O czarownicach,

czarodziejkach, czarodziejach
i magii (p artem p serio)
Czarodziejki nazywa si te czarownicami, wiedmami lub
jdzami, o czarownikach mwi si - czarnoksinicy, czarodzieje
lub szamani. Mwic o czarownicach mamy na myli kobiety, ale
pamitajmy, e pojcia "polowanie na czarownice", "sabat
czarownic" odnosz si take do mczyzn. Bez wzgldu na
nazw, jedno ich zawsze czyo - uprawianie magii i to nie tylko
czarnej magii. Czarownice i czarownicy rwnie czsto
wykorzystywali swoj moc dla czynienia dobra. Dlatego zazwyczaj
nie budzili strachu, lecz przeciwnie - powaano ich i czczono jako
mdrcw, kapanw i kapanki, znachorw i znachorki, a take
historykw i nauczycieli strzegcych tradycyjnej wiedzy, by
przekaza j nastpnym pokoleniom.
Historia przekazaa nam wiele nazwisk znamienitych czarownic i
czarownikw, dobrych i zych, poczwszy od czasw staroytnych
po dzie dzisiejszy. Wielu z nich rzeczywicie przypisywao sobie
magiczn moc i inne niezwyke zdolnoci, zyskujc saw
profesjonalistw, ktrzy dokonywali (jak gosi otaczajca ich
legenda) zdumiewajcych wyczynw. Jednak rzadko kiedy
posugiwano si etykiet "czarownica" lub "czarownik" w
odniesieniu do tych wielkich nazwisk. Oni sami, podobnie, jak i
ich zwolennicy, woleli nazywa si "mistykami" lub
"jasnowidzami". Z drugiej strony niektre sawne postacie zostay
przez potomno zapamitana jako uprawiajce czary, poniewa
inni tak o nich mwili, chcc oskary o czynienie za, ukara, a
nawet skaza na mier, czy to ze strachu, ze zej woli, czy te z
gorliwoci religijnej.
Teraz moe kilka przykadw.
1. Apollonios z Tyany, grecki mag i prorok z I w. n.e. dziki magii
odkry przed Menippusem z Koryntu z natur jego ony. Wrd
przypisywanych Apolloniosowi mocy bya te zdolno
porozumiewania si ze zmarymi. 2. Pitagoras (VI w. p.n.e.) grecki

filozof i mistyk, ktry dokona wanych odkry w matematyce,

naucza te filozofii mistycznej zapoyczonej z Egiptu. Wierzy, e
dusza moe opuszcza ciao. Legenda gosi, e w pniejszych
wiekach czsto pojawia si w ludzkiej postaci.
3. Ludno Neapolu wierzya, e synny poeta rzymski, Wergiliusz
(70-19 r. p.n.e.), autor Eneidy, by czarownikiem. Jak gosi jedna
z legend, mia zrobi magiczn, mosin much, ktra uchronia
miasto przed plag owadw.
4. Albert Magnus (1193-1280), synny niemiecki uczony by
biskupem (to dopiero!), filozofem, alchemikiem, studiowa magi.
Bada m.in. "naturalne" magiczne waciwoci zi i kamieni
szlachetnych.
5. Ramon Lull (1235-1315), hiszpaski mistyk i alchemik,
swoimi pismami okultystycznymi rozgniewa Koci katolicki.
Pniej sta si bardziej pobony; zgin, gdy prbowa nawraca
muzumanw w Afryce Pnocnej.
6. Joanna z Nawarry (1370-1437), ksina Breatanii, ona
Henryka IV, krla Anglii. Pod jego nieobecno (walczy we
Francji) wrogowie oskaryli j przed sdem o ch zaszkodzenia
krlowi czarami. Zostaa aresztowana i na wiele lat wtrcona do
wizienia, ale pniej jej wybaczono i przywrcono do ask.
7. Gilles de Rais (1404-1440), francuski baron, uwaany za
najbogatszego szlachcica w Europie. Poniewa interesowa si
alchemi i magi, a przy tym mia wielu wrogw, ktrzy mu
zazdrocili, zosta oskarony o kult diaba i porywanie dzieci, a
nastpnie spalony na stosie. Jego majtek skonfiskowano i
rozdzielono midzy jego przeciwnikw.
8. Angielski wrbita i astrolog William Lilly (1602-1681) by
bardzo szanowany przez krla Karola I. Astrologia bya wtedy
przedmiotem powanych studiw akademickich; rwnie powanie
Lilly pisa o magii i sztuce wywoywania duchw.
9. Karolina z Brunszwiku (1768-1821), ona Jerzego IV, krla
Anglii. Jak gosi fama, czua si zaniedbywana przez ma.
Oburzona zrobia jego kuk z wosku, wbia w ni szpilki i
ciernie, a potem wrzucia w ogie (niestety nie doszukaam si
wiadomoci, co z jej mem). 10. Jednym z najsynniejszych
oszustw w dziejach magii by francuski alchemik z XVIII w.,
hrabia Saint Garmain. Twierdzc, e posiada zdolnoci, dziki
ktrym yje ju 2000 lat, nabra wielu bogatych i naiwnych

