Wersja 2.0 z dnia 26 listopada 2009 r.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH i ADMINISTRACJI1)

z dnia .................. 2009 r.

w sprawie standardów technicznych wykonywania

geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych
oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów
do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego

Na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo

geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027, z późn. zm),
zarządza się, co następuje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. 1. Rozporządzenie określa standardy techniczne:

1) wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych na
potrzeby: ewidencji gruntów i budynków, geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia
terenu, podziałów nieruchomości, typowych postępowań sądowych i
administracyjnych, zagospodarowania przestrzennego, budownictwa;
2) geodezyjnej obsługi inwestycji budowlanych;
3) opracowywania wyników pomiarów geodezyjnych oraz sporządzania
dokumentacji na potrzeby: ewidencji gruntów i budynków, geodezyjnej ewidencji
sieci uzbrojenia terenu, podziałów nieruchomości, typowych postępowań
sądowych i administracyjnych, zagospodarowania przestrzennego, budownictwa,
w tym geodezyjnej obsługi inwestycji budowlanych;
4) przekazywania wyników pomiarów i opracowań geodezyjnych, o których
mowa w pkt 1-3, do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
2. Standardy techniczne pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych stosuje się
odpowiednio w ramach specjalistycznych prac geodezyjnych i kartograficznych
na różnorodne zapotrzebowania, takie jak:
1) prace związane z eksploatacją zakładów przemysłowych;
2) prace urządzeniowo-rolne i urządzeniowo-leśne;
3) prace związane z eksploatacją kolei i dróg publicznych;
4) prace związane z regulacją sieci wodnych i budownictwem
hydrotechnicznym;

1
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji kieruje działem administracji rządowej –
administracja publiczna - na podstawie § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
16 listopada
2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
(Dz. U. Nr 216, poz. 1604). Właściwość Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji do wydania
niniejszego rozporządzenia wynika z art. 6 ust. 2 pkt 4a ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach
administracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 473, Nr 107, poz. 732 i Nr 173, poz. 1218 oraz z
2008 r. Nr 63, poz. 394).

1
 5) pomiary i opracowania bezpośrednie i fotogrametryczne w dokumentacji
obiektów budowlanych.

§ 2. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) ustawa - ustawę z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i
kartograficzne;
2) dokument elektroniczny – dokument elektroniczny, o którym mowa w
art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z późn.
zm.2));
3) UML – ujednolicony język modelowania, służący do modelowania
dziedzin rzeczywistości w systemach informatycznych, o którym mowa w
rozporządzeniu …w sprawie (OMG),;
4) XSD – standard opisu definicji struktury dokumentów zapisanych w
formacie XML, o którym mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia
11 października 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla systemów
teleinformatycznych (Dz. U. Nr 212, poz. 1766);
5) XML - Standard uniwersalnego formatu tekstowego służącego do
zapisu danych
w formie elektronicznej, o którym mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 11 października 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań
dla systemów teleinformatycznych;
6) GML - Język Znaczników Geograficznych, o którym mowa w
załączniku nr 2 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2005 r.
w sprawie minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych;
7) błąd średni położenia punktu - pierwiastek z sumy kwadratów błędów
średnich współrzędnych płaskich lub głównych półosi elipsy błędów średnich;
prawdopodobieństwo pozostawania punktu w okręgu o promieniu błędu położenia
punktu wynosi około 0,63;
8) błąd średni pomiaru - miara dokładności wyniku pomiaru, przy
założeniu normalnego rozkładu błędów obserwacji - o prawdopodobieństwie
nieprzekroczenia około 0,68;
9) ewidencja gruntów i budynków (kataster nieruchomości) - jednolity dla
kraju systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach i
lokalach, ich właścicielach oraz innych osobach fizycznych lub prawnych,
władających tymi gruntami, budynkami i lokalami;
10) geodeta – osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia zawodowe,
o których mowa w art. 42, 43 i 44 ustawy;
11) GNSS – globalny satelitarny system nawigacji i pozycjonowania, taki jak
amerykański GPS, rosyjski GLONAS, europejski GALILEO (ang. Global
Navigation Satellite Systems);
12) mapa poglądowa – istniejąca mapa, w tym mapa zasadnicza oraz mapa
ewidencyjna, po stwierdzeniu jej niekartometryczności;
13) mapa zasadnicza - wielkoskalowe opracowanie kartograficzne, zawierające
aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólno

2 )
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 12, poz. 65 i Nr 73, poz.
501 oraz z 2008 r. Nr 127, poz. 817.

2
 geograficznych oraz elementach ewidencji gruntów i budynków, a także sieci
uzbrojenia terenu;
14) NMT – numeryczny model rzeźby terenu (ang. DTM i digital terrain model); jest to
numeryczna reprezentacja fragmentu powierzchni ziemskiej;
15) obiekt fakultatywny – obiekt SIT podlegający pomiarowi tylko na żądanie
zamawiającego pomiar;
16) obiekt obligatoryjny – obiekt SIT zawsze podlegający pomiarowi;
17) państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny (PZGiK) - zbiór map oraz
materiałów fotogrametrycznych, teledetekcyjnych, rejestrów, wykazów,
informatycznych baz danych, katalogów danych geodezyjnych i innych
opracowań powstałych w wyniku wykonania prac geodezyjnych i
kartograficznych;
18) ortofotomapa - jest to kartometryczny, tonalny obraz terenu powstały w wyniku
przetworzenia zdjęcia lotniczego na obraz, odpowiadający rzutowi
ortogonalnemu na powierzchnię odniesienia, przedstawiony w odpowiednim
odwzorowaniu i kroju arkusza, uzupełniony informacjami kreskowymi, nazwami,
symbolami, siatką i opisem współrzędnych oraz informacjami pozaramkowymi;
19) pomiar sytuacyjno-wysokościowy – jednoczesny pomiar sytuacyjny i pomiar
wysokościowy;
20) pomiar sytuacyjny – pomiar położenia punktów:
a) środkowych (obiektów punktowych),
b) załamań osi (obiektów liniowych),
c) załamań obrysów (obiektów powierzchniowych) wraz z zapisem wyników
liczbowych połączeń punktów (geometrii) i cech opisowych obiektów;
21) wyniki pomiaru sytuacyjnego są podstawą określenia:
a) współrzędnych płaskich ustalających położenie obiektu,
b) kształtu obiektu,
c) cech opisowych obiektu;
22) pomiar wysokościowy - pomiar różnic wysokości między punktami:
a) geometryczny (przy poziomej celowej),
b) trygonometryczny (przy celowej nachylonej),
c) przy użyciu innych technologii (np. technologie fotogrametryczne i satelitarne);
wyniki pomiaru wysokościowego są podstawą obliczenia wysokości tych
punktów;
23) pomiar bezpośredni –wykonane w terenie:
a) obserwacje i zapis wielkości geometrycznych (odległości, kąty, różnice
wysokości), na których podstawie można określić współrzędne punktów
wyznaczających położenie obiektów pomiaru,
b) obserwacje i zapis geometrii (połączenia punktów), a także niegeometrycznych
cech obiektów;
24) pomiar fotogrametryczny - niepełny (bez cech opisowych) pomiar sytuacyjny i/
lub pomiar wysokościowy, wykonany na modelu przestrzennym zbudowanym z
lotniczych obrazów terenu;
25) pomiar uzupełniający - to zespół czynności technicznych pozwalających
na dostosowanie dokumentów geodezyjno-kartograficznych do ich zgodności
z terenem w zakresie ustalonej dla nich treści;
26) PRG - Państwowy Rejestr Granic, o którym mowa w rozporządzeniu Rady
Ministrów w sprawie Państwowego Rejestru Granic i powierzchni jednostek
podziałów terytorialnych kraju;

3
27) SWING 3.0 – standard wymiany informacji geodezyjnych określony w załączniku
nr 5 do rozporządzenia w zastosowaniu w okresie przejściowym do momentu
powszechnego wprowadzenia formatu GML/XML, o którym mowa w rozporządzeniu
………;
28) system informacji o terenie (SIT) – jest narzędziem podejmowania decyzji,
składającym się z bazy danych oraz procedur zbierania, aktualizowania i
udostępniania danych;
29) układ odniesienia – zestaw podstawowych parametrów służących do określenia
systemu odniesień przestrzennych takich jak: model geoidy, układ współrzędnych,
odwzorowanie kartograficzne; układ odniesienia określany jest na powierzchni
terenowej za pośrednictwem punktów osnowy geodezyjnej;
30) wykonawca prac geodezyjnych i /lub kartograficznych - podmiot gospodarczy
posiadający uprawnienia zawodowego wykonywania prac geodezyjnych
i kartograficznych.
.
§ 3. 1. Jednolitość prac geodezyjnych i kartograficznych zapewniają:
1) jednolity system miar;
2) jednolity państwowy system odniesień przestrzennych, o którym mowa w
rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie państwowego systemu odniesień
przestrzennych , przeliczalny wzajemnie z innymi systemami;
3) jednolite standardy techniczne określające zasadnicze cechy produktu
(dokładność, skład, formę);
4) powszechnie stosowany format zapisu danych geodezyjnych i
kartograficznych w postaci:
a) standardu wymiany informacji geodezyjnych SWING 3.0, o którym mowa w
załączniku nr 5 do rozporządzenia, zawierający w sobie standard wymiany
danych ewidencyjnych – SWDE, o którym mowa w załączniku nr 4 do
rozporządzenia (w sprawie egib) - stosowanego w okresie przejściowym do
chwili powszechnego wprowadzenia formatu zapisu danych, o którym mowa w
pkt. b,
b) formatu zapisu danych przestrzennych GML/XML wprowadzonego do
powszechnego stosowania na podstawie przepisów rozporządzenia ……w
sprawie (OMG), w oparciu o model danych zaimplementowany przy użyciu
ujednoliconego języka modelowania - UML.
2. W pracach geodezyjnych stosuje się wyłącznie jednostki miar ustalone jako
legalne w Rzeczypospolitej Polskiej. Należą do nich jednostki międzynarodowego
systemu jednostek SI oraz dodatkowo niektóre jednostki miar spoza tego systemu.

Jednostki miar SI (le Système International d’Unités)

JEDNOSTKI Wielkość jednostka miary Symbol
Długość Metr M
PODSTAWOWE Czas Sekunda S
temperatura termodynamiczna T Kelvin K
pole powierzchni metr kwadratowy m2
POCHODNE
Przyspieszenie bez nazwy m · s-2
Częstotliwość Herc Hz (= s-1)
POCHODNE
Siła Newton N (= m · kg · s-2)
O SPECJALNYCH
NAZWACH Ciśnienie Pascal Pa (= N/m2 = m-1 · kg · s-2)
gęstość strumienia magnetycznego Tesla T (= kg · A-1 · s-2 )
DODATKOWE kąt płaski Radian Rad

Jednostki miar spoza SI

JEDNOSTKI Wielkość jednostka miary Symbol w jednostkach SI
DOPUSZCZONE Czas Minuta Min 1 min = 60 s

4
 DO UŻYCIA Czas Godzina H 1 h = 60 min = 3600 s
Czas Doba D 1 d = 24 h = 86 400 s

kąt płaski Stopień o 1o = (π/180) rad

kąt płaski Minuta ‘ 1’ = (1/60)o
kąt płaski Sekunda ´´ 1’’ = (1/60)’ =
g g
kąt płaski Grad 1 = (π/200) rad
kąt płaski Miligrad c 1c = 0.01g
kąt płaski Decymiligrad cc 1cc = 0.01c
0
Temperatura (t = T – T0)* Stopień C 1 0C = 1 K
Celsjusza
TYMCZASOWO pole powierzchni metr kwadratowy M2 1 m2=
DOPUSZCZONE DO UŻYCIA pole powierzchni Hektar Ha 1 ha = 1 hm2 = 104 m2
DAWNE, OBECNIE Ciśnienie Atmosfera Atm 1 atm = 101 325 Pa
NIE DOPUSZCZONE Siła kilogram siły kG 1 kG = 9.806 65 N
DO UŻYCIA przyspieszenie Gal Gal 1 gal = 10-2 m · s-2
*) T0 = 273.15 K jest dokładnie 0.01 K poniżej termodynamicznej temperatury punktu potrójnego wody.

3. Zapis miar zgodnie z przyjętą w Unii Europejskiej formą, zgodną ze

standardami komputerowymi, jest następujący:
1) wszystkie liczbowo wyrażone miary liniowe (długości, odległości,
współrzędnych) wyraża się w metrach, z dokładnością zapisu do 0.01, bez
oznaczenia jednostki i z użyciem jako separatora dziesiętnego kropki, np. 123.45
oznacza sto dwadzieścia trzy metry czterdzieści pięć centymetrów;

0.12 oznacza dwanaście centymetrów,

0.005 oznacza pięć milimetrów.

2) opisany sposób należy też stosować w dokumentach dla odręcznie lub

automatycznie tworzonych zapisów miar liniowych;
3) zapisy miar wielkości fizycznych innych niż liniowe zawsze zawierają
oznaczenie jednostki i/lub jej podwielokrotności (np. stopień, sekunda kątowa,
decymiligrad, kelvin, niuton);
4) symbole jednostek miar innych niż metr następują za liczbą jednostek (nie
przed nią) i po odstępie (w druku: po pojedynczej spacji), np. 18 0C, nie 180 C, nie
180C.;
5) w opisie wielkości może wystąpić tylko jedna jednostka zasadnicza lub jej
(pod)wielokrotność, np. 1.25 hPa lub 125 Pa, nie 1 hPa 25 Pa);
6) zasady 4 i 5 nie odnoszą się do zapisu wielkości kątów wyrażonych
w mierze stopniowej i gradowej, gdzie mogą występować jednocześnie jednostka
podstawowa i obie jej podwielokrotności, a symbole następują za liczbą
bezpośrednio bez odstępów;
7) przy zapisie wielkości kątów wyrażonych w mierze stopniowej ostatni
z występujących symboli jest jednocześnie znakiem dziesiętnym (12034 = 12.340,
12034’56”789 = 12034’56.789”).
4. Zapisy tabeli przedstawionej w ust.2 nie dotyczą pomiarów specjalnych, w tym
związanych z obsługą inwestycji budowlanych.

§ 4. Przy wykonywaniu prac geodezyjnych obowiązują następujące zasady

naczelne:
1) zasada „od ogółu do szczegółów", wskazująca, że prace te wykonuje się
według porządku hierarchicznego wynikającego z geodezyjnej sztuki zawodowej;

5
 2) zasada odpowiednio sformalizowanej ewidencji prac geodezyjnych oraz ich
wyników, wskazująca formalne obowiązki zgłaszania prac geodezyjnych oraz
przekazywania ich wyników do państwowego zasobu geodezyjnego i
kartograficznego (ze ściśle określonymi wyjątkami od tej zasady);
3) zasada ciągłości prac geodezyjnych, wskazująca formalny obowiązek
analizy
i spożytkowania istniejących wyników tych prac;
4) zasada kontroli prac geodezyjnych, wskazująca na obowiązek wykonywa-
nia obserwacji nadliczbowych, przekraczających liczbę obserwacji jednoznacznie
wyznaczających niewiadome i dokonywania niezależnej kontroli opracowania
obserwacji.

§ 5. 1. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe wykonuje się w oparciu o osnowę

geodezyjną poziomą i wysokościową.
2. Układ odniesienia dla geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych stanowią punkty
podstawowej i szczegółowej osnowy geodezyjnej, uzupełnione w miarę potrzeby
punktami geodezyjnej osnowy pomiarowej.

§ 6. 1. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe poprzedza się wywiadem w terenie,

którego wynikami mogą być, w zależności od tematu i zakresu prac:
1) ocena stanu istniejącej osnowy geodezyjnej;
2) stopień aktualności map;
3) inne, istotne do planowanej pracy, informacje.
2. Wyniki wywiadu terenowego wnosi się graficznie na mapę wywiadu, którą
wykonuje się na kopii mapy zasadniczej, a gdy jej brak, na kopii mapy ewidencyjnej
lub w formie adnotacji.

§ 7. 1. Geodezyjne pomiary bezpośrednie wykonuje się narzędziami:

1) które mają ważne świadectwa atestacji (komparacji), jeśli narzędzia te
takich świadectw wymagają;
2) których warunki geometryczne zostały sprawdzone (zrektyfikowane)
według procedur zawartych w standardach z odpowiednią do precyzji narzędzia
dokładnością, o ile narzędzia te takich czynności wymagają, np. niwelator,
teodolit, dalmierz, tachimetr elektroniczny.
2. Prace związane z przygotowaniem sprzętu do pomiaru należy przeprowadzić
zgodnie z następującymi polskimi normami PN-ISO 17123 od 1 do 4: -2005 -
Terenowe procedury testowania instrumentów geodezyjnych i pomiarowych.
3. Narzędzia posiadające świadectwa wzorcowania lub komparacji mogą być
sprawdzane w terenie przed pracami geodezyjnymi według procedur uproszczonych
zawartych w wyżej wymienionych normach. Procedura ta pozwala oszacować czy
dokładność narzędzia używanego do pomiarów zawiera się w granicach
dopuszczalnego odchylenia (PN-ISO 4463-1 lub inne ).
4. Oświadczenie dotyczące użytego do pomiaru sprzętu, o posiadanych atestach
i świadectwach, a także o przypadkach dokonania sprawdzenia sprzętu zgodnie z
ust. 3 i o uzyskanych wynikach wykonawca umieszcza w sprawozdaniu technicznym.

Dział I

PROCEDURY WYKONYWANIA GEODEZYJNYCH POMIARÓW SYTUACYJNYCH

I WYSOKOŚCIOWYCH

6
 Rozdział 2

Pomiarowa osnowa sytuacyjna i wysokościowa

§ 8. 1. Osnowy pomiarowe służą do oparcia na nich geodezyjnych pomiarów

szczegółowych dotyczących sporządzania lub aktualizacji mapy zasadniczej,
modernizacji i aktualizacji ewidencji gruntów i budynków, pomiarów realizacyjnych i
innych opracowań geodezyjnych.
2. Osnowy pomiarowe ze względu na rodzaje zastosowanych metod
pomiarowych dzielą się na:
a) sytuacyjne,
b) wysokościowe,
c) dwufunkcyjne,
d) fotogrametryczne.
3. Konstrukcja osnowy pomiarowej jest jednorzędowa, wyrównywana
jednocześnie metodą najmniejszych kwadratów, przy założeniu bezbłędności
punktów nawiązania (punkty geodezyjnej osnowy podstawowej i szczegółowej), z
obliczeniem błędów położenia punktów po wyrównaniu.
4. Błąd położenia m p najmniej dokładnego punktu pomiarowej osnowy
sytuacyjnej po wyrównaniu nie może przekroczyć 0.10 względem najbliższych
punktów poziomej osnowy geodezyjnej I, II, III klasy.

§ 9. 1. Na podstawie wyników analizy materiałów i wywiadu terenowego

opracowuje się projekt osnowy pomiarowej, niezbędnej do oparcia pomiarów
szczegółowych, w formie szkicu przeglądowego na kopii istniejącej mapy
zasadniczej lub ewidencyjnej (w skali od 1:1000 do 1:5000) oraz opisu technicznego.
2. Na szkicu projektu, w zależności od rodzaju osnowy pomiarowej, wykazuje
się:
1) istniejące punkty geodezyjnej osnowy poziomej (co najmniej III klasy) oraz
trwale stabilizowane punkty osnowy pomiarowej;
2) istniejące punkty (repery) wysokościowej osnowy geodezyjnej (co najmniej
IV klasy);
3) przebieg projektowanych ciągów poligonowych i usytuowanie
poszczególnych punktów w ciągach;
4) przebieg ciągów niwelacyjnych projektowanej pomiarowej osnowy
wysokościowej;
5) usytuowanie punktów wyznaczanych wcięciami;
6) usytuowanie punktów wyznaczanych przy użyciu techniki satelitarnej
GNSS;
7) sposób włączenia do projektowanej osnowy (związanie) istniejącej osnowy
pomiarowej;
8) sposób nawiązania projektowanej osnowy pomiarowej do szczegółowej
osnowy poziomej lub osnowy wysokościowej.
3. Projekt osnowy pomiarowej podlega uzgodnieniu z właściwym ośrodkiem
dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.
4. Dla opracowań jednostkowych typowych prac geodezyjnych szkic projektu
osnowy zastępuje się szkicem wykonania osnowy załączonym do operatu
pomiarowego.

7
 Pomiarowa osnowa sytuacyjna

§ 10. 1. Pomiarową osnowę sytuacyjną projektuje się tak, aby:

- każdy z punktów był powiązany obserwacjami z co najmniej dwoma
sąsiednimi punktami tego samego lub wyższego rzędu,
- istniała wizura między punktami sąsiednimi,
- punkty lokalizowane były w miejscach dogodnych do wykonania pomiaru i
zapewniona była możliwa nienaruszalność znaków.
2. Długości boków osnowy powinny zawierać się w granicach 50.00 – 400.00,
zaś stosunek dwu boków przyległych nie powinien być większy niż 4:1 (ostatni
z warunków nie dotyczy osnowy zakładanej przy użyciu techniki satelitarnej GNSS).
3. Przy projektowaniu osnowy sytuacyjnej należy uwzględnić następujące
warunki:
1) ciąg powinien być obustronnie nawiązany kątowo i liniowo do punktów
nawiązania lub punktów węzłowych;
2) ciągi powinny być zbliżone do równobocznych i prostoliniowych;
3) długości ciągów nie powinny być większe od 3000.00, a ciągów
wyznaczających punkty węzłowe – od 2000.00;
4) w przypadkach konieczności skrócenia boków poniżej 50.00 należy
odpowiednio skrócić długość ciągu oraz szczególnie starannie centrować
instrument i tarcze celownicze nad centrami punktów;
5) dla wzmocnienia konstrukcji sieci należy tworzyć układy wielowęzłowe oraz
mierzyć kierunki i długości na inne niż sąsiednie punkty osnowy poziomej.
4. W konstrukcji geometrycznej określającej położenie wyznaczanego punktu
powinny występować co najmniej trzy miejsca geometryczne, a kąt przecięcia jednej
dowolnie wybranej pary prostych wyznaczających powinien zawierać się w
przedziale 50 – 150g, natomiast stosunek długości odcinków wyznaczających nie
powinien być większy niż 4:1.
5. Punkty wcięte są elementami jednorzędowej osnowy pomiarowej,
wyrównywanymi w sposób jednoczesny.
6. W uzasadnionych przypadkach geodeta może wyrównać osnowę pomiarową
z uwzględnieniem błędności punktów nawiązania, z tym, że współrzędne punktów
osnowy podstawowej i szczegółowej do dalszych obliczeń przyjmuje się zgodnie z
wykazem.

§ 11. 1. Do wykonania pomiaru sytuacyjnego i wysokościowego na stosunkowo

dużych obszarach o niewielkim zagęszczeniu punktów nawiązania znajdują
zastosowanie sieci modularne, stanowiące zbiór wzajemnie powiązanych konstrukcji
pomiarowych zwanych modułami.
Projektując sieć modularną ustala się w terenie:
- usytuowanie stanowisk pomiaru biegunowego (modułów pomiaru
biegunowego)
oraz punktów oparcia linii pomiarowych (modułów pomiaru ortogonalnego),
- usytuowania punktów wiążących,
- sposób nawiązania sieci,
przestrzegając następujących wskazówek:
1) stanowiska pomiaru biegunowego oraz linie pomiarowe lokalizuje się
w miejscach dogodnych do pomiaru szczegółów terenowych, obserwacji punktów
wiążących oraz punktów nawiązania;

8
 2) w każdym module niezbędne są obserwacje co najmniej trzech punktów
wybranych z grupy punktów nawiązania i/lub wiążących; układ celowych
wyznaczających stanowiska pomiaru biegunowego powinien spełniać warunki
podane w ust. 6;
3) punkty wiążące w sieci powinny mieć co najmniej trzy kierunki wyznaczające,
spełniające warunki podane w ust. 6; w uzasadnionych przypadkach
dopuszczalne jest wyznaczenie położenia punktów z dwóch kierunków
wcinających z pomiarem odległości między nimi;
4) punktami wiążącymi mogą być szczegóły terenowe I grupy dokładności np.
znaki graniczne; w przypadku braku trwałych szczegółów terenowych punkty
wiążące oznacza się palikami lub w zależności od potrzeb stabilizuje się trwale;
5) punkty nawiązania powinny być równomiernie rozłożone;
6) obszar objęty siecią modularną dzieli się na kompleksy, w miarę możliwości
rozdzielone granicami naturalnymi (drogami, ulicami) i punktami geodezyjnymi
dogodnymi do nawiązania sieci;
2. Na szkicu przeglądowym sieci modularnej wykazuje się:
- istniejące punkty osnowy poziomej, w tym trwale stabilizowane punkty osnowy
pomiarowej; w przypadku pomiaru sytuacyjno-wysokościowego również punkty
osnowy wysokościowej,
- punkty stanowisk i linii pomiarowych,
- punkty wiążące,
- kierunki nawiązania sieci (do osnowy poziomej co najmniej III klasy),
- w przypadku pomiaru sytuacyjno-wysokościowego również przebieg ciągów
niwelacyjnych,
- przebieg granic obrębów i kompleksów.

§ 12. 1. Do oznakowania położenia punktów osnowy sytuacyjnej, w zależności

od rodzaju gruntów, stosuje się: rurki, bolce lub trzpienie żelazne, wyryty lub
namalowany znak krzyża, znaki plastikowe, paliki drewniane, rurki drenarskie, pale
drewniane itp.
2. W uzasadnionych przypadkach, np. słabego zagęszczenia punktami III klasy
(na terenach rolnych i leśnych), znacznego (obecnego lub przewidywanego)
zainwestowania terenu, przewidywania przekształcenia struktury własnościowej,
geodeta może stabilizować punkty osnowy sytuacyjnej:
1) na obszarach zabudowanych - za pomocą znaków ściennych (co najmniej trzy
znaki dla punktu) lub stosując znaki z kamienia lub betonu;
2) na obszarach niezabudowanych - za pomocą znaków z tworzyw sztucznych
lub w przypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi za pomocą znaków
z kamienia lub betonu.
3. Dla trwale stabilizowanych punktów osnowy sytuacyjnej sporządza się opisy
topograficzne według zasad przyjętych dla osnowy szczegółowej III klasy; szczegóły
terenowe przedstawia się znakami umownymi przewidzianymi dla mapy zasadniczej.
Przy wykorzystywaniu punktów istniejących, zmiany i uzupełnienia nanosi się
kolorem czerwonym na kopii opisu topograficznego, a w przypadku dużej ilości
zmian sporządza się nowy opis.

§ 13. Pomiar wykonuje się z uwzględnieniem następujących zasad:

1) narzędzia kątomiercze powinny charakteryzować się błędem średnim pomiaru
" cc
kierunku mk  6 ( 20 ). Kąty można mierzyć w jednej serii. Jeśli narzędzie

9
 wymaga odczytu analogowego, konieczne jest dokonywanie zmiany orientacji
zera koła poziomego między półseriami;
2) narzędzia dalmiercze powinny charakteryzować się błędem średnim pomiaru
odległości md  0.01  8 mm/km . Mierzone odległości muszą być obserwowane
dwukrotnie, raz w każdym kierunku;
3) przy niewielkiej rozległości osnowy średnie błędy m i md mogą osiągać
większe wartości niż wymienione w ustępach 1 i 2, pod warunkiem zachowania
błędu położenia punktu m p  0.10 ;
4) dla właściwego określenia warunków atmosferycznych błędy średnie pomiaru
temperatury i ciśnienia powinny spełniać kryterium:
mt ≤ 1 K (1 C),
mc ≤ 1,3 hPa (1 mmHg);
5) centrowanie stanowiska i celu należy wykonać z dokładnością
≤ 0.005; zaleca się stosowanie tarcz celowniczych oraz pionów optycznych;
6) w przypadku adaptacji wyników pomiarów z osnów dawnych do nowo
mierzonej osnowy sytuacyjnej należy dokonać pomiaru sprawdzającego,
obejmującego pomiar wybranych boków i kątów, przy czym różnice pomiędzy
pomiarem sprawdzającym a pierwotnym powinny być:
a) dla pomiaru kątów d  2 m , gdzie m – błąd średni pomiaru kąta;
b) dla pomiaru boków d l  2 md , gdzie md – błąd średni pomiaru odległości.

§ 14. Opracowanie wyników pomiaru wykonuje się według następujących zasad:

1) do wyrównania osnowy pomiarowej przyjmuje się łącznie wyniki pomiarów
polowych nowych oraz wykorzystanych z istniejących operatów pomiarowych,
wchodzących w skład PZGiK;
2) przed przystąpieniem do wyrównania na projekcie osnowy lub na szkicu
sporządzonym dla potrzeb wyrównania oznacza się kąty, kierunki i długości
z pomiarów nowych i adaptowanych oraz błędy średnie obserwacji i rok
wykonania pomiaru; wartości i błędy średnie obserwacji nowych (kątów,
kierunków i długości boków) należy przyjąć do wyrównania z zestawień
opracowanych na podstawie dzienników pomiarowych
lub z wydruków tych wartości, natomiast wartości i błędy średnie obserwacji
adaptowanych ze zbiorów archiwalnych;
3) przed wyrównaniem obserwacji liniowych należy dokonać ich redukcji ze
względu na:
a) poprawkę odwzorowawczą w układzie współrzędnych („2000” lub przejściowo
„1965”),
b) poprawkę wynikającą z rzutowania długości na elipsoidę odniesienia, według
zależności:
Dzred= Dobs+ΔDodwz – ΔDnpo
gdzie:
Dzred – długość zredukowana na płaszczyznę określonego układu
współrzędnych („2000” lub „1965”) ;
Dobs - długość z pomiaru;
ΔDodwz – poprawka odwzorowawcza (wielkość poprawki odwzorowawczej
obliczana jest na podstawie załącznika nr 2. do rozporządzenia);
ΔDnpo - poprawka na powierzchnię odniesienia:
ΔDnpo= H*Dobs/Rs ; Rs= ca 6370000,

10
 H – wysokość elipsoidalna.
4) przy wyrównaniu należy zrównoważyć obserwacje;
5) po wyrównaniu oblicza się błąd średni jednostkowy wg wzoru:

0 
nmv
n
gdzie:
v – poprawka
m – błąd średni obserwacji
nn – liczba obserwacji nadliczbowych.

Wartość mo (charakteryzująca dokładność sieci po wyrównaniu oraz poprawność

równoważenia) powinna zawierać się w przedziale od 0.5 do 1.5;
6) w wyniku wyrównania powstają:
- wyrównane współrzędne punktów wraz z błędami średnimi
współrzędnych m x i m y oraz błędami położenia punktów m p ,
- wyrównane wartości obserwacji i ich poprawki oraz błędy poprawek mv ;
7) współrzędne punktów po wyrównaniu wykazuje się z dokładnością zapisu do
0.01;
8) w przypadku sieci pomiarowych złożonych z obserwacji liniowo-kątowych
oraz obserwacji wykonanych przy użyciu techniki satelitarnej GNSS, należy
zastosować metodę łącznego wyrównania tych obserwacji.

Pomiarowa osnowa wysokościowa

§ 15. 1. Na podstawie wyników analizy materiałów i wywiadu terenowego

opracowuje się w formie szkicu przeglądowego projekt pomiarowej osnowy
wysokościowej, niezbędnej do nawiązania pomiarów wysokościowych.
2. Pomiarową osnowę wysokościową, zakładaną metodą niwelacji
geometrycznej lub metodą niwelacji trygonometrycznej (tachimetrem
elektronicznym), projektuje się w postaci ciągów, nawiązanych do osnowy
wysokościowej co najmniej IV klasy, bez podziału na rzędy, jako sieć jednorodną
wyrównywaną ściśle.
3. Istniejące w terenie ciągi niwelacyjne włącza się do nowozakładanej osnowy
i ponownie wyrównuje, jeśli wynikający z technologii pomiaru i długości błąd średni
wysokości punktu środkowego mH ≤ 0.05.
4. Długość odcinków między sąsiednimi punktami wzdłuż ciągu zależy od
potrzeb terenowych, a na ciągach dowiązujących sieć, nie służących bezpośrednio
pomiarowi terenowemu, długości te nie powinny przekraczać 1500.
5. Nie dopuszcza się stosowania ciągów jednostronnie nawiązanych.

§ 16. 1. W terenach o znacznym zainwestowaniu, punkty pomiarowej osnowy

wysokościowej stabilizuje się trwale lub wykorzystuje się istniejącą w terenie trwałą
stabilizację innych punktów, w obu przypadkach sporządzając opisy topograficzne.
2. Do oznakowania punktów pomiarowej osnowy wysokościowej stosuje się
paliki drewniane (z wbitym gwoździem), rurki żelazne, bolce lub trzpienie żelazne
(wbite w nawierzchnię), a także oznaczone farbą znaki na trwałych szczegółach
terenowych.

11
 3. Na terenach niezabudowanych, jako reper roboczy może być zastosowany
pal drewniany o długości około 1.00 i średnicy 0.10, w którego górny koniec wbity
jest gwóźdź, a w dolnej części pala przymocowana jest na zacios poprzeczka
drewniana. Pal wkopuje się w ziemię tak, aby dolny jego koniec opierał się na
nienaruszonej kopaniem ziemi, a znak wysokości (główka gwoździa) znajdował się
na poziomie terenu lub do 0.10 nad nim, w zależności od usytuowania reperu.
W razie potrzeby osadza się znaki w formie słupa z betonu z bolcem żelaznym.
4. Jako znaki ścienne stosuje się:
- trzpień lub hak żelazny kuty, o długości 0.10–0.15 i średnicy około 0.01, wbity
w ścianę budynku, tak aby wystawał ze ściany na odległość umożliwiającą
pionowe ustawienie łaty,
- nowe formy znaków ściennych, metalowych lub z tworzyw sztucznych,
wstrzeliwane bolce, spełniające wymogi dokładności i trwałości w określonym
czasie.

