NR 9 (10) WRZESIE 2015

ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

Wrzesie
Wrzesie dziewity miesic w roku, wedug
uywanego w Polsce kalendarza gregoriaskiego ma
30 dni. Nazwa miesica (wedug Brcknera)
pochodzi od kwitncych w tym miesicu wrzosw
(por. ukr. / werese, br. /
wierasie). Dawniej uywano rwnie nazwy
pajcznik od nici babiego lata. aciska nazwa
September (sidmy miesic; zobacz: kalendarz
rzymski) zostaa zapoyczona przez wikszo
jzykw europejskich. We wrzeniu nastpuje
rwnonoc jesienna na pkuli pnocnej, a wiosenna
na
pkuli
poudniowej.
Pod
wzgldem
meteorologicznym jest to w Polsce miesic jesienny.

Przysowia na wrzesie
-Gdy wrzesie bez deszczw bdzie, w zimie
wiatrw peno wszdzie.
-Gdy we wrzeniu krety kopi po nizinach, bdzie
wietrzna, ale lekka zima.

-Jeli wrzesie bdzie suchy, padziernik nie oszczdzi

nam pluchy.
-We wrzeniu tuste ptaki - mrz w zimie nie byle jaki.
-Wrzesie jeszcze w socu chodzi, babie lato ju si
rodzi.
-Gdy na wity Idzi adnie, nieg na pewno pno
spadnie (1.09.)
-wity Idzi wiedzie wrzesie, wnet nadejdzie ddysta
jesie (1.09.)
-Jeli w Maryi Narodzenie nie pada, to sucha jesie si
zapowiada (8.09.)
-W Narodzenie Panny Marii pogodnie - tak bdzie
cztery tygodnie (8.09.)
-Gdy grzyby wielkie korzenie maj, wielk zim
zapowiadaj.
-Jeli na Jacka nie panuje plucha, to pewnie zima
bdzie sucha (11.09.)
-Im gbiej we wrzeniu grzebi si robaki, tym sroej
si zima da ludziom we znaki.

SZCZEBRZESZYN

CHRZSZCZ NR
NR 39 (7)
(10)

Wydarzenia historyczne w Polsce.

966 r. - Chrzest pastwa Mieszka I. Przyjcie
chrztu przez ksicia Mieszka I i jego dwr oznaczao
otwarcie pastwa na wpyw cywilizacji aciskiej
Europy, przejcie jej dorobku kulturowego, a take
wejcie
pastwa
Mieszka
I
na
aren
midzynarodow jako bytu uznawanego przez
starsze pastwa chrzecijaskie.
1025 r. - Koronacja krlewska Bolesawa
Chrobrego. Ta pierwsza w historii Polski koronacja
krlewska
stworzya
tradycj
suwerennego,
niezalenego od Cesarstwa pastwa polskiego, do
ktrej bd si potem odwoywa inni wadcy polscy
dcy do suwerennoci.
1138 r. - Podzia Polski na dzielnice. Wbrew
czarnej legendzie podzia Polski na dzielnice mia
szerokie skutki pozytywne- osabienie wadzy
ksit skutkowao najpierw nadawaniem przez nich
ziemi
i
immunitetw
monym
wieckim
i duchownym - co z kolei doprowadzi do wzrostu
wpywu
elit
spoecznych
na
wczeniej
nieograniczon wadz monarchw- a spadek
dochodw ksicych nakoni wadcw do
rozpocztej w kocu XII wieku akcji kolonizacji na
prawie niemieckim, ktra przyniesie Polsce nie tylko
wzrost zaludnienia, ale te takie "wynalazki" jak
pisana umowa prawna, wolno osobista chopw,
samorzd miast i wsi czy trjpolwka.
1226/1231 r.- Sprowadzenie Krzyakw do Ziemi
Chemiskiej przez ks. Konrada Mazowieckiego.
Stworzenie bazy Zakonu Najwitszej Marii Panny
Domu Niemieckiego na ziemiach wydartych Prusom
spowoduje zarwno powstanie silnego orodka
kultury niemieckiej nad wschodnim Batykiem
i dugotrwae konflikty polsko- krzyackie,
jak i adaptacj do kultury polskiej takich wpyww
zakonnych jak rozwinity kult maryjny, zachodnia
kultura rycerska czy ideologia wojen krzyowych.
1320 r.- Koronacja krlewska Wadysawa
okietka. Trwae przywrcenie tytuu Krlestwa
Polskiego (cho sam okietek tytuowa si jedynie
krlem krakowskim) oznaczao zjednoczenie trzonu
dawnych ziem piastowskich i powrt zjednoczonej
Polski na aren midzynarodow.
1340-1366 r.- Wojny Kazimierza Wielkiego o Ru
Halick z Litwinami i Tatarami. Cho zakoczone
poowicznym sukcesem, wojny te skutkoway
wczeniem w granice Polski szerokich rzesz
ludnoci nalecej do prawosawnego krgu
kulturowego, co wraz z przychyln polityk krla
wobec tej ludnoci stao si podstaw do
ksztatowania stosunku tolerancji wyznaniowej
i kulturowej w przyszej Rzeczypospolitej.
2

1364 r.- Utworzenie uniwersytetu w Krakowie.

W redniowiecznej Europie uniwersytet nie tylko
stanowi rdo prestiu krlestwa, ale te dostarcza
pastwu kadr biegych w prawie rzymskim,
tak potrzebnych dla prowadzenia suwerennej polityki
midzynarodowej. W wieku XV uniwersytet krakowski
stanie si te kuni uczonych biegych w prawie
(jak Pawe Wodkowic), matematyce i astronomii
(jak Mikoaj Kopernik).
1374 r. - Przywilej koszycki dla rycerstwa polskiego
wydany przez Ludwika Andegaweskiego. Akt ten
otwiera seri pnoredniowiecznych przywilejw
nadawanych stanowi rycerskiemu przez kolejnych
krlw Polski. Proces nadawania tych przywilejw
znaczco przyczyni si do uksztatowania w Polsce
ustroju monarchii stanowej, w ktrej krl nadal by
opiekunem, ale ju nie wacicielem pastwa.
1454-1466 r.- Wojna Trzynastoletnia. Na 400 lat
zdecydowaa nie tylko o kierunkach polityki
zagranicznej pastwa polskiego, ale te o jego rozwoju
kulturowym i pozycji midzynarodowej. Zwizaa
z Polsk wielkie obszary zamieszkane przez ludno
prawosawn, a nawet muzumask.
Rezultatem tych dugotrwaych zmaga byo
odzyskanie przez Polsk drogi Wisy, ktra staa si
oknem na wiat polskiego handlu zboem, a tym
samym podstaw rozkwitu gospodarczego Polski w
XV-XVI wieku.
Polsko-litewska unia realna w Lublinie. Trwae
poczenie Korony Polskiej i Wielkiego Ksistwa
Litewskiego nie tylko skierowao ostatecznie polityk
polsk ku wschodowi, ale te przyczynio si do
wzrostu potgi magnaterii w Rzeczypospolitej dziki
objciu przez polskich monych wielkich majtkw
rodw litewskich.
1596 r. - Unia Brzeska polsko-litewskiego kocioa
prawosawnego z katolickim. Unia stworzya nowy
obrzdek chrzecijaski, (ktry w XIX wieku stanie si
jednym z filarw powstania ukraiskiej wiadomoci
narodowej)- koci grecko-katolicki, ale przyczynia
si te do wzrostu konfliktw religijnych na Ukrainie.
1648 r. - Wybuch kozackiego powstania
Chmielnickiego. Powstanie to stao si pocztkiem
podziau Ukrainy miedzy Rzeczpospolit a Rosj,
a tym samym zacztkiem budowy potgi nowoytnego
pastwa rosyjskiego. Dla Ukraicw powstanie to
stanowi wany etap na drodze powstawania ich narodu.

