Poza Toruń NR 79

NR 79 | 9 PADZIERNIKA 2015 | ISSN 2084-9117 | NAKAD 40.000 EGZ.
FELIETONY
www.pozatorun.pl
Uczy si cae ycie
czniowie i nauczyciele dziki Regionalnemu

Orodkowi Debaty Midzynarodowej rozpoczli
seminaria, ktre przybli stosunki Polski z innymi krajami
BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO
Jestemy te na facebook.com/pozatorun
Gmina Chema
Rozmawiamy z Jackiem Czarneckim, wjtem gminy
14
***
Chema
Inynier pisze ksiki dla dzieci. Teraz wyda kolejn
16
***
Gmina ysomice
Wie
wydojona
Studenci zainagurowali Uniwersytet Trzeciego Wieku 18
***
Gmina ubianka
Po raz 19. pobiegn w Biegu

Niepodlegoci
19
***
Gmina Lubicz
Radni gminy obradowali w terenie

22
13
FELIETONY
pozatorun.pl
FELIETON
Duch Rostowskiego
nad regionem
JACEK
KIEPISKI
Usyszaem i zobaczyem to
na ywca. Akurat wczyem Polsat News. To wyjtkowe uczucie,
gdy nagle dzieje si co zaskakujcego, gdy czowiek w jednej
chwili nie dowierza temu co widzi i syszy. Maj tak wiadkowie
wypadkw, gdy to wanie na ich
oczach wykoleja si pocig albo
samochd cina sup wysokiego
napicia, samolot zawadza o pie

brzozy, co si rozpieprza...
"Miastem, ktre nas gocio by Bydgoszcz" - powiedziaa
rozpoczynajc konferencj prasow po wyjazdowym posiedzeniu rzdu premier Ewa Kopacz. I
byo pozamiatane. Taka wpadka
sprawia, e z caej dwudniowej
wizyty premier w naszym regio-
nie te sowa zostan po pierwsze

zapamitane. Reszta pjdzie w
cie.
A trzeba przyzna, e dzie
wczeniej w Toruniu te byo o
krok od wywrotki, gdy premier
najpierw zapewniaa, e za rad
crki nie zamierza uczniom I LO
"ciemnia", a zarazem zdradzia,
e jadc tu pocigiem pomylaa: "jak bd w Toruniu, to bd
mwi: o, pikne miasto Toru.
Jak bd w Bydgoszczy, bd mwi: pikne miasto Bydgoszcz".
Zoliwi zauwayli, e to przecie
klasyczny wrcz przykad ciemniania i wciskania kitu.
Co jest w naszym regionie, co
sprawia, e politycy z najwyszej
stopka redakcyjna
Redakcja Poza Toru
pki zaczynaj si u nas nerwowo zachowywa, a przez to robi

gupie bdy. Duch Jana Vincenta-Rostowskiego kry wida
nadal nad kujawsko-pomorskim.
Przypomnijmy, e w marcu 2014
deklarowa i "zamieszka w Bydgoszczu" i dobrze wie, e Toru
ma "problem z Bydgoszczem".
Co tu wisi w powietrzu, co
sprawia, e podejrzanie czsto
gociom mieszaj si jzyki. Ba,
czasem trac w ogle orientacj
w czasie i przestrzeni. Jak wicepremier Janusz Piechociski
podczas ubiegorocznej wizyty w
Brodnicy, gdy przed kamer TVP
rozczuli si: "ciesz si, e tutaj w
Jabonowie..."
Rok 2015
TOMASZ
WICAWSKI
eby zrozumie obecn awantur o kary za przekroczenie limitw produkcji mleka przez rolnikw, trzeba cofn si do czasw
przedunijnych. Wtedy to polski
rzd wynegocjowa cyrograf i
wprowadzi nasze gospodarstwa
do Wsplnej Polityki Rolnej
UE. Obwieszczono sukces, wybrzmiay fanfary, a Leszek Miller
sta si kolejnym ojcem zjednoczonej Europy.
Zapomniano wtedy jednak
gono powiedzie o kilku kwestiach. Po drugiej stronie stou

negocjacyjnego siedzieli bowiem
Wosi, Holendrzy, Hiszpanie. W
ich interesie nie byo konkurowanie z polskimi rolnikami i ywnoci znad Wisy. Po pierwsze
koszty produkcji teje, a co za
tym idzie cena, byy nieporwnywalnie nisze, a jako wysoka.
Kraje pitnastki wpady wic
na pomys, w jaki sposb konkurencj, na wzorzec radziecki,
Zotoria, ul. 8 marca 28

redakcja@pozatorun.pl
Wydawca
Goldendorf
Redaktor naczelny
Radosaw Rzeszotek
Redaktor wydania
Kinga Baranowska
Dzia reportau i publicystyki
Jacek Kiepiski (GSM 723 030 103),
Tomasz Wicawski (GSM 535 405
385), Marcin Tokarz
Dzia informacyjny
ukasz Piecyk, Aleksandra
Radzikowska, Micha Ciechowski
Kultura
ukasz Piecyk
FELIETON
nieco zreglamentowa.
Wyznaczono wic polskim
rolnikom kwoty mleczne (str.13),
ktrych mieli, pod grob kary,
nie przekracza. Nadprodukcj
bardziej opacao si wyla do
rowu ni zawie do mleczarni.
Stan z konwi pod blokiem w
miecie i sprzedawa w butelkach
zabroniono. Przecie to szara
strefa i nikt tego nie przebada.
Od wiekw gospodarz utrzymywa si z takiego handlu i masowych epidemii nie stwierdzono,
ale przepis sta si waniejszy od
zdrowego rozsdku. Wtoczono
rolnikw w machin kolczykw
dla krw, paszportw dla zwierzt oraz kwot mlecznych - absurdw brukselskiej biurokracji.
Pomys by taki, e dopaci
9 padziernika 2015 r.
Zdjcia
Adam Zakrzewski, ukasz Piecyk,
si Polakom do upraw (zdecydowanie mniej ni ich odpowiednikom na Zachodzie) i w

ten sposb zamknie si im usta.
A scenariusz najbardziej pozytywny zakada, e wikszo terenw rolnych si zalesi i polskie
rolnictwo nie bdzie znaczc
si w ramach wsplnego rynku. W ten sposb wykoczono
cz mniejszych gospodarstw. A
sen o tym, e kupimy sobie mleko od chopa i zrobimy - wzorem Szwajcarw - twarg, sery
i maseko nigdy si ju nie zici.
Polska nie bdzie drug Japoni,
Irlandi ani Szwajcari. A chop z
paszczynianego przeszed drog do zniewolonego przez urzd.
Czysty Orwell.
Maciej Pagaa
REKLAMA
Aleksandra Grzegorzewska (GSM 512
202 240), Agnieszka
Korzeniewska (GSM 534 206 683),
Magorzata Kramarz
(GSM 607 908 607), Karol Przybylski
(GSM 665 169 292),
Iwona Zuchniak (GSM 500 324 572)
reklama@pozatorun.pl
Skad
Studio Poza Toru
Druk
Agora S.A.
ISSN 4008-3456
Redakcja nie odpowiada za tre ogosze.
***
Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego
1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Agencja Public Relations Goldendorf zastrzega, e
dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych
w Poza Toru jest zabronione bez zgody wydawcy.
pozatorun.pl
REKLAMA
REPORTA
pozatorun.pl
Wisa nad Loar

To najsynniejszy i najwikszy festiwal rzeczny. Co dwa lata do Orleanu w rodkowej Francji
cigaj drewniane odzie z caej Europy. Tym razem gociem specjalnym bya Wisa i odzie
z Polski. Przez pi dni fetowano nasz kraj i nasz najwikszy narodowy skarb
Jacek Kiepiski
Fot.
JACEK KIEPISKI
MARCIN KARASISKI
Na tegoroczny Festiwal Loary dotaro blisko 200 odzi z caej Europy, w tym 12 z Polski. Imprez powicono prezentacji Wisy.
Znawcy tej rzeki przyznawali, e jeli chodzi o nadrzeczn panoram wygrywa Toru.
onad 3200 kilometrw pokonali w cztery miesice.

Po drodze luzowali si
197 razy. Trzy jednostki z Polski
- szkuta "Wanda", galar "Solny"
i d "Panika" byy najwiksz
ozdob Festiwalu Loary - imprezy przycigajcej ok. 650 tysicy
widzw. W tym roku kady z nich
wracajc z bulwaru w Orleanie
wiedzia o Wile wicej ni statystyczny Polak. O Wile mwiono
tu cay czas, materiay promocyjne na polskim stoisku schodziy
tonami.
- Od 2006 Wis spywam co
roku. Od ujcia Przemszy, gdzie
zaczyna si szlak eglowny, do
Batyku. Czyli dokadnie 941 kilometrw i 300 metrw. A cigle
mnie oczarowuje i zadziwia - za-
pewnia Jarosaw Kaua, zwany w wodniackim rodowisku

"Kurczakiem", czowiek legenda.
To on wskaza na historyczne
uzasadnienie obwoania roku
2017 Rokiem Rzeki Wisy. - Po II
pokoju toruskim, w 1466 roku
przywrcono wolny flis na Wile,
ale praktycznie pywa ni zaczto na wielk skal od 1467 roku.
A wic za dwa lata bdziemy mieli 550 rocznic...
Widzom Festiwalu Loary
przypominano o tym kadego
dnia. Take o tym, e krlowe
francuskich i polskich rzek s
podobne i poczone ze sob.
Najlepiej wie o tym przechadzajcy si po nabrzeu w Orleanie
Zbigniew Gsowski - czowiek,
ktry emigrujc w 1965 roku do
Francji pooy podwaliny ponownego rozkwitu eglowania

po Loarze. Przez lata pracujc we
francuskim Ministerstwie rodowiska przyczyni si do tego, e na
wody Loary wrciy odzie. Mwi
si, e 30 lat temu nikt drewnianymi odziami po tej rzece nie
pywa, a dzi s ich setki i kada nadrzeczna miejscowo za
punkt honoru stawia sobie budowanie repliki odzi uywanych
niegdy na danym odcinku rzeki.
- To samo zaczyna si dzia
w Polsce - zauwaa Andrzej
Staski, pasjonat drewnianych
odzi i organizator Flis Festiwalu
w Gassach pod Warszaw. - Cieszy nas kady nowy region przystpujcy do spoecznej akcji
oywienia Wisy. Budujcie odzie,
ruszajcie na wod!
Ostatecznie po Loarze w czasie festiwalu pywao a 12 odzi
z Polski (cz dojechaa TIR-ami). To Polsce powicono
trwajcy blisko p godziny pokaz sztucznych ogni odpalanych
z rzdu pywajcych platform
przy kunsztownej kompozycji
dwikw kojarzcych si jednoznacznie z Polsk. Mona byo
bowiem usysze Jana Pawa II,
Lecha Was, muzyk Chopina,
a nawet polski hip-hop.
Czonkowie polskiej ekipy nie
ukrywali, e uwanie podpatruj organizatorw tej popularnej
we Francji imprezy, by niektre
jej elementy przenie do Polski.
Chciaoby imprez na podobn
skal zorganizowa rodowisko
warszawskie.
- Wisa najadniejsza jest
w okolicach Sandomierza i Kazimierza, a take powyej i poniej
Warszawy. Ale jeli chodzi o miejsk panoram, ktra mogaby by
tem podobnej imprezy w Polsce,
to wygrywa Toru - zapewnia Jarek "Kurczak" Kaua.
Francuzi zapewniaj, e na
analogiczn imprez w Polsce
przypyn. Chc powtrzy szlak
przebyty w 1995 roku przez Zbigniewa Gsowskiego, ktrego
autentycznie wszyscy wodniacy
francuscy znaj.
- To ten, ktry oywi Loar,
a potem z Wisy przypyn tu. To
ten facet, tam na brzegu - pokazuje mczyzna w wielkim kapeluszu francuskich flisakw.
pozatorun.pl
REKLAMA
REGION
pozatorun.pl
Burza jak kobieta
Stojc w rozkroku,
piorun uderzajcy w
ziemi moe przej
przez nas, od jednej
do drugiej nogi, palc
wszystko po drodze.
Piotr Gutkowski
Dwadziecia osb kadego lata poszukuje najpikniejszych

zjawisk atmosferycznych w regionie
Micha Ciechowski
dradliwa i niebezpieczna. Mona

czeka godzina, a
ona nie zawsze przychodzi. Dajc nieprzespane
noce, nagradza dawk
adrenaliny i kuszcym
piknem. Zamiast w
ni wchodzi, lepiej wyprzedzi. I czeka. Tak,
by jej pikno zobaczy z
jak najlepszej strony.
Polscy owcy burz.
Ludzie z pasj, ktrzy
z nieba czytaj jak z
kartki. Obraz tworzony
chmurami, wsadzony w
ram z wylicze i map, pozwala
zapa najpikniejsze zjawisko,
jakie od milionw lat maluje si
na niebie. Aby uchwyci ten moment, potrafi bra w pracy wolne czy przez ca noc patrze w
ciemne sklepienie nieba.
- Burza idzie w parze z adrenalin - mwi Magorzata Telus,
Podczas burzy nie powinnimy pali w piecu.

Zanieczyszczenia wydobywajce si z komina
cigaj pioruny.
Magorzata Telus
owczyni burz nad powiatem

bydgoskim. - Jeeli si j zna, nie
jest niebezpieczna. Aby jednak
zapa ten jeden moment, w ktrym przez wier sekundy piorun
przecina niebo, najlepiej wybra
si na otwart przestrze.
Burze omijaj miasta. Dlatego,
aby je uwieczni, owcy burz na
obserwacje najczciej jed na

otwarte, due tereny. Z aparatem
w rku czekaj, a niebo rozerwie
jasny blask i gony huk.
- W tym roku burz zdarzyo
mi si goni raz, a nawet j wyprzedzi - mwi Piotr Gutkowski,
kujawsko-pomorski owca. - Lepiej na ni czeka, wtedy mo-
na zrobi naprawd wyjtkowe

zdjcia. Podniecenie, poczone
z doz strachu jest dopiero wtedy,
gdy kilkadziesit metrw od nas
uderza piorun.
Gwatowne zjawiska atmosferyczne zawsze s zapowiedziane. Mona je okreli nawet
pi dni wczeniej. Na kilka
godzin przed spektaklem na
niebie tworz si midzy innymi cummulonimbusy, chmury
zwiastujce burze czy chmury
szelfowe - wedug owcw, najpikniejsze na wiecie.
- owic burze posugujemy
si modelami numerycznymi,
oznaczajc na mapie Polski cyframi i parametrami wystpujce zjawiska - tumaczy Magorzata. - Odczytujemy zdjcia
satelitarne, mapy synaptyczne
oraz radarowe. Im ciemniejsza
na niej plamka, tym wikszy
jest opad. Czsto te sigamy po
detektory burzowe, ktre pokazuj na mapie miejsce uderzenia
pioruna o ziemi.
Najbezpieczniejszym
miejscem do obserwacji burz na
otwartym terenie jest samochd,
ktry stanowi podobiestwo klatki Faradaya. Piorun, przechodzc
przez karoseri, nie ma kontaktu

z ciaem czowieka.
- Najniebezpieczniejsze s
burze suche, czyli bezdeszczowe
- opowiada mczyzna. - Kiedy
czowiek jest mokry, piorun po
nim "spynie". Jeeli dosignie
nas, gdy opadw nie ma, moe
dosownie spali nas od rodka.
Zdradliwo wyadowa elektrycznych moe by tragiczna
w skutkach. Stojc w rozkroku,
piorun uderzajcy w ziemi moe
przej przez nas, od jednej do
drugiej nogi, palc wszystko po
drodze. Stojc na baczno przejdzie przez same stopy.
Pioruny pojawiaj si na sekund. To wanie dla tego uamka "gniewu Boga", jak Magorzacie mwia babcia, powicaj
bezpieczestwo i wikszo swojego czasu.
Burza jest jak kobieta. Wybuchowa, pieszczca zmysy i pobudzajca ciao. Piknem uwodzi
kadego, kto cho raz si do niej
zbliy. Gdy rozkocha, na zawsze
sta si mona jej wasnoci.
pozatorun.pl
REKLAMA
REPORTA
pozatorun.pl
Swaty, zmwiny, zrkowiny...

Chata we Wczu przenosi w czasie. Jeeli kto czuje wi z Ziemi Dobrzysk albo chce
zrozumie, o co w dobrzyskoci chodzi - jedzie do Wcza. Tym razem trafi tam na wesele...
Jacek Kiepiski
radycyjne wesele dobrzyskie to wyjtkowo

barwny obrzd. Mionicy tych stron postanowili go
odtworzy. Kady mg zosta
gociem weselnym, a przy okazji wiele si nauczy.
Sawa Wcza rozchodzi si
po regionie. Star, opuszczon
przed laty, mennonick chat
oywiaj regularnie pasjonaci
ze Stowarzyszenia CZY-NIE,
Osieckiego
Stowarzyszenia
Kultury Ludowej, uczniowie SP
w Czernikowie i wolontariusze
Tak Trzeba. Odbyway si w
tym miejscu plenery malarskie,
obchodzono Noc Kupay, Dziady. W sobot 3 padziernika
przyszed czas na weselisko.

- Piszc scenariusz tej imprezy oparlimy si na tekstach
wielu badaczy tych stron, w
tym Oskara Kolberga i Aleksandra Petrowa - wytumaczy
na wstpie Dariusz Chrobak,
dyrektor SP w Czernikowie
i dziaacz kulturalny. To on,
wyjania zebranym licznie gociom, czego s wanie wiadkami.
O swatach, czyli wizycie
przedstawicieli pana modego u rodzicw panny modej,
szeroko opowiedziano. Pj
miay przy okazji trzy litry okowity...
Zmwiny, czyli spotkanie
rodzicw, na ktrym omawiano posagi - wszyscy ju zobaczyli. Nie da si ukry, trunki

te si polay. W trakcie zrkowin, czyli zarczyn, w ruch poszo kropido.
Potem ju modzi mogli
chodzi na dzie dobry, czyli
zaprasza okolic na swoje wesele.
W rol panny modej wcielia si Dorota Buakowska, na
co dzie pracujca w toruskim Dworze Artusa, panem
modym zosta Jacek Melerski
z Tak Trzeba. Byli wyjtkowo
wiarygodni.
Druhny podczas wicia wiankw (dawna wersja wieczoru
panieskiego) uboleway, e
niebawem przyjdzie Dorocie
poegna si z tym symbolem
paniestwa. Podczas poegnania rodzice panny modej wylewali zy i bogosawili "crce",
ktra w tym momencie opuszczaa dom rodzinny. Symboliczny lub modzi zawarli pod
pobliskim krzyem. Gdy wrcili, witano ich chlebem i sol.
Waciwe wesele rozpoczo
si w momencie, gdy to oni zaczli czstowa goci i weszy
kucharki z ciepym jadem.
Zaczy si zabawy przerywane
wizyt dziadw z yczeniami.
Potem byy rozpleciny, oczepiny i czas wyjtkowo jurnych
przypiewek. Z tych najbardziej

"poniej pasa" zrezygnowano z
powodu obecnoci dzieci.
Wybrano nowych modych,
porywano wieo upieczon
mod on i tacowano niezmordowanie. A wszystkich
zasta wit... Wtedy cay zgromadzony we Wczu lud zapiewa "Kiedy ranne wstaj
zorze".
- Gdyby lub by naprawd,
wszyscy padlibymy, gdzie popadnie, a po kilku godzinach
snu... zaczyby si poprawiny
- tumaczy Dariusz Chrobak. Ale to ju kady sam musi sobie wyobrazi.
Nowa usuga
UMK szkolenia
U
niwersyteckie Centrum Edukacji Caoyciowej i Walidacji
udostpnia now usug UMK
w postaci szkole z rnorodnych
dziedzin nauki adresowanych do rnych grup wiekowych. S to szkolenia
o charakterze kwalifikacyjnym i hobbystycznym umieszczone na specjalnie do tego przygotowanej nowoczesnej platformie internetowej: www.
u3l.umk.pl/szkolenia, ktra pozwala
przeprowadzi cay proces - od rejestracji po patno - za pomoc Internetu.
Aktualnie w ofercie znajduje si ponad 15 szkole, np. Czy wiesz, jak to
napisa? Teksty uytkowe w yciu zawodowym, Warsztaty z komunikacji
w rodzinie, Terapia miechem. Kurs
wstpny, czy Wdrwka po wiecie
cytogenetyki.
Oferta ta jest na bieco aktualizowana i wzbogacana.
Szkolenia s kolejn form realizowania przez UMK strategii uczenia
si przez cae ycie w murach uczelni
obok Uniwersytetu dla Dzieci, Uniwersytetu dla Modych, Uniwersytetu
III Wieku, kursw, studiw podyplomowych, itd. Moliwoci uczestniczenia w tych i innych formach edukacji
caoyciowej s opisane na stronie:
www.u3l.umk.pl
Podejmujc rne inicjatywy
w duchu edukacji caoyciowej chce-
my pokaza, e uniwersytet to nie tylko instytucja ksztacca studentw, ale

i pozostae grupy wiekowe - od juniora do seniora, co inspiruje uczelni do
rozbudowy oferty dydaktycznej w odpowiedzi na potrzeby mieszkacw
regionu, by w ten sposb przycign
do uczelni take nietradycyjnych studentw.
W ramach szkole preferujemy
edukacj midzypokoleniow - nietradycyjne, nowatorskie podejcie,
ktre jak dowodz badania ma
spoeczn warto dodan - kontakt
z rnymi pokoleniami ludzi i ich dowiadczeniem suy solidarnoci spoecznej. Jestemy te gotowi do przygotowania oferty dedykowanej dla
zainteresowanych instytucji i organizacji w odpowiedzi na ich potrzeby.
Mamy nadziej, e Uniwersytet
przez cae ycie, take poprzez szkolenia, bdzie sprzyja osiganiu celw
osobistych i zawodowych na rnych
etapach ycia!
Zachcamy do odwiedzania strony
www.u3l.umk.pl i skorzystania z usug
Uniwersyteckiego Centrum Edukacji
Caoyciowej i Walidacji UMK!
Dr hab. Hanna Solarczyk-Szwec,
prof. UMK
Kierownik UCECiW
pozatorun.pl
REKLAMA
10
REGION
pozatorun.pl
Kurs na rozwj
Rolnicy z tego wojewdztwa wyrniaj si na tle kraju sw aktywnoci w pozyskiwaniu wsparcia za porednictwem ARiMR - mwi w rozmowie z Maciejem
Paga, Andrzej Gross, prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Skok rozwojowy, jaki dokona
si pod wpywem unijnych pienidzy, widoczny jest na wielu
obszarach. Poczwszy od poprawy stanu drg, poprzez dynamiczny rozwj przedsibiorstw,
a skoczywszy na modernizacji
gospodarstw rolnych. Szczeglnie dla nich otworzya si niebywaa szansa na rozwj. Od
19 padziernika do 17 listopada Agencja Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa bdzie
przyjmowaa wnioski na modernizacj od producentw prosit, mleka i byda misnego. To
moment, na ktry czeka z niecierpliwoci wielu rolnikw.
Pienidze z Unii byy dla wielu

gospodarstw szans na szybk
modernizacj, unowoczenienie
i zmian profilu produkcji. Gospodarze z Kujaw
i Pomorza dobrze
z niej skorzystali?
Nie mam wtpliwoci, e tak.
Rolnicy z tego
wojewdztwa wyrniaj si na tle
kraju sw aktywnoci w pozyskiwaniu wsparcia za
porednictwem
ARiMR. W kocu to region syncy z dobrego
rolnictwa. Umiejtne wykorzystanie dotacji na modernizacj
umoliwio wielu mieszkacom
obszarw wiejskich zmian stylu
i popraw warunkw ycia.
zainwestowali w nowoczesne
technologie i konkurencyjno
zakadw, a samorzdy podejmoway trafne decyzje dotyczce
zarwno rozwoju infrastruktury
technicznej, jak i owiatowej czy
kulturalnej. Wsparcie z pewnoci nie poszo na marne.
Jak zmienia si polska wie dziki rodkom z PROW?
Program Rozwoju Obszarw
Wiejskich wpyn na polsk
wie, rolnictwo czy przetwrstwo w sposb zasadniczy. Na
obszarach wiejskich dokonay si
nie obawiam si uy takiego
okrelenia - epokowe zmiany. W
cigu tych 11 ju lat od wstpienia Polski do Unii Europejskiej,
wymieniono wikszo maszyn
rolniczych,
zmodernizowano
m.in. w sektorze drobiarskim i

owocowo-warzywnym.
Przed nami perspektywa budetowa na lata 2014-2020 podobno ostatnia tak korzystna
dla Polski. Czy to kolejna szansa
na skok cywilizacyjny obszarw
wiejskich?
W Polsce funkcjonuje ponad
1 milion 350 tys. gospodarstw.
Wiele z nich miao moe konkurowa na zagranicznych rynkach, a do 2020 r. kolejni rolnicy
podejm szereg inwestycji, ktre
wpyn na rozwj sektora. W nowej perspektywie wikszy nacisk
zostanie pooony na rynek. Produkujemy coraz wicej ywnoci,
stale podnosimy jej jako. A na
kocu pojawia si kolejny kluczowy punkt sprzeda. Krajowy rynek nie jest
w stanie zagospodarowa caej
produkcji ywnoci,
dlatego
musimy zabiega
o
zagraniczny
zbyt towarw z
Polski. Trzeba
rwnie
stale
poszukiwa nowych partnerw
na wiecie, podejmowa inicjatywy umacniajce
nasze
dotychczasowe relacje handlowe.
Jestemy w europejskiej czowce,

a nasze produkty rolno-spoywcze
charakteryzuj si najwysz jakoci.
Stalimy si potg w wielu dziedzinach, m.in. w sektorze drobiarskim i
owocowo-warzywnym.
Na rozwj polskiej wsi z PROW

przeznaczono ponad 72 mld z.
Wsparcie zostao efektywnie wykorzystane?
Rolnicy zmodernizowali swoje gospodarstwa, przedsibiorcy
gospodarstwa, zastosowano najnowoczeniejsze

rozwizania
technologiczne.
Odzwierciedleniem inwestycji jest wzrost
produkcji i ponad piciokrotny
wzrost eksportu polskiej ywnoci. Jestemy w europejskiej
czowce, a nasze produkty rolno-spoywcze
charakteryzuj
si najwysz jakoci. Stalimy
si potg w wielu dziedzinach,
W jaki sposb Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wspiera przedsibiorczo

na wsi i dla wsi?
Dziki Programowi Rozwoju Obszarw Wiejskich nadzorowanemu przez Agencj,
powstao kilkadziesit tysicy
nowych miejsc pracy i mn-
stwo mikroprzedsibiorstw na
wsi. Nowoczesne technologie w
rolnictwie ograniczaj moliwoci zatrudnienia ludzi. Rodzi si
wic naturalna potrzeba reorganizacji zawodowej i wyjcia poza
rolnictwo. W nowej perspektywie na ten cel przeznaczone bd
nie tylko rodki z PROW, ale
rwnie z Funduszu Spjnoci.
PROW to take mae projekty.
Dokadnie, mae projekty,
ktre daj naprawd due efekty. Dziki nim wiele pomysw
i marze lokalnych spoecznoci
zostao zrealizowanych. Du
zasug tego strumienia pienidzy z PROW jest polepszenie
warunkw ycia i pracy. Na polskiej wsi dokona si skok cywilizacyjny. Jeszcze nigdy w tak krt-
kim czasie nie zrobiono w Polsce

tak wiele.
Bdzie wsparcie na aktywn
dziaalno wiejskich spoecznoci w najbliszych latach?
To rozdanie rodkw jak
najbardziej angauje lokalne
spoecznoci, m.in. poprzez
program Leader, ktry koncentruje si na poprawie ycia
w maych ojczyznach, aktywizowaniu mieszkacw wsi.
Ju poprzednie rozdanie pokazao ogromny potencja i si,
jaka tkwi w Lokalnych Grupach
Dziaania, Koach Gospody
Wiejskich czy stowarzyszeniach.
Jestem przekonany, e ta perspektywa jeszcze bardziej pobudzi mieszkacw wsi.
Biblioteka - to brzmi dumnie