§ 17. 1. Pomiar ciągów wysokościowych osnowy pomiarowej wykonuje się w dwu

kierunkach: głównym i powrotnym.
2. Stosowane do pomiaru narzędzia powinny zapewnić osiągnięcie średniego
błędu pomiaru różnic wysokości mΔH ≤ 20 mm/km, tj. różnice  między wynikami
pomiarów w obu kierunkach powinny spełniać warunek   0,04 L m, gdzie: L –
długość przęsła lub ciągu w km.
3. Niwelację geometryczną na stanowisku wykonuje się dwukrotnie, ze zmianą
wysokości osi celowej, według schematu: wstecz, w przód – zmiana wysokości - w
przód, wstecz. Różnica na stanowisku między wynikami tych pomiarów dh ≤ 0.004.
Długość celowej nie może przekroczyć 50.
4. Dopuszcza się wydłużenie celowej przy przekraczaniu przeszkód wodnych lub
terenów grząskich; należy wtedy pomiar wykonany zgodnie z ust. 3 powtórzyć
i uwzględnić odpowiednią średnią. Przy przekraczaniu przeszkód wybór stanowisk
niwelatora powinien zapewnić symetrię nierówności długości celowych. Różnica dh
może wówczas przekroczyć 0.004.
5. Przy niwelacji trygonometrycznej należy zachować następujące warunki:
- błąd średni pomiaru odległości ≤ 0.01,
- błąd średni pomiaru kąta pionowego ≤ 6 (20cc),
- kąty pionowe należy mierzyć w dwóch seriach,
- długości celowych ≤ 100,
- kąt nachylenia celowej ≤ 10g,
- błąd średni pomiaru wysokości instrumentu ≤ 0.002,
- błąd średni pomiaru wysokości tarczy celowniczej zwierciadła ≤ 0.002.
Różnica przewyższeń między sąsiednimi punktami ciągu, otrzymanych
z dwustronnych obserwacji nie powinna przekroczyć ≤ 0.004.

§ 18. 1. Wyrównanie pomiarowej osnowy wysokościowej wykonuje się według

zasad podanych w § 8 ust. 3.
2. W trakcie wyrównania przyjmuje się wagi dla poszczególnych ciągów jako
odwrotnie proporcjonalne do długości tych ciągów.
3. Wysokości punktów po wyrównaniu wykazuje się z dokładnością zapisu
do 0.01.

Pomiarowa osnowa dwufunkcyjna

12
 § 19. 1. Pomiarowa osnowa dwufunkcyjna, zwana też osnową sytuacyjno-
wysokościową, zakładana jest, aby służyła zarówno pomiarom sytuacyjnym jak
i pomiarom wysokościowym lub jednoczesnemu pomiarowi sytuacyjno-
wysokościowemu.
2. Osnowa sytuacyjno-wysokościowa musi spełniać warunki, co do sposobu
projektowania, stabilizacji, pomiaru i wyrównania przypisane zarazem do osnowy
pomiarowej poziomej i wysokościowej. Dotyczy to także osnowy pomiarowej,
wykorzystywanej do celów niwelacji powierzchniowej (geometrycznej i
tachimetrycznej) oraz niwelacji profilami.

Pomiarowa osnowa zakładana techniką satelitarną (GNSS)

§ 20. 1. Osnowa pomiarowa zakładana techniką GNSS realizuje państwowy

system odniesień przestrzennych, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt.2 ; może być
zakładana jako osnowa dwufunkcyjna (pozioma i wysokościowa).
2. Punktami nawiązania dla osnowy pomiarowej są stacje referencyjne systemu
ASG-EUPOS. W przypadku braku możliwości korzystania ze stacji systemu ASG-
EUPOS punktami nawiązania są punkty państwowej osnowy poziomej i
wysokościowej podstawowej i szczegółowej, które mają wyznaczone trójwymiarowe
współrzędne geodezyjne (geocentryczne: X, Y, Z lub elipsoidalne: φ, λ, h (B, L, h)) w
systemie ETRS89.
3. Osnowa pomiarowa zakładana techniką GNSS może być realizowana jako:
1) sieć jednorodna, nawiązana do punktów osnowy podstawowej lub
szczegółowej (zgodnie z § 2), w której punkty są wzajemnie powiązane grupą
obserwacji liniowo - kątowych;
2) zbiór min. 3 punktów wyznaczonych niezależnie, stanowiących podstawę
pomiarów klasycznych, przy czym na etapie tych pomiarów wzajemne położenie
tych punktów powinno być zweryfikowane.
4. Do realizacji osnowy pomiarowej wykorzystuje się:
1) przy zakładaniu osnowy jednorodnej dla pomiarów statycznych i szybkich
statycznych serwis POZGEO D systemu ASG-EUPOS oraz opracowanie własne
osnowy pomiarowej z wykorzystaniem punktów osnowy podstawowej i/lub
szczegółowej;
2) przy zakładaniu grupy punktów wyznaczanych niezależnie dla pomiarów
statycznych i szybkich statycznych serwis POZGEO systemu ASG-EUPOS a dla
pomiarów RTK GNSS serwis NAWGEO systemu ASG-EUPOS.

§ 21. Zakładanie osnowy pomiarowej z wykorzystaniem serwisu POZGEO D:

1) pomiary statyczne i szybkie statyczne GNSS na punktach osnowy pomiarowej
należy wykonywać zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w załączniku nr 1
do rozporządzenia;
2) opracowanie osnowy pomiarowej (obliczenie wektorów i wyrównanie sieci
geodezyjnej) wykonuje się z wykorzystaniem oprogramowania wykonawcy, które
pozwala na opracowanie pomiarów GNSS realizowanych metodą statyczną lub
szybką statyczną;
3) jako punkty nawiązania należy wykorzystać obserwacje z co najmniej trzech
najbliższych stacji systemu ASG-EUPOS;

13
 4) zaleca się wykonanie kontroli wstępnej obserwacji poprzez wyrównanie
swobodne sieci geodezyjnej, tzn. wyrównanie z przyjęciem jednego punktu jako
punktu stałego;
5) obliczone wektory pomiędzy pomierzonymi punktami i stacjami referencyjnymi
należy wyrównać łącznie, w nawiązaniu do przyjętych za bezbłędne stacji ASG-
EUPOS, metodą najmniejszych kwadratów, a następnie przeliczyć do
wymaganych układów współrzędnych i wysokości;
6) współrzędne wyrównanych punktów wraz z charakterystyka dokładnościową
podawane są:
a) w obowiązującej realizacji geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 jako
współrzędne prostokątne kartezjańskie i geodezyjne, przy czym wysokość
elipsoidalną punktu przelicza się na wysokość normalną przy wykorzystaniu
aktualnie obowiązującego modelu quasigeoidy,
b) w układach współrzędnych płaskich prostokątnych 1992 i 2000,
c) w układzie współrzędnych płaskich prostokątnych 1965 (z zastosowaniem
siedmioparametrowej transformacji przestrzennej z dostosowaniem do punktów
poziomej osnowy geodezyjnej I i II klasy, z usunięciem odchyłek na punkach
dostosowania metodą Hausbrandta).

§ 22. Zakładanie osnowy pomiarowej techniką GNSS z wykorzystaniem punktów

osnowy podstawowej i/lub szczegółowej:
1) pomiary statyczne i szybkie statyczne GNSS na punktach osnowy
pomiarowej należy wykonywać zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w
załączniku nr 1
do rozporządzenia;
2) opracowanie osnowy pomiarowej (obliczenie wektorów i wyrównanie sieci
geodezyjnej) wykonuje się z wykorzystaniem oprogramowania wykonawcy, które
pozwala na opracowanie pomiarów GNSS realizowanych metodą statyczną lub
szybką statyczną;
3) jako punkty nawiązania należy wykorzystać obserwacje z co najmniej
trzech najbliższych punktów osnowy podstawowej lub szczegółowej;
4) zaleca się wykonanie kontroli wstępnej obserwacji poprzez wyrównanie
swobodne sieci geodezyjnej, tzn. wyrównanie z przyjęciem jednego punktu jako
punktu stałego;
5) obliczone wektory pomiędzy pomierzonymi punktami i stacjami
referencyjnymi należy wyrównać łącznie, w nawiązaniu do przyjętych za
bezbłędne punktów osnowy podstawowej lub szczegółowej, metodą
najmniejszych kwadratów, a następnie przeliczyć do wymaganych układów
współrzędnych i wysokości;
6) współrzędne wyrównanych punktów wraz z charakterystyka
dokładnościową podawane są:
a) w obowiązującej realizacji geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 jako
współrzędne prostokątne kartezjańskie i geodezyjne, przy czym wysokość
elipsoidalną punktu przelicza się na wysokość normalną przy wykorzystaniu
aktualnie obowiązującego modelu quasigeoidy,
b) w układach współrzędnych płaskich prostokątnych 1992 i 2000,
c) w układzie współrzędnych płaskich prostokątnych 1965 (z zastosowaniem
siedmioparametrowej transformacji przestrzennej z dostosowaniem do punktów
poziomej osnowy geodezyjnej I i II klasy, z usunięciem odchyłek na punkach
dostosowania metodą Hausbrandta).

14
 § 23. Zakładanie osnowy pomiarowej z wykorzystaniem serwisu POZGEO:
1) pomiary statyczne i szybkie statyczne GNSS na punktach osnowy
pomiarowej należy wykonywać zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w
załączniku nr 1
do rozporządzenia;
2) zbiory obserwacyjne w formacie RINEX przesyła się do obliczeń w serwisie
POZGEO przy użyciu strony internetowej systemu ASG-EUPOS;
3) zbiory obserwacyjne, w formacie wymiany danych, przesłane do systemu,
kontrolowane są pod względem poprawności formatu danych i jakości obserwacji;
4) po poprawnym zakończeniu procesu obliczeniowego użytkownik otrzymuje
wynik obliczeń w postaci pliku zawierającego raport w formacie ASCII
zawierający opis procesu obliczeniowego i wyznaczone współrzędne punktu.
Współrzędne wyznaczanego punktu wraz z charakterystyka dokładnościową
podawane są:
a) w obowiązującej realizacji geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 jako
współrzędne prostokątne kartezjańskie i geodezyjne, przy czym wysokość
elipsoidalną punktu przelicza się na wysokość normalną przy wykorzystaniu
aktualnie obowiązującego modelu quasigeoidy,
b) w układach współrzędnych płaskich prostokątnych 1992 i 2000,
c) w układzie współrzędnych płaskich prostokątnych 1965 (z zastosowaniem
siedmioparametrowej transformacji przestrzennej z dostosowaniem do punktów
poziomej osnowy geodezyjnej I i II klasy, z usunięciem odchyłek na punkach
łącznych metodą Hausbrandta).

§ 24. Zakładanie osnowy pomiarowej z wykorzystaniem serwisu NAWGEO:

1) pomiary RTK GNSS na punktach osnowy pomiarowej należy wykonywać
zgodnie
z zaleceniami przedstawionymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
2) po poprawnym zakończeniu pomiaru użytkownik otrzymuje wynik w postaci
współrzędnych wyznaczanego punktu wraz z charakterystyka dokładnościową w:
a) w obowiązującej realizacji geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 jako
współrzędne prostokątne kartezjańskie i geodezyjne, przy czym wysokość
elipsoidalną punktu przelicza się na wysokość normalną przy wykorzystaniu
aktualnie obowiązującego modelu quasigeoidy,
b) w układach współrzędnych płaskich prostokątnych 1992 i 2000,
c) w układzie współrzędnych płaskich prostokątnych 1965 (z zastosowaniem
siedmioparametrowej transformacji przestrzennej z dostosowaniem do punktów
poziomej osnowy geodezyjnej I i II klasy, z usunięciem odchyłek na punkach
łącznych metodą Hausbrandta).

Pomiarowa osnowa fotogrametryczna

§ 25. 1. Prace dotyczące założenia pomiarowej osnowy fotogrametrycznej

poprzedzone są wykonaniem projektu aerotriangulacji, o którym mowa w załączniku
nr 3 do rozporządzenia.
2. Punkty fotogrametrycznej osnowy pomiarowej, przewidziane do pomiaru
fotogrametrycznego z wykorzystaniem modeli stereoskopowych utworzonych
ze zorientowanych zdjęć lotniczych, podlegają sygnalizacji przed nalotem,
określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

15
W wyjątkowych przypadkach mogą to być szczegóły sytuacyjne , których
identyfikacja na zdjęciu spełnia warunki identyfikacji punktów sygnalizowanych.
3. Aerotriangulację opiera się na sygnalizowanych punktach polowej osnowy
fotogrametrycznej, pomierzonych w terenie metodami geodezyjnymi, przy czym
zaleca się stosowanie przy użyciu techniki satelitarnej GNSS, z dokładnością
mp≤0.05 oraz mH≤0.05.
W skład tej osnowy wchodzą fotopunkty, tj. punkty odfotografowane na zdjęciach,
z wyznaczonymi w terenie współrzędnymi przestrzennymi X,Y,Z.
4. Do wyrównania aerotriangulacji należy zastosować oprogramowanie oparte
na blokowym rozwiązaniu metodą niezależnych modeli lub niezależnych wiązek.
5. Celem zwiększenia dokładności oraz efektywności opracowania zaleca się
wykorzystanie dodatkowych obserwacji w postaci środków rzutów określonych przy
użyciu techniki satelitarnej GNSS, z zastosowaniem:
a) systemu wyznaczania pozycji GNSS do określania środków rzutów,
b) systemu inercjalnego do pomiaru kątów pochylenia zdjęć – GNSS/INS.
6. Błędy położenia oraz średnie błędy wysokości wyrównanych punktów
aerotriangulacji nie mogą przekroczyć 0.10 względem punktów nawiązania.
7. Sposób sygnalizacji punktów polowej osnowy fotogrametrycznej omówiony
jest w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
8. Pomiar fotogrametryczny punktów osnowy pomiarowej realizowany
na instrumentach analitycznych lub stacjach cyfrowych, wykonuje się w procesie
aerotriangulacji przestrzegając, aby błędy wyznaczenia współrzędnych x,y oraz
wysokości tych punktów obliczone na punktach kontrolnych, nie przekroczyły
wielkości 0.10.
9. Proces opracowania fotogrametrycznej osnowy pomiarowej wymaga
zastosowania procedur, o których mowa w §15 pkt. 3 .

Rozdział 3

Bezpośrednie pomiary sytuacyjne

§ 26. 1. Pomiar sytuacyjny jest to proces umożliwiający ustalenie położenia

obiektów (szczegółów terenowych) poprzez określenie płaskich, prostokątnych
współrzędnych punktów oraz kształtu i rodzaju tych obiektów.
2. Pomiary sytuacyjne wykonuje się w oparciu o geodezyjną osnowę poziomą
szczegółową i pomiarową.

§ 27. 1. Obiekty będące przedmiotem geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych,

objęte krajowym systemem informacji o terenie dzieli się na trzy grupy dokładności
pomiaru sytuacyjnego:
1) grupa I - obiekty dobrze identyfikowalne, zachowujące wieloletnią
niezmienność położenia, a w szczególności:
a) znaki graniczne: granicy państwa, jednostek podziału administracyjnego
i ewidencyjnego, w tym obrębów i działek ewidencyjnych,
b) niestabilizowane punkty załamania granic działek ewidencyjnych,
c) zastabilizowane znakami naziemnymi punkty osnowy wysokościowej, punkty
podstawowej osnowy grawimetrycznej i punkty wiekowe osnowy magnetycznej,
d) budynki, budowle i urządzenia techniczne, w tym mosty, wiadukty, tunele, ściany
oporowe, tory kolejowe i tramwajowe, przejazdy, estakady itp.,

16
e) elementy naziemne sieci uzbrojenia terenu, studnie i szczegóły uliczne, w tym
krawężniki, latarnie, słupy, pomniki, figury i trwałe ogrodzenia;
2) grupa II - obiekty o mniej wyraźnych i mniej trwałych obrysach:
a) obiekty o charakterze budowli ziemnych: nasypów, wykopów, rowów, kanałów,
grobli, tam, wałów przeciwpowodziowych,
b) elementy podziemne sieci uzbrojenia terenu,
c) zieleń miejska (parki i zieleńce), zieleń przyuliczna (trawniki, drzewa), boiska
sportowe oraz pomniki przyrody;
3) grupa III - obiekty o niewyraźnych obrysach lub małym znaczeniu:
a) użytki gruntowe, kontury klasyfikacyjne, podwodne elementy uzbrojenia,
b) cieki i wody stojące o naturalnych liniach brzegowych,
c) oddziały leśne na obszarach Lasów Państwowych,
d) drogi biegnące w dużych obszarach o jednolitym władaniu (np. Lasy Państwowe,
duża własność ziemska) i mające charakter stałych dróg publicznego i
wewnętrznego transportu lub łączących siedliska, a także stałych dróg
dojazdowych prywatnych,
e) inne obiekty o niewyraźnych konturach,
f) punkty wysokości naturalnej powierzchni terenu.
2. Podział obiektów na grupy dokładności nie ma związku z podziałem na
obiekty obligatoryjne i fakultatywne.
3. Stosowana metoda pomiaru powinna zapewniać, że błąd położenia punktu
obiektu pomiaru sytuacyjnego (obliczony jako pierwiastek z sumy kwadratów błędów
średnich współrzędnych płaskich lub głównych półosi elipsy błędów) względem
najbliżej położonych punktów poziomej osnowy geodezyjnej (I, II, III klasy oraz
osnowy pomiarowej) nie przekroczy wartości jak w tabeli poniżej:

Obiekty grupy dokładności I II III

Błąd położenia punktu ≤ 0.10 0.30 0.50

4. Obiekty (szczegóły terenowe) będące przedmiotem pomiarów sytuacyjnych

należy przedstawić na szkicach polowych z użyciem znaków graficznych
stosowanych na mapie zasadniczej.

§ 28. 1. Szczegóły terenowe I grupy dokładnościowej, będące jednocześnie

elementami ewidencji gruntów i budynków, powinny być mierzone wraz z
elementami kontrolnymi, do których zalicza się:
a) drugie, niezależne wyznaczenie położenia szczegółów,
b) miary czołowe (tzw. czołówki),
c) miary przeciwprostokątne (tzw. podpórki).
2. W przypadku wykonywania pomiaru przebiegu granic działek ewidencyjnych,
należy przed przystąpieniem do pomiaru dokonać ich ustalenia.
3. W celu zapewnienia jednolitości krajowego systemu informacji o terenie,
określone dokładności pomiaru sytuacyjnego i wysokościowego są niezależne od
przyjętej do przedstawienia mierzonego terenu skali mapy zasadniczej.
4. W uzasadnionych przypadkach przedmiotem pomiarów sytuacyjnych mogą
być także inne szczegóły terenowe, ustalone w warunkach technicznych prac
wykonywanych dla celów specjalnych.
5. Dokładność pomiaru obiektów nie objętych krajowym systemem informacji
o terenie określa zamawiający pomiar.

17
 Pomiar metodą biegunową

§ 29. 1. Zaleca się wykonywanie pomiaru sytuacyjnego przy pomocy tachimetru

elektronicznego lub teodolitu sprzężonego z dalmierzem elektrooptycznym metodą
biegunową
2. Pomiar metodą biegunową wykonuje się z zachowaniem dokładności
spełniającymi warunki podane w poniższej tabeli:

Grupa Błąd średni Błąd średni Długość

dokładności pomiaru pomiaru celowej
odległości kierunku (w metrach)
 60”  170.00
I ± 0.05
 30”  350.00
 60”  700 .00
II ± 0.20
 30”  1300.00
 60”  1000.00
III ± 0.30
 30”  1700.00

3. Przy pomiarze odległości przymiarem wstęgowym długość celowej nie

powinna przekraczać 50.00. Długości celowych mogą być przekroczone po
zastosowaniu instrumentów o wyższej dokładności.
4. Stanowiskami instrumentu mogą być punkty pomiarowej osnowy sytuacyjnej
lub punkty osnowy wyższego rzędu, a także punkty na prostej (na boku osnowy).
5. Na stanowisku instrumentu obserwuje się co najmniej dwa kierunki
nawiązania na punkty osnowy. Ostatni odczyt na stanowisku wykonuje się po
powtórnym wycelowaniu na punkt przyjęty za początkowy.
6. Odległość do mierzonych punktów obiektów I grupy dokładności nie może
przekroczyć podwójnej długości głównej celowej nawiązania na stanowisku, zaś
do punktów szczegółów II i III grupy dokładności – czterokrotnej jej długości.
7. Dla pomiaru punktów obiektów II i III grupy dokładności dopuszcza się
stosowanie stanowisk na jednoznacznie zidentyfikowanych punktach obiektów I
grupy dokładności, pod warunkiem wykonania dodatkowego pomiaru elementów
kontrolnych.
8. Zapisy kierunków i długości prowadzi się w dzienniku pomiarowym lub
rejestruje automatycznie w zależności od typu instrumentu, z równoczesnym
sporządzeniem szkicu polowego, o którym mowa w § 52.

Pomiar metodą ortogonalną

§ 30. 1. Linie pomiarowe służące do pomiaru metodą ortogonalną (domiarów

prostokątnych) opiera się o punkty osnowy sytuacyjnej lub punkty osnów wyższych
rzędów, a także o punkty na prostej między punktami osnów. Punkty końcowe i
pośrednie linii pomiarowej oznacza się nietrwale.
2. Długości linii pomiarowych nie powinny przekraczać:
- na terenach zurbanizowanych 250.00,
- na terenach rolnych i leśnych 400.00.
3. Długość linii pomiarowej powinna być mierzona dwukrotnie:
a) w tym przynajmniej raz przy zastosowaniu metody użytej do pomiaru długości
osnowy sytuacyjnej, a wynik tego pomiaru nie powinien się różnić od długości

18
 obliczonej ze współrzędnych punktów oparcia linii pomiarowej więcej niż fL=0.07
+ 50 mm/km; dla długości linii równej 200.00 fL=0.08; dla 600.00 - fL=0,10.
b) przy pomiarze punktów metodą domiarów prostokątnych - nie powinien się różnić
od wyniku pierwszego pomiaru więcej niż 2fL.
4. Dopuszczalne długości prostopadłej i dokładności odczytów odcinków są
zależne od grupy dokładności szczegółów terenowych zgodnie z tablicą:

Grupa Prostopadła Dokładność

dokładności (domiar, rzędna)  odczytu
I 25 0.01
II 50 0.05
III 70 0.10

5. Przy pomiarze punktów II i III grupy dokładności dopuszczalne długości

prostopadłej mogą zostać przekroczone o 50%, pod warunkiem wykonania pomiaru
sprawdzającego, o którym mowa w § 28 ust 1.

Pomiar metodą wcięć

§ 31. 1. Dobór jednego ze sposobów wykonania pomiaru metodą wcięć, tj.

wcięcia kątowego, liniowego lub kątowo-liniowego w przód lub wstecz, uzależniony
jest od usytuowania szczegółów terenowych względem punktów osnowy poziomej
lub linii pomiarowych oraz od charakteru terenu.
2. Do prawidłowego wyznaczenia punktu wcięciem konieczne jest, aby kąt
przecięcia prostych wyznaczających (obrazujących miejsca geometryczne
obserwacji) zawierał się w przedziale 50-150g, a stosunek długości odcinków
wyznaczających nie był większy niż 4:1.
3. Pomiar metodą wcięć wykonuje się narzędziami spełniającymi warunki jak dla
pomiaru metodą biegunową.

Generalizacja szczegółów terenowych

§ 32. 1. Przy pomiarze sytuacyjnym pomija się istniejące odchylenia kształtu

mierzonego szczegółu terenowego od prostej, gdy odchylenia te nie są większe od
błędów położenia punktów, określonych dla grupy dokładności pomiaru, do której
mierzony szczegół należy:

Grupy dokładności I II III

pomiaru
Odchylenie od prostej Δ  0.10 0.30 0.50

Zasada ta nie dotyczy obiektów ewidencji gruntów i budynków.

2. W przypadku granic działek ewidencyjnych o nie utrwalonych punktach

załamania, stopień generalizacji zależy od charakteru terenu, i tak:
1) dla terenów zurbanizowanych wychylenie linii granicznej od prostej
łączącej najbliższe pomierzone punkty granicy nie może być większe od 0.10 (po
obu stronach sprostowanej granicy);
2) dla terenów rolnych – 0.20;

19
 3) dla terenów rolnych na obszarach górskich i podgórskich – 0.50.
3. Przy pomiarze powykonawczym budynków nowych należy mierzyć wszystkie
występy, a na mapie wykazywać występy i wgłębienia większe od 0.30.
Występy i wgłębienia mniejsze od 2.00 wyznacza się miarą bieżącą po ścianie
przyziemia, mierząc również wielkość tych występów lub wgłębień.
Kontury budynków położone w odległości mniejszej niż 0.10 od granicy działki
uznaje się za położone w linii tej granicy.
4. Przy pomiarze trwałych ogrodzeń należy mierzyć występy i wgłębienia
większe od 0.30 oraz bramy od strony dróg i ulic. Wgłębienia i występy nie
przekraczające 2.00 wyznacza się miarą bieżącą po linii ogrodzenia, mierząc
równocześnie wielkość występu lub wgłębienia. Szerokości ogrodzeń należy
mierzyć, gdy przekraczają one 0,30. Ogrodzenia położone przy granicy działki mniej
niż 0.10 wyznacza się miarą bieżącą po linii granicy.
5. Jeżeli podczas tworzenia numerycznej mapy zasadniczej zostanie ujawnione,
że punkt konturu budynku lub ogrodzenia jest w mniejszej odległości od granicy
działki niż 0.10, należy punkt konturu budynku lub załamania ogrodzenia dociągnąć
do granicy, zaznaczając ten fakt na szkicu polowym.
6. Kontury elementów naziemnych uzbrojenia podziemnego większe od 0.50
należy mierzyć w sposób umożliwiający ich zdefiniowanie, zaś przy konturach
mniejszych od 0.50 mierzyć należy położenie rzutu ich środka.
Dla przewodów podziemnych i naziemnych o średnicach mniejszych od 0.75
dopuszcza się pomiar przebiegu ich osi. W przypadku wątpliwym należy wymiar
poprzeczny pomierzyć, nawet jeśli w przyszłości miałby okazać się zbędny.
Gdy szerokość przewodu, obrysu kanału, wiązki kabli lub urządzenia jest większa od
0.75, pomiarowi podlegają rzuty zewnętrzne krawędzi tych elementów, obudowy
urządzeń, przewodów itp.

Rozdział 4

Bezpośrednie pomiary wysokościowe

§ 33. 1. Pomiar wysokościowy wykonuje się w oparciu o osnowę wysokościową

z taką dokładnością, aby błąd średni określenia wysokości mierzonego punktu w
stosunku do punktów osnowy wysokościowej nie przekroczył wartości podanych
w poniższych tabelach:
- dla obiektów:

Błąd
Rodzaj obiektów wysokości
punktów
Budowle urządzenia techniczne o
konstrukcji trwałej sieci kanalizacyjnej,
Obiekty uzbrojenia terenu:
 0.01
- naziemne,
- podziemne:

Budowle urządzenia techniczne o

konstrukcji trwałej,
 0.05
Obiekty uzbrojenia terenu:
- naziemne,

20
- podziemne: sztywne inwentaryzowane
przed zasypaniem.

Budowle i urządzenia techniczne ziemne,

Obiekty uzbrojenia terenu podziemne:
 0.10
elastyczne lub mierzone
elektromagnetycznie.

- dla punktów powierzchni terenu (pikiet):

Nachylenie terenu Błąd średni

Kąt nachylenia h na odcinku 100 wysokości
pikiet
< 2o < 3.5  0.10
2o – 6o 3.5 – 10.5  0.20
> 6o > 10.5 m  0.50

Błąd średni warstwic nie powinien przekroczyć wielkości:

- 1/3 zasadniczego cięcia warstwicowego dla terenów o nachyleniu do 2o,
- 2/3 zasadniczego cięcia warstwicowego dla terenów o nachyleniu od 2o do 6o,
- 3/3 zasadniczego cięcia warstwicowego dla terenów o nachyleniu większym od
6o.
2. Położenie poziome punktów obiektów określa się zgodnie z wymaganiami
przypisanymi grupie dokładności, do której obiekty te przynależą, natomiast pikiety
określa się z błędem położenia  0.50.
3. Poprawność pomiaru wysokości punktów zapewnia się poprzez: dwukrotne
wyznaczenie wysokości wybranych punktów. Różnice nie powinny przekroczyć
błędów, o których mowa w ust. 1 niezależnie od przyjętej metody pomiaru.
4. Pomiar ukształtowania terenu, w zależności od celu jakiemu ma służyć
wykonuje się metodami:
- niwelacji punktów rozproszonych,
- niwelacji profilów,
- niwelacji siatkowej,
- tachimetrii.

§ 34. 1. Przedmiotem pomiaru wysokościowego są następujące elementy

obiektów :
1) naziemne:
- charakterystyczne punkty powierzchni terenu, w oparciu o które rzeźba terenu
przedstawiona zostanie na mapie warstwicami,
- wybrane punkty powierzchni terenu w przypadku przedstawienia na mapie
rzeźby terenu w postaci opisu rzędnych wysokości tych punktów,
- naturalne i sztuczne formy ukształtowania terenu,
- przekroje poprzeczne ulic i dróg urządzonych,
- elementy naziemne podziemnego uzbrojenia terenu;
2) podziemne:
- górne krawędzie włazów i dna studzienek kanalizacyjnych oraz wloty i wyloty
kanałów lub przykanalików w ich najniższych punktach,
- osie przewodów wodociągowych, gazowych i cieplnych bez obudowy,

21
- wierzchy i dna kanałów oraz dna komór i studni sieci cieplnej, teletechnicznej
i elektroenergetycznej,
- górne krawędzie (powłoki) lub wierzchy rur ochronnych kabli doziemnych,
- załamania przewodów (osi) pionowe i poziome.
2. Przedmiotem pomiaru wysokościowego mogę być także inne elementy
szczegółów terenowych, ustalone w warunkach technicznych prac wykonywanych
dla celów specjalnych.
3. Dokładność pomiaru obiektów nie objętych krajowym systemem informacji
o terenie określa zamawiający pomiar.

Niwelacja punktów rozproszonych

§ 35. 1. Niwelacja punktów rozproszonych polega na określeniu rzędnych

wysokości pikiet i punktów sytuacyjnych niwelacją geometryczną przy równoczesnym
wyznaczeniu ich położenia poziomego metodą biegunową.
2. Niwelację punktów rozproszonych stosuje się w przypadku pomiaru
wysokościowego elementów szczegółów terenowych, ukształtowania terenu o
niewielkich spadkach i urozmaiconym ukształtowaniu, gdy rzeźbę przedstawia się za
pomocą zasadniczego cięcia warstwicowego o wartości 0.25
3. Stanowiskami pomiarowymi mogą być:
- punkty co najmniej pomiarowej osnowy sytuacyjno-wysokościowej,
- punkty co najmniej pomiarowej osnowy wysokościowej, z tym, że -
w przypadku pomiaru wysokości pikiet – powinno być znane ich położenie
poziome, określone na podstawie identyfikacji na mapie lub pomiaru
bezpośredniego, z dokładnością mp≤ 0.20.

Niwelacja profilów

§ 36. 1. Wymagania geometrii oraz dokładności tyczenia przekrojów i ich

niwelacji określają warunki techniczne związane z celem, dla którego przekroje są
zakładane, jednakże zaleca się, aby spełnione były następujące warunki:
1) przez punkty załamania przekroju podłużnego przebiega ciąg osnowy
sytuacyjno-wysokościowej;
2) odległość między przekrojami poprzecznymi ≤ 100;
3) odległość między pikietami na przekroju podłużnym ≤ 50;
4) odległość między pikietami na przekroju poprzecznym ≤ 25;
5) średni błąd określenia wysokości pikiety zgodny § 33 ust.1 rozporządzenia.
2. Niwelacja profilów polega na określeniu niwelacją geometryczną,
trygonometryczną lub tachimetryczną rzędnych wysokości pikiet usytuowanych
wzdłuż osi mierzonego obszaru (profilu podłużnego) i profilów poprzecznych.
3. Niwelację profilów stosuje się w szczególności przy pomiarze obszarów
wydłużonych dla celów studialnych i projektowych, do projektowania tras
komunikacyjnych, lądowych i wodnych oraz innych tras inżynierskich.
4. Przy wykonywaniu prac, o których mowa w ust. 3, zaleca się stosowanie
pomiaru przy użyciu techniki statycznego lub mobilnego skaningu laserowego.

Niwelacja siatkowa

§ 37. Niwelacją siatkową stosuje się na terenach płaskich i niezabudowanych

w przypadkach, gdy potrzebne jest regularne rozmieszczenie punktów

22
wysokościowych na mierzonym terenie. Mapy opracowane na podstawie pomiaru
tym sposobem służą do projektowania i budowy lub też do obliczania mas ziemnych.
Rzeźbę terenu opracowaną na podstawie pomiaru niwelacji siatkowej przedstawia
się w zależności od potrzeb, w formie warstwic.

Rozdział 5

Pomiary sytuacyjne i wysokościowe

Tachimetria

§ 38. 1. Tachimetria polega na pomiarze wysokościowym metodą niwelacji

trygonometrycznej oraz pomiarze sytuacyjnym metodą biegunową, tachimetrem
elektronicznym lub teodolitem z dalmierzem elektrooptycznym.
2. Przy pomiarze sytuacyjno-wysokościowym metodą tachimetrii należy spełnić
odpowiednio warunki pomiaru sytuacyjnego wykonanego metodą biegunową,
określone w § 29 oraz trygonometrycznego pomiaru wysokości podane w poniższej
tabeli:

Błąd wysokości punktu ≤ 0.01 0.10

(klasa dokładności pomiaru)
Błąd pomiaru odległości ≤ 0.03 0.05
Błąd pomiaru kąta
pionowego ≤ 30cc  90cc
Liczba serii 2 1
Długość celowej  100  400
Kąt nachylenia celowej  10g –?
Błędy średnie pomiaru
wysokości instrumentu i 3.
wysokości tarczy celowniczej
0.003 0.01 Stano
zwierciadła ≤ wiska
pomiarow
e obiera się na punktach co najmniej pomiarowej osnowy sytuacyjnej i
wysokościowej.