CHRZSZCZ NR 9 (10)

1717 r. - Sejm Niemy- ugoda szlachty

Rzeczpospolitej z Augustem II zawarta za
porednictwem cara Rosji Piotra I. Wystpujc
podczas III Wojny Pnocnej jako mediator midzy
skconymi szlacht i krlem Rzeczypospolitej, car
Rosji Piotr I rozpocz okres ingerencji Rosji
w
wewntrzne
sprawy
Rzeczypospolitej,
ktry zakoczy si upadkiem pastwa polsko litewskiego.
1773 r. - Powoanie Komisji Edukacji Narodowej.
To pierwsze w Polsce ministerstwo owiaty
dokonao reorganizacji i reformy owiaty w
Rzeczypospolitej wedug wzorw Owiecenia, co
zaowocowao wychowaniem pod koniec XVIII
wieku warstwy wiatych obywateli - przyszych
powstacw kociuszkowskich i listopadowych oraz
uchwaleniem Konstytucji 3 maja (1791r.) Bya to
pierwsza w Europie a druga na wiecie ustawa
zasadnicza, ktra
wprowadzaa
w Polsce
nowoczesny ustrj monarchii konstytucyjnej, znosia
uzalenienie posiadania praw obywatelskich od
urodzenia, likwidowaa te najwiksze wady
ustrojowe Rzeczypospolitej- liberum veto, woln
elekcj krla, monopol szlachty na posiadanie ziemi
i penienie urzdw.
1795 r. - III rozbir Rzeczypospolitej. Likwidacja
Rzeczypospolitej przez trzy ocienne mocarstwa,
w momencie, gdy pastwo polsko-litewskie
zaczynao podnosi si z kryzysu ustrojowego,
zaowocowaa odnawianym w kadym pokoleniu
deniem Polakw do niepodlegoci, a w efekcieniestabilnoci polityczn w Europie rodkowej.
R.

(w pimiennictwie zachodnim podaje si czasami t

drug dat jako pocztek wojny wiatowej). Niektrzy
historycy za pocztek wojny wiatowej uznaj wojn
chisko-japosk, rozpoczt 7 lipca 1937 roku
najazdem wojsk japoskich, jednake a do 1941 roku
konflikt ten pozostawa lokalny. W historiografii
radzieckiej i aktualnie rosyjskiej uywane jest pojcie
Wielkiej Wojny Ojczynianej, rozpocza si ona
22 czerwca 1941 roku atakiem niemieckim,
a zakoczya w dniu 9 maja 1945 roku. Formalnie USA
wojn rozpoczy 7 grudnia 1941 roku w wyniku
japoskiego ataku na Hawaje na baz amerykaskiej
marynarki wojennej Pearl Harbor na wyspie Oahu.

n.
Agresja sowiecka wspomnienie

II wojna wiatowa - wspomnienie

II wojna wiatowa to najwikszy konflikt zbrojny
w historii wiata, trwajcy od 1 wrzenia 1939 roku
do 2 wrzenia 1945 roku (w Europie do 8 maja
1945), obejmujcy zasigiem dziaa wojennych
prawie ca Europ, wschodni i poudniowowschodni Azj, pnocn Afryk, cz Bliskiego
Wschodu i wszystkie oceany. Niektre epizody
wojny rozgryway si nawet w Arktyce i Ameryce
Pnocnej. Poza wikszoci pastw europejskich
i ich koloniami, bray w niej udzia pastwa
Ameryki Pnocnej i Ameryki Poudniowej oraz
Azji. Gwnymi stronami konfliktu byy pastwa
Osi i pastwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci).
W wojnie uczestniczyo 1,7 mld ludzi, w tym 110
mln z broni. Wedug rnych szacunkw zgino
w niej od 50 do 78 milionw ludzi.
Za dat rozpoczcia wojny przyjmuje si 1 wrzenia
1939 roku atak Niemiec na Polsk. 3 wrzenia
przystpiy do wojny Wielka Brytania i Francja

W dniu 17 wrzenia 1939 roku, kiedy Wojsko Polskie

stawiao jeszcze zacity opr armiom niemieckim,
wojska Zwizku Sowieckiego, zwizanego tajnym
sojuszem z III Rzesz Niemieck przekroczyy
granic Polski.
Sowieckie siy inwazyjne liczyy ponad 450 tysicy
onierzy. Zorganizowane byy w dwa fronty.
3

CHRZSZCZ NR 9 (10)

Front Biaoruski dowodzony przez komandarma II

rangi (gen. pk) Michaia Kowaliowa, liczy okoo
201 000 onierzy, zorganizowanych w dziesiciu
dywizjach strzeleckich, szeciu dywizjach kawalerii,
siedmiu brygadach pancernych (1862 czogi i 243
samochody pancerne) i innych oddziaach.
Jego zadaniem byo opanowanie pnocnowschodnich ziem polskich od granicy z otw
i Litw po lini rzek Prype i Pina. Gboko
dziaania wojsk tego frontu sigaa linii Wisy
w okolicach Dblina oraz Narwi i Pisy.
Wojska Frontu Ukraiskiego pod dowdztwem
komandarma I rangi (gen. armii) Siemiona
Timoszenki liczyy ok. 266 000 onierzy,
co stanowio rwnowarto 10 Dywizji Strzeleckich,
7 Dywizji Kawalerii, 8 Brygad Pancernych (1748
czogw i 178 samochodw pancernych) i innych
oddziaw. Zadaniem frontu byo opanowanie
poudniowo-wschodnich ziem RP od Prypeci na
pnocy do granicy Polski z Rumuni i Wgrami,
a nastpnie wyj nad rodkow Wis (na poudnie
od Dblina) i rubie Sanu do Przeczy Uockiej.
W dniu agresji sowieckiej w rkach polskich
znajdowaa si niemal poowa terytorium
Rzeczypospolitej. Bronia si Warszawa i twierdza
Modlin. Trwaa bitwa nad Bzur, ktra nie moga
w zasadzie zmieni losw wojny, lecz przekrelia
niemieck koncepcj wojny byskawicznej. Bronio
si polskie wybrzee, toczyy si krwawe boje na
Lubelszczynie, broni si te Lww.
Na niespodziewany atak sowiecki polscy dowdcy
nie wiedzieli jak zareagowa. W Kwaterze Gwnej
marszaka Edwarda Rydza-migego zapada
decyzja o niepodejmowaniu walki z napastnikiem,
z wyjtkiem ataku z jego strony lub prby
rozbrojenia. Ponadto Naczelny Wdz zarzdzi
oglne wycofywanie si najkrtszymi drogami do
Rumunii i na Wgry. Rozkaz ten dociera jednak ze
znacznym opnieniem albo wcale, std te reakcje
na wkroczenie Sowietw byy rne i bardzo czsto
traktowano ich jako agresora.
n.

