania kocit. Su temu doskonale
odpowiednie preparaty odkaajce i jednorazowe pieluchy. Kuwety powinny by stale utrzymane w czystoci, a przy wymianie wypeniacza
musz by myte i dezynfekowane. Dla kocit
uczcych si korzysta z kuwet naley zapewni
pojemniki z niszym brzegiem, by bez problemu
mogy do nich wchodzi i wychodzi.

NASZ
EKSPERT

Na pytania odpowiada
Wojciech-Albert Kurkowski
Hodowla kotw
abisyskich Adalbertus.
Znany felinolog
i midzynarodowy
sdzia felinologiczny,
autor i tumacz artykuw
i ksiek o kotach.

Jakie mog by zagroenia dla zdrowia i ycia

jeli hodowca nie przestrzega zasad higieny?
Zagroe moe by wiele, a wszystkie wynikajce
z braku higieny mog odbi si na zdrowiu kocit
i kotki. Maluchy atwiej zapadaj na choroby, ich
leczenie czsto bywa trudne i czsto nie przynosi
dobrych rezultatw. Zdarza si, i niedowiadczeni
hodowcy zaniedbujc warunki higieniczne trac
kocita, a nawet cae mioty i kocic.
Czy stosowanie preparatw bakteriobjczych
moe pomc w utrzymaniu czystoci?
Odpowiednie rodki dezynfekcyjne s bardzo
pomocne przy prowadzeniu hodowli. Naley
jednak zwrci baczn uwag by byy one
przeznaczone do dezynfekcji pomieszcze
i sprztw uywanych dla zwierzt, wiele produktw moe by toksycznych i wwczas zamiast
pomc mog zaszkodzi!
Wszystkim hodowcom ycz zdrowych i szczliwych kocit, posiadanie kociakw sprawia bowiem
ogromn rado, a ich obserwacja i dbanie o nie
naprawd moe dawa prawdziw frajd!

29-05-15 11:35

53:11 51-50-92

stomatologia

W zdrowym psiaku zdrowy zb

Wraz ze wzrostem redniej dugoci ycia
ludzi i zwierzt, wydua si czas w jakim
zby musz suy swoim wacicielom.
Zachowanie ich w jak najlepszej kondycji
wymusza, poza codzienn higien, take
korzystanie z usug stomatologicznych.
Kiedy najlepiej uda si na pierwszy przegld
uzbienia u naszego zwierzaka?
Okres pierwszych szczepie, to rwnie czas kiedy
buduj si relacje waciciel-pacjent-lekarz. Jest
to dobry moment aby skontrolowa uzbienie
mleczne, zaprzyjani si z pacjentem, stopniowo
przyzwyczaja go do dotyku w obrbie pyszczka.
Jednoczenie lekarz powinien uwiadamia
waciciela o fizjologii i funkcji narzdu ucia
pupila oraz przedstawi metody higieny jamy ustnej.
Zgodnie z powiedzeniem Lepiej zapobiega
ni leczy od czego powinnimy zacz?
Prawidowa higiena jamy ustnej to pierwszy krok
do zachowania zdrowych zbw i dzise, a drog
do jej osignicia jest codzienne szczotkowanie
zbw, czyli higiena aktywna. Dziki temu usuwana jest z powierzchni zbw pytka bakteryjna,
jedna z gwnych przyczyn chorb przyzbia.
Nauka mycia zbw przebiega etapami i wymaga
cierpliwoci zarwno waciciela jak i zwierzcia.
Moemy podzieli j na pi krokw, dziki ktrym
atwiej bdzie nam zachowa systematyczno.
Stopniowo przyzwyczajamy naszego pupila do
dotyku w okolicy pyszczka, najlepiej kiedy czynimy
to podczas zabawy (np. odchylamy policzek podczas gryzienia piki). Nastpnie zapoznajemy
zwierz z past lub elem (stosujc w tym celu
wycznie preparaty weterynaryjne), ktrym bd