Rozdział 6

Pomiary sytuacyjne i wysokościowe z wykorzystaniem techniki satelitarnej

GNSS

§ 39. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe mogą być wykonywane przy użyciu

techniki satelitarnej GNSS metodą kinematyczną w czasie rzeczywistym RTK (Real
Time Kinematic).
1) pomiary metodą kinematyczną w czasie rzeczywistym RTK (Real Time
Kinematic) służą do przestrzennego określenia położenia punktu w czasie
rzeczywistym w oparciu o:
a) odebrane przez odbiornik dane z systemu satelitarnego GNSS i dane ze stacji
referencyjnej: współrzędne, obserwacje (fazowe i kodowe), parametry anteny
przekazywane z pojedynczej fizycznej stacji referencyjnej,

23
b) odebrane przez odbiornik dane z systemu satelitarnego GNSS i dane ze stacji
referencyjnej: współrzędne, obserwacje (fazowe i kodowe), parametry anteny
przekazywane z pojedynczej fizycznej lub wirtualnej stacji referencyjnej
oraz poprawki korekcyjne powierzchniowe wyznaczane z grupy stacji
referencyjnych (VRS, MAC i FKP).
2. Zakres oraz sposób wykonywanych pomiarów, o których mowa w ust. 1
określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 40. 1. Przy wykorzystaniu wyników pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych

wykonanych techniką satelitarną GNSS występuje potrzeba dostosowania
dotychczasowych układów odniesienia, w których opracowano funkcjonujące w
PZGiK mapy: ewidencyjne oraz arkusze mapy zasadniczej, do układu odniesienia
ASG.
2. Dostosowanie istniejących w zasobie materiałów geodezyjnych i
kartograficznych do układu odniesienia systemu ASG-EUPOS, powinno być
realizowane zgodnie z zasadami podanymi w załączniku nr 4 do rozporządzenia,
przy udziale właściwego miejscowo Powiatowego Ośrodka Dokumentacji
Geodezyjnej i Kartograficznej.

Rozdział 7

Pomiary sytuacyjne i wysokościowe metodami fotogrametrycznymi

§ 41. 1. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe metodami fotogrametrycznymi

wykonuje się na modelach stereoskopowych utworzonych ze zorientowanych zdjęć
lotniczych.
2. Pomiary sytuacyjne, mogą być wykonywane z wykorzystaniem ortofotomapy
cyfrowej w połączeniu z bezpośrednimi pomiarami sytuacyjnymi, o których mowa
w rozdziale 4.
3. Zdjęcia lotnicze dla celów, o których mowa w ust. 1 wykonuje się kamerami
pomiarowymi (analogowymi lub cyfrowymi) w skali 1:5000 i większej.
4. Przy wykonywaniu pomiarów sytuacyjnych dla celów modernizacji ewidencji
gruntów i budynków metodami fotogrametrycznymi, np. użytków, mogą być
stosowane zdjęcia w skalach 1:13 000 oraz 1:26 000, o których mowa w § 91,
ust. 5 i 6.
5. Kamery pomiarowe muszą spełniać następujące warunki:
a) posiadać aktualną metrykę kalibracji,
b) posiadać minimum 4 znaczki tłowe z oznaczonymi punktami centralnymi.
6. Jakość fotograficzna zdjęć analogowych musi odpowiadać kryteriom,
a w szczególności:
1) zdolność rozdzielcza filmu nie powinna być mniejsza niż 80 linii/mm dla
filmu barwnego, 100 linii/mm dla filmu czarno białego;
2) szczegóły terenowe powinny być czytelne.

§ 42. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe, o którym mowa w § 41 ust. 1,

wykonuje się na instrumentach fotogrametrycznych przystosowanych do opracowań
numerycznych, autografach analitycznych lub cyfrowych (fotogrametryczne stacje
cyfrowe).

Budowa modeli fotogrametrycznych

24
 § 43. Do budowy modeli fotogrametrycznych należy użyć elementów orientacji
zewnętrznej zdjęć lotniczych wyznaczonych w procesie aerotriangulacji, wykonanej
na instrumentach analitycznych lub cyfrowych. Orientacje modeli można też
przeprowadzić, wykonując pełny cykl strojenia modeli w oparciu o fotopunkty
rozmieszczone w dostatecznej ilości na każdym opracowywanym modelu.

§ 44. Fotogrametryczny pomiar sytuacyjny polega na zidentyfikowaniu na modelu

stereoskopowym obiektów podlegających pomiarowi, a następnie dokonaniu ich
pomiaru, zgodnie z wymaganiami dokładności, o których mowa w § 27 ust. 3.
Numeryczny zapis wyników pomiaru powinien być zgodny z formatem SWING 3.0,
wykorzystywanym do opracowania numerycznej mapy zasadniczej.

§ 45. 1. Fotogrametryczny pomiar wysokościowy dotyczący ukształtowania

terenu polega na pomiarze punktów, których rozmieszczenie podyktowane jest
konfiguracją terenu. W oparciu o ten pomiar generuje się numeryczny model terenu
(NMT).
2. W zależności od charakteru pokrycia terenu dokonuje się pomiaru:
1) punktów położonych na przecięciach linii tworzących siatkę regularnych
kwadratów lub prostokątów - dla terenu otwartego;
2) punktów rozproszonych – dla terenu zabudowanego lub pokrytego rzadkim
zadrzewieniem.
3. Tereny zalesione i wody wyłącza się z wysokościowego pomiaru
fotogrametrycznego.
4. W przypadkach zastosowania do pomiaru autografów cyfrowych należy
zastosować technikę automatycznego pomiaru NMT; pomiar ten podlega edycji w
celu skorygowania zaistniałych nieprawidłowości.
5. Dla oddania najbardziej wiernego ukształtowania terenu mierzonego techniką
NMT, należy dodatkowo pomierzyć na modelu linie szkieletowe, linie nieciągłości
oraz punkty dodatkowe rozmieszczone w charakterystycznych miejscach
ukształtowania terenu.
6. Wysokości punktów powierzchni terenu należy określić z dokładnością
podaną w § 33 ust.1 w zależności od stopnia nachylenia terenu.

Pomiary uzupełniające

§ 46. 1. Pomiar fotogrametryczny uzupełnia się bezpośrednim pomiarem

sytuacyjnym w celu:
1) ustalenia położenia tych obiektów, które częściowo lub w całości nie były
dostępne do pomiaru fotogrametrycznego;
2) sprawdzenia poprawności identyfikacji obiektów;
3) ustalenia nieprzestrzennych danych opisowych;
4) określenia ukształtowania terenu wyłączonego z pomiaru fotogrametrycznego.
2. Uzupełniający pomiar ukształtowania terenu wyłączonego z pomiaru
fotogrametrycznego można wykonać innymi metodami (np. skaningiem laserowym),
o ile te metody pozwolą na osiągnięcie wymaganej dokładności, o której mowa
w § 33 ust.1.

Pomiary kontrolne

25
 § 47. 1. W celu sprawdzenia dokładności fotogrametrycznego pomiaru
sytuacyjnego należy dokonać pomiaru kontrolnego, metodami pomiarów
bezpośrednich, wybranych obiektów równomiernie rozłożonych na mierzonym
obszarze, w tym obiektów położonych na skrajach stereogramów.
2. W celu sprawdzenia dokładności pomiaru ukształtowania terenu należy
pomierzyć punkty kontrolne lub przekroje kontrolne metodami pomiarów sytuacyjno -
wysokościowych, o których mowa w § 38 i 39, rozmieszczając je w wybranych do
kontroli obszarach opracowania.

Rozdział 8

Sytuacyjne pomiary kartometryczne

§ 48. 1. Pomiary kartometryczne polegają na pozyskiwaniu metodą digitalizacji

danych pochodzących z przechowywanych w PZGiK materiałów kartograficznych,
niezbędnych do numerycznego opisu obiektów przestrzennych.
2. Najczęściej stosowanymi technikami digitalizacji są:
1) digitalizacja punktowa i liniowa tworząca model wektorowy danych
przestrzennych;
2) digitalizacja powierzchniowa - automatyczna z zastosowaniem techniki
skanowania, której efektem jest cyfrowy zapis rastrowy, wymagający późniejszej
konwersji na zapis wektorowy.
3. W procesie digitalizacji dokonuje się transformacji współrzędnych z układu
stosowanego urządzenia do układu „2000” na podstawie współczynników
wyznaczonych metodą transformacji liniowo-konforemnej Helmerta w oparciu o
punkty dostosowania, z rozrzuceniem odchyłek transformacji na wszystkie punkty
transformowane metodą Hausbrandta.
4. Celem określenia numerycznych opisów obiektów przestrzennych, dla
których brak jest współrzędnych w państwowym zasobie geodezyjnym i
kartograficznym, należy wykonać:
1) skanowanie istniejącej w PZGiK mapy analogowej (ewidencyjnej, zasadniczej)
na skanerze płaskim formatu A1+ z rozdzielczością rzeczywistą (optyczną) 400
dpi w formacie "geotiff" lub "tiff", z kompresją "citt G4" lub "rle" oraz przy max.
wielkości terenowej 1 piksela - 0,315 m;
2) wpasowanie (kalibracja) arkusza mapy w układ opracowania (układ
odniesienia redagowanej mapy ortofotomapę przy wykorzystaniu co najmniej 20
punktów dostosowania, w miarę możliwości równomiernie rozmieszczonych na
granicy zewnętrznej oraz wewnątrz transformowanego obszaru, z zachowaniem
następującej dokładności transformacji dla map w skalach:
1:1000 - µ<0.40,
1:2000 – µ<0.80,
1:5000 - µ<2.00,
gdzie µ jest średnim błędem transformacji.
5. Przy skanowaniu map sporządzonych na materiale giętkim dopuszcza się
stosowanie skanerów bębnowych zapewniających dokładność skanowania 0.0001.
Przed wykonaniem czynności o których mowa w ust. 9 pkt 2 dokonuje się
uszlachetniania obrazów rastrowych przy użyciu specjalistycznego oprogramowania
zapewniającego otrzymanie obrazu rastrowego o następujących cechach:
a) brak plam i szumu pikselowego,
b) brak zlewek elementów liniowych,

26
c) zachowana relacja geometrii w stosunku do oryginału,
d) tło treści rysunku białe i bez znaczących zabrudzeń powierzchniowych,
e) czytelność treści co najmniej taka sama jak w oryginale.
6. Punktami dostosowania są punkty, których położenie w układzie 2000 zostało
określone na podstawie wyników pomiarów geodezyjnych z dokładnością nie
mniejszą niż 0.10 względem najbliższych punktów poziomej osnowy geodezyjnej
oraz których identyfikacja na mapie jest jednoznaczna.
7. W przypadku, gdy w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym
brak jest danych dostatecznej liczby punktów dostosowania, należy te dane
pozyskać w wyniku terenowych pomiarów geodezyjnych lub wyznaczyć w procesie
aerotriangulacji.
8. Jako punkty dostosowania wybierane są w kolejności:
1) punkty graniczne zawarte w państwowym rejestrze granic jednostek podziału
terytorialnego państwa (PRG), w szczególności punkty węzłowe;
2) punkty poziomej osnowy geodezyjnej;
3) punkty siatki kwadratów pierworysów map ewidencyjnych;
4) punkty, w których przecinają się ustalone granice działek ewidencyjnych o
znanych współrzędnych X, Y;
5) punkty graniczne wchodzące w skład numerycznych opisów granic,
pochodzących z dotychczas opracowanych map numerycznych;
6) punkty określające kontury budynków.
9. Kalibrację rastra mapy należy wykonać w dwóch etapach:
1) I etap – wstępna kalibracji, wykonana metodą transformacji afinicznej
pierwszego stopnia z eliminacją punktów nieidentycznych, dla których uzyskana
odchyłka wynosi Vp>3µ;
2) II etap – ostateczna kalibracja, wykonana na podstawie analizy
zaobserwowanych w etapie I deformacji rastra mapy analogowej, metodą
transformacji, o której mowa w § 48 ust. 3.
10. Wyniki wykonanej transformacji należy załączyć do operatu geodezyjno-
prawnego opracowania.
11. W przypadku pozyskiwania danych metodą digitalizacji z kilku niezależnych
obszarów, opracowanych pierwotnie w różnych układach współrzędnych, celem
uzyskania poprawnych rezultatów w układzie współrzędnych opracowania
ewidencyjnej mapy numerycznej, stosuje się transformację wieloukładową metodą
najmniejszych kwadratów.
12. Proces digitalizacji należy poprzedzić sprawdzeniem kartometryczności
mapy, stanowiącej podstawę wykonywanych pomiarów.

§ 49. 1. Pozyskiwanie danych przestrzennych, z istniejących materiałów

geodezyjnych oraz istniejących komputerowych zbiorów baz danych numerycznych
odbywa się na zasadzie ich selektywnego wyboru, poprzez analizę dokładności,
aktualności i kompletności danych źródłowych.
2. Wykorzystanie wymienionych w ust. 1 danych wymaga dostosowania
istniejących baz danych numerycznych do układu współrzędnych opracowywanej
mapy numerycznej, z zastosowaniem odpowiednich metod transformacyjnych oraz
wyrównawczych.

Rozdział 9

27
 Dokumentowanie wyników bezpośrednich pomiarów
sytuacyjnych i wysokościowych

§ 50. 1. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe dokumentuje się sporządzając:

1) dokumenty w formie papierowej / klasycznej/: sprawozdanie techniczne, mapy
wywiadu /fakultatywnie/, szkice polowe, opisy topograficzne, dzienniki
pomiarowe, obliczenia współrzędnych, wydruki współrzędnych oraz inne
dokumenty powstałe podczas prac geodezyjnych i kartograficznych;
2) pliki wyników pomiarów instrumentów elektronicznych zapisane w rejestratorach.
2. W przypadkach automatycznej rejestracji obowiązuje przekaz wyników
pomiaru plikiem tekstowym zawierającym obserwacje źródłowe i szkice polowe.

§ 51. 1. Dzienniki pomiarowe ( wydruki) muszą zawierać:

1) dane formalne:
- rodzaj pracy (pomiaru),
- szczegółową lokalizację,
- nazwę jednostki wykonawczej,
- numery ewidencyjne pracy nadane przez ośrodek dokumentacji geodezyjnej
i kartograficznej,
- nazwy i numery użytego sprzętu,
- imiona i nazwiska i podpisy wykonawców,
- datę wykonania pomiaru;
2) dane liczbowe – wyniki pomiaru w zależności od rodzaju pracy oraz elementy
kontrolne.
2. Zabronione jest w dokumentach pomiarowych usuwanie lub przerabianie
błędnych wpisów i rysunków. Usunięcie omyłki w zapisie liczby lub innego błędu (np.
błędu identyfikacji obiektu) dokonuje się przez skreślenie błędnego elementu i
wpisanie lub narysowanie prawidłowego, z autoryzacją dokonanych poprawek.
3. Zastępowanie dokumentu sporządzonego w terenie dokumentem
przepisanym lub przerysowanym dopuszcza się w przypadkach, jeśli istnieje obawa,
że dokument straci czytelność (np. szkic sporządzony ołówkiem i zamoczony), pod
warunkiem włączenia obu dokumentów w skład operatów pomiarowych.
4. Każdy dokument podpisuje wykonawca, a dokumentację numeryczną
autoryzuje podpisem elektronicznym lub podpisuje się na wydrukach dokumentów
elektronicznych.

§ 52. 1. W przypadkach, gdy charakter lub technologia prowadzonych prac

pomiarowych wymagają sporządzenia szkiców, wówczas szkice takie wykonuje się
w terenie, odręcznie, bez zachowania skali, z największą dbałością o ich czytelność
i zrozumiałość.
2. Obiekty (szczegóły terenowe), będące przedmiotem pomiarów sytuacyjnych
i wysokościowych należy przedstawić na szkicach polowych z użyciem znaków
graficznych stosowanych na mapie zasadniczej.
3. Obiekty specjalne, dla których nie przewidziano takich przedstawień, oznacza
się zgodnie z symboliką branżową (jeśli taka istnieje i nie jest sprzeczna z
geodezyjno-kartograficzną) lub stosuje się opisy.
4. Na szkicu zaznacza się kierunek północy.
5. Na szkicu mogą być zaznaczone obiekty nie podlegające pomiarowi, ale
mające znaczenie orientacyjne, gdy takie znajdują się w pobliżu.

28
 6. Jeśli podczas prac powstaje więcej niż jeden szkic; to w tych miejscach, gdzie
występują inne szkice, umieszcza się adnotacje o treści „Łączy szkic nr...", a ponadto
sporządza się szkic o nazwie „Zestawienie szkiców" przedstawiający zasięg
poszczególnych szkiców i ich numerację. Zestawienie szkiców zaleca się wykonywać
na kopii szkicu osnowy.
7. Zestawienia szkiców, szkice osnów, szkice dokumentacyjne i szkice tyczenia,
zanim nie zostaną podpisane przez wykonawcę, mogą być (a nawet zaleca się, aby
były) wykonywane w całości lub przygotowane w części kameralnie, wówczas bez
zachowania zasad oryginalności dokumentu pomiarowego.

§ 53. 1. Dokumentację prac geodezyjno-kartograficznych dzieli się na dwie

części:
1) dokumentację zawierającą informacje i materiały przeznaczone do państwowego
zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
2) dokumentację przeznaczoną dla zamawiającego prace.
2.Całość dokumentacji składana jest po zakończeniu prac do odrodka
dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, gdzie następuje sprawdzenie jej formy,
zakresu i zgodności z zasadami prac geodezyjnych i kartograficznych, po czym
część przeznaczoną dla zamawiającego jest wydawana wykonawcy z odpowiednimi
klauzulami.

§ 54. 1. Materiały powstałe podczas pomiaru kompletuje się w operatach

technicznych w podziale na następujące grupy funkcjonalne zasobu, uwzględniające
charakter, cel oraz sposób wykorzystania materiałów:
1) zasób bazowy, który stanowią materiały źródłowe, służące za podstawę
wykonania następnych opracowań, przekazywanych do zasobu;
2) zasób użytkowy, który stanowią materiały służące do bezpośredniego i
powszechnego udostępniania;
3) zasób przejściowy, który stanowią materiały pomocnicze nie zakwalifikowane
do zasobu bazowego i użytkowego.
2. Obligatoryjną częścią operatu technicznego jest sprawozdanie techniczne,
które sporządza wykonawca prac.
3. W sprawozdaniu technicznym, w zależności od celu i zakresu wykonanego
pomiaru sytuacyjnego i wysokościowego podaje się informacje określające:
- stan osnowy geodezyjnej poziomej i wysokościowej,
- stan danych ewidencji gruntów i budynków,
- stan danych ewidencji sieci uzbrojenia terenu,
- sposób wykonania pomiaru z podaniem przepisów prawa,
- zastosowane metody i narzędzia pomiarowe,
- osiągnięte dokładności pomiaru,
- wykonane pomiary dodatkowe,
- oświadczenia i uzasadnienia występujących rozbieżności, o których mowa
w § 7 ust. 3 i ust. 4.

§ 55. 1. Dokumentacja powstała podczas wykonywania pomiarów sytuacyjnych

i wysokościowych jest kompletowana i przekazywana do państwowego zasobu
geodezyjno-kartograficznego, zgodnie z wykazem zawartym w załączniku nr 6
do rozporządzenia.
2. Protokół przekazania danych, poza informacjami autoryzującymi, powinien
zawierać:

29
 1) nadruk lub pieczątkę firmową z nazwą i adresem wykonawcy;
2) określenia jednostki obszarowej – godła arkusza mapy lub nazwę
województwa, miasta, powiatu, gminy;
3) daty rozpoczęcia i zakończenia prac;
4) tytuł zbioru, grup asortymentowych, numeru KERG/ KERK;
5) opis formy przekazania - taśmy komputerowe, CD-ROM, transfer danych
poprzez sieć, itp.;
6) data sporządzenia pliku SWING 3.0 oraz protokółu.
3. Dokumenty w zbiorach należy ponumerować, a każdy zbiór powinien
zawierać wykaz zawartości.

Dział II

PROCEDURY ORGANIZACYJNE I TECHNICZNE WYKONYWANIA POMIARÓW

SYTUACYJNYCH DOTYCZĄCYCH EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW.

Rozdział 10

Postanowienia ogólne

§ 56. Dział II rozporządzenia określa:

1) nomenklatury i definicje podstawowych pojęć stosowanych przy wykonywaniu
pomiarów sytuacyjnych związanych z zakładaniem, modernizacją, weryfikacją
i aktualizacją danych ewidencji gruntów i budynków;
2) standardy organizacyjne i techniczne, dotyczące wykonywania prac
geodezyjnych i kartograficznych, o których mowa w pkt 1;
3) zasady tworzenia transferu danych ewidencyjnych.

§ 57. Prace geodezyjno-kartograficzne, o których mowa w § 56 pkt 1 wykonują

osoby posiadające uprawnienia, o których mowa w § 43 pkt 1, pkt 2, pkt 5 oraz 7
ustawy.

§ 58. Prace geodezyjne i kartograficzne dotyczące wykonywania pomiarów

sytuacyjnych dla potrzeb ewidencji gruntów i budynków obejmują:
a) analizę przydatności ewidencyjnych danych przestrzennych
zawartych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym,
b) ustalenie i pomiar granic obrębów ewidencyjnych,
c) ustalenie i pomiar przebiegu granic działek ewidencyjnych,
d) ustalenie i pomiar przebiegu konturów użytków gruntowych i klas
gleboznawczych,
e) pomiar konturów budynków,
f) ustalenie i pomiar przebiegu konturów rejonów statystycznych,
g) wstępne przetwarzanie danych pomiarowych pozyskanych w pracach
pomiarowych, o których mowa w pkt. b-g.

Rozdział 11

Dane przestrzenne dotyczące obiektów ewidencji gruntów i budynków

30
 § 59. 1. Obiektami podziału kraju dla celów ewidencji zgodnie z rozporządzeniem
(w sprawie egib) są:
1) jednostka ewidencyjna;
2) obręb ewidencyjny;
3) działka ewidencyjna.
2. Opis obiektów wymienionych w ust. 1, a także pozostałych obiektów
przestrzennych bazy danych ewidencyjnych zawiera „Katalog obiektów bazy danych
ewidencyjnych” stanowiący załącznik nr 4 do rozporządzenia (w sprawie egib).
3. Położenie w przestrzeni punktów granicznych wyznaczających obiekty, o
których mowa w ust. 1, a także innych ewidencyjnych obiektów przestrzennych,
określa się za pomocą współrzędnych X,Y w układzie współrzędnych płaskich
prostokątnych 2000, zwanym dalej „układem 2000”, zdefiniowanym w
rozporządzeniu Rady Ministrów - w sprawie państwowego systemu odniesień
przestrzennych .
4. W przypadku, gdy obszar powiatu położony jest w dwóch pasach
odwzorowania Gaussa-Krügera, o których mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów -
w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych, wszystkie punkty
graniczne położone w granicach powiatu wykazuje się w układzie współrzędnych
jednego pasa odwzorowania, który obejmuje większą cześć powiatu.
Nie dopuszcza się stosowania w granicach jednego powiatu dwóch pasów
odwzorowania. Wykaz powiatów z podaniem numeru pasa odwzorowania w
układzie współrzędnych „2000”, podany jest w załączniku nr 7 do rozporządzenia.
5. Współrzędne X,Y, o których mowa w ust. 3 są atrybutami przestrzennymi
obiektu "Punkt załamania granicy", o którym mowa w § 75 ust. 1.

§ 60. 1. Jednostka ewidencyjna, jest jednostką powierzchniową podziału kraju dla

celów ewidencji, wydzielaną na zasadach określonych w § 6 ust. 1 i 2
rozporządzenia (w sprawie egib), oraz obiektem bazy danych ewidencyjnych,
którego atrybuty i relacje z innymi obiektami tej bazy określa ust. 5 „Katalogu
obiektów bazy danych ewidencyjnych” stanowiącego załącznik nr 4 do
rozporządzenia (w sprawie egib).
Identyfikator jednostki ewidencyjnej przyjmuje postać:
WWPPGG_R
przy czym:
WW – kod województwa
PP – kod powiatu w województwie
GG – kod gminy w powiecie
RR – jedna z cyfr: 1, 2 , 3, 4, 5, 8, 9 określająca typ gminy
Przykład: 026401_1
2. Charakterystyki typów gmin są następujące:
1 – gmina miejska,
2 – gmina wiejska,
3 – gmina miejsko-wiejska,
4 – miasto w gminie miejsko-wiejskiej,
5 – obszar wiejski w gminie miejsko-wiejskiej,
8 – dzielnice M. St. Warszawy,
9 – delegatury i dzielnice innych gmin miejskich.
3. Kod województwa, powiatu i gminy przyjmuje się z Krajowego Rejestru
Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju (TERYT).

31
 4. Przebieg granic jednostek ewidencyjnych jest zgodny z przebiegiem granic
jednostek podziału terytorialnego państwa, ewidencjonowanym w Państwowym
Rejestrze Granic i Powierzchni Jednostek Podziału Terytorialnego Państwa,
prowadzonym na podstawie ustawy (rozporządzenia PRG).
5. Numeryczny opis granic jednostki ewidencyjnej tworzony jest za pomocą
identyfikatorów odpowiednich punktów granicznych działek, uporządkowanych
zgodnie z ruchem wskazówek zegara patrząc od wnętrza jednostki ewidencyjnej.

§ 61. 1. Atrybut PEW, o którym mowa w ust. 5 „Katalogu obiektów bazy danych
ewidencyjnych” stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia (w sprawie egib),
jest geodezyjnym polem powierzchni jednostki ewidencyjnej obliczonym na
podstawie współrzędnych punktów granicznych przyjętych do numerycznego opisu
granic jednostki ewidencyjnej i skorygowanym o poprawkę odwzorowawczą ze
względu na zniekształcenie obiektów powierzchniowych, przedstawionych na
płaszczyźnie odwzorowania, w stosunku do tych samych obiektów przedstawionych
w Geodezyjnym Systemie Odniesienia 1980 (GRS 80), o którym mowa w
rozporządzeniu Rady Ministrów - w sprawie państwowego systemu odniesień
przestrzennych. Wartość tego atrybutu oblicza się według załącznika nr 2 do
rozporządzenia.
2. Pole powierzchni ewidencyjnej jednostki ewidencyjnej stanowi suma pól
powierzchni ewidencyjnych działek w tej jednostce ewidencyjnej.

§ 62. 1. Dla celów związanych z techniką zakładania i prowadzenia ewidencji

gruntów obszar jednostki ewidencyjnej dzieli się na obręby ewidencyjne zgodnie z
zasadami określonymi w § 7 i § 8 ust. 1 rozporządzenia.(w sprawie egib).
2. Granice dotychczasowych obrębów ewidencyjnych niespełniających
wymagań określonych w § 7 ust. 4-7, podlegają zmianie i dostosowaniu do tych
przepisów w trybie § 8 rozporządzenia (w sprawie egib).
3. W przypadku zmiany granic obrębu ewidencyjnego dokonuje się zmiany
numerów tych działek ewidencyjnych, które przed zmianą granic obrębu wchodziły w
skład innego obrębu; zaleca się, aby ta zmiana następowała poprzez zwiększenie
liczb wyrażających dotychczasowe numery ewidencyjne o pełną i inną dla każdego
poprzedniego obrębu ewidencyjnego liczbę setek lub tysięcy.
4. Granicę obrębu stanowi zbiór granic działek ewidencyjnych, położonych na
styku granic obrębów sąsiednich. Obszar obrębu tworzą wszystkie działki
ewidencyjne wchodzące w jego skład.
5. Przy ustalaniu granic obrębów ewidencyjnych położonych w pasie
nadbrzeżnym uwzględnia się linię podstawową morza terytorialnego, stosownie do §
7 ust. 5 i § 81 ust. 5 rozporządzenia (w sprawie egib).
6. Przebieg granic obrębów ewidencyjnych obejmujących morskie wody
wewnętrzne określa się z uwzględnieniem postanowień art. 4 ustawy z dnia 21
marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji
morskiej.
7. Przy określaniu granic obrębów przyległych do granicy państwowej przyjmuje
się punkty graniczne granicy Państwa z Państwowego Rejestru Granic i Powierzchni
Jednostek Podziału Terytorialnego Państwa.
8. Obręb ewidencyjny jest obiektem przestrzennym bazy danych ewidencyjnych,
którego atrybuty i relacje z innymi obiektami tej bazy określa ust. 6 „Katalogu
obiektów bazy danych ewidencyjnych” stanowiący załącznik nr 4 do rozporządzenia
(w sprawie egib).

32
 Identyfikator obrębu ewidencyjnego przyjmuje postać:
WWPPGG_RXXXX
przy czym:
XXXX – numer ewidencyjny obrębu w jednostce ewidencyjnej, określony
za pomocą liczb całkowitych mieszczących się w przedziale od 0001 do 9999
Przykład: 026401_1.0001
9. Numeryczny opis granic obrębu tworzony jest za pomocą identyfikatorów
odpowiednich punktów granicznych działek, uporządkowanych zgodnie z ruchem
wskazówek zegara patrząc od wnętrza obszaru obrębu.
10. Atrybut PEW, o którym mowa w ust. 6 „Katalogu obiektów bazy danych
ewidencyjnych” stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia (w sprawie egib),
jest geodezyjnym polem powierzchni obrębu ewidencyjnego, którego wartość ustala
się zgodnie z zasadami określonymi w § 61 ust. 1.
11. Pole powierzchni ewidencyjnej obrębu stanowi suma pól powierzchni
ewidencyjnych działek w obrębie ewidencyjnym.

§ 63. 1. Działka ewidencyjna, zdefiniowana w § 9 rozporządzenia (w sprawie

egib) jest obiektem bazy danych ewidencyjnych, którego atrybuty i relacje z innymi
obiektami tej bazy określa ust. 17 „Katalogu obiektów bazy danych ewidencyjnych”
stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia (w sprawie egib),
2. Przy podziale obrębu ewidencyjnego na działki ewidencyjne stosuje się
zasady określone w § 9 ust. 1 rozporządzenia (w sprawie egib):
3. Jednorodność prawną gruntów, o której mowa w § 9 ust. 1 rozporządzenia
rozpatruje się wyłącznie w ramach praw do nieruchomości uwidacznianych w
ewidencji gruntów i budynków, określonych w § 10 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 oraz w § 11
ust. 1 pkt 1 rozporządzenia (w sprawie egib).
4. W skład jednej działki ewidencyjnej nie mogą wchodzić grunty uwidocznione
w więcej niż jednej księdze wieczystej mimo że są własnością tej samej osoby
lub współwłasnością tej samej grupy osób.
5. W przypadku gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste przy ocenie
jednorodności prawnej, oprócz własności i prawa użytkowania wieczystego, należy
brać pod uwagę również termin, w którym to prawo obowiązuje.
6. Przyjmuje się, że obszar gruntu, dla którego brak jest dokumentów
określających jego stan prawny, jest jednorodny pod względem prawnym w
rozumieniu § 9 ust. 1 rozporządzenia ( w sprawie egib).
7. Granice działek ewidencyjnych na gruntach leśnych, nie będących granicami
nieruchomości określa się z uwzględnieniem planów urządzania lasu, o których
mowa w ustawie z dnia 28 września 1991 r. – o lasach (Dz. U. z 2000 r. Nr 56, poz.
679, Dz. U. Nr 12, poz. 136, Dz. U. Nr 86, poz. 958, Dz. U. Nr 120, poz. 1268, z 2001
r. Dz. U. Nr 145, poz. 1623, z 2002 r. Dz. U. Nr 25, poz. 253, Dz. U. z 2002 r. Nr 113,
poz. 384, Dz. U. z 2002 r. Nr 200, poz. 1682, Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 721, Dz.
U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717,).
8. W razie wzajemnego przecinania się linii kolejowych, dróg publicznych,
morskich wód wewnętrznych oraz wód śródlądowych płynących, przy ustalaniu
granic działek ewidencyjnych stosuje się następujące zasady:
1) morskie wody wewnętrzne oraz wody śródlądowe płynące, z wyjątkiem wód
płynących rurociągami lub krytymi kanałami, dzielą linie kolejowe i drogi publiczne
na odrębne działki ewidencyjne;
2) linie kolejowe dzielą drogi publiczne na odrębne działki ewidencyjne;

33
 3) drogi publiczne wyższej kategorii, w rozumieniu ustawy z dnia 21marca 1985r.
– o drogach publicznych, dzielą drogi niższej kategorii na odrębne działki
ewidencyjne;
4) drogi publiczne tej samej kategorii dzielą się na odrębne działki ewidencyjne
wg dotychczasowych ustaleń w ewidencji;
5) drogi zlokalizowane na gruncie dzielą drogi w tunelach i na wiaduktach na
odrębne działki.
9. Powierzchniowe wody publiczne o których mowa w ustawie z dnia 18 lipca
2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. nr 115 poz. 1229, z 2001 r. Dz. U. Nr 154, poz. 1803,
Dz. U. z 2002 r. Nr 113, poz. 984 / Nr 130, poz. 1112, Dz. U. Nr 238, poz. 2022/Nr
233, poz. 1957, Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717,), posiadające odrębne nazwy
stanowią odrębne działki ewidencyjne.
10. Grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi oraz grunty pod wodami
płynącymi w rowach melioracyjnych, znajdujące się w granicach nieruchomości
gruntowej stanowiące własność właściciela tej nieruchomości, wykazywane są jako
użytki gruntowe w działkach ewidencyjnych.
11. Grunty zajęte pod rowy melioracyjne i nie znajdujące się w granicach
przyległych nieruchomości oznacza się w ewidencji jako oddzielne działki
ewidencyjne i ustala się dla tych działek władających w trybie § 12 ust. 2
rozporządzenia ( w sprawie egib).
12. Grunty zajęte pod urządzenia przeznaczone do odprowadzania wód
opadowych i ścieków nie będące kanałami w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca
2001r. – Prawo wodne, a także rowami melioracyjnymi nie są wyróżniane w
ewidencji gruntów i budynków, są one włączane do dominującego przyległego użytku
gruntowego.
13. Grunty zajęte pod drogi publiczne, posiadające odrębne oznaczenia w
ewidencji dróg publicznych, tworzą odrębne działki ewidencyjne.
14.Odcinki dróg publicznych, które są jednocześnie ulicami o odrębnych
nazwach, tworzą odrębne działki ewidencyjne.
15. Grunt zajęty pod drogę wewnętrzną może tworzyć odrębną działkę lub być
wykazywany jako użytek gruntowy w działce ewidencyjnej w zależności od stanu
prawnego tego gruntu oraz gruntów przyległych do drogi.
16. Grunty zajęte pod wewnętrzną komunikację gospodarstw rolnych i leśnych
oraz poszczególnych nieruchomości należących do osób fizycznych, które nie są
przedmiotem odrębnych praw własności, nie są drogami w rozumieniu § 68 ust.3 pkt
7a rozporządzenia (w sprawie egib); włącza się je do przyległego do nich użytku
gruntowego.