Polski Zwizek Bibliotek istnieje od 2000 roku. Obchodzi kilka tygodni temu pitnastolecie
swojego istnienia. Gala jubileuszowa odbya si w Toruniu w Urzdzie Marszakowskim
Tomasz Wicawski
iedziba
oglnopolskiego
stowarzyszenia, ktre broni interesw bibliotekarzy
w kraju, a nawet rozszerza swoj dziaalno poza jego granice,
jest w Chemy. Prezesem jest Jan
Krajewski, naczelnik wydziau
edukacji i spraw spoecznych w
Starostwie Powiatowym w Toruniu. Pitnastolecie okraszone
zostao midzynarodow konferencj "Nowatorskie formy edukacyjne w bibliotekach".
- Zaczynalimy od niczego, a
teraz jestemy, moe zabrzmi to
do nieskromnie, pierwsz organizacj bibliotekarsk w kraju - mwi Jan Krajewski, prezes
Polskiego Zwizku Bibliotek. Ten rok jest dla nas szczeglny.
Ciesz si, e tak wielu wanych
goci przyjechao do Torunia i
uczestniczyo w konferencji i jubileuszu.
W Urzdzie Marszakowskim,
poza gospodarzami, pojawili si
Staramy si pojawia tam, gdzie tylko wystpuje zagroenie dla

istnienia jakiej biblioteki - mwi Jan Krajewski, prezes Polskiego Zwizku Bibliotek
m.in. Mirosaw Graczyk, starosta

toruski, dr Tomasz Makowski,
dyrektor Biblioteki Narodowej,
prof. Zdzisaw Pietrzyk, dyrektor
Fot. UKASZ
PIECYK
Biblioteki Jagielloskiej czy prof.

Jan Malicki, dyrektor Biblioteki
lskiej. Byo te bardzo wielu bibliotekarzy z naszego regionu, jak
rwnie samorzdowcw, ktrzy

dbaj o rozwj bibliotekarstwa.
- Staramy si pojawia tam,
gdzie tylko wystpuje zagroenie
dla istnienia jakiej biblioteki mwi Jan Krajewski. - Zawsze
w takim przypadku jed po
Polsce i sprawdzam, jaki jest faktyczny powd chci czenia tych
instytucji np. z Domami Kultury.
Bo najwaniejszym problemem,
z ktrym musielimy si w ostatnich latach mierzy, bya prba
wprowadzenia zmian ustawowych, ktre umoliwiayby, bez
niczyjej kontroli, czenie instytucji dziaajcych w krgu kultury. Wywalczylimy jednak swoj
upartoci konieczno zgody na
tak decyzj rodowiska bibliotekarskiego.
A z dowiadczenia prezesa
wynika niezbicie, e najczciej
takie prby pozbawione s przesanek merytorycznych i s jedynie personalnymi rozgrywkami.
- Bardzo niky jest odsetek realnie uzasadnionych zmian tego

rodzaju - mwi Jan Krajewski. Nie stawiamy weta, aby stawia,
bo biblioteka moe peni szersze funkcje na danym terenie, ale
musi mie to jakie, sensowne,
uzasadnienie.
Prezes stowarzyszenia podkrela rwnie, e polskie biblioteki w ostatnich latach bardzo si
zmieniy.
- Wkroczylimy w XXI wiek
- mwi Jan Krajewski. - W tych
placwkach coraz czciej pracuj modzi, ambitni i chtni do
rozwoju ludzie. I to wida. Na naszym terenie wyrnibym szczeglnie bibliotek w Lubiczu Dolnym, ktra moe by przykadem
dla innych. Dyrektor tego miejsca
woya wiele pracy, eby instytucja ta staa si realnym animatorem ycia kulturalnego na tym
terenie.
pozatorun.pl
REKLAMA
11
12
REGION
pozatorun.pl
Kultura napdem gospodarki

- Weszam do polityki, bo miaam do uczestnictwa w protestach i debatach. Chc dziaa mwi w rozmowie
z Aleksandr Radzikowsk Joanna Scheuring-Wielgus, toruska radna i liderka ruchu miejskiego Czas Mieszkacw,
prezeska fundacji Win-Win i jedynka listy KW Nowoczesna Ryszarda Petru w okrgu wyborczym nr 5
Jest Pani jedn z najwaniejszych

i najbardziej medialnych osb w
Nowoczesnej. Nie baa si Pani
przyj na siebie tej odpowiedzialnoci?
Nie, bo mam pene zaufanie
do druyny Nowoczesnej. Z Ryszardem Petru znamy si i cenimy. Powiedziaam mu, e zaangauj si w now si tylko wtedy,
gdy bdzie totalnie oddolna i jeli
bd miaa na ni merytoryczny
wpyw w moich obszarach. Tak
jest od samego pocztku. Jestem
rwnie w zarzdzie krajowym
Nowoczesnej. To dla mnie wyjtkowo wane. Jestem cakiem spokojna, bo wiem, e stoi przy mnie
ekonomista, facet ktry potrafi
liczy i jednoczenie jest normalny, wraliwy, nie na pokaz. Czyta
ksiki, co - jak wiadomo jest
dzisiaj rzadkoci, potrafi rozmawia i nie boi si zapyta innych
o opinie. Zgodzi si na to, ebym
na konwencji partii powiedziaa,
e to gospodarka jest czci kultury, a nie odwrotnie. To wymaga
duej wiadomoci i odwagi
w naszym politycznym klimacie.
cja, zdrowie, edukacja i kultura.

My mwimy: mamy siedem obszarw. Pierwszy - gospodarka,
drugi - spoeczestwo, trzeci
kultura Nigdy w historii 25-lecia samorzdnoci w Polsce nie
byo takiej sytuacji. Kiedy spojrzymy na europejskie rankingi, to
s cztery kraje Dania, Holandia,
Szwecja i Wielka Brytania, ktre
maj najwysze wskaniki uczestnictwa ludzi w kulturze, te same
kraje maj rwnie najnisze bezrobocie, wysokie czytelnictwo,
najmniejsz liczb policjantw
na 100 tys. mieszkacw, najlepsze ratingi kredytowe, najwysze
PKB. Nie wzio si to znikd.
Politycy zapomnieli o roli kultury?
Tak, ale artyci wci walcz o
to, eby byo inaczej. Wedug bada pracowni Sedlak&Sedlak, to
wanie ludzie kultury maj najnisze pensje w kraju. I to od lat.
Oni nie pjd jednak pali opon.
W wikszoci krajw UE istnie-
To wanie u nas chcieli nakrci

Opowieci z Narnii i Herkulesa, ale brak tzw. zacht podatkowych powoduje, e producenci
filmw wybieraj inne kraje.
Napdem gospodarki i promocji
Polski powinna by wanie kultura.
Jak to zrobi?
Nie moe by upolityczniona,
a niestety jest. Wystarczy spojrze
na to, co w rnych instytucjach
dzieje si przy okazji konkursw na dyrektora. To kpina z ludzi kultury i ekspertw, ktrzy
zasiadaj w komisjach. Wadza
obsadza na stanowiskach swoich
ludzi. Niekompetentnych, niemajcych wiedzy, bo dane funkcje
wrczane s im w podzice. Nie
zgadzam si z tym.
eby
swoje
wyegzekwowa
mieszkacy musz protestowa?
Tak jest ju na poziomie samorzdu. Po to weszam do polityki,
bo miaam do uczestnictwa
w protestach
i
debatach.
Ile czasu tak
mona? Odkd
jestem
Wie Pani, e potrzeba
radn w Toruzmian, by uwiadomi to
niu zauwayspoeczestwu?
e wielu
Wiem, dlatego wanie
Od lat marzyam o tym, by am,
o c z y w i s t ych
startuj w wyborach do Sejmu RP. Od lat marzyam o tworzy program rozwoju kultury dla spraw nie da
si jednak zatym, by tworzy program
rozwoju kultury dla Polski. Polski. Chc, eby ten temat na stae atwi, bo po
prostu brakuje
Chc, eby ten temat na
j e d n oz n a c z stae wszed do debaty pu- wszed do debaty publicznej
nych zapisw
blicznej.
prawnych. W
W niedawnych debatach prezy- j mechanizmy finansowe, ktre Nowoczesnej 41 osb, ktre s
denckich o kulturze nie usysze- wspieraj rozwj kultury i bran jedynkami w swoich okrgach,
z ni zwizanych. W Polsce nie to ludzie majcy za sob sukcesy
limy ani sowa.
Bo traktowana jest jako do- ma adnych zacht finansowych zawodowe i dowiadczenie. To
datek. Przez ostatnie lata partie wspomagajcych konkurencyj- zaszczyt by wrd nich, jeli ma
polityczne, jeli ju wspomniay o no i na trudnym europejskim si pewno, e chc zmienia
kulturze, to na zasadzie: promo- rynku jestemy czarn dziur. Polsk na lepsze. A nie tylko o
tym mwi.
Chce Pani walczy nie tylko o
kultur?
Oczywicie. Jestem reprezentantk ruchw miejskich, ktrych
w polityce oglnopolskiej nie ma.
Podnios temat jakoci funkcjonowania miast, koniecznoci
zwikszenia dochodw samorzdw i roli radnych w samorzdzie, ktra jest w rzeczywistoci
fasadowa. Chciaabym, eby rady
gmin miay wiksze uprawnienia
kontrolne w stosunku do prezydentw, burmistrzw czy wjtw
i mogy kontrolowa rwnie
gminne spki. Chc, eby Regionalna Izba Obrachunkowa nie
patrzya tylko na to, czy wydatki
i rachunki zgadzaj si w tabelce,
ale na co id pienidze i czy s
wydawane zasadnie.
A idea odprowadzania 1 procenta
z podatku CIT na rzecz instytucji
kultury?
Gdyby firma moga odliczy
ten 1 procent, tak jak kada osoba
fizyczna moe odliczy 1 procent
podatku PIT na organizacje po-
zarzdowe, to moglibymy stworzy wzorzec mecenatu kultury.

Tak jest na Zachodzie. To jest
jedna z zacht podatkowych, o
ktrych wspomniaam wczeniej.
Nie mwi o rzeczach, ktre s
wyssane z palca, ale o prostych
rozwizaniach, ktre z sukcesem
funkcjonuj w dobrze rozwinitych krajach. Trzeba zmieni nasz krtkowzroczno. Polityka
nie musi oznacza decyzji podejmowanych w hermetycznych
rodowiskach. W Czasie Mieszkacw przekonaam si o tym,
e polityka to take rozmowa,
debata i moliwoci.
Najblisze wybory bd wyjtkowe w skali ostatnich 25 lat?
Myl, e tak i dlatego ciesz
si, e w nich uczestnicz. Wci
dostaj wiadomoci od ogromnej
rzeszy osb przedsibiorcw,
pracownikw instytucji kultury,
zwykych obywateli, e to, co proponuje Nowoczesna jest wane i
potrzebne. Wiem, e warto.
REGION
pozatorun.pl
Zapa za to,
co sprzedae!
Ponad 4 tysice rolnikw
w regionie zapaci kary za
zbyt wysok produkcj mleka.
Jedni maj do uregulowania kilka, inni kilkanacie tysicy, a
rekordzici ponad milion
zotych. Bo muk
za dobrze karmili
Tomasz Wicawski
olska przekroczya limit

naoony przez Uni Europejsk i mimo, e nikt
nie wycofa ju tego towaru z
rynku, to kto musi ponie
koszty zbytniej
e f e kt y w n o c i
naszych krw.
Kady gospodarz zna swoj
kwot mleczn
od 2005 roku.
Pomimo handlu
limitami wielu osobom nie
udao si zmieci w wyznaczonej normie.
Teraz przez trzy
lata pienidze
za nadgorliwo i przedsibiorczo bd im potrcane z kolejnych wypat.
Kary naoone zostay za
poprzedni okres rozliczeniowy,
ktry trwa od 1 kwietnia 2014
do 31 marca 2015. Rolnicy dostali pisma z wyliczeniem, jak
powinni uici opat z tytuu
zwikszonej iloci mleka wprowadzonego do obiegu.
- Mamy w wojewdztwie
7525 producentw - mwi Tadeusz Zaborowski, dyrektor
Agencji Rynku Rolnego w Bydgoszczy. - "Ukaranych" zostao
ponad cztery tysice rolnikw.
rednia opata na gospodarstwo
wynosi nieco ponad 12 tysicy
zotych. Mi trudno, jako urzdnikowi, wypowiada si w tym
temacie. My tylko wykonujemy
ustawy i rozporzdzenia, ktre
od nas nie zale. W poprzednich latach trzykrotnie mielimy ju tak sytuacj, ale mniej
si o tym mwio, bo opata bya
nisza. Chocia, jeeli porwna cen mleka wtedy i teraz, to
wyliczana bya ona na podobnym puapie.
Za kady "nadprogramowy"
kilogram (w taki sposb wyraane s limity) rolnik zosta
w tym roku obciony kwot
ponad 90 groszy. Agencja Rynku Rolnego rozoya naliczone
kary na trzy lata.
- Mam dwadziecia krw i

dostaem pismo, e musz odda 28 tysicy - mwi Wojciech
Jarzbkowski z Pigy. - To nie
jest wielka produkcja, to i kara
jednak uczciwie powiedzie, e

producenci mleka pac teraz
za to, e apetyt rs im w miar
jedzenie. Ceny byy, chociaby
w ubiegym roku, do wyso-
nion sprzeda na poziomie

1000 czy 10 000 tysicy kilogramw, to musi liczy si z tym,
i wysza produkcja spowoduje
ryzyko straty. W poprzednich
latach wielu gospodarzy korzystao bowiem na tym, e inni
rolnicy nie wypenili swoich limitw
i Polska, rozliczana
przez UE jako kraj,
nie przekroczya globalnie kwoty mlecznej. Indywidualna
produkcja bya wic
wiksza ni kwota
mleczna na gospodarstwo, ale kar nie
byo.
Rolnicy zadaj jednak, do
zdroworozsdkowe, pytanie.
- Czemu tylko my mamy
ponosi koszty przekroczenia
limitu? - mwi Wojciech Jarzbkowski. - Przecie nasze mleko
zostao ju przetworzone, sprzedane i w wikszoci przypadku
pod postaci rnych artykuw zjedzone. A te produkty w
sklepie nie byy sprzedawane
po niszej cenie. Odniesienie
do biznesu jest rednio trafione,
bo jak kto ju na wolnym rynku co sprzeda i znajdzie si na to kupiec, to
potem nie przychodzi
znw do sprzedawcy i
nie negocjuje jeszcze raz
ceny.
S take gospodarze,
ktrzy id jeszcze dalej.
- Rzd nas oszuka mwi wprost Jacek Szarszewski z gminy Obrowo, ktry hoduje 120
krw. - Pastwo zrobio
nas w konia. Wiedzielimy o karach za nadprodukcj, ale nie w takiej
wysokoci. 91 groszy za
litr? Przecie to groteska. Doynaj polskich
producentw, jak tylko mog.
Dostaem rok temu 130 tysicy
kary, a w tym roku 180 tysicy.
Jedziem, pytaem doradcw
rok temu, co mam zrobi, eby
Od pocztku mwiem, e bogaty nie da

biednemu zarobi. Czemu rolnik z Zachodu
miaby si interesowa naszym losem. Gwno,
a nie zachd tutaj mamy.
jest umiarkowana. Mam kole- kie i jego sprzeda si opacaa.
gw, ktrzy musz zapaci bli- Gospodarze wic, jak rozsdni
sko dwiecie tysicy. Odczuj biznesmeni, inwestowali i staju to znaczco. Na szczcie, wiali w oborach kolejne krowy.
przynajmniej w moim przypad- Tylko, e w biznesie przychodzi
ku, mleczarnia rozoya to na te taki moment, e do interespaty miesiczne i teraz okre- su trzeba dooy. Dziaam w
lona kwota bdzie odcigana rnych organizacjach rolnych i
od mojej wypaty. Tylko, e ta byy tam wnioski, eby te opaty
produkcja ma jaki poziom pokry rzd z budetu. Ale inni
opacalnoci. eby krowy day producenci, np. burakw cuwicej mleka, to trzeba je lepiej krowych, natychmiast si temu
nakarmi, lepiej o nie zadba, a sprzeciwiali argumentujc, e
wszystko kosztuje. Jeeli teraz jak im wyronie wicej, to te
z obecnej ceny mleka
odejm to, co musz
odda, to moe si
okaza, e przez ile
miesicy bd dokada do interesu. Chocia jak mwi, znam
ludzi w znacznie gorszej sytuacji.
Sprawa nie jest jednak tak jednoznaczna,
tak spada cena
jakby si wydawao.
Inni rolnicy wcale nie
mleka, chocia
zawsze solidaryzuj si
z kolegami po fachu.
produkcja nie wzrosa
- Bez wtpienia produkcja mleczna nie naley do najatwiejszych
- mwi Tomasz Zakrzewski, przewodniczcy rady nikt nie zapaci im tak dobrej
powiatu toruskiego, rolnik. - ceny jak ta, ktr maj w kontrSam nie mam krw, bo kilka lat akcie na okrelon sprzeda.
Zakrzewski podkrela, e jetemu zdecydowaem o zmianie
profilu gospodarstwa. Trzeba eli czowiek wie, e ma zapew-
[ ]
70
groszy za litr
13
utrzyma gospodarstwo na powierzchni. Kazali si ratowa

i zwiksza liczb krw, eby
zaata poprzedni dziur. Tak
wic zrobiem.
Gospodarz z gminy Obrowo
kupi cielne jawki w Holandii oraz Czechach i produkowa jeszcze wicej, eby pokry
strat za okres rozliczeniowy
2013/2014.
- Wtedy sprzedawaem mleko po 1,5 za litr, a kar naliczyli mi 45 groszy - mwi Jacek
Szarszewski. - Nie poradzili mi
jednak, eby dokupi limit. Liczyem na rezerw pastwa i
kwot mleczn kuzyna. Ale rzd
zostawi nas samym sobie i wtedy kiedy byo trzeba, nie wstawi si za nami w Brukseli. Cena
mleka w okresie 2014-2015
sukcesywnie spadaa - nawet do
zotwki za litr. A kar naliczyli
mi 91 groszy. Wic sprzedawaem mleko za 9 groszy? Przecie
to jest kpina. Czesi i Holendrzy,
ktrzy mi sprzedali jawki,
tylko czekali na "gupich" Polakw, ktrzy przyjad i zostawi
u nich swoj kas. Teraz mam
180 tysicy kary i spacam swoje zakupy. Bo chciaem ratowa
gospodarstwo, gdy kazali mi
odda 130 tysicy. Bdne koo.
Rolnik jest niezwykle rozgoryczony i trudno mu si dziwi.
- W 2002 czy 2003 roku jedziem na szkolenia do Midzyzdrojw przed wejciem do
UE - mwi Szarszewski. - Dwa
tygodnie tam byem. Ile piknych sw nam do gw nakadli. A ja od pocztku mwiem,
e bogaty nie da biednemu zarobi. Czemu rolnik z Zachodu
miaby si interesowa naszym
losem. Gwno, a nie zachd tutaj mamy.
Od tego roku nie ma ju systemu kwot, ale to te wywouje
spore kontrowersje.
- Przecie po zniesieniu limitw raptownie produkcja nie
wzrosa - mwi Jacek Szarszewski. - A cena mleka spada do
70 groszy za litr. Czemu, pytam
si? Bo due koncerny zablokoway j na takim poziomie i w
nosie maj nasz interes. Nie ma
w Polsce ju naszych wiejskich
mleczarni. S molochy z kapitaem wikszociowym w obcych
rkach.
S jednak rolnicy, ktrzy
wiedzieli, czym grozi przekraczanie limitw.
- Ja kary nie dostaem - mwi
Jan Waachowski z Brchnowa.
- Ci, ktrzy je dostali w przewaajcej wikszoci brali dopaty za ilo wyprodukowanego
mleka. Czasami nawet pacono
im 1,7 za litr. Nikt chyba niewiadomy nie by. Wiem, e
gospodarze nie maj ju tych
pienidzy. Wydali je albo zainwestowali. Ale mona byo si
tego spodziewa. Chocia minister Sawicki par lat temu te
zrobi bd. Bo szybciej byo tak,
e jak kto przekracza limit, to
mleczarnia od razu pobieraa zaliczk na poczet kary. Ale
ministerstwo to znioso przy
oklaskach gospodarzy. A teraz
skutki s takie, jakie wida.
Fot. ukasz Piecyk
14
GMINA CHEMA
pozatorun.pl
Suchamy sugestii
mieszkacw
O gminnych inwestycjach, budecie obywatelskim i rozwoju przedsibiorczoci z
Jackiem Czarneckim, wjtem gminy Chema, rozmawia Aleksandra Radzikowska
Do koca ubiegego miesica
mieszkacy mogli zgasza wnioski do budetu obywatelskiego.
Byo zainteresowanie?
Tych wnioskw zawsze jest
bardzo duo, a praca nad nimi
jest ciekawa, bo kada osoba,
organizacja, soectwo czy szkoa
moe zgosi nam swj projekt.
Szukam teraz pomysu na wykreowanie budetu, ktry bdzie
zadowala moich mieszkacw.
To ciekawa rola take dla mnie,
by zobaczy, czy dobrze wyczuwam ich potrzeby. Wnioski to
may element budetu, bo mamy
przecie strategi gminy. Wiemy,
co chcemy zrobi, ale czasem w
ktrej nie wiem albo o ciekawej

idei jakiej grupy. Bez tego nie
wolno rozpoczyna planowania
budetu. Do tego dochodz projekty i wnioski unijne, o ktrych
niewiele jeszcze wiemy.
A jakie wane inwestycje samorzd teraz prowadzi?
Budujemy sal gimnastyczn przy szkole podstawowej w
Zelgnie, to zadanie trzyletnie,
wanie mija drugi rok i w czerwcu przyszego roku dokonamy jej
oficjalnego otwarcia. Wszystko
idzie zgodnie z planem. Na pewno bd te kontynuowa prace
zwizane z drogami. W Kuczwa-
Po co budowa specjalne inkubatory za miliony zotych, jeli mamy ju

obiekty. A my dajemy do tego dodatkow pomoc prawn i ksigow.
tych sugestiach mieszkacw pojawiaj nowe pomysy i pereki.
W ten sposb dostajemy podpowiedzi - o dziurze w drodze, o
ach prbujemy przystosowa

obiekt do wymogw krajowych,
by powstaa tam remiza. Musz
te zaznaczy, e fundusz soecki
Pienidze nie mog by dzielone byle jak, ale z pomysem mwi Jacek Czarnecki.
dzielony jest u nas w wyjtkowy

sposb. Spotykamy si zim, gdy
budet jest ju uchwalony, wszyscy maj wicej czasu i wtedy
organizujemy potrzebne zebrania. Poprosiem przedstawicieli
wszystkich wsi, by opracowali, w
ktrym kierunku chc si rozwija, bo pienidze nie mog by
dzielone byle jak, ale z pomysem.
Tak naprawd na ten fundusz
wydajemy p miliona, wic jeli
kady rozdysponuje je zgodnie z
potrzebami, to wida efekty.
Szkolenia dla pocztkujcych
przedsibiorcw nadal si odbywaj?
Tak, organizowane s na podobnej zasadzie, co inkubatory
przedsibiorczoci. Zamy, e
rolnik odda czy sprzeda ju zie-
mi, nadal mieszka w gospodarstwie, ale s tam obiekty, ktre

mog by wykorzystywane przez
modszych ludzi jako stolarnie,
lakiernie czy na mnstwo innych
sposobw. Trzeba mie tylko pomys. Wtedy mwi rolnikowi, by
odda pustostany do bazy, uniknie przy tym wysokich podatkw,
a kto bdzie mg rozwin tam
swj biznes. To prosty ukad. Po
co budowa specjalne inkubatory za miliony zotych, jeli mamy
ju obiekty. A my dajemy do tego
dodatkow pomoc prawn i ksigow. Problem polega na tym, e
nie wiemy do koca, jak wyapa
rodzynki - tych, ktrzy te firmy
chcieliby rozwija. A oni pojawiaj si ju w podstawwkach. Maj
zmys przedsibiorczoci i jeli
ju dzi dostrzegbym ich, to do-
Kierunek: gocinny fort