klientw.
Gawdziarze snuli swe opowieci o czarach, zanim jeszcze
wynaleziono pismo, a czarownice i czarownicy zawadnli
wyobrani kolejnych pokole. Spotykamy ich w staroytnych
legendach i podaniach ludowych, wszelkiego rodzaju dramatach
scenicznych, poczwszy od farsy po oper, w bajkach dla dzieci,
popularnych thillerach i dzieach literatury klasycznej. Ich
popularno nie zmalaa do dzisiaj.
Teraz kilka przykadw ze Staroytnoci:
1. "Pierwszy Mag" - taki tytu nadano Totowi, bogowi ksiyca z
gow ibisa, dominujcemu w staroytnym Egipcie. Tot
sprawowa sdy w zawiatach, wynalaz te sztuk i rne
dziedziny nauki, take magi. W jego imieniu odprawiano wiele
rytuaw magicznych, eby zdoby jego przychylno.
2. Taweret, egipska bogini porodu, w postaci ciarnej samicy
hipopotama. I tu religia czy si a magi, gdy Taweret miaa
chroni rodzce kobiety zarwno przed powikaniami, jak i
skutkami zych czarw. 3. Hekate, bogini wiata podziemnego w
staroytnej Grecji, czsto przedstawiana z trzema rnymi
twarzami. Jako grona sia, bya patronk czarw i magii, a take
drczycielk ludzi wczc si nocami po ziemi ze sfor psw
piekielnych o czerwonych lepiach.
4. Wszyscy zapewne wiedz o Wyroczni Delfickiej. Staroytni
Grecy odwiedzali wity gaj w Delfach, gdzie kapanka odkrywaa
przed nimi przyszo, dajc czsto tajemnicze odpowiedzi,
podczas ktrych wia si w gbokim transie. (Musia by to
ciekawy widok).
Mistrzowie fikcji zawsze chtnie sigali po tematy czarownic i ich
niewinnych ofiar, przedstawiajc walk dobra ze zem. Jednak
czarownice to nie zawsze wiedmy, lecz czsto samotne staruszki
lub wzbudzajce oglny zachwyt czarujce i seksowne kobiety.
1. Jedn z pierwszych czarodziejek w literaturze bya Kirke z
Odysei, epickiego poematu Homera o przygodach greckiego
herosa, Odysa, powracajcego z wojny trojaskiej. Kirke
zamienia towarzyszy Odysa w winie, gdy wyldowali na jej
odludnej wyspie, a potem i jego prbowaa nakoni do wypicia
czarodziejskiej mikstury.