§ 64. 1. Sposób wyróżniania działki ewidencyjnej w obszarze obrębu określa

§ 9 ust. 4 rozporządzenia (w sprawie egib).
2. Identyfikatorem działki ewidencyjnej jest ciąg liczb i znaków przyjmujących
następującą postać:
WWPPGG_RXXXXNDZ
przy czym:
WWPPGG_R – identyfikator obrębu
XXXX – numer ewidencyjny obrębu
NDZ – numer ewidencyjny działki, unikalny w granicach obrębu
Przykład: 026401_1.0001.121
3. W przypadkach szczególnych, gdy dotychczasowa numeracja działek
ewidencyjnych prowadzona jest w ramach arkusza mapy ewidencyjnej, dopuszcza

34
się do czasu przeprowadzenia kompleksowej modernizacji ewidencji identyfikator
działki ewidencyjnej w postaci:
WWPPGG_RXXXXAR_NR.NDZ
przy czym:
AR_NR – kod arkusza mapy ewidencyjnej,
NR – numer porządkowy arkusza tej mapy.
NDZ – numer ewidencyjny działki unikalny w granicach arkusza mapy.
Przykład: 026401_1.0001.AR_2.121
4. W obrębach ewidencyjnych, w których numeracja działek ewidencyjnych
prowadzona jest w ramach arkusza mapy ewidencyjnej nowo utworzonym działkom
w trakcie bieżącej aktualizacji operatu ewidencyjnego nadaje się numery
ewidencyjne unikalne w granicach obrębu ewidencyjnego, z zastrzeżeniem § 9 ust. 4
rozporządzenia (w sprawie egib).
5. Zasady numeracji działki powstałych w wyniku podziału nieruchomości
określa § 9 ust. 5 rozporządzenia (w sprawie egib).
6. W przypadku scalenia i podziału nieruchomości, przeprowadzonego na
podstawie art. 101 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. – o gospodarce
nieruchomościami, numery dotychczasowe likwiduje się, a każdej nowej działce
ewidencyjnej nadaje się kolejny numer po ostatnim numerze działki ewidencyjnej
występującym w obrębie.
7. W przypadku scalenia gruntów, przeprowadzonego w oparciu o przepisy
ustawy z dnia 26 marca 1982r. – o scalaniu i wymianie gruntów dla części lub całego
obrębu, działki ewidencyjne wyłączone ze scalenia zachowują dotychczasowe
numery zaś działki nowoutworzone oznacza się kolejnymi niewykorzystanymi w
obrębie liczbami naturalnymi.
8. Przy zakładaniu ewidencji numerację działek ewidencyjnych rozpoczynać
od północno-zachodniego narożnika obrębu i prowadzić ją w sposób ciągły
w poszczególnych kompleksach, wyznaczonych przez drogi, ulice, koleje, cieki,
w kierunku południowo-wschodnim,
9. Numery działek ewidencyjnych, przyjęte w dotychczasowej ewidencji w
sposób niezgodny z zasadami określonymi w § 9 ust. 4, 5, 6 rozporządzenia, np. w
postaci sekwencji liczb i liter lub liczb i opisów słownych typu PGR, PGL, ALP, L,
LAS, tzw. ułamków piętrowych, podlegają zmianie, w celu doprowadzenia tych
oznaczeń do standardowej postaci.
10. W przypadku, gdy w granicach całego obrębu ewidencyjnego stosuje się
zasady numeracji działek ewidencyjnych przyjęte z byłego katastru pruskiego,
zasady te mogą być stosowane do czasu przeprowadzenia na tym obrębie
kompleksowej modernizacji ewidencji.
11. Numer działki ewidencyjnej nie ulega zmianie na skutek zmiany
numerycznego opisu jej granic oraz pola powierzchni, jeżeli te zmiany nie wynikają z
podziału nieruchomości lub połączenia działek ewidencyjnych.

§ 65. 1. Numeryczny opis granicy działki ewidencyjnej tworzony jest za pomocą

identyfikatorów punktów granicznych, o których mowa w § 75 ust. 4,
uporządkowanych zgodnie z ruchem wskazówek zegara patrząc od wnętrza działki.
Współrzędne wyżej wymienionych punktów określają przebieg granicy działki, ale są
atrybutami przestrzennymi obiektu "Punkt załamania granicy", o którym mowa w ust.
28 „Katalogu obiektów bazy danych ewidencyjnych” stanowiący załącznik nr 4 do
rozporządzenia (w sprawie egib),

35
 2. Źródłami danych dotyczących numerycznych opisów granic działek
ewidencyjnych są dane pomiarowe, o których mowa w dziale I, rozdziały 3, 5, 6, 7,
8 rozporządzenia oraz dane pochodzące z istniejących w PZGiK materiałów
geodezyjnych, omówione w § 95 ust. 1 i 2.
3. Polem powierzchni działki ewidencyjnej jest:
1) pole powierzchni, obliczone na podstawie współrzędnych punktów
granicznych tej działki, które ujawnione zostały w bazie danych ewidencyjnych i
określone
na podstawie sytuacyjnych pomiarów bezpośrednich, pomiarów
fotogrametrycznych lub pomiarów wykonanych z wykorzystaniem techniki
satelitarnej GNSS, spełniających kryteria dokładności ustalone w § 27 ust. 1 pkt.
1 oraz § 27 ust. 3 , skorygowane o poprawkę odwzorowawczą, o której mowa
w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
2) pole powierzchni obliczone innymi metodami, ujawnione w operacie
ewidencyjnym na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, jeżeli brak
jest danych do obliczenia tego pola według zasad określonych w pkt. 1.
4. Pole powierzchni działki ewidencyjnej określa się w hektarach z dokładnością
zapisu do 0.0001 ha.
5. W przypadku, gdy pole powierzchni działki przyjmuje się na podstawie
dotychczasowej ewidencji, prowadzonej z dokładnością zapisu do 0.01 ha, taką
samą dokładnością zapisu pola tej działki zachowuje się w bazie danych tworzonej
na podstawie przepisów rozporządzenia (w sprawie egib).
6. W przypadku podziału działki, wykonywanego na podstawie przepisów § 8
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2004 (Dz.U) z 2004 r. Nr 268, poz.
2663), polegającego na wydzieleniu działki o polu powierzchni do 33% ogólnego
pola powierzchni nieruchomości podlegającej podziałowi, stosuje się zasadę
obliczenia pola powierzchni działki wydzielanej z dokładnością zapisu do 0.0001 ha,
zaś pole powierzchni pozostałej po wydzielenia tej działki oblicza się przez
różnicę: pole powierzchni dzielonej nieruchomości minus pole powierzchni działki
wydzielonej, z równoczesnym podaniem wyniku z dokładnością zapisu pola
powierzchni dzielonej nieruchomości według dotychczasowego stanu określonego
w operacie ewidencji gruntów i budynków (np. do 0.01 ha).
7. Pole powierzchni działki ewidencyjnej obliczone na podstawie współrzędnych
punktów granicznych, które ustalone zostały na podstawie pomiarów nie
spełniających kryteriów dokładności, o których mowa w ust. 2 pkt 1, ma charakter
informacyjny.
8. Informację o dokładności zapisu pola powierzchni działki ewidencyjnej
określa atrybut informacyjny działki – DZP.
9. Pola powierzchni użytków gruntowych i klas gleboznawczych w granicach
działki ewidencyjnej, tzw. klasoużytki, oblicza się na podstawie numerycznych
opisów granic działki, konturów użytków oraz klas gleboznawczych i wyrównuje się
na zasadach proporcjonalności do pola powierzchni działki ewidencyjnej.

§ 66. 1. Źródłami danych ewidencyjnych dotyczących działek ewidencyjnych

są materiały gromadzone w państwowym zasobie geodezyjno-kartograficznym
oraz innych rejestrach i ewidencjach publicznych, w tym:
1) dokumentacja geodezyjna sporządzona przy zakładaniu ewidencji gruntów,
na podstawie uprzednio obowiązujących przepisów;
2) dokumentacja geodezyjna sporządzona w celu:
a) postępowania rozgraniczeniowego,

36
b) podziału nieruchomości,
c) postępowania scaleniowego i wymiany gruntów,
d) postępowania scalenia i podziału nieruchomości,
e) postępowania sądowego kończonego wydaniem prawomocnego orzeczenia
sądowego,
f) postępowania administracyjnego kończonego wydaniem ostatecznej decyzji
administracyjnej;
3) dokumentacja ustalania stanów prawnych nieruchomości;
4) operat gleboznawczej klasyfikacji gruntów;
5) mapa zasadnicza;
6) materiały będące rezultatem realizacji projektów LPIS, przyjęte do PZGiK, w
tym ortofotomapa cyfrowa;
7) stereopary zdjęć lotniczych z wynikami aerotriangulacji;
8) dokumentacja geodezyjno–kartograficzna, sporządzona w wyniku geodezyjnej
inwentaryzacji powykonawczej;
9) dokumentacja dotycząca porządkowej numeracji nieruchomości, prowadzona
w urzędach gmin;
10) wyniki wywiadów lokalnych.
2. Numery dróg publicznych przyjmuje się z ewidencji dróg publicznych oraz
obiektów mostowych prowadzonej na podstawie rozporządzenia Ministra Transportu
i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lutego 2000 r. w sprawie numeracji i ewidencji dróg
oraz obiektów mostowych (Dz. U. Nr 32, poz. 393, z 2001 r. Nr 69, poz. 722, z 2003
r. Nr 5, poz. 54).

Rozdział 12

Pozostałe obiekty bazy danych ewidencji gruntów i budynków

§ 67. 1. Kontur klasy gleboznawczej jest obiektem przestrzennym obszarowym

z enklawami, którego atrybuty i relacje z innymi obiektami bazy danych
ewidencyjnych określa ust. 23 „Katalogu obiektów bazy danych ewidencyjnych”
stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia (w sprawie egib),
Identyfikator konturu klas gleboznawczych zgodnie z ust. 11 załącznika nr 1
do rozporządzenia (w sprawie egib) przybiera postać:
WWPPGG_RXXXXKLNr
Przykład: ·026401_1.0001.KL.12
2. Numery porządkowe konturów (Nr) są kolejnymi liczbami naturalnymi w
ramach obrębu ewidencyjnego.

§ 68. 1. Gleboznawcza klasyfikacja gruntów obejmuje użytki rolne, grunty leśne

oraz śródpolne grunty zadrzewione i zakrzewione, niezależnie od ich przeznaczenia
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
2. Grunty stanowiące użytki rolne wcześniej nie klasyfikowane, a zajęte pod
rowy melioracyjne, włącza się do przyległych dominujących konturów
klasyfikacyjnych.
3. Grunty pod stawami wybudowanymi na gruntach objętych gleboznawczą
klasyfikacją oznacza się symbolem złożonym z właściwego symbolu użytku
gruntowego i oznaczenia klasy gleboznawczej, np. Wsr–ŁIV, W-RV, zaś grunty pod
stawami wybudowanymi na gruntach nie objętych gleboznawczą klasyfikacją
oznacza się w ewidencji wyłącznie symbolem Wsr.

37
 4. Grunty zaliczone do: terenów zabudowanych i zurbanizowanych, gruntów pod
wodami, terenów różnych oraz nieużytków nie są objęte gleboznawczą klasyfikacją.
5. Tereny ekologiczne mogą obejmować zarówno grunty objęte jak i nieobjęte
gleboznawczą klasyfikacją.
6. Klasy gleboznawcze poszczególnych użytków, ich kontury i oznaczenia
przyjmuje się z operatu gleboznawczej klasyfikacji gruntów.
7. Zgodnie z tabelą klas gruntów, stanowiącą załącznik do rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 4 czerwca 1956 r. w sprawie klasyfikacji gruntów, wyróżnia się
następujące klasy dla:
1) gruntów ornych – I, II, IIIa, IIIb, IVa, IVb, V, VI;
2) łąk i pastwisk - I, II, III, IV, V, VI;
3) lasów - I, II, III, IV, V, VI.
8. Grunty oznaczone w dotychczasowej ewidencji jako RVIz i PsVIz lub RzVI i
PszVI nadaje się oznaczenia odpowiednio RVI i Ps VI.
9. Suma powierzchni wszystkich konturów klas bonitacyjnych oraz terenów
nieklasyfikowanych równa jest powierzchni obrębu.
10. Numeryczne opisy konturów klas gleboznawczych tworzone są na podstawie
współrzędnych punktów załamania tych konturów określonych metodą digitalizacji
map gleboznawczej klasyfikacji gruntów.

§ 69. 1. Kontur użytku gruntowego jest obiektem przestrzennym obszarowym

z enklawami, którego atrybuty i relacje z innymi obiektami bazy danych
ewidencyjnych określa ust. 21 „Katalogu obiektów bazy danych ewidencyjnych”
stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia (w sprawie egib).
Identyfikator konturu użytku gruntowego, zgodnie z ust. 13 załącznika nr 1
do rozporządzenia (w sprawie egib), przyjmuje postać:
WWPPGG_RXXXXUGNr
Przykład: 026401_1.0001.UG.8
2. Numeryczne opisy konturów użytków gruntowych sporządzane są według
zasad podanych w § 72 ust. 1 rozporządzenia.
3. Źródłami danych ewidencyjnych dotyczących użytków gruntowych są:
1) dokumentacja geodezyjna sporządzona przy zakładaniu ewidencji gruntów,
na podstawie uprzednio obowiązujących przepisów;
2) operat gleboznawczej klasyfikacji gruntów;
3) mapa zasadnicza;
4) materiały będące rezultatem realizacji projektów LPIS, przyjęte do PZGiK, w
tym ortofotomapa cyfrowa;
5) stereopary zdjęć lotniczych z wynikami aerotriangulacji;
6) miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego;
7) dokumentacja sporządzona dla potrzeb postępowania administracyjnego w
sprawie zezwolenia na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej i leśnej;
8) rozporządzenia właściwego wojewody lub uchwały właściwych rad gmin
dotyczące użytków ekologicznych, podjęte na podstawie przepisów o ochronie
przyrody;
9) ostateczne decyzje wydane w trybie przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. -
Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 239 , poz. 2019), dotyczące ustalenia linii
brzegu.

§ 70. 1. O zaliczaniu gruntów do poszczególnych użytków gruntowych decydują:

1) informacje zawarte w operacie gleboznawczej klasyfikacji gruntów;

38
 2) faktyczny sposób wykorzystywania gruntu, ustalony w oparciu o kryteria
wymienione w załączniku nr 6 do rozporządzenia (w sprawie egib);
3) ustalenia zawarte w obowiązujących aktach prawnych dotyczące morskich
wód wewnętrznych oraz użytków ekologicznych.
2. Kontury użytków gruntowych, które objęte są tabelą klas gruntów, stanowiącą
załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 1956 r. w sprawie
klasyfikacji gruntów (Dz. U. Nr 19, poz. 97, z 1957 r. Dz. U. Nr 5, poz. 21, z 1972 r.
Dz. U. Nr 49, poz. 317) przyjmuje się z operatu gleboznawczej klasyfikacji gruntów.
W takich przypadkach atrybut OZU konturu klasyfikacyjnego na mapie ewidencyjnej
jest jednocześnie, zgodnie z ust. 22 „Katalogu obiektów bazy danych ewidencyjnych”
stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia (w sprawie egib), atrybutem OFU
użytku gruntowego.
3. Dla oznaczenia na mapach ewidencyjnych użytków ekologicznych, sadów,
gruntów rolnych zabudowanych, stawów rybnych oraz gruntów zadrzewionych
i zakrzaczonych objętych klasyfikacją gleboznawczą, stosuje się symbole
dwuczłonowe zgodnie z zasadą podaną odpowiednio w § 67 pkt 4 oraz w § 68 ust. 1
pkt 2, 5 i ust. 2 pkt 2 rozporządzenia (w sprawie egib).
4. Kontury użytków gruntowych nieobjętych tabelą klas gruntów, takich jak; B,
Ba, Bi, Bz, K, dr, Tk, Ti, Wm, Wp, Ws, Tr, ustalane są w oparciu o wyniki prac
geodezyjnych i kartograficznych wykonywanych w procesie zakładania, modernizacji
oraz bieżącej aktualizacji ewidencji, określających faktyczny stan zagospodarowania
terenu, według kryteriów opisanych w załączniku nr 6 do rozporządzenia (w sprawie
egib), z uwzględnieniem ust. 1.
5. Przy określaniu przebiegu granic poszczególnych użytków gruntowych,
wchodzących w skład gruntów zabudowanych i zurbanizowanych określonych w § 68
ust. 3 rozporządzenia (w sprawie egib) jako B, Ba, Bi, Bp, Bz, K, dr, Tk, Ti,
w sytuacjach, gdy wzajemne przebiegi tych konturów nie są określone jednoznacznie
w terenie, wówczas przyjmuje się ostateczne przebiegi tych konturów w oparciu o
ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
6. Konturów sadów o powierzchni mniejszej od 0.1000 ha w granicach działki
gruntu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce
nieruchomościami oraz konturów innych użytków gruntowych o powierzchni,
mniejszej od 0.0100 ha nie wykazuje się w ewidencji. W stosunku do takich konturów
stosuje się następujące zasady:
1) nadaje się im oznaczenia zgodne z mapą klasyfikacyjną, jeżeli położone są
na gruntach objętych gleboznawczą klasyfikacją;
2) włącza się do przyległego konturu, przy czym:
a) jeżeli kontur włączany przylega do konturu użytku gruntowego należącego do tej
samej grupy użytków co użytek włączany, należy go włączyć do tego konturu,
b) jeżeli kontur włączany przylega do kilku konturów użytków gruntowych
należących do tej samej grupy użytków gruntowych co użytek włączany, należy
go włączyć do jednego z tych konturów, którego charakterystyczne cechy,
określone w załączniku nr 6 do rozporządzenia (w sprawie egib), są najbliższe
cechom użytku włączanego.
7. Krzywoliniowe granice konturów użytków gruntowych, uwidacznianych w
operacie ewidencyjnym, podlegają generalizacji w taki sposób, aby maksymalne
odchylenie faktycznej granicy konturu od ustalonej linii prostej nie przekraczało 0,75.
8. Do „terenów mieszkaniowych” (B), o których mowa w § 68 ust. 3 pkt 1
rozporządzenia ( w sprawie egib) oraz w ust. 3 pkt 1 załącznika nr 6 do
rozporządzenia (w sprawie egib), zalicza się zarówno tereny zabudowy

39
jednorodzinnej jak i wielorodzinnej. Tereny zabudowy letniskowej zalicza się do
„innych terenów zabudowanych” ( Bi).
9. W granicach poszczególnych działek budowlanych kontur „B” powinien być
obszarem zwartym, o granicach w miarę możliwości regularnych, zawierającym w
sobie grunty zajęte pod:
1) budynki, których dominująca funkcją jest funkcja mieszkaniowa, oraz budynki
gospodarcze i techniczne związane funkcjonalnie z budynkami mieszkalnymi;
2) komunikację wewnętrzną i podwórza;
3) zieleń przydomową (drzewa, krzewy, trawniki);
4) urządzenia techniczne związane z funkcją mieszkaniową (studnie, zbiorniki,
przewody naziemne, skrzynki energetyczne, urządzenia do gromadzenia i
oczyszczania ścieków, trzepaki, ławeczki itp.);
5) śmietniki, składowiska odpadów;
6) place zabaw i wypoczynku;
7) obiekty małej architektury;
8) urządzenia sportowe;
9) miejsca postojowe pojazdów mechanicznych;
10) ogródki przydomowe, oczka wodne, ogródki skalne;
11) inne grunty bezpośrednio związane z funkcją mieszkaniową.
10. Zasady określone w ust. 9 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu konturów
„Bi”.
11. Przez ogródki przydomowe, o których mowa w ust. 9 pkt 10 a także w ust. 3
pkt 1 załącznika nr 6 do rozporządzenia, rozumie się w szczególności rabaty,
kwietniki, warzywniki położone w granicach obszaru zabudowanego, na który
wydana została decyzja, o której mowa w § 11 ust. 1 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o
ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78, Dz. U. Nr 141, poz. 692, z
1997 r. Dz. U. Nr 60, poz. 370, Dz. U. Nr 80, poz. 505, Dz. U. Nr 160, poz. 1079, z
1998 r. Dz. U. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Dz. U. Nr 12, poz. 136, Dz. U. Nr 120, poz.
1268, z 2001 r. Dz. U. Nr 81, poz. 875, Dz. U. Nr 100, poz. 1085, Dz. U. z 2002r. Nr
113, poz. 984, Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717). W przypadku, gdy rabaty, kwietniki,
trawniki, warzywniki położone są na gruntach, na które taka decyzja nie została
wydana zalicza się je do terenów mieszkaniowych, jeżeli są enklawami lub
półenklawami w pozostałym obszarze zaliczonym do terenów mieszkaniowych, a ich
wielkość wyklucza uprawę mechaniczną typową dla gruntów ornych.
12. Do zurbanizowanych terenów niezabudowanych zalicza się grunty,
spełniające jednocześnie następujące warunki:
1) są niezabudowane;
2) w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczone są pod
zabudowę;
3) są wyłączone w rozumieniu art. 4 pkt. 11 ustawy dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie
gruntów rolnych i leśnych z produkcji rolnej lub leśnej.
13. Do zurbanizowanych terenów niezabudowanych zalicza się w szczególności
grunty, na których:
1) na podstawie ważnego pozwolenia na budowę rozpoczęty został proces
inwestycyjny, udokumentowany wpisem do dziennika budowy;
2) dokonano rozbiórki obiektów budowlanych i na ich miejsce nie wzniesiono
nowych.
14. W przypadku, o którym mowa w ust. 13 pkt. 1, granice zurbanizowanego
terenu niezabudowanego ustala się na podstawie decyzji, o której mowa w art. 11
ust. 1 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych, oraz

40
projektu zagospodarowania działki lub terenu będącego częścią składową projektu
budowlanego zatwierdzonego ostateczną decyzja wydaną na podstawie przepisów
prawa budowlanego; stosując odpowiednio przepisy ust. 8-10.
15. W przypadku, o którym mowa w ust. 13 pkt. 2, przy ustalaniu granic
„zurbanizowanego terenu niezabudowanego” wykorzystuje się dane, zawarte w
operacie ewidencyjnym, określające granice odpowiedniego konturu terenu
zabudowanego, jaki istniał przed rozbiórką obiektów budowlanych.
16. Rozbiórka części obiektów budowlanych położonych w granicach jednej
działki budowlanej i jednocześnie w granicach jednego dotychczasowego konturu
terenu zabudowanego nie powoduje potrzeby zmiany użytków gruntowych, chyba że
grunty niezabudowane tworzą zwarty obszar o normatywnej powierzchni określonej
w miejscowym planie zagospodarowania dla zabudowy dopuszczonej na tej działce.
17. Użytki ekologiczne wykazywane są w ewidencji według zasad podanych
w załączniku nr 6 do rozporządzenia (w sprawie egib), na podstawie rozporządzenia
właściwego wojewody lub uchwały właściwej rady gminy, zgodnie z art. 32 ustawy z
dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody.
18. Wykaz dopuszczalnych oznaczeń użytków gruntowych, klas gleboznawczych
i klasoużytków stanowi załącznik nr ……….do rozporządzenia ( w sprawie egib).

§ 71. 1. Budynek, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia (w sprawie

egib), jest obiektem przestrzennym obszarowym z enklawami, którego atrybuty i
relacje z innymi obiektami bazy danych określa ust. 19 „Katalogu obiektów bazy
danych ewidencyjnych” stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia (w sprawie
egib). Geometrię budynku na mapie ewidencyjnej, o której mowa w §96 mogą
tworzyć obszary jednospójne lub niejednospójne ograniczone zbiorem łamanych
uogólnionych przyziemia.
2. W przypadku, gdy w opisie geometrycznym budynku wyróżnia się wiele
elementów należących, według instrukcji K-1 – mapa zasadnicza, do różnych typów
obiektów, to każdy z tych elementów musi być wyróżniony właściwym kodem
ustalonym w tej instrukcji.
3. Poniżej zamieszczono przykład reprezentacji geometrii budynku w formacie
SWING 3.0 zgodnym z definicją typu aplikacyjnego formatu SWDE, z dodatkowym
określeniem koniecznych elementów redakcji mapy ewidencyjnej, zgodnie z
instrukcją techniczną K-1:

41
 RO, BUD, G5BUD, 5, 1000, 11;
GL;
IL, BUD, 1; //Kontur zewnętrzny
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
i3 P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PZ;
GX;
Budynek GL;
IL, BUD, 2; //Kontur wewnętrzny – enklawa
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PZ;
GX;
GL;
IL, BZN, 3; zasięg budowli
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PZ;
GX;
C; lista podpór – w skali mapy większych od 1.0 x 1.0
GL;
IL, BUI, 4;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PZ;
GX;
GL;
IL, BUI, 5;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PZ;
GX;
E, 123.45, 123.45, , , , , , , D, i3
IE, EBUD, ;
D,G5IDB,D,143107_8.0208.8/6.2_BUD
D,G5FUZ,D,10
D,G5WRT,D,
D,G5DWR,D,
D,G5RBB,D,
D,G5LKP,D,
D,G5LKN,D,3
D,G5PEW,D,210
D,G5PEU,D,
D,G5RZN,D,
D,G5SCN,D,3
D,G5DTW,D,2000.04.01-00:00:00.00000
D,G5DTU,D,2000.04.01-00:00:00.00000
WG,G5RJDR,G5JDR,143107_8.0208.G26;
WG,G5RDZE,G5DZE,143107_8.0208.8/6;
X;

42
Czerwonym tłem wyróżniono elementy: KOD – rekordu, kod i identyfikator konturu oraz umieszczenie
etykiet, które pozwalają na rozbudowanie sposobu opisu geometrii budynku, zgodne z instrukcją
techniczną K-1.

4. Do konturu budynku nie są włączane, zgodnie z Polską Normą PN-ISO

9836:1997:
1) obiekty budowlane ani ich części niewystające ponad powierzchnię terenu;
2) elementy drugorzędne, np. schody zewnętrzne, rampy zewnętrzne, daszki,
markizy, występy dachowe;
3) obiekty pomocnicze, takie jak szklarnie, altany, szopy.
5. W przypadku budynków połączonych między sobą (np. domy bliźniacze
lub szeregowe), każdy z segmentów takiego obiektu jest budynkiem odrębnym, jeśli
jest oddzielony od innych segmentów ścianą przeciwpożarową od fundamentu po
dach. Gdy nie ma ściany przeciwpożarowej, budynki połączone między sobą
uważane są za budynki odrębne, jeśli mają własne wejścia, są wyposażone w
instalacje i są oddzielnie wykorzystywane. Granica między takimi budynkami biegnie
środkiem ściany dzielącej lub szczeliny dylatacyjnej o ile w postępowaniu
rozgraniczeniowym nie ustalono inaczej.
6. Odrębnymi budynkami mogą być również przybudówki do budynku głównego,
spełniające inne niż budynek główny funkcje użytkowe, jeżeli obiekty te odpowiadają
definicji odrębnego budynku.

§ 72. 1. W ewidencji nie wykazuje się:

1) budynków przeznaczonych do czasowego użytkowania w trakcie realizacji
robót budowlanych;
2) budynków tymczasowych stanowiących wyłącznie eksponaty wystawowe bez
pełnienia jakichkolwiek funkcji użytkowych, usytuowanych na terenach
przeznaczonych na ten cel;
3) altan i obiektów gospodarczych na działkach w pracowniczych ogrodach
działkowych o powierzchni zabudowy do 25 m2 w miastach i 35 m2 poza
granicami miast oraz wysokości 5.00 przy dachach stromych i 4.00 przy dachach
płaskich;
4) budowli mających charakter budynków, ale nieposiadających fundamentów
tj. podstawy budowli trwale związanej z gruntem, przenoszącej w sposób
bezpieczny obciążenia budowli na grunt;
5) podziemnych budowli, mających charakter budynków;
6) stacji transformatorowych, nie mających charakteru budynków;
7) budynków nie nadających się do wykorzystywania na potrzeby stałe ze
względu na ich zły stan techniczny ( budynki w ruinie);
8) budynków, dla których wydana została, na podstawie przepisów prawa
budowlanego, ostateczna decyzja o nakazie rozbiórki lub zezwalająca na ich
rozbiórkę.
2. Przez trwałe połączenie konstrukcji budynku z gruntem rozumie się:
1) posadowienie budynku na ławach, stopach fundamentowych, lub innych
fundamentach bezpośrednio na stabilnym gruncie nośnym;
2) posadowienie budynku na tzw. fundamentach pośrednich, przekazujących
obciążenia na podłoże gruntowe za pomocą dodatkowych elementów
konstrukcyjnych, np. pali lub studni zapuszczanych w grunt, podwalin, itp.

43
 3. W procesie modernizacji wykonywanej w trybie § 56 pkt 2 rozporządzenia
(w sprawie egib) uwidacznia się w ewidencji gruntów i budynków wszystkie istniejące
budynki wykorzystywane dla potrzeb stałych w całości lub części niezależnie czy
został zakończony proces budowlany.
4. Przez wykorzystanie budynku dla potrzeb stałych rozumie się zamieszkiwanie
ludzi, przebywanie zwierząt, prowadzenie działalności usługowej i gospodarczej
lub przechowywanie przedmiotów.
5. Identyfikator budynku, zgodnie z ust. 16 załącznika nr 1 do rozporządzenia
(w sprawie egib) , może przyjmować jedną z następujących postaci:
1) WWPPGG_RXXXXNDZNr_BUD
przy czym:
NDZ – numer działki ewidencyjnej, na której położony jest budynek
Nr_BUD – numer ewidencyjny budynku ustalony w postaci liczby
naturalnej
BUD – oznaczenie budynku
Przykład: 026401_1.0001.156.1_BUD
2) WWPPGG_RXXXXAR_NRNDZNrBUD
przy czym:
AR_NR – kod arkusza mapy ewidencyjnej
NR – numer arkusza mapy ewidencyjnej
NDZ – numer działki ewidencyjnej, na której jest położony budynek
Nr_BUD – numer ewidencyjny budynku w postaci liczby naturalnej
BUD – oznaczenie budynku
Przykład: 026401_1.0001.AR_1.156.1_BUD
3) WWPPGG_RXXXXNr_BUD
przy czym:
Nr_BUD – oznaczenie budynku
Nr – numer budynku w postaci liczby naturalnej
Przykład: 026401_1.0001.1_BUD
6. Identyfikator w postaci „WWPPGG_RXXXXNDZN_BUD” stosuje się
w przypadkach, gdy numery ewidencyjne budynku zachowują unikalność tylko w
granicach jednej działki ewidencyjnej lub grupy sąsiadujących ze sobą działek
ewidencyjnych wchodzących w skład jednej nieruchomości.
7. Identyfikator w postaci „WWPPGG_RXXXXAR_NRNDZN_BUD” stosuje
się w przypadkach, gdy numery ewidencyjne budynku zachowują unikalność tylko
w granicach działki ewidencyjnej lub grupy sąsiadujących ze sobą działek
ewidencyjnych, wchodzących w skład jednej nieruchomości, a numery działek
ewidencyjnych zachowują unikalność tylko w granicach 1 arkusza mapy
ewidencyjnej.
8. Identyfikator w postaci „WWPPGG_RXXXXN_BUD” stosuje się w
przypadkach, gdy numery działek ewidencyjnych i numery ewidencyjne budynków
zachowują unikalność w granicach obrębu ewidencyjnego.
9. W przypadku, gdy budynek położony jest na kilku sąsiadujących ze sobą
działkach ewidencyjnych „NDZ” jest numerem działki ewidencyjnej, na której
położona jest przeważająca część budynku, a w przypadku, gdy zajęte pod budynek
części poszczególnych działek ewidencyjnych są powierzchniowo równe „NDZ”
oznacza działkę ewidencyjną o najniższym numerze ewidencyjnym.
10. Nie należy zmieniać zasad numeracji budynków ani w przypadku częściowej
ani kompleksowej modernizacji ewidencji budynków.

44
 11. Z zastrzeżeniem ust. 16 identyfikator budynku nie ulega zmianie na skutek
podziału działki ewidencyjnej lub połączenia sąsiadujących ze sobą działek
ewidencyjnych w jedną działkę ewidencyjną; w bazie danych ewidencyjnych zmianie
ulega jedynie atrybut informacyjny, określający numery działek, na których budynek
jest położony.
12. Nowym budynkom ujawnianym w operacie ewidencyjnym nadaje się numery
ewidencyjne w postaci kolejnych dotychczas niewykorzystanych, w ramach
poszczególnych nieruchomości lub obrębów w zależności od przyjętych zasad
numeracji budynków, liczb naturalnych.
13. W przypadku nowego budynku wzniesionego po podziale działki
ewidencyjnej elementem identyfikatora tego budynku w postaci
„WWPPGG_RXXXXNDZN_BUD” lub
„WWPPGG_RXXXXAR_NRNDZN_BUD” jest numer nowej działki oraz numer
ewidencyjny ustalony zgodnie z ust. 14.
14. Zasady określone w ust. 15 stosuje się również w przypadku, gdy w wyniku
podziału nieruchomości następuje podział budynku znajdującego się na tej
nieruchomości.
15. W granicach jednostki ewidencyjnej stosuje się jednolity sposób identyfikacji
budynków.