reklama_dentisept_4lapy_082015.indd 1

myte zby. Preparat nakadamy palcem starajc

si rozprowadzi go po zbach, dzisach i policzkach.
Ze wzgldu na dodatek substancji smakowych
w pastach do zbw, zwierzaki nie wzbraniaj si
przed tym zabiegiem. Jest to etap pozytywnie
kojarzony i uatwi nam przeprowadzenie kolejnych
czynnoci. Kiedy pacjent pozna smak pasty, moemy
sprbowa poda j na gaziku nawinitym na palec
lub na specjalnej nakadce i rozprowadzi preparat
po wszystkich zbach. Kiedy zwierz zaakceptuje
gazik lub nakadk moemy wprowadzi szczoteczk do zbw. Jako pierwsz zalecam szczoteczk
przeznaczon dla dzieci. Posiada ona ma gwk,
mikkie wosie oraz gumow struktur, ktra
chroni naszego pupila przed drobnymi urazami
dzise i policzkw. Na pocztku naley my zby
w odcinku przednim (siekacze, ky). Nastpnie
przechodzimy dalej i staramy si umy zby
przedtrzonowe i trzonowe. Skupiamy si na
powierzchni policzkowej zbw. Nie zalecam
mycia zbw od podniebienia i jzyka kiedy
piesek nie przyzwyczai si jeszcze do mycia
powierzchni atwiej dostpnych tzn. policzkowych
i wargowych. Etap przejcia ze szczoteczki o pojedynczej gwce na szczoteczk weterynaryjn
z podwjn gwk. Jej zalet jest jednoczesne
szczotkowanie policzkowej i podniebiennej/jzykowej powierzchni zbw. Zby naszego czworonoga naley my codziennie, najlepiej o staej
porze. Zaleca si mycie zbw przed snem,
wtedy wanie organizm wycisza si, spowalnia
si rwnie produkcja liny, ktra wspomaga
naturalny proces oczyszczania jamy ustnej.
Na czym polega zabieg sanacji jamy ustnej?
Sowo sanacja pochodzi z aciny sanatio i oznacza uzdrowienie. W stomatologii weterynaryjnej

NASZ
EKSPERT

Na pytania odpowiada
lek. wet. Emilia Klim
z kliniki weterynaryjnej
w Warszawie

pod tym pojciem rozumiemy wszystkie dziaania,

ktre maj za zadanie wyeliminowa przyczyn
blu, zakaenia i dyskomfortu zwierzcia.
Poniewa zabieg ten zawsze odbywa si
w znieczuleniu oglnym, zwierz musi by
wczeniej do niego zakwalifikowane. Podstawowe
badanie krwi, dokadne badanie kliniczne oraz
ewentualna konsultacja kardiologiczna pozwalaj
ustali protok znieczulenia dopasowany
do potrzeb konkretnego pacjenta. Nastpnie
w znieczuleniu oglnym przeprowadzane jest
dokadne badanie jamy ustnej uzupenione
zdjciami rentgenowskimi i ustalany jest plan
leczenia. Na sanacj jamy ustnej skadaj si:
zabieg profilaktyczny, czyli usunicie osadw
nad i pod dzisowych, pukanie kieszonek
dzisowych, polerowanie koron, fluoryzacja
zbw, pokrycie koron woskiem izolujcym.
W zalenoci od ustalonego wczeniej planu
leczenia sanacja moe by poszerzona o ekstrakcje,
zabiegi na przyzbiu, leczenie kanaowe itp.
Czy stosuje si leczenie kanaowe u zwierzt?
Tak, powikane zamania korony zba, czy zwichnicia nie s ju kategorycznym wskazaniem
do ekstrakcji. Zby martwe, zakaone mona
z powodzeniem leczy kanaowo. Nie jest to
zabieg inwazyjny, odbywa si podczas jednej
wizyty, a co najwaniejsze pozwala zachowa zb.

2015-08-20 09:56:15

kocie

adopcje

NASZ
EKSPERT

Historia rudego Tamburyna

Tamburyn to wyjtkowy kot przygarnity ze schroniska na Paluchu. Joanna
adoptowaa go jako kota dorosego
i nawet nie przypuszczaa ile energii
i chci zabawy jest w tym 4-letnim
chrapicym rudzielcu.
Czy mona powiedzie, ze jeste kociar?
Zdecydowanie tak, koty fascynuj mnie od zawsze. W domu mamy wiele kocich gadetw np.
figurk kota machajcego apk z Chin, ale te
rne plakaty. Czsto jako pamitki z podry
wybieramy co z kocim motywem. Mam te koci
tatua przedstawiajcy naszego (nieyjcego ju)
kota Stefana.
Zacznijmy od historii Stefana.
Stefan by naszym pierwszym wsplnym
kotem. Mieszkalimy wtedy jeszcze w Ostrowcu
witokrzyskim. Nie pracowaam i staraam si
znale jakie zajcie, czuam, e dom bez zwierzaka jest niepeny. Najbardziej chciaam, eby
zamieszka z nami kot. Wtedy spotkaam na
swojej drodze Stefana, a waciwie przyprowadzi
go do domu mj narzeczony Mirek, ktry znalaz
bezdomnego kota nieopodal swojej pracy.
Po wizycie u lekarza weterynarii okazao sie e
trafi nam si kot starszy, z problemami zdrowotnymi, ale i tak zadecydowalimy, e zostaje z nami.
Stefan by arcy-kotem, mia wszystkie cechy, ktre
czyniy go idealnym towarzyszem i przyjacielem
a do tego mia bardzo skomplikowany charakterek.
Dlatego tak bardzo nam go brakuje.
Jaki by Wasz kolejny kot?
Nastpna bya Babcia Tosia, kocica w podeszym
wieku, ktrej kto si pozby. Mylelimy wtedy od

