STRATEGIA BEZPIECZESTWA NARODOWEGO

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa 2007

Wstp ............................................................................................................................ 3
1. Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie
bezpieczestwa.......................................................................................................... 4
1.1. Interesy narodowe............................................................................................... 4
1.2. Cele strategiczne ................................................................................................ 5
2. Uwarunkowania bezpieczestwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej ................. 6
2.1. Szanse dla bezpieczestwa................................................................................ 7
2.2. Wyzwania i zagroenia bezpieczestwa ............................................................. 8
3. Koncepcja bezpieczestwa narodowego. Cele i zadania sektorowe....................... 10
3.1. Bezpieczestwo zewntrzne............................................................................. 10
3.2. Bezpieczestwo militarne.................................................................................. 14
3.3. Bezpieczestwo wewntrzne ............................................................................ 15
3.4. Bezpieczestwo obywatelskie........................................................................... 16
3.5. Bezpieczestwo spoeczne ............................................................................... 16
3.6. Bezpieczestwo ekonomiczne .......................................................................... 17
3.7. Bezpieczestwo ekologiczne ............................................................................ 19
3.8. Bezpieczestwo informacyjne i telekomunikacyjne........................................... 20
4. System Bezpieczestwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej ........................... 21
4.1. Strategiczne kierunki transformacji systemu bezpieczestwa narodowego ...... 21
4.2. Podsystem kierowania bezpieczestwem narodowym ..................................... 22
4.3. Podsystemy wykonawcze ................................................................................. 23
Zakoczenie ................................................................................................................ 36

Wstp
1.
W pierwszej dekadzie nowego stulecia Rzeczpospolita Polska jest krajem
bezpiecznym. Zawdzicza to gbokim przemianom geopolitycznym, ktre dokonay
si w Europie w kocu dwudziestego wieku. Polacy w sposb szczeglny przyczynili
si do ich zainicjowania. Ruch Solidarnoci", odwoujcy si do wartoci
chrzecijaskich, ktre uksztatoway cywilizacj europejsk oraz idei suwerennoci
narodw i niepodlegoci pastw, odmieni Europ. W wyniku rozpadu bloku pastw
komunistycznych, przekrelony zosta jej sztuczny podzia na cz woln
i zniewolon. Przystpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. spowodowao
korzystn zmian midzynarodowych uwarunkowa jej bezpieczestwa. Polska staa
si podmiotem wspksztatujcym proces integracji europejskiej.
2.
Polska dobrze wykorzystaa t najlepsz od dziesicioleci midzynarodow
koniunktur. Wraz z innymi pastwami Europy rodkowej przystpia do Organizacji
Traktatu Pnocnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, stajc si czci zachodniej
wsplnoty wolnych narodw. Zdoaa zagwarantowa sobie nienaruszalno granic
i integralno terytorium, a Polacy odzyskali moliwo stanowienia o swoim bycie
oraz uzyskali szanse cywilizacyjnego rozwoju i penego uczestnictwa w europejskiej
i globalnej spoecznoci midzynarodowej.
3.
W yciu narodw, podobnie jak w yciu jednostek, nic nie jest dane raz na
zawsze. Porzdek midzynarodowy nie jest zastyg, niewzruszaln form. Rozwj
sytuacji midzynarodowej, cho wspczenie korzystny, niesie ze sob nowe
wyzwania. Trzeba je umie trafnie odczytywa i skutecznie stawia im czoa. Ich
zmienno i dynamika zmusza pastwa i narody do staego wysiku. Podstawowym
zadaniem i gwn trosk kadego pastwa i jego obywateli jest zapewnienie sobie
bezpieczestwa w warunkach zrwnowaonego rozwoju.
4.
Prezentowany dokument jest wyrazem nowego podejcia do sprawy
bezpieczestwa narodowego. Okrela on interesy narodowe i formuuje cele
strategiczne w zgodzie z aktem rangi najwyszej, jakim jest Konstytucja RP. Jest
wyrazem troski konstytucyjnych organw pastwa o zapewnienie Polsce i Polakom
bezpieczestwa i jednoczenie okrela formy narodowego wysiku w tej dziedzinie.
Urzeczywistnienie zawartych w nim kierunkw dziaa jest obowizkiem wadz
Rzeczypospolitej Polskiej i caego spoeczestwa. Taki wysiek zapewni Polsce
bezpieczestwo dzisiaj i w przyszoci oraz pozycj na arenie midzynarodowej na
miar jej aspiracji.
5.
Strategia
Bezpieczestwa
Narodowego
Rzeczypospolitej
Polskiej,
skorelowana ze strategiami sojuszniczymi - Koncepcj Strategiczn NATO
i Europejsk Strategi Bezpieczestwa - stanowi podstaw do opracowania
wykonawczych dyrektyw strategicznych, a w szczeglnoci Polityczno-Strategicznej
Dyrektywy Obronnej RP, strategii poszczeglnych dziedzin bezpieczestwa
narodowego, strategicznych planw reagowania obronnego i zarzdzania
kryzysowego oraz wieloletnich programw transformacji systemu bezpieczestwa
pastwa, w tym programw pozamilitarnych przygotowa obronnych i programw
rozwoju si zbrojnych.

1. Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej

w dziedzinie bezpieczestwa
6.
Polska jest suwerennym i demokratycznym pastwem w Europie rodkowej
o znaczcym potencjale demograficznym, politycznym, wojskowym i ekonomicznym.
Pragnie realizowa swoje interesy narodowe i aspiracje obywateli do bezpiecznego
i godnego ycia w pokojowym i ustabilizowanym otoczeniu. Tworzy warunki dla
osigania dobrobytu przez swoich obywateli przy poszanowaniu prawa
i demokratycznych wartoci. Zarazem chce wnie wkad do utrwalenia wsplnych
wartoci i rozwoju mechanizmw wsppracy w ramach Unii Europejskiej,
w przestrzeni euroatlantyckiej i w skali globalnej, celem zagwarantowania trwaego
bezpieczestwa wiatowego.
7.
Dzi Polska dziaa w zoonym i rozbudowanym rodowisku
midzynarodowym. Jako pastwo czonkowskie silnych politycznie, militarnie
i gospodarczo organizacji Sojuszu Pnocnoatlantyckiego i Unii Europejskiej staje
si coraz bardziej liczcym si uczestnikiem wsppracy midzynarodowej.
Czonkostwo w NATO i UE oraz sojusz ze Stanami Zjednoczonymi zapewniy Polsce
wysoki poziom bezpieczestwa i stay si jednym z podstawowych gwarantw jej
rozwoju wewntrznego i pozycji midzynarodowej.
8.
Rzeczpospolita Polska, bdc pastwem granicznym NATO i UE, zajmuje
wane miejsce w europejskim rodowisku bezpieczestwa, a jej terytorium stanowi
obszar o istotnym znaczeniu strategicznym.
9.
Czonkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w UE spowodowao poszerzenie
i ewolucj pojcia interesu narodowego oraz potrzeb umocnienia tosamoci
narodowej i europejskiej Polski i jej obywateli w zjednoczonej Europie. Celowi temu
suy maj dziaania ukierunkowane na wzrost identyfikacji obywateli z pastwem
oraz rozwj wszechstronnej i rwnoprawnej integracji, opartej na poszanowaniu
wsplnych wartoci demokratycznych i spoecznych.

1.1. Interesy narodowe

10.
Podstawowe interesy narodowe s niezmienne i oparte na caociowej
koncepcji bezpieczestwa pastwa, uwzgldniajcej aspekty polityczno-militarne,
ekonomiczne,
spoeczne
i
ekologiczne.
Interesy
narodowe
wynikaj
z fundamentalnych i niezmiennych wartoci Polski, a ich realizacja stanowi dla
pastwa i jego mieszkacw potrzeb nadrzdn. Zgodnie z Konstytucj RP nale
do nich: zapewnienie niepodlegoci, nienaruszalnoci terytorialnej, wolnoci,
bezpieczestwa, poszanowania praw czowieka i obywatela, a take zachowanie
dziedzictwa narodowego oraz ochrona rodowiska naturalnego w warunkach
zrwnowaonego rozwoju.
11.
Interesy narodowe mona podzieli na trzy grupy: ywotne, wane oraz inne
istotne. ywotne interesy narodowe Rzeczypospolitej Polskiej wi si
z zapewnieniem przetrwania pastwa i jego obywateli. Obejmuj potrzeb
zachowania niepodlegoci i suwerennoci pastwa, jego integralnoci terytorialnej
i nienaruszalnoci granic; zapewnienia bezpieczestwa obywateli, praw czowieka
i podstawowych wolnoci, a take umacniania demokratycznego porzdku
politycznego. Ich realizacja to bezwzgldny priorytet polskiej polityki bezpieczestwa.
4

12.
Do wanych interesw narodowych Polski naley zagwarantowanie trwaego
i zrwnowaonego rozwoju cywilizacyjnego oraz gospodarczego kraju, stworzenie
warunkw do wzrostu dobrobytu spoeczestwa, do rozwoju nauki i techniki oraz do
naleytej ochrony dziedzictwa narodowego i tosamoci narodowej, a take
rodowiska naturalnego.
13.
Inne istotne interesy narodowe Polski s zwizane z deniem do
zapewnienia silnej pozycji midzynarodowej pastwa oraz moliwoci skutecznego
promowania polskich interesw na arenie midzynarodowej. Do istotnych interesw
naley rwnie umacnianie zdolnoci dziaania i skutecznoci najwaniejszych
instytucji midzynarodowych, w ktrych Polska uczestniczy, jak rwnie rozwj
stosunkw midzynarodowych opartych na poszanowaniu prawa oraz efektywnej
wsppracy wielostronnej zgodnie z celami i zasadami okrelonymi w Karcie
Narodw Zjednoczonych.
14.
Realizacja interesw narodowych oraz wynikajcych z nich celw odbywa si
w ramach dziaa wewntrznych pastwa oraz w jego relacjach z otoczeniem
zewntrznym. Zdolno Polski do skutecznego dziaania na zewntrz jest
uwarunkowana jakoci wewntrznego adu politycznego, gospodarczego
i spoecznego.

1.2. Cele strategiczne

15.
Cele strategiczne wynikaj z interesw bezpieczestwa i rozwoju
Rzeczypospolitej Polskiej, bdcej czonkiem NATO i Unii Europejskiej, a take
z rosncych wspzalenoci midzy pastwami i gospodarkami, jak rwnie coraz
intensywniejszymi kontaktami midzy jednostkami i spoeczestwami.
16.
Nadrzdnym celem strategicznym Rzeczypospolitej Polskiej jest zapewnienie
korzystnych i bezpiecznych warunkw realizacji interesw narodowych poprzez
eliminacj zewntrznych i wewntrznych zagroe, redukowanie ryzyka oraz
odpowiednie oszacowanie podejmowanych wyzwa i umiejtne wykorzystywanie
pojawiajcych si szans. Za gwne cele strategiczne naley uzna:
-

zapewnienie niepodlegoci i nienaruszalnoci terytorialnej Rzeczypospolitej

Polskiej oraz suwerennoci w decydowaniu o wewntrznych sprawach ycia
narodu, jego organizacji oraz ustroju pastwa;
stworzenie warunkw rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego, decydujcych
o moliwociach dziaania narodu i pastwa;
zapewnienie moliwoci korzystania przez obywateli z konstytucyjnych wolnoci,
praw czowieka i obywatela oraz stworzenie bezpiecznych warunkw do
godziwego ycia obywateli i rozwoju caego narodu, w wymiarze materialnym
i duchowym;
zapewnienie moliwoci aktywnego ksztatowania stosunkw w otoczeniu
midzynarodowym i zdolnoci skutecznego dziaania poprzez obron interesw
narodowych i promowanie wizerunku wiarygodnego uczestnika stosunkw
midzynarodowych, a take realizacji zobowiza sojuszniczych, stanowicych
o wiarygodnoci Polski;
zapewnienie bezpieczestwa, ochrony i opieki nad obywatelami polskimi
przebywajcymi poza granicami kraju;

promocja polskiej gospodarki i wspieranie polskich przedsibiorcw oraz budowa

prestiu Polski w otoczeniu midzynarodowym;
zapewnienie poczucia bezpieczestwa prawnego obywateli Rzeczypospolitej
Polskiej;
ochron duchowego i materialnego dziedzictwa narodowego (bogactw
naturalnych, majtku indywidualnego obywateli i zbiorowego majtku
narodowego) oraz zapewnienie moliwoci jego bezpiecznego rozwijania we
wszystkich sferach aktywnoci narodowej, w tym zwaszcza ekonomicznej,
spoecznej i intelektualnej;
ochron rodowiska naturalnego i ochron przed skutkami klsk ywioowych,
a take katastrof spowodowanych poprzez dziaalno czowieka;
zapewnienie szerokiego dostpu do informacji, podniesienie poziomu edukacji
narodowej oraz stworzenie silnego zaplecza naukowo-badawczego, poczonego
z potencjaem wytwrczym, poprawiajcym konkurencyjno gospodarki.

17.
W ramach realizowanej polityki bezpieczestwa powysze cele przekadane
s na zadania i konkretne dziaania, stosownie do uwarunkowa, uwzgldniajc
potrzeby i moliwoci ich wykonania samodzielnie lub z innymi partnerami.

2. Uwarunkowania bezpieczestwa narodowego Rzeczypospolitej

Polskiej
18.
Na bezpieczestwo Polski oddziauj przede wszystkim procesy i zjawiska
w jej otoczeniu w regionie, w Europie i w ramach wsplnoty euroatlantyckiej.
Znaczcy wpyw na bezpieczestwo ma dynamika stosunkw w Sojuszu
Pnocnoatlantyckim i Unii Europejskiej. Czonkostwo Polski w UE stwarza warunki
sprzyjajce jej rozwojowi gospodarczemu i postpowi cywilizacyjnemu, jednoczenie
przyczyniajc si do zwikszenia bezpieczestwa kraju.
19.
W wymiarze globalnym kluczow rol odgrywaj Stany Zjednoczone, ktre s
gwarantem bezpieczestwa midzynarodowego. Ich pozycja ulega jednak pewnemu
osabieniu na skutek trudnoci zwizanych z operacj w Iraku i wojn z terroryzmem.
Korzystnym zjawiskiem jest poprawa stosunkw transatlantyckich oraz zblienie
pogldw
sojusznikw
w
najwaniejszych
kwestiach
bezpieczestwa
midzynarodowego, zwalczania terroryzmu i powstrzymania proliferacji broni
masowego raenia.
20.
Federacja Rosyjska, wykorzystujc koniunktur na surowce energetyczne,
intensywnie zabiega o umocnienie swojej pozycji w wymiarze ponadregionalnym.
Rosyjskim deniom do zacienienia kontaktw z wybranymi pastwami zachodnimi
towarzyszy wprowadzanie selektywnych ogranicze i dyskryminowanie niektrych
czonkw NATO i UE.
21.
Niekorzystnym zjawiskiem jest pogarszanie si bezpieczestwa na Bliskim
i
rodkowym Wschodzie
na
skutek
umacniania
si
wpyww si
fundamentalistycznych, zagroe aktami terrorystycznymi, destabilizacji Iraku
i Afganistanu oraz nuklearnych ambicji Iranu. Fundamentalizm islamski oddziauje
rwnie negatywnie na sytuacj w pastwach Azji i Afryki, a take w niektrych
pastwach europejskich.