2. Legendarny Merlin, pierwotnie posta z mitologii walijskiej,

podpora krla Artura, gdy by ju starcem, powierzy swoje
czarodziejskie tajemnice ukochanej Viviane, a ta niewdziczna
wtrcia go do lochu (wielu zapewne teraz zamarudzi - ....te
kobiety....).
3. Do najbardziej znanych z literatury czarownic nale trzy
siostry z Makbeta, odprawiajce czary nad kotem, by zachci
Makbeta do zabicia krla i objcia tronu szkockiego. 4. W piknej
filmowej bajce Disneya, Krlewna nieka i siedmiu
krasnoludkw, pojawia si prna i za krlowa-czarownica.
5. Bracia Grimm napisali wiele niezapomnianych bajek o
czarownicach, m.in.: pic Krlewn, gdzie pikna i moda
ksiniczka zapada w sen po tym, gdy ukua si w palec
wrzecionem zej wrki, czy Jasia i Magosi (to jeden z ich
najbardziej przeraajcych pomysw), gdzie czarownica udajca
mi starsz pani zwabia do swojego domku zabkane dzieci.
6. Klasyczn powieci dla dzieci jest Czarnoksinik ze
Szmaragdowego Grodu L. Franka Bauma. 7. Rosjanie za w
swoich podaniach ludowych opowiadaj o Babie-Jadze, ktra,
zamiast na miotle lata wok lenej gstwiny w kibelku (chyba nie
miaa zbytniej swobody), trzymajc w rku drewniany ubijak
(ciekawe do czego mia on suy, moe kto wie?).
8. W komedii filmowej z 1942 r. Oeniem si z czarownic,
Veronica Lake zagraa pontn blond czarownic (spalon w
1692 r. i przywrcon do ycia), ktra postanawia rozkocha w
sobie gwnego bohatera (granego przez Fredrica Marcha) i
skoni go do porzucenia narzeczonej.
9. Rola czarownika widnieje te w filmie Kruk z 1963 r. z Borisem
Karloffem (najlepiej znany jest z kreacji Frankensteina w wielu
filmach hollywodzkich).
10. Zapewne wszyscy ogldali film Czarownice z Eastwick z 1987
r., na podstawie powieci Johna Upidke`a, gdzie pamitamy
przyjaciki (grane przez Cher, Michelle Pfeiffer i Susan
Sarandon), ktre uwid diabe (Jack Nicholson) i da im moc
czynienia czarw, a one wykorzystay j, by si go pozby.
Przykadw takich jak te mona podawa wiele, ale ja na tym
pozostan.
Kiedy czarownice lub czarownicy "rzucaj urok", to jak wiemy

chodzi o specyficzne dziaania magiczne. "Urok" to prawie zawsze

jaka formuka, w ktrej mona uywa zakl, rnych mikstur,
wizerunkw i rekwizytw. Te elementy przeznaczone s do
zbierania mocy i kierowania jej na okrelony cel - osob lub
rzecz, ktr chce si "zaczarowa", eby osign podan
zmian, lub natchn magiczn moc uzdrowicielsk.
Tajemnicze obrzdy "magii rytualnej", to nie tylko kilka sw
wymruczanych pod naparem z zi, lecz naprawd imponujce,
wymagajce wyszukanych rodkw "dziea".
Kilka przykadw z rnych czci Ziemi:
1. W Chinach czarownicy czsto zapisywali cele czarw wewntrz
okrgw i na mistycznej doni, nastpnie spalali tak
"zaczarowany" papier, a popi wsypywali do wody i wypijali.
2. Poudniowoafrykaski lud San w magii miosnej uywa uku i
strza. Gdy mczyzna chce, by kobieta si w nim zakochaa,
wypuszcza (symbolicznie) strza w jej kierunku, podobnie jak
Kupidyn w mitologii europejskiej.
3. Ulubionym rekwizytem czarnej magii bya dawniej "rka
chway", odcita od ciaa wisielca i wysuszona. Uywana albo
jako wiecznik, albo sama podpalana miaa jakoby moc
ogupiania ludzi i zwikszania siy czarw.
4. U Indian amerykaskich drewniane kuky nie miay nic
wsplnego ze zymi czarami. W wydreniach, jakie znajdoway
si z przodu, umieszczano "leki na mio" (maci i zioa),
nastpnie zwizywano razem kuky twarz w twarz, by
symbolizoway maestwo i zapewniay jego trwao.
5. Chcc przycign pozytywn energi i wykorzysta j w
swoich magicznych planach, szaman z ludu Szona "ciga" j,
wykonujc szarpnicia hakowatym narzdziem przypominajcym
liter Y.
6. W Tybecie, podczas magicznych ceremonii uywany by
"latajcy" n, jako symbol koniecznoci zdejmowania faszywej
powoki z tosamoci czowieka, zanim zacznie szuka
owiecenia.
7. W Malezji, drewniana, malowana figurka - wizerunek
eskiego skrzydlatego ducha "didouri", zawieszany by w
domach, eby je chroni. Trzymaa w rku grzebie do
"wygrzebywania" zych si i lusterko do "odbijania" zej energii i
zych duchw, a take powstrzymywania domownikw przed