jakiego czasu, aby adoptowa mruczce towarzystwo dla Stefana. Pamitam ten dzie bardzo dobrze, gdy zrzdzeniem losu wybralimy si po
ksiki do biblioteki a wrcilimy z ekstremalnie
zaniedban i zabiedzon persk kotk, ktr crka bibliotekarki znalaza pod sklepem. Toka bya
z nami 1,5 roku, odesza nagle z powodu choroby
serca. Ciesz sie, moglimy jej zapewni opiek
przez ten czas i myl e bya z nami szczliwa.
Jaka bya historia Tamburyna?
Umara Tosia, kilka miesicy wczeniej odszed
od nas Stefan, byam wic w czarnej rozpaczy.
W domu zrobio si pusto, zaczlimy poszukiwania czworonoga, ktremu bdziemy mogli
zapewni kochajcy dom. Weszam na stron
miau.pl, na ktrej wolontariuszki ze schroniska
na Paluchu prowadz wasny wtek dotyczcy
zwierzakw do adopcji. Tam pierwszy raz
zobaczyam Tamburyna. Zwrciam na niego
uwag, poniewa po obecnoci w naszym
domu Tosi byam juz zafiksowana na tle kotw
paskonosych oraz wiedziaam jakiej pielgnacji
wymagaj. Tamburyn skrad mi serce. Po
zakoczeniu jego kwarantanny nawizaam
kontakt z wolontariuszkami. Tego samego dnia,
pojechalimy po Tamburyna i zabralimy go
do domu. Nie znamy przeszoci Tamburyna,
zosta przywieziony przez Eko-patrol, a w schronisku czu si bardzo zagubiony. Przy adopcji
zostalimy poinformowani, e Tamburyn wymaga
konsultacji okulistycznej. Niesamowicie pomogy
nam wolontariuszki Asia i Kinga, mogam przed
adopcj zadzwoni do nich, dowiedzie si sie,
jak Tamburyn zachowywa sie w schronisku, jakie
ma przyzwyczajenia i czego bdzie potrzebowa
w nowym domu. Imi Tamburyn zostao nadane

Na pytania
odpowiada
Joanna Dyrda
z Warszawy

ju na Paluchu, ale uwaam, ze idealnie do niego

pasuje i sama nie wymyliabym lepszego.
Jakie s rytuay Tamburyna?
pimy razem w ku, Tamburyn chrapie najgoniej
z nas. Uwielbia sprawdza co przyniosam z zakupw i jest bardzo niezadowolony, jeli nie ma tam
nic dla niego. Jego ulubionymi zabawkami s
kocie wdki i pirka, moe sie nimi bawi godzinami. No i jest wielkim smakoszem jogurtu naturalnego zlizywanego z palca.
Co zyskaa dziki kontaktom z kotami?
To bardzo cikie pytanie, bo uczucia do zwierzt
trudno jest wyrazi sowami. Razem z narzeczonym zastanawialimy sie nad tym, czy takie pytanie padnie. Mirek artuje, e Rudy daje nam ton
futra. Ale oczywicie Tamburyn daje nam przede
wszystkim ton kociej mioci ale te uczy nas
cierpliwoci, wraliwoci i cieszenia si z tego, e
jest z nami.

