You are on page 1of 14

Rehabilitacja w blach krgosupa

O tym, jak wanym narzdem jest krgosup, nie trzeba nikogo przekonywa. Pozornie nie
zwracamy na niego uwagi, bo sporadycznie ujawnia on, e co zego si dzieje. Kiedy zapadamy na
infekcj, dotyka nas choroba wtroby, trzustki czy serca organizm sam upomina si o
zainteresowanie poprzez rne dolegliwoci czy ze samopoczucie.
Kiedy pojawiaj si choroby krgosupa najczciej w ogle nie zdajemy sobie z tego sprawy.
Wykonujemy codzienne czynnoci odruchowo, nie zastanawiajc si nad tym, jak negatywnie
wpywamy na wasne plecy, a kiedy pojawi si bl, czsto jest ju za pno na zmian postawy,
trybu ycia czy sposobu wykonywania codziennych czynnoci. W takich sytuacjach pozostaje
jedynie leczenie oraz nieoceniona rehabilitacja krgosupa. O tej ostatniej niewiele wiemy.
Potocznie sama rehabilitacja kojarzy nam si gwnie z gimnastyk, podczas gdy to pojcie odnosi
si do znacznie szerszej gamy oddziaywa, prowadzcych w konsekwencji do poprawy stanu
organizmu i przywrcenia mu jak najlepszej sprawnoci. Nieco innych dziaa bdzie wymagaa
rehabilitacja po zamaniu rki u dwudziestolatka, a innych przywracanie sprawnoci staww u osoby
starszej. Wiele zaley oczywicie od samej choroby krgosupa i tego, co najlepiej zadziaa na dan
dolegliwo. Przede wszystkim rehabilitacj musi zaleci lekarz. Nie w kadym wypadku bdzie ona
niezbdna albo nie zawsze przyniesie dobre rezultaty.
Pojawienie si blu w krgosupie nie musi oznacza choroby zwyrodnieniowej. Moe by zwizane
z urazami mini lub schorzeniami pochodzenia neurologicznego, a wwczas wiczenia nie s
najlepszym sposobem na wyleczenie. Rehabilitacja krgosupa moe przyjmowa rn posta,
zalenie od choroby. Jednym ze sposobw jest na przykad TENS, czyli elektrostymulacja prdem o
niskim napiciu konkretnych mini odpowiadajcych za sprawno krgosupa, poprawiajc ich
ukrwienie i przypieszajc regeneracj. Inne tego typu formy rehabilitacji to na przykad
elektrofonoforeza, magnetoterapia czy jonoforeza.
Rehabilitacja krgosupa to rwnie gimnastyka. Istnieje kilka rnych technik, zanim jednak
samodzielnie signie si po ktr z nich warto zasign opinii rehabilitanta. Wiele wicze
nieprawidowo wykonywanych moe zaszkodzi. Taka aktywno wymaga szczeglnej ostronoci
po rnego typu urazach krgosupa czy zabiegach operacyjnych. Jeli koniecznie chcemy wspiera
rehabilitanta moemy zapisa si na basen, zmieni krzeso przy biurku, rodzaj materaca na ku
czy sposb wykonywania rnych czynnoci, natomiast wiczenia jeli takie s zalecane warto
wykonywa tylko wwczas, kiedy zestaw dobierze opiekujcy si nami fizykoterapeuta.
Kiedy najczciej potrzebna jest rehabilitacja krgosupa? O tym oczywicie decyduje lekarz
prowadzcy, ale warto wiedzie, e schorzenia, ktre kwalifikuj si do wizyty w gabinecie
rehabilitanta to przede wszystkim dyskopatia, wszelkiego typu skrzywienia, wystpujce ju od
najmodszych lat, urazy krgosupa czy zmiany zwyrodnieniowe.
http://bolekregoslupa.vertebralia.pl/rehabilitacja-w-bolach-kregoslupa/
Masa krgosupa
Dolegliwoci w obrbie krgosupa, ble plecw, napicie mini dotycz obecnie praktycznie
wszystkich. Bardzo czsto ulg przynosi dobrze wykonany i dobrany masa krgosupa. Zawsze
jednak naley postawi na sprawdzonych, profesjonalnych masaystw. W kocu oddajemy w ich
donie krgosup szyjny, ldwiowy lub piersiowy, ktry peni tak wane funkcje dla zdrowia i
sprawnoci pacjenta. Dlatego zdecydowanie poleca si, aby na masa wybra miejsce takie jak
dobra, renomowana klinika krgosupa, orodek rehabilitacji czy profesjonalne gabinety masau z
wykwalifikowana kadr.
Jak wiadomo oferta w zakresie masau jest dzi bardzo szeroka. Leczenie i rehabilitacja krgosupa
czy te wizyta w celu odcienia napitych mini lub zmczonych plecw, to moliwo
skorzystania z masay klasycznych, leczniczych, relaksujcych, izometrycznych czy te gamy

