Olgierd Filipowicz, sem.

I AD 2014/2015
Liturgia a sztuka
na podstawie wykadw bp dr Jzefa Grzyskiego
1. 2014-10-11
I.

Style architektoniczne przekazuj treci sztuka sakralna;

Powrt do korzeni tradycji ydowskiej i ich symboliki, dziaa pierwszych chrzecijan;

Pokaza w wymiarze ich znaku;
Do pobonoci powinna odpowiada formua zrozumiaa, ale niezbyt uproszczona;
Czasem niestety zdarza si tak, e jest gboka teza do nienajlepszego znaku;
II.

Nie moemy popenia grzechu ahistorycznoci;

Nie mona przekaza wiary, jeli jest niewaciwie przekazywana;

W kociele uczono rodzicw, by oni uczyli dzieci w domu;
Docieranie do ludu Boego z prawdziwym przekazem;
Jeli nie wyra tego w modlitwie, to nie stanie si to przedmiotem mojej wiary;
III.

Pojawia si propozycja komentowania liturgii;

By dugi okres przygotowawczy;

kocwka XIXw tradycjonalizm, ruch ku staroytnoci zote proporcje;
pontyfikat Piusa X odnowi wszystko w Chrystusie;
Dla owocnego przeycia liturgii wane jest wiadome uczestnictwo
Intelektualici wykorzystajmy dobro techniki
2. 2014-11-08
I.

Pius XII "Mediator Dei et Hominum" (pol: Porednik Boga i Ludzi) oficjalna refleksja

nad

tym czym jest liturgia

liturgia dziaanie ludu, wsplne dziaanie, suba Boa

Liturgia jest kultem publicznym jaki Chrystus, Gowa Kocioa, oddaje Ojcu i jaki wsplnota
wierzcych oddaje swojemu Zaoycielowi, a przez Niego Ojcu (sobr pniej poszerza t
definicj)
Kluczem do rozumienia liturgii jest osoba Jezusa Chrystusa
My kontynuujemy to, co robi Jezus

II.

Liturgia jest darem. Moemy to zrobi w sposb lepszy lub gorszy.

Przyblianie czowiekowi
Forma jest zmienna, liturgia nie
Formy najwaciwsze to formy jedyne
Ksidz eby godnie przey msz, musia by przygotowanym
III.

1985- instrukcja o muzyce

Najgorsza rzecz celebracja upodoba wasnych

Nie wolno narzdziowo podchodzi do liturgii
Wej w tradycj i w wiadomo
Liturgia okrela bardzo mocno natur Kocioa
POJCIE LITURGII WG KONSTYTUCJI SOBORU WATYKASKIEGO II
osobno te 5 aspektw nie s prawdziwe, dopiero razem s caoci!
I.

Kontynuacja historii Zbawienia

Nie idea, ale dzieo Odkupienia

A) Czas przygotowanie Narodu Wybranego na przyjcie Jezusa nadzieja
B) Wcielenie do Wniebowstpienia dokonuje si w Chrystusie (w historii czowieka ju nic
waniejszego si nie wydarzy!)
C) Udzia. Koci podejmuje i sprawia, aby to co zrobi Jezus byo obecne (Zbawcza ofiara)
II.

Uczyni obecnym

inkulturacja znaki czerpane z kultury

Jest Bg, ktry dziaa tu na ziemi misterium gdyby nie On, mogliby nie y
Pojawia si caa niebywaa dynamika zagroenia, zwtpienia, objawia si silna rka Pana na
miar Boga czowiek nie mgby tego zrobi
sacrum inny, odddzielony
witeczny strj, uczta nie witujesz, jeeli nie zachowujesz, ubierasz si wtedy inaczej
nie bdziesz wiedzia kim jeste, jeeli nie bdziesz sobie tego przypomina
znaki archetypiczne wszdzie wygldaj tak samo, np. uczta bo wydarzenie radosne
znaki przywouj te wydarzenia s peniejsze ni teatr