PARTNERZY CYKLU

Pan Kuleczko psiak wymarzony

Magdalena Waligrska aktorka teatralna i filmowa, absolwentka PWST
we Wrocawiu oraz wiedzy o teatrze
w Akademii Teatralnej w Warszawie.
Szerzej znana publicznoci z wystpw
w filmach m.in. Pianista w reyserii
Romana Polaskiego, oraz seriali
Plebania, Pierwsza Mio, Na dobre i na ze i Ranczo. Opiekunka
wyjtkowego psiaka o imieniu Pan
Kuleczko z hodowli Au clair de la Lune.
Czy Pan Kuleczko to pierwszy pies w Twoim
yciu?
Tak, Pan Kuleczko jest moim pierwszym psiakiem.
Jak sama mwi, jest to moje najduej realizowane marzenie. 20 lat bowiem czekaam na to,
aby mie psa. Cae dziecistwo chciaam mie
psiaka, a widywaam je jedynie podczas pobytu
u moich dziadkw. Pan Kuleczko pojawi si
w moim yciu w idealnym momencie, staam si
jego opiekunk i jestem j do dzi. Przede wszystkim wiedziaam, e ze wzgldu na fakt, e jestem
alergiczk jeli bd kiedykolwiek mie psa,
bdzie musia mie wosy, a nie sier. Bardzo
chciaam take, eby by to psiak maej rasy, z racji
tego, e mieszkalimy w niewielkim mieszkaniu.
Rozpoczlimy wsplnie z moim narzeczonym
poszukiwania, jedzilimy po hodowlach, ale
adna rasa nas nie przekonaa. Pewnego dnia
weszam do sklepu i spotkaam tam suczk tej
samej rasy, co Pan Kuleczko czyli coton de tulear.
Zakochaam si w tych psiakach od pierwszego
wejrzenia! Natychmiast po przyjciu do domu
wyszukaam hodowl cotonw w internecie
i zadzwoniam. Odebraa hodowczyni, ktra
zapytaa czy wolaabym suczk, czy pieska, kiedy
powiedziaam, e raczej pieska, odpowiedziaa
wanie si urodzi. Pan Kuleczko by wic mi
przeznaczony od pierwszych chwil swojego ycia.
Jakie cechy ma rasa coton de tulear?
Rasa ta pochodzi z Madagaskaru. Zyskay tam
przydomek psw krlewskich. Od zawsze
byy bowiem zarezerwowane dla osb z bogatych, arystokratycznych rodzin. Najczciej
otrzymywao si je na renesansowych dworach
jako prezent od krla. Rasa ta jest praktycznie
w Polsce nieznana. Najczciej spotyka si pieski
tej rasy we Francji i USA. Co ciekawe, wanie we
Francji, maj przydomek psw terapeutycznych.
Dziki swojej ogromnie duej iloci energii i pozytywnych emocji jakimi si dziel z wacicielami,
s polecane do osb, ktre cierpi na depresj.
Musz przyzna, e gdy sama mam gorszy dzie,
Pan Kuleczko nie przejmuje mojego nastroju jak
dzieje si czsto w przypadku psw innych ras,
ale stara si mnie rozweseli i poprawi mi humor.
Z kolei w USA, czyli drugiej najwikszej kolonii
cotonw, s to psiaki wielu aktorw. Szczliw
posiadaczk braci Pana Kuleczko jest m.in. Meryl
Streep.
Jak szybko po urodzeniu Pan Kuleczko trafi
do Waszego domu?
Zwyczajowo po urodzeniu, psiak powinien
przebywa w hodowli jeszcze 8 tygodni. Nauczy
siwielu potrzebnych w pniejszym psim yciu
spraw i przej socjalizacj z ludmi. Pojechalimy
zobaczy hodowl i Pana Kuleczko po 4 tygodniach. Bylimy bardzo ciekawi i niecierpliwi,
chcielimy upewni si, e decyzja o zakupie
psa, jak podejmuje si na wiele lat, jest trafna.
Zgodnie z oczekiwaniami rasa nas zachwycia

i utwierdzilimy si w przekonaniu, e Pan Kuleczko jest zdecydowanie psiakiem, ktrego

chcielibymy w naszym domu. Hodowla bardzo
pozytywnie nas zaskoczya, wszystkie psiaki byy
zadbane i socjalizowane.
Czy Pan Kuleczko pi w ku?
Tak, cho musz przyzna, e walczyam z tym
procederem przez rok. Trzymaam si dzielnie,
ale przyszed taki dzie, kiedy ugiam si i od tej
pory pimy razem.
Jakie jeszcze s Wasze wsplne rytuay?
Dzie zaczynamy od porannego spaceru. Musz
przyzna, e podczas niego, pozwalam Panu Kuleczko by prawdziwym psiakiem, jestem otwarta
na jego pierwotne instynkty. Nawet troch dzikie.
Nie zabraniam mu wytarza si w czym koszmarnie brudnym jak np. kaua, czy boto. Powinien
sam unika tego typu rozrywek, ze wzgldu na
kolor swoich wosw, ale niestety sprawia mu to
wielk przyjemno To jednak osobisty rytua
Pana Kuleczko, ja go nie podzielam! Bardzo czsto
wsplnie podrujemy. Podczas wyjazdw Pan
Kuleczko uwielbia bawi si ze swojskimi psiakami na wsi i biega z nimi w sforze. Nie staram si
z niego zrobi typowego kanapowca. Z reszt on
sam nie chciaby si tylko wylegiwa.
Co daje Ci kontakt z psem?
Niedawno natknam si na swoje stare zapiski,
ktre powstay w czasach, kiedy jeszcze nie
byam opiekunk Pana Kuleczko. Przeczytaam
tam i przypomniaam sobie, jak wielkim marzeniem byo dla mnie posiadanie psa i opiekowanie
si nim. Dopiero teraz widz, e Pan Kuleczko
wypeni swojego rodzaju pustk w moim yciu.
Nie wyobraam sobie, eby nie byo go ze mn.
Wprowadza do mojego ycia ogromn dawk
pozytywnej energii. Kadego dnia Pan Kuleczko
przypomina mi o tym, e jest spenionym marzeniem.
Rozmawiaa: Dorota Szulc-Wojtasik
Zdjcia: Magdalena Winiewska-Krasiska