zabiegw, ktre czerpi z medycyny Dalekiego Wschodu. Naley przede wszystkim pamita, e o
ile na masa relaksacyjny mona pj w kadej chwili, o tyle seanse masau leczniczego wymagaj
skierowania od specjalisty. Masae krgosupa lecznicze, czyli cz kompleksowej terapii, leczenie
blu krgosupa, schorze, musz by bowiem zawsze poprzedzone badaniami, diagnoza oraz
analiz oglnego stanu zdrowia pacjenta.
Masa leczniczy ma na celu pobudzenie zakocze nerwowych, wzmocnienie tkanki miniowej,
redukcj zbyt duego napicia miniowego. Wymaga zatem duej wiedzy oraz dowiadczenia,
powinien by wykonywany w seriach (ok. 10 zabiegw w serii). Naley przy tym pamita, e gorsze
samopoczucie i nasilajcy si bl po 3-5 seansach na og nie s niczym niepokojcym, poniewa
jest to reakcja, ktra pojawia si kiedy pobudza si manualnie chore miejsca. Masae krgosupa
zdaj egzamin gwnie w stanach przewlekych, pomagaj leczy powane choroby krgosupa. W
innych sytuacjach, np. nagych, podostrych dolegliwociach atakujcych krgosup ble musza by
najpierw zdiagnozowane, a specjalista zastosuje na og w pierwszej kolejnoci inne metody
zagodzenia stanu ostrego.
W zalenoci od czasu trwania seansu mona zaleci masa krtkotrway (ok. 10-12 minut),
redniobodcowy (20-30 minut) oraz dugobodcowy (60-75 minut). Masa leczniczy znajduje
zastosowanie najczciej w zespoach blowych, kiedy cierpi krgosup szyjny, problemem pacjenta
s ble krzya, bl krgosupa ldwiowego, piersiowego. Sprawdza si, kiedy rehabilitacja
krgosupa dotyczy stucze, urazw, przewlekych stanw zapalnych staww i mini. Rwnie w
przypadku porae czy niedowadu, rehabilitacja krgosupa i innych obszarw ciaa poprzez masa,
daje bardzo dobre efekty.
Kinezyterapia, rehabilitacja ruchem, jako bodcem stymulujcym ukad kostny, stawy i minie.
Niezbdna jest analiza stanu pacjenta, opracowanie zestawu wicze, kontrolowanie postpw,
ewentualne modyfikacje. Dziki temu kinezyterapia pomaga osiga sprawno fizyczn, zdrowie
psychiczne, przywraca ruchomo staww, si mini, wydolno. Kinezyterapia pozwala
korygowa wady postawy wrodzone i nabyte.
Fizykoterapia opiera si na naturalnych reakcjach organizmu na bodce fizyczne. Szeroko
stosowana, jeli chodzi o leczenie blu krgosupa, ble plecw moe by to odcinek szyjny,
piersiowy czy dokuczliwy bl krgosupa ldwiowego. Stosuje si metody takie jak terapia
ultradwikami, ktra zwiksza ukrwienie i przyspiesza gojenie. Nawietlanie lampami zapewnia
ogrzewanie i wikszy dopyw tlenu oraz substancji gojcych. Przeciwiestwem jest ochadzanie
sprawdza si jako metoda przeciwblowa, redukuje skurcze mini i stany zapalne. Fizykoterapia to
rwnie gboki masa, zmniejszajcy przykurcze miniowe oraz przezskrna elektrostymulacja,
rozluniajca poprzez zastosowanie prdu o zmiennej czstotliwoci
Fizykoterapia opiera si na naturalnych reakcjach organizmu na bodce fizyczne. Szeroko
stosowana, jeli chodzi o leczenie blu krgosupa, ble plecw moe by to odcinek szyjny,
piersiowy czy dokuczliwy bl krgosupa ldwiowego. Stosuje si metody takie jak terapia
ultradwikami, ktra zwiksza ukrwienie i przyspiesza gojenie. Nawietlanie lampami zapewnia
ogrzewanie i wikszy dopyw tlenu oraz substancji gojcych. Przeciwiestwem jest ochadzanie
sprawdza si jako metoda przeciwblowa, redukuje skurcze mini i stany zapalne. Fizykoterapia to
rwnie gboki masa, zmniejszajcy przykurcze miniowe oraz przezskrna elektrostymulacja,
rozluniajca poprzez zastosowanie prdu o zmiennej czstotliwoci.

Krgosup skada si z 34 krgw, ktre s od siebie oddzielone krkami midzykrgowymi.


Kiedy pojawia si bl, oznacza to, e zaczyna si problem z krgosupem. Kiedy bl jest niewielki, to
moe by skutkiem stresu lub nacignicia wizade i mini - np. w wyniku dugotrwaego
przebywania w niewygodnej pozycji. Jeli za bl narasta i nie znika samoistnie, oznacza to, e
mogo doj do przemieszczenia si krkw midzykrgowych. Zaczynaj uciska na nerwy lub
rdze krgowy, co powoduje silny, tpy bl.
Gwnym wrogiem dla naszego krgosupa jest brak ruchu, a nastpnie dugie przebywanie w

jednej pozycji ( np. dugie siedzenie lub stanie). Czsta przyczyn kopotw z krgosupem s nasze
ze przyzwyczajenia. Podnoszc cos z ziemi, schylamy si, zamiast ugi kolana. Nosimy cikie
zakupy w jednej rce, zamiast rozoy ciar na dwie rce. Przy siadaniu zakadamy nog na nog
- dochodzi w tedy do ucisku duych ttnic znajdujcych si pod kolanem, co utrudnia przepyw krwi.

Proste sposoby na zdrowy krgosup


Unikaj dugotrwaego przebywania w jednej pozycji - zmieniaj ja co 15 minut.
Prostuj plecy bez wzgldu na to, czy stoisz, czy siedzisz. cigaj opatki, trzymaj wysoko gow i
wciagaj brzuch.
Zacznij si gimnastykowa. Aktywno fizyczna jest twoim sprzymierzecem.
Nie przeciaj organizmu. Wysiek fizyczny powinien by dostosowany do twoich moliwoci.
Torby z zakupami no zawsze w obu rekach.
pij na do twardym materacu, a pod gow pod ma poduszk.
Jeli masz nadwag, postaraj si zrzuci zbdne kilogramy.
Domowe sposoby na zagodzenie blu.
Plitrowy soik napenij kwiatami dziurawca, zalej je oliw z oliwek. Szczelnie zamknij i odstaw na
trzy tygodnie. Przecedzonym olejkiem nacieraj bolce miejsca.
Do 5 litrw zimnej wody wsyp 20 yek suszonego rumianku. Gotuj 15 minut. Odcedzony odwar wlej
do wanny z ciep wod i kp si przez 15 minut. Kpiel najlepiej robi wieczorem, tu przed
pooeniem si do ka.
Do 1 litra oliwy z oliwek wlej mieszank olejkw: po 10 kropli tymiankowego, arnikowego,
rozmarynowego i nagietkowego. Zamieszaj - delikatnie masuj napite minie. Mieszanka poprawia
krenie.
wiczenia przy biurku
Zegnij praw rk w okciu, oprzyj j z tyu gowy na karku. Lew u na biodrze. Naciskaj praw
rk na kark, tak aby poczu opr. Wytrzymaj w tej pozycji 5 sekund. Zmie rce. wiczenia
powtarzaj conamniej 15 razy.
Wyprostuj plecy. Jedn rk wycignij przed siebie, drug zegnij w okciu. Przez minut wykonuj
wymachy rkami na zmian. Powtrz wiczenie po 10 razy.
Zegnij rce w okciach. Unie na boki i do gry tak, aby ramiona utworzyy kt prosty. Donie po
na karku. Wyprostuj plecy. Staraj si jak najdalej odchyla okcie do tyu. cignij opatki do siebie.
wiczenie powtarzaj po razy w dwch seriach.
Jeli bl mimo wszystko nie znika i nadal narasta, naley zwrci si do lekarza.