22.
Wzrasta znaczenie ekonomicznego wymiaru bezpieczestwa, zwaszcza
bezpieczestwa energetycznego. Do zwikszenia zagroe w tej dziedzinie
przyczynia si wykorzystywanie przez niektre pastwa zasobw surowcw
energetycznych jako instrumentw nacisku politycznego oraz narastanie rywalizacji
o pozyskanie nonikw energii. Jednoczenie ronie przekonanie o potrzebie
midzynarodowego
wspdziaania
dla
zapewnienia
bezpieczestwa
energetycznego, poszukiwania alternatywnych rde energii i powstrzymania
niekorzystnych zmian klimatu ziemi.
23.
Siy militarne wielu pastw w coraz wikszym stopniu bior udzia
w zwalczaniu zagroe o charakterze asymetrycznym, w misjach pokojowych oraz
operacjach stabilizacyjnych. rdem zagroenia s podmioty pozapastwowe,
czsto trudne do zidentyfikowania oraz nierozwizane konflikty regionalne i lokalne,
ktre s katalizatorami napi obejmujcych swym zasigiem rozlege obszary.
rdem zagroenia s take pastwa upade, ktre nie s w stanie kontrolowa
swego terytorium. Ich suwerenno ma charakter jedynie formalny, sprzyjajcy
rozwojowi terroryzmu i przestpczoci zorganizowanej. Kontynent afrykaski jest
wyniszczany przez lokalne wojny i konflikty a take epidemi HIV/AIDS, co powoduje
masowe migracje do krajw rozwinitych. Wzrasta groba katastrof ekologicznych,
maleje dostpno wody pitnej.
24.
Dystans rozwojowy midzy poszczeglnymi regionami wiata ulega
powikszeniu, co przyczynia si do wzrostu napi w stosunkach
midzynarodowych. Tym niekorzystnym tendencjom towarzyszy narastanie poczucia
wspodpowiedzialnoci za losy wiata oraz przekonanie, e walka z zagroeniami
i wyzwaniami wymaga wsplnych dziaa. Instytucje midzynarodowe dysponuj
jednak ograniczonymi moliwociami adaptacji do zmieniajcych si uwarunkowa
i sprostania wyzwaniom.

2.1. Szanse dla bezpieczestwa

25.
Polska jest pastwem dobrze umocowanym w strukturach europejskich
i euroatlantyckich. Jestemy aktywnym i solidarnym czonkiem NATO oraz
tworzcych si europejskich struktur obronnych. W polskim interesie ley, aby Sojusz
Pnocnoatlantycki pozosta instrumentem zbiorowej obrony pastw czonkowskich,
adaptujc jednoczenie swe zdolnoci cywilne i wojskowe do zwalczania nowych
zagroe. Interesom polskim suy umacnianie transatlantyckiej wsplnoty,
zacienianie stosunkw midzy Stanami Zjednoczonymi i Uni Europejsk,
zwaszcza ich kooperatywnoci oraz komplementarnoci w dziedzinie
bezpieczestwa. Polsce, jako bliskiemu sojusznikowi Stanw Zjednoczonych, zaley
na umacnianiu zaangaowania tego pastwa w Europie, jako siy gwarantujcej
bezpieczestwo i stabilizujcej relacje polityczno - militarne na kontynencie.
26.
Integracja Unii Europejskiej stwarza warunki dla rozwijania stosunkw
z partnerami w oparciu o wsplnot wartoci i interesw. Biorc udzia
w ksztatowaniu procesu integracji Polska ma wpyw na jego wymiar funkcjonalny
i instytucjonalny. Uzyskane dziki czonkostwu w Unii Europejskiej dogodne warunki
polityczne i ekonomiczne wykorzystywane s do zmniejszenia rnic w poziomie
rozwoju midzy Polsk a czoowymi pastwami wiata zachodniego. Przynaleno

do Unii Europejskiej stwarza nowe moliwoci oddziaywania na arenie

midzynarodowej oraz przyczynia si do umocnienia pozycji Polski w wiecie.
27.
Dynamika procesw demokratyzacji i transformacji gospodarczej w Europie
rodkowej, Wschodniej i Poudniowej oraz wola wielu pastw tego regionu zblienia
z Sojuszem Pnocnoatlantyckim i Uni Europejsk przyczyniaj si do umocnienia
pokoju i stabilizacji na kontynencie europejskim. Wspierajc te procesy, zwaszcza
w stosunkach z Ukrain, Modow oraz pastwami Bakanw Zachodnich i Kaukazu
Poudniowego, Polska rozwija partnersk wspprac z tymi pastwami w celu
wzmocnienia ich de do demokratycznego rozwoju. Pozytywny wpyw na
umocnienie bezpieczestwa Polski miaaby demokratyzacja Biaorusi.

2.2. Wyzwania i zagroenia bezpieczestwa

28.
W perspektywie dugofalowej bezpieczestwo Polski w znacznej mierze
zaley od zdolnoci pastwa do stawienia czoa wyzwaniom, ktre wykraczaj poza
tradycyjnie rozumiane zagroenia bezpieczestwa. Wyzwania te s konsekwencj
sprzonych ze sob procesw politycznych, ekonomiczno - spoecznych,
demograficznych i ekologicznych o zasigu czsto wykraczajcym daleko poza
granice kraju. O zdolnoci Polski do stawienia im czoa zadecyduje zasig i przebieg
procesu zmniejszania dystansu technologicznego midzy Polsk a rozwinitymi
pastwami europejskimi.
29.
W tym kontekcie niepokj budz zmiany demograficzne w Polsce,
a szczeglnie charakter i skala migracji z Polski do innych pastw w poszukiwaniu
pracy i lepszych warunkw ycia, a take malejcy przyrost naturalny
i w konsekwencji starzenie si spoeczestwa. Dugofalowo spowoduje to
niekorzystne przeksztacenia struktury spoecznej, ktre mog prowadzi do
zaamania systemu emerytalnego. Ponadto zwikszajce si rnice w zamonoci
i poziomie ycia obywateli oraz dystans midzy poszczeglnymi regionami Polski
mog wywoa napicia, przyczyniajc si do zmniejszenia spjnoci spoeczestwa.
Malejcy poziom zastpowalnoci pokole spowoduje, e aby utrzyma tempo
rozwoju gospodarczego, Polska i inne kraje UE bd musiay w perspektywie
dugookresowej przyjmowa znaczne iloci imigrantw. Wymusi to konieczno
wypracowywania skutecznych polityk i dziaa wczajcych nowo przybyych do
spoeczestw poszczeglnych krajw, z penym poszanowaniem ich odrbnoci
kulturowej i religijnej, aby unikn negatywnych zjawisk obserwowanych w niektrych
krajach Europy Zachodniej. Pogbiajce si dysproporcje w poziomie ycia
pomidzy pastwami UE a innymi obszarami wiata, jak rwnie niestabilna sytuacja
polityczna i konflikty zbrojne, mog sta si przyczyn masowych ruchw
migracyjnych. Zagroeniem dla Polski moe by nielegalna migracja, a zwaszcza jej
zorganizowane formy.
30.
Do wyzwa o charakterze wewntrznym naley zaliczy konieczno
dokoczenia transformacji polskiego systemu prawnego, ze szczeglnym
uwzgldnieniem prawa wasnoci i wynikajcych z tego konsekwencji. Wyzwaniem
pozostaje rwnie poprawa stanu infrastruktury, w szczeglnoci stworzenie
nowoczesnej sieci transportowej, telekomunikacyjnej i sieci sucej do przesyu
i magazynowania nonikw energii. Niezbdne jest zwikszenie sprawnoci struktur
8

administracyjnych w celu optymalnego wykorzystania moliwoci rozwojowych, ktre

oferuje uczestnictwo w Unii Europejskiej i w innych instytucjach midzynarodowych.
31.
Wrd zagroe bezpieczestwa o charakterze zewntrznym najwiksze
znaczenie ma uzalenienie polskiej gospodarki od dostaw surowcw energetycznych
- ropy naftowej i gazu ziemnego - z jednego rda. Aby przeciwdziaa temu
zagroeniu naley dy do zapewnienia alternatywnych rde energii
i zrnicowanego zaopatrzenia w surowce energetyczne. Niezbdna jest nie tylko
dywersyfikacja dostaw, ale i zwikszanie zdolnoci kraju do reagowania na
niekorzystne zmiany na rynku, w tym rwnie poprzez zacienienie wspdziaania
w ramach NATO i UE.
32.
Potencjalnym zagroeniem dla interesw Polski byoby zaamanie procesu
integracji europejskiej na skutek powrotu pastw do podejmowania dziaa wycznie
przez pryzmat interesw narodowych oraz ambicji traktowania UE jako przeciwwagi
dla Stanw Zjednoczonych, a take niezdolnoci UE do kreowania wsplnej polityki.
Zagroeniem byoby take osabienie wizw czcych wsplnot transatlantyck,
co spowodowaoby oddalanie si od siebie pastw pooonych po obu brzegach
Atlantyku.
33.
Niekorzystnym zjawiskiem dla Polski byoby umocnienie porzdkw
autorytarnych na kontynencie oraz nasilenie si postaw konfrontacyjnych. Pewien
potencja destabilizujcy kryj w sobie napicia w Naddniestrzu i na Kaukazie
Poudniowym, ktre wci czekaj na trwae rozwizania pokojowe. Nie w peni
uregulowane s take kwestie sporne na Bakanach, aczkolwiek obecnie
niebezpieczestwo powrotu do otwartego konfliktu jest niewielkie.
34.
Zagroeniem dla Europy, w tym i dla Polski, jest zorganizowany terroryzm
midzynarodowy. Polska musi si liczy z moliwoci dziaa skierowanych
przeciwko niej w zwizku z udziaem w kampanii antyterrorystycznej. Nie mona
wykluczy akcji odwetowych bdcych konsekwencj prowadzonych przez NATO
lub UE operacji stabilizacyjnych i pokojowych. Szczeglnym zagroeniem dla
polskich podmiotw, realizujcych zadania poza granicami pastwa, s dziaania
zbrojne
prowadzone
przez
ugrupowania
terrorystyczne
na
obszarze
odpowiedzialnoci Polskich Kontyngentw Wojskowych.
35.
Obecny poziom zintegrowania wiatowego ycia ekonomicznego oraz rynkw
finansowych powoduje, i gwatowne zmiany i kryzysy zachodzce nie tylko
w najbliszym otoczeniu Polski, ale i w innych rejonach wiata, mog oddziaywa
negatywnie na stabilno, konkurencyjno i moliwoci rozwojowe polskiej
gospodarki, a tym samym i bezpieczestwo pastwa.
36.
Zagroeniem dla Polski jest rwnie zorganizowana przestpczo
midzynarodowa. Wynika ono z tranzytowego pooenia Polski oraz charakteru
i sposobw dziaania midzynarodowych grup przestpczych. Przystpienie Polski
do penej realizacji Ukadu z Schengen, a co za tym idzie, zniesienie kontroli
granicznej na odcinkach wewntrznej granicy UE, moe skutkowa ograniczeniem
barier dla przepywu osb poszukiwanych, utrudnieniem przeciwdziaania
zagroeniom terrorystycznym, a take uatwieniem wwozu na teren Polski odpadw
zanieczyszczajcych rodowisko, substancji odurzajcych z pastw UE, w ktrych
dozwolone jest ich posiadanie czy te nielegalnym wywozem z Polski dbr kultury.

Innym zagroeniem moe by oddziaywanie w cyberprzestrzeni, skierowane

w systemy i sieci teleinformatyczne infrastruktury krytycznej. Skutkiem takich dziaa
mog by zarwno straty materialne, jak i sparaliowanie istotnych sfer ycia
publicznego.
37.
Polska moe podlega rwnie zagroeniom o charakterze ekologicznym,
bdcym nastpstwem niewaciwego wykorzystania postpu technicznego
i technologicznego oraz naruszenia rwnowagi pomidzy czowiekiem a przyrod.
Zagroenia te mog by take zwizane z potencjalnymi awariami przestarzaych
elektrowni atomowych, handlem materiaami rozczepialnymi, ze skadowaniem
i transportem materiaw radioaktywnych, substancji chemicznych i odpadw
organicznych, z awariami rurocigw transportujcych rop naftow i paliwa.

3. Koncepcja bezpieczestwa narodowego. Cele i zadania

sektorowe
38.
Warunkiem osignicia celw strategicznych jest wykorzystanie caego
zakresu dostpnych instrumentw i dziaa politycznych, gospodarczych,
wojskowych i dyplomatycznych. Zacieranie si rnic midzy wewntrznymi
i zewntrznymi aspektami bezpieczestwa narodowego wymaga caociowego
podejcia. Naley przy tym maksymalnie wykorzysta szanse, jakie stwarza
czonkostwo Polski w NATO i Unii Europejskiej oraz partnerstwo ze Stanami
Zjednoczonymi. Trzeba konsekwentnie realizowa dziaania, umacniajce
bezpieczestwo pastwa i jego obywateli oraz polepszajce warunki rozwoju
spoeczestwa. Nale do nich w szczeglnoci:
-

wzmacnianie suwerennoci politycznej i ekonomicznej Polski,

zapewnienie wzrostu dobrobytu spoeczestwa i poprawy jakoci ycia obywateli,
unowoczenianie si zbrojnych i rozwijanie ich zdolnoci wspdziaania
z armiami sojuszniczymi,
umacnianie midzynarodowej pozycji i wizerunku Polski oraz zwikszanie jej
udziau w ksztatowaniu rodowiska midzynarodowego.

39.
Realizacja celw i zada strategicznej koncepcji bezpieczestwa narodowego
bdzie si odbywa z wykorzystaniem dziaa politycznych, gospodarczych,
wojskowych i innych przedsiwzi, angaujcych administracj publiczn,
organizacje pozarzdowe i obywateli.

3.1. Bezpieczestwo zewntrzne

40.
Obowizkiem pastwa jest konsekwentne zabieganie o tworzenie jak
najkorzystniejszego midzynarodowego otoczenia kraju i umacnianie jego
midzynarodowej pozycji, wizerunku i prestiu. Naley tworzy i rozwija zdolnoci
do osigania narodowych celw strategicznych w dziedzinie bezpieczestwa
w bezporednim ssiedztwie, przestrzeni europejskiej, euroatlantyckiej i globalnej,
a take tworzy warunki dla umacniania skutecznych powiza i mechanizmw
wsplnotowych i sojuszniczych. Naley wspiera procesy transformacyjne w Europie
Wschodniej i Poudniowej. W wymiarze globalnym, gwnym zadaniem jest rozwj
przyjaznych stosunkw z partnerami i przeciwdziaanie negatywnym skutkom
konfliktw, dysproporcji rozwojowych i narusze midzynarodowego porzdku
prawnego.

10

41.
Sojusz Pnocnoatlantycki jest dla Polski najwaniejsz form wsppracy
wielostronnej w polityczno-wojskowym wymiarze bezpieczestwa oraz filarem
stabilnoci na kontynencie, a take gwn paszczyzn stosunkw transatlantyckich.
Priorytetem pozostaje zwikszanie zdolnoci NATO do penienia jego podstawowych
funkcji
zbiorowej
obrony
oraz
tworzenia
paszczyzny
konsultacji
midzysojuszniczych w razie zagroenia. Polska w peni popiera wszechstronny
rozwj potencjau Sojuszu w zakresie zapobiegania kryzysom oraz prowadzenia
operacji stabilizacyjnych. Uznaje rwnie potrzeb doskonalenia zdolnoci Sojuszu
do zwalczania zagroe nietradycyjnych, w tym spowodowanych przez terroryzm
i inne zagroenia asymetryczne oraz niebezpieczestw wynikajcych z proliferacji
broni masowego raenia. Polska opowiada si za kontynuowaniem transformacji
wojskowej NATO. Popiera selektywne zaangaowanie w misje stabilizacyjne na
obszarze pozaeuropejskim, jednak pod warunkiem zachowania przez Sojusz
wiarygodnego potencjau i penej zdolnoci do zbiorowej obrony pastw
czonkowskich, jak rwnie uwzgldnienia wpywu pozaeuropejskiej aktywnoci
NATO na przebieg, tempo oraz koszty modernizacji i transformacji si zbrojnych
sojusznikw, w tym Polski.
42.
Polska bdzie zabiega o zwikszenie roli NATO jako forum strategicznego
dialogu transatlantyckiego. Wzmocni to wizi sojusznicze oraz przyczyni si do
zwikszenia spoistoci NATO. Uznaje przy tym, uwzgldniajc sojusznicz dyskusj
na temat nowej koncepcji strategicznej, e zmiany dokonujce si w misjach NATO
powinny znale w tej koncepcji odzwierciedlenie. Polska bdzie te aktywnie
uczestniczy w innych dziaaniach na rzecz umocnienia spoistoci Sojuszu, w tym
w harmonizowaniu interesw pastw czonkowskich na arenie midzynarodowej oraz
deniu do zmniejszenia dystansw technologicznych midzy sojusznikami.
Partnerstwo z Rosj powinno suy zwikszeniu zaangaowania tego kraju we
wspprac transatlantyck, w ponoszenie odpowiedzialnoci za bezpieczestwo
i stabilno regionu, a tym samym suy zwikszeniu skutecznoci NATO.
Szczegln wag bdzie przywizywa do rozwijania wszechstronnej wsppracy
Sojuszu i Unii Europejskiej. Jako cz sojuszniczego systemu obronnego, Polska
bdzie rzetelnie wykonywa swe zobowizania oraz aktywnie uczestniczy
w prowadzonych przez NATO operacjach.
43.
Polska popiera rozwj wsppracy Sojuszu z pastwami partnerskimi, uznajc
j za istotny czynnik wzmacniajcy bezpieczestwo caego obszaru
euroatlantyckiego, a take wpywajcy stabilizujco na rejony Morza rdziemnego
i Bliskiego Wschodu. Opowiada si za umacnianiem Rady Partnerstwa
Euroatlantyckiego i Partnerstwa dla Pokoju, a take za dalszym rozwojem Dialogu
rdziemnomorskiego oraz Stambulskiej Inicjatywy Wsppracy. Priorytetowym
zadaniem pozostaje utrzymanie zainteresowania Sojuszu rozwojem stosunkw
z jego partnerami z Europy Wschodniej i z Zakaukazia. Polska uznaje wyjtkow
wag wsppracy NATO z Rosj i bdzie aktywnie uczestniczy w jej pogbianiu.
Partnerstwo z Rosj powinno suy wikszemu zaangaowaniu tego kraju we
wspprac euroatlantyck, sprzyjajc umocnieniu bezpieczestwa i stabilnoci
regionu. Szczeglnie intensywnie Polska bdzie dziaa na rzecz pogbiania
wszechstronnej wsppracy z Ukrain i Gruzj.
44.
Czonkostwo w Unii Europejskiej w istotnym stopniu determinuje podstawy
bezpieczestwa Polski. Radykalnie zwikszyo moliwoci realizacji polskiej polityki
bezpieczestwa i zdolnoci oddziaywania midzynarodowego. Wzmocnio pozycj
11