Nowy rok szkolny 2015/2016

Prawie 5 milionw uczniw wraca 1 wrzenia do
szkoy, a razem z nimi 650 tys. nauczycieli. Rok
2015/2016 bdzie si nieco rni od poprzednich:
ze szk znika mieciowe jedzenie, wchodzi te
nowy sposb oceniania dzieci na lekcjach WF.
Do pierwszej klasy pjdzie prawdopodobnie 611 tys.
dzieci, w tym 381 tys. szeciolatkw. To dzieci
urodzone w 2009 roku i w drugiej poowie 2008 r.,
ktre rok temu jeszcze nie byy objte obowizkiem
szkolnym, oraz 20 proc. dzieci, ktre na podstawie
decyzji psychologw zostay rok temu odroczone.
4

Reforma podrcznikowa
Drugi rok obowizuje reforma podrcznikowa.
Uczniowie pierwszej i drugiej klasy szkoy podstawowej
bd mogli uczy si z ksiek napisanych na zlecenie
MEN. Czwartoklasici i gimnazjalni pierwszoklasici
dostali pienidze z MEN na zakup podrcznikw.
Dodatkowo szkoy dostay te pienidze za zakup
zeszytw wicze dla tych uczniw lub innych pomocy
naukowych.
Ze szk znika mieciowe jedzenie. To za spraw
nowelizacji ustawy o bezpieczestwie ywnoci
i ywienia. Za sprzedawanie niezdrowego jedzenia
waciciel szkolnego sklepiku moe dosta nawet 5 tys.
zotych kary.
Zmiany
wchodz
take
do
przedszkoli.
Od 1 wrzenia wszystkie czterolatki otrzymuj prawo do
wychowania przedszkolnego. Oznacza to, e gmina
bdzie musiaa znale miejsce dla dziecka
czteroletniego, jeeli jego rodzice wyra tak ch.
Jednoczenie od tego roku piciolatki obowizkowo
bd uczy si w przedszkolu jzyka obcego.
Do przedszkoli pjdzie w tym roku okoo 1,2 mln
dzieci.
IAR

Wrzesie
Mija ciepe lato,
wkrtce przyjdzie jesie,
zbudzi si o wicie,
niespokojny wrzesie.
Tyle pracy w koo
czy wykona zdoam?
Najpierw pootwieram
drzwi we wszystkich szkoach.
Przyjd do szk dzieci
calutk gromadk
o sonecznym lecie bd opowiada.
Karasiewicz G.

CHRZSZCZ NR 9 (10)

Wrzesie 39...
Niebo pokryy czarne chmury...
ttent kopyt sycha z oddali...
tumany kurzu w gr si wzbiy..
kawalerzyci nadjedali.
Pdzce konie szary uaskiej...
lance u boku..z szablami w doni...
odwag i honorem w sercach...
ziem polskich przed najedc broni.
Huk armat i serie karabinw...
sycha odgosy artylerii...
niemieckich czogw gsienice
przeciwko...polskiej kawalerii.
I tylko...urywek zniszczonego filmu
na duym pciennym ekranie...
przypomni nam bitw wrzeniow
histori...o dzielnym uanie...
agniecha

Pomniki szczebrzeskiej kultury c.d.

Naley pamita, e szkoa zostaa przeniesiona
z Zamocia i rozpocza dziaalno w okresie, kiedy
Napoleon szed na wojn z Rosj, tj. w okresie
wzrostu pragnienia, ale take i wiary w moliwo
odbudowy
Polski
suwerennej
w
granicach
przedrozbiorowych. Dlatego od pocztku swojego
istnienia szkoa stara si wciela w ycie zasady
wychowania obywatelskiego: ,, Bd ukochanej
Ojczyzny podpor.
Potwierdza te oczekiwania i cele pracy
wychowawczej przemwienie wygoszone przez
ks. rektora szkoy Michaa Siekierzyskiego do
uczniw z okazji rozpoczcia nowego roku szkolnego
w 1812 roku. Oto wyjtki z tego przemwienia:
,,Odrodzenie Ojczyzny naszej i przywrcenie nam
szanowne Polska nazwisko, tak szybki a zarazem mao
spodziewany wypadek dziaa wskrzesiciela naszego
wielkiego Napoleona wymaga po nas rwnie prdkich
i dzielnych rodkw do przyzwoitego utrzymania si
wzrostu. Owiecenie powszechne w kraju pierwsz
stanowi zasad jego pomylnoci. ( - ) Szanowna
Modziey, tem si cae ycie rzd zdaniem,
e suy Ojczynie to jest najwiksza odpata,
sprawiedliwoci
w
niczym
nie
uchybi,
a wspziomkom swoim zawsze by uytecznym.
Realizowane treci wychowania obywatelskiego,
obecno w pracy dydaktyczno wychowawczej
szkoy postpowych tradycji, wit kocielnych
i pastwowych obchodzonych w przedrozbiorowej
Polsce,
kompetencje
i
postpowo
kadry
pedagogicznej, polsko dyrektorw szkoy sprawiy,