Warto omwi te mniej znane metody, jak chociaby


Kinesio Taping,

czyli umiejtne naklejanie specjalnych plastrw, wzdu linii mini. Metoda sprawdza si przy
blach mini, krgosupa szyjnego, dyskowych, skoliozie, kontuzjach. Inn terapi jest metoda
McKenzie - dla pacjentw, ktrych dotkna np. dyskopatia ldwiowa. Na podstawie bardzo
dokadnego wywiadu, analiz, pomiarw opracowuje si procedur wicze oraz kontroli. Metoda
Beck-Check pozwala rehabilitantowi opracowa indywidualny trening dla mini podtrzymujcych,
stabilizujcych krgosup. Z kolei Spineliner to elektroniczny system, ktry wspiera analiz,
diagnoz oraz proces terapii mini i krgosupa. Zastosowanie jeli chodzi o ble krzya, odcinka
szyjnego, dyskopatia, urazy, sprawia, e jest to metoda coraz popularniejsza i skuteczna.

Na ratunek krgosupom
Co to jest hipokinezja?
Hipokinezja uznawana jest za chorob cywilizacyjn. Siedzcy tryb ycia prowadzi do osabienia
mini, niestabilnoci torebek stawowych i krgw, a szczeglnie przestrzeni midzy nimi. Jedynie
ruch moe wzmocni minie, ktre odpowiadaj za prawidowe funkcjonowanie ukadu kostnego
opowiada Roland Brehmer, ortopeda z firmy Janpol. Efektem rozwijajcej si hipokinezji s trudnoci
w poruszaniu si i coraz mniejsza ch do wysiku fizycznego. Brak ruchu negatywnie wpywa
rwnie na ukad nerwowy, prac minia sercowego i innych organw.
Krgosup na fitnessie
Lepiej zapobiega ni leczy. I dlatego warto przekona si do wicze, ktre mona wykonywa
samodzielnie w domu bez uycia dodatkowego sprztu.
Jednym z wicze stabilizacyjnych jest napicie wszystkich mini bez wykonywania jakichkolwiek
ruchw. Polega ono na tym, e lec na brzuchu naley oprze si na przedramionach lub doniach i
wykona ruch jak do pompki. Z t rnic, e podnosi powinna si wycznie klatka piersiowa, a
dolna cz brzucha powinna mie stay kontakt z materacem - radzi Roland Brehmer.
http://rehabilitacja.wieszjak.pl/rehabilitacja-kregoslupa/295191,Na-ratunek-kregoslupom.html
Zdrowe nawyki pomog utrzyma krgosup w dobrej kondycji i unikn wad postawy
Jeli zapominasz o swoim krgosupie i jego podstawowych potrzebach szybko ci o tym przypomn
ble plecw. A przecie wbrew pozorom twj krgosup nie jest a tak wymagajcy. Wystarczy, e
wcielisz w ycie zdrowe nawyki dotyczace utrzymywania prawidowej sylwetki podczas
wykonywania rnych czynnoci - ulg odczujesz natychmiast i co wane unikniesz wad postawy

Odczuwasz ble plecw? Najpierw przyjrzyj si swoim nawykom. Jak siedzisz, pracujesz, ogldasz
TV czy pisz. Potem jak najszybciej zmie ze nawyki. Przesiadujesz przed telewizorem w mikkim
fotelu albo wyginasz krgosup w pak, lczc nad ksik lub z laptopem na kolanach. Stoisz,
chodzisz tak, jak ci wygodnie. Nosisz torby na ramieniu, dwigasz ciary, za bardzo pochylasz si
nad kuchennym blatem lub desk do prasowania, poniewa s dla ciebie za niskie. Zupenie nie
zwracasz uwagi na to, w jaki sposb wykonujesz codzienne czynnoci. Skutek jest taki, e dochodzi
do nadmiernego obcienia krgosupa, a to procentuje blem i prowadzi do skrzywienia
krgosupa i wad postawy. Sprawd, jakie popeniasz bdy i wystrzegaj si ich w codziennym yciu.
Noszenie torby
Najlepiej zastp j plecakiem. Jeli nie moesz rozsta si z torebk na rami, przewie j przez
siebie na ukos. Siatki z zakupami no w obu rkach, aby rwno obciy obie strony ciaa.
Podnoszenie ciarw
Najpierw kucnij, chwy pakunek w obie rce i trzymajc jak najbliej siebie, powoli podno si,
prostujc nogi. Cay czas plecy musz by wyprostowane. Unikaj podnoszenia ciarw przy

wyprostowanych nogach i skrconym tuowiu. Przenoszc cikie rzeczy, trzymaj je jak najbliej
siebie w obu rkach.
Sylwetka podczas ogldania telewizji
Fotel powinien by wysoki z lekko odchylonym oparciem pod plecy i wyprofilowan podprk
ldwiow, gbokim siedziskiem i porczami. Usid gboko, plecy i kark oprzyj o oparcie. Jeli
fotel nie ma wyprofilowanego oparcia, w okolice ldwi pod niewielk podun poduszk lub
waek. Stopy ustaw rwnolegle na pododze, uda nieco odwied od siebie (nie cz kolan). Stopy
moesz te oprze na stoeczku (podnku). Kolana powinny by uoone nieco wyej ni biodra. To
zmniejsza ucisk tylnych czci ud podczas siedzenia. Siedzc na kanapie czy w fotelu, nie wycigaj
ng przed siebie ani nie zakadaj nogi na nog, bo to wymusza nienaturalne uoenie krgosupa.
Sylwetka podczas chodzenia
Gowa powinna by ustawiona porodku, linie czce barki i biodra rwnolegle do siebie, kark
wyprostowany. Lekko wcignij brzuch i cignij opatki, ale nie uno barkw, ramiona swobodnie
opu, klatk piersiow wypnij do przodu. Brod lekko przycignij do szyi, patrz przed siebie, nie
pod nogi. Chod sprystym krokiem, stawiajc mikko stopy (nie szuraj podeszwami ani nie
uderzaj obcasami o podoe).
Sylwetka podczas czytania
Po si na plecach, pod gow pod niezbyt wysok poduszk albo waek kark powinien by
uoony rwnolegle do podoa. Pamitaj, e pozycja psiedzca wywouje napicie mini odcinka
ldwiowego i szyjnego krgosupa. Nogi ugite w kolanach pod ktem prostym oprzyj o poduszki
albo zrolowany koc (leenie pasko z wyprostowanymi nogami zwiksza napicie mini grzbietu i
ldwi). Moesz rwnie pooy si na dywanie z ma poduszk pod gow, a zgite w kolanach
nogi oprze.
Sylwetka podczas jazdy samochodem
Ustaw siedzenie tak, aby kolana byy lekko ugite, uda uoone poziomo do podoa. Jeeli fotel nie
ma odpowiednio wyprofilowanego oparcia, na wysokoci ldwi pod specjaln poduszk, ktra
bdzie podpieraa krgosup i amortyzowaa wstrzsy (kupisz j w sklepie ze sprztem
rehabilitacyjnym). Gow oprzyj o zagwek to chroni przed urazem szyjnego odcinka krgosupa.
Sylwetka podczas pchania wzka z zakupami
Plecy musz by wyprostowane, brzuch wcignity, poladki napite. Nie pochylaj si! Rce zegnij
w okciach, eby wzek by jak najbliej ciebie. Pchanie wzka wyprostowanymi rkami przecia
ldwie.
Pozycje snu korzystne dla krgosupa
Materac powinien by rwny, rednio twardy, lekko ugina si pod ciarem, dostosowujc si do
ksztatu ciaa, pooony na twardym stelau. Poduszka niezbyt wysoka i niewielka, sigajca do linii
barkw. Moesz kupi sobie poduszk korekcyjn, ktra jest tak wyprofilowana, eby podpiera
szyjny odcinek krgosupa. Najlepsza do snu jest pozycja embrionalna, czyli na boku z
podkurczonymi nogami. Mona te spa na boku z jedn nog ugit w kolanie, a drug
wyprostowan lub na plecach z nogami ugitymi w kolanach.
Wstawanie z ka
Najpierw ugnij nogi w kolanach, potem przekr si na bok. Podeprzyj si rkami i opu nogi na
podog. Nie wolno zrywa si z ka z wyprostowanymi nogami!
Sylwetka podczas odkurzania