znani
psiarze i kociarze

10

Kcik
konesera

Akcesoria dla wymagajcych czworonogw

CAZO Design for Pets to dynamicznie
rozwijajca si marka, ktra zrodzia
si z wielopokoleniowego zamiowania
do zwierzt. Pasja do czworononych
przyjaci wywodzi si z rodzinnych
tradycji zaoyciela marki CAZO Design
for Pets, ktremu od zawsze towarzyszya troska o dobro zwierzt. Wieloletnie dowiadczenie w brany weterynaryjnej oraz zoologicznej pozwala
tworzy tej wyjtkowej marce produkty,
ktre znajduj odbiorcw na caym
wiecie.

Jaki asortyment dla psw a jaki dla kotw

marka CAZO posiada w swojej ofercie?
W chwili obecnej nasze portfolio liczy kilkaset
produktw dla psa i kota i z kadym miesicem
jest ono powikszane. W naszej ofercie obok
legowisk, materacy, domkw w neutralnych
stonowanych barwach, dostpne s rwnie
produkty o unikalnym ksztacie, w zaskakujcych
poczeniach kolorystycznych, nabijane punkowymi wiekami lub zdobione mienicymi si
kamieniami. Poza legowiskami, stanowicymi
idealny element wyposaenia nawet najbardziej
eleganckiego wntrza, znajdziecie Pastwo
w ofercie CAZO serie legowisk zaprojektowanych
z myl o psach strujcych. Modele OUTDOOR
zostay wykonane z nowoczesnych materiaw,
odpornych na cieranie
i wilgo,

dziki czemu wietnie sprawdz si w ogrodzie,

suc naszym czworonogom przez dugi czas.
Cho nasz najwiksz pasj jest tworzenie
niepowtarzalnych legowisk, nie zapominamy
rwnie o pozostaych potrzebach naszych pupili,
dlatego w ofercie CAZO Design for Pets znajduje
si ogromna ilo transporterw, szelek, smyczy,
obroy, zabawek oraz akcesoriw codziennego
uytku dla psa i kota.
Do kogo kierowane s Wasze produkty?
Nasze produkty kierowane s do najbardziej
wymagajcych klientw poszukujcych oryginalnych form a take wyjtkowych zestawie kolorystycznych. Satysfakcja naszych klientw jest
dla nas bezcenna dlatego podczas projektowania
nowych serii produktw tak uwanie obserwujemy aktualne trendy panujce na wiatowym
rynku zoologicznym. Ponadto inspiracji do
projektowania nowych kolekcji poszukujemy
podczas zagranicznych podry oraz w sztuce
i architekturze.
Jakie elementy skadaj si na design marki
CAZO?
Zgodnie z dewiz marki CAZO Design for Pets,
szczegln wag przykadamy do spjnoci
stylistycznej naszych produktw. W oparciu
o t ide powstay cae serie produktw zadedykowane dla naszych czworononych przyjaci.
Uzupenieniem zestaww skadajcych si
z domkw, legowisk, materacy i transporterw,
s szelki, smycze i obroe marki CAZO. Szeroka
gama tych produktw zaspokoi gusta nawet
najbardziej wymagajcych nabywcw, albowiem obok linii economy marka CAZO proponuje
Pastwu akcesoria wykonane z organicznej
baweny oraz naturalnej skry. Dla wielbicieli
prostych wzorw polecamy klasyczne kolory
i proste fasony, natomiast amatorom awangardy proponujemy szelki, smycze i obroe
nabijane wiekami bd akcesoria w stylu glamour, rozwietlone krysztakami, obsadzonymi
w mikkim welurze.

NASZ
EKSPERT

Na pytania
odpowiada
Pawe Fornal,
prezes CAZO
Design for Pets

Jaka jest misja marki Cazo Design for Pets?