 eby to mie, musz uczestniczy w tym, co zrobi Bg

tu i teraz to jest obecne tu nie ma powtrze, wyjcie poza czas.
Jezus umiera, zostaje pogrzebany, zmartwychwstaje i zasiada po prawicy Ojca to stao si w
czasie, ale ju do niego nie naley
jest, trwa czas wieczny
wyrazi wieczno filozofia
nie bdzie celebracji bez Ducha witego
Jak?
1. Przedmiot misterium naszym witem jest tylko Jezus
2. Dokonanie pamitki, wspomnienia anamneza
3. Przywoanie Ducha witego epikleza
4. Znak obecno Pana Jezusa substancjalna i trwaa
z naszymi ludzkimi sprawami wczamy si w to co Boskie
architektura jeli nie posiada tych 4 elementw nie nadaje si do liturgii, chocia moe mie
przesanie religijne
sztuka musi si podda porzdkowi, by szlachetn
artysta, ktry nie zrozumie liturgii, powinien trzyma si od niej z daleka
Enzo Bianci: "sztuka koncelebruje"
gdzie jest krzy? to jest centrum, wydarzenie zbawcze
potrzebne jest zrozumienie rzeczy centralnych, a nie skupia si na rzeczach pobocznych
podkrelenia rzeczy pobocznych mog osabi, a nie wzmocni
uczestnicy Eucharystii s gospodarzami
liturgia Kocioa, a nie nasza obowizuje taka interpretacja, jak nakada Koci
III.

Liturgia jest obecnoci Chrystusa

Gdy w kociele czytane jest Pismo wite, On sam przemawia

we dwch lub trzech ju jestemy wityni nosimy Go w sobie
budynek nazywa si kocioem, bo tu przebywa Koci my

 4 realne i rzeczywiste obecnoci Jezusa:

a) w samym zgromadzeniu w Jego imi
b) w osobie szafarza
c) w Jego sowie
d) pod postaciami Eucharystycznymi
to On mwi
a), b) i c) s scile zwizane z liturgi, a d) dopki chleb jest chlebem, a wino winem
naley przywrci studzienki przykocielne miejsca gdzie jest wylewana woda po myciu
przedmiotw sucych przy liturgii
w liturgii okazujemy cze Jezusowi
krzy, otarz, pascha, wity w otarzu (jego relikwie)
potrzebna jest kultura liturgiczna
na otarzu uobecnia si dzieo zbawienia
z otarzem zwizany jest krzy
liturgia nie moe si dzia inaczej, jak wok krzya wszystko co tu si dzieje wynika z tej
tajemnicy
Najwaniejsze przykuwa uwag otarz i krzy reszta jest dopowiedzeniem
kiedy krzy umieszczano nad otarzem

 baldachimy nad otarzem w bazylice w. Piotra szczeglna obecno Ducha witego

Ambona nigdy nie bya w niebie, ale wrd ludzi Anio, diakon, ktry ma skrzyda
1. kade czytanie z innego miejsca
2. koci w. Klemensa ambona na wschd Stary Testament czytamy go tylko dlatego,
e mwi o Chrystusie
3. Nowy Testament na zachd, bo pusty grb
4. Ewangelia na pnoc bo jest wiatoci wiata, ktre rozbija wszystkie ciemnoci
5. pulpit w ksztacie ora, bo Jan dobieg, ale nie wszed. A potem ujrza i uwierzy
Katedra w Kolonii pulpit tylko do Ewangelii
w niebie si nie czyta Sowa Boego -> na styku (nowo), do odzi, wyjcie do ludu
Chrystocentryzm linia wita, wszystkie znaki na tej linii odnosz si do Jezusa, linia
Chrystologiczna - zarwno w poziomie jak i w pionie
Santa Maria Maggiore
Jeruzalem miasto ydw
Betlejem miasto pogan

IV.

Konstytucja o Liturgii 7Wykonywanie Kapaskiego Urzdu Jezusa Chrystusa

1.

Bg otrzymuje chwa, a my uwicenie

Kapan Mediator Dei

wito przymiot Boskoci, inny
rnice s wypeniane przez tego, kto jest zdolny przej, poczy tylko Jezus
kto kto ma udzia w obu rzeczywistociach tumacz musi zna dwa jzyki
wczenie mojej ofiary w Jego Ofiar "Moj i wasz ofiar"
2.