Dostosuj dugo rury od odkurzacza do swojego wzrostu, tak eby si nie pochyla. Podczas
odkurzania trzymaj plecy prosto. Odkurzajc pod niskimi meblami, uklknij na jednym kolanie, nie
pochylajc tuowia do przodu i nie zginajc plecw.
Sylwetka podczas mycia podogi
Nie schylaj si, uklknij i podeprzyj si domi.Staraj si, by kolana i biodra byy zgite pod ktem
prostym. Pilnuj, by podczas pracy plecy byy rwnolegle do podogi. Nie siadaj na pitach, poniewa
wtedy wyginasz krgosup w pak, a przy okazji uciskasz ttnice i zostaje utrudniony przepyw krwi
w nogach.
Sylwetka podczas prasowania
Najlepiej prasowa na siedzco. Desk ustaw na takiej wysokoci, by przesuwanie elazka po
tkaninie wymagao jak najmniej wysiku. Jeli wolisz sta, deska ma znale si na wysokoci pasa,
wwczas w czasie prasowania nie bdziesz si nad ni za bardzo pochyla. Stojc, zawsze przeno
ciar ciaa z jednej nogi na drug albo na przemian stawiaj nogi na podnku czy maym stoeczku.
Zakadanie butw
Uklknij na jedno kolano albo ukucnij, plecy maj by wyprostowane. Nigdy nie pochylaj si przy
wyprostowanych nogach.

Praca przy komputerze


Prawidow pozycj zapewnia ergonomiczne krzeso z regulowan wysokoci, oparciem lekko
wybrzuszonym na wysokoci ldwi i lekko wklsym na wysokoci odcinka piersiowego krgosupa
oraz regulowanymi bocznymi podprkami pod okcie, a take biurko z prostoktnym lub
kwadratowym blatem. Oba meble musz by ustawione odpowiednio do wzrostu. Siedzisko powinno
by rednio twarde i mie lekko zaokrglony brzeg. Mona rwnie siedzie na rehabilitacyjnej
gumowej poduszce wypenionej powietrzem. Siadaj gboko (nie na brzegu), opierajc plecy o
wyprofilowane oparcie, najlepiej sigajce do wysokoci opatek.Gdy krzeso jest przysunite, stopy
musz swobodnie opiera si na pododze, nogi maj by zgite w biodrach i kolanach pod ktem
prostym, a obie rce do okcia spoczywa na blacie. Pamitaj, e siedzisko nie moe uciska na uda.
Prawidowa pozycja uniemoliwia wychylanie si na boki. Monitor ustaw idealnie na wprost twarzy,
na poziomie oczu. Spogldanie przez duszy czas do gry, w d albo w bok obcia minie szyi,
ramion i grzbietu.
Terapia regeneracji rdzenia krgowego z wykorzystaniem makrofagw
By odbudowa rdze krgowy, konieczne jest wsparcie makrofagw - duych, ruchliwych komrek
ukadu odpornociowego, ktre niszcz bakterie i usuwaj z tkanek martwe komrki. Takie
oczyszczenie stanowi niezbdny warunek do rozpoczcia regeneracji. Prby przeniesienia
makrofagw z obwodowego do orodkowego ukadu nerwowego pierwsi podjli si naukowcy
izraelscy z Instytutu Weizmanna. Aktywowali te komrki w zdolnym do odbudowy nerwie kulszowym
(unerwia koczyn doln), a nastpnie przenieli do wkien nerww wzrokowych przebiegajcych
w mzgu. Zyskay one zdolno regeneracji. Po dowiadczeniach na zwierztach - od 1999 r. terapia
makrofagami prowadzona jest na ludziach. Pierwsza pacjentka - moda Amerykanka sparaliowana
po wypadku - po miesicach terapii zacza napina minie, podwija palce, zgina nogi w
kolanach i w kocu uczy si chodzi. W Instytucie Weizmanna leczy si te Polak - obszar ciaa
objty paraliem zmniejsza si, a nogi zaczynaj sucha polece mzgu.