Najprociej okreli to jednym zdaniem, ktre towarzyszy nam od samego pocztku dziaalnoci:
CAZO Design for Pets to marka poszukujca inspiracji do tworzenia ekskluzywnych produktw,
ktre sprostaj oczekiwaniom nawet najbardziej
wymagajcych klientw caego wiata.
Dlaczego Wasza marka wzbudza pozytywne
emocje?
Od samego pocztku cay zesp CAZO Design
for Pets zdaje sobie spraw, e rozbawiony
szczliwy pupil to take szczliwy jego
waciciel dlatego na kadym etapie wdraania
nowoci produktowych dbamy o to aby nasza
oferta bya idealnie dopasowana do kadego
odbiorcy. Dymy do tego, aby nasze produkty daway rado naszym czworononym
przyjacioom, ale take dbamy o to aby cieszyy
swoim unikalnym designem oczy wacicieli oraz
otaczajce ich spoeczestwo.

www.cazo.eu

Najlepsza karma
opracowana specjalnie
dla kadego kota

Opakowania 400g

PYTAJ O PRODUKTY
PROMOCYJNE
info@euro-premium.pl

E-SYSTEM

www.euro-premium.pl

1+1 GRATIS

info@katzmenu.pl

www.katzmenu.pl

ul. Brzeziska 19L, 03-075 Warszawa

Infolinia (51) 262 76 76

e-mail: info@euro-premium.pl; info@katzmenu.pl

Region wschodni

strona: w
 ww.euro-premium.pl; www.katzmenu.pl

tel. 512 627 676

Region zachodni

tel. 507 40 60 77

12

Identyfikacja
psw i kotw

Dlaczego chip
Polska jest niestety krajem przepenionych schronisk dla zwierzt. Psy i koty trafiaj
tam z powodu braku wyobrani i braku odpowiedzialnoci ze strony ich opiekunw.
Odpowiedzialny waciciel wie, e nawet wyszkolony i spokojny na co dzie pies
moe przestraszy si niespodziewanego haasu i uciec. Warto zabezpieczy si na
kad ewentualno tak, aby nasz psiak po nieprzyjemnej przygodzie wrci do domu
cay i zdrowy. Mikrochip jest w chwili obecnej jedynym urzdzeniem pozwalajcym
na identyfikacj zwierzcia niezalenie od okolicznoci w jakich go znajdziemy.
Pozwala on na natychmiastowe odczytanie danych osobowych waciciela czworonoga
i zwrcenie go opiekunom.
Zacznijmy od pocztku. Znajdujemy bkajce si, bezdomne zwierz na ulicy.
Co powinnimy zrobi?
Przede wszystkim powinnimy zobaczy, czy nie
ma na sobie obroy i adresatki. Warto sprawdzi
dokadnie, gdy czasami waciciele pisz swoje
dane na obroach od wewntrznej strony.
Jeli nie znajdziemy podobnego oznakowania
zewntrznego, kolejnym krokiem jest udanie
si do lecznicy weterynaryjnej. Tam bdziemy
mogli sprawdzi czy psiak ktrego znalelimy
nie ma wszczepionego mikrochipa. Jeli udamy
si od razu do lecznicy istnieje dua szansa,
e skrcimy w ten sposb drog zwierzaka do
swojego opiekuna. Lekarz weterynarii skanuje
chip i po odczytaniu jego numeru automatycznie
sprawdza w specjalnej bazie jaki jest adres jego
opiekunw. Moemy wtedy skontaktowa si
z nimi i odda im psiaka, bez koniecznoci udawania si z nim do schroniska. Warto zauway,
e posiadanie swoich danych w bazach wikszych
jak np. Safe Animal zwiksza szans na odnalezienie zwierzaka, poniewa to wanie do nich ma
dostp wikszo lekarzy.
Co powinnimy zrobi w wypadku, jeli okazao
si, e psiak nie ma mikrochipa, lub nie mamy
moliwoci sprawdzenia tego?
Wtedy powinnimy zgosi spraw do stray
miejskiej, oraz zatelefonowa do najbliszego
schroniska dla zwierzt. Pamitajmy jednak
o tym, e telefonowa do stray moemy jedynie
w chwili, kiedy ju zapiemy psa. Dyspozytorzy
nie przyjmuj zgosze w ktrych nie moemy
okreli dokadnego pooenia zwierzaka. Psiak
w danej chwili moe znajdowa si obok nas,
a za kilkanacie minut kiedy patrol przyjedzie
na miejsce, uciec kilka kilometrw dalej. Jeli
zdecydujemy si na zatrzymanie znalezionego zwierzaka tymczasowo w naszym domu,
najlepiej abymy zgosili jego znalezienie do
pobliskich lecznic weterynaryjnych, ogosili wraz
ze zdjciem na portalach spoecznociowych,
oraz take poinformowali stra miejsk.
W jaki sposb schronisko moe poredniczy
w odnalezieniu opiekuna znalezionego
zwierzaka?
Ogoszenie o znalezionym psie, mona zamieci
na naszej tablicy na profilu schroniska na
Facebooku, najlepiej przedtem sfotografowa
zwierzaka, bo wiele z nich nie ma cech charakterystycznych i waciciel nie zorientuje si,
e to o jego psiaka chodzi. Ogoszenia s weryfikowane co kilka godzin, tak wic informacja
o zaginiciu naszego czworonoga pojawia si
w internecie bardzo szybko. Jeli otrzymujemy
zgoszenie telefoniczne, oczywicie staramy si
szuka psiaka zaginionego wrd zwierzt ktre
przyjechay do nas w ostatnim czasie. Wolontariusze take bardzo aktywnie wczaj si
w poszukiwania zaginionych zwierzakw.
Jeli nie mamy warunkw, aby przechowa

