ALFABET BEHAWIORYSTY

WETERYNARIA W PRAKTYCE

lek. wet. Remigiusz Cicho

specjalista chorb psw i kotw, biegy sdowy, behawiorysta, czonek ESAVS, Przychodnia Weterynaryjna DOG w Skarysku-Kamiennej

Zachowanie
kotw
Koty s najstarszymi zwierztami towa- dzo istotnymi warunkami koniecznymi
rzyszcymi czowiekowi. Wybray so- do zapewnienia spokoju psychicznebie nas, poniewa wrd ludzkich osad go kota s: zachowania midzyludzkie,
znajdoway odpady, ktre przycigay gone urzdzenia gospodarstwa dodue iloci gryzoni. Do dnia dzisiejsze- mowego, inne zwierzta, istotne zmiago koty tylko w nieznacznym stopniu ny w mieszkaniu wprowadzane przez
podporzdkoway si czowiekowi. Po- czowieka, a take odejcie lub przybyzostaj z nami tylko dlatego, e jest im cie nowego czowieka bd zwierzcia.
z tym wygodnie. W zasadzie behawio- Wiele z tych sytuacji jest lekcewaonych
ryzm kotw mona zawrze w dwch przez wacicieli, co powoduje powstasowach: wygoda i niewygoda. Jeeli my wanie problemw. Czsto waciciele
ludzie przyczyniamy si do ich nie- zgaszaj ch kastracji kota, poniewa
wygody, to albo mamy problemy z ich maj problemy dotyczce oddawania odzachowaniem, albo one nas opuszczaj. chodw w miejscach do tego nieprzeTrzeba pamita, e w relacji z czowie- znaczonych, nie zwracajc uwagi na to,
kiem panem jest kot, a czowiek tyl- e mog to by informacje przekazywako jego wacicielem. Rozpatrujc r- ne przez kota w sposb dla niego czynorodne problemy, szukajc przyczyn telny, wiadczce o problemie psychiczi ust alajc progranym zwierzcia. Naley
my zaradcze, naley
przeprowadzi wnikliNajdzikszym ze wszystkich
rozpocz od wnikliwy wywiad uwzgldzwierzt by kot. Szed wasn
wej analizy zachowa
niajcy wyej wymiedrog i obojtne mu byo, dokd
czowieka przebywanione czynniki i jeeli
ona prowadzi (R. Kipling)
jcego w bezporedjest to moliwe, stara
nim rodowisku kota
si rozwiza problem
oraz pamita, e kady koci osobnik poprzez modykacj rodowiska. Barjest indywidualist. To najczciej na- dzo wane jest, aby ksztatowanie rodosze ludzkie zachowania s przyczyn wiska kota odbywao si z uwzgldnietakich problemw, jak np. pozostawia- niem jego naturalnych potrzeb, takich
nie kocich odchodw w nieprzeznaczo- jak: zabawa instynkt owczy (kocinych do tego celu miejscach, niszczenie ta zdobywanie wiedzy i umiejtnoci
przedmiotw itd.
potrzebnych w dorosym yciu, koty doAby zmniejszy prawdopodobiestwo rose doskonalenie umiejtnoci owwystpienia problemw z kotem, nale- czych i zachowawczych).
y ju od pierwszej wizyty w gabinecie
weterynaryjnym prowadzi prolaktyUDA
k kocich zachowa poprzez wstpn Jest jednym z najpowaniejszych probleedukacj waciciela, ukierunkowujc mw kotw, ktre nie wychodz na pogo prawidowo w zakresie odrbnoci dwrko. Konsekwencje nudy s powane
zachowa kocich i ludzkich oraz spo- i mona je podzieli na trzy grupy:
wodowa spenienie przez waciciela 1) somatyczne,
szeregu warunkw od pierwszych dni 2) psychozyczne,
pobytu zwierzcia w domu. Przygoto- 3) zniszczenia.
wania takie naley rozpocz od dostoZapobiega nudzie moemy poprzez
sowania mieszkania do przyjcia kota. odpowiednie ksztatowanie rodowiska
Naley usun niebezpieczne przedmio- kota z uwzgldnieniem jego naturalnych
ty, ustali od pocztku dostpno po- potrzeb. Naley uwiadomi wacicielowi
mieszcze, dostosowa wyposaenie konieczno walki z koci nud. W pierworaz sprawi, by jedzenie przeznaczone szej kolejnoci powinno si unika form
dla ludzi byo niedostpne dla kota. Po- zabaw wzmagajcych agresywno kota
nadto naley umieci kuwet w miejscu tak, aby czowiek nie by celem zabaw.
zapewniajcym kotu intymno. Bar- Naley stymulowa ataki bez uszkodze-