Migrena szyjna

HALINA DBCZUK WOJCIECH BUA


http://www.chinmed.com/?id=168&dzial=a

Leczenie usprawniajce w migrenie szyjnej - zespole szyjnym (migrena cervicalis syndroma cervicalae)
Wikszo naukowcw uwaa, e zmiany w obrbie krgosupa i zespoy, ktre tym zmianom
towarzysz, s cigle nie do koca wyjanionym i rozwizanym problemem diagnostycznym
oraz terapeutycznym, a czsto ich wystpowania stale zwiksza si. Migrena szyjna zesp szyjny, to temat kontrowersyjny, zarwno z punktu widzenia patofizjologii, leczenia, jak
i profilaktyki, a ze wzgldu na rnorodno wspistniejcych objaww wrcz trudny.
Cz szyjna krgosupa peni charakterystyczn
funkcj statyczn, dynamiczn oraz ochronn dla
rdzenia
krgowego,
naczy,
korzeni
nerww
rdzeniowych oraz ttnic krgowych. Z odpowiedni
funkcj poszczeglnych krgw wie si ich
charakterystyczna
budowa.
W
prawidowych
warunkach
mona
powiedzie,
i
pomidzy
krgosupem a wszelkimi strukturami, ktre s z nim
zwizane i chronione, panuje harmonia. Ale ju na
przykad w spondylozie szyjnej moe dochodzi do
podranienia lub uszkodzenia korzeni nerww
rdzeniowych, samych nerww rdzeniowych i naczy korzeniowych, rdzenia krgowego czy ttnic
krgowych. Szczeglnie intensywne zaburzenia mog wystpowa u osb z tak zwan
"konstytucj migrenow" lub ze wspistniejcymi zmianami miadycowymi.
Konstytucja czowieka to zesp cech morfologicznych i czynnociowych, typowych dla danego
czowieka, po czci wrodzonych, a po czci ksztatowanych przez czynniki rodowiska. Tak
wic przez konstytucj migrenow rozumiemy waciwoci ustroju decydujce o jego
reagowaniu na czynniki rodowiska zewntrznego migren.
Na przykad:

Powysze uwarunkowania mog tumaczy pojawiajce si problemy diagnostyczne czy te


problemy z odpowiednim postpowaniem fizjoterapeutycznym w licznych zmianach dotyczcych
odcinka szyjnego krgosupa. Mog te tumaczy mnogo rozpozna, okrele oraz czsto
zmieniane nazewnictwo. Std rozpoznanie - zesp szyjny, zesp Barr-Liou czy migrena
szyjna i pojawiajce si synonimy jak na przykad zesp szyjny grny, szyjne zawroty gowy,
niewydolno krgowo-podstawna i inne.

Migrena szyjna lub zesp szyjny jest okreleniem dla "choroby", ktra manifestuje si
przede wszystkim charakterystycznymi blami gowy umiejscowionymi w tyle gowy.

Wikszo autorw uwaa, i przyczyn zespou


szyjnego s zmiany zwyrodnieniowe krgosupa
szyjnego, wskutek ktrych nastpuje podranienie
splotu wspczulnego okoottniczego lub nawet ucisk
samej ttnicy krgowej, co w konsekwencji prowadzi
do zaburze ukrwienia. Niektrzy autorzy uwaaj,
e niewydolno krenia w obrbie ttnicy krgowej
naley oddzieli od migreny szyjnej. Jeszcze inni
widz du rol w takich czynnikach jak niewaciwa
postawa,
urazy,
zaburzenia
hormonalne,
emocjonalne itp. Mona rwnie spotka si z
pogldem, i zesp szyjny jest odmian migreny
waciwej, ktra dotyczy ttnic krgowych, nie za szyjnych. Wwczas zmiany
zwyrodnieniowe krgosupa, naczyniowe i inne czynniki s tylko dodatkowymi czynnikami.
Podstaw jest jednak zawsze tzw. "konstytucja migrenowa", poniekd wyciszona w porwnaniu
z przypadkami, w ktrych migrena wystpuje od dziecistwa czy modoci. Dlatego choroba
ujawnia si w pniejszym wieku, pod wpywem dziaania wielu dodatkowych czynnikw.

Migrena szyjna - zesp szyjny wystpuje czciej u kobiet ni u mczyzn, przewanie


pomidzy 40 a 50 rokiem ycia, poniewa zmiany w krgach szyjnych ujawniaj si dopiero w
rednim wieku. Wyjtkiem s zmiany wystpujce w wyniku urazw poniesionych podczas

wypadkw samochodowych, jazdy konnej lub w czasie pywania. Dominujcym objawem jest
bl gowy, z reguy zlokalizowany w okolicy karku i potylicy, przewanie obustronny, ale zdarza
si i jednostronny, zwykle promieniujcy do przodu, a wic do czoa lub skroni. Oprcz tego
staego, niezbyt silnego, tpego blu, dodatkowo wystpuj napady, ktre mog by mae (a
wic kilka w cigu dnia) i due. W maych napadach wyej wymienione ble nasilaj si
gwatownie, pacjentowi robi si ciemno przed oczami, pojawia si szum w uszach oraz zawroty
gowy. Te ostre dolegliwoci ustpuj ju po kilku minutach. Z kolei duy napad pojawia si
zwykle w nocy, pod wpywem niewygodnej pozycji lub po obudzeniu, przy gwatownym ruchu
gow, czasami po duszym nieruchomym trzymaniu gowy (np. po ogldaniu telewizji).
Wwczas bl jest silny, dokuczliwy, dodatkowo pojawiaj si objawy natury wegetatywnej, jak
silne poty, wymioty, koatanie serca czy drenie rk. Napad trwa kilka godzin, a nawet dni.
Drugim charakterystycznym objawem s zawroty gowy. Charakterystyczne jest wystpowanie
zespou nerwicowego o zabarwieniu hipochondrycznym i depresyjnym.
Gwn przyczyn wystpowania migreny szyjnej - zespou szyjnego
jest uszkodzenie krka midzykrgowego, przewanie w obrbie C5, C6
lub C7. Powoduje to podranienie korzeni nerwowych i prowadzi do
wzmoonego napicia, pocztkowo obejmujcego szyjny odcinek
krgosupa, a przenoszcego si pniej ku grze, co prowadzi do
wystpienia blw gowy.
Inn przyczyn moe by niewielkie przesunicie lub skrcenie w
obrbie krgw szyjnych. Badanie chorych z migren szyjn z reguy
wykazuje
bolesno
uciskow
punktw
potylicznych,
niewielkie
ograniczenie ruchomoci odcinka szyjnego krgosupa, niekiedy nieznaczne objawy korzeniowe
w obrbie korzeni szyjnych.
Badanie radiologiczne
Badanie radiologiczne odcinka szyjnego krgosupa wykazuje zmiany o rnym stopniu. Gwne
znaczenie w wystpowaniu migreny szyjnej - zespou szyjnego przypisuje si toczcym
procesom zwyrodnieniowym w tzw. stawach unkowertebralnych Luschki. Czsto wystpuje
rwnie zniesienie lordozy szyjnej. Choroba jest zaliczana do chorb przewlekych, przebiega z
okresami remisji i nawrotw.
Ocena zdj w projekcji przednio-tylnej

Warunkiem podstawowym w ocenie relacyjnej jest to czy zdjcie nie jest skrcone. Brak
skrcenia mona oceni na podstawie obrazu wyrostkw sutkowatych. Koniecznym warunkiem
w ocenie rotacji w zakresie dolnego odcinka szyjnego jest aby nie byo rotacji grnego odcinka
piersiowego krgosupa, gdy w przeciwnym wypadku oceniajcy nie jest w stanie wykluczy
artefaktu rotacyjnego. Obraz zwikszonej lordozy bdzie manifestowa si tym, e uk i
wyrostek kolczysty pojawi si jako rzut poprzez trzon C3 lub w jeszcze w niszych partiach,
przez co wwczas dobrze bdzie widoczny kana krgowy, a niekiedy rwnie i otwr ttnicy
szyjnej.