e wrd modziey dominowa duch patriotyzmu i

wola walki o wyzwolenie narodowe.
Wynikiem tego by fakt uczestniczenia wielu
uczniw w powstaniach: listopadowym 1830 r.,
krakowskim -1846 r., w protestach ( tajne odezwy
umieszczane na murach miasta ) przeciw panowaniu
carskiemu w Polsce w 1852r.( pniej za ju jako
absolwenci brali udzia w powstaniu styczniowym
1863 r. i w rnych postpowych wydarzeniach
i spiskach w kraju i za granic). Wanie ta aktywno
zbrojna i dziaalno polityczna prowadzona przez
spoeczno szkoln sprawiy, e wadze carskie
uznay, e szkoy szczebrzeskie maj negatywny
wpyw na spoeczestwo i 8 wrzenia 1852 r. poleciy
je zamkn. Zarzdzenie wykonano.
Wasno szkolna w postaci budynkw szkolnych
i gospodarczych cznie z ogrodem liczcym 1500
plansz i gruntem ornym o powierzchni 30 mrg
przesza
na
wasno
Okrgu
Naukowego
Warszawskiego. Bibliotek przewieziono do Brzecia
i
oddano
do
uytku
korpusu
kadetw.
Sprzt sprzedano na licytacji w 1852 r., oprnione
budynki przeznaczono na koszary dla wojska
rosyjskiego. Gmach gwny dydaktyczny
po dokonanych przerbkach zosta zamieniony na
koszary wojskowe, a dwa bliniacze budynki stojce
od frontu po bokach gmachu gwnego (internaty)- na
mieszkania dla oficerw. Pozostae dwa budynki
kompleksu szkolnego, stojce po drugiej stronie szosy
adoptowano: obecny budynek szkoy zawodowej- na
biura, a budynek obecnej restauracji ,,Pera
Renesansu- na lazaret szpital dla onierzy. W
sumie w koszarach funkcjonowao 1000 onierzy,
dziaay rwnie instytucje uytecznoci publicznej.
Dokonane przerbki, brak remontw biecych,
niedbae uytkowanie doprowadziy wszystkie
budynki dawnego kompleksu szkolnego do znacznej
dewastacji. Zosta rwnie cakowicie zdewastowany
teren szkolny sucy niegdy celom dydaktyczno
rekreacyjnym. Ogrd botaniczny, boiska sportowe,
bienie, plac zabaw zostay zamienione na plac
wicze dla wojska. Ponadto wadze carskie
dokonujc adaptacji budynkw owiatowych i terenu
szkolnego na potrzeby wojska mieszkaniowe
i szkoleniowe, chciay doprowadzi je do takiego
stanu, eby teraz i w przyszoci nie mogy peni
funkcji dydaktycznych.
Wszystkie budynki szkolne
po odzyskaniu
niepodlegoci w 1918 r. zostay oddane
w uytkowanie odradzajcemu si wojsku polskiemu.
I wanie o nie toczy si spr midzy M. Wyz.
Religijnych i Owiecenia Publicznego a wadzami
wojskowymi.
5

CHRZSZCZ NR 9 (10)

Celem byo przeznaczenie tych budynkw

szkolnictwu pastwowemu. Rozwj szkolnictwa,
zwaszcza redniego, hamowany by przez brak bazy
lokalowej. Trudnoci lokalowe istniay w caym
wojewdztwie, a najwiksze byy w Zamociu.
W gmachach dawnej Akademii Zamojskiej mieciy
si,
a
raczej
,,gniedziy:
Seminarium
Nauczycielskie Mskie, dwa gimnazja: mskie
i eskie oraz biura wojskowe i inne urzdy cywilne.
Trudna sytuacja ekonomiczna kraju spowodowana
dziaaniami
wojennymi, a po odzyskaniu
niepodlegoci toczca si wojn z Rosj 1920
1921 r. uniemoliwiy budow nowej szkoy w
Zamociu. Z tych wzgldw zrodzi si plan
przeniesienia
Seminarium
Nauczycielskiego
Mskiego z Zamocia do Szczebrzeszyna. Starania
wadz owiatowych o zwrot budynkw szkolnictwu
skutecznie popar Sawoj Skadkowski, kolega
legionowy,
a
pniej
szwagier
Tadeusza
Niedzielskiego pierwszego dyrektora Seminarium
Nauczycielskiego w Szczebrzeszynie.
W ten sposb w 1921 r. gospodarzem trzech
budynkw (spord piciu) dawnego zespou
szkolnego, wybudowanego w 1822 r. przez XII
ordynata Stanisawa Zamoyskiego, tj. budynku
gwnego dydaktycznego i dwch internatw,
zostao Pastwowe Seminarium Mskie im
Zamoyskich.
Pozosta jednak bardzo trudny do rozwizania
problem przywrcenia gmachowi dydaktycznemu
pierwotnych zoe architektonicznych, by stanowi
on obiekt, w ktrym prowadzona byaby praca
dydaktyczno wychowawcza i kulturalno
owiatowa. Prace budowlane byy technicznie
skomplikowane,
bardzo
kapitaochonne,
wymagajce ogromnych nakadw finansowych,
ktrych w zniszczonym rozbiorami i wojn kraju
brakowao.
Szkoa (a take jej dyrektor T. Niedzielski) miaa
szczcie, gdy z pomoc w uzyskaniu
odpowiednich rodkw finansowych przyszed
Felicjan Sawoj Skadkowski, osoba politycznie
w Polsce wana, posiadajca
due wpywy
w legionach, pniej w odradzajcym si wojsku
polskim, a take w rzdzie. Dziki jego protekcji
szkoa otrzymaa finansowe wsparcie magistratu,
powiatu
i
wojewdztwa,
gwarantujce
przeprowadzenie kosztownego remontu i usunicia
dokonanych przez wojsko rosyjskie przerbek.
W ten sposb po dokonanej renowacji poczonej
z adaptacj wszystkich obiektw i terenu szkolnego:
budynku dydaktycznego, internatw, boisk, urzdze
sportowych, parku i dawnego ogrodu botanicznego6

Szczebrzeszyn po latach znowu stawa si znaczcym

orodkiem owiatowo kulturalnym na mapie
Zamojszczyzny.
W okresie midzywojennym w Szczebrzeszynie,
oprcz szk podstawowych, istniay szkoy rednie:
- w latach 1921 1934 Pastwowe Seminarium
Mskie im. Zamoyskich,
- w latach 1936 1939 Pastwowe Gimnazjum
Koedukacyjne
im.
Jana
Zamoyskiego
w Zamociu nr 502, Filia w Szczebrzeszynie.
W czasie okupacji niemieckiej wadze w ramach
niszczenia jzyka polskiego, kultury, nauki i owiaty,
podstaw tosamoci Polakw, tej najwikszej wartoci
narodowej, ktra zawsze w murach szkolnych bya
obecna, zamkny gimnazjum, a budynek na okres caej
okupacji zosta zajty na siedzib komendantury miasta
i potrzeby wojska niemieckiego. Wszystkie budynki
szkolne uytkowane przez wadze okupacyjne,
cho w zym stanie, przetrway szczliwie wojn.
Dlatego zaraz po wyzwoleniu miasta 26 VII 1944 r.
we wrzeniu odbya si, jako jedna z pierwszych na
Zamojszczynie,
inauguracja
roku
szkolnego
dla
uczniw
ponownie
otwartego
liceum
oglnoksztaccego.
Warunki pracy byy jednak bardzo trudne, gdy
wszystkie szkoy, w tym nowo utworzona Zasadnicza
Szkoa Zawodowa, mieciy si w gmachach
zbudowanych jeszcze w 1822 r. Aleksander Przysada
c.d.n.