Czerwony szlak rowerowy na trasie Zalesie Toru FORT IV kolejny raz zosta przetarty. I
to w zawrotnym tempie
W rajdzie wzio udzia kilkadziesit osb. W forcie na rowerzystw czekaa grochwka.
rawie wszyscy uczestnicy rajdu t tras pokonali

po raz pierwszy, chocia
wytyczona zostaa ju dziesi
lat temu. Pogoda debiutantom
dopisaa, podobnie humory.
Aktywnie w inicjatyw wczy
si nawet wjt gminy Chema,
Jacek Czarnecki, wraz z rodzin.
- miakowie mieli do przejechania 22 km w jedn stron mwi Katarzyna Orowska
z Urzdu Gminy Chema.
Mimo tego, na udzia w rajdzie
zdecydowao si blisko 60 osb.
Ruch na wieym powietrzu
okaza si lepsz alternatyw,

ni czas spdzony przed telewizorem. Wydarzenie zostao
zorganizowane przez gmin
Chema, FORT IV w Toruniu,
PTTK Oddzia Toru i Klub Turystyki Kolarskiej PRZYGODA
z Torunia. Dziki uprzejmoci
dzierawcy fortu, Jerzego Okoskiego, uczestnicy rajdu mieli
okazj nieodpatnie zwiedzi zabytkow budowl oraz zasi do
smacznej grochwki i ogniska z
kiebaskami.
W FORCIE IV z uczestnikami rajdu spotka si rwnie
starosta toruski Mirosaw Graczyk. Zachca do poznawania

ciekawych produktw i miejsc
turystycznych znajdujcych si
na obszarze powiatu, do ktrych
dotrze mona istniejcymi szlakami.
- Dzikujemy wszystkim
uczestnikom za udzia w rajdzie
mwi Katarzyna Orowska.
Jestemy bardzo zadowoleni,
e kady z wasnej woli odpowiedzia na nasze zaproszenie i
oczywicie zachcamy do tego
rodzaju wycieczek nie tylko podczas jednostkowych akcji.
Fot. NADESANE/
UKASZ PIECYK
Mionicy jednoladw usyszeli te wan wiadomo. W

nadchodzcym okresie wydatkowania unijnych rodkw na
terenie powiatu zostanie wybudowanych 140 km nowych
tras rowerowych. Te, ktre ju
przebiegaj przez obszar gminy, niedawno przyczyniy si do
uzyskania przez samorzd certyfikatu w oglnopolskim konkursie Gmina Przyjazna Rowerzystom.
(AR)
Fot. NADESANE
staliby wsparcie. To oni w przyszoci mogliby da nam miejsca

pracy, dlatego prbujemy stworzy ju nawet inkubator szkolny.
Rozwj przedsibiorczoci postrzega Pan w sposb wielopaszczyznowy?
Podzielilimy ten obszar na
trzy czci - nowo rozpoczynajcych, tych, ktrzy ju od lat funkcjonuj i inwestorw, ktrych
chcemy pozyska z zewntrz. Staramy si dba o kad z tych grup.
Przecie jeli kto bdzie chcia
rozwin np. du logistyczn firm, to nie wynajmie hali w Toruniu za ogromne pienidze, tylko
poszuka innej, dogodnej lokalizacji. Takim miejscem moe by dla
inwestorw gmina Chema i o to
zabiegamy.
Rap w
teatrze
ieszkacy Bielczyn, Guchowa i Skpego odnowi

teatr rybatowski. I zrobi
to przedstawiciele trzech pokole,
bo w projekcie wziy udzia osoby, ktre maj na koncie od dziesiciu do siedemdziesiciu wiosen.
Przedsiwzicie od lipca realizowa WOAK w Toruniu, dziki
dofinansowaniu w ramach programu Narodowego Centrum
Kultury Kultura Interwencje i
w partnerstwie z Centrum Inicjatyw Kulturalnych Gminy Chema. Zgodnie z tytuem, jego ostatnim akcentem bdzie prezentacja
spektaklu. Premiera odbdzie si
15.11 o godzinie 17 w Bielczynach,
nastpnie 17.11 o 15 w Skpem i
18.11 o 15 w Guchowie.
- Przedstawienie to adaptacja
staropolskiego intermedium Starzec i mier mwi Krystian
Wieczyski, autor i koordynator
przedsiwzicia. Nad caoci
unosi si aura ludycznoci i kultury rybatowskiej.
Dodatkowo, spektakl zostanie
wzbogacony o rapowane przypiewki, a form nawizywa bdzie do tradycji teatrw objazdowych i jarmarcznych. Widowisko
dopeni elementy kuglarstwa i
akcenty cyrkowe. Cel projektu by
jasny - wzmocnienie wizi spoecznych i integracja midzypokoleniowa. To udao si na pewno,
a jaki bdzie wynik artystyczny,
przekonamy si niebawem. Wstp
bezpatny.
(AR)
pozatorun.pl
REKLAMA
15
16
CHEMA
pozatorun.pl
Opowie musi
mie mora
Dariusz ubkowski na co dzie pracuje jako inynier mechanik,

a wolnych chwilach pisze ksiki, take te skierowane do dzieci.
wietlika Edzia zna w Chemy chyba kady maluch...
Aleksandra Radzikowska
ady mol ksikowy wie,

e podrowa mona za
darmo. Z dowolnie wybranym towarzystwem, kiedy
si chce i w dodatku do wiatw,
ktrych nikt nigdy nie widzia.
Biletu kupowa nie trzeba, bo wehikuem czasu moe by zwyky
fotel albo kanapa. Na takie czary
pozwala tylko magia ksiki. Wie
to rwnie Dariusz ubkowski,
bo czyta uwielbia od zawsze.
Kiedy by maym chopcem,
najwaniejsz bajk i bohaterem
by dla niego Kubu Puchatek,
chocia szczegln sympati darzy rwnie Tygryska. Dzi to
jego ksieczki zabieraj maluchy
do wiata bani. A zaczo si tak,
jak zwykle zaczyna si to, co najpikniejsze. Przez przypadek.
- Wierszyki pisaem kilkanacie lat temu, dla picioletniego
wtedy syna mwi Dariusz ubkowski. One nie miay by wy-
dawane, leay sobie zamknite w

domowej szufladzie. Wtedy Krzysiek by zachwycony zwierztami,
wic zrobiem to dla niego. Nie
jestem polonist, tylko inynierem mechanikiem - nie o samochody jednak chodzi, a o mechanik tworzyw.
W 2012 roku mwiono w
Chemy o tym, e nic si nie
dzieje w wydawnictwie dziecicym. Wtedy Dariusz ubkowski
pokaza swoje wiersze Urszuli
Meszyskiej, dyrektor Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, ta przekazaa je polonistce i
obie panie zgodnie stwierdziy, e
warto byoby je wyda.
- To bya pierwsza ksieczka,
ktra w Chemy zostaa wydana
z myl o dzieciach, spotkaa si z
sympatycznym odzewem mwi
Dariusz ubkowski. Dlatego
postanowiem, e sprbuj nieco
duszej formy i tak pojawi si

wietlik Edzio. Dzieci s bardzo
wdzicznymi odbiorcami, ale te
bezporednimi, wic byem peen
obaw. Okazao si, e niepotrzebnie.
Posta maego bohatera nie
jest jednak przypadkowa.
- wietlik, bo jako may chopiec czsto przebywaem ze swoim dziadkiem na rnych spacerach i wycieczkach tumaczy
autor. Chodzilimy te na ryby,
kiedy nadchodzi zmrok i kiedy
dziadek pokaza mi wietliki. To
utkwio w mojej pamici. Kady
ma w sobie troch dziecka, wic
wymyliem, e bohaterem ksiki bdzie wanie wietlik. Imi
ma, rzecz jasna zdrobnione, po
moim dziadku.
Pierwsza cz przygd Edzia
Urodziny zostaa wydana
w 2014 roku. Ich druga odso-
Dariusz ubkowski z dum prezentuje ksiki swojego

autorstwa.
na pt. Odkrywca od niedawna

rwnie jest dostpna. A nie jest
tajemnic, e przez maluchy perypetie wietlika odbierane s z
wielkim zaangaowaniem.
- Miaem dwa wyjtkowe i
nietypowe, jak na Chem, spotkania mwi z umiechem Dariusz ubkowski. Niedugo po
promocji pierwszej czci, kiedy
szedem z rodzin nad jezioro,
podbieg do mnie malec, ktry
poprosi o autograf. To wydarzenie byo dla mnie zupenie niecodzienne. Kiedy, gdy wchodziem
do sklepu, rwnie podbieg do
mnie inny chopiec - mylaem,
e si zgubi. Wtedy przysza do
niego mama i powiedziaa, e
zobaczy mnie przez okno, wic
musieli si szybko ubra i przywita pana od Edzia. Historie,
ktre pisz z myl o maluchach,
Sukces na koniec sezonu

Kajakrze uczcili pami wybitnego trenera, zwycijac w klasyfukacji druynowej
minion sobot, 3 padziernika, odby si w

Chemy 25. Memoria
im. Leona Grabowskiego. wietnie zaprezentowali si kajakarze
Wkniarza, ktrzy zwyciyli w
klasyfikacji druynowej wyprzedzajc Zawisz Bydgoszcz.
Leon Grabowski by wybitnym trenerem, ktry w latach 60.
i 70. XX wieku walnie przyczyni
si do sukcesw wczesnych zawodnikw Wkniarza Chema.
Na starcie zawodw stano
blisko 250 zawodnikw.
- Pojawili si przedstawiciele m.in.: Victorii Sztum czy te
Astorii Bydgoszcz mwi Tomasz Szwed, jeden z trenerw
Wkniarza Chema. Wiedzie-
limy jednak, e najwiksz rywalizacje stoczymy z zawodnikami

Zawiszy Bydgoszcz. Ostatecznie,
to my wyszlimy z tej batalii zwycisko, wyprzedzajc bydgosk
druyn o jeden punkt!
Reprezentanci
Wkniarza
zdobyli cznie 26 medali, z czego
a 12 razy byy to medale z najcenniejszego kruszcu.
- Po raz kolejny moemy by
bardzo dumni z naszych podopiecznych twierdzi Szwed.
Pierwszy raz w historii zdarzyo
si, e w jednej z kategorii, cae
podium byo obsadzone przez
nasze zawodniczki. To pokazuje,
e klub idzie w bardzo dobrym
kierunku i praca wszystkich osb
z nim zwizanych daje wietne
efekty.
Memoriaowi towarzyszy piknik rodzinny.
- Dopisaa nam pikna pogoda opowiada Tomasz Szwed.
Przygotowalimy wiele atrakcji.
Byo ognisko, grill. Trzeba doceni rol rodzicw naszych zawodnikw, ktrzy pomogli nam
w przygotowaniach, np. mamy
upieky ciasta. Trenerzy druyn
przyjezdnych byli zachwyceni
miastem. Wszystko przebiegao
w doskonaej atmosferze.
Sezon kajakarski zblia si nieuchronnie do koca.
- Za dwa tygodnie wemiemy
udzia w Oglnopolskiej Konsultacji Szkoleniowej mwi trener
Szwed. Bd to kwalifikacje,
ktre daj szans na wystp w reprezentacji Polski. Nie ukrywam,

e najbardziej liczymy na Bartka
Grabowskiego, ktry mam nadziej, zadomowi si w tej kadrze.
Wierz, e to nie bdzie jedyne
powoanie myl, e szanse ma
jeszcze kilka naszych zawodniczek. Ten wystp zakoczy nasz
sezon, ktry by bardzo udany. Z
niecierpliwoci bdziemy czeka
na rozpoczcie kolejnego. (K)
Fot. UKASZ
PIECYK
musz zawiera zrozumiay przez

nich mora. Moe dlatego s ciepo przyjmowane przez dzieci i
ich rodzicw?
Dariusz ubkowski ma ju
nowe pomysy na ksiki dla najmodszych, ale niech pozostan
one jeszcze tajemnic. Miejscowi
czytelnicy z pewnoci wiedz, e
to wanie on wraz z Marcinem
Seroczyskim s autorami popularnej w miecie ksiki - Chema. Fakty, mity, legendy. Autor
aktywnie udziela si rwnie w
Towarzystwie Przyjaci Chemy i nieustannie rozwija swoj
twrcz pasj. Nam zdradzi, e w
gowie ma szkic na rozbudowan
fabu, tym razem przeznaczon
jednak dla starszego odbiorcy.
Prawdopodobnie bdzie to krymina
pozatorun.pl
REKLAMA
17
18
GMINA YSOMICE
pozatorun.pl
Turystyka, stres
i kult
Uniwersytet Trzeciego Wieku w ysomicach zainaugurowa

6 padziernika kolejny rok akademicki. Kilkadziesit osb
znw uczestniczy w projekcie edukacji seniorw
Tomasz Wicawski
ziaalno filii UTW

Wyszej Szkoy Gospodarki w Bydgoszczy w
tej gminie z roku na rok nabiera
szerszego wymiaru. Do lutego
odbdzie si jeszcze siedem wykadw, a chtnych do uczestnictwa w prelekcjach nie brakuje.
Motto nowego roku akademickiego zaczerpnito z twrczoci Frederika Pohla, ktry
stwierdzi, e: "moe dojrzao
polega na tym, e chce si tego,
czego si samemu chce, a nie
tego, co inni ci ka chcie".
- Staramy si, eby program
UTW co roku wychodzi naprzeciw oczekiwaniom suchaczy mwi Agnieszka Ziemba, koordynator UTW WSG Bydgoszcz
w ysomicach. - Bo w edukacji
seniorw nie chodzi o oceny i
nauk poszczeglnych profesji,
a o poszerzanie horyzontw, integracj i wiczenie umysw.
Dowiadczenia yciowego nikogo nie trzeba uczy. Wszyscy ju
swoj ciek zawodow dawno
poprowadzili w rny sposb, a
w wikszoci zakoczyli.
Jak twierdz zaoyciele UTW,
zajcia w ramach tej uczelni s
wietn perspektyw mdrego
spdzania czasu dla ludzi "dojrzaych", ktrzy chc zachowa
kondycj fizyczn i intelektualn.
Inauguracja, z udziaem
wadz gminy, odbya si w Centrum Animacji Kultury w ysomicach.
- Ciesz si, e pomys utworzenia Uniwersytetu Trzeciego
Wieku w naszej gminie pad na
podatny grunt - mwi podczas
inauguracji Piotr Kowal, wjt
gminy ysomice. - Uczestniczyem ju w wielu wykadach odbywajcych si w jego ramach
i zawsze dowiaduj si czego
nowego. To dua warto tych
zaj.
Opata za semestr zaj jest
symboliczna i wynosi 50 z.
Kady chtny moe doczy
do grona suchaczy. Wystarczy
zgosi si do Gminnej Biblioteki
Publicznej w ysomicach. Osobicie lub dzwonic pod numer
telefonu 56 678 31 52.
Wykad inauguracyjny dotyczy roli turystyki we wspczesnym wiecie. Poniej kalendarium i tematyka kolejnych
wykadw.
1.) "Geriatria i gerontologia",
lek. med. Piotr Czynsz, 20 padziernika 16.30, CAK w ysomicach
2.) "Pikno polskich gr", mgr
Tomasz Kdziorski, 10 listopada
16.30, CAK w ysomicach
3.) "Czy Londyn jest peen
Uniwersytet Trzeciego Wieku w ysomicach cieszy si niesabnc popularnoci mieszkacw.
mgy i powanych ludzi...?", mgr

Jarosaw Jagodziski, 24 listopada 16.30, CAK w ysomicach
4.) "Ostroga pitowa - gdzie
tkwi prawdziwy problem", mgr
Maciej Wojciechowski, 8 grudnia 16.30, CAK w ysomicach
5.) "Tajemnicze kulty i dawne
Gra kady moe
Na sali gimnastycznej Zespou Szk w ysomicach swoje rozgrywki zainaugurowaa Regionalna Liga Piki Siatkowej Oldboyw. Starsi panowie rywalizuj ze sob ju 14 sezon
o najwiksza liga amatorska w tej dyscyplinie w pnocnej czci wojewdztwa. Jej pomysodawc jest Adam
Kozowski. Na boiskach caego
regionu rywalizuj rolnicy, samorzdowcy, lekarze, policjanci,
bankowcy, a nawet ksia. Tytuy
broni zesp z Pigy.
- adne grupy spoeczne nas
nie opuciy - mieje si Adam
Kozowski, ktry pomimo upywu lat dalej chtnie zakada
siatkarski strj. - Przekrj socjologiczny mam przebogaty. W meczu inauguracyjnym zagray druyny starszych panw z Torunia i
sympatyczni siatkarze z ubianki.
Torunianie byli gr. To ju taka
tradycja, e pierwsz kolejk
zmaga gramy w ostatnim tygodniu wrzenia.
Runda jesienna, jeeli mona
j tak nazwa, potrwa do ferii zimowych. Cao rozgrywek, jak
zwykle hucznie, zakoczy si w
kwietniu.
- Graj z nami ludzie z powiatu wbrzeskiego, chemiskiego,
a take golubsko-dobrzyskiego
- mwi Adam Kozowski. - Nasz
powiat te jest odpowiednio reprezentowany. W tym roku doczya do naszej siatkarskiej
rodziny druga ekipa z Zelgna.

Dopucilimy do rozgrywek 12
zespow, eby podoa organizacyjnie. Wszystkie sprawy logistyczne bierzemy bowiem na siebie. Serdecznie dzikuje dyrektor
ZS w ysomicach za udostpnienie sali.
Organizator zmaga podkrela take, e rozpoczcie ligi nie
byoby tak udane, gdyby nie panie ze stowarzyszenia "Markus",
ktre przygotoway dla zawodnikw i goci pyszne pierogi i ciasta. Cz kulinarna otwarcia odbya si Orodku Kultury. Zreszt
pe pikna rywalizuje te na parkiecie.
- Panie s w naszej lidze rwnie mile widziane - mwi Adam
Kozowski. - Bo dla nas najwaniejsze jest to, eby ludzie si
ruszali, spotykali ze sob i mio
spdzali czas. Lepiej odpoczywa
po pracy na hali ni przed telewizorem.
Mecz inauguracyjny ubarwia
spora grupa fanw z ubianki.
Pojawili si te oficjele, ktrzy
wspieraj rozgrywki.
- Gramy na parkietach w wielu
miejscowociach - mwi Adam
Kozowski, wsptwrca RLPSO.
- U nas nikomu w metryk nie
patrzymy. Na rwnych zasadach

graj modziaki i szedziesiciolatkowie. Pierwsi nadrabiaj
kondycj i si, a drudzy dowiadczeniem. Przez to rozgrywki s bardzo ciekawe. Bo druyny
mog mie "mieszane" skady, jeeli chodzi o wiek.
Wartym podkrelenia jest
rwnie fakt, e przy organizacji
tego turnieju dziaaj pasjonaci.
- Wiele osb angauje w dziaalno tej ligi cae swoje serce
- mwi Adam Kozowski. - Moliwo wieloletniego dziaania
opiera si na entuzjazmie, chci
wsplnej rywalizacji i spotka
oraz dobrym klimacie midzy
ludmi. Nikt nie traktuje tej ligi,
jako sposobu na zarobienie pienidzy. Chcemy si spotyka, rywalizowa i podkrela wano
dbania o kultur fizyczn. Ruch
sprawia, e nawet dziadkowie
mog by peni ycia i energii.
Tytuu w rozgrywkach broni druyna z Pigy. W kolejnych
miesicach bdziemy informowali o przebiegu rywalizacji.
"Poza Toru" jest patronem medialnym Regionalnej Ligi Piki
Siatkowej Oldboyw.
(WT)
wierzenia", mgr Joanna Kogut,

12 stycznia 2016 16.30, CAK w
ysomicach
6.) "Pierwsza pomoc w nagych wypadkach - jak sobie radzi?", mgr Dariusz Stachowicz,
26 stycznia 2016 16.30, CAK w
ysomicach
Fot. UKASZ
PIECYK
7.) "Stres ma wielkie oczy - jak

radzi sobie w sytuacjach stresowych", mgr Bartosz Gwizdaa 9
lutego 16.30, CAK w ysomicach
Wszystkie zajcia odbywaj si w budynku CAK przy ul.
Warszawskiej 19 w ysomicach.
OGOSZENIE
WJT GMINY YSOMICE
OGASZA OTWARTY KONKURS JEDNOETAPOWY
na opracowanie koncepcji wstpnej programowo przestrzennej
budynku Urzdu Gminy ysomice przy ul. Warszawskiej 8, 87-148
ysomice
w celu poprawienia jego zewntrznego wizerunku.
WICEJ INFORMACJI NA
STRONIE: www.lysomice.pl /
konkurs UG ysomice
(Ogoszenie i Regulamin konkursu
wraz z zacznikami)
GMINA UBIANKA
pozatorun.pl
19
Patriotyczne 11 kilometrw
Przed nami XIX edycja Biegu Niepodlegoci w gminie ubianka. To najbardziej
rozpoznawalny etap Grand Prix na terenie tego samorzdu
Tomasz Wicawski
prawa tego startu jest zawsze niezwykle dopracowana i chwyta za serce.