Polski w wiecie, ale jednoczenie spowodowao wzrost jej odpowiedzialnoci za

ksztat porzdku midzynarodowego. Dziki takim instrumentom, jak: Wsplna
Polityka Zagraniczna i Bezpieczestwa, Europejska Polityka Bezpieczestwa
i Obrony, Jednolity Rynek Europejski, wsplna polityka handlowa, Fundusz
Spjnoci oraz inne mechanizmy wspierania rozwoju, wsppraca w zakresie
sdownictwa i spraw wewntrznych, udzia Polski w UE wpywa pozytywnie na
bezpieczestwo i moliwoci rozwojowe pastwa we wszystkich wymiarach ycia
politycznego, gospodarczego i spoecznego. Zarazem bezpieczestwo Polski
w coraz wikszym stopniu stanowi integraln cz bezpieczestwa UE. Polska
winna opowiada si za pogbianiem procesw integracyjnych w Unii przy
zachowaniu spoistoci i solidarnoci jej czonkw. Polska bdzie aktywnie
uczestniczy w dziaaniach sucych tym celom, w tym w ksztatowaniu nowych
form instytucjonalnych integracji i jej podstaw traktatowych. Szczeglnie wanym
zadaniem dla Polski jest uzgodnienie w ramach Unii Europejskiej solidarnych
mechanizmw bezpieczestwa energetycznego, majcych na celu udzielenie
wszelkiej niezbdnej pomocy w przypadku zagroenia lub naruszenia
bezpieczestwa energetycznego ktregokolwiek z Pastw Czonkowskich.
45.
W interesie bezpieczestwa Polski jest umacnianie pozycji Unii w wiecie
i zwikszanie jej midzynarodowego zaangaowania zarwno w skali regionalnej, jak
i globalnej. Polska bdzie aktywnie uczestniczy w rozwoju Wsplnej Polityki
Zagranicznej i Bezpieczestwa, dc do zacieniania wsppracy pastw
czonkowskich, zbliania ich stanowisk i harmonizowania interesw oraz
wypracowania nowych instrumentw wsplnej polityki. Szczeglna uwaga
powicona bdzie dziaaniom na rzecz zwikszania aktywnoci Unii w Europie
Wschodniej, m.in. przez aktywny udzia w rozwoju Europejskiej Polityki Ssiedztwa.
Polska popiera zaangaowanie UE w agodzenie napi i rozwizywanie konfliktw
zwaszcza w najbliszym ssiedztwie Unii, w tym w Modowie, pastwach Kaukazu
Poudniowego i na Bakanach. Bdzie aktywnie uczestniczy w formuowaniu
i realizacji wsplnej polityki UE wobec innych regionw wiata, take w okrelaniu roli
Unii w stabilizacji Bliskiego Wschodu. Polska stopniowo zwikszy swj udzia
w pomocy rozwojowej UE, uznajc j za wany instrument przyczyniajcy si do
likwidacji rde wielu wspczesnych zagroe. Polska pozostanie zwolennikiem
dalszego rozszerzania UE, widzc w nim skuteczny sposb budowy stabilnoci
oglnoeuropejskiej.
46.
Polska opowiada si za rozwojem Europejskiej Polityki Bezpieczestwa
i Obrony. Wniesie znaczcy wkad w rozwj wojskowych i cywilnych zdolnoci UE
w zakresie reagowania kryzysowego. Bdzie stopniowo zwiksza zaangaowanie
w tworzenie europejskich si szybkiego reagowania, take przez udzia w tworzeniu
grup bojowych. Bdzie dy do realizacji pozostaych zamierze okrelonych przez
Europejski Cel Operacyjny 2010. Polska bdzie te wnosi znaczcy wkad ludzki
i materialny w organizowane przez Uni misje stabilizacyjne, pokojowe, humanitarne,
ratownicze i szkoleniowe. Opowiada si rwnie za dalszym rozwojem wsppracy
w zakresie przemysw obronnych, harmonizacji zakupw i wsplnych wojskowych
programw badawczych, a take za stopniow budow europejskiego rynku
uzbrojenia. Polska uznaje istotn rol Europejskiej Agencji Obrony w tych procesach.
Zarazem zdecydowanie popiera rozwj staej i zinstytucjonalizowanej wsppracy
w sprawach bezpieczestwa i obrony midzy NATO i UE, tak aby zapewni

12

komplementarno dziaa tych instytucji oraz maksymaln

wykorzystania pozostajcych w ich dyspozycji rodkw.

skuteczno

47.
Polska zabiega o dalszy rozwj wspdziaania w Unii w dziedzinach istotnych
dla bezpieczestwa wewntrznego, w tym sdownictwa i spraw wewntrznych,
zwalczania przestpczoci zorganizowanej i terroryzmu oraz przeciwdziaania innym
nietradycyjnym zagroeniom i wyzwaniom. Ze wzgldu na graniczne pooenie
Polski i jej ryche przystpienie do strefy Schengen, szczegln wag przywizuje si
do zacieniania wsppracy czonkw Unii w zakresie polityki imigracyjnej, azylowej
i ochrony granic przy zachowaniu kompetencji pastw czonkowskich. Czonkostwo
Polski w Unii stwarza take moliwoci zwikszenia bezpieczestwa granicy
pastwowej RP. Tworzone w ramach UE mechanizmy finansowe oraz wsppraca
w ramach agencji wsplnotowych zapewni dodatkowe wsparcie dla sub
ochraniajcych zewntrzne granice UE.
48.
Szczeglne znaczenie w polskiej polityce bezpieczestwa zachowuj stosunki
dwustronne ze Stanami Zjednoczonymi. Polska uznaje, i maj one strategiczny
charakter i bdzie zabiega o dalszy ich rozwj w duchu solidarnego
i zrwnowaonego partnerstwa. Polska bdzie dziaa na rzecz utrwalania
amerykaskiej obecnoci na kontynencie europejskim, take w wymiarze
pozamilitarnym. Rozbudowa wszechstronnej wsppracy bilateralnej z gwnym
sojusznikiem Polski powinna by czynnikiem umacniajcym wizi transatlantyckie,
pozytywnie wpywajcym na ksztat i jako wsppracy NATO z Uni Europejsk
i Stanami Zjednoczonymi.
49.
Polska rozwija intensywn wspprac i przyjazne stosunki ze wszystkimi
ssiadami. Wanym dla nas partnerem w polityce europejskiej jest Republika
Federalna Niemiec. Rozwizanie problemw we wzajemnych stosunkach bdzie
sprzyja zdynamizowaniu wsppracy w wymiarze dwustronnym i wielostronnym.
Polska bdzie dy do rozwoju rwnoprawnych i partnerskich stosunkw
z Federacj Rosyjsk, liczc na jej wspprac w rozwizywaniu trudnych spraw
obciajcych nasze relacje. Bdziemy utrwala dobre relacje z Litw i innymi
pastwami batyckimi, zarwno w kontaktach dwustronnych jak i na forum UE.
Wanymi partnerami s nasi poudniowi ssiedzi: Czechy, Sowacja i Wgry.
Uznajc znaczenie Ukrainy dla bezpieczestwa kontynentu europejskiego i regionu,
Polska bdzie zabiega o dalszy rozwj strategicznego partnerstwa z tym krajem
oraz o pogbienie zwizkw Ukrainy, a take Modowy, z instytucjami
euroatlantyckimi. Liczymy na przemiany demokratyczne na Biaorusi i zwizanie jej
ze wsplnot wiata zachodniego.
50.
Polska rozwija rwnie wspprac dwustronn i wielostronn z pozostaymi
pastwami Europy rodkowej i Wschodniej, widzc w niej szans na umocnienie
bezpieczestwa w tej czci kontynentu. Polska dy do zacienienia wsppracy
w ramach Trjkta Weimarskiego oraz Grupy Wyszehradzkiej, a take wspiera
rozwj innych instytucji subregionalnych, przyczyniajcych si do demokratyzacji
regionu oraz zwikszenia bezpieczestwa i stabilnoci. Szczeglna waga
przywizywana jest do stosunkw z pastwami, ktre przygotowuj si do
czonkostwa w Sojuszu Pnocnoatlantyckim i Unii Europejskiej lub te deklaruj
wol wstpienia do tych organizacji.

13

51.
Polska niezmiennie opowiada si za zachowaniem przewidzianej w Karcie
Narodw Zjednoczonych odpowiedzialnoci ONZ za utrzymanie pokoju
i bezpieczestwa midzynarodowego oraz umacnianiem roli penionej w tym
wzgldzie przez Rad Bezpieczestwa. Czynione s wysiki w celu adaptacji ONZ do
zmieniajcych si realiw midzynarodowych i do nowych wyzwa. Polska bdzie
si angaowa w podejmowane przez ONZ dziaania majce na celu rozwizywanie
konfliktw, a take zgasza kadry wojskowe, policyjne oraz cywilne do udziau
w operacjach pokojowych i stabilizacyjnych. Bdzie te dy do zwikszenia
skutecznoci ONZ w przeciwdziaaniu zagroeniom, ktre wynikaj z niedorozwoju
gospodarczego i nierozwizanych problemw spoecznych.
52.
Polska popiera rozwj prawa midzynarodowego i zapewnienie jego
powszechnego poszanowania. Bdzie zabiega o rozwj norm prawnych, ktre bd
skutecznymi narzdziami w zwalczaniu nowych zagroe, zwaszcza zwizanych
z proliferacj broni masowego raenia, terroryzmem i przestpczoci
zorganizowan oraz zjawiskiem pastw upadych. Polska bdzie udziela poparcia
umacnianiu odpowiedzialnoci pastw za ochron swoich obywateli. Bdzie te
wspiera inne dziaania na rzecz obrony praw czowieka i fundamentalnych wartoci,
a take wcza si w przedsiwzicia pomocowe oraz zabiega o rozwj dialogu
kultur i cywilizacji.
53.
Polska dziaa na rzecz powstrzymania proliferacji broni masowego raenia
oraz kontroli midzynarodowego handlu broni i materiaami podwjnego
zastosowania. Bdzie dba o skuteczno kontroli zbroje i rozbrojenia oraz rodkw
budowy zaufania i bezpieczestwa. Istotne znaczenie ma pena realizacja
obowizujcych porozumie midzynarodowych w tych dziedzinach. Wyzwanie dla
bezpieczestwa Polski stwarza wstrzymanie si innych pastw od realizacji tych
porozumie. Polska bdzie zabiega o dalszy rozwj wielostronnych mechanizmw
kontrolnych w tym zakresie, take przez poszukiwanie nowych, jeszcze bardziej
elastycznych i skutecznych rozwiza oraz instrumentw wspdziaania.
54.
Polska utrzyma swe zaangaowanie w prace Organizacji Bezpieczestwa
i Wsppracy w Europie, Rady Europy, Organizacji Wsppracy Gospodarczej
i Rozwoju oraz innych instytucji wielostronnych.

3.2. Bezpieczestwo militarne

55.
Nadrzdnym celem dziaa w obszarze bezpieczestwa militarnego jest
gotowo do obrony terytorium i niepodlegoci Polski oraz sojusznikw, eliminacja
zagroe o charakterze zbrojnym, a take przeciwdziaanie ewentualnym,
niekorzystnym zmianom rwnowagi wojskowej w regionie. Polska buduje swoj
polityk obronn w powizaniu z zasad solidarnoci i lojalnoci sojuszniczej.
Gotowo przyjcia z pomoc kademu czonkowi Sojuszu Pnocnoatlantyckiego
wzmacnia potencja odstraszania, zapewniajcy bezpieczestwo pastw
czonkowskich i NATO jako caoci.
56.
W dajcej si przewidzie perspektywie istnieje mae prawdopodobiestwo
wybuchu konfliktu zbrojnego na du skal. Bardziej prawdopodobne bd konflikty
o charakterze regionalnym oraz lokalnym, w ktrych Polska nie bdzie bezporednio
zaangaowana. Ich przebieg i skutki mog stwarza sytuacje kryzysowe, niosce
grob rozszerzenia si i przerodzenia w wojn. Polska musi by gotowa do
14

reagowania na kryzysy, ktre mog wywoa konflikty wymagajce realizacji zada

obronnych w wietle artykuu V Traktatu Waszyngtoskiego.
57.
Udzia Polski w obronie kolektywnej zgodnie z artykuem V Traktatu
Waszyngtoskiego oraz wspieranie polityki ONZ, NATO, UE w dziedzinie
reagowania kryzysowego i w dziaaniach stabilizacyjnych, wiza si bdzie
z potrzeb uwzgldnienia w planowaniu strategicznym rozszerzonego spektrum
zagroe, zwaszcza o charakterze asymetrycznym, oraz nowego kontekstu
technologicznego. Warunkami powodzenia operacji wojskowych bd przede
wszystkim: uzyskanie przewagi informacyjnej; uycie struktur zadaniowych si
zbrojnych, wyposaonych w nowoczeniejszy sprzt techniczny od sprztu
przeciwnika; zastosowanie zaawansowanych technologii w zakresie dowodzenia;
posiadanie moliwoci skutecznego raenia, dokonywania manewru i ochrony przed
raeniem przeciwnika; umiejtne stosowanie symetrycznej strategii wobec dziaa
przeciwnika, pene wykorzystanie zasobw logistycznych kraju oraz wsppracy
cywilno-wojskowej.