niewaciwymi zachowaniami.(?).
Czarownice i czarownicy zawsze znali si na tym, co mona
nazwa magiczn kuchni - sporzdzaniu napojw, maci i
domieszek, a take wszelkiego rodzaju suchych preparatw do
wszywania w woreczki lub odprawiania guse.
Tak wic pora poda kilka przykadw i przepisw.
1. Tradycyjny chiski napj miosny: rozetrzyj gar nasion
kolendry i wsyp w lampk biaego wina, piewajc piosenk
"Gorce nasionko, wezwij szybko mio; gorce serce, nie pozwl
nas nigdy rozczy", nastpnie wypij wino wraz z ukochan
osob.
2. Do prostych czarw "wypdzajcych", przepisanych przez
wspczesn czarownic, uywa si jabka przecitego na p w
poprzek. Jedn poow pociera si mit, powtarzajc gono zy
nawyk lub problem, ktrego trzeba si pozby. Nastpnie czy
si powki za pomoc szpikulca, zwizuje wstk i zakopuje.
Gdy jabko si rozoy, problem zniknie.
3. Dla zapewnienia trwaej przyjani zaszywa si w dwch
woreczkach troch godzikw i kady z przyjaci nosi przez cay
czas taki woreczek.
4. Staa rada dla tych, ktrzy chc si zakocha: niech zanurzaj
woreczek z pkami r w wodzie za kadym razem, gdy bior
kpiel (w magii re zawsze czono z mioci).
5. Popularnym sposobem wzbudzania mioci jest od dawna:
woreczek zawierajcy szawi, rozmaryn i tymianek. Wkad si go
pod poduszk lub do szuflady, albo nawet nosi przy sobie. Musi
by jednak zwilany codziennie przez siedem dni siedmioma
kroplami olejku bergamotowego, dla rozpalenia prawdziwej
dzy.
6. Zaczarowana poduszka - naley zaszy w mulinie patki
czerwonej ry, kwiaty wiciokrzewu, sproszkowane kcze
kosaca, angielskie ziele i pukiel wasnych wosw, a nastpnie
mocno zwily taki woreczek olejkiem sosnowym. Gdy ukochana
osoba na tym zanie, bdzie ni tylko o tobie!
7. Dodaj t mikstur do kpieli, a nikt ci si nie oprze.
Przygotowuje si j z rozmarynu i tymianku, ktre rozmikcza si
we wrztku (najlepiej w glinianym garnku), a pniej dodaje si

do tego sproszkowane kcze kosaca i korze lubczyku. Przed

wlaniem do kpieli naley to przecedzi i wymiesza.
8. Wypd negatywn energi, kadc na noc wiartki cebuli w
kadym rogu pokoju ( to nic, e w pokoju tym bdzie mierdziao
cebul, nie przejmuj si tym). Nastpnego dnia posiekaj je,
zaoywszy uprzednio gumowe rkawiczki, i zakop. Rb tak przez
trzy do siedmiu dni z rzdu.
9. Dawniej wierzono, e czarownice potrafi lata, bo nacieraj
si specjaln maci z rolin. Oto jej skad: Pokrzyk wilcza
jagoda, Tojad mocny, Lulek czarny i Szczw plamisty. Wszystkie
cztery s trujce, wic substancje z nich zrobione mogy z
powodzeniem wywoywa halucynacje (i nie tylko) - np. wizje
latania.
I to by byo na tyle, udanych czarodziejskich praktyk! Jeli macie
jakie magiczne przepisy, to poszerzajcie moj list do woli. I
myl, e odezw si wspczesne czarownice i czarownicy, by ze
mn polemizowa, bo mam wraenie, e woyam przysowiowy
kij w mrowisko.