Typy, rodzaje i charakterystyki

mikrofonw
ik f

Opracowanie: Andrzej Sitek,

Sitek pod kier.
kier prof.
prof B.
B Kostek

Plan prezentacji

Wprowadzenie
Klasyfikacja mikrofonw
Charakterystyki mikrofonw
Parametry mikrofonw
Przykady mikrofonw

Wprowadzenie
Mikrofon przetwornik elektroakustyczny
zamieniajcy energi fali dwikowej na
g elektryczn
y
energi
Ta konwersja energii moe przebiega w
rn sposb (std rne ttypy
rny
p mikrofon
mikrofonw))
Mikrofon jjest przewanie
p
ppierwszym
y
elementem toru fonicznego

Klasyfikacja mikrofonw
Ze wzgldu na sposb przetwarzania drga
membrany na sygna elektryczny
Ze wzgldu na charakter oddziaywania
pola dwikowego na membran
Ze wzgldu na zastosowanie

Klasyfikacja
y
j ze wzgldu
g na sposb
p
przetwarzania drga membrany
Mikrofon wglowy
Mikrofon
Mik f piezoelektryczny
i
l k
Mikrofon dynamiczny
y
y
cewkowy / wstgowy

Mikrofon
Mik f pojemnociowy
j
i
elektretowy / wielkomembranowe /
maomembranowe / powierzchniowy (PZM)

Mikrofony
y eksperymentalne
p y
optyczne / cyfrowe

Mikrofon wglowy (stykowy)

Wynaleziony
W l i
w 1878 r. (D
(David
id H
Hughes)
h )
Zasada dziaania:
zmiana rezystancji proszku wglowego ciskanego
pprzez membran,
, drgajc
g j pod
p wpywem
py
zmiennego cinienia padajcej fali akustycznej

Budowa:
1 membrana
2 proszek wglowy
3 elektroda staa

Mikrofon piezoelektryczny
Zasada dziaania:
wykorzystywane s waciwoci piezoelektryczne
niektrych
y materiaw tj.
j wytwarzanie
y
napicia
p
pod wpywem odksztacania mechanicznego
((konwersja
j drga
g na napicie)
p )

Cechy:
wraliwo
li na czynniki
iki atmosferyczne
f
dua impedancja o char. pojemnociowym

Zastosowanie:
gwnie jako przetworniki w instrumentach
akustycznych

Mikrofon dynamiczny
Wynaleziony przez W. C. Wenete'a i A. C.
Thurasa z firmy Bell Labs
Patent z 1931 roku
Oglna zasada dziaania:
zjawisko indukcji elektromagnetycznej
do membranyy mikrofonu przymocowana
p y
jest
j
cewka umieszczona midzy biegunami
magnesu
g
staego;
g ; drgania
g
membranyy powoduj
p
j
ruch cewki w polu magnet., co indukuje prd

Podzia na mikrofon cewkowy i wstgowy

Mikrofon dynamiczny cewkowy

Magnes stay jest elementem nieruchomym
Cewka przymocowana jest do ruchomej
membrany (przewanie plastikowej)
Taka konstrukcja jest bardziej efektywna

Mikrofon dynamiczny
y
y cewkowy
y
Waciwoci:
ksztatowana
ksztatowana odpowied czstotliwociowa,
czstotliwociowa
rezystancja w granicach kilkuset

Zalety:
Z l
odporna konstrukcja, niska cena, dobra
kierunkowo, brak dodatkowego zasilania

Wady:
y
mao efektywne przenoszenie wysokich
czstotliwoci,

, niska skuteczno

Przykadowe zastosowanie:
nagonienie instrumenty perkusyjne,
nagonienie,
perkusyjne wokal

Mikrofon dynamiczny
y
y cewkowy
y
Shure SM57:

AKG D112

Mikrofon dynamiczny wstgowy

Cienka, aluminiowa wstka osadzona jest
midzy nadbiegunnikami magnesu
Jedna strona wstgi jest wyeksponowana na
dziaanie fal akustycznych
Wstga jest
j pofadowana
f d
na caej
j dugoci
d
i
Podczenia s doprowadzone na grze i
dole wstgi
W konstrukcji
k t k ji konieczne
k i
jjest uycie
y transformatora

Mikrofon dynamiczny
y
y wstgowy
g y
Waciwoci:
poprawiona charakterystyka czstotliwociowa w
stosunku do mikrofonw cewkowych

Zalety:
Z l
lepsze przenoszenie wyszych czstotliwoci i
transientw, naturalne ciepe brzmienie

Wady:
y
wysoka cena, dua podatno na uszkodzenia,
konieczno wzmacniania sygnau
yg
(szumy)
(
y)

Przykadowe zastosowanie:
gwnie technika studyjna (nagrania foniczne)

Mikrofon dynamiczny
y
y wstgowy
g y
Royer
R 122
R-122

Oktava ML-53

Mikrofon pojemnociowy
Wynaleziony
y
y w Bell Labs w 1916 roku
przez E. C. Wente
Konstrukcja skada si z dwch elektrod
Jedna z nich jest nieruchoma, natomiast
druga peni rol membrany i wystawiona
jest na dziaanie fal akustycznych
Ruch membrany powoduje powstanie
skadowej
k d
j zmiennej
i
j w napiciu
i i staym
t
kondensatora, odzwierciedla czstotliwo
fali akustycznej padajcej na mikrofon

Mikrofon pojemnociowy
Aby
y taka konstrukcja
j moga
g dziaa,,
niezbdne jest napicie na kondensatorze
Przewanie jest to napicie stae o wartoci
48 V (tzw. phantom)
Dostarcza si je z baterii bd kablem
mikrofonowym

Mikrofon pojemnociowy
Zalety:
y
znacznie lepsza skuteczno ni mikrofony
dynamiczne,
y
, lepsze
p
pprzenoszenie transjentw
j
i
subtelnych dwikw, paska charakterystyka
pprzenoszenia w caym
y ppamie akustycznym
y y

Wady:
wysza cena ni dynamiczne,
dynamiczne atwo przesterowa
ze wzgldu na czuo, konieczno uycia
zewntrznego zasilania

Zastosowanie:
gwnie w studiu oraz w nagraniach na ywo

Mikrofon pojemnociowy
Mikrofony
y do zastosowa studyjnych
yj y
dzielimy na wielko- i maomembranowe
Wielkomembranowe:
wiksza czuo mikrofonu, ale mniejsza tolerancja na
dwiki o wysokim poziomie SPL
SPL, koloryzacja
dwiku pochodzcego spoza osi membrany,
wystpowanie efektu zblieniowego

Maomembranowe:
mniejsza
i j
czuo
mikrofonu,
ik f
dokadniejsze
d k d i j
przetwarzanie pasma akustycznego (bez koloryzacji)

Mikrofon pojemnociowy
Neumann U87 (wielkomembranowy)
(
y)

Mikrofon pojemnociowy
RODE NT5 (maomembranowy)
(
y)

Mikrofon pojemnociowy
k
konstrukcja
k j lampowa
l
Skada si z kapsuy pojemnociowej oraz
przedwzmacniacza lampowego
Uycie lampy zmienia charakter tonalny
mikrofonu
Zalety:
podobnie, jak w przypadku mikrofonw
podobnie
pojemnociowych, ciepe lampowe brzmienie

Wady:
wyszy koszt, atwo uszkodzenia, wysoki
poziom szumw wasnych, konieczno zasilania

Mikrofon elektretowy
Odmiana mikrofonu pojemnociowego
Konstrukcja bez przetwornicy bdcej rdem
p ppolaryzujcego
y j g
napicia
Membrana mikrofonu wykonana jest z folii
elektretowej zapewniajcej t polaryzacj
Moliwa jest miniaturyzacja konstrukcji
Zastosowanie:
naganianie prelekcji (mikrofony krawatowe),
krawatowe)
mikrofony przypinki do naganiania/
nagrywania
i gitary
it
akustycznej,
k t
j skrzypiec,
k
i telefonia
t l f i
komrkowa