Mamy udzia w yciu Boga samego

dwa nurty: od Boga (zstpujcy, upraszanie ask) i do Boga (wychwalajcy, dzikujcy)

Sowa Boe to nie s moje rozmylania, ale dziaanie Boga. Rozwaania to mog by w klubie.
"Zwrmy si do Jezusa" przez wiele wiekw na wschd
Bg jest punktem odniesienia, nie ma innego

3.

Koci miejsce uwicenia do Boga i uwielbienia Boga

zakrystie byy przy wejciu

miejsce przewodniczenia te byo przy wejciu
teraz zamiast skierowania na wschd jestemy zwrceni do krzya
homilia zwiastowanie woli Boej to mwi Bg biskup w mitrze, pastorale i na siedzco
4.

Liturgia celebracja w znakach

Jest jedno Kapastwo Chrystusa i rne sposoby uczestniczenia w tym Kapastwie, ktre rni
si nie tylko stopniem, ale te natur
Kapastwo chierarchiczne, suebne suba Ludowi Boemu, otrzymane jako dar jest
sakrament wice nie ma sakramentu kapastwa!
Kapastwo Ludu Boego
Jeli Bg jest na swoim miejscu to wszystko jest na swoim miejscu sacrum i profanum
5.

Dua naiwno, e mona witowa bez stroju witecznego

KL 8 liturgia ziemska daje nam przedsmak liturgii niebieskiej przedsmak nieba

jestemy na liturgii, czyli poza czasem odwieczne teraz
znaki mog odda bardziej lub mniej to co celebrujemy
Chrystus Krl miejsce celebracji
-Kapan otarz
-Prorok ambona
6.

Diakon aska reprezentowania Chrystusa

przewodniczy moe tylko Chrystus

my nie stanowimy liturgii, ale si w ni wczamy, bo ona trwa
kara wykluczenie ze wsplnotowego odprawiania liturgii
liczna, pikna i niezwykle zadbana, bo dla Pana Boga
Liturgia jest taka, jak Jezus j wyrazi moemy j tylko poj i dobrze wyrazi
wszystko jest pieni chway

3. 2014-11-08
I.

Wprowadzanie wasnych upodoba do liturgii tam gdzie nie trzeba, jest bardzo szkodliwe

to polubi i nie chce czego innego, nie podda si progresowi jest kwesti czasu a podcignie do
tego ideologi
Mamy by narzdziem, ale mamy cechy wasne trzeba by tego wiadomym
Wypracowywa dialog z ludem
Nie myli porzdku
Misterium Dzieo Zbawcze
II.

Wydarzenie vs celebracja wydarzenia Jezus dokonywa, a my celebrujemy

Te znaki okrela Koci

Wszystko co moemy zrobi przed Najwitszym Sakramentem to uwielbia Go
Kade naboestwo ma swoj celowo
Jedynym obrazem Boga jest Jezusa Chrystus
wito naladowanie Jezusa
III.

Nie ma znaku nie ma liturgii

semiologia nauka o znaku

dzisiejsze czasy wypukiwanie znakw (wane ebym go szanowa, ale nie musz mu tego
okazywa)
Znaki zawsze nale do kultury
znaki niecodzienne std bierze si znaki do liturgii
choreograf liturgiczny
IV.

Definicja znaku rzecz lub czynno, ktra podpada pod zmysy, ale z chwil gdy

zostanie poznana, kieruje myl do innej rzeczywistoci, ktra w danej chwili nie jest dostpna
do poznania bezporedniego
Znaki atakuj wszystkie zmysy
Lud Boy musi by przygotowany
jeli znak nic nie mwi, jest nieuyteczny
s znaki ponad kultur, z ktrych nie zrezygnujemy, np. Wino na Eucharystii, bo Pan Jezus
tak zrobi
7

V.

Rzeczywisto jest cigle ta sama. Tylko znak moe pomc lub nie. Wyrazi znak jak

najskuteczniej;
Najadekwatniejsze wyraanie znaku znajomo liturgii i jak dziaa znak
Rodzaje znakw:
1. Znaki naturalne, archetypiczne, np. Polewanie wod oczyszczenie, uczta rado;
2. Znaki umowne, np. Jzyk. Ale te w tym jest jaki przekaz naturalny.
VI.