Ocena zdj w projekcji bocznej

Widoczna musi by podstawa czaszki razem z siodekiem tureckim, stokiem i podniebieniem


twardym, krgosup w odcinku szyjnym powinien by uwidoczniony, jeli to moliwe a do C5.
Pochopnym jest ocenianie zdj rtg krgosupa jeli nie widzi si ani podstawy czaszki ani
podniebienia twardego. W projekcji bocznej oceniamy przede wszystkim wzajemne stosunki

paszczyzny otworu potylicznego wielkiego, paszczyzny krgw szczytowego i obrotowego.

Postpowanie lecznicze zarwno w patologii krgosupa szyjnego, jak i w przypadku migreny


szyjnej jest zoone i trudne. Na pewno musi ono by kompleksowe, przy czym naley
uwzgldni rnorodne objawy dotyczce patologii wystpujcych zespow, ktre dotycz
zmian zwyrodnieniowych krgosupa, zmian w ukadzie naczyniowym, nerwowym, somatycznym
i wegetatywnym, w ukadzie miniowym oraz ktre dotycz objaww depresyjno-nerwicowych.
Oprcz czsto naduywanej farmakoterapii, w leczeniu naley uwzgldni odpowiedni
rehabilitacj (zabiegi fizykoterapeutyczne, systematyczna kinezyterapia), czy leczenie
sanatoryjno-uzdrowiskowe. Wana jest rwnie profilaktyka, a w jej ramach odpowiednie
edukowanie pacjentw, gdy niejednokrotnie naley uwzgldni zmian stylu ycia.
Wybrane metody lecznicze
W migrenie szyjnej - zespole szyjnym leczenie usprawniajce rozpoczyna si od zabiegw
cieplnych (np. Sollux na odcinek szyjny krgosupa), nastpnie stosuje si lekki rozluniajcy
masa segmentarny odcinka szyjnego, ktry charakteryzuje si wzmoonym napiciem
miniowym. Po masau zaleca si pacjentowi wykonanie kilku czynnych ruchw gow np.
zgicia, obroty, skony w kierunku barkw. Tak przygotowanego pacjenta kieruje si na
podstawowy zabieg jakim jest wycig szyjny przy uyciu ptli Glissona, ktry daje stosunkowo
najlepsze wyniki, ale cigle budzi wiele kontrowersji i odmiennych opinii dotyczcych zarwno
pozycji chorego podczas zabiegu (siedzca, leca), jak i czasu jego trwania czy stosowanego
obcienia. Dlatego wycigi powinny by przeprowadzane przez dowiadczony personel (mgr
rehabilitacji, technik czy licencjonowany fizjoterapeuta) i z uwzgldnieniem przeciwwskaza.
Szczegln ostrono naley zachowa przy nadcinieniu, krgozmyku, zaawansowanej
miadycy oraz zrzeszotnieniu krgw.

Wane jest aby w trakcji w pozycji siedzcej nie uywa ptli Glissona, poniewa w tej
pozycji wycig dziaa nie na potylic lecz na brod, przez co dochodzi do skurczu mini
pochyych i gbokich szyi, co niweczy wynik trakcji. Natomiast do trakcji na leco mona
uywa ptli Glissona poniewa potylica jest wsparta o st i pociganie za brdk w tym
przypadku nie przeszkadza. Trakcj powoduje zmiana nachylenia stou wycigowego.

Celem wycigu jest zwikszenie sprawnoci statodynamicznej krgosupa poprzez rozlunienie


napitych mini, rozszerzenie przestrzeni oraz otworw midzykrgowych i w ten sposb
zmniejszenie ucisku i podranienia korzeni nerwowych oraz polepszenie krenia w obszarze
ttnicy krgowej.

Celowe jest rwnie prowadzenie wicze rozluniajcych i wzmacniajcych minie tego


odcinka, w tym wiczenia relaksacyjne i izometryczne. Dobre efekty obserwuje si po
stosowaniu
galwanizacji,
jontoforezy,
prdw
diadynamicznych,
interferencyjnych,
ultradwikw czy po stosowaniu lasera biostymulacyjnego. Nawietla si wwczas minie
przykrgosupowe, okolic zmienionego odcinka krka midzykrgowego i miejsce ucisku
wkien nerwowo-naczyniowego pczka. Nawietla si rwnie ogniska blu i zwknienia ukadu
nerwowego i koci.
Laseropunktura oraz akupunktura

Wedug klasycznych zalece, jeeli bl lokalizowany jest na wysokoci C3 to wskazane jest


uycie meridianu nadzwyczajnego Du Mai (punkt klucz, ktry otwiera meridian to JC 3 Hou-xi;