Mikrofon elektretowy
Inna konstrukcja:
j ang.
g back-electret
Warstwa elektretowa znajduje si nie na
membranie ale na nieruchomym podou
membranie,
Taka konstrukcja jest zbliona do
mikrofonu pojemnociowego
Wiele profesjonalnych mikrofonw uywa
takiej konstrukcji (jak np. firmy B&K)
Wady:
jeden typ charakterystyki kierunkowej kadej
kapsuy, adunek kapsuy zanika z czasem

Mikrofon powierzchniowy
PZM ((ang.
g Pressure Zone Microphone)
p
)
znak towarowy firmy Crown International
Rejestruje wycznie dwik bezporedni
eliminacja efektu filtracji grzebieniowej i
koloryzacji dwiku przez odbicia
Przewanie uywane do naganiania
konferencji lub w teatrach
Waciwoci:
W i i
silny poziom wyjciowy, gadka
charakterystyka czstotliwociowa

Mikrofon optyczny
Przykadowe
y
rozwizanie

firmyy Sennheiser
Fala akustyczna przetwarzana jest na sygna
optyczny zamiast elektrycznego
Technologia nie jest jeszcze obecnie
wykorzystywana w studiach nagra
Zalety:
mae wymiary, niewraliwo na zakcenia
elektromagnetyczne bezstratna transmisja
elektromagnetyczne,

Wady:
mniejszy SNR ni typowe mikrofony

Mikrofon cyfrowy
Mikrofon jjest z zasadyy urzdzeniem

analogowym
g y
Zasada dziaania: sygna akustyczny na wejciu
sygna cyfrowy na wyjciu
Integracja przedwzmacniacza i konwertera A/C
oraz umieszczenie ich blisko przetwornika
akustycznego
Dodatkowo mona integrowa dodatkowe ukady
przetwarzajce
t
j
sygna (efekty)
( f kt )
Zastpienie
p
tranzystorw
y
JFET w ukadach
przedwzmacniaczy ukadami CMOS

Mikrofon cyfrowy
Zalety w stosunku do mikrofonu analogowego:
Zwikszenie zakresu dynamiki
Poprawa liniowoci
li i
i ukadu
k d
Obnienie poziomu szumu
Zmniejszenie poboru mocy
Zmniejszenie wraliwoci takiego mikrofonu na
sygnay zakcajce:
RFI (Radio Frequency Interference)
EMI (Electromagnetic Interference)

Mikrofon cyfrowy - budowa

Gwne elementy:
y
analogowa wkadka mikrofonowa, przedwzmacniacz
CMOS,, przetwornik
p
A/C

Dodatkowe elementy:
wewntrzny stabilizator napicia,
napicia ukady zegarowe,
zegarowe ...

Wyjciowy sygna z wkadki mikrofonowej jest

sygnaem analogowym
Sygna ten jest wzmacniany w bloku CMOS
Jako przetwornik A/C stosuje si 1-bitowy
modulator
d l
z pojedyncz
j d
ptl
l

Mikrofon cyfrowy - przykad

Neumann D-01 Solution D:
mikrofon cyfrowy + interfejs DMI-2 +
oprogramowanie
p g
do zdalnego
g sterowania RSC

Transmisja danych zgodna z AES 42

(standard for acoustic-digital interface for microphones)

28-bitowy przetw. A/C (dynamika 130 dB)

Klasyfikacja ze wzgldu na sposb

oddziaywania
y
dwiku
na membran

Mikrofon cinieniowy
Mikrofon gradientowy
Mikrofon cinieniowo-gradientowy
Mikrofon interferencyjny