Wszystko utrzymane jest w konwencji biao-czerwonej i ma odwoywa si do symboli i barw
narodowych. Zawodnicy startuj
w reprezentacyjnych koszulkach,
a medale maj patriotyczne akcenty. W ubiegym roku na starcie stano ponad siedmiuset biegaczy.
- W tym roku ustanowilimy
limit zapisw na liczbie 800 mieje si Artur Przyjemski, prezes Klubu Maratoskiego "Truchcik" ubianka, take zapalony
biegacz. - To zdecydowanie najbardziej liczny bieg w caym cyklu ubianka Grand Prix Cross.
Ludzi przyciga niecodzienna
oprawa i atmosfera. Polacy przekonuj si do radosnego witowania rocznicy odzyskania niepodlegoci.
Zawodnicy rusz w bj na jedenastokilometrowej trasie 11
listopada o godzinie 11. Organizatorzy dbaj o kady szczeg.
- Staramy si, eby byy to zawody wyjtkowe - mwi Artur
Przyjemski. - To jednak nie tylko
bieg gwny, ale take impreza dla
caych rodzin.
11 listopada w Pigy odbd
si rwnie starty na krtszych
dystansach dla dzieci. Bo nie ma
znaczenia, kto jak da rad pokona odlego - wane, e chce
witowa jedn z najwaniejszych dat w historii polskiej pastwowoci.
- Gdy zaczynalimy zaszczepia bieganie w gminie ubianka
Biegi s wyrnikiem gminy ubianka. Nie ma w tym samorzdzie miesica bez imprezy sportowej.
nie miaem wyobraenia, w jaki

sposb si to rozwinie - mwi Jerzy Zajkaa, wodarz tego samorzdu, maratoczyk. - Najpierw
by jeden bieg, potem kilka w
sezonie, a teraz nie ma miesica,
eby nie bya u nas rozgrywana
impreza biegowa. Na coraz pik-
niejszych trasach mona spotka

dzieci, modzie, osoby dorose i
seniorw. Trenuj kobiety i mczyni. A w zasadzie wybieraj
taki sposb na ycie, bo jak kto
si wcignie, to nie traktuje tego
jako obowizku.
Rok temu wygra w Pigy za-
Fot. ADAM
ZAKRZEWSKI
(ARCHWIUM)
wodnik, ktry miesic pniej

zwyciy w mistrzostwach Polski
w biegach przeajowych. W tym
roku wystartuje u nas Monika
Nowakowska, mistrzyni Polski w
przeajach na 5 kilometrw.
- Chcemy cign do nas troch znanych twarzy - mwi Artur
Przyjemski. - Bd niespodzianki, ale pki co nie chc jeszcze

zdradzi, z kim rozmawiamy.
Mog tylko powiedzie, e to wybitni biegacze.
Zawodnicy rywalizowa bd
o wartociowe nagrody ufundowane przez sponsorw. Duo
ciekawych gadetw zostanie wylosowanych take wrd uczestnikw, nie tylko tych, ktrzy zajm najwysze pozycje.
- Podchodzimy do organizacji
tego biegu, jako swojego patriotycznego obowizku - mwi Artur Przyjemski. - Bdzie to mocno widoczne. Trasa w tym roku
bdzie ta sama, z jedn rnic.
Zawodnicy na pocztku biegu, a
nie jak to byo dotychczas na kocu, pokonaj synny wwz leszczyski. To powinno uatrakcyjni rywalizacj. Jako "Truchcik"
stawiamy na profesjonalizm organizacyjny. Wystawimy te w
tym biegu naszych najlepszych
zawodnikw. W kocu prowadzimy w klasyfikacji druynowej
Grand Prix.
Zapraszamy wszystkich 11
listopada do gminy ubianka. "Poza Toru" obejmuje XIX
Bieg Niepodlegoci patronatem
medialnym, a zdjcia z tego wydarzenia bd mogli Pastwo
znale na stronie internetowej
www.pozatorun.pl. Ta w zupenie
nowej odsonie jest dla Pastwa
dostpna od kilku dni. Serdecznie
zapraszamy do jej odwiedzania.
Mog tam Pastwo ledzi informacje z gminy ubianka i wszystkich samorzdw w regionie toruskim i aleksandrowskim.
Warzywne giganty W zdrowiu

J
wito Ziemniaka z gminie ubianka za nami. Znamy ogrodnikw,

ktrzy zebrali najwiksze okazy ze swoich pl
esie sprzyja podsumowaniom na wsi. Wszyscy ju

wiedz, co zebrali do swoich spiarni. Impreza plenerowa
powicona w gwnej mierze
kartoflom odbya si w Gminnym Parku Kultury po raz trzeci. Frekwencja dopisaa, a wielu
rolnikw przywdrowao w to
miejsce z niecodziennymi okazami.
Tegoroczny konkurs warzywniczy zosta rozstrzygnity.
- Miym zaskoczeniem dla
nas, organizatorw, bya liczba
zgoszonych okazw i ich dorodno - mwi Marlena Giziska, kierownik Centrum Kultury w ubiance. - Mimo suszy
nasze rekordowe warzywa osigny imponujce wymiary. To
oczywicie zasuga ogrodnikw,
ktrzy zadbali o swoje grzdki
i nie szczdzili czasu, aby osign warzywniczy sukces.
Warto wspomnie, e uczestnicy w swoich uprawach nie stosowali rodkw chemicznych.
Dopuszczalne byy jedynie
nawozy naturalne. Bogusawa
Mrzygd okazaa si waci-
cielk najwikszego buraka wikowego - 1,3 kg, cukinii - 5 kg,

dyni 29 kg, marchewki - 0,97
kg i ziemniaka - 1,1 kg. Adam
Noworacki zebra w swoim
ogrodzie blisko kilogramowego
pomidora. Fasola Zuzanny Podgrskiej miaa 80 cm dugoci, a
Krzysztof Polak mg pochwali
si czarn rzep warzc 3,5 kilograma. Dominika Sala w swoim koszyku miaa najwikszego
ogrka - 0,86 kg, a Lidia Szczerbowska kalarep - 1,1 kg.
Zwycizcy otrzymali pamitkowe dyplomy i talony na sprzt
ogrodniczy. Podczas wsplnego
pieczenia ziemniakw dzieci
i doroli uczestniczyli w konkurencjach rekreacyjnych, w
ktrych gwn rol odgrywa
ziemniak - obiadowy krl.
- Bardzo byo nam mio, gdy
syszelimy gosy, e uczestnicy zabawy dawno nie jedli tak
dobrych ziemniakw - mwi
Marlena Giziska. - Od dziecka
wiem, e na powietrzu wszystko
zawsze smakuje lepiej i apetyt
dopisuje.
Konsumowane
ziemniaki
ofiarowa Janusz Sadowski z
Bierzgowa.
- Ju dzi zapraszamy do kolejnej edycji konkursu - mwi
Marlena Giziska. - Warto pomyle ju teraz o grzdkach.
Fot. Nadesane
(WT)
i chorobie
Przeyli w zwizkach maeskich

po pidziesit lat. Wjt gminy
wrczy im medale od Prezydenta RP
Zamku Bierzgowskim
wyrniono
siedem par. Uroczysto rozpocza msza wita
celebrowana przez dyrektora
Diecezjalnego Centrum Kultury ks. Zbigniewa Wawrzyniaka.
Jubilaci odebrali pamitkowe
albumy powicone osobie
Jana Pawa II.
Wrczenie medali odbyo si
2 padziernika. Wyrnienia za
dugoletnie poycie maeskie wjt gminy Jerzy Zajkaa
wrczy Jadwidze i Wiesawowi
Dbek z Warszewic, Katarzynie i Bernardowi Krajewskim z
Wybcza, Irenie i Stanisawowi
Lasek z Wybcza, Mieczysawie i
Wincentemu Mikrut z ubianki, ucji i Janowi Sierockim z
Wybcza, Teresie i Wadysawowi Sobiech z Pigy, Emilii
i Henrykowi Zimmermann z
ubianki.
Obchody zotego jubileuszu
odbyway si w podniosej atmosferze.

Serdecznie
gratuluj
wszystkim maestwom takiego stau - mwi podczas uroczystoci Jerzy Zajkaa. - S
pastwo wzorem dla modych,
szczeglnie w dobie kryzysu rodziny. Coraz wicej par rozstaje
si bardzo szybko, a pastwo
najlepiej wiedz, e wsplne
ycie to nie tylko pikne chwile, ale i umiejtno radzenia
sobie w trudnych momentach.
Oprcz medali i albumw
powiconych Honorowemu
Obywatelowi Gminy ubianka,
wodarz gminy wrczy parom
dyplomy i wizanki kwiatw.
Zoy take wyrazy szacunku
i podzikowania za przykadne
ycie rodzinne oraz yczenia
dobrego zdrowia i wszelkiej
pomylnoci.
(WT)
20
GMINA ZAWIE WIELKA
pozatorun.pl
Wypoczynek
dla kadego
W Grsku obrodzio w ostatnich dniach w imprezy.

Zorganizoway je: szkoa, powiat toruski, gmina i Dom Kultury.
Chodzono z kijkami, grano w pik i pieczono ziemniaki
Tomasz Wicawski
Turniej pikarski w Grsku rozegrano pod hasem pomocy

mieszkacom Zawa w gminie Obrowo.
mpreza dedykowana kartoflom odbywaa si ju

po raz dwudziesty. Marsz
nordic walking ma trzyletni
tradycj, a turniej "Gramy Razem" rozgrywany jest od 2010
roku. Tym razem jego uczestnicy zbierali pienidze dla osb,
ktre ucierpiay w wyniku nawanicy w Zawaach w gminie
Obrowo.
W sobot 3 padziernika
odbyy si w Grsku dwie imprezy. W rajdzie pieczonego
ziemniaka uczestniczya modzie z Zespou Szk w tej
miejscowoci.
- Zbieramy si w szkole i
wyruszamy w kierunku lenictwa Gutowo - mwi Andrzej
Walczyski, dyrektor placwki.
- Leniczy bardzo wspiera takie
imprezy, wic gocimy u niego
ju ktry rok z rzdu. Ale rajd
ma znacznie dusz histori.
Pierwszy odby si dwadziecia
lat temu.
Modzie pokonuje tras
do leniczwki pieszo. Droga
jest urokliwa i wiedzie gwnie
przed teren zalesiony. Na miej-
Fot. UKASZ
PIECYK
scu wszystko krci si wok

ziemniakw.
- Organizujemy konkurs
na najlepsz rzeb wykonan
z ziemniaka - mwi Andrzej
Walczyski. - Pomysowo
modych ludzi nie zna granic.
Pieczemy ziemniaki w ognisku.
Kady uczestnik moe te sprbowa klusek ziemniaczanych
z serem.
W tym roku dopisaa pogoda i frekwencja. Modzie
uczestniczya w zabawie razem
z rodzicami.
Dom Kultury w Grsku, Toruski Klub Kultury Fizycznej,
IX Liceum w Toruniu i Fundacja "Lena Droga" organizoway tego samego dnia rajd nordic
walking.
- Dwie grupy ruszyy w stron siedziby fundacji w Gutowie z Grska i Zejwsi Wielkiej
- mwi Renata Dobrowolska,
dyrektor DK w Grsku. - Niepenosprawni zostali dowiezieni na miejsce autobusem.
Na miejscu zaplanowalimy
prelekcj dotyczc hodowli
pszcz. Wszystko odbywao
si z okazji wiatowych Dni

Marszu. Kady uczestnik zabawy otrzyma pamitkowy
dyplom.
Rajd odbywa si ju po raz
trzeci. W tym roku uczestniczyo w nim 150 osb. Kada
pokonaa piciokilometrow
tras (w jedn stron).
W niedziel na boiskach
Zespou Szk w Grsku odbya si kolejna edycja turnieju
pikarskiego "Gramy Razem".
Gwnymi organizatorami s
powiat toruski i gmina Zawie Wielka. Zabawa ma charakter charytatywny. W tym
roku wczyli si w ni aktywnie zawodnicy Legii Chema,
pikarze z Obrowa, Przysieka,
Rzczkowa i Grska. Rozegrano te mecz druyny powiatu
toruskiego z rodzicami oraz
druyn mam i uczennic. Warto zwrci uwag, e samorzdowcy wystpili na boisku w
niezwykle barwnych... spdnicach.
- Celem turnieju bya pomoc osobom potrzebujcym,
ktre straciy niejednokrotnie
dorobek ycia w wyniku klski
ywioowej w Zawaach w gminie Obrowo - mwi Andrzej
Siemianowski, wicestarosta toruski. - Bardzo si ciesz, e
sta nas wszystkich, eby zdoby si na takie gesty solidarnoci.
Wicestarosta take wybieg
na boisko i aktywnie uczestniczy w zabawie. Na murawie
pojawi si take wjt gminy
Zawie Wielka - Jan Surdyka.
Wyniki w tym turnieju nie byy
najwaniejsze, ale modzie
dzielnie walczya o zwycistwo.
Puchar Starosty zdobya SP 15 z
Torunia, II miejsce zaja Legia
Chema, a III "Trjka" Grsk.
Puchar Wjta zdobya druyna
mam. Zebrano ponad 1100 z.
Cinienie
w kranach
wzronie
Gmina Zawie Wielka podpisze lada
dzie porozumienie z Toruskimi Wodocigami, ktre umoliwi skanalizowanie
wielu miejscowoci na tym terenie. Now
magistral popynie te z Torunia woda
wnym atutem projektu,

ktry ma by realizowany
od pocztku przyszego
roku, jest moliwo zamknicia
przestarzaej oczyszczalni ciekw w Toporzysku. Samorzd nie
poniesie take kosztw budowy
kolektora tocznego oraz caoci
infrastruktury wodocigowo-kanalizacyjnej. Spat dugu wobec
toruskiego
przedsibiorstwa
bdzie korzystanie z sieci w kolejnych latach.
- Faza projektowa jest na
ukoczeniu - informuje Jan Surdyka, wjt gminy Zawie Wielka. - Za par lat cao ciekw
z naszej gminy trafi do Torunia.
Ten projekt bdzie swoistym
szkieletem, dziki ktremu bdziemy mogli podczy do sieci kolejne miejscowoci. Mwi
chociaby o Zarolu Cienkim, a
nawet zdecydowanie wikszym
ynie.
Warto kosztorysowa inwestycji to ok. 11 milionw zotych.
Po stronie Toruskich Wodocigw ley rozpisanie projektu, wyonienie wykonawcy i realizacja
inwestycji. Wszystko zrealizowane zostanie przy udziale rodkw
z Funduszu Ochrony rodowiska.
- Bdziemy korzysta z toruskiej oczyszczalni ciekw,
ale take wodocigu - mwi Jan
Surdyka. - Do tej infrastruktury
bd mogy zosta podczone
take przedsibiorstwa dziaajce
na naszym terenie. Pozwoli to na
jeszcze szybszy rozwj takim firmom jak Marwit.
Cay projekt jest na etapie
porozumienia. Prace budowlane
najprawdopodobniej rozpoczn
si w 2016 roku. Potrzebny jest
rok, eby sfinalizowa inwestycj.
- To krok w kierunku skanali-
zowania caej gminy - mwi wodarz samorzdu.

Wag inwestycji podkrela
take prezes Zakadu Usug Komunalnych w Rzczkowie.
- Tego typu inwestycje s niezmiernie korzystne dla prawidowego rozwoju infrastruktury
gminnej - mwi Sawomir Jakubowski. - Nowa magistrala przebiega bdzie w pobliu takich
terenw, ktre nie zostay jeszcze skanalizowane. To umoliwi
nam stworzenie planu budowy
sieci kanalizacyjnej w Zarolu
Cienkim, Czarnym Bocie czy
ynie. W Rzczkowie i Zejwsi
Wielkiej kanalizacja ju jest.
Z wodocigu biegncego od
Torunia bd mogli korzysta
m.in. mieszkacy Grska, Pdzewa, Zarola Cienkiego, a nawet
Zejwsi Wielkiej.
- Mamy wasne hydrofornie,
ale duy moe znacznie wicej mwi Sawomir Jakubowski. - Jakociowo woda z Torunia nie jest
lepsza, ale przedsibiorstwo miejskie ma lepsze warunki techniczne jej toczenia. Mam nadziej, e
po wybudowaniu nowego wodocigu skocz si nasze problemy
z cinieniem wody - zwaszcza w
okresie letnim.
Powinni odetchn, wieym
powietrzem, zwaszcza mieszkacy Toporzyska.
- Nie ma co ukrywa, e
oczyszczalnia w tej miejscowoci
jest przestarzaa - mwi Sawomir Jakubowski. - Jej dziaalno
generuje take specyficzny zapach. Po jej zamkniciu bdzie
przyjemniej. A osiedlajcy si
tutaj ludzie pragn spokoju, wygody i nieskrpowanej niczym
moliwoci korzystania z tych,
niezwykle urokliwych, terenw.
(WT)
pozatorun.pl
REKLAMA
21
22
GMINA LUBICZ
pozatorun.pl
Z urzdu do ludzi
Radni gminy Lubicz ruszyli w teren. eby nad czym gosowa, trzeba wiedzie jak wyglda sytuacja na miejscu
Tomasz Wicawski
Marek Pilewski, kierownik referatu gospodarki przestrzennej pokazywa przewodniczcej Hannie Anzel
dokumenty dotyczce dziaek w Grbocinie, w ktrych sprawie wnioskowali mieszkacy.
Julian Przybylski apelowa o uporzdkowanie terenu w pobliu przedszkola w Lubiczu Grnym.
Teresa Klawiska zwrcia uwag na fakt, e po ulewach luny destrukt z ul. Szkolnej spywa
w d ul. Mysk.
Karina Wroniecka omawiaa radnym problemy Gronowa.
onieczne jest wykonanie

chodnikw w Mierzynku, Gronowie i Zotorii.
To zaledwie trzy z kilkunastu
wnioskw radnych po objedzie
gminy. Samorzdowcy ubiegotygodniowe spotkanie komisji spdzili w terenie.
- Powinnimy przyjrze si
temu, o czym mamy decydowa wyjania Hanna Anzel, przewodniczca Rady Gminy Lubicz.
Radni m.in. obejrzeli dziaki,
w ktrych sprawie mieszkacy
wnioskowali do urzdu np. w
Lubiczu Dolnym (dzierawa) i
w Grbocinie (zamiana gruntw

zwizana z dojazdem do domw). Sami zwracali te uwag
pozostaym czonkom rady na
problemy wystpujce na terenie
ich obwodw.
Karina Wroniecka podkrelaa, e w Gronwku brakuje lampy przy wiacie przystankowej, a
w Gronowie naley dokoczy
zagospodarowanie centrum wsi
budujc chodnik. Dla dzieci z
Gronwka rada chciaaby take
zorganizowa plac zabaw.
- Niestety, w tej miejscowoci
nie ma ani kawaka gminnego te-
renu - mwia radna Wroniecka.

Dlatego zdecydowano, aby
zbada moliwo przejcia wolnej dziaki od Agencji Nieruchomoci Rolnych.
Radna Mariola Falkowska
prosia o pooenie chodnika w
Mierzynku.
- Rzeczywicie, jest on tutaj
bardzo potrzebny - mwia podczas objazdu gminy Hanna Anzel. - Wystpimy do powiatu, bo
droga naley do niego, o wsplne
zrealizowanie tej inwestycji.
Radni z Lubicza Grnego zauwayli take konieczno po-
czenia ul. Komunalnej, Przy

Lesie i Handlowej. Julian Przybylski apelowa o pooenie
kostki na chodniku, terenie przy
przedszkolu i pomalowanie potu okalajcego ten teren. Teresa
Klawiska, w imieniu mieszkacw, wniosa o utwardzenie ulicy
Szkolnej.
- Nawoenie lunego destruktu nic nie daje - mwi radna. Gdy tylko popada spywa on ul.
Mysk do rowu - zapychajc
go. Tak jest za kadym razem po
ulewie.
Radne Aldona Peregonczuk i
Maria Baszczyk podkrelay, e

ze wzgldu na bezpieczestwo
uczniw naley te zbudowa
chodnik przy ul. 8 Marca w Zotorii. Rajcy zauwayli take, e
konieczne jest postawienie barierki przy rowie przy ul. Gronowskiej w Mycu Pierwszym
i pooenie muldy zwalniajcej
przy tamtejszej szkole. Przy okazji radni obejrzeli take tegoroczne inwestycje, m.in. ulic Rogowsk w Grbocinie i ulic Golubsk
w Mycu Pierwszym.
Fot. Nadesane
Hiszpania sypna medalami
Wielki sukces na Pwyspie Iberyjskim odnis chr Gaudius Cantates z Zespou Szk nr 1 w Lubiczu Grnym
rzy srebrne krki zesp wokalny

przywiz z Barcelony i Lloret de
Mar. 28 dziewczt z Lubicza i okolic zajo drugie miejsce we wszystkich
trzech kategoriach midzynarodowego
konkursu. Szczeglnie wykonanie "Ave
Maria" przez lubicki chr robi oszaamiajce wraenie.
We wrzeniu chr uczestniczy w V
Midzynarodowym Konkursie i Festiwalu Chralnym "Canco Mediterrania" oraz
Midzynarodowym Konkursie Chralnym im. Pau Casalsa. Dziewczta wypieway srebrne medale w kategorii muzyki
sakralnej, folk i pop. Lubiczanki zaprezentoway utwory "Let it be", "Zasiali grale" oraz wspomnian "Ave Maria".
Chr od trzech lat piewa pod dyrekcj Aleksandry Kwiatkowskiej i Ariela
Radomiskiego. Hiszpaski sukces ze-
spou jest jego kolejnym na midzynarodowej scenie. "Gaudius Cantates" ma na

swym koncie ju m.in. zoto w czeskim
Oomucu w 2013 roku, srebro podczas
midzynarodowego konkursu "Per Musicam Ad Astra" w Toruniu i srebro we woski Riva del Garda w 2014 roku. Wyjazdy
utytuowanych chrzystek wspiera gmina
Lubicz.
- Jestem niezwykle dumna z naszych
uczennic - mwi Joanna Ardanowska,
dyrektor Zespou Szk w Lubiczu Grnym. - Chocia grupa nie istnieje dugo,
to osiga wielkie sukcesy. To pokazuje, e
utalentowanej modziey nam nie brakuje. Trzeba j tylko zarazi jak pasj.
Fot. Nadesane
(WT)
GMINA LUBICZ
pozatorun.pl
Do Kamionek bliej
23
Gminy Lubicz i ysomice bd poczone drogami rowerowymi.