Szczebrzeszyn 1928
W swojej wielowiekowej historii Szczebrzeszyn wesp
z zamieszkujc jego obszar ludnoci przeywa
wzloty i upadki: polityczne, kulturalne, gospodarcze ale pord lat "chudych" byway take "tuste", do
takiego okresu naley niewtpliwie w dziejach miasta
rok 1928.
Lektura "Ksigi Adresowej Polski" (ktra
nastrcza pewnych trudnoci w odbiorze, bowiem w
wykazie osb zajmujcych si rnorodn dziaalnoci
rzemielnicz i handlem podano jedynie pierwsz liter
imienia, co nie pozwala wyjani czy dana osoba bya
kobiet czy mczyzn) wydanej w Warszawie w 1928
roku dostarcza cennych informacji o dziaalnoci
rzemielniczo - handlowej szczebrzeszakw, i to
zarwno polskiego, jak
i ydowskiego pochodzenia.
Co ciekawe, ju wtedy odnotowano istnienie hotelu czy
transportu komunikacyjnego (przed synn w okresie
powojennym "bud" Kitowskiego-relacje mieszkacw
Szczebrzeszyna). Posikujc si wspomnian "Ksig
Adresow..." oraz innymi traktujcymi o dziejach
Szczebrzeszyna
publikacjami,
uwzgldnionymi
w przypisach, sporzdziam niniejszy tekst, ktry naley
potraktowa jako przyczynek do cigle odkrywanej
przeszoci miasta.

CHRZSZCZ NR 9 (10)

1. Informacje oglne
Jest rok 1928, Szczebrzeszyn, miasteczko w powiecie
zamojskim przeywa swj gospodarczy rozkwit takie wnioski nasuwaj si po lekturze wspomnianej
we wstpie Ksigi Adresowej Polski... Obowizki
gospodarza miasta i Prezesa Rady Miejskiej peni
Micha Koodziejczyk, nad bezpieczestwem czuwa
ochotnicza stra ogniowa pod przewodnictwem Jana
Pawowskiego. Mieszkacy zarwno pochodzenia
polskiego, jak i ydowskiego (w omawianym roku
Szczebrzeszyn zamieszkiwao 6 350 osb) prowadz
szeroko zakrojon dziaalno
rzemielniczo
handlow, uprawiajc wiele atrakcyjnych, a przede
wszystkim potrzebnych w tamtym okresie zawodw:
krawcy, szewcy, piekarze, mynarze..., a take
handluj , praktycznie wszystkim, czym si da - od
artykuw spoywczych poczynajc na handlu
elazem koczc.
Funkcjonuje
komunikacja
samochodowa - usugi transportowe wiadcz trzy
osoby W. Koszel, S. Kuczer i L. Tuchsznajder
(prawdopodobnie Lejbisz, gdy takie imi razem
z innymi czonkami tej rodziny odnotowane zostao
w
Ksidze
Pamici
Gminy
ydowskiej
w Szczebrzeszynie w rozdz. dotyczcym zagady
ydw szczebrzeskich). Opiek medyczn sprawuj
dwaj zatrudnieni w miejscowym szpitalu lekarze Piotr Kozicki i Zygmunt Klukowski. Dentyst by
zamieszkujcy przy ul. Zamojskiej N. Bronsztein
(relacja Zofii Kocik), nad bezpieczestwem kobiet
podczas porodu czuwaa akuszerka M. Dojniczuk
Duczyk, felczerem, ktrego opisuje w swoich
wspomnieniach Philip Bibel, potomek szczebrzeskiej
rodziny Beglajpterw - Leon Taanda ( P.Bibel
Szczebresin W-wa 2012 prze. T. Paczyk): naszymi
najbliszymi ssiadami bya polska rodzina Taandw.
Gow rodziny by felczer - mymy nazywali go
doktorem... Czonkowie rodziny Taandw bywali u
nas w domu, a my u nich... Aptek (odkupion od
Gustawa Zahrta) prowadzi Jan Szczygowski, ktry
zamieszkuje w Szczebrzeszynie od roku 1913
(A.Przysada, Szczebrzeszyn miasto bogate histori i
ludmi, Szczebrzseszyn 2014), skad apteczny J.
Geszychter. Sporzdzaniem aktw notarialnych
zajmuje si Aleksander Krzywdziski s. Antoniego,
notariusz przy Kancelarii Hipotecznej Sdziego
Pokoju w Zamociu, kancelaria ktrego
wg
informacji z roku 1918 znajdowaa si w domu pod nr
324.
Ksigarnie prowadz: B Koodziejczyk,
S. Olczyk, istnieje take naleca do Stanisawa
Kimaczyskiego Ksigarnia Ludowa "Przedwit" .
Usugi dla ludnoci wiadcz miejscowi fryzjerzy:
F. Rottenfeler, W. Szczerbiski, J. Strajcher oraz
zegarmistrze: J. Blat oraz I. Grosbard.

W Szczebrzeszynie istnieje wspomniany powyej

hotel prowadzony przez Z. Wajsfelada oraz
Stowarzyszenie Spoywcze.
2. Handel i handlarze
Wrd zajmujcych si dziaalnoci
handlow
naley wyrni osoby specjalizujce si w handlu
artykuami spoywczymi: pieczywo (sprzeda
i wyrb wasny), miso (w tym wyroby masarskie z czego znana bya rodzina Kapciw, Wincenty
i Antoni swoje wyroby oraz miso sprzedawali
w Hali Targowej ) , wdliny, cukry, wody gazowane,
warzywa, piwo, alkohole (spirytualia);
zboem,
bydem, skrami, towarami rnymi, materiaami
bawatnymi, ubraniami gotowymi, artykuami
kolonialnymi, nasionami, ziemiopodami, wyrobami
tytoniowymi, elazem.
Produkcj na szerok skal oraz sprzeda
pieczywa zajmowali si: B. Ajzen, S. Aszenberg
A. Basajewski, S. Grand, P. Kelner, A. Kubicki,
W. Marszycki, H. Pomp, S. Szyc, Z. Szyc,
E. Szyjniewicz, Sz. Wajblat, R. Wigdor, Ch. Zylber.
Jak wspomniano powyej, do znanych
w Szczebrzeszynie rzenikw naleeli ojciec i syn
Kapciowie, a ponadto:
A. Jwiakowski,
M. Jurczykowski, A. Spor oraz D. Bajczer. Poniewa
ydowsk spoeczno Szczebrzeszyna w okresie
midzywojennym w przewaajcej czci stanowili
ortodoksi, moemy domniemywa, i D. Bajczer by
rzenikiem rytualnym (szochetem).
Wyrobem i sprzeda wdlin w omawianym
okresie zajmowa si (...) Jwiakowski oraz
wymieniani ju Antoni (syn) i Wincenty (ojciec)
Kapciowie. Cukierni prowadzi W. Gedacht,
sprzeda cukrw zajmowa si S. Milsztajn,
produkcj wd gazowanych - trzyosobowa "spka":
Sz. Goldman - Hering - Zysbrenner. Istniay take
kaszarnie prowadzona przez A. Dajlesa, Sz. Dajlesa
oraz S. Minca, jaja mona byo kupi u Sz. Weinberga
i F. Zylberda.
Sprzeda warzyw zajmowali si: S. Dym,
J. Ferszt, E. Lam, M. Listenberg - nie wiadomo
jednak, czy sami zajmowali si ich upraw
i dystrybucj, czy te (co jest najbardziej
prawdopodobne) kupowali u okolicznych gospodarzy
oraz
przywocych swe produkty we wtorki,
kiedy odbywa si w Szczebrzeszynie cotygodniowy
targ, a nastpnie sprzedawali w swoich sklepikach.
Pozostajc przy tematyce warzywnej, warto jeszcze
doda, i oprcz warzyw szczebrzescy ydzi - N &S.
Dym oraz W &M. Miller sprzedawali ziemiopody.
Dobre piwo mona byo wypi w kilku punktach /
piwiarniach? w miecie. Sprzeda tego napoju
zajmowali si zarwno ydzi, jak i Polacy; polscy
sprzedawcy piwa - A. Dziuba, J. Gdula,
7