Mik f cinieniowy
Mikrofon
i i i
Schemat budowy:

patm+ pak

patm

Mikrofon cinieniowy
Charakterystyka kierunkowa

Mikrofon gradientowy
Schemat
S h
t budowy:
b d

pak1

pak2

Mikrofon gradientowy
Charakterystyka kierunkowa

Mikrofon cinieniowo
cinieniowo-gradientowy
gradientowy
Schemat budowy:

pak
pak

pak

pak

p
pak

Mikrofon cinieniowo
cinieniowogradientowy
Charakterystyka
y y kierunkowa

Mikrofon interferencyjny
Schemat
S h
t budowy:
b d

Mikrofon interferencyjny
Charakterystyka
Ch kt
t k kierunkowa
ki
k

Klasyfikacja ze wzgldu na
zastosowanie
Mikrofon instrumentalny
Mikrofon wokalowy
Mikrofon pomiarowy
............

Parametry mikrofonw

Skuteczno
Zakres dynamiki
C
Czuo
Charakterystyka kierunkowa
Charakterystyka czstotliwociowa
Impedancja
Odstp sygnau od szumw (SNR)
Maksymalna warto SPL
Szumy wasne

Parametry mikrofonw
Skuteczno [mV/Pa]:
[
]
stosunek napicia na nieobcionym wyjciu mikrofonu do
wartoci cinienia akustycznego dziaajcego na
membran; skuteczno mikrofonu mierzy si w polu
dalekim

Zakres dynamiki [dB]:

rnica midzy
y najwiksz
j i najmniejsz
j
j wartoci
cinienia akustycznego (wyraonego w dB) przenoszonego
przez mikrofon

Czuo:
zaleno midzy cinieniem akustycznym wywieranym na
membran mikrofonu a napiciem wyjciowym

Charakterystyka kierunkowa
Wykres
y
przedstawiajcy
p
j y stosunek
skutecznoci dla danego kta padania
dwiku na mikrofon do maksymalnej
skutecznoci (przy padaniu pod ktem 0)
Podstawowe:
g omnidirectional))
wszechkierunkowa ((ang.
kardioidalna (ang. cardioid)
superkardiodalna (ang. supercardioid)
dwukierunkowa (ang. bidirectional)
jednokierunkowa (ang.
(ang directional)

Charakterystyka kierunkowa

Charakterystyka czstotliwociowa
Wykres
y
zalenoci czuoci mikrofonu od
czstotliwoci wyraonej w Hz (zwykle w
pamie akustycznym 20 Hz 20 kHz)
Zamiast wykresu podaje si rwnie pasmo
przenoszenia (ang. frequency response)

Parametry mikrofonw
Impedancja []:
impedancja zmierzona na wyjciu mikrofonu traktowanego
jako rdo prdowe

Odstp sygnau od szumw (SNR) [dB]:

rnica midzy napiciem na wyjciu mikrofonu przy
cinieniu akustycznym
y y rwnym
y 1 Pa a napiciem
p
szumw
mikrofonu

Maksymalna warto SPL [dBSPL]:

maksymalna warto cinienia akustycznego SPL, jak moe

przenie mikrofon przy danej wartoci znieksztace

Szumy wasne [dB]:

napicie na wyjciu
jci mikrofonu
mikrofon zmierzone
mier one w warunkach
ar nkach
zupenej ciszy

Referencje
http://en.wikipedia.org/wiki/Microphone
http://www.xowave.com/doc/recording/mic-tips.shtml
http://www.soundonsound.com/sos/apr98/articles/mic_types.html
http://www.national.com/nationaledge/apr03/article.html
h //
i l
/ i l d / 03/ i l h l
http://www.mediacollege.com/audio/microphones/how-microphoneswork.html
http://www.tonmeister.ca/main/textbook/node455.html
http://www.shure.com/
p
http://www.neumann.com/
http://www.oktava-online.com/
http://www.sennheiser.com/sennheiser/home_en.nsf
http://www.schoeps.de/showroom/
http://www.dpamicrophones.com/en
http://www.rodemic.com/