Deklaracj partnerstwa samorzdw gminnych i powiatowego
podpisano 26 wrzenia w Rogowie
Tomasz Wicawski
Piotr Kowal, Marek Olszewski i Mirosaw Graczyk rami w

rami deklarowali wspprac przy budowie drg rowerowych.
odpisanie
dokumentu
poprzedzi rajd rowerowy. Wielu mieszkacw
wsiado na swoje ulubione "dwukoowce" i korzystao ze
sprzyjajcej pogody. Za par lat
nad jedno z najpopularniejszych
jezior w okolicy bdzie wioda
bezpieczna cieka.
Deklaracja dotyczy budowy
drg rowerowych ze Zotorii do
Kamionek Maych (z odgazieniem do Brzena), a take cieki
pieszo-rowerowej czcej ysomice z Rankowem. Ta bdzie
cznikiem midzy wybudowanymi ju drogami w kierunku
Chemy i Unisawia.
Trasy bd podzielone na
odcinki i budowane w ramach
Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. To jeden ze sztandarowych pomysw Starostwa
Powiatowego w Toruniu, ktry
bdzie realizowany w kooperacji z gminami. W gminie Lubicz
powstan dwa trakty rowerowe.
Z Lubicza Grnego do Zotorii
(przez Now Wie) i z Lubicza
Dolnego do Rogowa. T wanie tras 26 wrzenia pokonali mieszkacy, samorzdowcy
oraz kolarze z akademii Michaa
Kwiatkowskiego "Copernicus".
Z drugiej strony - od Kamionek

- na ich spotkanie jechali przedstawiciele gminy ysomice.
- Mamy kilkuletnie dowiadczenie w budowie drg rowerowych - mwi podczas uroczystego podpisania deklaracji
partnerstwa w projekcie w Rogowie Mirosaw Graczyk, starosta
toruski. - Wiele cieek, take
administracyjnych, ju pokonalimy i jestemy bogatsi o wiedz,
w jaki sposb robi to efektywnie.
A, e s to trafione inwestycje,
pokazuje ruch na istniejcych ju
trasach.
Z tego, e nowe drogi s budo-
wane cieszyli si take wodarze

obu gmin, ktre zostan drogami
rowerowymi poczone.
- To wana i oczekiwana przez
mieszkacw chwila - mwi Marek Olszewski, wjt gminy Lubicz.
- Urbanizacja podtoruskich
gmin sprawia, e ycie rowerzystw stao si nie do zniesienia.
Ruch rowerowy jest tak natony,
e dla jednoladw na drogach
publicznych zabrako miejsca. Ta
inicjatywa sprawi, mam nadziej,
e rowerzyci znw poczuj si
bezpiecznie. A bdzie take przyjemniej i zdrowiej.
Wtrowa mu Piotr Kowal.
- Najwaniejsze jest dla nas to,
eby wszyscy uczestniczy ruchu
drogowego na naszym terenie
czuli si bezpiecznie - mwi wodarz gminy ysomice. - Te trasy
spowoduj take, e dojazd do
wielu interesujcych i wanych
turystycznie miejsc bdzie uatwiony.
Na rowerze do Rogowa przyjechaa te Hanna Anzel, przewodniczca Rady Gminy Lubicz.
Fot. UKASZ
PIECYK
- cieki rowerowe, niewtpliwie, przyczyniaj si do poprawy bezpieczestwa - mwia

radna. - A poza tym poczenie
naszej drogi z t do Kamionek
w gminie ysomice umoliwi
mieszkacom dojazd nad jezioro.
Przy okazji pozwoli to nam bardziej zaprzyjani si z osobami
z ssiedniej gminy i realizowa
wsplne pomysy.
Kolumn rowerzystw z Lubicza Dolnego do Rogowa prowadzili Bartosz Malicki i Mariola
Falkowska.
- Latem w ogle nie korzystam
z samochodu - mwia przodowniczka rajdu. - Jed codziennie,
bo bardzo to lubi. Gdy nie mam
na to chwili, to le si czuje.
W Rogowie na wszystkich
uczestnikw przejadki czeka
poczstunek, ktry przygotowali uczniowie CKU w Gronowie.
Mogli take wzi udzia w grach
i zabawach. A o zasadach bezpieczestwa na drodze przypominaa policja.
24
GMINA WLK. NIESZAWKA
pozatorun.pl
Kolarskie zote kowado

Dzieci i modzie z gminnych podstawwek oraz gimnazjum rywalizoway w wycigu kolarskim
o puchar wjta gminy Wielka Nieszawka. Najlepsi maj szans na mistrzowsk karier
Tomasz Wicawski
"Iskrze" wiedz, jak

pracowa z modymi
zawodnikami. To tutaj
swoje pierwsze kroki w peletonie
stawia Micha Goa, mistrz Polski w wycigu ze startu wsplnego, w ostatnich latach jeden z najlepszych pomocnikw Michaa
Kwiatkowskiego w najwikszych
tourach.
Zawody organizowane przez
wodarza gminy przy wspudziale klubu z Maej Nieszawki
i Gimnazjum w Cierpicach maj
swoj tradycj. Ich celem jest popularyzacja kolarstwa oraz wyanianie uzdolnionej modziey,
ktra moe trenowa t dyscyplin sportu i by jej przyszoci.
- Ostatnie lata pokazay, e
sporo kolarzy z naszego regionu
przebio si nie tylko do oglnopolskiej, ale i wiatowej czowki
- mwi Jzef Dbrowski, prezes
UKS "Iskra" Maa Nieszawka. - To
napdza koniunktur i powoduje,
e coraz wicej dzieci garnie si
do tego, co tu duo mwi, trudnego i wymagajcego samozaparcia sportu. To niezwykle cieszy.
Mistrzowie pomagaj swoim
zaangaowaniem i autorytetem.
A my, tutaj na dole, staramy si
robi to, co umiemy najlepiej wykuwa talenty, uczy podstaw.
Bo na rowerze mona "jedzi" i
"Jedzi".
Wycig o puchar wjta odby
si w pitek 25 wrzenia.
- Poziom by bardzo wyrwnany, a wiele osb zaprezentowa-
Chopcy (klasy I-II)

1.) Micha Brzykcy
2.) Arkadiusz Goa
3.) Wiktor Laszuk
Dziewczynki (klasy III-IV)
1.) Maja Cierzniewska
2.) Ola Marciniak
3.) Alicja Borzcka
Chopcy (klasy III-IV)
1.) Maksymilian Lech\
2.) Bartek Szymaski
3.) Jan Kaczmarzyk
Dziewczynki (klasy V-VI)
1.) Natalia Cierzniewska
2.) Klaudia Krychowiak
3.) Amelia Nuszkiewicz
Chopcy (klasy V-VI)
1.) Jan Wsikowski
2.) Szymon Chilarecki
3.) Jakub Pawowski
Fot.
NADESANE
W Wielkiej Nieszawce modych talentw kolarskich nie brakuje.
o si z dobrej strony - mwi Jzef

Dbrowski. - To nie jest jednak
tak, e po jednym wycigu mona
stwierdzi, e kogo czeka wielka
kariera. Ta dyscyplina sportu wymaga lat powice i wyrzecze,
eby wej na najwyszy poziom.
Ale warto, bo to pikny sport.
Wodarz gminy stara si
wspiera jak moe tego rodzaju
inicjatywy.
- Jestemy otwarci na wszelkie
idee zwizane z ruchem fizycznym dzieci i modziey - mwi
Kazimierz Kaczmarek. - Szczeglnie w dobie nagminnych zwolnie z wychowania fizycznego.
Animowanie sportu jest jedyn
drog, eby nasze spoeczestwo
byo w przyszoci zdrowe.
Dzieci i modzie rywalizoway w kilku kategoriach wiekowych. Wyniki prezentujemy poniej:

Dziewczynki (klasy I-II)
1.) Gabriela Durlak
2.) Weronika Wojtynek
3.) Amelia Koniuchowska
Druynowo uczniowie rywalizowali te o punkty dla swoich

szk. W tej klasyfikacji wygraa
Szkoa Podstawowa im. Kornela
Makuszyskiego w Cierpicach.
W szranki stanli te uczniowie
poszczeglnych klas Gimnazjum
w Cierpicach. Najlepsza okazaa
si IIB. W kategorii klasy I wygra
Seweryn Filipiak, w rywalizacji
uczniw klas II najlepsi okazali
si Magdalena Wurm i Mikoaj
Wieprzkowski. Wrd najstarszych gimnazjalistw zote medale zdobyli Nikolina Mrz i Mateusz Wendrowski.
Ucz ruchu i nie tylko

W gminie ubianka dziaa nowe przedszkole
Sportowy Mi, sygnowane nazwiskiem
mistrzyni karate Anny Kulczyskiej
omys na prowadzenie placwki zrodzi si z potrzeby dbania o zdrowie i sprawno fizyczn maluchw.
O tym, jak kultura aktywnego ycia jest
wana, doskonale wie Anna Kulczyska,
mistrzyni Polski, Europy i wicemistrzyni
wiata w karate tradycyjnym.
Sportowy Mi przez ostatni rok szkolny wspierany by projektem unijnym. Dziki temu prawie 60 maluchw zamieszkujcych gmin ubianka otrzymao opiek
przedszkoln wraz zajciami dodatkowymi.
- Dofinansowanie z Urzdu Marszakowskiego Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego w ramach unijnego projektu
9.1.1. - zmniejszenie nierwnoci w stopniu upowszechniania edukacji przedszkolnej - przyczynio si do powstania nowego
miejsca, w ktrym dzieci ucz si i dobrze
bawi sportem mwi Anna Kulczyska.
Pomysodawc oraz beneficjentem projektu jest firma KUMADE Anna Kulczyska, a gmina ubianka to partner tego
projektu.
W roku szkolnym 2015/2016 maluchy
kontynuuj nauk w budynku wietlicy
wiejskiej w Zamku Bierzgowskim.
- Dzieci przywoone s ju do nas od
godz. 6.30, a opieka nad nimi moemy obj a do godz. 16.30 dodaje. - Edukacja
dzieci i rodzicw od najwczeniejszych lat
jest naszym priorytetem.
Pomysw na profile przedszkoli jest
cae mnstwo, bo placwki musz rozwija
si z duchem czasu.
- Postawiam na zdrowie i sprawno

fizyczn, szczeglnie w czasach otyoci i
wszelkich schorze zwizanych np. ze zbyt
dugim przebywaniem przed komputerem
mwi Anna Kulczyska. W przedszkolu dzieci maj okazj sprbowa wielu dyscyplin sportowych zawartych w programie
oraz na zajciach dodatkowych.
Poza tym, w programie na nadchodzcy
rok zapisano, e dzieci bd uczestniczy w
zajciach: plastycznych, cyrkowych, gimnastyki korekcyjnej oraz jzykw obcych.
- Nie chodzi o to, aby dzieci byy od razu
profesjonalnymi sportowcami tumaczy
Anna Kulczyska. Profil przedszkola ma
za zadanie zwrci uwag rodzicw na profilaktyk zdrowia poprzez ruch i utrwalanie
prawidowych nawykw ywieniowych.
Nad maluchami opiek sprawuj na co
dzie dowiadczeni pedagodzy i instruktorzy sportu. W cigu roku zaplanowane
s rwnie spotkania z udziaem znanych
sportowcw, ale take z aktorami i artystami. Profesjonalizm jest gwarantowany.
- Nazwisko do czego zobowizuje
mwi z umiechem Anna Kulczyska. Zapisy do przedszkola jeszcze trwaj, wic
wszystkich chtnych zapraszamy do zapoznania si ze szczegami oferty. Potrzebne
informacje mona znale pod numerem
telefonu 609 626 160, na stronie internetowej www.sportowymis.pl oraz adresem
e-mail: sportowymis@wp.pl.
ARTYKU SPONSOROWANY
pozatorun.pl
Uczy si
cae ycie
25
Uczniowie i nauczyciele dziki Regionalnemu Orodkowi Debaty Midzynarodowej

rozpoczli seminaria, ktre przybli stosunki Polski z innymi krajami
a spraw Regionalnego
Orodka Debaty Midzynarodowej odbyo si
pierwsze seminarium z zakresu
stosunkw politycznych Polski
z innymi krajami. Na pocztek,
nauczyciele i uczniowie zajli si
sprawami polsko-niemieckimi.
Seminaria maj suy zgbieniu uwarunkowa historycznych znanych z podrcznikw,
ale take pokazaniu aktualnych
relacji.
- Seminaria osadzilimy w
kontekcie 70. rocznicy zakoczenia II wojny wiatowej tumaczy ukasz Kaczorek dyrektor
RODM w Toruniu. Przed nami
jeszcze dwa spotkania dotyczce relacji Polski z Rosj i Wielk
Brytani.
Seminaria przeznaczone s
dla nauczycieli oraz uczniw
szk ponadgimnazjalnych z
wojewdztwa
kujawsko-pomorskiego i maj one charakter
wykadowo-warsztatowy.
Do
kadego seminarium s przygotowane dwujzyczne materiay w
formie elektronicznej. Spotkanie
dotyczce Niemiec dla pedagogw poprowadzi dr hab. Marek
Cichocki z Collegium Civitas z
Warszawy.
- Szukalimy rde niemieckiego nacjonalizmu mwi naukowiec. Obserwujemy bowiem
dwoisto tego narodu z jednej
strony mamy ludzi z transparentami witajcych uchodcw z Syrii, a z drugiej strony u naszych
zachodnich ssiadw jest bardzo
duy odsetek aktw przemocy
wobec cudzoziemcw.
Co z takiego spotkania mog
wynie nauczyciele?
- Zadaniem pedagoga jest cige doksztacanie si twierdzi
Ryszard Imiela, historyk z Zespou Szk w Chemy. Takie spotkania to wymiana dowiadcze
i weryfikacja tego, co widzimy w
mediach czy wyczytamy w rnych publikacjach.
Seminarium dla uczniw poprowadzi natomiast Witold Jankowiak z RODM w Toruniu.
- Poruszylimy tematy rnic
pomidzy naszymi krajami, m.
in. rozbienych stanowisk wobec
funkcjonowania NATO czy sytuacji na Ukrainie oraz odmiennych
wizji dotyczcych np. polityki
energetycznej dodaje prelegent.
Poza typow form wykadow

zaproszona modzie zapoznaa
si z tekstami analitycznymi oraz
komentowaa materiay filmowe,
w tym wypowiedzi ekspertw.
Jedn z uczestniczek seminarium dla uczniw bya Wiktoria z
VIII Liceum Oglnoksztaccego
w Toruniu.
- Od zawsze interesowaam
si z histori i wiedz o spoeczestwie przyznaje licealistka.
Poruszylimy wiele wanych
w kwestii w naszych stosunkach
z Niemcami. Takim problemem
bya pami historyczna. Wydaje
Zadanie dofinansowane ze rodkw

Ministerstwa Spraw Zagranicznych
mi si, e nie moemy si zupenie odcina od zdarze sprzed

kilkudziesiciu lat, ale jednoczenie nie powinnimy ywi urazy.
Wszak sami wici te nie bylimy.
Prelegentami kolejnych spotka bd redaktor Maria Przeomiec i ukasz Kaczorek (stosunki
Polski z Rosj) oraz mecenas Jacek Bartosiak i Witold Jankowiak,
ktrzy omwi relacje Polski z
Wielk Brytani.
Szczegowe informacje dotyczce seminariw s dostpne na
stronie www.rodm-torun.pl
26
REGION
pozatorun.pl
Jedyny biay na osiedlu
Gdy wyjeda wielu miao si, e bdzie gra w Angoli za trzy krowy. Wikszo z fanw piki nonej w naszym kraju
nie wiedziaa nic o lidze pastwa pooonego w poudniowo-zachodniej Afryce. Dzi nasz krajan jest tam gwiazd
Tomasz Wicawski
acek Magdziski walczy o

koron krla strzelcw tamtejszej ekstraklasy. W naszym kraju nigdy nie zagra w
najwyszej klasie rozgrywek, ale
zwiedzi sporo klubw w kujawsko-pomorskim i Wielkopolsce.
Gra te w Anglii i Niemczech.
Teraz jego marzeniem jest kupno
domu... w Luandzie.
W rundzie jesiennej Giraboli
Polak bysn skutecznoci. Ma
na swoim koncie ju 10 bramek
i kilka asyst. Jest najlepszym
strzelcem zespou. W Lobito
(Magdziski gra w tym miecie
w klubie Academika) znaj i szanuj go wszyscy. Na ulicach trudno go nie zauway, bo czarnoskrzy dominuj w tym miecie.
Wyglda jednak na to, e renom
innym polskim zawodnikom
byy gracz Promienia Kowalewo
Pomorskie zrobi tak, e kolejni
zawodnicy znad Wisy bd mieli
szans na anga w tym egzotycznym dla nas pastwie.
- Ostatnie wyniki napawaj optymizmem - mwi Jacek
Magdziski. - Szkoda, e nie
Jacek Magdziski podbija Afryk. W Angoli znaj go wszyscy kibice piki nonej. Dziki jego bramkom
beniaminek z Lobito walczy dzielnie w Giraboli.
wygralimy we rod z druyn

z Luandy, bo prowadzilimy po
moim golu 1:0. Gra napawa jednak optymizmem i wierz, e si
utrzymamy, co dla beniaminka
bdzie sporym sukcesem. Ani
przez moment nie aowaem
decyzji o wyjedzi do Angoli.
Kto wie, moe ju od nastpnego
sezonu bdzie tutaj grao wicej
Polakw. Mj brat te gra w pik
i gdyby dosta tak propozycj, to
bym go z caego serca namawia
na sprbowanie swoich si. To nie
jest atwa liga. Troch te zajmuje
przystosowanie si do zupenie
obcego Europejczykowi klimatu.
Upa na pierwszych treningach
odbiera dech. Ale pniej jest
tylko lepiej.
Podobnie jest z form Polaka. Zaaklimatyzowa si on ju
na dobre w angolskim zespole, a

kraj zrobi na nim tak dobre wraenie, e chtnie kupiby w nim
dom i zamieszka. Z t spraw,
jak z wieloma innymi przygodami naszego krajana na Czarnym
Ldzie, wie si ciekawa historia.
- Spotkaem w stolicy kraju,
Luandzie, Polakw, ktrzy buduj due osiedle - mwi Jacek
Magdziski. - W pobliu ma
powsta pena infrastruktura potrzebna do ycia - zaplecze szkolne, gastronomiczne, spoywcze.
To moje marzenie, eby kupi sobie mieszkanie w tym pastwie.
Nie spotkaem si tutaj z adnymi przejawami nietolerancji czy
niechci wobec mojej osoby. Najwyej bybym jedynym biaym
na osiedlu (miech). W naszym
Fot.
NADESANE
teamie ju tak jest i wcale mi to

nie przeszkadza.
Polski pikarz podchodzi do
swojego pobytu w Angoli bardzo
profesjonalnie. Coraz lepiej porozumiewa si po portugalsku.
Moe ju w tym jzyku miao
konwersowa z kolegami z druyny. Jednym z jego kompanw
jest Jorge Kadu, ktry jeszcze nie
tak dawno reprezentowa barwy
bydgoskiego Zawiszy.
Naszego rodaka zapraszaj te
bardzo czsto do lokalnej rozgoni radiowej, a take telewizji.
- Jasne, e ycie tutaj zaskakuje - mieje si pikarz. - Do
wszystkiego mona si jednak
przyzwyczai. Czasami s braki
wody, po meczu trzeba si umy
t, ktr mamy w butelkach, a nie
pod prysznicem, a w najmniej
oczekiwanym momencie wyczaj prd. Ale to pikny i zupenie nieznany Polakom kraj. Pobyt
tutaj naley potraktowa, jako
przygod ycia. W kocu, do tej
pory moliwo gry w Afryce
czsto si Polakom nie trafiaa.
Pikarz nie wie jeszcze, jaka
bdzie jego przyszo w kolejnym sezonie. Nie gra w najbogatszym klubie ekstraklasy, ale moliwe, e dobre wystpy zaowocuj
jakim transferem. Z Polski take
nie ma konkretnych ofert, chociaby z naszej najwyszej klasy
rozgrywkowej. Z jego wypowiedzi mona jednak wnioskowa,
e bardzo chtnie pozostaby w
Angoli i zwiza si z tym krajem
na duej.
- Ale o nauce nie zapominam - mwi Magdziski. - Nadal jestem studentem Wyszej
Szkoy Gospodarki w Bydgoszczy i wszystkie egzaminy i prace
pisemne zaliczam planowo. Bo
pika nona to pasja i mio ycia, ale po zakoczeniu kariery
pozostaje jeszcze ycie, ktre jako trzeba uoy. Na moim profilu na FB przeczytacie chociaby
histori Mazurka Dbrowskiego,
ktry puszcza ze swojej komrki jeden z juniorw. Bo znalaz w
Internecie i mu si... spodoba.
DODATEK
pozatorun.pl
27
MOTORYZACJA
Kia wprowadza nowy trzycylindrowy silnik 1.0 T-GDI (benzynowy turbo z bezporednim
wtryskiem paliwa), zaprojektowany w ramach trendu downsizingowego, ktry przewiduje
ograniczenie zuycia paliwa i
emisji spalin przy zachowaniu
dobrych osigw oraz sprawnoci
reagowania na peda przyspieszenia.
Z debiutujcej w Europie serii
downsizingowych silnikw Kia
na rynku polskim dostpna jest
wzmocniona 120-konna wersja.
Kia ceed znw lepiej!
ia cee'd to bez wtpienia

najbardziej rozpoznawalny model tego producenta.
Ten model jest wyjtkowo atrakcyjny, niema ponadczasowy i doskonale nadaje si do stylistycznych udoskonale.
Europejscy stylici Kia nadali
nadwoziu i wntrzu ceeda nowego, jeszcze bardziej ekscytujcego
wygldu, a dzieem teamu ds. zespow napdowych jest bogatszy
wybr silnikw i skrzy biegw.
I trzeba szczerze przyzna, e
zmodyfikowany cee'd robi wraenie. Porywajcej stylistyce towarzyszy wyjtkowo atrakcyjne
wntrze.
Jeszcze wicej bezpieczestwa

Oprcz licznych ulepsze
w dziedzinie bezpieczestwa,
komfortu i wygody, lista nowoci obejmuje take trzycylindrow, turbodoadowan jednostk
benzynow 1.0 T-GDI. Zmiany
te dotycz caej gamy modelowej
ceeda, skadajcej si obecnie z
piciodrzwiowego hatchbacka,
kombi oraz trzydrzwiowego pro-ceeda.
Zmodernizowana Kia ceed zachowuje wyrazisty i elegancki styl
aktualnego modelu - dodajc szereg zmian wizualnych z myl o
unowoczenieniu wizerunku.
Znacznie efektowniej gatun-
kowo prezentuje si konsola centralna, wykoczona odpornym

na zarysowania, czarnym lakierem fortepianowym.
We wntrzu mona zauway
now, spaszczon od dou kierownic z niewielkim logo GT
oraz wkls piast i aluminiowym przyciskiem Start/Stop uruchamiajcym silnik.
Ciszej i bardziej komfortowo
W wersjach ceeda napdzanych silnikiem wysokoprnym
modyfikacje wntrza maj na
celu wysz skuteczno tumienia haasw, drga i wibracji.
Wraz z premier ceeda 2016,
Wicej za mniej
Napdzany silnikiem Diesla
ceed pozostaje wci czstym wyborem nabywcy europejskiego,
std te modernizacji poddany
zosta rwnie oferowany w tym
modelu 1,6-litrowy CRDi, ktry
z myl o redukcji oporw tarcia
otrzyma nowy ukad wysokocinieniowego wtrysku paliwa i
pomp oleju o zmiennej wydajnoci. W wersji 110-konnej emisja CO2 spada do 102g/km.
Dostpny zarwno w nowej gamie ceeda jak i GT Line
wzmocniony silnik 1.6 CRDi
rozwija moc 136 KM (w porwnaniu do 128 KM jak dotychczas)
w zestawie z manualn skrzyni
biegw, czego efektem s lepsze
przyspieszenia i elastyczno.
Oferta jednostek napdowych
Kia ceed obejmuje w dalszym cigu benzynowy 136-konny GDI o
pojemnoci 1,6 litra i przekonstruowany 100-konny 1.4 MPI
(wtrysk wielopunktowy) oraz popularny Diesel 1.4 CRDi.
Zmodernizowana Kia ceed
pochwali si moe kolejn now

technologi uytkow w postaci
siedmiostopniowej, dwusprzgowej przekadni DCT. Nowa
skrzynia jest dostpna wycznie
w tandemie ze 136-konnym silnikiem 1.6 CRDi.
Do nowych wanych rozwiza zaliczy naley ukad
ESC wzbogacony o now logik
Torque Vectoring System (czyli
kierunkowania momentu obrotowego), pozwalajcy ogranicza
efekt nadsterownoci pojazdu
poprzez proporcjonalne przyhamowywanie wewntrznych k
podczas pokonywania zakrtw.
Bezpieczestwo jazdy Kia
traktuje priorytetowo, std te
ceed jest dostpny z opcj BSD
(detekcji martwych p widzenia
po bokach i z tyu samochodu)
oraz RCTA (detekcji ruchu innych pojazdw w miejscach parkowania) z sygnalizacj wizualn
i akustyczn.
Nowa Kia ceed wyposaona
jest take w najnowszej generacji
system nawigacji KiaNaviSystem
z 7-calowym ekranem, ktry
zintegrowany zosta z usugami TomTom informujcymi w
czasie rzeczywistym o nateniu
ruchu drogowego, radarowych
punktach kontroli prdkoci, lokalizacji pobliskich firm i usug
oraz dostarczajcymi informacji
nt. prognozy pogody.
Modele GT zachowuj cechy
wizualnej agresji, odrniajce
je od standardowej gamy ceed,
m.in. stylowe "kostkowe" wiata
do jazdy dziennej oraz sportow
lini nadwozia.
Samochody Kia s objte 7-letni/150000-kilometrow, seryjn
gwarancj fabryczn producenta.
Fot.: www.motomaniacy.tv
28
DODATEK
pozatorun.pl
MOTORYZACJA
Elana na fali
wzrostowej
Jedna z najwikszych w Polsce grup przemysowych realizuje
inwestycje w sektorze motoryzacji w regionie toruskim
Marcin Tokarz
szystko jest na dobrej drodze do

utworzenia w Toruniu dodatkowych mocy produkcyjnych Grupy Boryszew,
odpowiedzialnej za wytwarzanie czci do samochodw
koncernu Volkswagen. To posunicie wpisuje si w strategi rozwoju firmy dcej do
specjalizacji w segmencie automotive. Projektowany nowy
zakad bdzie bliniakiem ju
istniejcego w Niemczech,
ktry w kwietniu biecego
roku uleg zniszczeniu w poarze.
Mowa o Boryszew Oberflchentechnik Deutschland
w Prenzlau obejmujcym strategiczne dziay przedsibiorstwa - galwanizacji i montau.
Spka podja, w porozumieniu z kluczowymi klientami
natychmiastowe
dziaania,
majce na celu wznowienie
produkcji i dostaw do klientw. Cz produkcji zostaa

przeniesiona do wynajtych
dwch linii galwanizacyjnych,
a cz zlecona poddostawcom.
- Ubezpieczenie zakadu,
jak to ma miejsce zwykle, nie
pokrywa w zupenoci naszych kosztw wynikajcych
z podwykonawstwa - powiedzia Piotr Szeliga, prezes Boryszewa.
Zakad w Prenzlau jest
odbudowywany tak, aby odtworzy i zwikszy zdolnoci produkcyjne spki w tym
segmencie. Zaradzenie stratom wynikym z poaru byo
dla przedsibiorstwa kwesti
priorytetow w pierwszej poowie tego roku. Teraz, gdy
sytuacja jest ju opanowana,
podmiot nie tylko podejmuje,
ale i przyspiesza realizacj planw zwizanych z uruchomie-
niem w regionie toruskim