Trzeba mie bardzo due wyczucie znaku, eby nie przeakcentowa;

Znaki w kulcie maj wasne formy nie tylko wskazuj, ale te urzeczywistniaj, uobecniaj;
KL 7 ikona jest znakiem obecnoci
Wszystko co w naszej wierze wane pochodzi z Wcielenia to nie jest nasz pomys;
VII.

3 wymiary uzasadnienia znaku w liturgii:

1. Antropologiczny z natury czowieka

-nie mona zajmowa si tylko duchem bez ciaa.
-koncepcja czowieka zapocztkowana przez Jezusa.
-moe dziaa na zmysy barw, proporcjami.
-"Natura ma jzyk matematyki" -Matricelli.
-zote proporcje cieszce oko
-rozeznanie rzeczywistoci obietywnych
-rozumienie czowieka
2. Socjologiczny porozumiewamy si tylko w znaku
-nie mj znak, ale wsplnotowy pierwsze kryterium
-komunia tworzy z nas wsplnot
-nie wolno tworzy praw w oparciu o wypadki wyjtkowe
-rozwizanie, ktre najmniej szkodzi
-nie ma poczucia sacrum jeli nie ma innoci (kocioy, ktre wygldaj jak biblioteki)
-od znakw si nie uwolnimy zawsze jakie bd
-procesja jest znakiem pielgrzymki Ludu Boego

3. Teologiczny w materii jest obecny Pan Bg:

-Wcielenie Boga nie jest naszym pomysem, to dzieo Boga, On zechcia by w materii;
-ma by Chrystologicznie wszystko w liturgii jest znakiem muzyka nie jest opraw,
ma cechy liturgii;
-jeli pie pasuje do liturgii, to nie pasuje poza ni i odwrotnie;
-zdolno mwienia homilii nie jest z nas jest z wice;
-zrozumie wymiar teologiczny znaku On sam jest sensem tych wszystkich znakw.
4. 2014-12-13
ROLA LITURGII W YCIU KOCIOA
I.

Tu wyraa si wola Kocioa;

Czynnoci liturgiczne nie s znakami wasnymi;

Chrystus, ktry przycza swoj Oblubienic;
Chrystus jest Gow Kocioa nie mona oddzieli Jezusa od Kocioa;
Nie celebruje liturgii dla Ludu, ale z Ludem z nimi odprawiamy Eucharysti, a nie dla nich;
Ustawienie przestrzenie ustawienie mentalne;
Uwizani mentalnie schematem powodowa zamanie nieszczsnych schematw;
awki to nowinka w kociele
Nie ma Kocioa bez liturgii:
1. Liturgia urzeczywistnia Koci;
2. Objawia Koci pokazuje najprawdziwiej jaki jest Koci
-Koci to nie przedsibiorstwo, ale Eclesia orans Koci modlcy si, reszta to tylko
dodatek, ma suy Kocioowi modlcemu si
-Bezinteresowna inicjatywa Boga i odpowied wiary, ufnoci Jego ludu
-Homilia Szafarza przedua goszenia Sowa Boego
-Koci to myl architektura musi to przedstawia
3. Liturgia jest szczytem i rdem KL 9
a) nie jest wszystkim, nie wyczerpuje;
-lud musi by przygotowany
-do tej pory Jezus by rdem i szczytem. Dlatego teraz liturgia moe tak by nazwana
-jeli kto stwierdzi, e ma lepszy sposb na chwalenie Boga, to bdzie to poza
Kocioem
-duchowo Kocioa to duchowo liturgiczna, nie daj Boe budowa obok
9

b) Zatwierdzone przez Koci w ksigach liturgicznych

-celebracje nieliturgiczne litanie, koronki, raniec
-tylko biskupi mog decydowa jak czy celebracje z liturgi
-nie tworzy dla liturgii konkurencji celebracje maj przygotowywa do liturgii i z niej
wynika
-liturgia ze swej natury znacznie je przewysza
-celebracja sakramantw liturgia
-przygotowanie do sakramentu sakramentalia
c) -czasami dopuszcza si co, cho nie zaleca
-w kociele jedynie relacje wiary bracie, siostro
-w sakramencie ask mamy pewn, poza sakamentem ju nie
-nie osabia znakw przez nadmiar
-s piewy, ktre s obrzdami "Chwaa na wysokoci Bogu", "wity, wity, wity"
-kada msza wita jest roratnia oczekujca narodzin i wyzwolenia, uwolnienia
ZGROMADZENIE LITURGICZNE
II.