§ 73. 1. Oznaczenia budynków nadane w trybie przepisów o numeracji

nieruchomości przyjmuje się w edycji mapy ewidencyjnej jako ich numery
porządkowe.
2. Konturowi budynku przyporządkowany jest jego opis numeryczny,
sporządzony zgodnie z ustaleniami § 63 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia (w sprawie
egib).
3. Przynależność budynków do odpowiedniego rodzaju budynków,
wyodrębnionych w § 65 rozporządzenia (w sprawie egib) ze względu na ich
podstawową funkcję użytkową, ustala się zgodnie z zasadami ustalonymi
w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji
Środków Trwałych (KŚT) (Dz. U. Nr 112, poz. 1317, z 2002 r. Dz. U. Nr 18, poz.
169);
4. Przez kondygnacje naziemne budynku, o których mowa w § 63 ust.1 pkt 9
rozporządzenia (w sprawie egib), rozumie się te części budynku położone między
jednym stropem a drugim, bądź między fundamentem a najniższym stropem, które
znajdują się w całości lub w przeważającej części powyżej poziomu terenu; do
kondygnacji naziemnych zalicza się również sutereny oraz poddasza użytkowe.
5. Sutereną jest część budynku zawierającą pomieszczenia użytkowe, w których
poziom podłogi w części lub całości znajduje się poniżej terenu, lecz przynajmniej
od strony jednej ze ścian z oknami poziom podłogi znajduje się na głębokości nie
większej niż 0.90, w stosunku do przylegającego terenu.
6. Przez poddasza użytkowe rozumie się część budynku, położoną powyżej
najwyższego stropu, zawierającą pomieszczenia przystosowane do przebywania w
nich ludzi.
7. Przy ustalaniu liczby kondygnacji budynku nie bierze się pod uwagę antresoli
oraz poddaszy nieużytkowych.
8. Przez antresolę rozumie się górną nadbudówkę w rodzaju balkonu w
mieszkaniu, pomieszczeniu magazynowym lub biurowym, mającą na celu
powiększenie ich powierzchni użytkowej; antresolą może być również niskie piętro
(między dwoma wyższymi), zwykle między parterem, a pierwszym piętrem.

45
 9. W przypadku budynku o zróżnicowanej liczbie kondygnacji poszczególnych
jego części, w ewidencji wykazuje się maksymalną liczbę kondygnacji.
10. Na edytowanych mapach ewidencyjnych informacje o liczbie kondygnacji
wyraża się za pomocą liczb naturalnych, traktując poddasze użytkowe jako pełną
kondygnację.

§ 74. 1. Rejon statystyczny jest to obiekt przestrzenny – obszarowy, którego

atrybuty i relacje z innymi obiektami bazy danych określa ust. 7 „Katalogu obiektów
bazy danych ewidencyjnych” stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia (w
sprawie egib),
Dane dotyczące rejonów statystycznych przyjmuje się z dokumentacji właściwych
miejscowo urzędów statystycznych.
2. Identyfikator rejonu statystycznego przyjmuje postać:
WWPPGG_RRSNr
przy czym
RS – kod rejonu statystycznego,
Nr – numer rejonu statystycznego przyjęty z systemu-rejonów
statystycznych i obwodów spisowych - prowadzonego na postawie
przepisów
o statystyce publicznej.
3. Źródłami danych ewidencyjnych dotyczących rejonów statystycznych są:
1) system TERYT;
2) mapa przeglądowa rejonów statystycznych i obwodów spisowych prowadzona
przez właściwą miejscowo jednostkę statystyki publicznej.
4. Numeryczne opisy granic rejonów statystycznych określane są na podstawie
numerycznych opisów granic działek ewidencyjnych, tworzących te obszary.

§ 75. 1. Punkt załamania granicy, zwany dalej „punktem granicznym”,

zdefiniowany w ust. 28 „Katalogu obiektów bazy danych ewidencyjnych”
stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia (w sprawie egib, jest obiektem
przestrzennym punktowym, służącym do numerycznego opisu granic:
1) działki ewidencyjnej;
2) obrębu ewidencyjnego;
3) jednostki ewidencyjnej.
2. Atrybuty punktu granicznego jako obiektu bazy danych ewidencyjnych oraz
relacje tego obiektu z innymi obiektami określają ust. 28 – 31 .„Katalogu obiektów
bazy danych ewidencyjnych” stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia (w
sprawie egib).
3. W szczególnych przypadkach punkt graniczny może być wykorzystywany
do numerycznego opisu konturów: rejonu statystycznego, budynku, użytku
gruntowego, klasy gleboznawczej.
4. Punkty graniczne położone na granicach: państwa, jednostek podziału
terytorialnego oraz obrębów ewidencyjnych oznacza się identyfikatorem w postaci:
1) PLWWPPnr (np. PL.1202.1, PL1202.2 .......PL.1202.124) – dla punktów
granicznych położonych na granicy państwa;
2) WWWPPnr (np. W.1202.1, W.1202.2, ........W.1202.252) - dla punktów
granicznych położonych na granicach województw, w tym na linii podstawowej
morza terytorialnego;

46
 3) PWWPPnr (np. P.1202.1, P.1202.2, .....P.1202.63) – dla punktów
granicznych położonych na granicach powiatów;
4) GWWPPnr (np. G.1202.1, G.1202.2 .....G.1202.55) - dla punktów
granicznych położonych na granicach gmin;
5) JWWPPGG_Rnr (np. J.120207_1.1, J.120207_1.2,....... J.120207_1.125) -
dla punktów granicznych położonych na granicach jednostek ewidencyjnych
nie pokrywających się z granicami gminy;
6) OWWPPGG_Rnr (np. 0.120207_1.1, 0.120207_1.2,....... 0.120207_1.125) -
dla punktów granicznych położonych na granicach obrębów ewidencyjnych
nie pokrywających się z granicami jednostki ewidencyjnej;
przy czym:
WWPP - oznacza kod powiatu z systemu TERYT, w którym
przechowywane
są dokumenty źródłowe dotyczące punktu granicznego,
GG - oznacza kod gminy systemu TERYT,
Nr - oznacza numer ewidencyjny punktu granicznego wyrażony za pomocą
liczb naturalnych w przedziale od 1 do 99999.
5. Numerom punktów granicznych (nr), o których mowa w ust. 4 pkt 4 zapewnia
się unikalność w granicach powiatu.
6. Numerom punktów granicznych (nr), o których mowa w ust. 4 pkt 5 i 6
zapewnia się unikalność w granicach gminy.
7. Punkty graniczne działek ewidencyjnych, nie leżące na granicach obrębów
ewidencyjnych, a znajdujące się wewnątrz tych obrębów oznacza się
identyfikatorami
w postaci: DWWPPGG_RXXXXnr, przy czym „XXXX” oznacza numer obrębu
ewidencyjnego, a „nr” wyrażony za pomocą liczb naturalnych w przedziale od 1 do
99999 zachowuje unikalność w granicach obrębu ewidencyjnego.
8. Punkty graniczne opisane są w bazie danych ewidencyjnych atrybutami:
a) ZRD- Źródło danych o położeniu obiektu, wg tabeli „Lista wartości atrybutu ZRD”:

Lista wartości atrybutu ZRD - Źródło danych o położeniu obiektu

WARTOŚĆ ŹRÓDŁO DANYCH

1 Geodezyjne pomiary terenowe poprzedzone ustaleniem przebiegu
granic
2 Geodezyjne pomiary terenowe nie poprzedzone ustaleniem
przebiegu granic
3 Pomiary fotogrametryczne poprzedzone ustaleniem przebiegu
granic i ich sygnalizacją oraz pomiary jednoznacznie
zidentyfikowanych punktów granicznych, których współrzędne
określono na podstawie ortofotomapy, zweryfikowane w oparciu
o raster mapy ewidencyjnej, uprzednio ustalone w postaci protokołu
albo orzeczenia administracyjnego lub sądowego.

47
 4 Pomiary fotogrametryczne nie poprzedzone ustaleniem przebiegu
granic i ich sygnalizacją oraz punkty graniczne, których obraz na
rastrze mapy ewidencyjnej ze względu na lokalne systematyczne
przesunięcia, skręcenia lub jednoczesne przesunięcia i skręcenia
nie jest zgodny z obrazem na ortofotomapie, a ich współrzędne
określono na podstawie ortofotomapy bez uwzględnienia miar
liniowych.
5 Zatwierdzone projekty podziału nieruchomości lub scalenia
i podziału nieruchomości.
6 Scalenia lub wymiany gruntów.
7 Digitalizacja mapy lub wektoryzacja automatyczna rastra mapy
z jednoczesnym wykorzystaniem wyników geodezyjnych pomiarów
terenowych (miar liniowych).
8 Punkty graniczne, których obraz nie jest widoczny na ortofotomapie
oraz których współrzędne zostały określone z rastra mapy
ewidencyjnej bez wykorzystania wyników geodezyjnych pomiarów
terenowych (miar liniowych).
9 Punkty graniczne, których obraz na rastrze mapy ewidencyjnej nie
jest zgodny z obrazem na ortofotomapie (Δl >4,25m), a ich
współrzędne zostały określone na podstawie rastra mapy
ewidencyjnej.

b) BPP – Błąd położenia punktu granicznego, wg tabeli „Lista wartości atrybutu

BPP”:

Lista wartości atrybutu BPP - błąd położenia punktu granicznego

WARTOŚĆ BŁĄD POŁOŻENIA PUNKTU

1 0-0.10
2 0.11-0.30
3 0.31-0.60
4 0.61-1.50
5 1.51-3.00
6 powyżej 3.00

c) STB – Kod stabilizacji, wg tabeli „Lista wartości atrybutu STB”:

Lista wartości atrybutu STB - kod stabilizacji

WARTOŚĆ ZNACZENIE
1 brak informacji
2 nie stabilizowany
3 znak naziemny
4 znak naziemny i podziemny

9. Oznaczenia punktów granicznych, o których mowa w § 28 ust. 1 pkt. 2

rozporządzenia (w sprawie egib) przedstawiane są na mapie przeglądowej punktów
granicznych - załącznik nr 10 do rozporządzenia, zawierającej:

48
a) punkty geodezyjnych osnów szczegółowych i pomiarowych trwale
stabilizowanych oraz ich numery,
b) granice jednostek ewidencyjnych, obrębów ewidencyjnych i działek
ewidencyjnych,
c) budynki i oznaczenia ich funkcji oraz numery ewidencyjne i porządkowe,
d) numery i nazwy jednostek ewidencyjnych i obrębów, numery arkuszy map,
numery działek, symbole i numery punktów granicznych.
Mapę przeglądową punktów granicznych sporządza się w formie elektronicznej.

§ 76. 1. Granica – jest obiektem przestrzennym, którego atrybuty i relacje z

innymi obiektami bazy danych ewidencyjnych określają ust. 32 i 33 „Katalogu
obiektów bazy danych ewidencyjnych” stanowiący załącznik nr 4 do rozporządzenia
(w sprawie egib). Granica jest łamaną, składającą się ze skończonej liczby odcinków
(boków), których końce są punktami granicznymi.
2. Kody rzędów granic opisane są w bazie danych ewidencyjnych atrybutami:

Lista wartości atrybutu RZG - kod rzędu granicy

WARTOŚĆ RZĄD GRANICA

GRANICY
1 1 działki ewidencyjnej
2 2 obrębu ewidencyjnego
3 3 jednostki ewidencyjnej
4 4 Gminy
5 5 Powiatu
6 6 Województwa
7 7 Państwa

3. Do oznaczania na mapie ewidencyjnej granic: działek ewidencyjnych,

obrębów ewidencyjnych, jednostek ewidencyjnych, państwa, województw, powiatów,
gmin, rejonów statystycznych stosuje się odpowiednie symbole określone w instrukcji
technicznej K-1 – mapa zasadnicza, przy czym symbol 215 GAG stosuje się zarówno
do oznaczenia granic gminy jak i granic jednostek ewidencyjnych, zaś symbol 252
GAS stosuje się do oznaczenia rejonu statystycznego.

Rozdział 13

Ustalenie przebiegu granic działek ewidencyjnych i obrębów ewidencyjnych

§ 77. 1. Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji

na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego, wymienionej w § 36 rozporządzenia (w sprawie
egib), jeżeli dokumentacja ta umożliwia określenie położenia punktów granicznych w
układzie „2000” z wymaganą dokładnością.
2. W razie braku dokumentacji wymienionej w § 36 rozporządzenia (w sprawie
egib) lub jeżeli zawarte w niej dane nie są wiarygodne albo też nie spełniają
kryterium dokładności, przebieg granic działek ewidencyjnych określa się w
zakładanej ewidencji na podstawie sytuacyjnych pomiarów bezpośrednich, pomiarów
fotogrametrycznych lub pomiarów wykonywanych przy użyciu techniki satelitarnej

49
GNSS, poprzedzonych ustaleniem przebiegu tych granic na zasadach określonych w
§ 37 – 39 rozporządzenia (w sprawie egib).

§ 78. 1. Dane zawarte w dokumentacji przyjętej do państwowego zasobu

geodezyjnego i kartograficznego, dotyczące przebiegu granic uznaje się za
niewiarygodne, jeżeli:
1) ich analiza wskazuje, że zostały określone na podstawie pomiarów
wykonanych nierzetelnie lub z niewystarczającą dokładnością, której nie da się
poprawić metodami określonymi w § 78 ust. 8;
2) określają przebieg granic w sposób odmienny niż inne wiarygodne
dokumenty, przechowywane w szczególności w zbiorach ksiąg wieczystych,
archiwach państwowych lub przez właścicieli nieruchomości;
3) określają przebieg granic w sposób niezgodny z trwałym i niezmiennym
stanem
na gruncie uznawanym przez zainteresowanych za stan prawny;
4) wyrażone zostały w lokalnym układzie odniesienia a brak jest punktów
łącznych umożliwiających konwersję tego układu lokalnego do układu
państwowego.
2. Podstawą do stwierdzenia poziomu dokładności współrzędnych punktów
granicznych zgromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym
jest porównanie współrzędnych próby losowej tych punktów ze współrzędnymi tych
samych punktów określonymi na podstawie terenowego pomiaru kontrolnego.
3. Za dopuszczalne różnice między wartością współrzędnych punktów
granicznych określonych na podstawie pomiaru kontrolnego (Xp, Yp), a wartością
ustaloną na podstawie dokumentów mających moc dowodową (Xd, Yd) przyjmuje się
wielkości:
1) dla granic stabilizowanych
D <0.15,
2) na terenach rolniczych o granicach niestabilizowanych
D < 0.25,
przy czym
D  x 2  y 2 ,
zaś Δx, = Xp - Xd a Δy = Yp - Yd.
4. Dla 30% analizowanych punktów granicznych za dopuszczalną różnicę
przyjmuje się wielkość 2D.
5. Złagodzone kryterium dokładności, określone w ust. 4, stosuje się również
do wszystkich punktów granicznych położonych na terenach objętych szkodami
górniczymi.
6. Podstawą do stwierdzenia poziomu wiarygodności danych dotyczących
przebiegu granic działek ewidencyjnych zgromadzonych w państwowym zasobie
geodezyjnym i kartograficznym jest porównanie miar czołowych próby losowej tych
działek z miarami czołowymi tych samych działek, określonymi na podstawie
terenowego pomiaru kontrolnego.
7. Różnice między miarami czołowymi działek uzyskanymi w wyniku pomiaru
kontrolnego a wielkościami tych miar wynikającymi z dokumentów dowodowych nie
powinny przekraczać:
- dla granic utrwalonych na gruncie - fl < 0.15,
- dla granic nieutrwalonych na gruncie - fl < 0.30.
Dla 30% przypadków za dopuszczalną przyjmuje się wielkość 2fl.

50
 8. W przypadku stwierdzenia, w wyniku przeprowadzonej analizy, występowania
w dotychczasowej dokumentacji geodezyjnej błędów o charakterze systematycznym,
należy podjąć działania mające na celu eliminowanie lub zmniejszenie tych błędów.
Do działań tych zalicza się w szczególności:
1) dostosowanie istniejących współrzędnych punktów granicznych do nowo
założonej szczegółowej osnowy geodezyjnej metodą transformacji w oparciu o
zidentyfikowane punkty łączne;
2) ponowne przeliczenie osnowy geodezyjnej i punktów granicznych;
3) transformację rastrowych map ewidencyjnych i innych map wielkoskalowych w
raster ortofotomapy cyfrowej w oparciu o odpowiednią liczbę punktów łącznych
równomiernie rozmieszczonych na arkuszu mapy; w wyborze punktów łącznych
należy się kierować zasadami podanymi w § 48 ust. 8.

§ 79. Granicę działki ewidencyjnej sąsiadującej z gruntami pokrytymi naturalnymi

morskimi wodami wewnętrznymi lub wodami śródlądowymi stanowi linia brzegu
ustalona w odrębnym postępowaniu w trybie przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2001
r. - Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 239 , poz. 2019).

§ 80. Granice działek ewidencyjnych na gruntach leśnych określa się

z uwzględnieniem planów urządzania lasu, o których mowa w ustawie z dnia 28
września 1991 r. – o lasach (Dz. U. z 2000 r. Nr 56, poz. 679, Dz. U. Nr 12, poz. 136,
Dz. U. Nr 86, poz. 958, Dz. U. Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Dz. U. Nr 145, poz. 1623,
z 2002 r. Dz. U. Nr 25, poz. 253, Dz. U. Nr 113, poz. 984, Dz. U. Nr 200, poz. 1682,
Dz. U z 2003r. Nr 80, poz. 721, Dz. U z 2003r. Nr 80, poz. 717).

§ 81. 1. Przed przystąpieniem do czynności ustalenia przebiegu granic działek

ewidencyjnych do obowiązków geodety, który został upoważniony do ich
przeprowadzenia, należy:
1) szczegółowa analiza dokumentów mających znaczenie dla ustalenia
przebiegu granic nieruchomości oraz opracowanie w oparciu o tę analizę szkiców
podstawowych;
2) ustalenie osób i jednostek organizacyjnych, które z uwagi na ich interes
prawny powinny być zawiadomione o wykonywanych czynnościach;
3) pisemne zawiadomienie osób i jednostek organizacyjnych, o których mowa w
pkt. 2, o czynnościach ustalenia przebiegu granic (załącznik nr..... do
rozporządzenia w sprawie egib).
2. Szkice podstawowe, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 zawierają dane przydatne
do ustalenia granic działek ewidencyjnych oraz informacje o źródłach
poszczególnych danych. Sporządza się je na kopiach istniejących map, kopiach
wykorzystywanych szkiców polowych lub w innej odpowiedniej formie.
Do zawiadomień, o których mowa w ust. 1 pkt. 3 stosuje się odpowiednio przepisy
§ 32 ustawy
3. W przypadku, gdy ustalenie przebiegu granic dotyczy nieruchomości będącej
spadkiem nieobjętym, o czynnościach ustalenia przebiegu tych granic zawiadamia
się, stosownie do § 30 ust. 5 Kodeksu postępowania administracyjnego, osoby
sprawujące zarząd masy spadkowej, a w ich braku kuratora wyznaczonego przez
sąd na wniosek starosty.

§ 82. 1. W trakcie ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych na gruncie

geodeta wykonuje następujące czynności:

51
 1) sprawdza obecność i ustala tożsamości przybyłych na podstawie
zawiadomienia osób;
2) przyjmuje pełnomocnictwa udzielone przez zainteresowanych, zaznajamia
zainteresowanych z wynikami analiz, o których mowa w § 95 ust. 1;
3) przeprowadza wywiad terenowy, w trakcie którego odszukuje i identyfikuje
punkty osnowy geodezyjnej, znaki graniczne oraz szczegóły sytuacyjne, które
mają znaczenie przy ustaleniu przebiegu granic, a także ustala, które znaki
graniczne uległy przesunięciu lub zniszczeniu;
4) wznawia położenie zniszczonych i przesuniętych znaków granicznych oraz
wyznacza na gruncie punkty graniczne, których położenie jest określone w
odpowiednich dokumentach;
5) ustala w oparciu o zgodne oświadczenie zainteresowanych położenie punktów
granicznych, których położenie nie zostało dotychczas wiarygodnie
udokumentowane;
6) sporządza „protokół ustalenia przebiegu granic działek do celów ewidencji
gruntów i budynków” zgodnie z wzorem przedstawionym w załączniku nr 3
rozporządzenia (w sprawie egib);
7) dokonuje pomiaru, punktów granicznych, o których mowa w pkt. 5 i 6 oraz
punktów wyznaczających przebieg granic stanu posiadania, zgodnie z zasadami
podanymi w dziele I, rozdziałach: 3, 6, 7, jeżeli granice te okazały się granicami
spornymi;
8) utrwala wyniki pomiaru na szkicach polowych i w dziennikach pomiarowych.
2. Punkty graniczne, w których zbiegają się co najmniej trzy odcinki granic
jednostek podziału terytorialnego państwa oraz granic obrębów ewidencyjnych,
ustalone na zasadach określonych w ust. 1 pkt. 5 i 6, utrwala się na gruncie znakami
naziemnymi i podziemnymi. Pozostałe punkty graniczne markuje się palikami lub
bolcami metalowymi, chyba że na mocy odrębnych umów zawartych pomiędzy
wykonawcą prac a zainteresowanymi właścicielami nieruchomości nastąpi ich
utrwalenie za pomocą znaków trwałych.
3. Przy utrwalaniu punktów granicznych stosuje się odpowiednio przepisy § 17 i
18 rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa
i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania
nieruchomości (Dz. U. Nr 45, poz. 453).
4. Szkice polowe, o których mowa w ust. 1 pkt. 9 powinny zawierać:
1) oznaczenia punktów poziomej osnowy geodezyjnej wykorzystanej do pomiaru;
2) oznaczenia punktów granicznych oraz przebieg linii granicznych, z
wyróżnieniem punktów utrwalonych znakami trwałymi;
3) miary określające położenie punktów granicznych względem siebie oraz
trwałych elementów zagospodarowania terenu;
4) dane dotyczące właścicieli (władających) działek ewidencyjnych;
5) oznaczenia ksiąg wieczystych lub innych dokumentów określających stan
prawny nieruchomości.
Przykład szkicu polowego zawiera załącznik nr 11 do rozporządzenia.

§ 83. 1. Przy ustaleniu przebiegu granic obrębów ewidencyjnych bierze się pod
uwagę:
1) zasady podziału jednostki ewidencyjnej na obręby, określone w § 7
rozporządzenia (w sprawie egib);
2) wyniki uzgodnień, o których mowa w § 8 rozporzadzenia (w sprawie egib).

52
 2. O przebiegu granic obrębu ewidencyjnego rozstrzyga starosta zatwierdzając
operat ewidencyjny utworzony w wyniku założenia lub modernizacji ewidencji.

§ 84. 1. Granicę obrębu ewidencyjnego stanowi zbiór granic działek

ewidencyjnych położonych na styku granic obrębów sąsiednich.
2. Zmiana przebiegu granicy nieruchomości stanowiącej granicę obrębu
ewidencyjnego, dokonana w postępowaniu rozgraniczeniowym, podziałowym lub w
trybie § 37-39 rozporządzenia, powoduje automatycznie zmianę przebiegu granicy
odpowiednich obrębów ewidencyjnych.
3. Zmiany przebiegu granic obrębu ewidencyjnego, dokonywane poza
procesem zakładania lub modernizacji ewidencji, powodujące podział jednego
obrębu na większą liczbę obrębów lub połączenie sąsiadujących obrębów w jeden
obręb, lub też włączenie co najmniej jednej działki ewidencyjnej do obrębu
sąsiedniego dokonuje się w drodze decyzji administracyjnej.

§ 85. 1. Bezpośrednie pomiary sytuacyjne dla potrzeb ewidencji wykonuje się

metodami, o których mowa w dziale I, rozdziale 3.
2. Stosowana metoda pomiaru powinna zapewniać określenie położenia
szczegółów terenowych względem najbliższych elementów poziomej osnowy
geodezyjnej z dokładnością:
1) 0.10 - w przypadku pomiaru punktów załamania granic działek ewidencyjnych
oraz konturów budynków;
2) 0.30 - w przypadku pomiaru punktów załamania konturów kanałów, rowów i
innych budowli ziemnych oraz dla konturów budynków mierzonych metodami
fotogrametrycznymi;
3) 0.50 - w przypadku pomiaru punktów załamania konturów (linii):
a) użytków gruntowych,
b) klas gleboznawczych,
c) bloków wynikających z różnic kondygnacji oraz obrysów elementów
nadziemnych w budynkach posadowionych na filarach.
3. Dla wyznaczenia położenia punktów, o których mowa w ust. 2 pkt. 1
niezbędne jest wykonanie dwóch niezależnych pomiarów tych punktów metodami, o
których mowa w ust. 1 lub wykonanie pomiaru pojedynczego uzupełnionego
pomiarem kontrolnym.
4. Pomiar kontrolny, o którym mowa w ust. 3 polega w szczególności na:
1) pomiarze odległości pomiędzy dwoma wyznaczanymi punktami granicznymi;
2) pomiarze punktów przecięcia linii pomiarowej z granicami działek
ewidencyjnych;
3) dokonaniu obmiaru budynku.
5. Kontroli poprawności pomiaru punktów, o których mowa w ust. 2 pkt. 2 i 3
dokonuje się poprzez porównanie mapy, sporządzonej w oparciu o te pomiary, ze
stanem na gruncie lub ze zdjęciami lotniczymi, mapą zasadniczą albo też
ortofotomapą.
Rozdział 14

Bezpośrednie pomiary sytuacyjne

dla potrzeb ewidencji gruntów i budynków

§ 86. 1. Bezpośrednie pomiary sytuacyjne punktów załamania granic działek

ewidencyjnych oraz konturów budynków wykonuje się w oparciu o punkty:

53
 1) podstawowej geodezyjnej osnowy poziomej I klasy;
2) szczegółowej osnowy poziomej II i III klasy o średnim błędzie położenia
punktu względem punktów nawiązania mp ≤ 0.10;
3) pomiarowej osnowy sytuacyjnej, wyznaczanej z błędem położenia najmniej
dokładnego punktu względem punktów nawiązania mp ≤ 0.10, zakładanej według
zasad podanych w dziale I, rozdziale 2.
2. Przed wykonaniem terenowych pomiarów punktów załamania granic działek
ewidencyjnych dokonuje się analizy dokumentacji geodezyjnej, o której mowa
w § 36 rozporządzenia (w sprawie egib) a następnie w zależności od wyników tej
analizy:
1) odszukuje się utrwalone poprzednio znaki graniczne;
2) wznawia się znaki graniczne lub wyznacza punkty graniczne w trybie art. 39
ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne;
3) ustala się przebieg granic w trybie § 38 rozporządzenia (w sprawie egib).

§ 87. W przypadku tworzenia numerycznych opisów budynków metodą pomiarów

kartometrycznych (digitalizacji map analogowych lub przetworzonych zdjęć
lotniczych), w odniesieniu do konturów budynków wybudowanych w granicach
działek ewidencyjnych i w odległości do 1.00 od tych granic, należy wykonać
dodatkowe obserwacje lub pomiary terenowe, mające na celu uściślenie położenia
budynków względem granic działek ewidencyjnych. W szczególnych przypadkach,
gdy położenie punktów załamania granic działek ewidencyjnych nie jest określone
z odpowiednią dokładnością lub punkty graniczne nie są wyznaczone na gruncie
należy wykonać łączny pomiar granic i budynków według zasad określonych w § 85
i 86.

§ 88. Niezbędnej w trakcie terenowych pomiarów geodezyjnych generalizacji

granic działek ewidencyjnych oraz konturów budynków, użytków gruntowych i klas
gleboznawczych dokonuje się zgodnie z zasadami podanymi w § 32 ust. 2 i 3.

Rozdział 15

Pomiary fotogrametryczne i kartometryczne dla celów ewidencji gruntów i

budynków

§ 89. Pomiary fotogrametryczne dla celów ewidencji gruntów i budynków

wykonuje się metodami:
1) numerycznego opracowania danych ewidencyjnych przy użyciu systemów
fotogrametrii;
2) cyfrowej z modułem do stereodigitalizacji;
3) analitycznego opracowania zdjęć lotniczych przy użyciu stereo
i monokomparatorów;
4) numerycznego opracowania danych ewidencyjnych z wykorzystaniem
ortofotomapy cyfrowej.

§ 90. 1. W celu określenia położenia punktów granicznych z dokładnością

określoną w § 85 ust. 2 , to jest przy tworzeniu i aktualizacji bazy danych
ewidencyjnej mapy numerycznej na poziomie dokładności 0,10m÷0,30m, stosuje się
metody pomiarowe wymienione w § 89 pkt. 1 i 2 z wykorzystaniem techniki
stereodigitalizacji na trójwymiarowym modelu fotogrametrycznym.

54
 2. Zdjęcia lotnicze stosowane przy pomiarach fotogrametrycznych, o których
mowa w ust.1 powinny być wysokiej jakości geometrycznej i radiometrycznej,
wykonane kamerą ze znanymi parametrami orientacji wewnętrznej i wspomaganej
systemem GPS (GPS/INS), w skali nie mniejszej niż 1: 5000.
3. W przypadku pomiarów fotogrametrycznych ograniczonych do obiektów II i III
grupy dokładności skala zdjęć, o której mowa w ust. 2 może być zmniejszona do
około 1: 7000÷1:8000.
4. Terenowa osnowa pomiarowa wykorzystywana do pomiarów
fotogrametrycznych, o których mowa w § 89 pkt 2 powinna być założona w terenie
według zasad podanych w § 25, w odpowiedniej liczbie i rozmieszczeniu fotopunktów
wokół mierzonego terenu, w zależności od tego czy parametry orientacji zewnętrznej
zdjęć były mierzone czy nie w trakcie nalotu.
5. Punkty terenowej osnowy pomiarowej oraz wybrane do pomiaru
fotogrametrycznego punkty graniczne działek ewidencyjnych powinny być
odpowiednio sygnalizowane przed nalotem, w celu ich jednoznacznej identyfikacji
w trakcie pomiaru na zdjęciach. Zasady sygnalizacji podane są w załączniku nr 3
do rozporządzenia.
6. Punkty zagęszczające terenową osnowę pomiarową należy wyznaczać
zgodnie z § 25.
7. Fotogrametryczny pomiar punktów tworzących numeryczne opisy granic oraz
konturów budynków wykonywany jest metodą stereodigitalizacji na modelu
przestrzennym.

§ 91. 1. W procesie modernizacji ewidencji gruntów i budynków, wykorzystuje się

opracowania fotogrametrii cyfrowej w celu:
1) kontroli i kalibracji zeskanowanych analogowych map ewidencyjnych;
2) uzupełnienia treści istniejących danych ewidencyjnych, nowymi danymi
pomierzonymi fotogrametrycznie.
2. W procesach kalibracji i wektoryzacji rastra ewidencyjnych map analogowych,
wykorzystuje się ortofotomapę cyfrową lub ortoobrazy, jeżeli takie materiały znajdują
się w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym.
3. Zdjęcia lotnicze dla celów modernizacji kompleksowej, przeprowadzanej
zgodnie z § 82 rozporządzenia (w sprawie egib), wykonuje się przy użyciu kamer
wspomaganych systemem GNSS lub GNSS/INS.
4. Skanowania zdjęć lotniczych, o których mowa w ust. 3, dokonuje się przy
użyciu specjalistycznych skanerów fotogrametrycznych, z rozdzielczością 1700-1200
dpi, co odpowiada wymiarowi piksela odpowiednio w przedziale 0.20-0.27.
5. Przy wykonaniu zdjęć fotogrametrycznych dla opracowań ewidencyjnych
powinny być zachowane następujące warunki:

L.p. Skala mapy Minimalna skala zdjęcia

ewidencyjnej fotogrametrycznego
1 1:1000 1:5000
2 1:2000 1:13000
3 1:5000 1:26000

6. Zdjęcia lotnicze wykonane w skalach: 1:13000 i 1:26000 niezależnie od skali

opracowania ewidencyjnej mapy numerycznej, mogą być również wykorzystane
w celu:
1) sporządzenia numerycznych opisów konturów użytków gruntowych;

55
 2) sporządzenia numerycznych opisów konturów budynków, po uzupełnieniu
pomiaru fotogrametrycznego pomiarem terenowym ich obrysów oraz
przeprowadzeniu korekty, o której mowa w § 87;
3) weryfikacji i kontroli treści mapy ewidencyjnej.
7. Dokładność pomiaru punktów sytuacyjnych, metodami o których mowa
w ust. 1 charakteryzują średnie błędy położenia określane się za pomocą wzorów:
1) ms = 1/4000* Z
2) mz = 1/3300* Z
gdzie: ms - średni błąd położenia punktu sytuacyjnego,
mz - średni błąd wysokości mierzonego punktu,
Z - wysokość fotografowania.
8. Przy standardowych wysokościach fotografowania, określonych w ust. 5,
dokładność pomiaru punktów sytuacyjnych wynosi odpowiednio:
1) dla map ewidencyjnych w skali 1:1000:
ms = 0.38,
mz = 0.45,
2) dla map ewidencyjnych w skali 1:2000:
ms = 0,40,
mz = 0,50,
3) dla map ewidencyjnych w skali 1: 5000 wykonanych na podstawie zdjęć w
skali 1:26000:
ms = 1.00,
mz = 1.20.