80

LISTOPAD-GRUDZIE 6/2007
www.weterynaria.elamed.pl

nia kogokolwiek, a zabawa kota ma przybra form walki z wyimaginowanym

wrogiem. Kocia mama ju od pierwszych
krokw uczy swoje dzieci, jak naley polowa, wobec tego kocita cay czas swojej
aktywnoci powicaj na doskonalenie
umiejtnoci niezbdnych do przetrwania
oraz odkrywanie otaczajcego je wiata, co
sprawia, e nigdy si nie nudz.

NIEPODANA

AKTYWNO NOCNA
Najczciej aktywno nocna dotyczy
modych kotw z tendencj do szczytu
o wicie i o zmierzchu. Jest to naturalne
przystosowanie do polowania we wzgldnej ciemnoci. Terapia polega na:
duej iloci zabaw i wicze w cigu
dnia;
budzeniu kotw ze skonnociami do
spania w cigu dnia i namawianiu ich
do zabawy;
powicaniu kotu jak najwicej czasu
w cigu dnia;
przed pjciem spa zajcie kota takimi
czynnociami, ktre lubi (np. szczotkowanie);
ignorowaniu zwierzcia w czasie niepodanych sekwencji.

ZNISZCZENIA POWODOWANE
PRZEZ KOTY

S to bardzo czste problemy zgaszane

przez wacicieli. Zwizane s ze znakowaniem terytorium (norma behawioralna, ale kopotliwa dla ludzi). Nastpuj
one na skutek konkretnych czynnoci
wykonywanych przez koty:
wcierania wydzieliny gruczow zapachowych;
skrobania bd drapania przedmiotw;
oddawania moczu lub kau na wybranych powierzchniach.
Przyczyny niepodanych
zanieczyszcze
Do przyczyn zanieczyszcze powodowanych przez koty naley zaliczy:
niepokj socjalny spowodowany zmianami w rodowisku kota;
wykrycie potencjalnego rywala;

ALFABET BEHAWIORYSTY

WETERYNARIA W PRAKTYCE

zmian dotychczasowego trybu ycia

kota;
inne czynniki stresogenne (zmiana skadu osobowego domownikw, nadmierna komunikacja w miejscach pobierania pokarmu, zmiana umiejscowienia
kuwety, remont mieszkania itd.).
Terapia
Terapia odbywa si poprzez:
niespecyczne zmniejszanie napicia;
denie do stabilnoci rodowiska;
zachcanie do uywania supka do drapania;
uwzgldnianie indywidualnych preferencji;
unikanie karania, krzyku, robienia haasu;
odstraszanie od przedmiotw niszczonych przez kota i nakierowanie na przedmioty bardziej dla niego atrakcyjne.
Metody rozwizania problemu
Naley okreli preferencje kota co do
miejsca i powierzchni (czy znajduj si
one blisko miejsca odpoczynku, czy s
poziome, pochye, pionowe, szorstkie,
gadkie, czy pokryte materiaem); trzeba uniemoliwi zwierzciu dostp do
tych miejsc (przez nakrycie powierzchni
workami plastikowymi, foli aluminiow
lub innym materiaem, ktry nie wzbudza zainteresowania kota). Metod prb
i bdw naley wybra jeden lub wicej
obiektw do drapania szczeglnie interesujcych dla kota. Blisko obiektu niepodanego warto umieci obiekt, na ktry
przekierujemy zachowania kota. Ponadto
dobrze jest odwraca uwag od drapanego miejsca (np. zabawk). Stosujc terapi, musimy uwzgldni zasady komunikacji kotw w rodowisku.