CHRZSZCZ NR 9 (10)

F. Guzowski, W. Koataj; ydowscy sprzedawcy

piwa - H. Bojm, M. Boksenbojm, D. Culer,
Ch. Grosbard, J. Kandel, M. Kassel, M. Kligier,
I. Mandel, E. Milsztajn, Sz. Nikelsberg,
G. Nisenbaum, B. Szryft, J. Wajnryb. O jednym
z ydowskich sprzedawcw piwa wspomina Jan
Jurczykowski - Szloma prowadzi szynk z piwem
i wdk. Z kolei dystrybucj wyrobw spirytusowych
zajmowali si wycznie Polacy: J.
Czy,
W. Jaworska, Z. Zajdlic. Sprzeda
artykuw
spoywczych zdominowali ydzi.
Regina Smoter Grzeszkiewicz
c.d.n.

Pytania i odpowiedzi
Jak zamieni porak w triumf ?

Ramzes II, wadca Dolnego i Grnego Egiptu,

z gorycz spoglda na wycofujce si spod miasta
Kadesz wojsko. Przez pustyni cigny niedobitki
oddziaw ,,Amon i ,,Ra oraz osaniajce ich
odwrt formacje ,,Ptah i ,,Set. Plan pokonania
imperium Hetytw oraz odzyskania wpyww
w Syrii spali na panewce: w dwudniowej bitwie
faraon ponis klsk i musia si poegna z myl
o ekspansji na pnoc. To by dotkliwy cios dla
modego, ambitnego wadcy. Jednak zanim jego
zdziesitkowana armia latem 1274 roku p.n.e.
powrcia do Egiptu, w gowie Ramzesa narodzi si
pewien przewrotny pomys
Do stolicy wkroczy przy dwiku trb i wiwatw
rozentuzjazmowanego tumu. Skd taka reakcja?
Od miesicy cay aparat propagandowy pastwa nad
Nilem nastawiony by z rozkazu faraona na
przedstawienie bitwy pod Kadesz jako wielkiego
triumfu! W paacach i wityniach zaczy
powstawa teksty i monumentalne malowida
sawice bohaterstwo Ramzesa, rozpowszechniano
spreparowane listy ,,pokonanego krla Hetytw
Mutiawallisa II, opowiadano o wielkich czynach
wojennych Egipcjan. Po co to wszystko? Czy tylko
dla zaspokojenia uraonej ambicji monarchy?
W adnym razie. To w historii jeden z nielicznych
przypadkw,
kiedy
,,urzdowe
faszowanie
rzeczywistoci przynioso pozytywne efekty.
8

Faraon wykorzysta rzekome zwycistwo do

przeprowadzenia czystki w dowdztwie armii
i umocnienia wadzy. Dziki temu przez 66 lat
rzdzi Egiptem, zapisujc si w dziejach jako
wadca okresu dobrobytu i stabilizacji. To on zawar
z pastwem hetyckim pierwszy w historii traktat
pokojowy, ktry na dugo zaegna konflikty w tej
czci wiata. Nic dziwnego, e przysze pokolenia
nazway Ramzesa II - Wielkim
Czy wikingowie byli pierwszymi odkrywcami
Ameryki?
Omiu Gotw i 22 Norwegw w odkrywczej
podry z Winlandii na Zachd. Wyruszylimy owi
ryby na jeden dzie. Gdy powrcilimy, znalelimy
dziesiciu naszych ludzi zakrwawionych i martwych.
Niech Bg nas zachowa od zego! Rok 1362.
Taki oto napis runiczny wyryty w kamieniu
znaleziono w 1898r. midzy korzeniami drzewa
niedaleko miasteczka Kensington w amerykaskim
stanie Minnesota. Jzykoznawcy i archeolodzy do
dzi spieraj si o jego autentycznoc, przy czym ich
uwadze umyka cigle fakt, i jest to jeden
z ,,kamykw odkamujcych histori wielkich
odkry geograficznych. Podsumujmy jednak fakty
W roku 1354 Paul Knutson wyruszy na wypraw
majc na celu zbadanie losu norweskich osadnikw
na Grenlandii. Wedug zwolennikw teorii
o autentycznoci kamienia z Kensington dotarli
w poszukiwaniu swych pobratymcw a do
wybrzey Ameryki i popynli odziami w gr rzek.
I najwyraniej nie czuli si w tej ,,Winlandii obco.
Dlaczego? Dlatego, e znali te tereny ju od czterech
wiekw.
Pocztek wielkim wyprawom wikingw na
zachd da Eryk Rudy banita, ktry w wieku X
opuci Islandi i zaoy pierwsz nordyck osad na
Grenlandii. Jego nastpcy Bjarni Heriolfsson i Leif
Szczliwy dotarli za do Marklandii (Nowej
Fundlandii) oraz ldu nazwanego Winlandi
(dzisiejszej Kanady). Prby zaoenia osad na nowo
odkrytych ziemiach spezy prawdopodobnie na
niczym wojowniczy tubylcy skutecznie
uniemoliwili kolonizacj. Wszystko wskazuje
jednak na to, e przez cae wieki wikiscy
mieszkacy Grenlandii tu wanie zaopatrywali si
w drewno, ktre na skutej lodem wyspie bywao
cenniejsze od zota. Jaki z tego wniosek? Ameryka
zostaa odkryta przez Europejczykw 500 lat przed
Kolumbem.
Obecnie nikt ju nie omiela si podwaa
prawdziwoci skandynawskich sag i znalezisk
archeologicznych, ale szkolne podrczniki uparcie
gosz ,,iberoamerykask wersj historii.