§ 92. 1. Przy wykonywaniu zdjęć lotniczych oraz ich skanowaniu dla potrzeb
opracowania ortofotomapy cyfrowej, stosuje się odpowiednio przepisy § 91
ust.3, 4, 5.
2. Opracowanie ortofotomapy obejmuje następujące etapy:
1) skanowanie negatywów zdjęć lotniczych;
2) pomiar punktów polowej osnowy fotogrametrycznej;
3) pomiar i wyrównanie aerotriangulacji;
4) utworzenie modelu stereoskopowego i stereodigitalizacja;
5) automatyczne generowanie danych do numerycznego modelu terenu
zwanego dalej NMT;
6) opracowanie NMT;
7) generowanie ortoobrazów techniką przetwarzania różniczkowego
tzw. ortorektyfikacją;
8) łączenie obrazów w mozaiki, korekcja radiometryczna;
9) końcowa edycja ortofotomapy, dodanie treści alfanumerycznej i wektorowej.
3. Wielkość piksela skanowanych zdjęć dla opracowania ortoobrazów w skalach
1:2000 i 1:5000 powinna wynosić od 20 μm do 25 μm .
4. Opracowanie aerotriangulacji odbywa się według zasad podanych
w załączniku nr 3, przy czym dla celów opracowania ortofotomapy cyfrowej średni
błąd identyfikacji oraz wyznaczenia współrzędnych fotopunktów na obszarze całego
bloku nie powinien przekraczać wielkości:
1) dla mapy ewidencyjnej w skali 1:5000 - ms ≤ 0.50, mz ≤ 1.10;
2) dla mapy ewidencyjnej w skali 1:2000 - ms ≤ 0.20, mz ≤ 0.50.
5. Dokładność wyznaczenia wysokości punktów dla ortorektyfikacji obrazu
cyfrowego charakteryzuje się średnim błędem określenia wysokości numerycznego
modelu terenu NMT, który oblicza się wg wzoru:

56
 mx , y mz

K r Z
przy czym:
mx,y - błąd średni położenia punktu na ortofotomapie,
K - współczynnik powiększenia obrazu cyfrowego,
r - promień radialny na zdjęciu,
mz - błąd średni pozyskiwania wysokości punktu NMT,
Z - wysokość fotografowania.
Przykład:
Dla zdjęć w skali 1:16000:
mx,y = 0,2mm,
skala ortofotomapy 1:5000,
K = 3,2
R = 90mm (format zdjęć 23 x 23 cm),
Z = 2400 m,
mz = 1,7 m.
6. Generowanie numerycznego modelu terenu zwanego dalej, wykonuje się
automatycznie lub z warstwic mapy topograficznej w skali 1:10 000 pod warunkiem
uzyskania odpowiedniej dokładności ortorektyfikacji obrazu cyfrowego, określonej
w ust. 5.
7. Poprawność generowania NMT kontroluje się poprzez analizę odchyleń
wybranych punktów kontrolnych od powierzchni modelowania. Wszystkie punkty
obarczone błędami przekraczającymi wartość błędu średniego mz, o którym mowa
w ust. 5, należy usunąć w trakcie kontroli NMT.
8. W obszarach osiedlowych wymagany jest pomiar punktów wysokościowych
przez operatora. Gęstość automatycznie generowanego NMT winna stanowić siatkę
o boku oczka 20.00. Uzupełniający pomiar linii szkieletowych ukształtowania terenu
należy wykonać w tych przypadkach, gdy ich brak spowodowałby obniżenie
dokładności generowanych ortofotografii .
9. Ortoobrazy należy generować z każdego zdjęcia z wielkością piksela K razy
większą od piksela skanowania, o którym mowa w ust. 3; przy czym współczynnik
K=Mz/Mo, gdzie:
Mz – mianownik skali zdjęć,
Mo - mianownik skali ortofotomapy.
10. W przypadku gdy wykonanie arkusza ortofotomapy wymaga użycia więcej
niż jednego zdjęcia, wykonywane jest łączenie ortoobrazów, zwane mozaikowaniem
oraz wycinanie do przyjętego podziału arkuszowego mapy w określonym
odwzorowaniu i skali mapy ewidencyjnej. Do mozaikowania należy wykorzystywać
środkowe części zdjęć.
11. Opracowane arkusze ortofotomapy, w formacie TIFF, stanowiące podstawę
opracowania ewidencyjnej mapy numerycznej, należy zapisać na odpowiednim
nośniku komputerowym, z podaniem w nagłówku adresowym pliku godła arkusza
mapy 1:10 000 w PUWG 2000.

§ 93. 1. Wykonanie ewidencyjnej mapy numerycznej na podstawie pomiarów,

o których mowa w § 98 pkt 1, obejmuje następujące etapy:
1) prace przygotowawcze;
2) opracowanie aerotriangulacji;
3) pomiary fotogrametryczne;

57
 4) rejestrację w bazie danych przebiegu granic: jednostki ewidencyjnej, obrębów
ewidencyjnych i działek ewidencyjnych;
5) pozyskanie danych dotyczących konturów użytków gruntowych i klas
gleboznawczych;
6) pozyskanie danych do sporządzenia numerycznych opisów konturów
budynków;
7) kontrolę i redakcję wyników opracowania.
2. Prace przygotowawcze obejmują:
1) określenie granicy opracowania numerycznej mapy ewidencyjnej, granic
poszczególnych fragmentów stereogramów, na których wykonywane są pomiary
oraz kolejności ich wykonania; granice te przedstawia się na podkładzie
graficznym (istniejąca mapa ewidencyjna) oraz na pierwotnych materiałach
fotogrametrycznych (odbitki stykowe zdjęć);
2) ustalenie granic fragmentów opracowania mapy ewidencyjnej na oddzielnych
stereogramach; należy wykorzystać granice działek lub użytków;
3) wyznaczenie na zdjęciach punktów kontrolnych, wykorzystanych również
w procesie kalibracji map ewidencyjnych, na których przeprowadzone zostaną
terenowe pomiary kontroli dokładności opracowania; punkty kontrolne mogą być
wyznaczone w procesie aerotriangulacji (3 - 5 punktów na stereogram).
3. Przy opracowaniu aerotriangulacji oraz wykonywaniu sytuacyjnych pomiarów
fotogrametrycznych stosuje się zasady określone w dziale I, rozdziale 7 oraz w
złączniku nr 3 do rozporządzenia.
4. Opracowanie mapy ewidencyjnej obejmuje w szczególności:
1) analizę i wykorzystanie zbiorów współrzędnych punktów granicznych
zgromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym;
2) wykonanie pomiarów fotogrametrycznych i wektoryzację granic działek
ewidencyjnych oraz konturów użytków gruntowych, klas gleboznawczych
i budynków;
3) pomiar współrzędnych i wektoryzację konturów budynków;
4) wpisanie do bazy danych nieprzestrzennych danych przedmiotowych w
postaci cyfrowej.
5. Pomiary, o których mowa w ust. 4 pkt 2 i 3 wykonuje się dwukrotnie.
6. Analizę, o której mowa w ust. 4 pkt 1 przeprowadza się przy wykorzystaniu
ortoobrazu lub ortofotomapy cyfrowej.
7. W przypadku, gdy analiza, o której mowa w ust. 4 pkt 1 i ust. 6, wykaże błędy
położenia punktów granicznych przekraczające wartości wymienione
w § 82 rozporządzenia (w sprawie egib), stosuje się przepis § 37 rozporządzenia
(w sprawie egib).
8. Współrzędne punktów granicznych obliczone w lokalnych układach
współrzędnych, zgromadzone w państwowym zasobie geodezyjnym
i kartograficznym i dotyczące fragmentów obrębów ewidencyjnych, dostosowuje
do układu 2000 metodą transformacji Helmerta-Hausbrandta (transformacja przez
podobieństwo z eliminacją poprawek na punktach łącznych).
9. Celem określenia numerycznych opisów granic działek ewidencyjnych,
dla których brak jest współrzędnych w państwowym zasobie geodezyjnym
i kartograficznym, należy wykonać:
1) skanowanie ewidencyjnej mapy analogowej na skanerze płaskim formatu A1+
z rozdzielczością rzeczywistą (optyczną) 400 dpi w formacie "geotiff" lub "tiff",
z kompresją "citt G4" lub "rle" oraz przy max. wielkości terenowej 1 piksela –
0.315;

58
 2) wpasowanie (kalibracja) arkusza mapy ewidencyjnej w ortoobraz
lub ortofotomapę przy wykorzystaniu co najmniej 20 punktów dostosowania,
w miarę możliwości równomiernie rozmieszczonych na granicy zewnętrznej oraz
wewnątrz transformowanego obszaru, z zachowaniem następującej dokładności
transformacji dla map w skalach:
1:1000 - µ<0.40,
1:2000 – µ<0.80,
1:5000 - µ<2.00,
gdzie µ jest średnim błędem transformacji.
10. Przy skanowaniu map sporządzonych na materiale giętkim dopuszcza się
stosowanie skanerów bębnowych zapewniających dokładność skanowania 0.0001.
11. Przed wykonaniem czynności o których mowa w ust.9 pkt 2 dokonuje się
uszlachetniania obrazów rastrowych przy użyciu specjalistycznego oprogramowania
zapewniającego otrzymanie obrazu rastrowego o następujących cechach:
a) brak plam i szumu pikselowego,
b) brak zlewek elementów liniowych,
c) zachowana relacja geometrii w stosunku do oryginału,
d) tło treści rysunku białe i bez znaczących zabrudzeń powierzchniowych,
e) czytelność treści co najmniej taka sama jak w oryginale.
12. Punktami dostosowania są punkty, których położenie w „układzie 2000”
zostało określone na podstawie wyników pomiarów geodezyjnych z dokładnością nie
mniejszą niż 0.10 względem najbliższych elementów poziomej osnowy geodezyjnej
oraz których identyfikacja na mapie jest jednoznaczna.
13. W przypadku, gdy w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym
brak jest danych dostatecznej liczby punktów dostosowania, należy te dane
pozyskać w wyniku terenowych pomiarów geodezyjnych lub wyznaczyć w procesie
aerotriangulacji.
14. Jako punkty dostosowania wybierane są w kolejności:
a) punkty graniczne zawarte w państwowym rejestrze granic jednostek podziału
terytorialnego państwa (PRG), w szczególności punkty węzłowe,
b) punkty poziomej osnowy geodezyjnej,
c) punkty siatki kwadratów pierworysów map ewidencyjnych,
d) punkty, w których przecinają się ustalone granice działek ewidencyjnych
o znanych współrzędnych X, Y,
e) punkty graniczne wchodzące w skład numerycznych opisów granic,
pochodzących z dotychczas opracowanych map numerycznych,
f) punkty określające kontury budynków.
15. Kalibrację rastra mapy należy wykonać w dwóch etapach:
1) I etap – wstępna kalibracji, wykonana metodą transformacji afinicznej
pierwszego stopnia z eliminacją punktów nieidentycznych, dla których uzyskana
odchyłka wynosi Vp>3µ;
2) II etap – ostateczna kalibracja, wykonana na podstawie analizy
zaobserwowanych w etapie I deformacji rastra mapy analogowej, wybranym
rodzajem transformacji np. transformacji afinicznej wielomianowej drugiego
stopnia.
16. Wyniki wykonanej transformacji należy załączyć do operatu geodezyjno-
prawnego opracowania.
17. Wektoryzację granic działek ewidencyjnych wykonuje się w uzgodnieniu
z obrazem rastra istniejącej mapy ewidencyjnej, z uwzględnieniem danych liniowych
zawartych na istniejących zarysach pomiarowych i szkicach polowych.

59
 18. Pomiar fotogrametryczny granic działek, których przebieg został uzgodniony
poprzez porównanie ortoobrazu z obrazem rastra istniejącej mapy ewidencyjnej
opracowanego według zasad określonych w ust. 9 pkt. 1 i 2, ust. 10 i ust. 11,
wykonywany jest metodą stereodigitalizacji na modelu przestrzennym.
19. Pozyskanie danych dotyczących konturów użytków gruntowych obejmuje:
1) wykonanie, na podstawie kryteriów określonych w załączniku nr 6
do rozporządzenia, fotointerpretacji zdjęć lotniczych w zakresie użytków
gruntowych poprzez oznaczenie na tych zdjęciach linią przerywaną kolorem
czarnym przebiegu linii konturów oraz symboli użytków gruntowych;
2) pomiar metodą stereodigitalizacji na modelu przestrzennym lub metodą
monoplotingu, w oparciu o wygenerowane ortoobrazy (ortofotomapy);
3) sporządzenie numerycznych opisów konturów użytków gruntowych, na
podstawie wyników pomiaru, o którym mowa w pkt. 2, oraz istniejącej mapy
ewidencyjnej.
20. Przebieg konturów klasyfikacyjnych, określa się z rastra zaktualizowanej
mapy gleboznawczej klasyfikacji gruntów w drodze digitalizacji i wektoryzacji,
o których mowa w dziale I, rozdziale 8.
21. Pozyskanie danych do sporządzenia numerycznych opisów konturów
budynków obejmuje:
1) fotointerpretację treści zdjęć lotniczych w zakresie budynków mającą na celu
identyfikację i opis budynków objętych ewidencją;
2) zapis atrybutów opisowych z istniejącej mapy zasadniczej, dotyczących:
lokalizacji, oznaczeń budynków jak również stosowanej numeracji porządkowej
oraz nazewnictwa;
3) pomiar miar czołowych przyziemia tych budynków, dla których brak jest
danych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym; wyniki tych
pomiarów, wykorzystuje się do wyznaczenia współrzędnych określających
przebieg konturów budynków oraz do obliczania pól powierzchni zabudowy;
4) sporządzenie numerycznych opisów konturów budynków na podstawie
pomiaru metodą stereodigitalizacji na modelu przestrzennym, z wykorzystaniem
wyników terenowej fotointerpretacji, o której mowa w pkt 1 oraz istniejącej mapy
zasadniczej.
22. Kontrola i redakcja wyników opracowania ewidencyjnej mapy numerycznej
obejmuje wizualną ocenę jej dokładności, której dokonuje się na roboczych
wydrukach, przy czym:
1) różnica w położeniu granicy działki na styku dwóch fragmentów nie powinna
być większa niż 0.0002 w centrum i 0,0005 na krawędzi obrazu;
2) różnica w położeniu konturu użytku na styku dwóch fragmentów nie powinna
być większa niż 0.0004 w centrum i 0.0008 na krawędzi obrazu;
3) różnica w położeniu konturu klasyfikacyjnego na styku dwóch fragmentów nie
powinna być większa niż 0.0005 w centrum i 0.0012 na krawędzi obrazu.
23. W przypadku przekroczenia wielkości wymienionych w ust. 22 opracowanie
sąsiednich fragmentów mapy wymaga powtórzenia.
24. Poprawne wyniki kontroli, o której mowa w ust. 22, upoważniają do wpisania
do bazy danych ewidencyjnej mapy numerycznej rezultatów pomiarów w postaci
numerycznych opisów obiektów ewidencyjnych.

§ 94. Pomiary kartometryczne polegają na pozyskiwaniu metodą digitalizacji

danych niezbędnych do numerycznego opisu ewidencyjnych obiektów
przestrzennych i są wykonywane według ustaleń działu I, rozdziału 8.

60
 § 95. 1. Pozyskiwanie danych przestrzennych, z istniejących materiałów
geodezyjnych oraz istniejących komputerowych zbiorów baz danych numerycznych
odbywa się na zasadzie ich selektywnego wyboru, poprzez analizę dokładności,
aktualności i kompletności danych źródłowych.
2. Wykorzystanie wymienionych w ust. 1 danych wymaga dostosowania
istniejących baz danych numerycznych do układu współrzędnych
nowoopracowywanej mapy numerycznej, z zastosowaniem odpowiednich metod
transformacyjnych oraz wyrównawczych.
3. W przypadku wykorzystania do sporządzenia numerycznego opisu granic
ewidencyjnych, istniejących materiałów i danych państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego, które nie spełniają obowiązujących standardów technicznych,
o których mowa w § 85 ust. 2, w projekcie modernizacji ewidencji należy określić
niezbędne działania pomiarowe i obliczeniowe mające na celu korektę tych danych
i optymalizację ich dokładności.
4. Do działań pomiarowych i obliczeniowych, o których mowa w ust. 4 należą:
1) wyznaczenie przybliżonych formuł transformacji (transformacja Helmerta)
pomiędzy układami współrzędnych: dotychczasowych map ewidencyjnych oraz
układem 2000, w oparciu o punkty osnów poziomych, posiadających współrzędne
w obu układach lub w oparciu o inne punkty pozyskane z operatów
jednostkowych;
2) analiza uzyskanych poprawek na punktach łącznych, eliminacja
zlokalizowanych błędów grubych w osnowie poziomej, stanowiącej podstawę
opracowania operatu źródłowego ewidencji gruntów; wykonanie dodatkowych
obserwacji, ponowne wyrównanie osnowy; obliczenie współrzędnych punktów
granicznych w układzie współrzędnych operatu źródłowego;
3) wybór zidentyfikowanych na mapie i w terenie grupy punktów granicznych
tzw. punktów oporowych oraz wykonanie pomiarów sytuacyjnych (bezpośrednich,
lub metodą GNSS), celem wyznaczenia ich współrzędnych w układzie 2000;
ostateczne wyznaczenie formuł transformacji w oparciu o zbiór równomiernie
rozmieszczonych punktów dostosowania w ilości nie mniejszej jak 1 punkt
na 20 ha opracowania dla obszarów terenów wiejskich oraz 1 punkt na 5 ha dla
miast;
4) przeliczenie współrzędnych punktów granicznych z wykorzystaniem
wyznaczonych formuł transformacji (transformacja Helmerta-Hausbrandta,
z eliminacją poprawek na punktach łącznych).
5. W przypadku modernizacji kompleksowej na większym obszarze
np. jednostki ewidencyjnej, przy występujących w materiałach źródłowych różnych
układach współrzędnych, dla uniknięcia różnic we współrzędnych zidentyfikowanych
punktów granicznych położonych na granicach sąsiednich obrębów, należy
zastosować algorytm transformacji wieloukładowej.

Rozdział 16

Mapa ewidencyjna

§ 96. 1. Mapa ewidencyjna, o której mowa w § 28 rozporządzenia ( w sprawie

egib) jest mapą wielkoskalową, której treść stanowią przestrzenne dane
ewidencyjne, omówione w rozdziałach: 11 i 12.

61
 2. Mapa ewidencyjna wykonywana jest w postaci cyfrowej, z uwzględnieniem
tymczasowych zasad wynikających z opisu formatu SWING 3.0 (załącznik nr 5 do
rozporządzenia) oraz docelowo z formatu GML/XML, o którym mowa w § 3 ust 1, pkt
4b.
3. Przykład edycji mapy ewidencyjnej przedstawiają załączniki:
a) wzór opisu pozaramkowego arkusza mapy ewidencyjnej – załącznik nr 8 do
rozporządzenia,
b) wzór mapy ewidencyjnej – załącznik nr 9 do rozporządzenia.

Rozdział 17

Obliczenie pól powierzchni obiektów ewidencyjnych

§ 97. 1. Obliczenia pól powierzchni obiektów ewidencyjnych w procesie

zakładania ewidencji wykonywane są w oparciu o komputerowe zbiory mapy
numerycznej z zachowaniem następującej kolejności:
1) obręb ewidencyjny;
2) działki ewidencyjne;
3) kontury użytków gruntowych i kontury klas gleboznawczych.
2. Obliczeń, o których mowa w ust. 1 dokonuje się w środowisku zweryfikowanej
aplikacji oprogramowania, z uwzględnieniem:
1) zasady wyrównania powierzchni „od ogółu do szczegółu”;
2) zasad określonych w § 65 ust. 3 pkt. 1.

§ 98. W procesie modernizacji ewidencji pola powierzchni ewidencyjnej działek

ewidencyjnych ustala się w przypadku, gdy:
1) pozyskano w tym procesie dane o położeniu punktów granicznych
z dokładnością 0.10 względem najbliższych elementów poziomej osnowy
geodezyjnej;
2) w okresie poprzedzającym tę modernizację w państwowym zasobie
geodezyjnym i kartograficznym zgromadzone zostały dane o dokładności
określonej w pkt 1
nie wykorzystane dotychczas do aktualizacji operatu ewidencyjnego.

§ 99. 1. Pola powierzchni działek ewidencyjnych obliczone w procesie

modernizacji ewidencji (Pgeod. - pole powierzchni geodezyjnej) porównuje się
z odpowiednimi danymi ewidencyjnymi (Pew. - pole powierzchni ewidencyjnej)
i oblicza się odchyłkę powierzchniową według wzoru:
dP1 = Pgeod. – Pew.
2. W celach informacyjnych pola powierzchni geodezyjnej działek porównuje się
również z polami tych działek ujawnionymi w księgach wieczystych (Phip) i oblicza
się odchyłkę powierzchniową dP2 = Pgeod. – P hip.
3. Wyniki porównań, o których mowa w ust. 1 przedstawia się w wykazie
porównania powierzchni działek zgodnie z załącznikiem nr do rozporządzenia ( w
sprawie egib)..
4. W operacie ewidencyjnym ujawnia się:
1) pole powierzchni ewidencyjnej, gdy wartość dP1, o której mowa w ust. 1 nie
przekracza wartości dPmax, obliczonej według wzoru:

62
dPmax = 0,001·P + M * 0,0002· P ,
w którym: P - oznacza pole powierzchni geodezyjnej wyrażone w m2 ,
M – oznacza skalę mapy ewidencyjnej przyjętej w projekcie modernizacji
ewidencji jako obowiązującą dla danego obrębu ewidencyjnego.
Alternatywnym rozwiązaniem dla określenia wielkości odchyłki może być wzór:
dPmax= 3 mp* P ,* √ 1/8Σ d2i-1,i+1 gdzie : di-1,i+1 - jest długością najkrótszej
przekątnej znajdującej się naprzeciw punktu wierzchołkowego o numerze i-tym,
będącą funkcją pola powierzchni PG figury (działki) i jej współczynnika wydłużenia.
mp=0.30 ( średni błąd punktu granicznego w układzie odniesienia. ( autor: A. Doskocz,
2006r.).
2) pole powierzchni geodezyjnej, gdy wartość dP1, o której mowa w ust. 1 przekracza
wartość dPmax.
5. Dla działek nowo utworzonych, w każdym przypadku w operacie
ewidencyjnym ujawnia się pole powierzchni geodezyjnej (Pgeod), ustalone zgodnie
z zasadami określonymi w § 65 ust. 3 pkt.1.

§ 100. Pola powierzchni konturów użytków oraz gleboznawczej klasyfikacji

gruntów wylicza się z numerycznych opisów tych konturów i wyrównuje się do pól
powierzchni ewidencyjnych działek.

§ 101. 1. Różnica pomiędzy polem powierzchni obrębu ewidencyjnego

obliczonym na podstawie współrzędnych punktów granicznych tego obrębu
ewidencyjnego, a sumą powierzchni działek ewidencyjnych, tworzy powierzchnię
wyrównawczą obrębu ewidencyjnego.
2. Powierzchnia wyrównawcza jednostki ewidencyjnej jest różnicą między polem
powierzchni jednostki ewidencyjnej, określonym na podstawie współrzędnych
punktów granicznych znajdujących się w rejestrze granic jednostek
administracyjnych, a sumą działek ewidencyjnych wchodzących w skład jednostki
ewidencyjnej.

§ 102. W przypadku wykonywania prac pomiarowych dotyczących aktualizacji

danych ewidencyjnych, podstawą wprowadzenia do bazy danych ewidencyjnych
wyników opracowania w postaci zmienionych pól powierzchni działek ewidencyjnych
oraz klasoużytków jest sporządzony wykaz zmian danych ewidencyjnych według
załącznika nr 12 do rozporządzenia.

Rozdział 18

Operat ewidencyjny (dokumentacja wynikowa opracowania)

§ 103. 1. Rezultatem opracowań dotyczących ewidencji gruntów i budynków jest

operat ewidencyjny w skład którego wchodzą:
1) operat geodezyjno-prawny;
2) operat opisowo-kartograficzny;
3) baza danych ewidencyjnych.
2. Operat ewidencyjny jest zakładany i prowadzony dla każdego obrębu.
3. Wyniki pomiarów sytuacyjnych dotyczących ewidencji gruntów i budynków
stanowią część dokumentacji operatu geodezyjno-prawnego w postaci geodezyjnej
dokumentacji technicznej, o której mowa w § 105.

63
 Operat geodezyjno-prawny

§ 104. 1. Operat geodezyjno-prawny jest częścią składową operatu

ewidencyjnego określoną w § 21 ust. 1 rozporządzenia (w sprawie egib).
2. W skład operatu geodezyjno–prawnego wchodzą zbiory dowodów,
prowadzone dla każdego obrębu ewidencyjnego, uzasadniające wpisy
do komputerowych baz danych ewidencyjnych, to jest:
1) dokumenty stanów prawnych nieruchomości;
2) geodezyjna dokumentacja techniczna, o której mowa w § 105;
3) zbiory arkuszy danych ewidencyjnych budynków i lokali.

§ 105. 1. Geodezyjną dokumentację techniczną stanowią:

1) dokumentacja ustalenia granic działek ewidencyjnych;
2) dokumenty zawierające wyniki geodezyjnych pomiarów terenowych i szkice
polowe;
3) materiały fotogrametryczne, pliki komputerowe zdjęć cyfrowych, ortofotomapa
cyfrowa;
4) dokumenty z wynikami obliczeń geodezyjnych;
5) wykazy zmian danych ewidencyjnych (w przypadku opracowania dla celów
aktualizacji danych ewidencyjnych);
6) wykazy, współrzędnych punktów granicznych wraz z atrybutami tych punktów
wymienionymi w § 75 ust. 8, w formie plików komputerowych;
7) dokumentacja określająca dokładność kalibracji map;
8) mapa przeglądowa punktów granicznych w formie elektronicznej;
9) komputerowy plik danych ewidencyjnych w formacie SWING 3.0, określonym
w załączniku nr 5 do rozporządzenia;
10) numeryczna mapa ewidencyjna.
2. Części składowe operatu geodezyjno – prawnego, o których mowa w § 104
ust. 2 pkt. 1 i 3 omówione są w rozporządzeniu ( w sprawie egib).
3. Zasady kompletowania dokumentacji technicznej, o której mowa w ust. 1,
omówione są w załączniku nr 6 do rozporządzenia.
4. Dokumentacja techniczna zasobu bazowego i przejściowego opracowana jest
na formularzach lub wydrukach komputerowych w formacie szeregu A, oprawiona w
trwałe okładki w sposób uniemożliwiający jej dekompletację.
5. Dokumenty wchodzące w skład operatu ewidencyjnego podlegają autoryzacji
przez osobę, która je opracowała, z podaniem numeru oraz zakresu uprawnień
zawodowych, uzyskanych na podstawie art. 45 ust. 2 ustawy.

Dział III

Typowe opracowania geodezyjne i kartograficzne wykonywane

na potrzeby postępowań sądowych, administracyjnych
oraz umów cywilno-prawnych

Rozdział 19
Zasady ogólne

64
 § 106. Typowe opracowania geodezyjne i kartograficzne wykonywane na
potrzeby postępowań sądowych, administracyjnych oraz umów cywilno-prawnych
zwane są dalej dokumentacją geodezyjną i kartograficzną do celów prawnych.

§ 107. Dokumentację geodezyjną i kartograficzną do celów prawnych stanowią

mapy, rejestry, protokoły, wykazy, szkice, wyrysy, odpisy, wypisy i inne dokumenty,
które ze względu na ich treść i urzędowe klauzule służą dokonywaniu czynności w
postępowaniu sądowym, administracyjnym lub przed notariuszem.

§ 108. 1. Podstawowymi dokumentami na potrzeby postępowań: sądowych,

administracyjnych oraz umów cywilno-prawnych są wypisy i wyrysy z operatu
ewidencyjnego, a w szczególności:
1) wypis z rejestru gruntów,
2) wyrys z mapy ewidencyjnej,
3) wypis z rejestru budynków,
4) wypis z kartoteki budynków,
5) wypis z rejestru lokali,
6) wypis z kartoteki lokali.
2. W przypadku, gdy operat ewidencyjny nie zawiera niezbędnych dla potrzeb
postępowania sądowego, administracyjnego lub umowy cywilno-prawnej informacji
o gruntach, budynkach i lokalach lub też, gdy dane ewidencyjne nie spełniają
oczekiwań sądu, organu administracji publicznej bądź stron postępowania lub
umowy, uprawnione podmioty wykonują na zamówienie sądu lub zainteresowanych
osób i jednostek organizacyjnych odpowiednią dokumentację geodezyjną i
kartograficzną do celów prawnych.

Rozdział 20

Źródłowe zbiory informacji

§ 109. 1. Źródłami informacji dla opracowań geodezyjnych i kartograficznych

do celów prawnych są:
1) dokumentacja zgromadzona w państwowym zasobie geodezyjnym
i kartograficznym, w tym operat ewidencji gruntów i budynków,
2) system ksiąg wieczystych prowadzony przez sądy rejonowe,
3) orzeczenia sądowe,
4) akty notarialne,
5) decyzje administracyjne,
6) dokumenty geodezyjne i kartograficzne przechowywane w archiwach
państwowych lub przez zainteresowane strony,
7) dokumentacja sprzed założenia ewidencji gruntów i budynków w trybie
przepisów dekretu z dnia 2 lutego 1955 r o ewidencji gruntów i budynków (Dz. U.
Nr 6, poz. 32), w tym dokumentacja byłych katastrów: pruskiego i austriackiego.
2. Korzystanie ze źródeł informacji, wymienionych w ust. 1 pkt. 2-7, jest
konieczne, jeżeli:
1) operat ewidencji gruntów i budynków nie zawiera udokumentowanych informacji
o aktualnym stanie prawnym nieruchomości,
2) oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są różne od oznaczeń tej samej
nieruchomości w operacie ewidencyjnym,

65
3) ze względu na oczekiwania zleceniodawcy zachodzi potrzeba odniesienia się do
informacji zawartych w innych źródłach.

Rozdział 21

Rodzaje map do celów prawnych

§ 110. 1. Mapa do celów prawnych jest to opracowanie kartograficzne, wykonane

przez osobę posiadającą uprawnienia zawodowe do wykonywania samodzielnych
funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii zwaną dalej geodetą, przedstawiające
granice nieruchomości (istniejące i projektowane), wybrane dane z ksiąg wieczystych
oraz ewidencji gruntów i budynków, zawierające odpowiednie klauzule urzędowe,
pieczęcie i podpisy.
2. Podstawową mapą sporządzaną w ramach opracowań dla celów prawnych
stanowi wygenerowany z bazy danych części geometrycznej ewidencji gruntów i
budynków wyrys uzupełniony, odpowiednio do sytuacji, wykazem zmian danych
ewidencyjnych, lub wykazem synchronizacyjnym. Wykaz zmian danych
ewidencyjnych i wykaz synchronizacyjny mogą być sporządzone jako odrębne
dokumenty, stanowiące załącznik do mapy.
3. W przypadku braku w PZGiK ewidencyjnej mapy numerycznej , o której
mowa w ust 2, podstawową mapą do celów prawnych jest sporządzony w postaci
analogowej wyrys i wypis z ewidencji gruntów i budynków, uzupełniony w miarę
potrzeb o wykaz synchronizacyjny lub wykaz zmian. .
4. Treść mapy dla celów prawnych, w zależności od celu dla jakiego sporządzana
jest dokumentacja, stanowią także szczegóły sytuacyjne wchodzące w zakres treści
mapy zasadniczej.
5. W przypadku, gdy dane ewidencyjne nieruchomości, która jest przedmiotem
opracowania, wymagają aktualizacji lub modyfikacji ze względu na kryterium
dokładności, wykonanie tego opracowania poprzedza postępowanie w sprawie
aktualizacji operatu ewidencyjnego w oparciu o dostarczoną przez geodetę
dokumentację zawierającą aktualne standardowe dane ewidencyjne.

§ 111. Wykonywane są następujące rodzaje map do celów prawnych:

1) mapy nieruchomości w istniejących granicach do:
a) założenia ksiąg wieczystych,
b) wykupu, wywłaszczenia, kupna-sprzedaży, przekazania,
c) innych celów,
2) mapy podziału pojedynczych lub kilku nieruchomości do:
a) zniesienia współwłasności,
b) kupna-sprzedaży, przekazania,
c) innych celów,
3) mapy podziału nieruchomości (gruntów) do wykupu lub wywłaszczenia:
a) obiektów liniowych,
b) innych terenów,
4) mapy do celów sądowych, w szczególności do:
a) zasiedzenia,
b) działu spadku,
c) zniesienia współwłasności,
d) ustalenia służebności,
5) inne mapy uwzględniające specyficzne warunki i potrzeby.

66
 Rozdział 22

Rodzaje dokumentów opisowych do celów prawnych

§ 112. W zależności od potrzeb wykonywane są następujące dokumenty opisowe

do celów prawnych:
1) protokół badania ksiąg wieczystych,
2) wypis z rejestru gruntów,
3) wykaz zmian gruntowych,
4) rejestr pomiarowy,
5) wykaz synchronizacyjny.

§ 113. Czynności przygotowawcze związane z opracowaniem dokumentacji do

celów prawnych obejmują:
1) określenie przedmiotu, celu i zakresu zleconego opracowania,
2) uzyskanie w zależności od potrzeb, informacji, opinii, wypisów, wyrysów lub
innych dokumentów dotyczących przeznaczenia i zagospodarowania terenu,
3) uzyskanie materiałów i informacji z państwowego zasobu geodezyjnego i
kartograficznego, w tym danych z ewidencji gruntów i budynków,
4) zbadanie stanu prawnego nieruchomości,
5) wywiad terenowy i określenie zakresu prac do wykonania.

§ 114. Zbadanie stanu prawnego nieruchomości polega na:

1) ustaleniu czy nieruchomość (będąca przedmiotem opracowania oraz
sąsiednie) posiadają założone księgi wieczyste lub zbiory dokumentów,
2) uzyskaniu aktualnych odpisów z ksiąg wieczystych lub sporządzeniu protokołu
badania ksiąg wieczystych,
3) w przypadku braku ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, na ustaleniu
czy istnieją inne dokumenty określające prawo własności lub użytkowania
wieczystego, w szczególności:
- akty notarialne,
- orzeczenia sądu i ugody sądowe,
- akty własności ziemi,
- inne decyzje administracyjne bądź uchwały właściwych organów,
4) stwierdzeniu, że nieruchomość nie ma uregulowanego stanu prawnego.

§ 115. Dokonując wywiadu terenowego należy sprawdzić zgodność

zgromadzonej dokumentacji ze stanem w terenie oraz ustalić niezbędny zakres
wykonania prac.

§ 116. Dokumentację do celów prawnych sporządza się po określeniu granic

nieruchomości.

§ 117. Przy opracowaniu dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej do celów

prawnych:
1) punkty graniczne wyznacza się w terenie z dokładnością wymaganą dla I
grupy szczegółów terenowych,

67
 2) powierzchnie nieruchomości lub ich części przyjmuje się w oparciu o
obliczenia ze współrzędnych i wykazuje się w hektarach z dokładnością zapisu do
1 m2,
3) działki ewidencyjne oraz ich granice, a także budynki, kontury użytków
gruntowych i klas gleboznawczych oznacza się zgodnie z danymi zawartymi w
operacie ewidencyjnym,
4) stosuje się znaki umowne określone dla ewidencji gruntów i mapy
zasadniczej, a w miarę potrzeb dodatkowo znaki wykazane w załączniku nr 1.