centrum automotive. Pierwszy etap tego przedsiwzicia
dotyczy przeprofilowania zakadu Tensho w ysomicach,
produkujcego przedtem elementy z tworzyw do telewizorw marki Sharp.
- Produkcja czci plastikowych do samochodw grupy
Volkswagen trwa tam ju ponad rok - informuje Micha
Kujawski, rzecznik prasowy
Grupy Boryszew.
Drugi etap ma zwizek
z rozbudow klastrw automotive na terenie toruskiej
Elany. Jego celem jest przede
wszystkim
dywersyfikacja
ukadu zakadw przedsibiorstwa w Polsce i Niemczech, co w konsekwencji
zwikszy wolumeny sprzeday i kontraktacji, a przy tym
obniy koszty. Produkcja na
potrzeby sektora motoryza-
Zakad Tensho w ysomicach od ponad roku produkuje

czci plastikowe do samochodw grupy Volkswagena.
cyjnego prowadzona bdzie

w nowym budynku.
- Obecnie trwaj prace
projektowe i przygotowawcze
zwizane z inwestycj, jak uzyskiwanie potrzebnych zezwole, rozmowy z dostawcami
instalacji, itp. - podaje Micha
Kujawski. - Budow nowego
zakadu w Toruniu planujemy
rozpocz w terminie, ktry
pozwoli na jego uruchomienie
tak, aby rozruch zakadu nie
kolidowa z inwestycj realizowan w Prenzlau.
Projektowany nowy zakad
w Toruniu ma by bliniakiem
fabryki w Prenzlau i zwikszy moce produkcyjne Grupy
Fot. UKASZ
PIECYK
w zakresie galwanizowanych,
plastikowych komponentw
motoryzacyjnych. Docelowo
inwestycje przynios 350 nowych miejsc pracy w regionie.
Co ciekawe, zarzd koncernu
Volkswagen ma niechtny stosunek do koncepcji przenoszenia produkcji z Niemiec do
Polski.
- Relacje z Volkswagenem
id obecnie raczej w kierunku
podnoszenia rentownoci fabryk niemieckich, a nie wspierania naszych planw przeniesienia produkcji do Polski
- mwi Piotr Szeliga.
DODATEK
pozatorun.pl
Auta jak zagadki
29
MOTORYZACJA
Zajmuje si elektronik samochodow od 20 lat. Jest samoukiem. Genialnym samoukiem. Do jego

zakadu przy ulicy Storczykowej przyjedaj kierowcy z caego regionu. eby okiezna dusz ich wozw
Tomasz Wicawski
odcza do nich komputer

i diagnozuje chorob. Czsto jednak potrafi rozpozna j ju po pierwszych objawach. Jest specjalist zarwno od
elektryki, jak i elektroniki. Jego
rce potrafi czyni cuda. Nawet
w autach, w ktrych szyby otwieraj si same, a radio wcza bez
dotknicia jakiegokolwiek przycisku.
- Poczt pantoflow si roznioso, e tutaj sobie dubi
- mwi Mirosaw Wyrfel, waciciel kultowego zakadu elektroniki samochodowej na Wrzosach. - Na pocztku przyjedao
do mnie wielu takswkarzy. To
oni potem mwili swoim klientom, e jest taki go przy Storczykowej. I jako tak do mnie
trafiali. Coraz wicej i wicej.
Bo ja nie ciemniam. Nie robi
fuszerki ani sztuki dla sztuki.
Albo co umiem i mog naprawi, a to opaca si kierowcy,
albo nie robi.
W tym roku obchodzi dwudziestolecie samodzielnej dziaalnoci. Przedtem nie zajmowa
si elektronik samochodow
w ogle. Z zawodu jest automatykiem przemysowym. W takiej
firmie zaczyna te swoje dorose
ycie.
Mirosaw Wyrfel jest specjalist od okieznywania demonw samochodowych.
- Na pocztku elektronika wchodzia do samochodw

w taki sposb, e do ukadw
montowao si moduy elektroniczne, zaponowe - przypomina
swoje pierwsze kroki w "medycynie samochodowej" Mirosaw
Wyrfel. - Zaczem je, powiedzmy, produkowa na p etatu.
Jeden poleca mnie drugiemu
i wszystko zaczo si krci.
Kady mia jaki problem z sa-
Fot. UKASZ
PIECYK
mochodem, to zaczem si tym

interesowa. Wcigaem si w to
stopniowo, a wpadem po sam
szyj.
Ma w swojej pracy pewne
zasady. Mercedesw i BMW nie
obsuguje.
- To trudne samochody mwi wprost "Magik", jak mwi o nim klienci. - Auta automatycznie blokuj swoje systemy
w taki sposb, eby ich waciciel
musia jecha do serwisu. Nowe

roczniki tych aut, jeeli "zobacz", e mam legalne, ale uniwersalne oprogramowanie, to potrafi auto cakowicie zablokowa.
Wtedy zostaje ju tylko laweta.
Kady kolejny przypadek
traktuje jako zagadk do rozwikania. Bo w samochodach
wszystko jest logiczne. Trzeba
jednak czasu i dowiadczenia
oraz szczypty, a moe nawet
dwch, talentu, eby w nich czyta jak w ksice.
- Wiele razy kompletnie gupiaem przy swoim peugeocie mwi Pawe, mieszkaniec Torunia. - Pan Mirek zawsze jednak
wiedzia po chwili, w czym tkwi
problem. On ma jaki dar, bo
przerne auta tutaj widuj. Jak
kto rusza daleko w tras i ma
jakikolwiek problem elektryczny
czy elektroniczny, to przyjeda
tutaj.
Klienci podkrelaj jeszcze
jedn cech waciciela zakadu
- uczciwo.
- Zawsze rozlicza si zgodnie
z czasem, ktry woy w dan
napraw - mwi Jacek, mieszkaniec Wrzosw. - Nie bierze dodatkowej opaty za wiedz, ktr
posiada tylko on. A przecie to
jest najcenniejsze. Dla mnie to
zajebisty geniusz.
Mirosaw Wyrfel umiecha
si, gdy syszy, e inni elektronicy nie mieli pojcia, jaki jest problem w konkretnym aucie.
- Czasami nie podejmuj
si naprawy nie dlatego, e nie
umiem, ale z racji tego, e moi
poprzednicy zbyt mocno namieszali w samochodzie - mwi
elektronik. - Bo nie sztuk jest
zacz duba i zrobi gorzej ni
byo. Auta s sieci naczy poczonych. Zepsujesz jeden element, to zaraz zacznie szwankowa nastpny.
Elektronik
samochodowy
z Wrzosw nie ma samochodu,
do ktrego chciaby jeszcze zajrze.
- Tak do tego nie podchodz
- mwi Mirosaw Wyrfel. - Sprawia mi satysfakcj rozwizanie
kolejnej zagadki, ale generalnie
uwaam, e za duo pchaj elektroniki w te auta. A im jest jej
wicej, tym wiksze prawdopodobiestwo, e co si zepsuje.
A jak ten ukad jest niesprawny,
to daleko nie zajedziesz. A ja nie
chce mie pracy tylko dlatego, e
innym co si psuje, bo musi si
psu.
Rodzinny, przebojowy SUV Hyundaia
Zbigniew Juchniewicz
ucson jest nowoczesnym i

atrakcyjnym samochodem,
ktry wietnie spisuje si
na kadym rodzaju nawierzchni - zarwno na asfaltowej drodze, jak i na lenych bezdroach.
System napdu AWD powoduje,
e podrowanie jest wyjtkowo
bezpieczne.
Nie bez znaczenia pozostaje
atrakcyjna stylistyka Tucsona,
ktra z jednej strony nawizuje
do klasyki rodzinnych SUV-w,
ale z drugiej strony zawiera wiele elementw podnoszcych wizualnie dynamik samochodu.
Przetoczenia w dolnej czci
drzwi, czy lekko opadajca ku tyowi linia dachu, to tylko niektre
z tych elementw. Ekspresyjna
linia "Z" nad tylnymi nadkolami
tworzy elegancko wyrzebiony
profil boczny. Ty pozostaje prosty i elegancki, z poprzecznymi
liniami wychodzcymi od tylnych nadkoli i wskimi lampami
tylnymi.
Bezpieczestwo
ponad wszystko
Hyundai Tucson zosta wyposaony m.in. w system autonomicznego hamowania, wiata

mijania w technologii LED, aktywn mask majc chroni pieszych w przypadku uderzenia ich
przez samochd, 8-calowy ekran
nawigacji i systemu audio-DVD,
system naprowadzania na pas ruchu, system sygnalizacji zajcia
tzw. martwego pola, czy system
by poczone z systemem napdzania 4WD, co pozwala na

uzyskanie 100 % momentu obrotowego dla k przednich przy
normalnych warunkach jazdy i
do 40 % dla k tylnych, w zalenoci od warunkw jazdy.
Wygoda dla kadego
wywietlajcy na tablicy wskanikw znaki drogowe ograniczenia

prdkoci, zakazu wyprzedzenia
przez samochody osobowe oraz
odwoania tych znakw.
Bliej segmentu premium
Wntrze Tucsona jest bardzo
obszerne i gustownie wykoczone. Tucson jest modelem globalnym, a wic z takim samym
wyposaeniem jest oferowany na
rynkach niemal caego wiata.
Do wykoczenia wntrza uyto
materiaw wysokiej jakoci, a

cao zaprojektowano i wykonano z du starannoci.
Przednie fotele s podgrzewane i wentylowane, tylne -skrajne,
podgrzewane.
Hyundai Tucson jest dostpny w bogatej gamie jednostek
napdowych. S to: dwa silniki
benzynowe: 1.6 litrowy GDI 132
KM lub 1.6 litrowy T-GDI 177
KM - oraz trzy jednostki Diesela:
1.7 litrowy 115 KM, 2.0 litrowy
136 KM lub 185 KM. Nowy 1.6 litrowy silnik benzynowy T-GDI z
turbodoadowaniem o mocy 177

KM oferowany jest z manualn,
szeciobiegow skrzyni biegw
lub siedmiobiegow skrzyni
dwusprzgow.
Silnik Diesel o mocy 115 KM
dostpny jest wycznie z szeciobiegow skrzyni i napdem
2WD. 2,0 litrowy silnik Diesla
dostpny w dwch wersjach - 136
KM i 185 KM zapewnia 373 Nm
i 400 Nm momentu obrotowego.
Benzynowy silnik o pojemnoci 1.6 litra T-GDI oraz 2.0 litrowy silnik wysokoprny mog
Nowe zawieszenie Hyunda'ia

Tucson opracowano specjalnie
dla europejskich nabywcw, przykadajc szczegln uwag do
komfortu jazdy, bez negatywnego
wpywu na jej dynamik. Reakcje nowego, zbatkowego ukadu kierowniczego s precyzyjne
i bezporednie, a zawieszenie i
amortyzatory zapewniaj wysoki
poziom komfortu podczas jazdy.
Z napdem na przedni o i
Dieslem 1,7 litra w podstawowej
wersji Tucson kosztuje 84990
z, za z dwulitrowym Dieslem 94990 z.
W wersji z silnikiem 1.6
T-GDI 7DCT 4WD 177 KM Hyundai Tucson kosztuje 108990
zotych, za w najbogatszej wersji
z silnikiem 2.0 CRDI 6AT 4WD
185 KM - 159900 zotych. Winno
by 168 990
Nam Hyundai Tucson bardzo
przypad do gustu nie tylko z
racji atrakcyjnej stylistyki. Trakcyjne moliwoci tego SUV-a s
naprawd znakomite, za komfort we wntrzu przynosi na myl
auta segmentu premium. Tucson
zastpuje na rynku model ix35.
30
DODATEK
pozatorun.pl
MOTORYZACJA
Walcz o kady
centymetr trasy
O wywoywaniu wilka z lasu, nowych wyzwaniach w rallycrossowych Mistrzostwach wiata, szalonych kibicach, nadszarpanym wizerunku i scenie ostatecznej, z wielokrotnym Mistrzem
Polski, zdobywc tytuu Mistrza Europy i trzeciego miejsca
w legendarnym Rajdzie Dakar, kierowc wycigowym i rajdowym, Krzysztofem Hoowczycem, rozmawia Marcin Tokarz
Czy udao si ju wyliza po

zderzeniu z betonowym blokiem w rallycrossowej serii RX
w Barcelonie?
Dochodz do siebie. To uderzenie byo potne, cho bywao ju gorzej. Nieraz przecie
miaem przed oczami swoj
scen ostateczn, a jednak jako
yj. Tak czy inaczej jedziemy
do Stambuu, gdzie bdziemy si ciga. Jedynym zmartwieniem jest samochd. Na
szczcie chopcy twierdz, e
do Turcji wybior si dwa dni
wczeniej, a to wystarczy, by na
nowo uzbroi auto w dobre nastawy. Najwaniejsze, eby geometria k bya idealna.
Po ogoszeniu swojej decyzji
startw w rallycrossie uspokaja
pan wszystkich, e ta dyscyplina
jest bezpieczna, dopki auto nie
zderzy si z band. Kto tu co
wykraka...
Sam si z tego miej,
a to w dodatku nie pierwszy raz.
Lata temu, chyba podczas Rajdu
Warmiskiego, przestrzegaem
wszystkich przed wystajcym
betonem w postaci wielkiej donicy. Oczywicie sam w ni uderzyem. Mona si pomia, e
to wywoywanie wilka z lasu, ale
lepiej by wiadomym podejmowanego ryzyka.
Czyli nie ma mowy o zlekcewaeniu nowej dla pana dyscypliny?
Nie, nie, absolutnie. Wci
mamy wiadomo, e na zapanie dobrego rytmu w nowej
dyscyplinie potrzeba 2-3 lat.
Czekamy na ten moment z pokor. Umwmy si, w tej chwili specjalizacja jest ogromna.
Zmiana, jakiej si podjlimy,
wymaga od nas powicenia
bardzo wiele czasu. Niemniej
za rok planujemy jedzi supercars'ami.
Dla rallycrossu musi pan zmieni siebie.
Oczywicie. W uamku sekundy musisz zrobi to wszystko, na co w Dakarze miae par

godzin. Jeli spnie start uamek sekundy, twoje szanse na
wyprzedzanie malej. Pniej
gdzie popeniasz minimalne
bdy, a to odsuwa samochd
o dwa metry, trzy metry. Nagle
Kiedy chopcy "skadali mnie

w kanapk", zachowaem si
przytomnie. Wcisnem hamulec, uciekem do tyu, poszedem do wewntrznej. Wygldao to bardzo dobrze, bo oni
si tam dalej prali szczepieni
ze sob, ale niestety oberwaem
jakim rykoszetem, no i musia-
trzeba walczy w zasadzie o kady centymetr nawierzchni.

Do wyboru mia pan jednak
sporo innych dyscyplin motorsportowych. Co przemawiao za
rallycrossem?
Do rallycrossu przekonay
mnie dwie kwestie. Po pierwsze
Wylatywaem z hopy z prdkoci

140 km/h, leciaem w powietrzu, a ludzie zwyczajnie si rozchodzili. Kiedy
spadalimy na ziemi, oni z powrotem
si schodzili. Dzi by to nie przeszo.
spostrzegasz, e go przed tob
odjeda, wic zaczynasz przyspiesza, ale to przynosi kolejne
straty. Wtedy trzeba si trzyma
perfekcyjnej jazdy, cho pewnych rzeczy i tak si nie nadrobi.
Incydent z Barcelony pokaza
jednak, e czasem przychodzi
te paci za bdy innych...
em i w cian. Pniej z pewn premedytacj poszedem do

tych modzikw, niemajcych
naprawd adnych sentymentw. Chopaki z supercars'w
dziwi mi si, co ja robi w serii RX, w ktrej non stop jest si
obijanym. Modzie po prostu
nie popuszcza. Samochody s
prawie identyczne i niestety
- rosnca popularno tej dyscypliny. Marzy mi si, ebymy

rozpropagowali j w Polsce. Po
drugie - na przestrzeni ostatnich 8-10 lat staem si fanem
ula.
Wanie "zaplusowa" pan
wrd torunian.
Przyjedaem do was czasa-
mi. Kiedy ogldam te zawody,

zawsze urzeka mnie atmosfera
na stadionie, to jak reaguj kibice. Zauwayem jak skondensowany jest uel w porwnaniu
do naszych rozlazych rajdw.
Kibice trzy razy na dzie moe
nas zobacz po 10 sekund i tyle
maj z widowiska. Pod tym
wzgldem rallycross jest podobny do ula i dlatego widz
w nim przyszo motorsportu.
Dodatkowo, jak ma si wiadomo, e co dysponuje moc
650 KM i przyspiesza do "setki"
w mniej ni dwie sekundy, to od
razu chce si w tym siedzie.
Czy oficjalne ogoszenie koca kariery w rajdach terenowych byo zalene od uzyskania
pierwszej lokaty w Baja Poland?
miao powiem, e bardzo
chciaem skoczy ten rajd na
podium. Wiedzc, e przyjdzie
mi rywalizowa z Nasserem
al-Atijja, najszybszym kierowc w cross country, zwycizc
ostatniego Dakaru, oraz ca
czowk walczc o Puchar
wiata, marzyem o odejciu
w chwale. Wolaem nie skoczy rajdu ni jecha troch
wolniej, ale udao si uzyska
fantastyczn przewag nad Nasserem. Lecia jak mg, jednak
popeni bd na drugim przejedzie. Zapa kapcia, a e my
jechalimy wczeniej rwno
z nim co do sekundy, szanse na
wygran mielimy ju due. Na
moim etapie kariery bardzo po-
DODATEK
pozatorun.pl
31
MOTORYZACJA
w doniach. Kibic motorsportu bdzie chcia najwyej przez
chwil zaistnie. Bywa, e dochodzi wtedy do potrcenia
czy przejechania, ale powiedzmy sobie jasno - przy sportach,
w ktrych wchodzi w gr ryzyko, ono siga te kibicw. Pamitam czasy, kiedy startowaem w Rajdzie Portugalii, gdzie
wylatywao si z hopy i nie byo
wida za ni drogi zasanianej
przez szalonych kibicw. Spytaem wtedy .p. Colina McRae,
jak to robi, e w penym pdzie
lduje z tak precyzj. Poradzi
mi, ebym celowa w najwiksze skupiska ludzi, bo tam jest
rodek drogi. Towarzyszy temu
ogromny stres, ale wylatywaem
z hopy z prdkoci 140 km/h,
leciaem w powietrzu, a ludzie
zwyczajnie si rozchodzili. Kiedy spadalimy na ziemi, oni
z powrotem si schodzili. Dzi
by to nie przeszo.
trzebowaem tego zwycistwa.
Niektrzy zoliwi nazywaj
Rajd Dakar przedsionkiem do
emerytury sportowych kierowcw. Pan go jednak przeby
i walczy dalej.
Przez te 10 "dakarowych" lat
dwa razy zamaem krgosup,
kilka razy miaem poamane
ebra, dlatego lekarze coraz zapalczywiej odsyaj mnie na
emerytur. Myl jednak, e rallycross bdzie takim miejscem
ograniczonego zuywania organizmu, bo najwikszym problemem Dakaru jest to, e gdy
doznasz kontuzji pierwszego
czy drugiego dnia, musisz z ni

przetrwa dwa tygodnie.
Zatem pozwoli pan kibicom
jeszcze troch pokibicowa?
Nie maj si czym martwi,
ale te oni mnie na emerytur
tak atwo nie puszcz. Kiedy
ogaszaem koniec mojej kariery rajdowej, wszyscy nie dowierzali, a kto krzykn nawet, e
nie mam do tego prawa. Uspokoiem ich, e na Baja Poland
i tak co roku bd przyjeda.
Oczywicie, ju bez ulegania
presji wyniku, jak ma to miejsce w przypadku Rajdu Polski,
gdzie uzyskuj mniej wicej
10. lokat. Na szczcie kibice

rozumiej, e mam inne ambicje. Jeszcze niedawno przepraszaem za swj rezultat, dopki
nie usyszaem, e pki startuj
w zawodach, mog jedzi nawet tyem.
Zawsze podkrela pan wag roli
kibicw w kadym sporcie. Zdarzaj si im karygodne wpadki,
jak to miao ostatnio miejsce
w GP Singapuru w F1, gdzie doszo do wtargnicia na tor podczas wycigu.
I tak mamy lepiej ni kibice
piki nonej, ktrzy po meczach
tocz regularne bitwy z paami
Ze wzgldu na bezpieczestwo.
Przez ca karier pan je promowa take poza OS'ami w licznych kampaniach spoecznych.
Potem wynika kwestia tego
kontrowersyjnego
mandatu,
ktrego nie chcia pan przyj.
Nie obawia si pan wtedy, e
sprawa zyska rozgos szkodliwy
dla pana wizerunku?
Ja wtedy byem wicie przekonany, e nie zamaem przepisw i wci to utrzymuj. Gdybym si tego dopuci, grzecznie
znisbym kar albo prosi o pouczenie. Ta sprawa od pocztku do koca bya kuriozalna.
Policjant proponowa mi najpierw mandat za przekroczenie
prdkoci o 50 km/h w terenie

zabudowanym. Potem nagle
zmieniono zarzut. Caa sytuacja
zostaa wycignita do mediw
14 miesicy pniej, kiedy zdobyem podium w Dakarze. To
bardzo smutne, bo tak, jak pan
podkreli, przez wiele lat angaowaem si w akcje na rzecz
bezpieczestwa
drogowego,
a to zajcie nadszarpno moje
dobre imi. Ja si obawiam, e
oprcz le funkcjonujcej aparatury pomiarowej, zadziaa
niestety presja tzw. nabijania
statystyk policyjnych. Na sam
koniec zrozumielimy, e gdybymy wygrali t spraw, cae
mnstwo kierowcw, bdcych
w tej samej sytuacji, podniosyby trudny do opanowania gwar.
Tymczasem wzi pan udzia
w kolejnej akcji o nazwie "Zarycz dla ycia", w ramach ktrej
kierowcy rzucaj sobie wyzwanie intonacji dwiku silnika.
Ktry ze wszystkich obecnych
w motoryzacji pana najbardziej
krci?
Kocham dwik starej Formuy 1. Miaem kiedy okazj
dowiadczy go na ywo, nawet
z bliska, bo w pitstopie. To co
przeraajcego i piknego zarazem.
A ktry najbardziej irytuje?
Dwik silnika 1.6 turbo
nowej Formuy 1, gdzie musieli biedaki wuwuzel dokada, eby uzyska jakiekolwiek
brzmienie. To wielka poraka.
32
DODATEK
pozatorun.pl
MOTORYZACJA
Toyota Avensis
w nowej odsonie
Zbigniew Juchniewicz
oyota w znaczcy sposb

zmodyfikowaa
flagowy
model wzbogacajc go o
wiele nowych moliwoci. Zmienia si te stylistyka Avensisa,
ktry stal si jeszcze bardziej reprezentacyjny. Trudno si temu
dziwi, bo konkurencja w tym
segmencie jest wyjtkowo ostra.
Dziki nowemu stylowi nadwozia i wntrza, efektywnym
jednostkom napdowym oraz
innowacyjnej technologii, nowa
Toyota Avensis jeszcze lepiej
odpowiada na potrzeby europejskich nabywcw. Niezalenie
od wersji wyposaenia,
Avensis pozostaje pojazdem
prestiowym,
wzbudzajcym zaufanie
oraz zapewniajcym najwyszy komfort i bezpieczestwo.
Avensis jest wybierany w Europie zarwno przez nabywcw
indywidualnych, jak i
firmy.
Odpowiadajc
na potrzeby wikszego
prestiu, luksusu i elegancji oraz speniajc
oczekiwania
bardziej
sportowego wygldu, w
nowym modelu Toyota
dokonaa istotnych zmian w nastpujcych obszarach:
Jako wntrza i komfort