Cechy i Natura

1. Cechy
a) Trzeba sign do Starego Testamentu to co byo wane zawsze dziao si w kontekcie
ludu, ktry przeywa swoj przygod z Bogiem
-Joaszam przymierze po uratowaniu
-lud musi mie wiadomo wyzwolenia - przypominanie
-Ja to, a wy to. Czy zgadzacie si na to?
-tu, to bdzie zgromadzenie w imi Pana Wj 19,1nn
-nie jednostki, ale lud
-Kahal Jahwe Eclesia zgromadzenie
b) -punktem wyjcia objawienie woli Boga Sowo Boe to jest najwaniejsze
-lud odpowiada na Sowo modlitwa wiernych i wyznanie wiary
-kiedy lud traci wityni Jerozolimsk, lud gromadzi si na czytanie Sowa Boego
-Liturgia Sowa czy si z Ofiar
-coinonija wsplnota zgromadzenie na liturgii
-jest chrzecijaninem, bo przychodzi na zgromadzenie
-kady kto nie przyszed na liturgi, temu si naley sakrament chorych
10

5. 2015-01-10
I.
Bardzo wane jest, by si nie rozjechay dwa wiaty teoretyczny i praktyczny-bo
wtedy to jest schizofremia
modli, karmi si liturgi
Jeli co nie jest przedmiotem modlitwy, to nie stanowi wiary
Mentalnoci staje si dopiero wtedy, gdy jest witowane
Teologicznie czyta ycie wszystko co si wydarza odczyta w Bogu
Nasza cywilizacja wynika z chrzecijaskiej koncepcji czowieka
II.

Wszystkie ideologie to reakcja na koncepcje chrzecijaskiego czowieka

Czsto nie mamy wiadomoci co chrzecijastwo wypracowao dla naszej kultury
Penia czowieka na miar Chrystusa
Liturgia przedziwna wymiana
Wchodzisz w to co Boskie to jest miara czowieczestwa
Chcielibymy tworzy zasad, a jedyn zasad jest zasada mioci
caritas trzeba zna czowieka i rodowisko dziaanie z pen wraliwoci

CECHY ZGROMADZENIA LITURGICZNEGO

1. Z. L. - jest to zgromadzenie ludzi wierzcych wsplna wiara:
Rzeczywisto obiektywna, to nie jest idea, emocje, to nie jest subiektywne
Wszystkie rodki nie s adekwatne dla wszystkich
Wsplnota ludzi, ktrzy otrzymali ycie w Chrystusie zakada wczeniejsze osobowe
wejcie w relacj z Jezusem:
a) najpierw ewangelizacja prekatechumenat
b) pogbienie katechizacja
-dopiero jak si wzbudzi ciekawo czowieka, to mona go nazwa wierzcym
c) chrzest aska po tym sakramencie moemy nazwa czowieka w peni wierzcym tylko
oni s zdolni do liturgii
-tak to wygldao u pierwszych chrzecijan

Do zaistnienia sakramentu potrzebne s dwa elementy: wiem i chc wiadomo i wola

Wytumaczy rodzicom na czym polega ich rola
Bierzmowanie sakrament dojrzaoci
Koci by tak budowany, e im bliej otarza tym janiej
Wierzcy wczony w chrzest i trwajcy w asce
Zdolno, czyli take odpowiedzialno
Niechodzenie na msz w niedziel zaniechanie, a ma moliwoci

2. Z. L. - jest to lud wity, ale zoony z grzesznikw:

a) Bg jest tu obecny w sposb realny
b) Jestemy wyposaeni we wszystkie rodki dojcia do witoci
Nie ci, ktrzy chc by w grzechu, ale ci, ktrzy walcz z grzechem
Jest jedyny zwycizca nad grzechem i mierci Jezus i my z Jego mocy moemy korzysta
U nas czowiek, ktry wyszed z grzechu jest dowiadczony i moe innym pomaga nie
popada w grzech
Nabroie, to naprawiaj tak funkcjonuje rodzina

11

3.