NASZ
EKSPERT

Na pytania odpowiada
Grzegorz Sandomierski
kierownik biura adopcji
i przyj zwierzt
w Schronisku dla
Bezdomnych Zwierzt
na Paluchu w Warszawie

znalezionego psa u siebie, moemy przywie

go do schroniska. Wtedy pomimo, e znajduje
si on pod nasz opiek, warto, aby znalazca
rozwiesi ogoszenia w pobliu miejsca znalezienia psa, w kilku lecznicach weterynaryjnych,
na blokach mieszkalnych. Opiekun, ktrego psiak
zagin szuka bowiem swojego podopiecznego
rnymi metodami. Nie kady ma dostp do
portali spoecznociowych, bdzie wic szuka
wydrukowanych ogosze. Warto posuy si
wszelkimi sposobami.
Co powinnimy zrobi, jeli nasz zwierzak
zagin w nieprzewidzianych okolicznociach?
Wtedy podejmujemy podobne dziaania, znajdujemy si po ich drugiej stronie. Tak wic podstaw
jest zatelefonowanie do stray miejskiej, poinformowanie schroniska, obdzwonienie lecznic
weterynaryjnych, moemy napisa ogoszenie
ze zdjciem i rozwiesi je w okolicy zaginicia.
Warto szuka swojego pupila na stronach
internetowych i portalach spoecznociowych.
Najbardziej w takim wypadku liczy si czas. Tak
wic wane jest, aby powysze dziaania podj
jak najszybciej. Wtedy mamy najwiksz szans
na odnalezienie czworonoga.
W jaki sposb dziaa schronisko kiedy trafiaj
do niego zaginione czworonogi?
Jeli ju zwierzak znajdzie si pod naszymi
skrzydami, najpierw badamy go czytnikiem
mikrochipw. Zakadamy mu specjaln kart,
w ktrej znajduje si jego opis, data przybycia
do schroniska itp. Wykonujemy take niezbdne
badania weterynaryjne i szczepienia. Nastpnie
umieszczamy go w boksie, gdzie czeka na
odnalezienie swojego opiekuna, a niestety czsto,
w wypadku jeli jego waciciele nie zdoaj go
odnale, nowy dom. Kady zwierzak po przybyciu do schroniska odbywa obowizkow
dwutygodniow kwarantann. Oczywicie jeli
w midzyczasie znajdzie si jego opiekun, po
zweryfikowaniu dokumentw, moe zabra go
od razu do domu. Jeli nie posiadamy adnych
dokumentw powiadczajcych e to nasz psiak,
moemy okaza jego zdjcia, sprawdzamy take
reakcj zwierzaka na widok opiekuna.

Dieta monobiakowa z czym to si je?