Jednym z celw postawionych
przed twrcami nowego Avensisa byo zagwarantowanie podrnym najwyszego poziomu
komfortu ju od wersji podstawowej. Najwaniejsz zmian w
tej dziedzinie jest zupenie nowe
wntrze. Wraenie jakoci i klasy, osignito m.in. przez odpowiedni dobr materiaw, oraz
wyciszenie kabiny wzniesiono na
wyszy poziom.
Nowa deska rozdzielcza zosta-
nowe s take tapicerki, w tym

dwukolorowe (jasnoszary lub
Terracotta") warianty z Alcantar. Na nowo wyprofilowane zostay take przednie fotele, ktre
zwikszaj komfort jazdy na dugich trasach.
We wntrzu Avensisa bdzie
ciszej ni do tej pory, za co odpowiadaj nowe elementy wyguszenia nadwozia i komory silnika
oraz przeprojektowane osony
podwozia.
Wyposaenie
Avensis jest wybierany

w Europie zarwno przez
nabywcw indywidualnych,
jak i firmy
Styl
Zarwno limuzyna, jak i nadwozie Touring Sports zostay
zaprojektowane bardziej dynamicznie ni do tej pory. Dugo
pojazdu wzrosa o 40 mm, a jego
przd zyska bardziej masywny
wygld i now interpretacj jzyka stylistycznego Toyoty Keen
Look" i Under Priority".
Dziki tym zabiegom, zarwno z przodu jak i z tyu nowy
Avensis wyglda na pojazd szerszy i mocniej osadzony na drodze.
Reflektory i tylne lampy zostay
wyposaane w pen technologi
LED, a w linii bocznej wyrniaj
si nowe wzory 17- i 18-calowych
felg aluminiowych.
a podzielona wizualnie na dwa

poziomy, w ktrych grna, szeroka cz zawiera umieszczony
przed oczami kierowcy zestaw
przyrzdw osadzonych w gbokich tubach oraz zupenie nowy
kolorowy wywietlacz o przektnej 4,2-cala. Na niszym poziomie deski rozdzielczej dominuje
8-calowy wywietlacz dotykowy,
integrujcy wszystkie funkcje
systemu multimedialnego.
Wraenie jakoci potguje
eleganckie wykoczenie wszystkich elementw, z ktrymi styka
si kierowca, w peni zharmonizowane czcionki i eleganckie,
ciemnoniebieskie podwietlenie.
Zestaw zegarw, elementy na kierownicy i konsoli centralnej czy
nawiewy otrzymay wykoczenie
satynowym chromem. Zupenie
W porwnaniu do dotychczasowego modelu wszystkie wersje

wyposaeniowe nowego Avensisa zostay wzbogacone. Toyota
stworzya take wariant odpowiadajcy na potrzeby wyrafinowanych uytkownikw, zawierajcy
wszystkie zaawansowane elementy wyposaenia i eleganckie wykoczenie wntrza z Alcantar,
przy rozsdnym poziomie cenowym.
Ju podstawowa wersja nowego Avensisa oferuje peen pakiet
bezpieczestwa Toyota Safety
Sense, tempomat z ogranicznikiem prdkoci, wiata LED do
jazdy dziennej, klimatyzacj oraz
radio z CD, USB i Bluetooth.
Na kolejnym poziomie do tych
elementw doczaj: dwukolorowe wykoczenie wntrza z Al-
cantar, 4,2-calowy wywietlacz

kolorowy umiejscowiony midzy
zegarami, automatyczne wiata drogowe, czujniki deszczu i
zmroku, system multimedialny
Toyota Touch 2 z kamer cofania i rozbudowany pakiet Toyota
Safety Sense.
W specyfikacjach skonstruowanych z myl o najbardziej
wymagajcych klientach indywidualnych i flotowych pojawi si
take elementy takie jak wiata
mijania i drogowe w technologii
Full LED. W najwyszych wersjach s one wyposaone w funkcj dynamicznego dowietlania
zakrtw.
Toyota istotnie zmodyfikowaa gam jednostek napdowych
nowego Avensisa. Pod mask
modelu pojawiaj si dwa nowe
silniki Diesla, a jednostki benzynowe zostay zmodyfikowane
pod ktem zuycia paliwa i emisji
CO2. Usprawnienia w zawieszeniu pozwoliy take podwyszy
komfort podry i poprawi prowadzenie pojazdu.
Nowy silnik 1.6 D-4D
W zgodzie ze wspczesn
tendencj zmniejszania pojemnoci jednostek napdowych i
osigania niszego zuycia paliwa, silnik 1.6 D-4D zastpuje
w Avensisie dotychczasow jednostk 2.0 D-4D. W poczeniu z
6-stopniow manualn skrzyni
biegw, jest o ponad 20 kg lejszy
od poprzednika. W porwnaniu do dotychczasowego silnika
2.0 D-4D zuycie paliwa zostao
obnione o 8%, do poziomu 4,1
l/100 km.
Nowy silnik 2.0 D-4D
Nowa jednostka 2.0 D-4D jest
rwnie oszczdna co mniejszy silnik 1.6 D-4D, przy wikszym nacisku na dynamik i osigi pojazdu. Osigajc 143 KM przy 4,000
obr./min. i 320 Nm w zakresie
1,750-2,500 obr./min., nowy diesel rwnomiernie rozwija moc i
wawo reaguje na dodanie gazu.

Przypieszenie od 0 do 100 km/h
wynosi 9,5 sek, a prdkoci maksymalna 200 km/h.
Silnik ten take wyrnia si
wysok kultur pracy oraz systemem Start&Stop. Standardowo
wsppracujc z 6-stopniow manualn skrzyni biegw, umoliwi zuycie paliwa na poziomie
zaledwie 4,5 l/100 km.
Silniki benzynowe
Wszystkie jednostki benzynowe Valvematic (1.6 / 132 KM, 1.8
/147 KM, 2.0 / 152 KM) zostay
zmodyfikowane pod ktem obnienia zuycia paliwa. Inynierowie Toyoty zwikszyli stopie
sprania, zoptymalizowali proces wtrysku paliwa oraz zastosowali nowe materiay o zmniejszonym wspczynniku tarcia.
Znaczne zmiany w automatycznych skrzyniach bezstopniowych
CVT, stosowanych z silnikami 1.8
i 2.0, pozwoliy na oszczdnoci
w zuyciu paliwa o kolejne 4 %.
Dziki temu rednie zuycie
paliwa silnika 1.6 zostao obnione z 6,5 do 6,1 l/100 km, silnika
1,8 z 6,5 do 6 l/100 km, a silnika
2,0 z 6,9 do 6,1 l/ 100 km.
Bezpieczestwo
Przyjmujc za cel zdobycie 5
gwiazdek w nowych, zaostrzonych testach zderzeniowych Euro
NCAP, Toyota wprowadzia w
nowym Avensisie pakiet Toyota
Safety Sense, bdcy standardowym wyposaeniem kadej
wersji modelu. Dziki dziaaniu radaru laserowego i kamery,
umieszczonych na przedniej szybie, systemy aktywnej ochrony
przedzderzeniowej oferuj wiele
nowych funkcji: ostrzeenie o
niebezpieczestwie
zderzenia
czoowego, autonomiczne hamowanie awaryjne, ostrzeenie
o niezamierzonej zmianie pasa
ruchu, automatyczne wiata drogowe czy odczytywanie znakw
drogowych.
DODATEK
pozatorun.pl
Przegld
przedpremierowy
33
MOTORYZACJA
Nowoci techniczne w motoryzacji napdzaj nie tylko auta,

ale rwnie marketing gotowy uy ich przeciwko portfelom
zdezorientowanej klienteli. Jakie wynalazki zasug na jej uwag?
Marcin Tokarz
eszcze niedawno sceptycy

zarzucali przemysowi samochodowemu lamazarny
rozwj w porwnaniu z komputerowym. Dzi te gazie splataj si w jedn, stale uwalniajc
pczki kolejnych rewolucji. Nieledzcym na bieco postpw
moto-rynku niechybnie gro
srogie zalegoci. W najbliszej
przyszoci umkn moe im
pojawienie si piciosuwowych
silnikw, technologii pozwalajcej na doadowanie wozu
elektrycznego w 5 minut czy
e-turbo. Kady z tych wynalazkw zapowiada spektakularne
zmiany w dziedzinie najbliszej
motomaniakom.
Wiodcy w brany Niemcy,
z centrum badawczego CAM,
podjli si ostatnio przegldu
technologii
proponowanych
przez rynek motoryzacyjny. 85
proc. zgoszonych patentw naleao do napdw alternatywnych, w tym elektrycznego. Jedn z metod odzyskiwania w nim
energii jest hamowanie. Dziki

brytyjskiej firmie Ilmor Engineering moemy liczy na nowy
i poyteczny sposb.
Do tej pory niezmiennie od
ponad wieku krloway motory
czterosuwowe. Podejmowano
prby unowoczenienia tej konstrukcji, jednak nie zmieniao
to nigdy faktu, e mielimy do
czynienia z technologicznym
dinozaurem. Dlatego Ilmor Engineerening rozpoczo prac
nad "piciosuwem". Nastpca
wzbogacaby poprzednika o kolejn faz, polegajc na rozchodzeniu si spalin do oddzielnego
cylindra cinieniowego niewielkich gabarytw, z ktrego to dopiero trafiayby one do ukadu
wydechowego. Pierwszy etap
dodatkowej fazy zapewniaby moliw do wykorzystania
energi z wyrzucanych spalin.
Innym jego atutem byoby take
oczyszczanie spalin. Opisywana
technologia przechodzi obecnie testy, a producent zapew-
nia o obiecujcych rezultatach.

Mimo to, data wprowadzenia
urzdzenia do sprzeday nie jest
jeszcze znana.
Niestety, czowiek w swej
mdroci nie stworzy jeszcze
perpetuum mobile. Elektryczny
silnik wymaga, wcale nierzadko, zewntrznego doadowania,
trwajcego przecie wieki. Izraelska firma StoreDot przychodzi jednak z odsiecz, a waciwie z technologi FlashBattery.
Zaledwie kilka miesicy temu
zaprezentowaa prototyp baterii do smartfona, adowanej do
pena w p minuty. Okazuje
si, e zasada funkcjonowania
wynalazku ma szans sprawdzi si rwnie w przypadku
aut elektrycznych. Kluczem do
jej zrozumienia s nanopunkty,
skadajce si z organicznych
peptydw. Jako jedne z najczciej wystpujcych w przyrodzie materiaw, s zdolne do
samodzielnego skadania si
w bardziej zoone produkty,
ktre stanowi podstaw wielofunkcyjnej elektrody, zapewniajcej szybkie adowanie.

Brzmi to zawile, ale najwaniejsze, e przekada si na imponujce osigi. Dostarczenie w ten
sposb energii do akumulatora,
wyposaonego w 7000 ogniw,
zajmie jedynie 5 minut i pozwoli na przejechanie okoo 480 km.
Wprowadzenia technologii na
rynek mona wypatrywa ju
w przyszym roku.
Krtko bdziemy te musieli
czeka na elektryczn turbin.
Nie potrzeba wrbity Macieja, eby przepowiedzie sukces
tego urzdzenia. Nawet konwencjonalne turbosprarki ciesz si sympati wrd producentw samochodw, a to z racji
ich zbawiennego wpywu na
osigi silnikw, mimo maej pojemnoci. Jak na razie z duchem
czasu idzie Audi i BMW. Firmy
podjy prby zastosowania
elektrycznej turbiny w swoich

samochodach, cho na razie jedynie w wersjach testowych. Na
czym jednak polega fenomen
tego e-ustrojstwa? Wersja konwencjonalna skada si z dwch
gwnych elementw - wirnika
i kompresora. Pierwszy napdza drugi pod wpywem spalin
wpadajcych z silnika. Sprarka toczy wwczas powietrze do
komory spalania, czym podnosi efektywno tego procesu,
a w konsekwencji rwnie moc
i moment obrotowy motoru.
Sekret e-turbo tkwi w pracy niezalenej od szybkoci dziaania
silnika, a to oznacza jeszcze lepsze osigi... i by moe kolejny
powd do odwiedzin elektryka.
Jak z kad nowoci, lepiej da
si wyprzedzi i unikn roli
krlika dowiadczalnego.
34
DODATEK
pozatorun.pl
MOTORYZACJA
Targi Motoryzacyjne
MOTO - TOR 2015
dniach 10-11 padziernika 2015 roku

w godzinach od 10.00
do 17.00 w Centrum Targowym
PARK w Toruniu przy ul. Szosa Bydgoska 3 odbd si IX Targi Motoryzacyjne MOTO-TOR.
Organizatorem imprezy s Targi
Toruskie Sp. z o.o.
NA STOISKACH WYSTAWCW m. in.:
Firma Z&Z Auto Zomaczuk zaprezentuje Now kod
Superb w wersji liftback i combi
oraz Now kod Fabi.
Firma Moto-Champ zaprezentuje Nowe TIVOLI koreaskiej marki Ssangyong,
zwycizc licznych wiatowych
konkursw rynku motoryzacyjnego 2015. Podczas prezentacji
bdzie moliwo odbycia jazd
testowych wszystkimi prezentowanymi modelami pojazdw.
Firma AGMA zaprezentuje
hamownie podwoziow 4x4, ktrej celem jest sprawdzenie kondycji silnika i jego charakterystyki ponadto bdzie moliwo
przeprowadzenia modyfikacji
silnikw celem usprawnienia
spalania paliwa i ich mocy.
Marka Krger&Matz zaprezentuje Nissana 370Z samochd w peni wyposaony w najwyszej jakoci sprzt car audio
dostpny w ofercie marki. Potne zestawy zaprezentowanych
gonikw i wzmacniaczy mona
odnale w toruskim salonie
LPelektronik.
Firma HURTOZBYT zaprezentuje najnowsze rozwizania

technologiczne na rynku akumulatorw
samochodowych
i motocyklowych. Specjalnie
dla wszystkich odwiedzajcych
udostpniona bdzie moliwo
skorzystania z porad w zakresie
eksploatacji akumulatora oraz
sprawdzenia jego stanu i okrelenia przewidywanej ywotnoci. Pokaz najnowoczeniejszych
akumulatorw uwietni obecno przedstawicieli producentw.
mochodwki w ramach prac

dyplomowych.
Firma Autosar Wieluski Sp.

z o. o. zaprezentuje now wersj
VW Passata o mocy 240 km oraz
kultowego Golfa. Ponadto Autoryzowany Dealer zaprezentuje rwnie bestsellerow wersj
VW Tiguana z rabatem do 19 tys
z.
Firma Auto Styl Sp. z o. o.

Autoryzowany Dealer Forda
wystawia najnowsze wersje Forda S-MAX i Forda C-MAX, s
to dwa wielokrotnie nagradzane
modele, dla ktrych kada rodzinna podr jest komfortowa
i dostarcza niezwykej radoci
z jazdy. Zapraszamy rwnie na
prezentacj samochodw z rodziny Transit.
Firma Autopol Noskiewicz

dealer KIA, zaprezentuje nowe
Sorento, nowy cee`d GT- line,
oraz odwieone modele KIA tj.
Optima, RIO, Picanto. Zapraszamy Pastwa do odwiedzenia
stoiska, bdzie moliwo odbycia jazdy prbnej wikszoci
modeli KIA.
Firma Reiski Auto zaprezentuje: najnowszy model Subaru
Levorg, ktry mia swoj europejsk premier podczas salonu samochodowego w Genewie
2015, nowy Outback z systemem
EyeSight w standardzie (Twoja
druga para oczu), Sportowy klasyk WRX STI o mocy 300KM.
Firma PBU Ubezpieczenia
przygotowaa bon paliwowy
Firma WAGAS S.A specjalizujca si innowacyjnymi rozwizaniami ubezpieczeniowymi

brany motoryzacyjnej zaprezentuje realny przykad obrazujcy moliwe uszkodzenia pojazdu po wypadku drogowym.
Jednoczenie przedstawi moliwo zapobiegania ewentualnym
stratom finansowym zwizanym
z wyej wspomnianym zdarzeniem.
wartoci 50 z, dla kadego klienta ktry zakupi ubezpieczenie

za minimum 350 z w biurach
przy ul. Szosa Lubicka 11 i Orlt
Lwowskich 9-10 (skrzyowanie
ul. Polnej i ul. Ugory). Szczegy
na www.pbu.pl.
Firma Toyota Bednarscy zaprezentuje najnowsz wersj modelu Avensis z nowym silnikiem
Diesla oraz odwieon wersj
modelu Auris teraz dostpnego
z nowym turbodoadowanym
silnikiem benzynowym oraz z
oszczdnym napdem hybrydowym. Obydwa modele Toyoty
prezentowane podczas targw
bd wyposaone w innowacyjne systemy bezpieczestwa aktywnego Toyota Safety Sense.
Mazda Bednarscy pokae

miejskiego crossovera Now
Mazd CX-3, now odson najmniejszego auta Now Mazd
2, drapien limuzyn Mazd 6
2015 oraz auto na bezdroa Mazd CX-5 2015. Absolutn gwiazd stanowiska bdzie kultowy
roadster Nowa Mazda MX-5 w
najnowszej wersji. Wszystko w
stylizacji Kodo-Dusza Ruchu i
technologii SkyActiv.
Zesp Szk Samochodowych zaprezentuje wybrane eksponaty Szkolnego Muzeum Motoryzacji.
W tym roku bd to samochd Mikrus MR300 oraz motocykle, m. in. wybrane modele
SHL i WSK wszystkie odrestaurowane przez uczniw sa-
Luxury Motors Autoryzowany Diler Jaguara i Land Rovera w Bydgoszczy zaprezentuje

m.in. najnowszy model - Jaguara
XE, ktry mia oficjaln premier w Polsce w czerwcu tego roku.
Odwiedzajcy Targi bd te
mieli okazj obejrze nowy model Discovery Sport ktrego
premiera miaa miejsce w marcu
2015 roku.
Novum Motors Sp. z o.o. zaprezentuje samochody osobowe
i dostawcze marki Peugeot. Zapraszamy do obejrzenia nowych
modeli Peugeot 208, 508 i Partner.
DODATEK
pozatorun.pl
35
Rodzinny arystokrata
Van ma to do siebie, e motomaniakowi
urywa klejnoty razem z korzeniami. A gdyby
oszuka system, i przerobi go na crossovera, zachowujc familijn funkcjonalno? To powinno
spotka je wszystkie
Marcin Tokarz
Renault nie synie zwykonawstwa aut klasy premium, ajednak
nowy Espace wwersji Initiale
Paris pokazuje, e mgby. Nie
trzeba chodzi do przedszkola, by pierwszy znim kontakt
powodowa mimowolny opad
uchwy zemisj najbardziej odpowiedniego wtakich chwilach
wykrzyknika - a. Francuski
producent dokona najbardziej
miaego rabunku whistorii.
Wchon efektowno Luwru,
Wiey Eiffla, Katedry Notre-Dame izaimplementowa j do
swojego samochodu. Jeli samo
go posiadanie jest udziaem wtej
spektakularnej kradziey, jak
zuchwaoci byaby nim podr
zpowrotem do Parya?
Abstrahujc od znaczenia
takiej wyprawy, wEspace jej fina
chciaoby si odwleka najduej
jak to moliwe. Nie zpowodu
konsekwencji, ale nirwany dostarczanej ju przez samo siedzenie
wfotelach, ktrych skrzane obicie
inspirowane byo chyba wszystkimi
odcieniami kawy. Wnich pasaer
poczuje si jak pianka, bdzie na
szczycie. Multiinstrumentalna,
pitrowa wrcz konsola rodkowa
zpocztku oniemiela, ale pniej
pochania, gdy zrozumie si, e
wanie wtakim wydaniu chciao

si j zawsze oglda ijej uywa.
Uchwyty na kubki, umieszczone
wtrudno dostpnym miejscu, maj
teraz sens. Przypadkowe rozlanie
napoju po panelu, byoby impertynencj na miar splunicia na
Mona Lis.
Po otrzniciu si ztego
zauroczenia, przychodzi czas na
eksploracj kopalni moliwoci
Espace. Wspomniany kokpit jest jej
przedsionkiem. Poprzez gustowne przyciski ipokrta, anawet
joystick, dokonujemy wyboru jednego zpiciu trybw jazdy. Dziki
amortyzatorom ozmiennej sile tumienia, inteligentnemu ukadowi
kierowniczemu oraz automatycznej
skrzyni biegw zpodwjnym
sprzgem, kady ma do zaoferowania inne wraenia zjazdy, ae
prdzej czy pniej przyjdzie nam
do gowy aktywacja trybu Sport,
warto wiedzie opewnym mankamencie wobliczu mocy, jak dysponuje testowana wersja. 200 koni
to nie przelewki. Podczas cwau po
prostej biegn rwno iwspaniale,
ale na zakrtach lubi rozbiega si
na boki, przez co przednia o auta
staje si nieco zbyt narowista. Do
automatycznej zmiany przeoenia,
dochodzi wwczas owos przed
Testowany model to Renault Espace z benzynowym silnikiem TCe 200 turbo o mocy 200 KM, w najwyszej wersji
wyposaenia Initiale Paris.
piekielnym polem obrotomierza,

ale swobodnie daje si j przyspieszy za pomoc rcznej dwigni
zmiany biegw. Przeciwnicy automatw stracili wanie jeden ze
swoich argumentw.
Zaskocze wEspace cig dalszy... Podchodzc noc, zpilocikiem za pazuch, auto powita nas
namiastk toruskiego Skywaya.
Samochd aktywuje lampy do
jazdy, rozjani kabin, aponadto
rozwietli drog do klamki drzwi
kierowcy. Wmiecie zgracj
baletnicy wpasuje si wwikszo
luk na parkingu. System Easy Park
Assist wyrczy zmanewru prostopadego, rwnolegego, ajakby
tego byo mao, rwnie po skosie.
Na trasie zkolei, Espace przejmie
kontrol nad jazd autostradow
za zasug aktywnego tempomatu,
dostosowujcego prdko do poprzedzajcego pojazdu. Krownik
od Renault jest nawet gotw sam
gwatownie hamowa, gdy zajdzie
taka potrzeba. Zpocztku nie za-
trzyma jednak serca wgardle, ale

zt technologi wszyscy powinnimy si oswaja.
Niemniej wEspace a trudno
wyobrazi sobie stresujc sytuacj.
Nad gowami pasaerw rozpociera si szklany dach wielkoci pasu
startowego lotniskowca. Wtrybie
Comfort przednie fotele oferuj
masa. Na ich zagwkach umieszczono jedyne znane ludzkoci urzdzenie, ktre skutecznie zabawia
dzieci wpodry - ekrany zodtwarzaczem wideo. Kierowca te ma
swj ekranik, dokadnie tam, gdzie
kieruje swj wzrok podczas jazdy.
Zpocztku czowiek zastanawia
si czy nie wsiad do wehikuu
czasu iznalaz si wroku 2050, ale
nie. Owe szkieko wywietla m.in.
prdko, komunikaty drogowe,
atake linie pasa ruchu, ktrych
przekroczenie spotka si zdelikatnym acz stanowczym sygnaem
dwikowym.
Takim autem chciaby podro-
wa sam Krl Soce. Przed Espace

nie miaem jeszcze do czynienia
zsamochodem, ktrym wolabym
by woony, anieli prowadzi go
samemu. Jako kinoman, rozsiadabym si na ekstremalnie wygodnej
tylnej kanapie iodda si bez reszty
seansom filmowym. Cho prawd
powiedziawszy, nawet za kierownic odczuwa si obecno elektronicznego szofera, ktremu jednak
warto zaufa. Lada moment zrobi
wszystko, oco si go poprosi.
Uni - Car Dwa
Autoryzowany Koncesjoner
Renault i Dacia
ul. Marii Skodowskiej-Curie 67a,
87-100 Toru,
tel. 56/61 10 500

www.uni-car.pl
36
DODATEK
pozatorun.pl
MOTORYZACJA
Diamentowe gody Samochodwki

Miejsce edukacji, w mniejszych lub wikszym stopniuje, definiuje czowieka na cae ycie. Moliwo
powrotu w jego progi, z perspektywy upywajcych lat, staje si dla niego bezcenna
Marcin Tokarz
chodowej.
Po czci oficjalnej uroczystoci jubileuszowych przyszed czas na przemarsz
spoecznoci samochodwki spod jej
siedziby na Stare Miasto, w akompaniamencie orkiestry. Na szczycie pochodu
znalazy si ruchome eksponaty Szkolnego Muzeum Motoryzacji, ktre pniej
wystawiono na Rynku Nowomiejskim.
Obchody zwieczya integracyjna biesiada zorganizowana w Paacu Romantycznym w Turznie. Przy suto zastawionych
W obchodach 60-lecia Zespou Szk Samochodowych w Toruniu uczestniczyo

okoo p tysica absolwentw.
minion sobot wehiku Zespou Szk Samochodowych

w Toruniu na jeden dzie cofn czas do 1955 roku i z powrotem, zatrzymujc si po drodze przy kadym
roczniku. 60-letnia historia placwki zatoczya koo, a to okazja do uroczystego
witowania. Obchody tak zaszczytnej
rocznicy zgromadziy blisko p tysica
absolwentw, z ktrych liczni zawdziczaj dzi sw profesj uczszczaniu do jednego z popularniejszych technikw grodu
Kopernika. Ich wspomnieniom nie byo
koca, wdziczno za organizacj spotkania rwnie dawaa si sysze na kadym kroku, a w pewnym sensie opucia
nawet mury szkoy. Wan rol w integracji zebranych odegra Paac Romantyczny
w Turznie.
Obchody diamentowej rocznicy rozpocza uroczysta msza wita w kociele
O. O. Redemptorystw nieopodal Zespou Szk Samochodowych, gdzie odbya
si cz oficjalna wydarzenia, podsumowujca dziaalnoci placwki. Prezydent
Torunia w ciepych sowach wyrazi si na
temat reprezentowanego przez ni poziomu.
- Zesp Szk Samochodowych to
jedna z najlepszych szk technicznych
Torunia i regionu z poziomem 95 proc.
zdawalnoci egzaminw zawodowych
i udziaem uczniw w licznych i prestiowych turniejach motoryzacyjnych - wylicza Micha Zaleski.
Fot. UKASZ
PIECYK
Przed now dyrektor szkoy, Marzann Podpor, stoi

zatem wyzwanie utrzymania, jak nie poprawienia tych wynikw. Swoje stanowisko obja 1 wrzenia biecego roku, jako
pierwsza kobieta w 60-letniej historii placwki.
- Jestemy i bdziemy nowoczesn
szko zawodow ksztacc w uczniach
takie kompetencje, ktre pozwol im odnale si w tak dynamicznie rozwijajcej
si rzeczywistoci XXI wieku - przekonywaa Marzanna Podpora, dyrektor ZSS
W Toruniu.
Wraz z 60. rocznic zarzd szkoy rozpocz now tradycj przyznawania zotych gwiazd osobistociom, ktre w szczeglny sposb przysuyy si do rozwoju
placwki. 26 wrzenia uhonorowano tak
trzy osoby - Jzefa kiewicza, pierwszego kapelmistrza szkolnej orkiestry dtej,
Andrzeja Ralskiego, najduej panujcego dyrektora w historii szkoy, oraz
Rafaa Predenkiewicza, absolwenta z 1984
roku i wieloletniego sponsora Samochodwki.
- Dzi na wielu przykadach, take
moim, mona powiedzie, e z wiedzy
zdobytej w Szkole Samochodowej rozwinlimy si w wielu dziedzinach - mwi
Rafa Predenkiewicz, waciciel Arpol
Motor Company. - Moja firma zajmuje si
na przykad dziaalnoci szeroko motoryzacyjn, daje prac ponad 250 osobom,
czsto take absolwentom Szkoy Samo-
stoach zgromadzio si 300 absolwentw.