3.3. Bezpieczestwo wewntrzne

58.
Nadrzdnym celem dziaa pastwa w dziedzinie bezpieczestwa
wewntrznego jest utrzymanie zdolnoci do reagowania - odpowiednio do zaistniaej
sytuacji - w przypadku wystpienia zagroe bezpieczestwa publicznego oraz
bezpieczestwa powszechnego, zwizanych z ochron porzdku prawnego, ycia
i zdrowia obywateli oraz majtku narodowego przed bezprawnymi dziaaniami oraz
skutkami klsk ywioowych, katastrof naturalnych i awarii technicznych.
59.
Osignicie tego celu wymaga tworzenia spjnych przepisw prawnych,
ksztatowania postaw spoecznych, doskonalenia dziaalnoci wszystkich podmiotw
pastwowych i spoecznych, ktrych aktywno zwizana jest z bezpieczestwem
wewntrznym pastwa. Bdzie to moliwe poprzez zwikszenie efektywnoci
dziaania administracji publicznej oraz systematyczne podnoszenie poziomu
profesjonalizmu funkcjonariuszy i pracownikw instytucji pastwowych realizujcych
zadania w tej sferze funkcjonowania pastwa, a take upowszechnianie wiedzy
o zagroeniach bezpieczestwa wewntrznego pastwa.
60.
Wszelkie dziaania w zakresie zapewnienia odpowiedniego, akceptowanego
przez spoeczestwo, poziomu bezpieczestwa wewntrznego pastwa winny by
skierowane na realizacj zada w zakresie wdroenia systemu zarzdzania
kryzysowego, budowy Systemu Ochrony Ludnoci poprzez zapewnienie
funkcjonowania Systemu Ostrzegania i Alarmowania Ludnoci oraz Zintegrowanego
Systemu Ratowniczego, a take integracji i konsolidacji z dziaaniami NATO, UE
i ONZ oraz innych organizacji midzynarodowych, ktrych Polska, bd polskie
instytucje pastwowe s czonkiem. Pierwszy z nich dotyczy budowy nowoczesnego
zintegrowanego systemu zarzdzania kryzysowego. Drugi - integracji i konsolidacji
z dziaaniami NATO i UE oraz innych organizacji midzynarodowych, ktrych Polska,
bd polskie instytucje pastwowe s czonkiem.
61.
Ksztatujc bezpieczestwo wewntrzne, naley stale uwzgldnia moliwo
wystpienia zagroe terrorystycznych i przeciwdziaa ich ewentualnemu
powstaniu. Trzeba przy tym zapewnia prawidow mobilno, sprawn organizacj
oraz umiejtno waciwego zachowania si obywateli w przypadku wystpienia
15

realnego zagroenia terrorystycznego. Zagroenie to naley okrela w sposb

szeroki, majc na uwadze nie samo zagroenie atakiem, lecz wystpujce grupy
wsparcia, jego midzynarodowy charakter, rda finansowania, midzynarodowe
zaangaowanie kraju oraz techniczne metody realizacji. Dlatego te wanym
pozostaje prawidowe wspdziaanie sub i organw odpowiedzialnych za
przeciwdziaanie zagroeniom terrorystycznym oraz profesjonalizm w wykonywaniu
zada ustawowych. Ponadto naley zapobiega innym dziaaniom godzcym
w bezpieczestwo wewntrzne pastwa, w tym naruszajcym porzdek
konstytucyjny oraz promujcym totalitarne ideologie, nienawi rasow
i narodowociow.

3.4. Bezpieczestwo obywatelskie

62.
Nadrzdnym celem dziaa Rzeczypospolitej Polskiej jako demokratycznego
pastwa prawa jest zapewnienie wszystkim obywatelom poczucia bezpieczestwa
i sprawiedliwoci. Szczeglny nacisk naley pooy na usprawnienie
funkcjonowania sdw i prokuratury, skrcenie postpowa i zagwarantowanie
skutecznego
wykonania
orzecze.
Wanym
elementem
zapewnienia
bezpieczestwa obywatelom jest rwnie zagwarantowanie bezpieczestwa obrotu
gospodarczego, dziki uproszczeniu i uelastycznieniu procedur prawnych.
Konstytucyjne gwarancje ochrony praw i wolnoci bd w peni realizowane, gdy
instytucje wymiaru sprawiedliwoci stan si powszechnie dostpne, szybkie
w dziaaniu oraz przyjazne dla obywateli.

3.5. Bezpieczestwo spoeczne

63.
Praca i polityka spoeczna. Nadrzdnym celem dziaa pastwa
w
dziedzinie
bezpieczestwa
spoecznego
jest
zapewnienie
szybkiej
i odczuwalnej poprawy jakoci ycia obywateli. Wymaga to prowadzenia aktywnej
polityki spoecznej przede wszystkim radykalnego ograniczania sfery ubstwa
i zmniejszenia obszarw wykluczenia spoecznego poprzez wzrost realnych
dochodw wszystkich grup spoecznych oraz zmniejszenie stopy bezrobocia.
Dziaania instytucji pastwowych winny mie rwnie na celu zapobieenie
nadmiernemu rozwarstwieniu spoecznemu i polityk wyrwnywania rnic
w rozwoju spoecznym poszczeglnych regionw.
64.
Aktywna polityka spoeczna powinna rwnie zmierza do zapewnienia
wzrostu bezpieczestwa socjalnego obywateli. Priorytetami w tym zakresie bdzie
wzrost zatrudnienia, ze szczeglnym uwzgldnieniem aktywizacji grup spoecznych
znajdujcych si w trudnej sytuacji yciowej; wzrost integracji spoecznej
i doskonalenie systemu zabezpieczenia spoecznego; niwelowanie rnic
cywilizacyjnych pomidzy miastem i wsi; przeciwdziaanie niekorzystnym zmianom
demograficznym oraz migracji obywateli modego pokolenia.
65.
Nauka i edukacja. Polska dy do budowy spoeczestwa opartego na
wiedzy. W tym celu zabiega o wysok jako ksztacenia na wszystkich szczeblach
systemu edukacyjnego, podniesienie poziomu wiedzy oglnej w spoeczestwie, jak
rwnie o dalszy rozwj nauczania specjalistycznego, upowszechnianie wrd
obywateli innowacyjnoci i nowych technologii, a take wspieranie bada
naukowych. Przedmiotem wyjtkowej troski pastwa musi by system szkolnictwa

16

wyszego, a zwaszcza jego powizanie z rynkiem pracy, kierunkami rozwoju

gospodarki oraz potrzebami administracji publicznej.
66.
Aktywne i sprawne spoeczestwo. W zakresie zapewnienia
bezpieczestwa spoecznego priorytetowym zadaniem jest tworzenie w pastwie
warunkw zapewniajcych rozwj szeroko rozumianej bazy sportowej i zapewnienie
dostpu do niej jak najszerszym krgom spoeczestwa. Stay rozwj kultury
fizycznej i zwizanej z ni wiedzy o celowoci podnoszenia sprawnoci fizycznej,
a tym samym stanu zdrowia spoeczestwa, jest wanym czynnikiem wpywajcym
rwnie na bezpieczestwo narodowe. Naley promowa aktywno fizyczn, jako
szczeglny walor w szeroko pojmowanym systemie wartoci indywidualnych
i spoecznych, sucy wszechstronnemu rozwojowi czowieka.

3.6. Bezpieczestwo ekonomiczne

67.
Bezpieczestwo pastwa oraz jego stabilno musz mie trwae podstawy
gospodarcze. Silna i konkurencyjna gospodarka to jeden z podstawowych atutw
w polityce wewntrznej i zewntrznej, a take czynnik sucy umacnianiu narodowej
tosamoci. Przezwyciajca skutki wieloletniej degradacji, rozwijajca si
w szybkim tempie polska gospodarka decyduje o midzynarodowej pozycji pastwa.
68.
Energetyka. Priorytetem w zakresie polityki energetycznej jest zapewnienie
stabilnych i nieprzerwanych dostaw nonikw energii na podstawie
dugoterminowych kontraktw przy pomocy niezalenej infrastruktury przemysowej
bezporednio czcej rda dostaw (w tym zoa) z terytorium Polski. Dziaania
podejmowane w tym zakresie musz poczy interesy bezpieczestwa narodowego
z wymogami efektywnoci ekonomicznej. Polska strategia bezpieczestwa
energetycznego zakada cis wspprac z producentami gazu ziemnego i ropy
naftowej na Morzu Pnocnym i Szelfie Norweskim. Trwae poczenie Polski
gazocigami ze Skandynawi ley w interesie Polski i caej Europy, dla ktrej wane
s drogi transportu surowcw energetycznych na osi Pnoc-Poudnie. W t strategi
wpisuj si te projekty uruchomienia korytarza transportowego z regionu Morza
Kaspijskiego, przez Morze Czarne, do Polski i Europy rodkowej. Budowa terminala
LNG w winoujciu w poczeniu z realizacj projektu importu gazu rurocigiem
Baltic Pipe zapewni konieczn dywersyfikacj dostaw gazu ziemnego do Polski.
Bardzo wanym elementem bezpieczestwa energetycznego jest rwnie uzyskanie
przez Polsk czonkostwa w Midzynarodowej Agencji Energetycznej. Dodatkowo
due znaczenie ma wypracowanie wsplnego stanowiska w zakresie solidarnoci
energetycznej Unii Europejskiej co pozwoli na lepsz reakcj w sytuacjach
kryzysowych zwizanych z bezpieczestwem infrastruktury i dostaw nonikw
energii.
69.
W interesie bezpieczestwa narodowego Polski jest przeprowadzenie procesu
konsolidacji krajowej elektroenergetyki. Utworzenie w miejsce dotychczasowej,
rozdrobnionej i sabej struktury kilku duych grup kapitaowych pozwoli zwikszy
konkurencyjno tego sektora gospodarki i moe zapobiec jego przejciu przez
podmioty dziaajce na szkod bezpieczestwa pastwa. Niezbdny jest rozwj
alternatywnych sposobw uzyskiwania energii poprzez zwikszanie stopnia
wykorzystania rde odnawialnych i alternatywnych. Ponadto Polska zamierza
zainicjowa w najbliszych latach program rozwoju energetyki jdrowej oraz dokona
prby wdroenia programu czystych technologii wykorzystania wgla. Za
17

szczeglnie wane naley uzna rozwj i wdraanie technologii energooszczdnych

i podnoszcych wydajno wykorzystania energii w przemyle i budownictwie.
Wanym zadaniem pozostaje poprawa stanu technicznego krajowej infrastruktury,
rozbudowa jej zdolnoci przesyowych, zwikszenie wydajnoci obiektw dystrybucji
paliw i energii, a take zwikszenie zdolnoci do magazynowania nonikw energii
pierwotnej oraz utrzymywania rezerw strategicznych ropy naftowej i gazu ziemnego.
70.
Finanse. Polityka budetowa w zakresie finansw publicznych zapewni
stabilno nakadw na wydatki zwizane z zagwarantowaniem bezpieczestwa
narodowego oraz trwaego rozwoju gospodarczego. Wymaga to przede wszystkim
utrzymania rwnowagi budetowej oraz zaduenia wewntrznego i zagranicznego
na odpowiednim, bezpiecznym poziomie. Pastwo musi stworzy warunki
umoliwiajce stabilne obroty patnicze z zagranic, w tym szczeglnie dy do
osigania i utrzymywania trwaej rwnowagi bilansu patniczego i naleytej swobody
przepyww kapitaowych. Stan finansw pastwa powinien gwarantowa cigy
napyw zagranicznych inwestycji bezporednich. Konieczne jest rwnie
odpowiedzialne dysponowanie rezerwami walutowymi. Polska bdzie kontynuowa
swoje zaangaowanie w pracach midzynarodowych instytucji finansowych
i gospodarczych.
71.
Przemysowy potencja obronny. Istotnym elementem gospodarczej sfery
bezpieczestwa Polski jest rozwj przemysu obronnego. Wymaga on uwzgldnienia
charakteru i intensywnoci powiza z pozostaymi gaziami gospodarki oraz
z moliwociami naukowo-technicznymi. Musi pozostawa w symbiozie z potrzebami
obronnymi, okrelonymi w programach modernizacji si zbrojnych, a take by
w zgodzie z przyjtymi zobowizaniami sojuszniczymi w NATO. Trzeba dy do
zagwarantowania udziau krajowego przemysu obronnego w dugoterminowych
kontraktach
zbrojeniowych
o
znaczeniu
strategicznym
oraz
zabiega
o maksymalizacj korzyci pyncych dla przedsibiorstw. Za istotne uznaje si
zapewnienie napywu do Polski innowacyjnych technologii oraz rozwj powiza
kapitaowych midzy rodzimymi i zagranicznymi przedsibiorstwami. Do szczeglnie
wanych zagadnie naley obrt towarami i usugami o znaczeniu strategicznym
oraz zapewnienie bezpieczestwa technologicznego. Uwzgldniajc dziaania
prowadzone w ramach UE, naley usprawnia narodowy system kontroli eksportu
tych towarw, technologii i usug.
72.
Polska bdzie zmierza do zwikszenia udziau wasnego przemysu
obronnego w midzynarodowej kooperacji, a zwaszcza w programach rozwojowobadawczych. Szczegln rol w tych wysikach odegra aktywno Polski
w Europejskiej Agencji Obrony, jak i w realizacji programw NATO. W tym celu
niezbdne jest podjcie dziaa na rzecz zwikszenia konkurencyjnoci przemysu
obronnego oraz rozwj jego zdolnoci eksportowych. Kontynuacji wymaga jego
restrukturyzacja i dalsza konsolidacja oraz denie do cilejszego powizania
z zapleczem naukowo-technicznym i prowadzonymi w kraju badaniami. Polska
bdzie dy do stworzenia systemu kompleksowego wsparcia dla sektora
obronnego, w celu zagwarantowania jego stabilnego finansowania, zgodnego
z wymogami wsplnego rynku UE.
73.
Infrastruktura transportowa i cznoci. Nieodzowne jest uksztatowanie
i rozwj, zrwnowaonego pod wzgldem spoecznym, ekonomicznym
i ekologicznym, krajowego sektora transportu, osadzonego na nowoczesnych
18

sieciach zapewniajcych efektywn, terytorialn i gaziow integracj dziaalnoci

transportowej,
niezbdn
dla
osignicia
wysokiego
poziomu
jakoci
i bezpieczestwa usug transportowych. Wymaga to midzy innymi: budowy sieci
autostrad i drg ekspresowych, przystosowania drg krajowych do europejskiej
normy naciskowej dla pojazdw ciarowych oraz zdecydowanej poprawy stanu
utrzymania ogu drg; modernizacji linii kolejowych z zastosowaniem nowoczesnych
systemw sterowania ruchem kolejowym, rozwoju szybkich linii kolei
konwencjonalnych przystosowanych do przewozw pasaerskich oraz rozpoczcia
wdraania systemu kolei duych prdkoci; rozwoju sieci lotnisk i lotniczych
urzdze naziemnych oraz modernizacji infrastruktury portowej poprawiajcej dostp
do portw i jako eglugi; tworzenia ldowo-morskich acuchw transportowych,
m.in. dla obsugi transportu intermodalnego; przyspieszenia integracji transportu
miejskiego, m.in. poprzez modernizacj wzw komunikacyjnych oraz infrastruktury
i taboru tramwajowego, a take szybkiej kolei aglomeracyjnej. Priorytetow rang
bd miay dziaania suce integrowaniu polskiej sieci transportowej, zarwno
z infrastruktur UE, jak rwnie z infrastruktur oglnoeuropejsk. Potrzebne
inwestycje wymagaj wysokiego poziomu finansowania transportu, a tym samym
efektywnego wykorzystania przeznaczanych na te cele rodkw krajowych oraz
unijnych. Zintensyfikowania wymaga rwnie budowa sieci cznoci specjalnej
niezbdnej dla skutecznego funkcjonowania systemu zarzdzania i reagowania
kryzysowego, a take Zintegrowanego Systemu Ratowniczego.
74.
Naley kontynuowa rozwj nowoczesnej, zintegrowanej struktury cznoci
elektronicznej, ktra byaby odporna na awarie i potencjalne ataki przestpczoci
cybernetycznej. Bdzie to wymaga naleytego wspdziaania waciwych resortw
i agend, a take podmiotw prywatnych.

3.7. Bezpieczestwo ekologiczne

75.
Nadrzdnym celem dziaa pastwa w obszarze bezpieczestwa
ekologicznego jest zapewnienie obywatelom warunkw do lepszego ycia
w zdrowym rodowisku poprzez ochron przyrody, w tym stymulowanie procesw
zrwnowaonego rozwoju.
76.
Osignicie tego wymaga bdzie w szczeglnoci penego wdroenia
standardw europejskich w sferze polityki ekologicznej, a zwaszcza
w odniesieniu do kompletnoci i stabilnoci regulacji prawnych, spjnoci
i efektw dziaa w zakresie monitoringu i kontroli, zakresu i efektw dziaa
edukacyjnych oraz opracowywania i realizowania przez grupy i organizacje
pozarzdowe projektw na rzecz ochrony rodowiska. W gospodarce naley tak
ksztatowa makroekonomiczne wskaniki, aby sprzyjay one przyblianiu rozwoju
kraju do modelu rozwoju zrwnowaonego. Finansowanie ochrony rodowiska
bdzie realizowane ze rde oraz za pomoc mechanizmw okrelonych w Polityce
Ekologicznej Pastwa.
77.
Polska bdzie kontynuowa dziaania na rzecz ochrony rodowiska, tak aby
zachowywa rwnowag przyrodnicz oraz trwao podstawowych procesw
przyrodniczych w biosystemie. Szczeglnie wanymi zadaniami s poprawa
czystoci wd, zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, zapobieganie degradacji
gleb, a take ograniczanie ryzyka wystpienia katastrof ekologicznych, wywoanych
przyczynami naturalnymi bd spowodowanych przez czowieka oraz minimalizacja
19

ich skutkw poprzez rozwj ratownictwa chemicznego i ekologicznego. Realizacji

tych zada posuy kompleksowa polityka ekologiczna zgodna w swych zaoeniach
z odpowiednimi regulacjami i programami UE oraz prowadzona z wykorzystaniem
rodkw wasnych i unijnych. Polska bdzie nadal angaowa si w regionaln
i globaln wspprac midzynarodow na rzecz ochrony rodowiska, w tym
w przeciwdziaanie efektowi cieplarnianemu.