Rozdział 23

Projekty podziałów nieruchomości

§ 118.1. Mapy z projektem podziału nieruchomości wykonuje się zgodnie z

przepisami ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami oraz
zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 17 lutego
1998 r. w sprawie trybu dokonywania podziałów nieruchomości oraz sposobu
sporządzania i rodzajów dokumentów wymaganych w tym postępowaniu,
2. Wzór wstępnego projektu podziału przedstawia załącznik nr 2,
3. Wzór mapy z projektem podziału nieruchomości przedstawia załącznik nr 3,
4. Wzór klauzul urzędowych zawiera załącznik nr 4,
5. Wzór protokołu przyjęcia granic nieruchomości zawiera załącznik nr 5,
6. Wzór protokołu wyznaczenia i utrwalenia na gruncie nowych punktów
granicznych znakami granicznymi zawiera załącznik nr 6.

§ 119. Ustala się następujące zasady numeracji powstałych w wyniku podziału

nieruchomości (działek):
1) podstawowym oznaczeniem są numery ewidencyjne,
2) projektowane działki numeruje się według zasad określonych dla ewidencji
gruntów, to znaczy:
a) nowo powstałe działki oznacza się numerem w postaci ułamka, zawierającego
w liczniku numer ewidencyjny działki pierwotnej a w mianowniku numery kolejne,
b) jeśli w wyniku wykonania mapy do celów prawnych następuje zmiana
struktury powierzchni działek (w szczególności podziały i połączenia),
zaprojektowanym działkom nadaje się ostatnie kolejne numery w obrębie
ewidencyjnym,
3) każda zmiana granicy działki (nieruchomości), wymaga zmiany
dotychczasowego numeru tej działki,
4) raz wykorzystany numer działki w obrębie nie może być powtórnie użyty,
5) jeśli przy podziale nieruchomości, powstaną części tych nieruchomości, tzw.
działki rozliczeniowe, utworzone w wyniku wzajemnego przecinania się granic:
nieruchomości, działek ewidencyjnych i działek projektowanych, numeruje się je
w sposób podany w punkcie 2a, natomiast projektowane działki, powstałe w
wyniku połączenia działek rozliczeniowych numeruje się w sposób podany w
punkcie 2b.

§ 120.1. Mapę podziału nieruchomości można wykonać jeżeli, zgodnie z

niniejszymi zasadami, określony zostanie przedmiot podziału a w szczególności:
- granice
- powierzchnia dzielonej nieruchomości.

68
 2. Przy wydzieleniu z istniejącej nieruchomości gruntów o powierzchni mniejszej
od 33%, mapę można sporządzić tylko dla tej części nieruchomości, dokonując
odpowiedniego rozliczenia powierzchni przez odjęcie od powierzchni ogólnej.
3. Do każdej działki wydzielonej w wyniku podziału powinien być zaprojektowany
dojazd. W przypadku braku bezpośredniego dostępu do drogi publicznej na mapie
należy umieścić odpowiednią informację o sposobie dojazdu.
4. Podział nieruchomości gruntowej z równoczesnym podziałem budynku jest
możliwy, jeżeli w wyniku podziału powstają odrębne budynki. W tym wypadku linia
podziału musi przebiegać według płaszczyzny, którą stanowi ściana wyraźnie
dzieląca dotychczasowy budynek na dwa budynki, przy czym może być to ściana już
istniejąca lub wykonana w tym celu za zezwoleniem właściwego organu
architektoniczno–budowlanego.
5. Dla mapy podziału większej liczby nieruchomości można sporządzić rejestr
pomiarowy.

§ 121. 1. Operat podziału nieruchomości powinien zawierać następujące

dokumenty:
1) kopia pozytywnej opinii o możliwości podziału,
2) protokół ustaleń w sprawie stanu prawnego nieruchomości podlegającej
podziałowi,
3) protokół przyjęcia granic nieruchomości podlegającej podziałowi,
4) szkice i dzienniki zawierające wyniki geodezyjnych pomiarów terenowych,
5) obliczenia i robocze wykazy współrzędnych i pól powierzchni,
6) projekt podziału nieruchomości,
7) szkic wyznaczenia nowych punktów granicznych,
8) wykazy współrzędnych punktów granicznych,
9) sprawozdanie techniczne,
10) wykazy zmian danych ewidencyjnych.
2. Dokumenty wymienione w ust. 1 pkt. 1 i 5 wchodzą w skład zasobu
przejściowego, zaś pozostałe dokumenty wymienione w ust. 1 tworzą zasób bazowy.

Rozdział 24

Dokumentacja geodezyjna i kartograficzna dla potrzeb postępowania w

sprawie scalenia i podziału nieruchomości

§ 122. 1. Zakres prac geodezyjnych i kartograficznych oraz sposób

opracowania dokumentacji dla potrzeb postępowania w sprawie scalania i podziału
nieruchomości wynika z przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 marca 1998 r. w
sprawie wykonywania przepisów dotyczących scalania i podziału nieruchomości.
2. Wzór mapy z projektem scalenia i podziału nieruchomości zawiera załącznik
nr 7.
3. Wzór rejestru nieruchomości po scaleniu i podziale zawiera załącznik nr 8.

§ 123. 1. Dokumentacja geodezyjna scalania i podziału nieruchomości

podlega skompletowaniu i uporządkowaniu i powinna zawierać:
1) kopia uchwały rady gminy o przystąpieniu do scalenia i podziału
nieruchomości,

69
 2) kopia projektu przebiegu granic zewnętrznych gruntów przeznaczonych do
objęcia scaleniem i podziałem w formie graficznej i opisowej,
3) kopia uchwały rady gminy o scaleniu i podziale nieruchomości,
4) protokół ustaleń w sprawie stanu prawnego nieruchomości podlegających
scaleniu i podziałowi,
5) dokumentacja przyjęcia granic nieruchomości podlegających scaleniu i
podziałowi
w tym zawiadomienie stron, pełnomocnictwa, protokół,
6) geodezyjne opracowanie granic zewnętrznych gruntów objętych scaleniem i
podziałem,
7) szkice i dzienniki zawierające wyniki geodezyjnych pomiarów terenowych,
8) obliczenia i robocze wykazy współrzędnych i pól powierzchni,
9) rejestr nieruchomości według stanu dotychczasowego,
10) mapa z projektem scalenia i podziału nieruchomości,
11) rejestr nieruchomości według stanu projektowanego,
12) szkic wyznaczenia nowych punktów granicznych,
13) wykazy współrzędnych nowych punktów granicznych,
14) sprawozdanie techniczne,
15) wykaz zmian danych ewidencyjnych,
16) dokumentacja niezbędna do dokonania wpisów w księgach wieczystych
(opatrzona odpowiednimi klauzulami kopia mapy i rejestru).
2. Dokumenty wymienione w ust. 1 pkt. 1-3 i 8 wchodzą w skład zasobu
przejściowego, zaś pozostałe dokumenty wymienione w ust. 1 tworzą zasób bazowy.

Rozdział 25

Inne rodzaje dokumentów do celów prawnych

§ 124. Mapy do celów sądowych, powinno się wykonywać według niniejszych

zasad z uwzględnieniem zaleceń i wymagań sądów.

§ 125. 1. Mapa do zasiedzenia nieruchomości jest dokumentem geodezyjno-

kartograficznym opracowanym dla potrzeb postępowania sądowego w sprawie
nabycia własności nieruchomości na skutek zasiedzenia na podstawie przepisów
Kodeksu Cywilnego.
2. Mapa do zasiedzenia może być wykonana jako wyrys i wypis z ewidencji
gruntów w przypadku, gdy przedmiotem zasiedzenia są całe działki ewidencyjne.
3. Na treść mapy do zasiedzenia nieruchomości składają się:
1) granice obszaru, który jest przedmiotem zasiedzenia,
2) elementy mapy ewidencyjnej, a w szczególności: granice i numery działek
ewidencyjnych, kontury i oznaczenia użytków gruntowych oraz klas
gleboznawczych, kontury i oznaczenia budynków, dotyczące obszaru, który jest
przedmiotem zasiedzenia oraz przyległych do tego obszaru fragmentów
nieruchomości sąsiednich,
3) szczegóły sytuacyjne mające znaczenie dla uzasadnienia wniosku o
zasiedzenie nieruchomości, takie jak ogrodzenia, trwałe budowle, drzewa,
4) oznaczenia ksiąg wieczystych dotyczące obszaru, który jest przedmiotem
zasiedzenia, oraz nieruchomości sąsiednich.
5) powierzchnie nieruchomości (działek) lub ich części

70
 4. Wzór mapy do zasiedzenia zawiera załącznik nr 9.

§ 126. Inne mapy do celów sądowych np. do działu spadku lub zniesienia
współwłasności są mapami podziału i powinny być wykonywane zgodnie z zasadami
ustalonymi dla tych map z uwzględnieniem wymagań i potrzeb sądów.

§ 127. Mapy dla ustalenia służebności (w tym służebności przesyłu)

powinny być wykonywane z wykorzystaniem mapy zasadniczej i mapy ewidencyjnej
na której oznaczono kolorem czerwonym, linią przerywaną położenie służebności w
postaci miar i powierzchni. Wzór mapy służebności przesyłu zawiera załącznik nr 10.

§ 128. Dokumenty opisowe, w zależności od ich rodzaju, w szczególności

powinny zawierać:
a) oznaczony w jednoznaczny sposób przedmiot opracowania,
b) dane o osobach, instytucjach i adresach wszystkich zainteresowanych stron,
c) opisane, zinterpretowane dane i aktualne oznaczenia nieruchomości,
d) rozliczenie powierzchni nieruchomości (działek) oraz wyjaśnione wszelkie
różnice i rozbieżności,
e) dane o jednostce i osobie odpowiedzialnej za sporządzony dokument z
podaniem numeru uprawnień zawodowych,
f) data sporządzenia i podpis geodety.
2. Dokumenty opisowe powinny być sporządzone w sposób trwały, czytelny i
jednoznaczny. Błędne zapisy należy przekreślić w taki sposób, aby ich treść była
czytelna, podając opis zmian, podpis i datę.

§ 129. 1. Dla nieruchomości, dla których brak jest aktualnych odpisów z ksiąg
wieczystych bądź przeprowadzonych badań, należy takie badania przeprowadzić
sporządzając protokół badania ksiąg wieczystych.
2. Przeprowadzenie badań ksiąg wieczystych należy poprzedzić wpisaniem do
protokołu badania ksiąg wieczystych wyników uprzednio przeprowadzonych badań.
Jeśli badania były przeprowadzone o okresie ostatnich trzech miesięcy, a z innych
danych wynika, że nie nastąpiły żadne zmiany, nowych badań można nie
wykonywać. W pozostałych przypadkach należy zaktualizować badania ksiąg
wieczystych.
3. W zależności od potrzeb, dokonuje się badania działu I i II albo wszystkich
działów księgi wieczystej.
4. W protokole badania ksiąg wieczystych należy także wymienić nieruchomości,
które nie mają urządzonych ksiąg wieczystych, z podaniem danych wynikających z
innych dokumentów dotyczących własności.
5. Protokół badania ksiąg wieczystych podpisany przez geodetę, jest
dokumentem wystarczającym dla wszelkich działań określonych niniejszymi
przepisami.
6. Wzór protokółu badania ksiąg wieczystych przedstawia załącznik nr 11.
7. W przypadku wykorzystania ksiąg wieczystych prowadzonych w systemie
informatycznym, o których mowa w ustawie z dnia 14 lutego 2003 r. – „o
przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w
systemie informatycznym”, uzyskane dokumenty wynikowe stanowią podstawę
dokonania czynności ustalenia stanów prawnych nieruchomości, bez sporządzania
dokumentacji, o której mowa w ust 1.

71
 § 130. Dokumentacja do celów prawnych powinna zawierać także niezbędne
dokumenty do wprowadzania zmian w ewidencji gruntów i budynków.

§ 131. Dokumentacja do celów prawnych winna być sporządzona w taki sposób,

aby możliwe było jej włączenie do zbiorów formatu A-4. W tym celu należy
pozostawić w każdym dokumencie z lewej strony margines o szerokości 2 cm, do
wpięcia do zbioru, a także stosować formaty równe wielokrotności arkusza A-4.

Dział IV

PROCEDURY WYKONYWANIA POMIARÓW SYTUACYJNYCH

I WYSOKOŚCIOWYCH NA POTRZEBY GEODEZYJNEJ EWIDENCJI
UZBROJENIA TERENU

Rozdział 26

Przepisy ogólne

§ 132. 1. Dział IV rozporządzenie określa szczegółowe zasady wykonywania

prac w zakresie:
1) geodezyjnej inwentaryzacji uzbrojenia terenu;
2) ustalenia szczegółowej lokalizacji projektowanych przewodów podziemnych;
3) wyznaczanie w terenie projektowanych, uzgodnionych urządzeń
uzbrojenia terenu;
4) sprawdzenia zgodności posadowienia uzbrojenia terenu z projektem.;
5) opracowanie i dokumentowanie wyników pomiarów na potrzeby
geodezyjnej ewidencji uzbrojenia terenu.
2. Określa zakres geodezyjnych pomiarów obiektów dotyczących uzbrojenia
terenu, które stanowią treść szczegółowego zakresu informacji zgromadzonych
w bazie danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz w bazie danych
obiektów topograficznych.
3. Określa rodzaje i typy przewodów wraz z armaturą, które są przedmiotem
GESUT, sposób ich przedstawienia w dokumentach pomiarowych o szczegółowości
zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach
1:500 – 1:5000, z uwzględnieniem oznaczeń oraz symboli stosowanych na mapie
zasadniczej.
4. Sieci uzbrojenia terenu będące przedmiotem GESUT obejmują
- urządzenia istniejące,
- projektowane, których usytuowanie zostało uzgodnione przez właściwy organ
administracji geodezyjnej i kartograficznej.
5. Jeżeli pomiarami geodezyjnymi objęte są szczegóły dotyczące sieci
uzbrojenia terenu – np. na specjalne życzenie zamawiającego, wykraczające poza
treść mapy zasadniczej, wówczas powstałe materiały powinny być wykorzystane
do sporządzenia map tematycznych i innych szczegółowych dokumentacji sieci.

§ 133. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) sieć uzbrojenia terenu – wszelkiego rodzaju nadziemne, naziemne i podziemne
przewody i urządzenia wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, ciepłownicze,

72
 telekomunikacyjne i inne, z wyłączeniem urządzeń melioracji szczegółowych,
a także podziemne budowle takie jak: tunele przejścia, parkingi, zbiorniki itp.;
2) geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu, zwana dalej GESUT,
to uporządkowany zbiór danych przestrzennych i opisowych uzbrojenia terenu,
a także informacje o podmiotach władających siecią. Dane przestrzenne
i opisowe sieci w szczególności określają:
a) rodzaje przewodów (np. kanalizacyjny, wodociągowy, ciepłowniczy, gazowy,
telekomunikacyjny, elektroenergetyczny oraz inne przewody specjalne),
b) położenie przewodu, a w szczególności: identyfikator przewodu, współrzędne
poziomych punktów załamania, rzędne wysokościowych punktów
charakterystycznych, gabaryt (średnicę, przekrój przewodu), identyfikatorze
uzgodnionym z jednostką prowadzącą ewidencję branżową obiektów uzbrojenia
terenu,
c) nazwę siedzibę oraz adres siedziby podmiotu władającego siecią oraz jednostki
zarządzającej siecią;
3) odległość przewodów od linii zabudowy jest to odległość między krawędzią
skrajną przewodu (od strony zabudowy), a pionowa płaszczyzną przechodzącą
przez linię zabudowy;
4) odległość pozioma pomiędzy przewodami jest to pozioma odległość rzutów
najbliżej położonych krawędzi tych przewodów;
5) głębokość ułożenia przewodu jest to pionowa odległość mierzona od
powierzchni terenu(nawierzchni ulicy) do górnej powierzchni przewodu
podziemnego;
6) kanał zbiorczy jest to tunel podziemny, w którym układane są następujące
rodzaje przewodów: wodociągowe, kanalizacyjne tłoczne, gazowe niskiego i
średniego ciśnienia, cieplne, telekomunikacyjne i elektroenergetyczne do 20 kV;
7) podłączenie domowe (eksploatacyjne) jest to odcinek przewodu zawarty
pomiędzy przewodem rozdzielczym, a budynkiem;
8) odkrywka terenowa jest to odsłonięcie przewodów znajdujących się pod
powierzchnią terenu w celu dokładnego określenia położenia przewodów,
ustalenia ich rodzajów, średnicy i innych parametrów;
9) przez wiązkę przewodów rozumie się dwa lub więcej przewodów tego
samego rodzaju, jeżeli wzajemna odległość sąsiadujących przewodów nie jest
większa niż 0,3;
10) dokumentacja geodezyjno-kartograficzna jest to zbiór dokumentów powstałych w
wyniku geodezyjnych prac polowych i kameralnych oraz opracowań
kartograficznych;
11) geodezyjna inwentaryzacja uzbrojenia terenu jest to zespół czynności
technicznych, na które składają się:
- wykrycie i zlokalizowanie zasypanych przewodów uzbrojenia podziemnego,
- pomiary geodezyjne urządzeń w terenie,
- opracowanie wyników pomiarów i dokumentacji geodezyjnej,
- wprowadzenie wyników pomiarów i dokumentacji geodezyjnej do bazy GESUT,
- wprowadzenie wyników inwentaryzacji na mapę zasadniczą oraz na mapę
przeglądową uzbrojenia terenu;
12) geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza obiektów uzbrojenia terenu, zwana
dalej „inwentaryzacją” - dokonanie geodezyjnych pomiarów powykonawczych
i sporządzenie związanej z tym dokumentacji, po zrealizowaniu projektu obiektów
uzbrojenia terenu;

73
13) przyłącze - odcinek sieci łączący sieć służącą d
 o przesyłania i dystrybucji
z odbiorcą, zdefiniowane w prawie budowlanym i w resortowych przepisach
branżowych.

Rozdział 27

Geodezyjna inwentaryzacja uzbrojenia terenu

§ 134. W wyniku geodezyjnej inwentaryzacji uzbrojenia terenu otrzymuje

się:
- informacje dotyczące położenia przestrzennego urządzeń podziemnych i ich
elementów naziemnych, pozwalające określić współrzędne x, y oraz rzędne
wysokości charakterystycznych punktów uzbrojenia,
- informacje oraz niektóre parametry techniczne służące do bezkolizyjnego
ustalania szczegółowej lokalizacji uzbrojenia terenu.

§ 135. 1. Ze względu na warunki związane z możliwością dostępu

do elementów uzbrojenia terenu, pomiar inwentaryzacyjny może być wykonany
dwoma sposobami:
1) bezpośrednim – stosowanym w odniesieniu do naziemnego i podziemnego
uzbrojenia terenu, po ułożeniu przewodów, a przed ich zasypaniem
(tzw. inwentaryzacja powykonawcza) oraz w odkrywkach terenowych;
2) pośrednim – stosowanym w odniesieniu do przewodów podziemnych zasypanych
(zakrytych) z wykorzystaniem odpowiedniej aparatury elektronicznej.
2. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe przewodów i urządzeń uzbrojenia terenu
(metody i dokładności) należy wykonywać zgodnie z procedurami określonymi
w Dziale I.

§ 136. Geodezyjną inwentaryzację uzbrojenia terenu należy wykonywać

z uwzględnieniem niżej podanych zasad:
1) prace te objęte są obowiązkiem zgłaszania robót w trybie określonym
odpowiednimi przepisami;
2) powstała w wyniku ich wykonania dokumentacja geodezyjno-kartograficzna
podlega obowiązkowi przekazania do państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego.

§ 137. Pomiary geodezyjne uzbrojenia terenu należy wykonywać

z przestrzeganiem podstawowych, szczegółowych i branżowych zasad i przepisów
bhp., a zwłaszcza:
1) pracownicy zatrudnieni przy pomiarach inwentaryzacyjnych uzbrojenia terenu
powinni mieć ukończony odpowiedni kurs bhp;
2) pracownicy powinni być przeszkoleni i wyposażeni w odzież roboczą oraz odzież
specjalną i sprzęt ochrony osobistej;
3) prace inwentaryzacyjne prowadzone przy bezpośrednim kontakcie
z urządzeniami uzbrojenia podziemnego należy prowadzić pod nadzorem
przedstawiciela instytucji branżowej, będącej użytkownikiem danej sieci
i stosować się ściśle do jego wskazówek;
4) wszelkie prace prowadzone na terenach dróg i ulic należy wykonywać zgodnie
z przepisami kodeksu drogowego. Szczególnego zabezpieczenia wymagają
studzienki kanalizacyjne, w których prowadzone są prace inwentaryzacyjne.

74
 § 138. 1. Dla mapy zasadniczej w skali 1:500, 1:1000, 1:2000 i 1:5000
obowiązuje jednolita szczegółowość pomiaru sytuacyjnego i wysokościowego sieci
uzbrojenia terenu bez względu na stopień zainwestowania terenu z zastosowaniem
następujących zasad generalizacji :
1) kontury elementów naziemnych uzbrojenia podziemnego o wymiarach
większych od 0,5. należy mierzyć w sposób umożliwiający ich prawidłowe
usytuowanie
na mapie, zaś przy konturach mniejszych od 0.5 .mierzyć należy położenie
środka ich rzutu;
2) dla przewodów podziemnych i naziemnych o średnicach mniejszych od 0,75.
wykonuje się pomiar przebiegu ich osi;
3) gdy szerokość przewodu, obrysu kanału czy wiązki kabli lub urządzenia jest
większa od 0,75. pomiarowi podlega oś i średnica przewodu lub oś i zewnętrzne
krawędzie tych elementów (urządzeń, przewodów itp.
2. Do I grupy dokładnościowej szczegółów sytuacyjnych uzbrojenia
podziemnego należą urządzenia naziemne uzbrojenia terenu. Do II grupy
dokładnościowej szczegółów sytuacyjnych uzbrojenia podziemnego należą przewody
podziemne.
3. Dopuszcza się pomiar szczegółów II grupy dokładnościowej na linie
pomiarowe oparte na punktach sytuacyjnych I grupy dokładnościowej, jednoznacznie
zidentyfikowanych w terenie i na mapie.

§ 139. 1. Lokalizację przewodów w terenie poprzedza analiza materiałów

branżowych oraz wywiad terenowy.
2. Geodezyjnej inwentaryzacji podlegają następujące rodzaje sieci podziemnych
wraz z ich naziemnymi elementami uzbrojenia, takimi jak: pokrywy włazów do studni
i komór, zawory, szafki rozdzielcze, hydranty, itp., jak i jego elementy podziemne,
tj. poszczególne przewody wraz z ich uzbrojeniem podziemnym:
1) sieć wodociągowa;
2) sieć kanalizacyjna;
3) sieć ciepłownicza;
4) sieć gazowa;
5) siec telekomunikacyjna, światłowodowa i telefonii komórkowej;
6) siec elektroenergetyczna;
7) sieci specjalne, jak np. rurociągi naftowe itp.;
8) kanały zbiorcze dla przewodów podziemnych.
3. Geodezyjną inwentaryzacje pośrednią zaleca się wykonywać według
następującej kolejności: sieć telekomunikacyjna, sieć elektroenergetyczna, sieć
cieplna, sieć gazowa, siec wodociągowa, sieć kanalizacyjna.
4. Przebieg przewodów niemetalowych (PCV, azbesto - cement) ustala się
w oparciu o odkrywki terenowe, elementy armatury naziemnej oraz bezpośredni
pomiar komór i studni. Przewody metalowe lokalizuje się na podstawie wskazań
elektromagnetycznych wykrywaczy, przy zastosowaniu dwóch metod: indukcyjnej lub
galwanicznej.
5. Inwentaryzację powykonawczą należy wykonać uwzględniając zakres
pomiarów określonych w załączniku nr 23 do niniejszego rozporządzenia.

Rozdział 28

75
 Bezpośrednia inwentaryzacja uzbrojenia terenu

§ 140. 1. Do prac terenowych należy przystąpić w terminie uzgodnionym

ze zleceniodawcą. Po ukończeniu pomiaru geodeta powinien dokonać wpisu
do dziennika budowy. Wpis ten będący dopełnieniem pomiaru geodezyjnego stanowi
warunek odbioru inwestorskiego i powinien zawierać:
1) rodzaj, szczegółową lokalizacje i długość pomierzonych przewodów;
2) datę pomiaru;
3) datę wpisu;
4) nazwisko i imię geodety – wykonawcy oraz nazwę przedsiębiorstwa.
2. W ramach pomiarów terenowych należy przestrzegać następujących
wymogów technicznych:
1) wraz z pomiarem sytuacyjnym zgłoszonego do inwentaryzacji odcinka nowego
przewodu uzbrojenia terenu należy wykonać pomiar wszystkich widocznych
w wykopie przewodów i urządzeń uzbrojenia terenu;
2) odległość dwóch sąsiednich punktów pomiaru sytuacyjnego i wysokościowego
danego przewodu nie powinna być większa od 50.
3. Pomiary wysokościowe elementów sieci należy wykonywać według
następujących zaleceń:
1) elementy naziemne przewodów podziemnych i odkryte przewody podziemne
należy mierzyć metodą niwelacji geometrycznej, lub tachimetrycznie,
a ich wysokości określać względem wysokościowej osnowy geodezyjnej
z dokładnością ± 0,05, a przewody kanalizacyjne ze spadkiem grawitacyjnym
± 0,01;
2) elementy wewnętrzne studzienek i komór oraz przewodów odkrytych
niedostępnych do bezpośredniego pomiaru niwelacyjnego należy mierzyć przez
określenie różnicy wysokości między punktem o znanej wysokości stanowiącym
punkt odniesienia (górna krawędź włazu studzienki, wyznaczony punkt
wysokościowy w wykopie), a elementem, dla którego ma być określona rzędna
wysokości. Pomiar tych różnic powinien być wykonany z dokładnością 0,05; z
wyłączeniem kanalizacji odpowiednio - 0.01;
3) rzędne wysokości punktów odniesienia (górne krawędzie włazów studzienek,
wyznaczony punkt w wykopie) należy wyznaczyć drogą dwóch niezależnych
pomiarów. Różnice wysokości pomiędzy obu pomiarami nie powinny przekraczać
0,02/postulowane nawet 0.05/, z wyłączeniem kanalizacji odpowiednio - 0.01;
4) podczas inwentaryzacji sieci wodociągowej, kanalizacyjnej lub gazowej punkty
pomiaru wysokościowego należy wybrać w miejscach charakterystycznych
przewodów tak, aby możliwe było wykreślenie profilu podłużnego każdego z tych
przewodów.

Rozdział 29

Pośrednia inwentaryzacja uzbrojenia terenu

Prace przygotowawcze

§ 141. Do prac przygotowawczych oprócz czynności wynikających

z procedur w Dziale I §§ 5-7 w ramach inwentaryzacji pośredniej zalicza się:
1) zebranie materiałów i dokumentów dotyczących danych przewodów, ich
urządzeń i obiektów z nimi związanych, znajdujących się we właściwych

76
 terenowo ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, jednostkach
branżowych zajmujących się eksploatacją i konserwacją urządzeń podziemnych i
naziemnych, oraz dokumentów będących w posiadaniu właścicieli i użytkowników
nieruchomości;
2) wywiad w terenie;
3) sporządzenie projektu penetracji terenu wykrywaczem;
4) zawiadomienie instytucji branżowych o terminie prac terenowych i
planowanych odkrywkach.

§ 142. 1. Wyznaczenia położenia przewodów zakrytych podczas geodezyjnej

inwentaryzacji uzbrojenia terenu należy wykonać wykrywaczem elektronicznym,
wykorzystując informacje dotyczące przebiegu przewodów, a mianowicie:
1) istniejące materiały i dokumenty jak:
- mapy branżowe i szkice powykonawcze przedstawiające przebieg sieci wraz
z uzbrojeniem przewodów,
- rysunki i szkice uzbrojenia,
- projekty techniczne sieci,
- przekroje podłużne projektowanych sieci przewodów;
2) elementy naziemne uzbrojenia przewodów podziemnych;
3) słupki i tabliczki wskaźnikowe sygnalizujące oś trasy lub zmianę kierunku
przewodu;
4) odkrywki terenowe;
5) informacje mieszkańców lub właścicieli terenów, na których znajdują się
przewody podziemne;
6) zasady projektowania i budowy sieci uzbrojenia podziemnego oraz
znajomość odpowiednich norm technicznych.
2. Punkty osi przewodów podziemnych wyznaczane na powierzchni terenu
wykrywaczem według zasad określonych w załączniku nr 23. Przy prostoliniowym
przebiegu przewodów pomierzyć wyznaczone punkty co 50 .
3. Pomiary wysokościowe elementów sieci należy wykonać według
następujących zasad:
1) elementy naziemne przewodów podziemnych i odkryte przewody
podziemne należy mierzyć metodą niwelacji geometrycznej;
2) elementy wewnętrzne studzienek i komór oraz przewodów w odkrywkach,
niedostępne do bezpośredniego pomiaru niwelacyjnego, należy mierzyć przez
określenie różnicy wysokości między punktem o znanej wysokości, stanowiącym
punkt odniesienia(górna krawędź włazu w studzience, wyznaczony punkt
wysokościowy w odkrywce), a elementem, dla którego ma być określona rzędna
wysokości;
3) rzędne wysokości punktów odniesienia (krawędzie włazów studzienek,
wyznaczony punkt w odkrywce) należy wyznaczyć dwukrotnym pomiarem
niwelacyjnym.

§ 143. Kolejnym etapem prac jest wykonanie penetracji terenu wykrywaczem w

obszarze zaznaczonym w projekcie penetracji. Celem penetracji jest odszukanie
i wyznaczenie położenia przewodów, odnośnie których brak jest jakichkolwiek
informacji. W przypadku wystąpienia w trakcie penetracji zmiany natężenia sygnału
wskazującej na istnienie w tym miejscu przewodu podziemnego należy wyznaczyć
jego trasę oraz wykonać odkrywkę terenową, aby ustalić parametry przewodu.

77
 § 144. Rzędną wysokości przewodów należy ustalać w studzienkach
lub odkrywkach terenowych tj. miejscach, gdzie jest możliwy bezpośredni dostęp
do przewodów. Natomiast głębokość ułożenia przewodów wyznaczoną
wykrywaczem należy traktować jako informację wykorzystywaną przy projektowaniu i
wykonywaniu odkrywki terenowej

§ 145. Przy wykonywaniu inwentaryzacji obiektów uzbrojenia terenu,

do czasu założenia GESUT, jednostka prowadząca ewidencję branżową obiektów
uzbrojenia terenu jest obowiązana:
1) udostępniać wykonawcy ewidencję obiektów branżowe zasady wynikające
z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy;
2) umożliwić wstęp do obiektów podlegających inwentaryzacji;
3) zapewnić nadzór przy bezpośrednim kontakcie z urządzeniami w celu
bezpiecznego dokonania pomiarów obiektów;
4) udostępnić dane dotyczące przebiegu przewodów i związanych z nimi urządzeń,
a w szczególności: rodzaju i funkcji przewodów, materiału, z którego jest
wykonana obudowa przewodu, wraz z potwierdzeniem zgodności z posiadaną
ewidencją branżową;
5) w czasie eksploatacji obiektów uzbrojenia terenu:
a) nie przyjmować i nie oddawać do eksploatacji oraz nie wprowadzać
do ewidencji branżowej nowo wybudowanych przewodów przed ich przyjęciem
do ewidencji,
b) zgłaszać zmiany dotyczące położenia przewodów, wyłączenia ich
z eksploatacji bądź likwidacji,
c) prowadzić branżową ewidencję obiektów uzbrojenia terenu na podstawie
ewidencji.

Rozdział 30

Bieżące i końcowe pomiary powykonawcze

§ 146. 1. Bieżące pomiary powykonawcze wykonuje się w celu dostarczenia

danych do aktualizacji baz systemu informacji o terenie w tym mapy zasadniczej
i GESUT z dokładnością określoną w Dziale I § 27 ust.3.
2. W zakres bieżących pomiarów powykonawczych wchodzą:
1) pomiary uzbrojenia podziemnego (budowle podziemne i przewody), które
musi być inwentaryzowane przed zasypaniem, zakryciem, zalaniem lub innym
uniedostępnieniem do pomiaru. Obowiązek zgłoszenia takich obiektów
do pomiaru przed przykryciem ciąży na zamawiającym (inwestorze);
2) inwentaryzacja przyłącza (podłączenie domowe) do budynku lub budowli;
3) inwentaryzacja obiektu punktowego.
3. W przypadku, gdy podczas pomiarów powykonawczych odkryte zostały
i są dostępne do pomiaru elementy uzbrojenia terenu niedostępne w normalnych
warunkach, należy pomierzyć ich położenie, umieścić je na szkicach i opisać.
4. W zakres końcowych pomiarów powykonawczych wchodzą pomiary
położenia nowych obiektów budowlanych oraz pomiary ukształtowania terenu.
5. Oryginał dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej sporządzonej w wyniku
pomiarów powykonawczych przekazuje się do państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego. Kopie mapy powstałej w wyniku pomiarów powykonawczych
przekazuje się kierownikowi budowy.

78
 § 147. 1. Przewody uzbrojenia terenu instalowane za pomocą sterowanych głowic
przyciskowych inwentaryzuje się w trakcie trwania prac, w następujący sposób:
1) ustala się współrzędne płaskie i rzędne wysokościowe punktów początkowego
i końcowego trasy przecisku i przekazuje się je wykonawcy celem
zaprogramowania pilota głowicy przeciskowej;
2) ustala się współrzędne płaskie i rzędne wysokościowe punktów początkowego
i końcowego trasy przecisku i przekazuje się je wykonawcy celem
zaprogramowania pilota głowicy przeciskowej;
2) wykonawca prac instalacyjno-budowlanych nadaje współrzędne i rzędne
punktów początkowego końcowego, tak aby odczyty pilota z przebiegu głowicy
w gruncie rejestrowane były jako współrzędne i rzędne jej położenia;
3) w przypadku, gdy przebieg głowicy rejestrowany jest w układzie lokalnym
od punktu początkowego (x = o, y = o, z = o), dane przelicza się na układ
współrzędnych i poziom odniesienia właściwy dla mapy zasadniczej;
4) dokumentacja z danymi o zarejestrowanym przebiegu głowicy przeciskowej
stanowi integralną cześć operatu z geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej,
jaki geodeta obowiązany jest przekazać do państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego.
2. Przewody układane i zasypywane automatycznie przez koparkę-układarkę
inwentaryzuje się mierząc tylko „ślady” wykopów, natomiast głębokość ułożenia
ustala się na podstawie dokumentacji branżowej.