Zwierzta, podobnie jak ludzie cierpi na
choroby cywilizacyjne. Aby prawidowo
je leczy musimy upewni si, z jakim
czynnikiem chorobotwrczym mamy
do czynienia. Bardzo czsto mylonymi
przez opiekunw czworonogw s alergia,
oraz nietolerancja pokarmowa. Pomocna
w dowiedzeniu si z jaki chorob mamy
do czynienia, a take w jej leczeniu,
bdzie dieta monobiakowa, zbilansowana w oparciu o jedno i tylko jedno rdo
biaka. Jeli nasze czworonogi maj objawy alergii pokarmowej, po odpowiednio przeprowadzonych obserwacjach,
moemy dobra dla nich karm, ktra
nie zawiera biaka powodujcego alergi.
Na czym polega rnic pomidzy alergi,
a nietolerancj pokarmow? W jaki sposb
mog si manifestowa te problemy?
Po pierwsze nie nazwabym alergii chorob
cywilizacyjn a raczej chorob dietozalen
dopki nie poznamy bezporedniego udziau
czy wspudziau dodatkowych czynnikw
rodowiskowych, moemy mwi raczej o zalenoci midzy czynnikami ywieniowymi, a pojawiajcymi si objawami choroby. W przypadku
zwierzt towarzyszcych rnica midzy alergi
pokarmow, a nietolerancj pokarmow jest
zasadnicza i czsto mylona przez opiekunw.
Alergia pokarmowa to specyficzna immunologiczna
odpowied organizmu na kontaktow reakcj
z alergenem biakiem, mniejszymi polipeptydami czy lipoproteinami. Czsto alergenem jest
specyficzna budowa biaka wystpujca w danym
jego rdle. Std przykadowo przekonanie

o alergennoci biaka kurczaka czy wieprzowiny

tylko czy jest to zasadne w kadym przypadku?
Uwaa si, e reakcj immunologiczn powoduje
przejciowy lub powtarzajcy si w pewnych
odstpach czasu kontakt z antygenem, a nie staa
jego obecno w karmie co utrudnia dodatkowo
prawidow diagnoz. Objawami alergii pokarmowej s najczciej objawy skrne oraz rzadziej
objawy ze strony przewodu pokarmowego, ktre
mog ale nie musz towarzyszy objawom skrnym;
czsto zapalenie ucha zewntrznego moe by
powodem alergii pokarmowej. W przypadku nadwraliwoci zwierz reaguje bez objaww
immunologicznych na pewien specyficzny skad
diety (obecno mikroorganizmw i ich toksyn,
reakcja farmakologiczna na obecno substancji
dodatkowych w karmie) lub w wyniku niedoboru
jakiego enzymu (przykadowo laktazy). Reakcj
organizmu jest najczciej biegunka.
Co to jest dieta monobiakowa i jaki s wskazania do jej stosowania?
Dieta monobiakowa to jak sama nazwa mwi dieta
zbilansowana w oparciu o jedno i tylko jedno rdo
biaka. Jeeli pies lub kot wykazuje objawy alergii
pokarmowej, bazujc na wczeniejszych obserwacjach, mona dobra tak karm, ktra gwarantuje brak obecnoci biaka powodujcego alergi.
Wydaje si, e ten trend w produkcji karm jest
alternatyw do kosztownego w produkcji biaka
hydrolizowanego. W wypadku tego specyficznego rodzaju biaka, czsteczki w wyniku hydrolizy
enzymatycznej zostay pocite na takiej wielkoci polipeptydy i peptydy ktre nie s widoczne
dla komrek ukadu immunologicznego w przewodzie pokarmowym i nie powoduj objaww
alergii pokarmowej. Poza tym karma bazujca
na jednym rdle biaka wpisuje si w zalecenia

Poradnik
dietetyczny

NASZ
EKSPERT
Na pytania
odpowiada
dr Jacek Wilczak
z Zakadu Dietetyki
w Katedrze Nauk
Fizjologicznych
SGGW w Warszawie

dietetyczne diety eliminacyjnej i jest wietn

alternatyw dla opiekuna czworonoga, ktry moe
si upewni, czy objawy po spoyciu danego biaka
s objawami alergii pokarmowej. W wielu przypadkach s one czsto bdnie interpretowane.
Jakie zagroenia mog wystpi w wypadku
psa, u ktrego zdiagnozowano alergi pokarmow, jeli waciciel nie zastosuje odpowiedniej diety?
Przede wszystkim konsekwencj alergii pokarmowych jest dysfunkcja ukadu odpornociowego,
problemy skrne wcznie ze widem, ktre
nieleczone mog prowadzi do powstawania ran,
ograniczenie wchaniania skadnikw odywczych
oraz i chyba przede wszystkim pogarszaj komfort
ycia psa lub kota a przez to i opiekuna. Jeeli
alergia pokarmowa zostanie potwierdzona, nieodpowiedzialnym byoby stosowanie karmy, ktra
w swoim skadzie zawiera biako uczulajce zwierz.
Z drugiej strony producent moe wiadomie lub
niewiadomie ukrywa pochodzenie wszystkich
surowcw wykorzystanych w produkcji karmy.
Pozostaje nam wtedy wyprbowa karm monobiakow i obserwowa reakcj swojego zwierzcia
pamitajc jednak o tym, e objawy alergii pokarmowej mog objawi si po duszym czasie.

13

Veterinar y E x c l u s i v e

KOLEKCJA
ZDROWIA