3.8. Bezpieczestwo informacyjne i telekomunikacyjne

78.
Naley skutecznie zapobiega prbom destrukcyjnego oddziaywania na
infrastruktur telekomunikacyjn pastwa poprzez redukowanie jej podatnoci na to
oddziaywanie, minimalizowanie skutkw ewentualnych atakw oraz przywrcenie
w krtkim czasie stanu penej jej funkcjonalnoci.
79.
Naley tworzy i rozwija dugofalowe plany ochrony kluczowych systemw
teleinformatycznych przed uzyskiwaniem dostpu do danych przez podmioty do tego
niepowoane, zakcaniem normalnego ich funkcjonowania, kradzie tosamoci
i sabotaem. Trzeba stale ocenia moliwoci wtargnicia do systemw
teleinformatycznych, przygotowa moliwe formy odpowiedzi na ataki oraz rozwija
metody ewaluacji poniesionych strat informacyjnych. Priorytetem pastwa bdzie
wspieranie narodowych programw i technologii informacyjnych.
80.
Zwalczanie zagroe rzdowych systemw teleinformatycznych i sieci
telekomunikacyjnych ma na celu przeciwdziaanie przestpczoci komputerowej oraz
innym wrogim dziaaniom wymierzonym w infrastruktur telekomunikacyjn, w tym
zapobieganie atakom na elementy tej infrastruktury. Szczeglne znaczenie ma
ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub przekazywanych w postaci
elektronicznej. Wanym zadaniem jest opracowanie i wdroenie przejrzystych zasad
dostpu uprawnionych organw pastwa do treci przesyanych drog elektroniczn.
Wymaga to cigego dostosowywania przepisw prawa telekomunikacyjnego, by
- mimo szybkiego postpu technologicznego - stale odpowiaday wspczesnym
realiom, uwzgldniajc bezpieczestwo Polski.
81.
Zapewnienie naleytego poziomu bezpieczestwa telekomunikacyjnego
wymaga rozwoju rodkw zapobiegania zakceniom, jakie mog wystpi w tej
sferze, a take zwikszania zdolnoci do koordynacji procesw dochodzeniowych
w
ramach
instytucji
posiadajcych
elementy
rzdowej
infrastruktury
telekomunikacyjnej. Wyznaczone suby bd podejmowa odpowiednie dziaania
samodzielnie lub wsplnie z analogicznymi strukturami w innych pastwach,
zwaszcza krajach czonkowskich NATO i UE, a take z producentami i dostawcami
urzdze informatycznych oraz oprogramowania, krajowymi operatorami
telekomunikacyjnymi, dostawcami usug internetowych, orodkami badawczymi
i szkoleniowymi. Szczegln uwag naley zwraca na zapewnienie bezawaryjnego
funkcjonowania infrastruktury informatycznej systemu bankowego. Polska powinna
w penym moliwym wymiarze uczestniczy w pracach NATO nad przeciwdziaaniem
prbom destrukcji infrastruktury informacyjnej pastwa.
82.
Krytycznym dla bezpieczestwa pastwa jest zapewnienie systemu cznoci
dla administracji rzdowej, si zbrojnych i innych kluczowych instytucji pastwowych,
opartego
na
najnowoczeniejszych
technologiach
telekomunikacyjnych
i najwyszych standardach bezpieczestwa. Pastwo polskie powinno jak
20

najszybciej zbudowa wasny system cznoci satelitarnej, wykorzystujc w tym celu

przyznane geostacjonarne pozycje orbitalne.

4. System Bezpieczestwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej

4.1. Strategiczne kierunki transformacji systemu bezpieczestwa
narodowego
83.
Rozwj sprawnego, wydajnego, waciwie zorganizowanego systemu
bezpieczestwa pastwa pozostaje podstawowym zadaniem polskiej polityki
bezpieczestwa. Na system ten skadaj si wszystkie odpowiedzialne za
bezpieczestwo w wietle Konstytucji RP i waciwych ustaw organy oraz instytucje
nalece do wadz ustawodawczych, wykonawczych i sdowniczych, w tym
Parlament, Prezydent RP, Rada Ministrw i centralne organy administracji rzdowej.
Wanymi jego elementami s siy zbrojne oraz suby i instytucje rzdowe
zobowizane do zapobiegania i przeciwdziaania zagroeniom zewntrznym,
zapewnienia bezpieczestwa publicznego, prowadzenia dziaa ratowniczych oraz
ochrony ludnoci i mienia w sytuacjach nadzwyczajnych, a take - w zakresie
przewidzianym w Konstytucji RP i waciwych ustawach - wadze samorzdowe oraz
inne podmioty prawne, w tym przedsibiorcy tworzcy potencja przemysowoobronny.
84.
Leca u podstaw niniejszej strategii caociowa wizja bezpieczestwa,
odpowiadajca wspczesnym realiom midzynarodowym oraz charakterowi
zagroe i wyzwa, a take wiadczca o woli maksymalizacji rezultatw dziaa na
rzecz bezpieczestwa pastwa i jego obywateli, wskazuje na potrzeb
podejmowania przez Polsk wysikw w kadej sferze ycia spoecznego. Rodzi to
konieczno rozwoju zdolnoci do koordynacji i integracji wysikw podejmowanych
przez poszczeglne organy, instytucje i suby pastwowe. Dlatego wyjtkowo
pilnym zadaniem jest nadanie Systemowi Bezpieczestwa Narodowego RP
charakteru w peni zintegrowanej, spjnej i uporzdkowanej caoci. Suy temu
bdzie wypracowanie mechanizmw kompleksowego i dugofalowego planowania
rozwoju systemu bezpieczestwa opierajcego si na celach i potrzebach wsplnych
dla wszystkich jego skadnikw oraz wynikajcych z caociowo ujmowanych
interesw narodowych. Skuteczna integracja systemu bezpieczestwa wymaga
bdzie take modyfikacji niektrych rozwiza prawnych, co powinno prowadzi do
uporzdkowania
jego
konstrukcji,
precyzyjnego
okrelenia
kompetencji
poszczeglnych jego skadnikw, w tym organw kierujcych oraz zwikszenia
moliwoci wspdziaania midzyresortowego. Polska bdzie dy do podnoszenia
zdolnoci poszczeglnych elementw krajowego systemu bezpieczestwa do
wsppracy z odpowiednimi strukturami pozostaych czonkw UE i sojusznikw, przy
zachowaniu moliwoci skutecznego dziaania samodzielnego.
85.
System
bezpieczestwa
narodowego
musi
by
zorganizowany
i wyposaony w sposb gwarantujcy jego szybkie i sprawne dziaanie
w kadych warunkach oraz w reakcji na wszelkiego typu zagroenia i kryzysy.
Zdolno ta bdzie weryfikowana w szczeglnoci przez regularne wiczenia,
prowadzone w ramach caego systemu bezpieczestwa narodowego lub okrelonych
jego czci. System bezpieczestwa narodowego bdzie podlega rwnie
cyklicznym przegldom sucym ocenie jego skutecznoci, gotowoci do dziaania

21

oraz odpowiednioci wzgldem najwaniejszych w danym czasie potrzeb oraz

moliwoci kraju. Naley zwrci uwag na rozwj zdolnoci caego systemu
i poszczeglnych jego skadnikw do prowadzenia dziaa prewencyjnych oraz
reagowania na powstajce problemy, wyzwania i zagroenia w jak najwczeniejszej
fazie. Wymaga to bdzie umacniania zdolnoci waciwych instytucji i organw
pastwa, wchodzcych w skad systemu, do prognozowania rozwoju sytuacji
midzynarodowej i wewntrznej oraz do wczesnego wykrywania wszelkich zmian
negatywnie wpywajcych na bezpieczestwo Polski.
86.
Wyjtkowe znaczenie dla sprawnoci dziaania systemu bezpieczestwa maj
kompetencje, umiejtnoci i wiedza specjalistyczna osb uczestniczcych
w poszczeglnych jego podsystemach. Szczegln uwag naley zwrci na
rozwijanie u pracownikw, a zwaszcza kadry kierowniczej, umiejtnoci
wspdziaania w skali midzyresortowej, a take - przede wszystkim w zwizku
z postpem integracji europejskiej oraz zacienianiem wizw sojuszniczych
- midzynarodowej. Polska powinna rozwija swe zdolnoci do promocji
i wdraania - w ramach wszystkich waciwych organw, instytucji i sub
- najbardziej wydajnych rozwiza w zakresie zarzdzania personelem, rwnie
dziki systemowi midzyinstytucjonalnej wymiany dowiadcze.
87.
Denie do stworzenia w peni zintegrowanego systemu bezpieczestwa
narodowego wymaga, oprcz opracowania i wdroenia odpowiednich rozwiza
prawnych i organizacyjnych oraz zapewnienia wysokiej jakoci personelu, cigego
usprawniania komunikacji midzy wszystkimi elementami systemu. Istotne znaczenie
ma w tym wzgldzie dalsza informatyzacja i unowoczenianie sieci
telekomunikacyjnych waciwych sub i organw, a zwaszcza administracji
pastwowej oraz instytucji odpowiedzialnych za porzdek publiczny.

4.2. Podsystem kierowania bezpieczestwem narodowym

88.
Podsystem kierowania tworz organy wadzy publicznej i kierownicy jednostek
organizacyjnych, ktre wykonuj zadania zwizane z bezpieczestwem narodowym
oraz organy dowodzenia Si Zbrojnych RP. Szczeglna rola w kierowaniu
bezpieczestwem
narodowym
przypada
Parlamentowi,
Prezydentowi
Rzeczypospolitej Polskiej i Radzie Ministrw. Naczelnym zadaniem podsystemu
kierowania jest zapewnienie cigoci podejmowania decyzji i dziaa w celu
utrzymania bezpieczestwa narodowego.
89.
Podsystem kierowania bezpieczestwem narodowym realizuje ponadto
przedsiwzicia zwizane z monitorowaniem rde, rodzajw, kierunkw i skali
zagroe; zapobieganiem powstawaniu zagroe bezpieczestwa narodowego na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami; zapobieganiem
skutkom tych zagroe oraz ich usuwaniem, a take kierowaniem obron narodow.
90.
Dla zapewnienia sprawnego przekazu informacji w ramach procesw
zwizanych z kierowaniem bezpieczestwem narodowym organy wadzy rzdowej
wykorzystuj w tym celu midzy innymi dedykowany wydzielony system cznoci,
bdcy w dyspozycji ministra waciwego do spraw wewntrznych. System ten
zapewnia bezpieczn i niezawodn komunikacj pomidzy podmiotami realizujcymi
zadania w zakresie kierowania bezpieczestwem narodowym.

22

4.3. Podsystemy wykonawcze

91.
Podsystemy wykonawcze tworz siy i rodki pozostajce we waciwociach
ministrw kierujcych dziaami administracji rzdowej, centralnych organw
administracji rzdowej, wojewodw, organw samorzdu terytorialnego oraz innych
podmiotw odpowiedzialnych za realizacj ustawowo okrelonych zada w zakresie
bezpieczestwa narodowego.
92.
Podstawowym zadaniem podsystemw wykonawczych jest wczesne
rozpoznawanie wyzwa i zapobieganie zagroeniom bezpieczestwa kraju,
a w razie ich wystpienia - przeciwdziaanie negatywnym nastpstwom. Rwnie
istotnym zadaniem tych sub jest zwikszanie potencjau pastwa i jego zdolnoci
do realizacji interesw narodowych. Efektywno podejmowanych wysikw zapewni
harmonijne i sprawne wspdziaanie wszystkich instytucji pastwowych, a take
podmiotw prywatnych istotnych dla bezpieczestwa kraju. Rwnie istotne jest
spoeczne poparcie dla dziaa struktur pastwowych, co wymaga od waciwych
instytucji publicznych naleytego informowania obywateli o midzynarodowej sytuacji
bezpieczestwa oraz o podejmowanych w tej sferze przez pastwo inicjatywach.
Sprawy zagraniczne
93.
Zapewnienie bezpieczestwa pastwa wymaga aktywnoci jego organw
w sferze polityki zagranicznej. Czonkostwo w Sojuszu Pnocnoatlantyckim i Unii
Europejskiej zwikszyo zadania polskiej dyplomacji. Objy one swym zasigiem
wiele sfer ycia politycznego, wojskowego, gospodarczego i spoecznego. Charakter
wsppracy w dziedzinie bezpieczestwa i stosunkw z wieloma pastwami uleg
zmianie. Wzroso znaczenie dziaalnoci analitycznej i promocyjnej suby
dyplomatycznej. W mniejszym natomiast stopniu dyplomacja poredniczy
w midzynarodowych kontaktach polskich instytucji z ich odpowiednikami
zagranicznymi i instytucjami wsplnotowymi. W tej sytuacji coraz bardziej palca jest
konieczno sprawnego koordynowania dziaa zewntrznych polskich instytucji
rzdowych. Niezbdna jest dalsza rozbudowa i poprawa efektywnoci suby
konsularnej. Aktywna polityka pastwa w dziedzinie bezpieczestwa wymaga
zwikszenia ochrony Polakw za granic oraz kontroli wjazdw cudzoziemcw na
terytorium Polski i do strefy Schengen.
94.
Wzrost znaczenia kwestii ekonomicznych w polityce bezpieczestwa pastwa
powinien przekada si na rozwj dyplomacji ekonomicznej oraz systemu promocji
gospodarczej Polski i polskich podmiotw gospodarczych. W dziaalnoci
promocyjnej niezbdne jest wpywanie na ksztatowanie pozytywnych opinii o Polsce
i wspieranie korzystnych procesw decyzyjnych z punktu widzenia polskiej racji
stanu i bezpieczestwa kraju. Istotnym zadaniem pozostaje umacnianie prawa
midzynarodowego i rozbudowa stosunkw traktatowych Polski.
Obrona narodowa
95.
Zasadniczym elementem obrony narodowej s Siy Zbrojne RP. Ich
podstawowym zadaniem jest zapewnienie zdolnoci pastwa do obrony oraz
utrzymywanie gotowoci do przeciwstawienia si agresji w ramach zobowiza
sojuszniczych. Polska bdzie rozwija zdolnoci bojowe si zbrojnych dla
zapewnienia skutecznej obrony i ochrony polskich granic w ramach dziaa
23