10

zamykajcy - punkt PM 62 Shen-mai) czcego si z meridianami typu yang. W przypadku


lokalizacji blu poniej C3 zaleca si uycie meridianu nadzwyczajnego Chong Mai (punkt klucz,
ktry otwiera meridian to l4 Gong-sun, zamykajcy - punkt O 6 Nei-guan) zwizanego
szczeglnie z meridianami typu yin, lub Yang Wei Mai (PO5 Wai-guan, P41 Zhu-ling-qi), ktry
zwizany jest z meridianami typu yang.
Jako specyficzny punkt dla schorze szyi i potylicy mona zaleci pkt JC 3 Hou-xi, ktrego
zadaniem jest regulacja kanau Du Mai, rozlunianie mini i cigien oraz usprawnianie
staww.
Przy blu lokalizowanym w okolicy potylicy moemy uy punktw PM 10 Tian-zhu, P20 Feng-qi,
P17 Yi-feng, JC2 Qian-gu, P7 Lie-que, wszystkie metod tonizujc po przeciwnej stronie do
miejsca wystpowania blu. Do zabiegu powinnimy uy rwnie punktw GRT 15 Ya-men, GRT19
Hou-ding, PM11 Da-zhu oraz PM60 Kun-lun.
W recepturze wskazane jest uwzgldni punkty najwikszej bolesnoci tzw. Ah-shi. Na
wspomniane punkty dziaamy metod sedatywn.
Punkty Huatuo na odcinku od PM10 Tian-zhu do PM11 Da-shu. Jest to szereg punktw
zlokalizowanych w odlegoci 5 fen poniej i w bok od wyrostkw kolczystych krgw. Ich
zadaniem jest odblokowanie zastoju Qi i Krwi we wspomnianych obszarach.
Przy blokadzie na poziomie C1/C2 pojawia si bolesno w punkcie PM 2 Zan-zhu, tym samym
wymieniony punkt okazuje si by dobry w diagnostyce rnicowej, jak rwnie moliwe staje
si celowe uycie go we wspomnianym przypadku.
W przypadku bolesnoci w punkcie P 20 Feng-qi naley rnicowa blok na poziomie O/C1 i
poczenie z Potrjnym Ogrzewaczem, jak rwnie Yang Wei Mai, Yang Qiao Mai. Nie naley
zapomina o Shao Yang - wwczas powinnimy rozpatrzy moliwo nakucia punktu PO 17 Yifeng.
Naley rozpatrzy rwnie diagnostyk rnicow w wietle Tradycyjnej Medycyny Chiskiej
[artyku A. Kowalskiego "Migreny"], czego naturaln konsekwencj jest uszczegowienie
wymienionej powyej receptury o konkretne zalecenia.

Akupresura (korporalna i aurikuloterapia)


W akupresurze stosuje si rne punkty w zalenoci od przyczyny wywoujcej migren. I
tak na przykad w migrenie szyjnej, gdzie ble gowy najczciej wywoane s przez zmiany w
krgach szyjnych, wykorzystuje si punkt akupunkturowy Tian-zhu (PM 10), lecy 1,3 cuna tj.
okoo 2 poprzeczne palce bocznie od rodka karku, punktu Ya-men (GRT15), na granicy
owosionej czci karku. Drugim punktem jest punkt Da-shu (PM 11), umiejscowiony 1,5 cuna
bocznie od wyrostka ocistego Th1. Akupresur tych punktw przeprowadza si ku doowi.
Natomiast punkt Da-zhui (GRT14) pooony pomidzy wyrostkami ocistymi C7/Th1 masuje si
ku grze. Ponadto wykorzystuje si punkt Fengh-chi (P 20), pooony poniej koci potylicznej,
na poziomie punktu Feng-fu (GRT16), w zagbieniu pomidzy miniami czworobocznym i
mostkowo-obojczykowo-sutkowatym oraz punkt Jian-jing (P 21), zlokalizowany w najwyszym
punkcie barku, w poowie odlegoci pomidzy GRT14 a wyrostkiem barkowym. Te dwa punkty
masuje si ku doowi. Z kolei punkt Zan-zhu (PM 2), lecy w zagbieniu na przyrodkowym
brzegu uku brwiowego, w kcie oka, masuje si ku grze.

11

Akupresur mona rwnie wykonywa na uchu (do tego zabiegu


zastosuje si specjalnie skonstruowan ig taoistyczn) w odpowiednich
punktach aurikularnych. I tak w migrenie szyjnej, na prawym uchu
masuje si punkty krgw szyjnych, znajdujce si na duej wypukoci
ucha. Masuje si rwnie centralny punkt energii pooony w pocztkowej
czci obrbka maowiny usznej i punkt w dolno-przedniej czci
maowiny usznej. Punkty te masuje si w kierunku ku grze. Na lewym
uchu kierunek masau jest odwrotny, a wic ku doowi. Stron, po ktrej
ble s bardziej nasilone, masuje si intensywniej.
W zalenoci od nasilenia dolegliwoci, zabiegi akupresury wykonuje si
1-3 razy dziennie przez 5-10 minut.
Korzystne bywa leczenie sanatoryjne, obejmujce midzy innymi kpiele radoczynne.
W profilaktyce migreny szyjnej naley uwzgldni zmiany stylu ycia, co wie si midzy
innymi z waciwym wysypianiem, aktywnoci ruchow, odpowiedni diet i unikaniem sytuacji
stresowych. Jeeli ju pojawia si migrena pomocne mog okaza si, wykonywane w zaciszu
domowym, techniki relaksacyjne (np. metod Schultza, Jacobsona), akupresura czy joga.

Joga
Joga jest skuteczn alternatyw dla lekw przeciwblowych. wiczenie asan uspokaja,
pranajama harmonizuje energi witaln, a medytacja uspokaja i odpra, co pozwala pokona
bl i wyrwa si z bdnego koa bl-strach-bl. Poprzez wiczenia jogi reakcja na bl
zmienia si, dziki czemu ustpuje on szybciej, a w miar uspokajania si pojawia si rzadziej.
Std joga jest poyteczn terapi zarwno w przypadku blu gowy, jak i migreny. Zaleca si
(po wczeniejszej konsultacji z lekarzem bd specjalist jogi):
1.

2.

stanie na gowie (salamba sirszasana), ktre midzy innymi pobudza krenie,


przez co poprawia ukrwienie mzgu, krgosupa, wzmacnia system nerwowy, dodaje
energii i witalnoci, agodzi liczne dolegliwoci, w tym ble gowy;
wiec (sarwangasana), wpywajc korzystnie na cay organizm, poprawiajc
ukrwienie mzgu, okolic krgosupa i miednicy, wzmacniajc i uspokajajc centralny
system nerwowy, przez co likwiduje stres i bezsenno, rozcigajc krgosup,
wzmacniajc minie grzbietu, ng, karku i brzucha;

3.

pug (halasana), ktry uelastycznia krgosup, agodzi bl gowy, wzmacnia system


nerwowy, poprawia ukrwienie gowy, masuje ledzion, wtrob, trzustk i nerki, dodaje
energii, wzmacnia minie karku;

4.

skony tuowia w siadzie (pacimasana) i w staniu (uttanasana), ktre napinaj i


uelastyczniaj krgosup, wpywaj uspokajajco na system nerwowy, rozluniaj plecy i
ramiona;

5.

oddychanie naprzemienne (surja bhedana pranajama), pozwalajce uspokoi


system nerwowy, relaksujce i odwieajce ciao, agodzce bl gowy, pomagajce w
stanach lkowych i depresyjnych;

6.

ryb (matsyasana), poprawiajc midzy innymi krenie krwi w mzgu, rozcigajc


i uelastyczniajc krgosup oraz zapobiegajc spondylozie;

7.

wielbda (utrasana), ktry poprawia krenie krwi w okolicy gowy;

12

8.

krenie oczu agodzce bl gowy, dziaajce oglnie relaksujco;

9.

krenie gow, ktre pozwala przezwyciy napicie mini karku, rozluni sztywny
kark, dziki czemu przynosi ulg przy blu gowy oraz pozwala zrelaksowa cae ciao.