Z. L. - jest to zjednoczona, ale zrnicowana wsplnota

Katolicki = powszechny = dla wszystkich
W kategoriach duchowych osoba wierzca to mj brat
Kady czowiek na wiecie to umiowane dziecko Boga dane nam do opieki duchowej

4.

Z. L. - jest ciaem hierarchicznym i charyzmatycznym

hiros arche wity porzdek, Boy porzdek
haris aska
charyzmatyczny wymiar czsto nie podlega pod obserwacj
To aska Boa spowodowaa, a my jestemy tylko jej wsppracownikami

w. Franciszek podda si asce, ale dba, eby nie wyj spod hierarchii
Napicie pomidzy hierarchi a charyzmatem to jest najciekawsze i jest
uciliwe, ale jest to normalne ycie Kocioa
S takie wymiary Kocioa, w ktrych hierarchia nie da rady. Potrzebuje
charyzmatu
Charyzmat w adnym porzdku si nie mieci

5.

Z. L. Osb
Nie zwierztka
Natura tego zgromadzenia umoliwianie i wspieranie osobowej relacji z Bogiem
Kady w kociele przychodzi by spotka Boga
Wszystko co jest w kociele suy by zbliy do Boga, a nie ich zabawi

Spotkae Go? Nie? To to nie bya liturgia

Dobrze wykorzysta te rodki, ktre mamy
Jestemy warukowani kulturowo
Przy spotkaniu si z prostactwem intelektualnym powoywa si na dokumenty

6.

Z. L. Jest rzeczywistoci historyczn, ale te eschatologiczn

Uczestniczymy w dwch wiatach ziemskim i niebiaskim
Liturgia nie jest po to by byy "klimaty duchowe" to moe by narzdziem, ale nie jest celem!
Kady jest historycznie uwarunkowany
Przywoywanie witych zmarych
Z myl o niebie uwiadamia ludzi!

12

6. 2015-01-17
FUNKCJE W ZGROMADZENIU LITURGICZNYM
OWMR rozdz. 3
I.
91. Celebracja Eucharystii jest czynnoci Chrystusa i Kocioa
Zjednoczony i zorganizowany
Wchodzc na liturgi kady ma jak funkcj
Kady peni wszystko to i tylko (a!) to, co do niego naley rzeczywisto okrelona rne
zakresy
Znak ma suy liturgii, a nie pokazywa parafialny stan posiadania kto komu tu suy

Z prezbiterium zrobia nam si scena, a to nie tak

1. struktura posugiwania
2. funkcje liturgiczne

II.
Sakrament wice jedyny sakrament stopniowany, bo wadz mona da w jakim
zakresie
Diakon nie tak jak kapan, ale ju moe reprezentowa Jezusa ten kto zosta uzdolniony
ask, a nie ten kto chce, lub ma takie widzimisi
funkcje:
1. przewodniczcy
2. reszta

Pierwsze kocioy hale targowe dostosowane do potrzeb liturgicznych

W innych religiach witynia jest stref sacrum, w ktrej znajduje si tylko bstwo
dlatego te witynie byy takie mae, a chrzecijanie weszli w stref sacrum, caa
wsplnota jest urzeczywistnia obecno Boga
koci miejsce, w ktrym gromadzi si Koci
Koci Chrystus i Jego lud na ziemi i w niebie
13