KOTY BRUDZCE W DOMU

Rozpatrujc ten zoony problem, musimy wnikliwie pozna jego przyczyny:
podoe, sekwencje behawioralne oraz

ultrasonografy

to, czy problem dotyczy wydalania, czy

znakowania. Bardzo istotny jest schemat oraz dokadno i sposb prowadzenia wywiadu. Znakowanie jest naturaln
form komunikacji. Naley w pierwszej kolejnoci wykluczy podoe somatyczne, takie jak: zapalenie drg moczowych, kamica, choroby metaboliczne
(np. cukrzyca), zaburzenia neurologiczne oraz choroby ukadu pokarmowego.
Podoe behawioralne problemu moemy podzieli na: socjalne, relacje kota
z czowiekiem oraz relacje kota z innymi
zwierztami. W celu okrelenia podoa somatycznego bd behawioralnego
naley przeprowadzi badanie kliniczne, morfologi moczu lub posiew oraz
badania dodatkowe (np. krwi, USG,
RTG itd.).Terapi behawioraln moemy wspiera lekami w zalenoci od
potrzeb konkretnego problemu. Naley
jednak pamita, e farmakoterapia niepodanych zachowa kotw jest wspomaganiem uatwiajcym powrt do homeostazy psychicznej kota. Nie moe by
traktowana jako podstawowa. Naley eliminowa czynniki wywoujce nieodpowiednie zachowania.

POWSZECHNIE STOSOWANE
LEKI PSYCHOTROPOWE

Leki z grupy benzodiazepin

Alprazolam tabl. a 0,25 mg, 0,5 mg,
1 mg oraz 2 mg. Dawkowanie: 0,0250,2 mg/kg m.c. co 12-24 h (naley rozpocz od dawki 0,025 mg/kg m.c. co 12-24 h i zwiksza j o 0,025 mg/kg m.c.
a do dawki maksymalnej w zalenoci
od efektu).
Diazepam tabl. a 2,5 mg i 10 mg.
Dawkowanie: 0,2-0,4 mg/kg m.c. co 12-24 h (naley rozpocz od dawki 0,2 mg/
kg m.c. co 12-24 h i zwiksza j o 0,1 mg/
kg m.c. a do dawki maksymalnej w zalenoci od efektu).
Klonazepam tabl. a 0,5, 1 oraz 2 mg.
Dawkowanie: 0,025-0,2 mg/kg m.c. co

rentgeny

12-24 h (naley rozpocz od dawki 0,025

mg/kg m.c. co 12-24 h i zwiksza j
o 0,025 mg/kg m.c. a do dawki maksymalnej w zalenoci od efektu).
Trjcykliczne
leki przeciwdepresyjne
Aminotryptylina tabl. a 10 mg,
25 mg, 50 mg, 75 mg, 100 mg oraz
150 mg. Dawkowanie: 0,5-1 mg/kg m.c.
co 12 -24 h (pocztkow dawk naley
stosowa co 4 tygodnie).
Doksepina kapsuki a 10 mg, 25 mg,
50 mg, 75 mg, 100 mg oraz 150 mg.
Dawkowanie: 0,5-1 mg/kg m.c. co 12-24 h (pocztkow dawk naley stosowa co 4 tygodnie).
Klomipramina tabl. a 20 mg, 40 mg
oraz 80 mg. Dawkowanie: 0,5-1 mg/kg
m.c. co 12-24 h (pocztkow dawk naley stosowa co 4 tygodnie).
Selektywne inhibitory
wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluoksetyna kapsuki a 10 mg,
20 mg oraz 40 mg; tabl. a 10 mg oraz
20 mg. Dawkowanie: 0,5-1 mg/kg m.c.
co 24 h (pocztkow dawk naley stosowa przez minimum 6-8 tygodni). Pierwszego efektu dziaania leku moemy si
spodziewa po ok. 30 dniach. Do tego
czasu lek naley czy z lekami z grupy
benzodiazepin.
Sertralina tabl. a 25 mg, 50 mg oraz
100 mg. Dawkowanie: 0,5-1 mg/kg m.c.
co 24 h (pocztkow dawk naley stosowa przez 6-8 tygodni).
Naley pamita, e leki s tylko
czynnikiem pomocniczym terapii behawioralnej.

lek. wet. Remigiusz Cicho

Przychodnia Weterynaryjna DOG
26-110 Skarysko-Kamienna,
ul. eromskiego 66
e-mail: sp7htj@konto.pl
www.dog.com.pl

aparaty EKG holtery EKG

zadzwo! +48 516 156 700 www.galeriamedyczna.pl

LISTOPAD-GRUDZIE 6/2007
www.weterynaria.elamed.pl

81