Kiedy nauczyciel klasy I staje si osob

znaczc dla uczniw?

Ewa Filipiak
Instytut Pedagogiki
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Uczelnie
dla szk

Gwne myli
Etap edukacji wczesnoszkolnej jest FUNDAMENTEM
dalszego ksztacenia, dlatego tak wana jest jako
dowiadcze zdobytych przez dzieci w tym okresie

wiat dziecka zyskuje sens dziki porednikom

znaczcym dorosym - rodzicom i NAUCZYCIELOM

CO i JAK moe zrobi nauczyciel, aby nie stumi

apetytu na wiedz u dzieci, a podtrzyma i pobudzi
u nich ch nauki?
2

Dlaczego pierwszy etap edukacji szkolnej

jest tak wany dla dalszych dowiadcze
edukacyjnych dziecka?

P O M O S T
wiat zabawy
uczenie si
spontaniczne

Klasa I II III

wiat dziaalnoci naukowej

uczenie si
reaktywne

F U N D A M E N T
dalszego ksztacenia

Najwaniejsze zadania rozwojowo-dydaktyczne

wdraanie dziecka do pracy

wykonywanie zada wanych

rozwijanie umiejtnoci pracy w zespole

wsppraca, dzielenie si

przygotowanie do systematycznej nauki

dowiadczanie problemw naukowych

opanowanie narzdzi uczenia si

rozwijanie umiejtnoci
wyraania

doskonalenie narzdzi poznawania

ekspresja werbalna i niewerbalna rne formy

4

Co robi mj
NAUCZYCIEL ?

wiat
dziecka
zyskuje sens
dziki
porednikom
znaczcym
dorosym

Co robi znaczcy dorosy?

1. Stawianie wyzwa
prowokowanie
i zachcania dziecka
do podjcia zadania

2. Wspieranie
dziecka do uzyskania
przez nie samodzielnoci
w dziaaniu

3. Pomaganie dziecku
utrzymanie linii dziaania
mimo pojawiajcych si
przeszkd
6

1. Stawianie wyzwa
Co robi
nauczyciel?

naznacza obiekty w otoczeniu,

wyrnia je jako znaczce, godne
poznania, wartociowe

ksztatuje nastawienia dziecka,

oczekiwania, wyobraenia,
uruchamia emocje

pobudza zdziwienie dziecka,

ciekawo, zainteresowanie
sytuacj, zadaniem, problemem

rozwija i wzmacnia motywacj

wewntrzn do dziaania
uruchamia mylenie dziecka przez zadawanie pyta, zwracanie
uwagi na co, pokazywanie

prowokuje do stawiania pyta,

formuowania problemw,
planowania zada do wykonania

2. Wspieranie dziecka
Co robi
nauczyciel?

podtrzymuje optymalny dla

dziecka poziom napicia
emocjonalnego i zaangaowania

poda za dziaaniami dziecka,

nie wyprzedza ich, rozumie
logik dziaania dziecka

reguluje poziom aktywnoci

dziecka stosownie do tempa jego
dziaania, proponuje odpoczynek

rozwija i wzmacnia wszelkie

tendencje do samoregulacji
u dziecka robi to po swojemu!
wycofuje si, gdy tylko dziecko
zaczyna dziaa samodzielnie

zachca do samodzielnego
podejmowania owych zada

3. Pomaganie dziecku
Co robi
nauczyciel?

jest porednikiem midzy moliwociami dziecka

a wymaganiami zadania i sytuacji

pomaga skoncentrowa si
pomaga widzie problem
pomaga zrozumie problem
pomaga znale informacje
pomaga selekcjonowa informacje
pomaga planowa dziaanie
pomaga przygotowa miejsce do pracy
pomaga w razie trudnoci
pomaga w znalezieniu pomocy u innych
9

Co robi

dociekliwo, wytrwao
i samodzielno
dziaania dziecka

analizuje bdy
dzieci i uczy si
na ich podstawie

prawo dziecka
do bdu, odwaga
i wiara we wasne siy

wskazwki
nauczyciela
dostosowane s
do logiki dziaania
dziecka

branie
odpowiedzialnoci
za swe dziaania przez
dziecko

Efekty

jest cierpliwy i stara

si zrozumie, czego
nie rozumie dziecko

po stronie dziecka

nauczyciel?

3. Pomaganie dziecku - cd

10

Puapki czyhajce na nauczyciela jak ich unikn ?

Dominujca rola nauczyciela
ze ksztacenie
orientacja na program: nakazowy styl
komunikacji, mwienie do dziecka, przekaz

Wsppraca nauczyciel ucze

dobrze ksztacenie
orientacja na dziecko: otwarty styl komunikacji,
wymiana informacji, negocjowanie znacze

uczenie si to nabywanie wiedzy od nauczyciela: uczenie si to eksperymentowanie, odkrywanie

dzieci ucz si w trakcie przerabiania
i konstruowanie wiedzy przez dziecko:
programu, suchania nauczyciela, wykonywania
dzieci myl, rozumuj, znajduj rozwizania
polece, naladowania
samodzielnie i w dyskusji z innymi
frontalny styl pracy z klas

problemowo- zespoowy styl pracy z klas

stawianie niewaciwych pyta wymagajcych

odtwarzania / powtarzania informacji

stawianie pyta wzbudzajcych ciekawo,

zainteresowanie problemem, ukierunkowanych
na rozwijanie mylenia

gaszenie wewntrznej motywacji do nauki

i zmniejszanie apetytu apetytu na wiedz

wzmacnianie motywacji wewntrznej

i rozwijanie ciekawoci poznawczej
11

Klucze do edukacji i rozwoju dziecka na starcie szkolnym

Klucze
przedszkolne

pozytywna postawa dziecka wobec uczenia si

Klucze
wczesnoszkolne
12

Kada metoda, ktra chce zmusi do

picia kogo, kto nie czuje pragnienia,
jest godna poaowania. Kada metoda
jest dobra, jeli budzi apetyt wiedzy
i wyzwala siln potrzeb pracy.
Celestyn Freinet, 1976, s. 17

Im bardziej dziecko potrafi traktowa

uczenie si jako odkrywanie czego, a nie
uczenie si o czym, tym silniej wystpi u
niego tendencja do uczenia si na zasadzie
autonomicznego samonagradzania, a jeszcze lepiej nagrody, ktr stanowi samo
odkrycie.
Jerome S. Bruner

Poradnik wiedzy o dziecku i nastolatku:

www.eduentuzjasci.pl/dziecko-nastolatek

13