CHRZSZCZ NR 9 (10)

Czy zamiast Krzysztofa Kolumba na piedestaach

Nieznane katastrofy, ktre zmieniy bieg
pomnikw umieci brodatych eglarzy? Byby to
dziejw.
spniony, ale zasuony hod dla ich niezwykej Ile katastrof nuklearnych zdarzyo si do tej pory?
wytrwaoci oraz odwagi.
Dlaczego Hitler chcia wymaza wasn kronik
rodzinn?

Wyjtkowa jednostka, przywdca bez rodziny

Adolf Hitler do swojej mierci prezentowa si jako
samotny wojownik, ktry niespodziewanie znalaz si
w samym centrum wichrw historii. A nazistowska
machina faszujca robia wszystko, aby taki wanie
,,romantyczny obraz utrwali w gowach Niemcw.
Dzi ju wiadomo dlaczego: ujawnienie dziejw
rodziny dyktatora doprowadzioby go do zguby.
On sam bowiem nie mg si poszczyci kompletnym
dowodem
na
posiadanie
czystego
rasowo
i ,,zdrowego rodowodu, jakiego wymaga od swoich
wsppracownikw. Wrcz przeciwnie kronika
rodzinna Fuehrera posiada wiele niejasnych stron.
Jego ojciec urodzi si jako nielubne dziecko.
Matka bya kuzynk drugiego stopnia swojego ma,
ktry musia uzyska zgod Watykanu na lub.
Take rodzestwo dyktatora pozostawiao wiele do
yczenia: jego przyrodni brat, Alois, by bigamist
prowadzcym bar w Berlinie. Jednak szczeglnym
pitnem cicym na rodzinie Hitlera bya jego
kuzynka Aloisia Veit. Cierpiaa na schizofreni.
Dziewi lat przebywaa w zakadzie zamknitym
w Wiedniu dopki nie dowiedzia si o tym Fuehrer.
Kilka dni pniej, 6 grudnia 1040 roku, dokonano
ostatniego wpisu do kartoteki szpitala: ,,Na podstawie
zarzdzenia Komisarza Obrony Rzeszy przeniesiona
do nie wymienionego z nazwy zakadu.
Takie sformuowanie oznaczao w nazistowskim
argonie transport do obozu zagady. Veit zgina
w komorze gazowej na rozkaz swojego kuzyna,
Adolfa Hitlera.
Zebra R.

Mao kto zna miejscowo Kysztym w poudniowym

Uralu, a jeszcze mniej ludzi wiedziao o istnieniu
w jego pobliu ,,utajnionego miasta Oziorsk.
Prawie nikt poza granicami ZSRR nie domyla si,
e obok niego zlokalizowano potne zakady
produkcji plutonu ,,Majak. wiat mia si nigdy nie
dowiedzie, e 29 wrzenia 1957 roku doszo w nich
do eksplozji porwnywalnej z wybuchem 75 ton
trotylu. Zwizek Radziecki przez 35 lat zaprzecza,
jakoby takie zdarzenie miao miejsce. Dopiero w 1992
roku rzd przyzna, e jeli spojrze na to
z dzisiejszej perspektywy w ,,Majaku wydarzya
si trzecia co do wielkoci katastrofa nuklearna
w historii ludzkoci. Nazwano j katastrof
kysztymsk.
Wadim Guszczyn dokadnie pamita dzie,
w ktrym doszo do wybuchu: Radioaktywna chmura
unosia si na wysokoci jednego kilometra nad
miejscem
eksplozji, wiecia na czerwono.
Licie brzz natychmiast poky i opady na ziemi,
po niedugim czasie las wyglda okropnie.
Opinia publiczna nie doczekaa si ani wzmianki
o wypadku w zakadzie, ktry wytwarza pluton do
sowieckich bomb atomowych. W wyniku awarii
systemu chodzenia w umieszczonym pod ziemi
zbiorniku na odpady radioaktywne wydzieliy si
wysoce wybuchowe sole kwasu azotowego.
Iskra z urzdzenia pomiarowego wystarczya,
aby eksplodowao cae skadowisko. Radioaktywne
substancje rozprzestrzeniy si z wiatrem na obszarze
o powierzchni wojewdztwa mazowieckiego.
Na ich dziaanie naraono 470 000 ludzi.! Ten tak
zwany wschodnio- uralski lad radioaktywny jeszcze
dzisiaj jest wykrywalny. Zmary setki ludzi, dziesitki
tysicy ulegy skaeniu radioaktywnemu szacuje
ores Miedwiediew, ktry bada katastrof.
Eksperci podaj, e do 2009 roku doszo do prawie
stu wypadkw w elektrowniach atomowych
na caym wiecie, z czego ponad poowa miaa
miejsce w Stanach Zjednoczonych.
9

CHRZSZCZ NR 9 (10)

Ale naganianie tego typu wydarze nie ley

w interesie ani Zachodu, ani Wschodu: w kocu
chodzi tutaj o dobr reputacj wanej strategicznie
technologii. Dowodzi tego rwnie tuszowanie
prawdziwej skali zagroenia po katastrofie
w Fokushimie.
Zebra R.

Z miasta
Szczebrzeskie Dni Tradycji
W dniach 22 i 23 sierpnia przywoywalimy dawne
tradycje Chrzszczowego Grodu. Kultura starego
Szczebrzeszyna odya na nowo nie tylko we
wspomnieniach. Dziki warsztatom rkodziea staa
si take aktywnym elementem naszej teraniejszoci.
Pierwszego dnia miejscem dziaa byy mury dawnej
synagogi. Waldemar Rychy z zespoem zilustrowali
muzycznie projekcj niemego filmu Cyganka Aza
z 1926 roku. Kinga Koodziejczyk z fundacji
Szczebrzeszyn Kultur przybliya zebranym rol
kobiety w ydowskiej tradycji witowania szabasu.
Otwarta zostaa wystawa reprodukcji
prac
pochodzcej z okolic Kranika ocalaej z holokaustu
Esther Nisenthal Krinitz. Wernisaowi towarzyszya
projekcja filmu dokumentalnego Przez ucho igielne
opowiadajcego
o historii
Esther
i procesie
powstawania jej dziea. Wystaw wypoyczon
ze zbiorw
ydowskiego
Muzeum
Galicja
w Krakowie mona oglda w sali widowiskowej
MDK do 20 wrzenia.
W niedziel spotkania z tradycj przeniosy si na
Rynek Miejski. Podczas warsztatw rkodziea
tworzone byy hamsy z masy solnej, gliniane
naczynia, filcowe ozdoby i wycinanki ludowe.
Zwieczeniem Dni Tradycji by koncert Muzyczny
Tygiel Wielokulturowy. Na scenie zaprezentoway
si zespoy folkowe: Koromyso, AI VORBA
i TUHAJ BEJ.
MDK Szczebrzeszyn