Terapia manualna

Warto w tym miejscu wspomnie rwnie o terapii manualnej, ktra jednak nie jest sposobem
akceptowanym przez wiat lekarski. Dajce si jednak zauway pozytywne efekty leczenia
manualnego (wykonywanego przez wyszkolonych lekarzy czy fizjoterapeutw), skaniaj do
zainteresowania si tym ju oficjalnie uznanym w wiecie dziaem medycyny. Nie naley, jak
kadej innej, tak i tej terapii, traktowa jako panaceum na wszystko, ale nie naley jej rwnie
nie docenia. Mobilizacja i manipulacja staww midzykrgowych np. odcinka szyjnego, moe
by w niektrych przypadkach samodzieln metod leczenia lub moe towarzyszy, uzupenia
inne metody leczenia.
Wskazania do leczenia manualnego

Przeciwwskazania
Celem
przejrzystego
przedstawienia
problematyki
konieczne
staje
si
omwienie
przeciwwskaza, od tych najprostszych do bardziej zoonych, tych oczywistych oraz tych, ktre
wynikaj z diagnostyki rnicowej.
Oczywistym bdem diagnostycznym staje si zabieg manipulacyjny
w przypadku guza nowotworowego, w grulicy krgosupa, wieym
zamaniu lub zwichniciu, jak rwnie zaburzeniach rozwojowych.
Najwaniejszym przeciwwskazaniem technicznym do leczenia
manualnego jest stan, gdy w czasie badania manualnego, czyli jeszcze
przed samym zabiegiem, nie mona osign odpowiedniego stopnia
napicia wstpnego w danym stawie, jak rwnie gdy do zaryglowania
pozostaych segmentw ruchowych nie mona obej si bez dodatkowej
siy i znacznego blu.
Z powyszego wynika nastpne bezwzgldne przeciwwskazanie. Naley unika wykonania
zabiegu manipulacyjnego przeciw odruchowej bolesnoci.
Nadmierna ruchomo (hipermobilno) to kolejne przeciwwskazanie do wykonywania
zabiegu manualnego, zwaszcza w obszarze nadmiernie ruchomego segmentu. Oczywicie
hiperruchomo konstytucjonalna zostaje wyczona z szeregu przeciwwskaza. Wwczas
naley postpowa z koniecznoci ostronie i w przemylany sposb, leczc jedynie
zablokowany segment. Nazbyt czste wykonywanie zabiegw manipulacyjnych moe rwnie
doprowadzi do hipermobilnoci segmentu.
Do grupy wzgldnych przeciwwskaza naley zaliczy osteoporoz.
Dlatego jeeli w tym przypadku naley leczy, to powinnimy dokona
tego bardzo ostronymi zabiegami manipulacyjnymi.
W naszym przypadku blu gowy, w ktrym przyczyn moe by
niewydolno krenia ttnic krgowych niebezpiecznym moe okaza
si zabieg rotacyjny krgosupa w odcinku szyjnym w przeprocie ku
tyowi. Zatem u chorych w podeszym wieku z objawami miadycy i

13

zawrotami gowy mona wykona celowe zabiegi manipulacyjne, jednake bez skrcania gowy.
Gdyby jednak zachodzia potrzeba wykonania zabiegu rotacyjnego, to powinnimy
przeprowadzi test Kleynego, celem stwierdzenia reakcji pacjenta na zawroty gowy. Jak
wiadomo, rotacja prowadzi do ograniczenia przepywu w ttnicy krgowej po stronie przeciwnej
do kierunku skrtu gowy. Tym samym jeeli ttnica krgowa po stronie, w kierunku ktrej
gowa jest zrotowana przejawia cechy niewydolnoci, wwczas skrtem gowy spowodujemy
niedokrwienie pnia mzgu. W pimiennictwie znane s nawet miertelne przypadki zaburze
naczyniowych po podjciu takich manipulacji.
Niemniej z drugiej strony wanie leczenie manipulacyjne w takich przypadkach (z zaburzeniami
ttnicy krgowej) okazuje si bardzo skuteczne. To wanie leczenie w obrbie staww
potyliczno-szczytowych moe by jedynym, ktre efektywnie zmniejszy niewydolno krenia
ttnicy krgowej.
Wskazania
Manipulacja
Aby wykona zabieg manipulacji naley wzi pod uwag nie tylko rozpoznanie danej jednostki
klinicznej, ale rwnie zmiany patogenetyczne wskazujce na to czy w danej jednostce
chorobowej ma znaczenie (w wikszym lub mniejszym stopniu) czynnik krgopochodny. Tym
samym wydaje si, e wskazaniem do leczenia manipulacyjnego nie jest dana jednostka
chorobowa, a jedynie wystpienie zablokowania w segmencie ruchowym o wyranym znaczeniu
patogennym.
Naley zwrci uwag na to, e leczenie manipulacyjne nie powinno ograniczy si jedynie do
obszaru zablokowanego segmentu stawowego, lecz caego krgosupa jako skadowej narzdu
ruchu. Manipulacj wykonuje si tylko wtedy, gdy moliwym staje si uzyskanie ustawienia
segmentu stawowego w napiciu wstpnym, jak rwnie gdy jest moliwym doprowadzenie do
zaryglowania ssiednich staww krgosupa.
Mobilizacje
S to metody majce due znaczenie, zwaszcza, e niektre z nich moe pacjent wykonywa
sam we wasnym zakresie (mobilizacje wasne). Mobilizacje w odrnieniu od manipulacji mog
by wykonywane czciej i w niektrych przypadkach s terapi z wyboru. Sam sposb techniki,
okrelany jako tzw. "mikki", jest atwiejszy i bezpieczniejszy od techniki twardej (manipulacja),
tym samym pozwala na lepsze ukierunkowanie zabiegu na zablokowany segment. Mobilizacje
poprzedzaj
manipulacje
a
najczciej
je
zastpuj.

14

You might also like