prowadzonych samodzielnie oraz w ramach obrony kolektywnej, jak rwnie poza jej
granicami, zgodnie z artykuem V Traktatu Waszyngtoskiego. Siy Zbrojne RP bd
utrzymyway gotowo do udziau w dziaaniach o charakterze asymetrycznym,
w tym w wielonarodowych, poczonych operacjach zwalczania terroryzmu,
prowadzonych zgodnie z prawem midzynarodowym, organizowanych przez NATO,
UE lub doran koalicj pastw.
96.
Siy Zbrojne RP wspuczestnicz w stabilizowaniu sytuacji midzynarodowej.
Pozostaj one w gotowoci do udziau w wielonarodowych poczonych operacjach
stabilizacyjnych, pokojowych oraz humanitarnych poza terytorium kraju. W celu
skutecznego wykonywania tego typu zada powinny one posiada zdolnoci
operacyjne, ktre pozwol na znaczcy udzia w operacjach reagowania
kryzysowego prowadzonych przez NATO i UE oraz wsparcie tego typu operacji
organizowanych przez ONZ. Siy Zbrojne RP bd kontynuowa dwustronn
i wielostronn wspprac wojskow ze wszystkim zainteresowanymi partnerami,
a zwaszcza pastwami ssiedzkimi.
97.
Istotnym zadaniem Si Zbrojnych RP jest rwnie wspieranie pozostaych
organw pastwa w zapewnianiu bezpieczestwa wewntrznego Polski
i udzielanie niezbdnej pomocy wojskowej waciwym instytucjom i subom
rzdowym oraz samorzdowym, organizacjom cywilnym i spoeczestwu
w reagowaniu na zagroenia. Tego rodzaju dziaania obejmuj obserwacj
i kontrol przestrzeni powietrznej Polski, wsparcie ochrony granicy ldowej
i wd terytorialnych, a take dziaalno rozpoznawcz i wywiadowcz,
monitorowanie skae promieniotwrczych, chemicznych i biologicznych na
terytorium kraju oraz prowadzenie akcji oczyszczania terenu z materiaw
wybuchowych i przedmiotw niebezpiecznych pochodzenia wojskowego. Oprcz
tego siy zbrojne utrzymuj gotowo do prowadzenia - samodzielnie bd we
wsppracy z innymi organami i subami pastwowymi - operacji poszukiwawczoratowniczych. Bd nadal uczestniczy w narodowym systemie zarzdzania
kryzysowego, stale rozwijajc sw zdolno do udzielania pomocy odpowiednim
organom administracji publicznej oraz spoeczestwu w wypadku klsk ywioowych,
katastrof spowodowanych przez czowieka i zagroe terrorystycznych.
98.
Zapewnienie Siom Zbrojnym RP skutecznoci w wykonywaniu
konstytucyjnych zada oraz zdolnoci do wsplnych dziaa z wojskami sojusznikw,
a take umoliwienie im osignicia i utrzymywania standardw nowoczesnych armii,
nastpowa bdzie poprzez ich cig transformacj, ukierunkowan ocenami
i rekomendacjami przegldw obronnych, realizowanych w ramach Strategicznego
Przegldu Bezpieczestwa. Transformacja si zbrojnych bdzie obejmowa przede
wszystkim konieczn wymian uzbrojenia i wyposaenia oraz reorganizacj struktur,
zwikszajc gotowo do dziaania i mobilno wojsk. Transformacja polskich si
zbrojnych bdzie rwnie prowadzi do uelastycznienia oraz wewntrznego
zintegrowania systemu dowodzenia, w celu zapewnienia jego efektywnego dziaania
w czasie pokoju, kryzysu i wojny.
99.
Liczebno Si Zbrojnych RP w najbliszej przyszoci nie bdzie ulega
istotnym zmianom. Dokonujce si od okoo dwudziestu lat redukcje sprowadziy
rozmiary si zbrojnych do poziomu, w ktrym kontynuacja tego trendu moe nie
niepodane ryzyko. Bdzie natomiast postpowa proces profesjonalizacji si
zbrojnych. Struktura si zbrojnych: Wojska Ldowe, Siy Powietrzne, Marynarka
24

Wojenna, Wojska Specjalne oraz Inspektorat Wsparcia Si Zbrojnych jako

organizator systemu wsparcia logistycznego si zbrojnych, jest waciwie
dostosowana do wypeniania zada. W kontekcie trwajcej wojny z terroryzmem
szczeglnego znaczenia nabieraj Wojska Specjalne, jako najlepiej przygotowane do
dziaa przeciwko zagroeniom asymetrycznym oraz do wsppracy z innymi
wyspecjalizowanymi instytucjami i organami dziaajcymi w systemie bezpieczestwa
pastwa. Naley wspiera rozwizania majce na celu efektywne wykorzystanie tego
rodzaju wojsk.
100. W wyniku transformacji, oprcz istniejcych wojsk operacyjnych, powinny
zosta utworzone wysoce efektywne, nowoczesne i dobrze wyposaone Narodowe
Siy Rezerwowe, przygotowane do realizacji zada w okresie stanw
nadzwyczajnych i stwarzajce moliwoci zwielokrotnienia potencjau obronnego
pastwa. Naley doskonali system wieloletniego planowania rozwoju technicznego
oraz ustawicznie modernizowa wojskowy sprzt techniczny zgodnie z wymogami
innowacyjnoci i rozwoju technologicznego w kontekcie wizji przyszych operacji.
Istotnym zadaniem jest przygotowanie i przeprowadzenie reformy szkolnictwa
wojskowego, w celu waciwego dostosowania go do potrzeb ksztacenia kadr
wojskowych i cywilnych dla si zbrojnych oraz caoci systemu bezpieczestwa
narodowego.
Suby specjalne
101. Charakter wspczesnego rodowiska bezpieczestwa Polski wymaga
spjnego oraz caociowego podejcia, uwzgldniajcego wspprac, koordynacj
oraz wymian informacji pomidzy instytucjami i subami odpowiedzialnymi za
bezpieczestwo narodowe. Wadze Rzeczypospolitej Polskiej, dziaajc z woli
i w interesie narodu, postrzegaj suby specjalne jako wany instrument ochrony
bezpieczestwa narodowego. Skomplikowana natura obecnych zagroe powoduje,
e skuteczno sub specjalnych pozostaje kluczowa dla ochrony bezpieczestwa
wewntrznego i zewntrznego, praw obywateli i porzdku konstytucyjnego pastwa.
Jednoczenie niezwykle istotna staje si potrzeba efektywnej cywilnej,
demokratycznej kontroli nad dziaalnoci tych sub.
102. Wywiadowcze i kontrwywiadowcze zadania sub specjalnych dotycz
rozpoznania i przeciwdziaania zjawiskom zewntrznym oraz wewntrznym, ktre
zagraaj interesom kraju. Podstawowa rola sub specjalnych polega na
uzyskiwaniu, analizowaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu waciwym organom
informacji, ktre mog mie istotne znaczenie dla bezpieczestwa pastwa we
wszystkich wymiarach, jak rwnie na wyprzedzajcym informowaniu
o potencjalnych i istniejcych zagroeniach dla kraju. Szczeglnej uwadze podlega
zapobieganie i przeciwdziaanie terroryzmowi, ochrona zdolnoci obronnych
i ekonomicznych kraju warunkujcych jego midzynarodow pozycj, eliminowanie
bd zmniejszanie ryzyka zakcenia bezpieczestwa wewntrznego i porzdku
konstytucyjnego oraz korupcji, jak rwnie przeciwdziaanie niepodanym
dziaaniom
obcych
sub
specjalnych.
Suby
specjalne
zapewniaj
kontrwywiadowcz ochron kraju, zwaszcza w odniesieniu do funkcjonowania
gwnych elementw infrastruktury krytycznej, gospodarki pastwa i jego systemu
obronnego.

25

103. Za wan uznaje si aktywno sub specjalnych w zakresie prognozowania

rozwoju sytuacji midzynarodowej pod ktem wystpowania wszelkiego rodzaju
zagroe dla bezpieczestwa Polski i jej obywateli. Do najwaniejszych zada sub,
przede wszystkim wojskowych, naley ochrona polskich si zbrojnych
uczestniczcych w operacjach poza granicami kraju. Wrd szeregu wyzwa, ktre
stoj obecnie przed subami specjalnymi znajduje si te rozpoznanie
i zapobieganie proliferacji broni masowego raenia i rodkw jej przenoszenia.
Zjawisko to jest szczeglnie grone w kontekcie nasilenia i atwoci
przemieszczania si w skali globalnej zagroenia terrorystycznego. Do zada sub
specjalnych naley ponadto ochrona pastwa i krajowej wadzy, ochrona informacji
niejawnych, w tym wymienianych w toku wsppracy sojuszniczej i midzynarodowej,
jak rwnie udzia w zapewnianiu bezpieczestwa teleinformatycznego kraju.
104. Przynaleno Polski do struktur NATO i UE stanowi dodatkow przesank
dla staego podnoszenia efektywnoci dziaa sub specjalnych w zakresie ochrony
krajowego systemu informacji niejawnych. Szczeglne znaczenie ma w tym
wzgldzie ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub przekazywanych
w postaci elektronicznej. Przeciwdziaanie przestpczoci komputerowej oraz innym
wrogim dziaaniom wymierzonym w infrastruktur telekomunikacyjn, staje si coraz
wiksz potrzeb w kontekcie rozwoju technik komputerowych oraz postpujcej
informatyzacji.
105. Istotn sfer dziaalnoci polskich sub specjalnych stanowi zwalczanie
dziaa wymierzonych w zasadnicze interesy ekonomiczne i spoeczne pastwa.
W trosce o jako ycia publicznego w pastwie podejmuje si czynnoci
zmierzajce do zwalczania korupcji osb penicych wane funkcje publiczne oraz
zaangaowanych w dziaania zorganizowanych grup przestpczych. Suby
specjalne wspuczestnicz w zwalczaniu szczeglnie cikich form przestpczoci,
w tym zwizanych z produkcj towarw, technologii i usug o strategicznym
znaczeniu oraz z obrotem nimi, nielegalnym wytwarzaniem broni, amunicji
i materiaw wybuchowych, ich posiadaniem i handlem nimi, a take przestpstw
narkotykowych.
Administracja publiczna i sprawy wewntrzne
106. Dziaania na rzecz poprawy bezpieczestwa wewntrznego stanowi jedno
z podstawowych zada administracji rzdowej nie tylko szczebla centralnego, ale
rwnie wojewdzkiego i organw samorzdu terytorialnego.
107. Nadrzdnym celem dziaa Policji jest suba spoeczestwu poprzez
skuteczn ochron bezpieczestwa ludzi, mienia oraz utrzymywanie bezpieczestwa
i porzdku publicznego. Policja zapobiega przestpstwom i zjawiskom
kryminogennym, w tym o charakterze transgranicznym, wspdziaajc z innymi
straami, subami i inspekcjami krajowymi oraz policjami innych pastw
i organizacjami midzynarodowymi. Policja przygotowywana jest rwnie do
szerszego wsparcia misji realizowanych przez inne podmioty pastwowe
i pozarzdowe, a take Siy Zbrojne RP. Zapobieganie i skuteczne reagowanie na
zjawisko przestpczoci zorganizowanej powinno pozostawa trosk nie tylko Policji,
ale i innych sub i resortw. Dziaania Policji powinny by wspierane przez inicjatywy
obywatelskie, programy poprawy bezpieczestwa obywateli realizowane na szczeblu
samorzdowym, zwaszcza w zakresie edukacji i profilaktyki, we wspdziaaniu
26

z innymi subami pastwowymi dziaajcymi w sferze bezpieczestwa publicznego.

We wspdziaaniu z policj uczestniczy powinny rwnie organizacje pozarzdowe,
gremia i fora obywatelskie. Naley wzmocni wspprac Policji na forum
midzynarodowym oraz rozwija jej zdolnoci do udziau w midzynarodowych
operacjach o charakterze policyjnym na obszarach kryzysowych. Polska policja
winna aktywnie uczestniczy i inicjowa rozwizania w midzynarodowych
instytucjach wsppracy policyjnej, jak Interpol czy Europol, oraz rozwija sie swoich
oficerw cznikowych, w sposb czynny reprezentujcych polsk policj poza
granicami kraju. Za dziaania priorytetowe naley uzna wspdziaanie organw
cigania Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego z Centralnym Biurem
Antykorupcyjnym, w celu eliminowania zjawisk korupcjogennnych, majcych
destrukcyjny wpyw na morale i poczucie uczciwoci spoecznej.
108. Nadrzdnym celem dziaa Stray Granicznej jest skuteczna ochrona granicy
pastwowej oraz kontrola ruchu granicznego zgodnie z interesami bezpieczestwa
narodowego. Szczeglna jej rola wynika z ochrony jednego z najduszych odcinkw
ldowej zewntrznej granicy zarwno Unii Europejskiej, jak i NATO oraz przyjcia
przez Polsk w najbliszym czasie zobowiza zawartych w Ukadzie z Schengen.
Naley kontynuowa transformacj struktur Stray Granicznej, aby uzyska jeszcze
wiksz racjonalizacj organizacyjno-funkcjonaln tej formacji oraz znaczco
zwikszy jej zdolnoci operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-ledcze, a take
zapewni efektywn wspprac ze subami pastw czonkowskich UE i krajw
ssiadujcych. Niezbdnym jest kontynuowanie i doskonalenie wsppracy pomidzy
Stra Graniczn a Policj i innymi subami. Inny, wany obszar wymagajcy
zintensyfikowania form wspdziaania tych sub stanowi monitoring i kontrola
migracyjna cudzoziemcw na terytorium caego kraju, ktra powinna mie rwnie
charakter prewencyjny. Zarwno Policja jak i Stra Graniczna, w ramach dziaa
ustawowych, powinny stale monitorowa zagroenia o charakterze terrorystycznym,
wsppracujc w tym zakresie z innymi subami.
109. Nadrzdnym celem dziaa Biura Ochrony Rzdu jest efektywna ochrona
osb, obiektw i urzdze wanych ze wzgldu na dobro i interes pastwa.
Dziaalno BOR, skupiona bdzie na zintensyfikowaniu rozpoznania i analizy
potencjalnych zagroe oraz zapobieganiu im poprzez doskonalenie wyszkolenia
funkcjonariuszy, wyposaenie w nowoczesny sprzt oraz cis wspprac z policj,
ABW i innymi wyspecjalizowanymi instytucjami pastwowymi. Istotnym zadaniem
BOR pozostaje zapewnienie waciwego bezpieczestwa polskim placwkom
dyplomatycznym, w szczeglnoci przed zagroeniami terrorystycznymi. W tym
zakresie niezbdne jest stae wspdziaanie wszystkich organw pastwa,
w kompetencjach ktrych pozostaje szeroko rozumiane bezpieczestwo placwek
dyplomatycznych.
110. Nadrzdnym celem dziaa Pastwowej Stray Poarnej jest rozpoznawanie
zagroe oraz przygotowanie i prowadzenie dziaa ratowniczych. PSP posiada
zdolno do natychmiastowego reagowania podczas wystpienia nagego
zagroenia ycia i zdrowia, a take rodowiska i mienia oraz w przypadkach
nadzwyczajnych zagroe, katastrof i klsk ywioowych. Pastwowa Stra
Poarna jest rwnie organizatorem Krajowego Systemu Ratowniczo-Ganiczego,
ktry jest aktualnie w procesie przeksztacania w Zintegrowany System
Ratowniczy, o charakterze powszechnym. PSP wspdziaa ze wszystkimi
subami i podmiotami ratowniczymi oraz organizacjami pozarzdowymi w zakresie
27