W tych okolicznociach odnawiali stare
znajomoci, zawierali nowe i wspominali
przeszo z czasw uczszczania do Samochodwki.
- Po czterdziestu latach mam t przyjemno spotka si z kolegami ze szkoy,
z ktrymi tworzyem pierwsz orkiestr
dt - przyznaje Krzysztof Komiski,
absolwent Samochodwki. - Trudno nie
mwi o tym z przejciem.
SPORT
pozatorun.pl
Pikarz wszechstronny
37
O mocno napitym trybie ycia, karierze pikarza, wsppracy z Klaudiuszem Hirschem i moliwoci
reprezentowania Polski - z pikarzem FC Toru Krzysztofem Elsnerem, rozmawia Karol ebrowski
Jeste bardzo zapracowanym
czowiekiem. W pewnym momencie swojej kariery grae w
Promieniu Kowalewo Pomorskie,
reprezentowae Unikat Osiek,
zdobye mistrzostwo Polski na
orliku z Dynamikiem Toru, a
take pracowae jako barman w
Szwejku.
Rzeczywicie, to by bardzo
pracowity okres mojego ycia.
Trzy treningi w tygodniu w Promieniu, potem czsto na hal,
mecze w weekendy i do tego praca w barze, ktra przewanie zajmowaa mi noce, a jak wiadomo,
aby dobrze funkcjonowa czowiek musi si wysypia.
Z powodu natoku tego wszystkiego zrezygnowae z piki nonej na duym boisku?
Tak, ale z innych powodw.
Wiadomo, e pika nona na duym boisku przyciga najwicej
kibicw i jest najbardziej popularnym sportem wiata. Ja jednak
mam ju 24 lata. Jedni powiedzieliby, e dopiero, ale ja powiem,
e a. Po grze w Promieniu
otrzymywaem oferty, ale nie byy
one a tak konkretne. Nie chciaem gry za p darmo, musz
zarabia na ycie.
Wtedy pojawia si propozycja z
FC Toru.
Rozmowy zaczy si tu po
spotkaniu pomidzy FC Toru
a Unikatem Osiek. Co prawda
nie marze kadego sportowca.

Chciaem pokaza si z jak najlepszej strony. Wiele osb, ktre
nas ogldao chwalio nasz gr,
ale ja nie jestem do koca zadowolony z tego, e odpadlimy ju
w wierfinale. Nie chwalc si,
myl e mielimy potencja, aby
doj do samego finau, niestety
rzuty karne to loteria i to Bonia
awansowaa dalej.
Wyglda jednak na to, e to nie
Twoja ostatnia gra w biao-czerwonych barwach.
Tak, otrzymaem wanie powoanie na zgrupowanie kadry
reprezentacji Polski w futsalu.
Bardzo si ciesz z tego, e moja
praca jest doceniana i po raz kolejny bd chcia si pokaza z jak
najlepszej strony.
Czy po tych powoaniach, gdyby
pojawia si dobra oferta, byby
w stanie rzuci to dla piki nonej
na duym boisku?
torunianie wygrali to spotkanie,

ale mi udao si zaliczy dobry
wystp. Z opowieci kolegw z
obecnego zespou syszaem, e
po tym spotkaniu trener Hirsch
pyta, czemu kto taki jak ja nie
gra w ich zespole. Dzie pniej
otrzymaem pierwszy telefon.
Fajnie jest teraz wsppracowa z

takim specjalist, jak nasz szkoleniowiec, bo cigle mog si uczy
czego nowego.
Chyba dobrze dogadujecie si
z trenerem Klaudiuszem Hirschem. Ostatnio bye jednym z
powoanych przez niego reprezentantw Polski, na turniej miniEuro w Chorwacji (odmiana

piki nonej na boisku o wymiarach orlika przyp. red.)
To byo niesamowite przeycie
i ogromny zaszczyt dla mnie. Gra
z orzekiem na piersi to spenie-
Ciko w tej chwili to okreli.

Od zawsze marzyem o karierze
pikarza, ale wszystko potoczyo si w troch innym kierunku.
Musiabym si powanie zastanowi. Aktualnie jednak moim
priorytetem jest jak najlepsza gra
dla FC Toru. Chciabym powalczy o medale mistrzostw Polski z
t druyn.
38
SPORT
pozatorun.pl
Wielka Gala
Disco Polo
Po raz pierwszy Toru bdzie goci 8 najwikszych polskich
gwiazd tego gatunku. Pewne jest, e publiczno nie ustoi
w miejscu i bdzie szalaa, syszc wielkie hity
Maciej Pagaa
ilionowe odtworzenia
utworw w Internecie,
nieodczny
element
kadego wesela i sylwestrowych
nocy. To moliwe tylko w przypadku muzyki disco polo. A sucha si jej dla umiechu na twarzy, taca i doadowania yciowej
energii. Ruda taczy jak szalona
czy ja uwielbiam j, ona tu jest
i taczy dla mnie nie ma chyba
nikogo, kto nie syszaby tych hitw chocia raz.
- Wielka Gala Disco Polo, jedyna w Polsce, po raz pierwszy
odbdzie si w Toruniu i takiego
koncertu miasto jeszcze nie widziao mwi Mariola Jankowiak
z Agencji Artystycznej TAMADA. 12 grudnia, o godzinie 18,
w Arenie Toru przy ul. Bema
zaprezentuj si najwiksze i najbardziej znane gwiazdy muzyki
disco polo. W cigu czterech godzin wietnej zabawy na jednej
scenie wystpi osiem najlepszych
polskich zespow Weekend,
After Party, Czadoman, MIG,
Long&Junior, Andre, Pikni
i Modzi oraz One Moment.
Pewne jest, e muzycy zapiewaj swoje najwiksze hity,
a aden fan nie wrci do domu

niezadowolony. Bdzie przebojowo, rytmicznie i kolorowo.
Wykonawcy z pewnoci okrasz swoje wystpy oryginaln gr
wiate i choreografi sceniczn.
Dodatkowo, kady kto tylko bdzie mia takie yczenie, doczy
si do piewajcych muzykw.
- Jeli mam ochot na relaks,
sucham jazzu i muzyki klasycznej, a wieczorami najczciej towarzysz mi rockowe i bluesowe
ballady mwi Dominika Klonowska, ktra bez muzyki nie
wyobraa sobie ycia. Wszystko
zaley od tego, jakich emocji szukam. Czasem wcz wic w odtwarzaczu reggae, a czasem disco
polo. Denerwuje mnie to, gdy
kto kategoryzuje gatunki muzyczne, bo kady z nich spenia
inne funkcje. Znam dobre rockowe kawaki i znam te kiepskie,
tak samo jest z innymi nurtami.
Przy disco polo najczciej si
umiecham.
Chocia wiele osb ma do tego
gatunku ambiwalentny stosunek,
to kady zna teksty najwikszych
polskich hitw i bawi si przy
nich doskonale. Moe grudniowy
wieczr to doskonaa okazja do

tego, by do tego nurtu muzycznego przekonali si take ci, ktrzy
nie s mu przychylni?
- Zapowiada si wietna zabawa dla fanw disco polo z caej
Polski dodaje Mariola Jankowiak. Wielu z nich deklaruje
nam swj przyjazd ju teraz. Tego
koncertu po prostu nie mona
przegapi! Bilety na to wydarzenie mona naby w sklepie
z pamitkami Ratusz, w biurze
podry na dworcu PKS przy ul.
Dbrowskiego, w ksigarni przy
ul. Mae Garbary oraz zarezerwowa telefonicznie u organizatora
- Agencji Artystycznej TAMADA - tel.501-754-011. Wszystkie
szczegy, wraz repertuarem pozostaych imprez estradowych na
rok 2015/2016, znale mona na
stronie internetowej www.tamada.info.pl.
Przedwiteczny czas to dobry
okres, by rozluni si, dobrze zabawi i przetaczy jeszcze jedn
noc, zanim caa Polska ruszy na
parkiety w Sylwestra. To rwnie
idealny moment na to, by z innymi podzieli si wiar i nadziej.
Z tym zgadzaj si take organi-
Wieci z Baja
SPOTKANIA dobiegaj koca
a nami siedem dni festiwalu. ,,Spotkania rozpoczy si XII Przegldem Teatrw Osb Niepenosprawnych INNYM OKIEM. A na popoudniowe
warsztaty zaprosia nas m.in. Maria Budzyska z Lublina, ktra opowiadaa o swojej autorskiej teratroterapii.
W sobot, po uroczystym otwarciu festiwalu, na lalkarskiej scenie goci teatr z
Ukrainy. Spektaklem Koo Fortuny polscy
ssiedzi udowodnili, e los naley bra w
swoje rce. lski Teatr Lalki i Aktora Ateneum zainspirowa si legend o szczuroapie (znan z bani braci Grimm), a take
malarstwem Velasqueza.
W nastpnych dniach moglimy obejrze Zdrojowy Teatr Animacji, ktry przedstawi histori przyjani chopca z wampirkiem. Zeszoroczni zwycizcy Compagnia
TPO z Wpch zabrali nas do magicznego
wiata, w ktrym rodzi si motyl. Studenci PWST z Krakowa postanowili pochyli
si nad klasyczn opowieci o Calineczce, a Teatr Lalek z Biaegostoku wykorzysta scenariusz Janiepanienki Niny Sadur.
W Gdzie jest Lailonia? zetknlimy si z
opowieciami Leszka Koakowskiego. Natomiast w ANY-BODY spektaklu z nurtu
teatru plastycznego zobaczylimy projekt
powstay w oparciu o prac laboratoryjn.
Podlaskie Towarzystwo Taca w tanecznym
przedstawieniu pt. Uroda ycia ukazao karier Nory Ney. Gocie z Holandii i Sowacji zabrali nas w podr do powieci Lewisa
Carrolla (Alicja w Krainie Czarw) i Michaia Buhakowa (Mistrz i Magorzata).
A ju dzi bdziemy mogli dowiadczy
siy muzyki w Czarodziejskim flecie Wrocawskiego Teatru Lalek. Natomiast Teatr
Maska z Rzeszowa wystawi Biae maestwo sztuk napitnowan przez prymasa
Wyszyskiego, i cho obecnie nie tak atwo
nas zaszokowa, to po raz pierwszy bdziemy mogli spojrze inaczej na dramat Rewicza. W kawiarni teatralnej o godzinnie
13:00 odbdzie si czytanie dramatu Nina i
Paul w wykonaniu aktorw Centrum Sztuki Dziecka z Poznania.
10 padziernika (sobota) rosyjski teatr
inynieryjny AKHE za pomoc rnorodnoci form i instalacji opowie histori ,,nieistniejcego bohatera wspczesnoci w
przedstawieniu Gobo. Cyfrowy Sownik. A
Teatr Animacji z Poznania postara si odpowiedzie m.in. na pytanie o o czym myli g? w A niech to g kopnie! Spektakl
wyreyserowaa autorka dramatu Marta
Guniowska. O godzinie 15:00 nastpi uroczyste zakoczenie festiwalu i werdykt jury,
a tu przed nim zapraszamy na kabaretowy
wystp Jakby Kabaretu. Nie moe Pastwa zabrakn!
zatorzy imprezy.
- Agencja Artystyczna TAMADA
postanowia przyczy si do akcji pomocy Darcy'emu Wardowi, dlatego serdecznie
zapraszamy rwnie
wszystkich mionikw ula do przyjcia
na ten koncert dodaje
Mariola Jankowiak. 5 procent
kwoty ze sprzedanych biletw
przekaemy na leczenie i rehabilitacj ulowca. Zawsze, gdy
mam okazj, pomagam innym,
dlatego teraz rwnie chtnie to
zrobi.
Koncert disco polo to
wietna propozycja. Mona przyj na to wydarzenie ze znajomymi i rodzin,
potaczy i naadowa akumulatory pozytywn energi,
a przy okazji dooy swoj cegiek do tego, by Darcy odzyska
zdrowie. Zapowiadany koncert
to idealna propozycja dla kadego!
KULTURA
pozatorun.pl
Wojewdztwo
w trjwymiarze
39
Marek Czarnecki, wiatowej klasy panoramista, w ramach pracy nad wystaw

wykona 40 tys. zdj skadowych i przejecha samochodem 15 tys. kilometrw.
Wszystko po to, by znale odpowiednie
kadry, miejsca i obiekty
ieliczni fotografowie na
wiecie prezentuj obrazy wykonane w unikalnej technice panoram stereoskopowych 3D. Toru ma zatem
szczcie. W siedzibie fundacji
Tumult jeszcze do 5 padziernika w godzinach 12-20 mona
podziwia panoramy autorstwa
Marka Czarneckiego. Wystawa
Przestrzenie Kujawsko-Pomorskie 3D to projekt wyjtkowy
i wietna promocja wojewdztwa. Na zdjciach moemy zobaczy niezwyky fotograficzny
zapis obszarw bdcych ikon
Kujaw i Pomorza.
Wystawa po raz pierwszy
zostaa pokazana podczas tegorocznego wita Wojewdztwa
w Galerii Miejskiej w Bydgoszczy. Prezentowaa rwnie region podczas wystawy EXPO
2015 w Mediolanie, a od 28
wrzenia oglda mona j
w Toruniu.
- Trudno wykonania panoram stereoskopowych 3D
polega m.in. na tym, e skadaj
si z olbrzymiej iloci zdj skadowych mwi na pocztku
swojej przemowy z okazji otwarcia wystawy Marek Czarnecki.
W ramach projektu wykonalimy 250 panoram, dokonalimy
selekcji i wybralimy 52 zdjcia.
Zostan zaprezentowane w albumie, ktry ju niedugo trafi
do drukarni. Panoramy 3D s
bardzo podstpne i kapryne...
Razem z moj muz, czyli kochan on, wykonalimy w yciu ok. 15 tys. panoram w rnych czciach Polski i wiata.
Efekt koloru, obiektw, ktre si
fotografuje, warunkw atmosfe-
Wystaw mona obejrze w siedzibie Fundacji Tumult na Rynku Nowomiejskim.
rycznych, kta czy punktu widzenia jest czytelny. Natomiast,

jeli przedstawiam co w trzecim wymiarze i kto przychodzi
na wystaw, zakada okulary
i oglda, musi zwrci uwag na
wieloplanowo. W ten wanie
sposb musielimy myle te
o panoramach i fotografowanych obiektach.
W odpowiednim obejrzeniu
wystawy pomagaj specjalne
okulary.
- W Bydgoszczy pewien mionik fotografii, gdy przechodzi obok armaty pokazanej na
jednych ze zdj przychyli si,
eby nie zahaczy o ni gow

mwi Marek Czarnecki. Co
mogo sprawi mi wiksz przyjemno, skoro efekt 3D zadziaa w taki sposb? Tylko takich reakcji mog sobie yczy,
a mionik otrzyma oczywicie
oklaski za wyjtkowe podejcie
do fotografii. Z pewnoci nie
udaoby si to, gdyby nie pomoc
mojej ony, ktra dzielnie wspieraa mnie podczas pracy nad
wystaw.
Warto byo czeka na odpowiedni moment, by efekt pracy
wyglda wanie tak.
- Czekalimy na ten projekt
Fot. UKASZ
PIECYK
kilka lat mwi Marek Czarnecki. - Przedstawiciele Urzdu

Marszakowskiego chcieli by
pewni, e nie jest to popularne.
W ubiegym roku marszaek
wrczy mi statuetk za zasugi
dla wojewdztwa i powiedzia:
panie Marku, startujemy. Bya
to dla mnie dua rado, bo tego
projektu nie bybym w stanie
wykona jedynie wasnymi siami. W marcu tego roku dostaem telefon i zielone wiato do
pracy. Nakad pracy w stosunku
do tradycyjnej fotografii panoramicznej by dziesiciokrotnie
wikszy, ale opacao si.
Zosta bohaterem ksiki

Podaruj swojemu dziecku spersonalizowan bajk
o zrobi, aby czytanie ksiek stao si przyjemne, a

dziecko czsto chwytao
za bajk? Wydawnictwo Niebieski So oferuje unikatowe egzemplarze powieci, w ktrych
Amelka czy Krzy staj si ich
gwnymi bohaterami. Spersonalizowana ksika zachwyci kadego malucha.
Amelka marzy o byciu ksiniczk. Krzy wolaby by dzielnym rycerzem lub odkrywc.
Dzi ich marzenia moesz speni. Toruska filia wydawnictwa
Niebieski So znalaza sposb
na realizacj tych pragnie. W
prosty sposb, poprzez jedn z
szeciu ksiek, przenosi dziecko
do wiata bani.
- Tworzc spersonalizowan bajk staramy si, aby kade
dziecko, czytajc j, czuo si
wyjtkowe - mwi Ilona, wacicielka filii wydawniczej. - Kada
ksika posiada indywidualn
dedykacj oraz zdjcie dziecka
lub grupy jego przyjaci.
Bohaterem bajki sta si moe
kade dziecko, towarzyszy mu
moe rodzestwo lub przyjaciele. Ksika jest spersonalizowana
pod wzgldem imion oraz nazwisk, a take miejsc zamieszkania pociech.
- Do wyboru mamy sze uniwersalnych tytuw - zaznacza
kobieta. - S to opowiadania o
kotce przygarnitej przez dzieci, wycieczce do zoo, o piknej
Micha Ciechowski
ksiniczce i dzielnym rycerzu, o

baniowej krainie snw, opowieci o Panu Jezusie, a take z nutk
tajemnicy - o jednookim stworze.
W kadej z tych przygd
dziecko odgrywa moe gwn
rol. Spersonalizowana ksika
jest idealnym prezentem na komuni wit, urodziny, dzie
dziecka czy z okazji wit Boego
Narodzenia.
- Wysokiej jakoci albumowe
wydanie dostpne jest w sztywnej
oprawie, w formacie A4 - opisuje
pani Ilona. - Due literki pozwalaj dziecku na samodzielne czytanie, tym samym przenosi malucha w wiat fantazji i pobudza
mylenie.
Ju wkrtce w ofercie wydaw-
nictwa dostpne bd take spersonalizowane ksiki w jzyku

angielskim, dziki ktrym dzieci w prosty i przystpny sposb
bd mogy stawia pierwsze kroki w nauce jzyka obcego.
- Oprcz ksiek w ofercie wydawnictwa znajduje si take gra
"Plczemy z krecikiem" - podsumowuje wacicielka toruskiej
filii. - Jest ona wietn pomoc

dydaktyczn, ktra rozwija podstawowe wiadomoci o otaczajcym wiecie. Udoskonala take
ona sprawno manualn. Podczas gry, dziecko musi przeciga
sznurek przez mae nacicia w
karcie do gry.
Aby zamwi spersonalizowan ksik, wystarczy przesa
na adres wydawnictwa imi i
nazwisko dziecka, imi przyjaciela, nazw rodzinnego miasta,
a take dedykacj, ktra widnie
bdzie na pierwszej stronie bajki.
Zamwienia naley skada poprzez oficjaln stron internetow www.niebieskislon.net.pl. Za
jej pomoc mona rwnie naby
gr "Plczemy z krecikiem".
Wydawnictwo realizuje zamwienia w cigu 2-4 dni roboczych, wraz z dostaw do miejsca
zamieszkania lub szkoy. Przy
wikszym zapotrzebowaniu dla
szk lub przedszkoli wydawnictwo Niebieski So oferuje atrakcyjne promocje.
Ksiki i gry to nie tylko
wietna zabawa, ale take nauka.
Wydawnictwo, dziki swoim produktom, motywuje dzieci do czytania i podnosi poczucie ich wasnej wartoci. Unikatowy przekaz
sprawia, e maluch zaczyna sam
siga po ksiki, a czytanie staje
si niesamowit przygod, ktr
bdzie chcia przeywa kadego
dnia.

Poza Toruń NR 79

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Poza Toruń NR 79

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NR 79 | 9 PADZIERNIKA 2015 | ISSN 2084-9117 | NAKAD 40.000 EGZ.

Uczy si cae ycie

czniowie i nauczyciele dziki Regionalnemu

BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO

Studenci zainagurowali Uniwersytet Trzeciego Wieku 18

Po raz 19. pobiegn w Biegu

Radni gminy obradowali w terenie

napicia, samolot zawadza o pie

nie te sowa zostan po pierwsze

pki zaczynaj si u nas nerwowo zachowywa, a przez to robi

gono powiedzie o kilku kwestiach. Po drugiej stronie stou

Zotoria, ul. 8 marca 28

si Polakom do upraw (zdecydowanie mniej ni ich odpowiednikom na Zachodzie) i w

Wisa nad Loar

onad 3200 kilometrw pokonali w cztery miesice.

pewnia Jarosaw Kaua, zwany w wodniackim rodowisku

Francji pooy podwaliny ponownego rozkwitu eglowania

Burza jak kobieta

Dwadziecia osb kadego lata poszukuje najpikniejszych

dradliwa i niebezpieczna. Mona

Podczas burzy nie powinnimy pali w piecu.

owczyni burz nad powiatem

obserwacje najczciej jed na

na zrobi naprawd wyjtkowe

przez karoseri, nie ma kontaktu

Swaty, zmwiny, zrkowiny...

radycyjne wesele dobrzyskie to wyjtkowo

przyszed czas na weselisko.

rodzicw, na ktrym omawiano posagi - wszyscy ju zobaczyli. Nie da si ukry, trunki

przypiewek. Z tych najbardziej

my pokaza, e uniwersytet to nie tylko instytucja ksztacca studentw, ale

Pienidze z Unii byy dla wielu

m.in. w sektorze drobiarskim i

Jestemy w europejskiej czowce,

Na rozwj polskiej wsi z PROW

gospodarstwa, zastosowano najnowoczeniejsze

W jaki sposb Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wspiera przedsibiorczo

kim czasie nie zrobiono w Polsce

Biblioteka - to brzmi dumnie

Staramy si pojawia tam, gdzie tylko wystpuje zagroenie dla

m.in. Mirosaw Graczyk, starosta

Biblioteki Jagielloskiej czy prof.

rwnie samorzdowcw, ktrzy

- Bardzo niky jest odsetek realnie uzasadnionych zmian tego

Kultura napdem gospodarki

Jest Pani jedn z najwaniejszych

cja, zdrowie, edukacja i kultura.

To wanie u nas chcieli nakrci

zarzdowe, to moglibymy stworzy wzorzec mecenatu kultury.

olska przekroczya limit

- Mam dwadziecia krw i

jednak uczciwie powiedzie, e

nion sprzeda na poziomie

Od pocztku mwiem, e bogaty nie da

utrzyma gospodarstwo na powierzchni. Kazali si ratowa

ktrej nie wiem albo o ciekawej

Po co budowa specjalne inkubatory za miliony zotych, jeli mamy ju

ach prbujemy przystosowa

dzielony jest u nas w wyjtkowy

mi, nadal mieszka w gospodarstwie, ale s tam obiekty, ktre

Kierunek: gocinny fort

W rajdzie wzio udzia kilkadziesit osb. W forcie na rowerzystw czekaa grochwka.

rawie wszyscy uczestnicy rajdu t tras pokonali