III.
Prezbiterium sanktuarium tylko elementy nieba
Koci Ziemski to co byo (jest) na ziemi
Linia Chrystologiczna tylko dla Jezusa, o wita, obrazowania i symbole Chrystusa nie
znajduj si nigdzie indziej
Przez otarz mamy dostp do nieba - koci prawosawny zupenie oddzieli te przestrzenie
przez ikonostas
ikona okno, okno do nieba, patrzymy przez witych, poniewa mamy pewno e oni
pokazuj swoim yciem Jezusa
IV. Miejsce przewodniczenia Chrystus jako Krl i czasem jako Prorok przy uroczystym
przepowiadaniu z tronu przewodniczenia na siedzco
schola cantorum przestrze celebracji Sowa Boego diakon peni funkcj posaca Boga,
Anioa pierwszy ktry posuguje Jezusowi dostaje bogosawiestwo w prezbiterium, a
dopiero pniej idzie do ludu Boego
Co jest yciem Kocioa po dziele Zbawczym czy ono w Tobie waciwie yje, chrzecijanie
poznaj godno swoj
Ambona pusty grb Paski pierwszy znak zmartwychwstania, obok pascha, znak Jezusa, na
podstawie spiralnej, ktra symbolizuje nieskoczono
14

V.
Na ambonie wyrzebiony orze, poniewa jest to symbol ewangelisty Jana, ktry jako
pierwszy dobieg do Grobu np. W katedrze gotyckiej w Kolonii, a u wizytek obrazowo pokazano
d, z ktrej przemawia Jezus, ale ma na rufie ora
W prezbiterium potrzebujemy tylko tych, ktrzy posuguj Jezusowi na biao
Wszystko co w liturgii jest bia szat nawizuje do alby szaty chrzcielnej
Szuka znakw nie galowych, ale liturgicznych
W polskiej tradycji jeszcze nie tak dawno istnia strj, w ktrym chodzono na liturgi, nie by
on galowy, ale odznacza si powcigliwoci, elegancj
VI.
W prezbiterium tylko funkcje suebne, reszta funkcji zostaje std wyprowadzona
Na bazie czego wykonujemy dan funkcj? Reprezentowa Chrystusa nie moe kto, kto nie ma
wice. Reszt funkcji moe kto przej, jeli:
1. umie wykona dan czynno
2. naley do ludu Boego
Czym si rni funkcja od posugi? Ministerium jest stae, munus czasowe
Deputatio upowanienie ten kto umie
Akolit moe zosta kady, jeli bardzo dobrze prezentuje si jako katolik i nie budzi adnych
obaw
VII. Zachowywanie hierarchii rna ranga czynnoci, gradacja
To si nikomu nie naley, ale to jest suba
Diakon zajmuje pierwsze miejsce po przewodniczcym

Funkcje wasne jeli dana osoba jest obecna, to jest pierwszy aby to zrobi
Kapan posiada charyzmat syntezy wszystkich funkcji na liturgii
Jeli kto czyta, to zastpuje lektora
Wszystkie czynnoci s nakierowane na Kapana

VIII. Wsplnota powinna by samodzielna

funkcje:
1. funkcja wasna
2. funkcja zastpcza (zastpuje wasn)
Funkcje ludu Boego niech si wystrzegaj indywidualizmu i podziau
Jeli kto wszed w liturgi to ma wasne funkcje- jeli kto nie piewa, nie odpowiada, nie
sucha, to nie jest ludem Boym
Mog pojawi si funkcje pomocnicze, np. Kantor, ktry ma za zadanie pomc ludowi Boemu
piewa, wej w liturgi
IX.
To nie jest przestrze autoprezentacji
Munus te potrzebuje bardzo dobrego przygotowania, np. Psalm, to w kocu poezja piewana,
tre, ktr niesie melodia

Jedyn logik jaka tu jest, to jest suebno

Natura liturgii to objawianie tajemnicy

eby liturgia nie bya instrumentem nieczytelnym, jak w tym chiskim porzekadle:
kiedy mdrzec pokazuje gwiazd, to gupiec patrzy na palec
To nie jest balet ani musztra
Nie przykry sob Sowa Boego, ale schowa si za Nie
15

X.
To nie tylko rzemioso, ale sztuka celebracji
Bdy najczciej pojawiaj si z powodu defektw niedoinformowania spowodowanego
przez lenistwo
Trzeba to zrozumie, e nie ma lepszego czasu i miejsca na wysawianie Boga i otrzymywania
od Niego ask, ni podczas liturgii .

16