rozwoju ratownictwa w Polsce oraz organizowania dziaa ratowniczych, akcji

poszukiwawczo-ratowniczych i akcji humanitarnych poza granicami pastwa.
Stanowiska kierowania PSP analizuj biec gotowo operacyjn sub
i podmiotw ratowniczych, rozdzielaj siy i rodki ratownicze, a take koordynuj
dziaania ratownicze. Istotnym celem PSP jest rwnie szkolenie na potrzeby
ochrony ludnoci. Pastwowa Stra Poarna wspiera take pastwowe suby
i inspekcje oraz organizacje pozarzdowe w zakresie realizowania zada w sferze
ochrony ludnoci. Niezbdnym jest doskonalenie funkcjonowania PSP jako suby
wiodcej w tworzonym Zintegrowanym Systemie Ratowniczym, bdcym integraln
czci Systemu Ochrony Ludnoci.
111. Pojawienie si nowych form zagroe, w szczeglnoci zagroe
asymetrycznych oraz zwizanych z rozwojem cywilizacyjnym, napiciami
politycznymi i spoecznymi, wymusza bardziej zdecydowane poszukiwanie nowych
rozwiza celem sprawniejszej realizacji zada z zakresu zarzdzania kryzysowego
i ochrony ludnoci, w tym obrony cywilnej. Budowa systemu zarzdzania
kryzysowego wymaga wsppracy administracji publicznej wszystkich szczebli oraz
podmiotw spoza tego obszaru. Funkcjonowanie systemu zarzdzania kryzysowego
musi mie silne podstawy prawne. Jedn z nich jest ustawa o zarzdzaniu
kryzysowym, ktra stanowi zasadniczy krok w kierunku wprowadzenia w kraju
systemowych rozwiza w obszarze zarzdzania kryzysowego.
112. System Ochrony Ludnoci rozumiany jako zbir zada przypisanych
poszczeglnym organom i jednostkom administracji publicznej, subom zawodowym
oraz organizacjom pozarzdowym, w tym spoecznym organizacjom ratowniczym,
powinien by skorelowany z systemem zarzdzania kryzysowego. W sytuacjach
wymagajcych wsparcia i zaangaowania dodatkowych si i rodkw niezbdnych do
ochrony ludnoci, wsparcie to powinno by udzielane przy zaangaowaniu struktur
zarzdzania kryzysowego. System ten powinien charakteryzowa si elastycznoci
reagowania na sytuacje kryzysowe, a do konfliktu zbrojnego wcznie. W ramach
budowy Systemu Ochrony Ludnoci naley dy do: stworzenia i zapewnienia
funkcjonowania Sytemu Ostrzegania i Alarmowania Ludnoci oraz Zintegrowanego
Systemu Ratowniczego funkcjonujcego w oparciu i przy wykorzystaniu Pastwowej
Stray Poarnej i jej moliwoci organizacyjno technicznych, w skad ktrego
wchodz zawodowe podmioty ratownicze oraz wsppracujce podmioty spoeczne
zdolne do realizacji zada z zakresu ratownictwa. Zintegrowany System Ratowniczy
powinien dziaa w oparciu o sie Centrw Powiadamiania Ratunkowego,
obsugujcych telefoniczny numer alarmowy 112. Wprowadzenie i stosowanie
standardw w zakresie organizacji systemu powiadamiania ratunkowego oraz
sposobu jego finansowania przyczyni si do utworzenia jednolitego (kompatybilnego)
systemu powiadamiania ratunkowego dla caego kraju, zapewniajcego take
obsug osb obcojzycznych.
113. Odpowiedzi na wzrastajcy poziom zagroe wobec obiektw
i systemw infrastruktury, ktra ma kluczowe znaczenie dla bezpieczestwa pastwa
i jego mieszkacw powinny by dziaania ukierunkowane na stworzenie
mechanizmu ochrony narodowej infrastruktury krytycznej. Naley dy do
opracowania narodowego planu ochrony infrastruktury krytycznej oraz
zaangaowania w proces budowy mechanizmu - poza administracj i sub
publiczn - take operatorw i wacicieli infrastruktury, w tym prywatnych. Majc
wiadomo ponadnarodowego wymiaru funkcjonowania infrastruktury krytycznej
28

naley zapewni aktywny udzia Polski w pracach nad jej ochron, toczcych si na
forum NATO i UE.
Informatyzacja i telekomunikacja
114. Nadrzdnym zadaniem w zakresie informatyzacji w Polsce jest powszechna
implementacja rozwiza podnoszcych stan techniczny systemw i sieci
teleinformatycznych oraz poziom wiadczenia usug drog elektroniczn do
przecitnego poziomu ich rozwoju w krajach UE. W zwizku z powyszym naley
rozwija system powszechnie dostpnych usug elektronicznych w administracji
publicznej, biznesie i ochronie zdrowia; stymulowa tworzenie i rozwj polskich
zasobw w Internecie, istotnych dla konkurencyjnej pozycji polskiej gospodarki
i rozwoju przedsibiorczoci; rozwija sieci telekomunikacyjne pastwa, zapewniajc
powszechny szerokopasmowy dostp do Internetu, usug wiadczonych drog
elektroniczn i dostpnych w nim treci; rozwija umiejtnoci niezbdne do
aktywnego i twrczego uczestnictwa w usugach spoeczestwa informacyjnego oraz
adaptowa system edukacji do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy. Wan rol
w procesie regulacji dziaalnoci telekomunikacyjnej i gospodarki czstotliwociowej
odgrywa Urzd Komunikacji Elektronicznej, ktry wykonuje rwnie istotne zadania
na rzecz obronnoci, bezpieczestwa pastwa i porzdku publicznego.
Sprawiedliwo
115. Podstaw systemu prawnego Rzeczpospolitej Polskiej powinna by troska
o ochron bezpieczestwa i spokoju obywateli. Poprawie bezpieczestwa obywateli
suy bd zmiany w zakresie prawa karnego zmierzajce do zmiany filozofii
karania i prowadzenia racjonalnej polityki karnej. Poczucie sprawiedliwoci wymaga,
aby sprawcy najpowaniejszych przestpstw byli karani surowiej. Przewiduje si
rwnie szereg moliwoci bardziej elastycznego podejcia sdw do sprawcw
drobnych przestpstw popenianych po raz pierwszy. W celu usprawnienia
postpowa karnych naley wprowadzi instrumenty procesowego dyscyplinowania
przez sd uczestnikw postpowania. Nowatorskim rozwizaniem jest take
wprowadzenie procedury przypieszonej w stosunku do spraw dotyczcych
przestpstw o drobnej i redniej wadze, w tym o charakterze chuligaskim. Wanym
elementem jest rwnie zapewnienie bezpieczestwa obrotowi gospodarczemu
i uatwienie podejmowania dziaalnoci gospodarczej. Suy temu powinna
kompleksowa informatyzacja wydziaw gospodarczych sdw, szkolenie sdziw
specjalizujcych si w zagadnieniach ekonomicznych oraz zmiany dotyczce caej
procedury cywilnej, majce na celu znaczne przypieszenie i uproszczenie
postpowania cywilnego. Zmiany w zakresie dziaania komornikw sdowych oraz
postpowania egzekucyjnego powinny doprowadzi do znacznego wzrostu
efektywnoci i szybkoci przeprowadzanych egzekucji. Bardzo wanym elementem
zapewnienia bezpieczestwa obywatelom jest rwnie otwarcie dostpu do
zawodw prawniczych.
116. Priorytetowe znaczenie dla powszechnych jednostek prokuratury powinna
mie ochrona bezpieczestwa i spokoju zwykych obywateli. Ich bezpieczestwo
i spokj jest zagroony zarwno przez drobn przestpczo i zachowania o
charakterze chuligaskim, jak rwnie poprzez dziaania zorganizowanych grup
przestpczych czy organizacji terrorystycznych. W tym celu naley zwiksza

29

sprawno i skuteczno postpowa, ze szczeglnym uwzgldnieniem walki

z przestpczoci zorganizowan i korupcj.
117. Wanym elementem zapewnienia bezpieczestwa obywatelom jest rwnie
reforma wiziennictwa. Poza pozyskiwaniem nowych miejsc w zakadach karnych,
midzy innymi poprzez przejcie i adaptacj obiektw wojskowych, naley rozway
budow nowych wizie w systemie partnerstwa publiczno-prywatnego. Podstaw
sukcesu w tym zakresie jest rwnie stworzenie nowoczesnej i dobrze wyszkolonej
formacji mundurowej. Oblicze wiziennictwa zmieni take wdroenie alternatywnego
wobec tradycyjnej izolacji wiziennej systemu wykonywania kary pozbawienia
wolnoci - w formie dozoru elektronicznego skazanych.
118. Realizacja zobowiza Polski wynikajcych z czonkowstwa w Unii
Europejskiej wymaga rozwijania wsppracy pomidzy polskimi i europejskimi organami
wymiaru sprawiedliwoci, szczeglnie w zakresie zwalczania przestpczoci
zorganizowanej i terroryzmu. Nieodzowne jest rwnie kontynuowanie prac
zwizanych z procesem implementacji norm wsplnotowych do polskiego porzdku
prawnego.
Gospodarka
119. Nadrzdnym celem polityki gospodarczej jest utrzymanie rwnowagi
finansowej, stabilnoci energetycznej i surowcowej oraz zdolnoci rozwojowych
w przemyle i usugach. Pierwszoplanowymi zadaniami w tym zakresie s:
dywersyfikacja bazy paliwowo-energetycznej, nadzr i wpyw pastwa na stan
strategicznej infrastruktury energetycznej, modernizacja i rozwj rde wytwrczych
oraz krajowego systemu elektroenergetycznego, budowa nowych pocze
transgranicznych i zwikszenie mocy przesyowych, budowa nowoczesnej sieci
teleinformatycznej do monitorowania eksploatowanego systemu elektroenergetycznego.
120. Nowe wyzwania staj przed przemysowym potencjaem obronnym. Jego
pozycja rynkowa w duej mierze zalee bdzie od dokoczenia przeksztace
strukturalnych sektora, w tym zrealizowania drugiego etapu konsolidacji kapitaowej
oraz stworzenia efektywnego systemu wspierania sektora. W celu zintensyfikowania
dziaalnoci badawczo-rozwojowej na potrzeby obronnoci, a take zapewnienia
cisej wsppracy producentw uzbrojenia i sprztu wojskowego z jednostkami
badawczo-rozwojowymi, naley utworzy skonsolidowane zaplecze badawczorozwojowe przemysowego potencjau obronnego.
121. Naley zmierza w kierunku tworzenia konsorcjum polskiego przemysu
obronnego, tworzy warunki wzrostu jego konkurencyjnoci i zapewnienia
opacalnoci produkcji zbrojeniowej.
Rwnoczenie naley podejmowa
zdecydowane dziaania na rzecz szerszego wczania firm zbrojeniowych do
systemu wsppracy w rozwoju i produkcji uzbrojenia, obejmujcej kraje NATO i UE
oraz ustawicznie poprawia ich sytuacj ekonomiczno finansow przez zamwienia
krajowe oraz stay wzrost nakadw na modernizacj si zbrojnych. Niezbdne jest
rwnie tworzenie sprzyjajcych warunkw wzrostu eksportu produkcji przemysu
obronnego.

30

Gospodarka morska
122. Kluczowymi elementami dla gospodarki morskiej s egluga i porty morskie.
W zakresie rozwoju eglugi morskiej najwaniejsze zadanie stanowi wzrost
konkurencyjnoci floty transportowej. Jego realizacja nastpi poprzez odnow
i rozbudow tonau oraz stworzenie warunkw dla dziaania armatorw,
porwnywalnych z warunkami obowizujcymi w Unii Europejskiej.
123. W zakresie rozwoju portw morskich naczelnym zadaniem jest wzmocnienie
ich roli w acuchu ldowo-transportowym, przede wszystkim w drodze modernizacji
i rozbudowy infrastruktury portowej i infrastruktury poprawiajcej dostp do portw od
strony ldu i morza oraz wdroenia standardw unijnych w zakresie zarzdzania
i eksploatacji portw. Dziaania te umoliwi integracj systemu transportowego kraju
oraz powizanie go z europejskim systemem transportowym. Istotnym elementem
jest te opracowanie i wdroenie skutecznych mechanizmw prowadzcych do
zwikszenia bezpieczestwa w portach i na morzu oraz poprawy ochrony rodowiska
morskiego.
Budet i finanse publiczne
124. Dziaania pastwa bd koncentroway si na poprawie stanu finansw
publicznych oraz zarzdzania nimi, na zwikszeniu absorbcji funduszy unijnych
i tworzeniu warunkw do efektywnego wykorzystania europejskich funduszy
strukturalnych oraz na pobudzaniu przedsibiorczoci i innowacyjnoci
przedsibiorstw. Nadrzdnym celem s prace nad reform finansw publicznych,
w ramach ktrej proponuje si zwikszenie jawnoci i przejrzystoci finansw
publicznych, popraw skutecznoci i efektywnoci wydatkowania rodkw
budetowych, rzeczywist konsolidacj finansw publicznych oraz uproszczenie
procedur zarzdzania finansami publicznymi. Cele te bd osignite dziki
zmianom w systemie planowania, wykonywania i oceny wykonania budetu pastwa.
Nastpi zmiana sposobu podejcia do wydatkw z podmiotowego na zadaniowy,
ktry uwzgldnia aspekt celowoci wydatkw, jak rwnie wdroenie systemu
wieloletniego planowania budetowego. Tworzone bd funkcje midzyresortowe,
obejmujce rne jednostki organizacyjne realizujce wsplny cel, tak aby umoliwi
kontrol i racjonalne wykorzystanie rodkw budetowych. Pastwo bdzie czuwa
nad stabilnoci i bezpieczestwem krajowego rynku pieninego oraz prawidowym
funkcjonowaniem systemu bankowego. Doskonalony bdzie monitoring transakcji
finansowych oraz wsppraca operacyjno-rozpoznawcza z ABW, CBA, Policj,
Stra Graniczn, a take - w wymiarze midzynarodowym - z jednostkami wywiadu
finansowego innych pastw, majce gwnie na celu przeciwdziaanie wprowadzeniu
do obrotu finansowego wartoci majtkowych pochodzcych z nielegalnych lub
nieujawnionych rde oraz przeciwdziaanie finansowaniu terroryzmu. Szczeglnie
istotnym elementem jest wsppraca z organizacjami midzyrzdowymi, ktrych
celem jest walka z praniem brudnych pienidzy.
125. Zadania Suby Celnej dotycz przede wszystkim ochrony spoeczestwa
przed zagroeniami, ochrony rynku wsplnotowego przed nieuczciwym i nielegalnym
handlem oraz zabezpieczenia interesw finansowych pastw czonkowskich Unii
Europejskiej. Suba Celna odpowiada w szczeglnoci za rozpoznawanie
i wykrywanie przestpstw i wykrocze zwizanych z powstawaniem zagroe dla
bezpieczestwa pastwa i jego obywateli. Egzekwuje ograniczenia i zakazy
31

dotyczce ruchu towarw objtych ograniczeniami lub zakazami w obrocie

midzynarodowym, realizuje zadania zwizane z zarzdzaniem granic zewntrzn,
wsppracuje z innymi subami przy zwalczaniu: naduy, zorganizowanej
przestpczoci transgranicznej i terroryzmu. Uczestniczy w programach
zapewniajcych bezpieczestwo dostaw oraz egzekwuje sankcje nakadane na kraje
ignorujce zasady pokojowego wspistnienia, nie dopuszczajc do realizacji dostaw
towarw wykorzystywanych do celw militarnych.
Skarb Pastwa
126. Skarb Pastwa zapewnia wpyw pastwa na cz infrastruktury gospodarczej
oraz sprawuje nadzr wacicielski nad majtkiem pastwowym, procesami jego
prywatyzacji i restrukturyzacji. Nadrzdnym celem dziaa podejmowanych przez
Skarb Pastwa jest skuteczne wykorzystanie praw wacicielskich, zasobw majtku
pastwowego oraz procesw przeksztace i procesw prywatyzacyjnych dla
prawidowego funkcjonowania gospodarki narodowej w warunkach transparentnoci
i skutecznoci zarzdzania spkami.
Transport
127. Budowa nowoczesnego systemu transportowego, a w szczeglnoci drg
publicznych, modernizacja kolei, portw lotniczych oraz rdldowych drg wodnych,
poczona z wprowadzaniem nowoczesnych rodkw transportu, stanowi jedn
z kluczowych dziedzin w systemie przygotowa obronnych oraz reagowania
kryzysowego pastwa. Dla zapewnienia wysokich standardw bezpieczestwa
w sektorze transportu niezbdne bdzie wdroenie zintegrowanego systemu
bezpieczestwa, sucego zarwno zapobieganiu niebezpiecznym zdarzeniom, jak
i sprawnemu agodzeniu skutkw wystpienia takich zdarze. Integracja dziaa
prewencyjnych jest szczeglnie wana w przypadku wzw transportowych,
stanowicych obszary wspdziaania rnych gazi transportu porty lotnicze
i wodne oraz stacje kolejowe integrujce rne rodki transportu. Rozbudowa sieci
transportowych oddziaywa bdzie na popraw warunkw przemieszczania si osb
i sprztu, niezbdnych do podejmowania dziaa w ramach funkcjonowania systemu
bezpieczestwa narodowego. Przyczyni si rwnie do zapewnienia potrzeb
bytowych ludnoci, w tym do moliwoci jej ewakuacji, a take stanie si istotnym
elementem wsparcia Si Zbrojnych RP i wojsk sojuszniczych w przypadku kryzysu lub
konfliktu zbrojnego.
128. Istotn rol w obszarze gospodarki narodowej i wsppracy midzynarodowej
oraz obronnoci pastwa bdzie odgrywa rozwj nowoczesnego systemu
infrastruktury lotniskowej. Modernizacja dotychczasowych lotnisk oraz powstawanie
nowych powinny zapewni harmonijny rozwj sabiej uprzemysowionych regionw,
waciwe funkcjonowanie narodowego rynku transportu i przemysu lotniczego oraz
w ramach wsppracy cywilno-wojskowej, odpowiedni ilo lotnisk do dziaa dla
lotnictwa wojskowego.
129. Czonkostwo w UE stwarza szanse rozwojowe Polski w zakresie szybkiej
modernizacji i budowy systemu transportowego. Niewykorzystanie tych szans moe
spowodowa marginalizacj znaczenia Polski jako kraju tranzytowego oraz
pozbawienie moliwoci wymiany handlowej, jakie pojawiaj si na rynku
wschodnioeuropejskim. Jednoczenie ronie ranga skutecznoci kontroli
32