10

Dopki w Szczebrzeszynie chrzszcz brzmi

w trzcinie, dopty jzyk polski nie zaginie
W dniach 8-16 sierpnia w Szczebrzeszynie odbyo si
wielkie wito literatury. Zapomniane od stuleci
miasteczko pooone na piknym Roztoczu, zwanym
Krain Poetw, na kilka dni zmienio si w stolic
jzyka polskiego, awansujc tym samym do rangi
jednego z najwaniejszych orodkw polszczyzny.
Do udziau w festiwalu zostali zaproszeni uznani
polscy pisarze ze starszego i modszego pokolenia,
m.in.: Wiesaw Myliwski, Eustachy Rylski, Ryszard
Krynicki, Marek Bieczyk, Grayna Plebanek, Anna
Janko, Ziemowit Szczerek, Jakub ulczyk.
Wrd goci nie zabrako rwnie cenionych
jzykoznawcw - prof. Jerzego Bralczyka i dr hab.
Katarzyny Kosiskiej. Na festiwalu pojawili si te
znakomici aktorzy, w tym: Maja Komorowska,
Stanisawa Celiska, Jadwiga Jankowska-Cielak,
Katarzyna Herman, Karolina Gorczyca, Stefan
Szmidt, Mariusz Bonaszewski, Adam Woronowicz
czy Przemysaw Bluszcz.
Byy spotkania z pisarzami, spektakle teatralne,
koncerty, wykady jzykoznawcw i krytykw
literatury, dyskusje, projekcje filmowe i warsztaty
tematyczne. Motywem przewodnim pierwszej edycji
bya twrczo Zbigniewa Herberta. Powicony mu
koncert widowisko, na ktrym usyszelimy znane
i mniej znane wiersze poety z muzyk Karima
Matusewicza,
okaza
si
najwaniejszym
i jednoczenie najpikniejszym wydarzeniem
festiwalu.
Interpretacja
utworw
Herberta
w wykonaniu
aktorw - Katarzyny Herman,
Doroty Landowskiej, Mariusza Bonaszewskiego,
Adama Woronowicza oraz muzykw z zespou
Karimski
Club, Adama
Nowaka
i Sylwii
Winiewskiej spowodowaa wzruszenie w niejednym
wsuchanym w ow melodi sercu.
Na deskach Miasteczka Festiwalowego wystpia
Stanisawa Celiska ze swoj najnowsz pyt
Atramentowa. Wyjtkowe teksty do kompozycji
Macieja Muraszko napisali Wojciech Mynarski,

CHRZSZCZ NR 9 (10)

Dorota Czupkiewicz oraz Muniek Staszczyk i Marcin

Sosnowski. Maciej Muraszko zaaranowa te na nowo
ulubione utwory Artystki, ktre dziki nowemu
wykonaniu nabray odmiennego kolorytu i niezwykej
pogody ducha. Ciekawym akcentem koncertu byo
wykonanie przez Stanisaw Celisk znanego
przeboju zespou Hey Do rycerzy, do szlachty, do
mieszczan, przygotowanego w nowej aranacji.
Ponadto na pycie Artystka piewa wraz z Mukiem
Staszczykiem przejmujc piosenk, ktr napisa
specjalnie dla niej. Muka na koncercie nie byo,
ale i tak wyszo piknie.
Pikne rzeczy w piknym miejscu tak krtko,
sowami
Tomasza
Brzozowskiego,
mona
podsumowa ide Festiwalu Szczebrzeszyn. Stolica
jzyka polskiego, na ktrym nie sposb byo wszystko
zobaczy, bowiem dziao si, oj dziao!
n.

Wrzesie...
Wrzesie znowu zakocha si w barwach,
we fioletach, co skrad z wrzosowiska,
zotem lici nam sypn pod nogi
bo jak dawa, to trzeba da wszystko.
Gar kasztanw okrgych i rudych
mieszkajcych w kolczugach zielonych,
babie lato i dymy z ogniska
wieczorami bdzce wrd domw.
Na cierniskach rozsypa ostatnie
wysuszone warkocze ze somy,
a chmurzane zaprzgi ujarzmi
lustrem wody niebieskozielonej.
Wiatrem dmuchn to w jedn, to w drug,
kapelusze zdejmujc przechodniom
i soneczne akcenty rozrzuci,
bo mu byo tak wanie wygodnie.
W sytych barwach zakocha si wrzesie
z namitnoci, co dana artystom,
ci jesieni w grze wiate sie durz
i wrzeniowo, jak daj, to wszystko.
Sael

11

CHRZSZCZ NR 9 (10)

Doynki Gminno Parafialne w

Szczebrzeszynie
W dniu 13 wrzenia 2015 roku na Rynku Miejskim
w Szczebrzeszynie odbyy si Doynki Gminno
Parafialne - wito poczone z obrzdami
dzikczynnymi za bogate zbiory i ukoczenie niw.
Gospodarzami doynek byli: burmistrz naszego
miasta p. Marian Mazur i proboszcz parafii p.w. w.
Katarzyny Aleksandryjskiej ks. Mirosaw Prokop.
Zgodnie z corocznym obyczajem hejna
doynkowy stanowi znak rozpoczcia korowodu
doynkowego, w ktrym podali: starocina
i starosta doynek pani Elbieta Kuron z
Bodaczowa i pan Marek Marczewski z Brodw
Duych, nioscy chleb i kwiaty. Za nimi - mode
niwiarki i delegacje poszczeglnych soectw
z wiecami
doynkowymi, bochnami
chleba
z tegorocznych zbiorw, owocami, kwiatami.
Msz wit koncelebrowan sprawowali: ks.
proboszcz Mirosaw Prokop oraz wikariusze z obu
szczebrzeskich parafii. Podczas Mszy delegacje
soectw wrczyy gospodarzom doynek chleby
i bukiety kwiatw.
W czci oficjalnej przemawiali: p. burmistrz Marian
Mazur i posanka p. Genowefa Tokarska. Ponadto
odczytane zostay listy z gratulacjami i yczeniami
dla rolnikw od nieobecnych osobistoci.
Jak na kadych doynkach, po zakoczeniu
oficjalnych uroczystoci odbyy si wystpy
artystyczne i rozpocza zabawa ludowa.
R.

Chrzszcz miesicznik informacyjny

Wydawca Stowarzyszenie Przyjaci Szczebrzeszyna
Redakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko
Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1
E-mail: sps@onet.eu
Projekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj
12

www.chrzaszcz.com.pl