i monitorowania przewozu oraz przechowywania i dystrybucji towarw

niebezpiecznych oraz tzw. materiaw podwjnego zastosowania, z moliwoci ich
wykorzystania do celw terrorystycznych.
Budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa
130. Nadrzdnym celem aktywnoci dziau budownictwo, gospodarka przestrzenna
i mieszkaniowa w obszarze bezpieczestwa wewntrznego jest realizacja zada
ukierunkowanych na przeciwdziaanie powstawaniu katastrof budowlanych,
wywoywanych przez ywioy, wady konstrukcyjne budynkw i zy stan techniczny
zasobw mieszkaniowych. Podstawowymi elementami dziaa podejmowanych
w tym zakresie jest zapewnienie odpowiednich regulacji prawnych dotyczcych
warunkw inwestowania w budownictwie, jak rwnie instrumentw wspierajcych
remonty budynkw i termomodernizacje. Uzyskane w ten sposb oszczdnoci
w zuyciu energii stanowi istotny komponent szerszych dziaa ukierunkowanych
na zapewnienie bezpieczestwa energetycznego kraju. W ramach polityki
mieszkaniowej pastwa istotnym zadaniem jest kontynuowanie wsparcia
budownictwa wasnociowego, rozwoju sektora mieszka na wynajem, jak rwnie
budownictwa mieszkaniowego dla grup spoecznych, ktre z uwagi na warunki
mieszkaniowe s ju dotknite lub zagroone zjawiskiem wykluczenia spoecznego.
Rolnictwo, rozwj wsi i rynki rolne
131. Rolnictwo stanowi strategiczny filar gospodarki narodowej i ma kluczowe
znaczenie dla jakoci ycia obywateli. Polska powinna zagwarantowa sobie pen
samowystarczalno produkcji ywnoci, co oznacza zaspokojenie potrzeb
ywnociowych spoeczestwa oraz zapewnienie dostaw bezpiecznej ywnoci we
wszystkich moliwych stanach funkcjonowania pastwa. Realizacja tego celu zaley
od rozwoju rolnictwa, wsi i rynkw rolnych. Naley utrzyma dotychczasowy poziom
produkcji rolnej i przetwrstwa oraz wymagane odrbnymi przepisami zapasy
i rezerwy pastwowe, a take zdolnoci ich dystrybucji, na poziomie zapewniajcym
pene zaopatrzenie spoeczestwa w produkty rolno-spoywcze. Pastwo bdzie
ksztatowa warunki do rozwoju przedsibiorczoci na wsi oraz rozwizywa
problemy powszechnego ubezpieczenia spoecznego rolnikw.
Rozwj regionalny
132. Trway rozwj kraju w perspektywie dugookresowej jest moliwy wwczas,
gdy bdzie oparty na rozwoju spoeczestwa, ustawicznym zwikszaniu
innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki regionw, w tym na inwestycjach
w sferze bada i rozwoju oraz uzyskaniu stabilnych warunkw ekonomicznospoecznych i rodowiskowych. Nadrzdnym celem polityki rozwoju jest odczuwalne
zmniejszenie rnic w poziomie rozwoju spoeczno-gospodarczego regionw,
zwikszenie spjnoci spoecznej, gospodarczej i terytorialnej kraju poprzez
stymulowanie aktywnoci gospodarczej, zwaszcza regionw wschodnich, oraz
realizacj programw operacyjnych i pene wykorzystanie przewidzianych na nie
rodkw strukturalnych UE. Powinny one zapewni rozwj infrastruktury, popraw
stanu rodowiska naturalnego, poszerzenie sfery bada naukowych i silniejsze ich
powizanie z gospodark, unowoczenienie gospodarek lokalnych oraz wzrost
zatrudnienia i rozwj zasobw ludzkich.

33

Praca, zabezpieczenie spoeczne i sprawy rodziny

133. Nadrzdnym celem polityki spoecznej jest osignicie porwnywalnych
z europejskimi standardw ycia, obejmujcych rwny dostp do praw spoecznych,
poprawa warunkw funkcjonowania rodzin oraz wsparcie grup i osb zagroonych
wykluczeniem spoecznym. Dla realizacji tego celu konieczne jest rozwijanie prozatrudnieniowej polityki rynku pracy na szczeblu regionalnym i lokalnym, wspieranej
przez aktywn realizacj sektorowych i regionalnych programw operacyjnych oraz
waciwe wykorzystanie funduszy strukturalnych Europejskiego Funduszu
Spoecznego. Niezbdne jest kreowanie polityki zatrudnienia opartej na
dostosowywaniu wzrastajcego poziomu wyksztacenia i kwalifikacji do biecych
potrzeb rynku pracy, prowadzenie selektywnej polityki migracyjnej, wykorzystanie
funduszy strukturalnych na doskonalenie zawodowe, wspieranie przedsibiorczoci
i inwestowania w kapita ludzki. Priorytetem polityki spoecznej jest rozwj
i utrzymanie efektywnego systemu emerytalnego, gwarantujcego moliwoci
wypaty godziwych wiadcze ubezpieczeniowych.
134. Zasadniczymi celami polityki rodzinnej jest poprawa kondycji polskich rodzin,
ich wzmacnianie oraz zachcanie do postawania nowych. Realizacja takiej polityki
skupia si bdzie na zapewnianiu rwnych szans kobiet i mczyzn, poprawie
sytuacji materialnej rodzin oraz moliwoci ich rozwoju. Suy temu bdzie
wspieranie edukacji modziey, szczeglnie z maych miejscowoci i terenw
wiejskich, zapewnianie penego dostpu opieki lekarskiej oraz wprowadzanie
rozwiza odwracajcych negatywne tendencje demograficzne w spoeczestwie
polskim.
Zdrowie
135. Nadrzdnym celem suby zdrowia jest zapewnienie ochrony ycia
i zdrowia ludnoci we wszystkich stanach funkcjonowania pastwa, w tym zwaszcza
zahamowanie tendencji do ekspansji chorb przewlekych, zwizanych ze
wspczesn cywilizacj, oraz zblienie Polski pod tym wzgldem do standardw UE.
136. Biorc pod uwag rosnce zagroenia zdrowia i ycia duych grup ludnoci
w wyniku dziaa terrorystycznych, w tym terroryzmu radiacyjnego, chemicznego
i bioterroryzmu, a take zdarze masowych i katastrof o rnorodnym charakterze,
naley posiada odpowiednio przygotowane i zmobilizowane siy i rodki medyczne
na szczeblu centralnym, wojewdzkim i samorzdowym. Powinny one suy
szybkiemu rozpoznawaniu zagroe oraz ratowaniu ycia i zdrowia poszkodowanej
ludnoci bez naruszenia zasadniczej struktury organizacyjnej i funkcjonalnej
jednostek ochrony zdrowia. Istnieje konieczno precyzyjnego unormowania
prawnego prowadzenia akcji ratowniczych i okrelenia rde ich finansowania.
Naley rozbudowa system ratownictwa medycznego i wyposay go w nowoczesny
sprzt szybkiej diagnostyki oraz ratowania i utrzymania ycia.
137. Istotnym zadaniem w zakresie ochrony zdrowia jest utrzymywanie rezerw
pastwowych produktw leczniczych i wyrobw medycznych, a take zestaww
sprztowo-lekowych przechowywanych w szpitalach oraz magazynach Agencji
Rezerw Materiaowych, a take w Bazach Sprztu Specjalistycznego Pastwowej
Stray Poarnej. Ochrona zdrowia stanowi take wane ogniwo w acuchu
cywilnego wsparcia logistycznego narodowych i sojuszniczych si zbrojnych,

34

odpowiedzialne za realizacj zada w zakresie wsplnej obrony oraz kompleksowe

i wszechstronne wiadczenie wsparcia ze strony pastwa gospodarza.
Nauka i szkolnictwo wysze
138. Nadrzdnym celem dziaa jest wspieranie bezpieczestwa pastwa poprzez
budowanie spoeczestwa opartego na wiedzy i tworzenie wyksztaconych zasobw
osobowych, upowszechnianie innowacyjnoci i nowych technologii w oparciu
o potencja rodowisk naukowych i system szkolnictwa wyszego. Niezbdne jest
stworzenie warunkw do jak najszerszych kontaktw krajowych orodkw
akademickich i badawczych z placwkami zagranicznymi oraz do znaczcego
udziau tych orodkw w midzynarodowych projektach badawczych, w ramach
wsppracy naukowo-technicznej i wymiany intelektualnej. Prowadzone badania
naukowe musz si koncentrowa - przy uwzgldnieniu moliwoci finansowych
pastwa - na dziedzinach umoliwiajcych zmniejszenie dystansu technologicznego
dzielcego Polsk od wysoko rozwinitych czonkw UE. W tym kontekcie,
szczegln wag naley przywizywa do skrcenia czasu wdraania wynikw
bada naukowych, monitorowania kierunkw rozwoju nauki, a take
systematycznego zwikszania nakadw na badania naukowe, zgodnie
z zaoeniami strategii lizboskiej - w tym rwnie na badania z zakresu
bezpieczestwa oraz tworzenia warunkw do bardziej efektywnego pozyskiwania
funduszy UE na badania naukowe. Pomocne w tym bdzie zapewnienie szybkiego
przepywu wynikw bada do gospodarki narodowej, powizania jej z nauk dziki
wspfinansowaniu tej ostatniej oraz zdynamizowanie rozwoju partnerstwa publicznoprywatnego poprzez wspieranie inicjatyw sektora prywatnego. Wanym
zagadnieniem jest zapewnienie naleytej ochrony wasnoci intelektualnej
i stworzenie warunkw, ktre zachcayby osoby wysoko wykwalifikowane lub
posiadajce wyjtkowe umiejtnoci do kontynuowania swej kariery zawodowej
w kraju. Niezbdna jest take aktywizacja rodowisk naukowych i pracownikw
szkolnictwa wyszego wok problemw bezpieczestwa i obronnoci oraz
promowanie tych zagadnie jako powszechnego obowizku i dobra oglnego
obywateli.
Owiata i wychowanie
139. Wane zadania w dziedzinie bezpieczestwa narodowego stoj przed
edukacj obywatelsk dzieci, modziey i dorosych. Jest to zadanie dla systemu
edukacji
narodowej,
mediw
publicznych,
organizacji
pozarzdowych
i samorzdowych. Gwnym celem w tym zakresie jest rozwijanie wiadomoci
o powinnociach obywateli na rzecz bezpieczestwa i obronnoci pastwa,
ksztatowanie postaw patriotycznych oraz nabywanie wiedzy i umiejtnoci
niezbdnych do racjonalnego i skutecznego dziaania w warunkach pokoju i stanach
nadzwyczajnych. Naley zintensyfikowa dziaania w zakresie przygotowania
obywateli do realizacji zada wynikajcych z sytuacji zagroe bezpieczestwa
narodowego.
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
140. Kultura jako nieodczny element przetrwania i rozwoju kadego
spoeczestwa pozostaje przedmiotem szczeglnej troski pastwa. Nie maleje

35

zagroenie dla dziedzictwa kulturowego ze strony natury i destrukcyjnej dziaalnoci

ludzi. Aby sprosta aktualnym i przewidywanym wyzwaniom, Polska nadal
przywizywa bdzie ogromn wag do rozwoju kultury narodowej, zachowania
tosamoci narodowej i ochrony dziedzictwa kulturowego. Dla osignicia tego celu
podejmowane bd dziaania o charakterze legislacyjnym, organizacyjnym,
technicznym i edukacyjnym.
rodowisko
141. Polityka ekologiczna pastwa bdzie dy do takiego stymulowania
procesw rozwoju kraju, aby w jak najmniejszym stopniu zagraay rodowisku
i jego zasobom. Jej urzeczywistnianie powinno si odbywa w cisym zwizku ze
strategiami i politykami wsplnotowymi, a zwaszcza odnowionymi strategi
lizbosk i strategi zrwnowaonego rozwoju UE. Wszystkie strategie i polityki
sektorowe musz uwzgldnia zaoenia i zasady polityki ekologicznej.
142. Naley stworzy na bazie istniejcych aktw prawnych czytelne, prostsze
w stosowaniu prawo rodowiskowe. Istnieje konieczno precyzyjnego unormowania
prawnego prowadzenia akcji ratowniczych i okrelenia rde ich finansowania.
Naley take opracowa i aktualizowa plany ewakuacji ludnoci oraz
zabezpieczenia jej warunkw do przetrwania przez okrelony czas. Zasadnym jest
rwnie prowadzenie aktywnej edukacji proekologicznej spoeczestwa.
Terenowe organy administracji rzdowej i organy samorzdu terytorialnego
143. Terenowe organy administracji rzdowej i organy samorzdu terytorialnego
wspuczestnicz w realizacji strategicznych celw polityki bezpieczestwa
Rzeczypospolitej Polskiej.
144. Dziaajc na rzecz bezpieczestwa pastwa, terenowe organy administracji
publicznej prowadz dziaalno planistyczn, organizacyjn i wykonawcz. Wiodc
rol w tym wzgldzie peni wojewodowie, ktrzy kieruj dziaaniami na rzecz
bezpieczestwa narodowego oraz zapewniaj wspdziaanie wszystkich jednostek
organizacyjnych administracji rzdowej i samorzdowej, administracji zespolonej,
niezespolonej oraz przedsibiorcw.
145. Zaangaowany udzia organw samorzdu terytorialnego w dziaaniach na
rzecz bezpieczestwa na poziomie wojewdztwa stanowi o skutecznoci systemu
bezpieczestwa oraz zapewnia moliwo skutecznego dziaania podmiotw
ratowniczych, a take zarzdzania kryzysowego i waciwego reagowania
w sytuacjach zagroe. Rol tych organw jest monitorowanie i zapobieganie
wszelkim zagroeniom, a w sytuacji ich wystpienia - denie do ich opanowania
i likwidacji bd minimalizacji powstaych skutkw.

Zakoczenie
146. Strategia Bezpieczestwa Narodowego RP zawiera oficjaln wykadni
polskich interesw narodowych, okrela cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej
w dziedzinie bezpieczestwa wraz z koncepcj ich osigania, uwzgldniajc
zadania dla poszczeglnych podsystemw wykonawczych. Wskazuje rwnie

36

zasady utrzymywania
narodowego.

oraz

kierunki

transformacji

systemu

bezpieczestwa

147. Strategia kierowana jest do wszystkich organw administracji publicznej oraz

podmiotw realizujcych zadania z zakresu bezpieczestwa. Za wdroenie jej
ustale odpowiadaj ministrowie kierujcy dziaami administracji rzdowej,
kierownicy urzdw centralnych, wojewodowie, organy samorzdu terytorialnego
oraz inne podmioty, ktrym ustawowo powierzono stosowne uprawnienia i obowizki
w obszarze przedmiotowym bezpieczestwa narodowego. Po wejciu w ycie
Strategii Bezpieczestwa Narodowego RP naley opracowa lub skorygowa
strategie dla poszczeglnych dziaw administracji rzdowej, a take strategie
dziaania poszczeglnych instytucji, ktrym powierzono szczeglne zadania
w dziedzinie bezpieczestwa narodowego.
148. Weryfikacja ustale zawartych w Strategii Bezpieczestwa Narodowego RP
oraz wypracowanie propozycji jej aktualizacji, odbywa si bdzie w ramach
cyklicznie
przeprowadzanych
Strategicznych
Przegldw
Bezpieczestwa
Narodowego.
149. Niniejsza Strategia Bezpieczestwa Narodowego RP zastpuje strategi
przyjt 8 wrzenia 2003 roku.

37