Rozdział 31

Pomiar przewodów w odkrywkach terenowych

§ 148. 1. Potrzebę wykonywania odkrywek terenowych przy inwentaryzacji

przewodów zakrytych wykrywaczem elektronicznym powodują:
1) brak możliwości identyfikacji sygnału „minimum” spowodowany dużym
zakłóceniem pola elektromagnetycznego przewodów;
2) rozbieżność wyników przy ustaleniu kierunku przewodów dla różnych
wysokości anteny odbiornika i różnego usytuowania nadajnika;
3) duże zagęszczenie przewodów ułożonych równolegle, a szczególnie
usytuowanych na różnych głębokościach;
4) duża ilość krzyżujących się przewodów;
5) brak możliwości identyfikacji przewodów niemetalowych wykazanych
w materiałach branżowych;
6) brak dokumentacji (materiałów branżowych) lub ich niewystarczająca
przydatność do odtworzenia przebiegu przewodów oraz ich parametrów;
7) brak możliwości wyznaczenia głębokości przewodów wykrywaczem
elektronicznym.
2. Przed wykonaniem odkrywki terenowej należy zbadać teren wykrywaczem.
Na wykonanie odkrywki należy uzyskać zgodę użytkownika terenu oraz zawiadomić
instytucję branżowe. Odkrywki terenowe mogą być wykonywane przez instytucje
lub osoby uprawnione do wykonywania tego rodzaju prac. Oś odkrywki terenowej
powinna być prostopadła do kierunku trasy wyznaczanych przewodów. Po odkryciu
przewodów należy wykonać:
1) nawiązanie osi odkrywki do osnowy lub szczegółów sytuacyjnych grupy I;
2) pomiar przewodów wzdłuż osi odkrywki terenowej;

79
 3) niwelację górnych powierzchni przewodów lub ich obudowy w odkrywce;
4) określenie danych technicznych poszczególnych przewodów.
3. Dane uzyskane przy wykonywaniu wyżej wymienionych czynności należy
umieścić na szkicu polowym. Przykład szkicu polowego pomiaru odkrywki terenowej
stanowi załącznik nr 28.
4. Odkrywkę terenową należy wykorzystać m.in. do wyznaczenia wykrywaczem
położenia dalszych odcinków przewodów lub kontroli odcinków już wyznaczonych
poprzez pozostawienie nadajnika bezpośrednio na przewodzie(przy pracy metodą
indukcyjną) lub połączenie generatora z przewodem (przy pracy metodą
galwaniczną).

Rozdział 32

Opracowanie wyników

§ 149. 1. Wyniki geodezyjnej inwentaryzacji przewodów podziemnych należy

rejestrować bieżąco na szkicach i w dziennikach polowych. Szkic polowy należy
prowadzić według zasad określonych w § 52 rozporządzenia. Ponadto szkic polowy
inwentaryzacji powykonawczej sieci uzbrojenia terenu powinien zawierać:
1) sytuację przebiegu przewodu będącego przedmiotem zlecenia i przewodów
widocznych w wykopie oraz urządzeń na przewodzie;
2) parametry techniczne takie jak średnicę przewodu, rodzaj przewodu, przekrój
kabli, rodzaj materiału z jakiego wykonane są przewody, ciśnienie gazu(nisko,
średnio lub wysokoprężne), numery stacji trafo i inne;
3) numerację punktów wysokościowych i ich usytuowanie;
4) opisy topograficzne urządzeń naziemnych mierzonej sieci, wykonane na
życzenie zleceniodawcy. Przewody uzbrojenia terenu oznaczać należy na szkicu
liniami ciągłymi. Można je oznaczać kolorami w następujący sposób:
- przewody wodociągowe – kolorem niebieskim,
- przewody kanalizacyjne – kolorem brązowym,
- przewody ciepłownicze – kolorem fioletowym,
- przewody gazowe – kolorem, żółtym,
- przewody telekomunikacyjne – kolorem pomarańczowym,
- przewody elektroenergetyczne – kolorem czerwonym,
- uziemienia sieci – kolorem odpowiednim dla danej sieci,
- przewody niezidentyfikowane – kolorem zielonym,
- inne sieci rurowe i kablowe – kolorem czarnym.
2. Przykład szkicu pomiaru powykonawczego sieci uzbrojenia terenu
przedstawiono w załączniku nr 29 do rozporządzenia. Na szkicu polowym należy
umieścić uwagę dotyczących metody wykonywania inwentaryzacji przewodów
podziemnych.

§ 150. 1. Dokumentami zawierającymi wyniki inwentaryzacji są szkice polowe:

- pomiaru sytuacyjnego,
- inwentaryzacji studzienek,
- pomiaru odkrywek.
2. Na szkicach polowych, w dziennikach i innych dokumentach z pomiaru
należy stosować oznaczania i zasady wykreślania przewodów i ich uzbrojenia jak na
mapie zasadniczej, a ponadto następujące oznaczenia:

80
 1) dla przewodu niezidentyfikowanego tzn. przewodu, dla którego nie
można określić rodzaju sieci po literze A – określających metodę pomiaru –
wpisać małą literę n(skrót słowa niezidentyfikowany);
2) odkrywki terenowe oznacza się tylko w dokumentach przeznaczonych
dla zamawiającego gdzie : 0 jest symbolem odkrywki terenowej, a liczba oznacza
kolejny numer odkrywki.
3. Zastosowanie komputerów z odpowiednim oprogramowaniem zastępuje
proces opisany w ustępie 1, umożliwiając automatyczne sporządzanie szkiców
w odpowiednich kolorach.
4. Do opracowań kartograficznych należą:
1) mapa zasadnicza;
2) materiały sporządzane na wniosek zamawiającego:
a) wtórnik mapy zasadniczej wzbogacony o obiekty nie stanowiące treści mapy
zasadniczej,
b) karty studzienek zawierające obrysy wewnętrzne studzienek,
c) przekroje podłużne przewodów wodociągowych i gazowych które wykonuje się
na podstawie pomiarów bezpośrednich oraz przekroje podłużne
dla przewodów kanalizacyjnych,
d) rysunki szczegółowe odkrywek terenowych. Czynność ta może być wykonana
automatycznie z wykorzystaniem odpowiedniego oprogramowania.

§ 151. 1. Prace obliczeniowe obejmują:

1) obliczenie współrzędnych punktów osnowy pomiarowej (jeżeli była
zakładana), obliczenie współrzędnych x. y. punktów charakterystycznych
obiektów uzbrojenia terenu;
2) obliczenie wysokości objętych pomiarem wysokościowym oraz punktów
wewnątrz różnego typu studzienek;
3) inne obliczenia.
2. Zaleca się wykonywanie obliczeń współrzędnych szczegółów uzbrojenia
terenu w sposób numeryczny z wykorzystaniem tachimetrów elektronicznych
i rejestratorów polowych z odpowiednim oprogramowaniem.

Dział V

PROCEDURY WYKONYWANIA POMIARÓW SYTUACYJNYCH I

WYSOKOŚCIOWYCH NA POTRZEBY BUDOWNICTWA, W TYM GEODEZYJNEJ
OBSŁUGI INWESTYCJI BUDOWLANYCH

Rozdział 33

Przepisy ogólne

§ 152. 1. Dział V rozporządzenia określa standardy organizacyjne i techniczne,

dotyczące prac geodezyjnych i kartograficznych związanych z planowaniem
przestrzennym, projektowaniem inwestycji oraz projektowaniem, budową, remontem
i utrzymaniem obiektów budowlanych i konstrukcji inżynierskich (w zrozumieniu
przepisów prawa budowlanego) .
2. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe wykonuje się zgodnie z zasadami
podanymi w Dziale I .

81
 3. Zasady, o których mowa w niniejszym ustępie nie naruszają normy PN-ISO
4463 „Metody pomiarowe w budownictwie”.

§ 153. Geodezyjną obsługą procesu inwestycyjnego wykonują osoby

posiadające uprawnienia, o których mowa w art. 43 pkt 1 lub pkt 2 lub pkt 5 ustawy.

§ 154. Prace geodezyjne i kartograficzne dla potrzeb budownictwa obejmują:

1) przygotowanie map do celów planowania i projektowania inwestycji
budowlanych:
a) opracowanie map do celów projektowych,
b) wykonanie innych szczególnych opracowań;
2) zakładanie, pomiar i obliczenia osnów realizacyjnych:
3) geodezyjne opracowanie projektu;
4) geodezyjną obsługę inwestycji budowlanych
a) wyznaczanie w przestrzeni położenia projektowanych budowli i konstrukcji
inżynierskich,
b) geodezyjna obsługa budowy i montażu,
5) geodezyjną inwentaryzację powykonawczą,
6) pomiary i opracowanie wyników pomiarów przemieszczeń i odkształceń;
7) czynności sprawdzające i kontrolne związane z geodezyjną obsługą procesu
inwestycyjnego;
8) opracowanie wyników pomiarów geodezyjnych oraz sporządzania
dokumentacji na potrzeby budownictwa, przekazywanej do państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego oraz zamawiającego (inwestora).

Rozdział 34
.
Przygotowanie map do celów planowania i projektowania obiektów
budowlanych

§ 155. 1. Zakres prac geodezyjno-kartograficznych, a w szczególności

nieokreślonych w obowiązujących przepisach, ustala się według specyfikacji
technicznej lub w szczegółowych warunkach technicznych, stanowiących załącznik
do umowy na wykonanie tych prac.
2. Warunki techniczne w szczególności określają:
1) przedmiot i zakres prac;
2) wymagane dokładności wynikające z projektu architektoniczno-budowlanego
lub z analizy specjalistycznej opracowanej dla obiektu;
3) zalecane lub wymagane metody pomiarów;
4) sposób dostosowania pomiarów do określonych stanów przedmiotu pomiaru
i jego otoczenia, z uwzględnieniem etapu prac budowlano-montażowych,
wielkości obciążeń statycznych i dynamicznych konstrukcji i innych;
5) sposoby opracowania, przedstawiania i interpretacji wyników pomiarów;
6) warunki umożliwiające wykonanie prac zgodnie z ustaleniami technicznymi
oraz przepisami o bezpieczeństwie i higienie pracy.

§ 156. 1. W planowaniu przestrzennym wykorzystuje się mapy topograficzne lub

mapę zasadniczą, w postaci analogowej lub numerycznej, a także ortofotomapy
i dane z krajowego systemu informacji przestrzennej.

82
 2. Do celów planowania przestrzennego dobiera się skalę mapy w zależności
od potrzeb oraz uwarunkowań zgodnie z tabelą:

Obszar Rodzaj opracowania Skala

strategia rozwoju 1:200 000 do 1: 10 000
województwa i plan
województwo zagospodarowania
przestrzennego
województwa
analiza i studium 1:50 000 do
powiat zagospodarowania 1:10 000
przestrzennego
Studium uwarunkowań ≥.1:25 000
kierunków rozwoju

miejscowy plan
zagospodarowania
gmina przestrzennego 1:5000 do 1:500

ustalenie warunków
zabudowy i 1:2000 do !:500
zagospodarowania terenu

3. Mapa do celów ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu

jest kopią mapy zasadniczej lub mapy ewidencyjnej gromadzonej w państwowym
zasobie geodezyjnym i kartograficznym.. O potrzebie jej aktualizacji decyduje
zamawiający (inwestor) lub organ właściwy do wydania decyzji o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu.

Rozdział 35

Mapa do celów projektowych

§ 157. 1. Podstawowym dokumentem do projektowania jest mapa do celów

projektowych.
2. Mapę do celów projektowych sporządza się na kopii aktualnej mapy
zasadniczej, dopuszczając dwukrotne jej pomniejszenie lub powiększenie
zapewniając kartometryczność mapy.. Aktualność mapy zasadniczej sprawdza się
w terenie, a w razie potrzeby wykonuje pomiar aktualizacyjny.
3. Do sporządzenia mapy można wykorzystać

83
 1) mapę w postaci numerycznej uwierzytelnioną podpisem elektronicznym
oraz elektroniczną klauzulą właściwego urzędu lub wydrukowaną kopię z
podpisem
i klauzulą;
2) istniejącą ortofotomapę wykonaną w odpowiedniej skali.

§ 158. 1. Zakres opracowania, a także wynikającą z niego skalę mapy do celów

projektowych określa się na podstawie sformułowanych wymagań:
1) zawartych odpowiednio w miejscowym planie zagospodarowania, decyzji
o ustaleniu inwestycji celu publicznego lub decyzji o warunkach zabudowy
i zagospodarowania terenu;
2) warunków technicznych przyłączenia obiektu do istniejących sieci uzbrojenia
terenu; uzyskanych od jednostek zarządzających tymi sieciami, (w przypadku
projektu przygotowywanego dla takich potrzeb); sposobu zapewnienia dostaw
energii, wody, ciepła i gazu, odbioru ścieków oraz o warunkach przyłączenia obiektu
do sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych,
elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych oraz dróg lądowych, uzyskanych
od właściwych instytucji przez zamawiającego;
3) projektanta lub organu wydającego decyzję pozwolenia na budowę, związanymi
z opracowaniem projektu zagospodarowania działki;
4) wynikających z rodzaju inwestycji i jej zasięgu przestrzennego lub rodzaju robót
budowlanych, dla których sporządzana jest mapa do celów projektowych, zgodnych
z zapisami ustawy Prawo budowlane;
5) określających zasięg strefy ochronnej dla projektowanej inwestycji dotyczącej:
- ujęć wód, określonej na podstawie ustawy Prawo wodne,
- inwestycji wymagających sporządzenia raportu o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko, na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska.
3. Skala map do celów projektowych zależy od rodzaju i wielkości obiektu
budowlanego, przy czym jako standardowe dla różnych obszarów przyjmuje się
skale opracowania wskazane w poniższej tablicy:

Obszar Skala
Działka budowlana ≥ 1:500
Teren budownictwa przemysłowego, zespół
≥ 1:1000
obiektów budowlanych
Rozległy teren z rozproszonymi obiektami
≥ 1:2000
budowlanymi, obiekt liniowy

Wielkość obszaru oraz skalę mapy do celów projektowych dla danej inwestycji
określa, w razie potrzeby, organ właściwy do wydania pozwolenia na budowę.
3. W razie braku mapy zasadniczej w odpowiedniej skali dla budowy
pojedynczych obiektów o prostej konstrukcji, usytuowanych w granicach jednej
nieruchomości sporządza się mapę jednostkową, podlegającą przyjęciu do zasobu
geodezyjnego i kartograficznego. Dopuszcza się sporządzenie tej mapy w układzie
lokalnym dla danej inwestycji. W takim przypadku punkty, na których będzie oparty
pomiar utrwala się znakami z trwałego materiału oraz sporządza dla nich opisy
topograficzne, w nawiązaniu do istniejących trwałych punktów terenowych.
4. Obiekty pomiaru przedstawia się na mapie do celów projektowych przy
pomocy znaków z katalogu obiektów mapy zasadniczej.

84
 5. Treść mapy do celów projektowych, poza elementami stanowiącymi treść
mapy zasadniczej (wszystkie obligatoryjne i fakultatywne obiekty mapy zasadniczej,
pomierzone z wymaganymi dokładnościami) powinna zawierać:
1) geodezyjnie opracowane elementy miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego, a gdy planu dla danego terenu nie ma na podstawie decyzji
o ustaleniu inwestycji celu publicznego lub ustaleniu warunków zabudowy
i zagospodarowania terenu, takie jak:
- linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach
zagospodarowania,
- linie zabudowy,
- granice terenów lub obiektów podlegających ochronie,
- granice terenów przewidzianych do scaleń i podziałów nieruchomości,
- granice obszarów rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej,
- granice obszarów wymagających przekształceń lub rekultywacji,
- granice terenów pod budowę niektórych obiektów handlowych oraz obiektów
przestrzeni publicznej,
- granice terenów rekreacyjno-wypoczynkowych oraz terenów służących
organizacji imprez masowych,
- granice pomników zagłady oraz ich stref ochronnych z tym związanych, a
także ograniczenia dotyczące prowadzenia na ich terenie działalności
gospodarczej;
2) osie dróg i ulic, jeśli zostały ustalone w planie lub decyzji o warunkach zabudowy;
3) usytuowanie projektowanych sieci uzbrojenia terenu oraz projektowanych innych
obiektów, które pozytywnie zaopiniował starosta;
4) usytuowanie zieleni wysokiej ze wskazaniem pomników przyrody;
5) usytuowanie położenia innych szczegółów terenowych mających istotne
znaczenie dla wykonania projektu wskazanych przez projektanta lub przez organ
właściwy do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę.
6. Jeżeli projektowany obiekt będzie wpasowywany w istniejące
zagospodarowanie działki, a mapa będzie wykonywana w postaci klasycznej zaleca
się pomierzenie odległości między istniejącymi budynkami oraz odległości budynków
do granic i wykazanie tych miar na mapie.
7. Jeżeli w wyniku badania zapisów ksiąg wieczystych stwierdzono istnienie
służebności gruntowych przejścia lub przejazdu (drogi koniecznej), fakt ten należy
nanieść na opracowywaną mapę, linią przerywaną w kolorze zielonym wraz
z opisem.

§ 159. 1. Na mapie do celów projektowych granice działek wykazuje się

wg stanu w ewidencji gruntów i budynków. W przypadku stwierdzenia, że stan
w ewidencji gruntów nie odpowiada stanowi rzeczywistemu, bądź dane z ewidencji
gruntów i budynków nie zapewniają dokładności wymaganej dla sporządzenia mapy
dla konkretnego celu projektowego należy ustalić granice zgodnie z zasadami ich
ustalania dla celów ewidencji gruntów, ustalonymi w Dziale II, pomierzyć je
z odpowiednią dokładnością i wykazać na mapie do celów projektowych.
2. W przypadku projektowania obiektu budowlanego w granicy nieruchomości,
lub w odległości mniejszej niż 4 m od granicy, należy dokonać ustalenia (przyjęcia,
wznowienia) granicy według danych z ewidencji gruntów i budynków..
3. O konieczności ustalenia i pomiaru granic działek oraz o zakresie tego
pomiaru decyduje zamawiający (projektant).

85
 § 160. 1. Do opracowania projektu obiektu budowlanego mogą być niezbędne
informacje dotyczące przykładowo:
1) przekroju terenu wzdłuż istniejących i/lub projektowanych tras;
2) przekroju cieków i zbiorników;
3) niwelacji siatkowej do obliczeń ruchu mas ziemnych;
4) strzałek zwisu przewodów i prześwitu pod nimi;
5) szczegółowej inwentaryzacji obiektów budowlanych remontowanych, w skład
której wchodzą pomiary i opracowania graficzne:
a) elewacji budowli (opracowania geodezyjne i fotogrametryczne),
b) rzutów poziomych i pionowych pomieszczeń i konstrukcji,
c) rozmieszczenia elementów wyposażenia wewnątrz pomieszczeń;
6) położenia urządzeń technicznych;
7) przebiegu skomplikowanych fragmentów sieci i konstrukcji podziemnych lub
nadziemnych;
8) numeryczny model terenu.
2. Pomiary związane z pozyskaniem informacji, o których mowa w ustępie 1,
należy wykonać z wymaganą dla charakteru planowanych prac dokładnością,
w uzgodnieniu z projektantem; do opracowań tych stosuje się odpowiednio
obowiązujące standardy techniczne, w tym standardy zawarte w działach I i II
rozporządzenia.
3. Przykład mapy do celów projektowych stanowi załączniki nr 30, a
wymagana, obligatoryjną treść opisu mapy do celów projektowych załącznik nr 31
do rozporządzenia.

Rozdział 36

Zasady zakładania, pomiaru i wyrównania osnowy realizacyjnej

§ 161. 1. Osnowa realizacyjna służy do tyczenia, kontroli usytuowania

elementów obiektu budowlanego w czasie budowy i montażu i inwentaryzacji
powykonawczej,
a także do badań przemieszczeń i odkształceń.
2. Osnowę realizacyjną zakłada się, gdy:
1) bezpośrednio z istniejącej osnowy geodezyjnej nie można dokonać
tyczenia;
2) dokładność istniejącej osnowy jest zbyt niska do potrzeb inwestycji;
3) istniejąca osnowa geodezyjna podczas realizacji inwestycji może zostać
zniszczona.
3. Osnowa realizacyjna powinna zapewniać tyczenie bezpośrednie, tj.:
1) tyczenie punktów głównych i osi konstrukcyjnych bezpośrednio z punktów
lub boków osnowy;
2) tyczenie wysokości jednym stanowiskiem z reperu roboczego.
4. Osnowa realizacyjna powinna być tak zbudowana, aby liczba i położenie
reperów roboczych zapewniały osiągnięcie każdego punktu jednym stanowiskiem
z co najmniej dwu reperów (tyczenie i kontrola). Jednocześnie należy zadbać,
aby repery te znajdowały się poza zasięgiem przemieszczeń podłoża,
spowodowanych przez wznoszony obiekt.
5. Punkty osnowy realizacyjnej stabilizuje się znakami z trwałego materiału.

86
 6. Osnowę realizacyjną nawiązuje się do osnowy geodezyjnej (co najmniej III
klasy poziomej i IV klasy wysokościowej) i wyrównuje ściśle z obliczeniem błędów
położenia punktów.
7. Położenie (poziome i wysokościowe) punktów osnowy realizacyjnej wyznacza
się z dokładnością nie niższą niż dokładność punktów osnów pomiarowych, która
zapewni zachowanie wymaganej dokładności tyczenia.
8. Przykład szkicu osnowy realizacyjnej dowolnego kształtu stanowi załącznik nr
32 do rozporządzenia.
9. Dokumentację powstałą w wyniku pomiaru osnowy realizacyjnej, której
punkty pozostają w terenie po zakończeniu prac realizacyjnych, przekazuje się
do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Osnowa realizacyjna zakładana techniką GNSS

§ 162. 1. Osnowa realizacyjna zakładana techniką GNSS jest realizowana jako

sieć jednorodna, nawiązana do punktów osnowy podstawowej lub szczegółowej,
w której punkty są ze sobą powiązane obserwacyjnie.
2. Punktami nawiązania dla osnowy realizacyjnej są stacje referencyjne
systemu ASG-EUPOS. W przypadku braku możliwości korzystania ze stacji systemu
ASG-EUPOS punkty państwowej osnowy poziomej i wysokościowej podstawowej
i szczegółowej, które mają wyznaczone trójwymiarowe współrzędne geodezyjne
(geocentryczne: X, Y, Z lub elipsoidalne: φ, λ, h (B, L, h)) w systemie ETRS89.
3. Do zakładania osnowy realizacyjnej wykorzystuje się dla pomiarów
statycznych i szybkich statycznych serwis POZGEO D systemu ASG-EUPOS oraz
opracowanie własne osnowy realizacyjnej z wykorzystaniem punktów osnowy
podstawowej i/lub szczegółowej.
4. Zakładanie osnowy realizacyjnej z wykorzystaniem serwisu POZGEO D:
1) pomiary statyczne i szybkie statyczne GNSS na punktach osnowy
pomiarowej należy wykonywać zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w
załączniku
nr 1 do niniejszego rozporządzenia pt. „Ogólne zasady realizacji pomiarów
geodezyjnych metodą GNSS”;
2) opracowanie osnowy realizacyjnej (obliczenie wektorów i wyrównanie sieci
geodezyjnej) wykonuje się z wykorzystaniem oprogramowania wykonawcy, które
pozwala na opracowanie pomiarów GNSS realizowanych metodą statyczną
lub szybką statyczną;
3) jako punkty nawiązania należy wykorzystać obserwacje z co najmniej trzech
najbliższych stacji systemu ASG-EUPOS;
4) zaleca się wykonanie kontroli wstępnej obserwacji poprzez wyrównanie
swobodne sieci geodezyjnej, tzn. wyrównanie z przyjęciem jednego punktu jako
punktu stałego;
5) obliczone wektory pomiędzy pomierzonymi punktami i stacjami
referencyjnymi należy wyrównać łącznie, w nawiązaniu do przyjętych za
bezbłędne stacji ASG-EUPOS, metodą najmniejszych kwadratów, a następnie
przeliczyć
do wymaganych układów współrzędnych i wysokości;
6) współrzędne wyrównanych punktów wraz z charakterystyka dokładnościową
podawane są:
a) w obowiązującej realizacji geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 jako
współrzędne prostokątne kartezjańskie i geodezyjne, przy czym wysokość

87
 elipsoidalną punktu przelicza się na wysokość normalną przy wykorzystaniu
aktualnie obowiązującego modelu quasigeoidy,
b) w układzie współrzędnych płaskich prostokątnych 2000.

§ 163. Zakładanie osnowy realizacyjnej techniką GNSS z wykorzystaniem

punktów osnowy podstawowej i/lub szczegółowej:
1) pomiary statyczne i szybkie statyczne GNSS na punktach osnowy
pomiarowej należy wykonywać zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w
załączniku nr 1 do niniejszego rozporządzenia pt. „Ogólne zasady realizacji
pomiarów geodezyjnych metodą GNSS”;
2) opracowanie osnowy realizacyjnej (obliczenie wektorów i wyrównanie sieci
geodezyjnej) wykonuje się z wykorzystaniem oprogramowania wykonawcy, które
pozwala na opracowanie pomiarów GNSS realizowanych metodą statyczną
lub szybką statyczną;
3) jako punkty nawiązania należy wykorzystać obserwacje z co najmniej trzech
najbliższych punktów osnowy podstawowej i/lub szczegółowej;
4) zaleca się wykonanie kontroli wstępnej obserwacji poprzez wyrównanie
swobodne sieci geodezyjnej, tzn. wyrównanie z przyjęciem jednego punktu jako
punktu stałego;
5) obliczone wektory pomiędzy pomierzonymi punktami i stacjami
referencyjnymi należy wyrównać łącznie, w nawiązaniu do przyjętych za
bezbłędne punktów osnowy podstawowej i/lub szczegółowej, metodą
najmniejszych kwadratów, a następnie przeliczyć do wymaganych układów
współrzędnych i wysokości;
6) współrzędne wyrównanych punktów wraz z charakterystyka dokładnościową
podawane są:
a) w obowiązującej realizacji geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 jako
współrzędne prostokątne kartezjańskie i geodezyjne, przy czym wysokość
elipsoidalną punktu przelicza się na wysokość normalną przy wykorzystaniu
aktualnie obowiązującego modelu quasigeoidy,
b) w układzie współrzędnych płaskich prostokątnych 2000.

Rozdział 37

Geodezyjne opracowanie projektu

§ 164. 1. Projekt zagospodarowania działki lub terenu opracowuje się

geodezyjnie opatrując miarami, które pozwalają na jednoznaczne umiejscowienie
w przestrzeni jego elementów z dokładnością odpowiednią do ich znaczenia.
2. Opracowywanymi geodezyjnie elementami projektu są punkty linii
rozgraniczających obszary o różnym przeznaczeniu, punkty linii zabudowy, punkty
osi konstrukcyjnych, punkty główne i szczegółowe obiektu oraz punkty
projektowanego ukształtowania terenu.
3. Rodzaj projektowanego obiektu, jego znaczenie i związki z innymi obiektami
decydują o niezbędnej dokładności wyznaczenia w przestrzeni punktów projektu.
Wymagana dokładność wyznaczeń określa z kolei metody, jakie mogą zostać użyte
do tyczenia.
4. Po ustaleniu metod tyczenia określa się odpowiednie do tych metod punkty
oparcia i orientacji, a następnie same miary.

88
 5. Opracowanie geodezyjne projektu zagospodarowania działki lub terenu
opiera się na punktach osnowy geodezyjnej, a także na punktach osnowy
realizacyjnej, założonej specjalnie dla budowanego obiektu lub zespołu obiektów.
6. W przypadku, o którym mowa w § 5 ust. 2, miary do wytyczenia wyznacza
się w stosunku do trwałych szczegółów sytuacyjnych uwidocznionych na mapie.

§ 165. 1. Dokumentem powstałym w wyniku geodezyjnego opracowania

projektu jest szkic dokumentacyjny.
2. Szkic dokumentacyjny wykonuje się bez obowiązku zachowania skali
i proporcji, w dwu (czarnym i czerwonym), lub jeśli projekt dotyczy jednoczesnej
realizacji różnych obiektów budowlanych, w kilku kolorach.
3. Na szkicu wykazuje się:
1) rysunek istniejących w terenie obiektów powierzchniowych (czarny);
2) rysunek istniejących w terenie obiektów podziemnego uzbrojenia (czarny);
3) dane dotyczące położenia osnowy geodezyjnej i innych punktów oparcia (czarny);
4) rysunek obiektów projektowanych (czerwony);
5) obliczone miary konieczne do wytyczenia projektu w terenie (czerwony);
6) obliczone miary kontrolne (czerwony);
7) współrzędne punktów głównych, osiowych, punktów charakterystycznych obiektu,
punktów kolizji z urządzeniami uzbrojenia terenu obliczone w wyniku
geodezyjnego opracowania projektu (zielony);
8) miary kontrolne do sprawdzenia projektu (zielony).
4. Miary na szkicu dokumentacyjnym należy wpisywać z taką ilością miejsc
dziesiętnych, aby nie miało to wpływu na obniżenie dokładności tyczenia.
5. Miary realizacyjne mogą być wpisane na elementach geometrycznych,
do których się odnoszą lub w tabelce obok rysunku tyczonego obiektu.
6. W przypadku gdy projekt zagospodarowania działki lub terenu jest w postaci
numerycznej, a instrument oblicza miary realizacyjne w czasie tyczenia, można
na kopii projektu uwidocznić numery punktów tyczonych i miary kontrolne oraz
załączyć wykaz współrzędnych punktów osnowy i punktów tyczonych.
7. Fragment projektu inwestycjj budowlanej z zaznaczonym zasięgiem szkicu
dokumentacyjnego stanowi załącznik nr 33, a przykład szkicu dokumentacyjnego -
załącznik nr 34.

Rozdział 38

Tyczenie elementów projektu

§ 166. 1. Przedmiotem wytyczenia są:

1) w odniesieniu do terenu zakładu przemysłowego – punkty granic zewnętrznych
zakładu, punkty granic strefy ochronnej, punkty granic obszarów przeznaczonych
dla poszczególnych wykonawców budowy;
2) w odniesieniu do kolei – punkty granic obszarów działek kolejowych, punkty osi
torów, punkty rozjazdów i skrzyżowań torów oraz innych urządzeń
i towarzyszących obiektów inżynierskich;
3) w odniesieniu do dróg – punkty granic pasa drogowego, charakterystyczne
punkty osi i korony drogi, skrzyżowań dróg, punkty drogowych obiektów
inżynierskich i urządzeń technicznych;

89
4) w odniesieniu do cieków wodnych – punkty granic pasa cieku, punkty linii
brzegowej kanału, linii zalewowych zbiorników wodnych, punkty linii brzegowych
w przypadku regulacji rzeki, punkty wodnych budowli inżynierskich;
5) w odniesieniu do prac ziemnych – punkty granic zasięgu prac i poszczególnych
działek, punkty granic tarasów, punkty charakterystyczne skarp, punkty
wysokościowe;
6) w odniesieniu do przewodów podziemnych, naziemnych i nadziemnych – punkty
załamania osi tras w płaszczyźnie poziomej i pionowej, punkty rozgałęzień
i podłączeń, punkty osi podpór;
7) w odniesieniu do obiektów budowlanych i urządzeń przemysłowych - punkty
główne obiektów, punkty głównych osi obiektu i osi elementów łączących z innymi
obiektami, punkty wysokościowe wyznaczające jednoznacznie poziom zerowy
obiektu.
2. Tyczenie wykonuje się na podstawie szkicu dokumentacyjnego.
3. Miejsce położenia wytyczonego punktu utrwala się za pomocą trwałego
znaku materialnego odpowiednio do potrzeb (znak osi, znak wysokości).

§ 167. 1. Miarą dokładności tyczenia jest błąd średni tyczenia mt i jego

wielokrotności3, przede wszystkim błąd graniczny m3,3 = 3,3mt.
2. Błąd graniczny tyczenia nie może przekroczyć wartości określonej wzorem:

Tp
m3.3 
2B
gdzie:

T p - tolerancja położenia, tj. przedział, w którym powinien znaleźć się obiekt

lub jego element (np. wybrana oś), aby nie spowodować ujemnych skutków
dla prawidłowości montażu, działania, wytrzymałości lub walorów
architektonicznych. Tolerancja położenia jest określona w projekcie
lub w razie potrzeby przez projektanta lub kierownika budowy.

B - współczynnik bezpieczeństwa tyczenia, zależny od stopnia ważności

tyczonego elementu i zawiera się w granicach od 1.0 (ważność niska) do 2.5
(ważność wysoka); w szczególnie uzasadnionych przypadkach zakres
zmienności można przekroczyć. Wielkość współczynnika bezpieczeństwa
tyczenia uzgadnia się z kierownikiem budowy.

3. Błąd średni tyczenia, na podstawie którego określa się metody tyczenia

i narzędzia wynosi:

m3,3
mt 
3,3

3
Z błędem średnim związany jest stopień zaufania do wyniku (w statystyce nazywany poziomem ufności), określany wielkością
prawdopodobieństwa Pr oznaczającego, że czynność tyczenia dokonana zostanie z błędem nie większym niż r m czyli r-krotną wielkością jej
błędu średniego. Najczęściej używane wielkości Pr , obliczone przy założeniu rozkładu normalnego błędów, przedstawia tablica.

r1.02.02.53.03.3Pr0.680.950.980.990.99

90
 4. Norma PN-ISO 4463-1 nie traktuje kryteriów dokładności w kategoriach
błędów średnich. Kryteria dokładności w tej normie podane są jako dopuszczalne
odchyłki odległości, kątów i wysokości.

Tyczenie sytuacyjne

§ 168. 1. Tyczenie sytuacyjne, wykonuje się w oparciu o poziomą osnowę

jedną z następujących metod tyczenia:
- biegunową,
- wcięcia kątowego w przód,
- ortogonalną,
- przecięć,
- swobodnego stanowiska
- trygonometryczną,
- satelitarną GNSS.
2. Tyczenie metodą biegunowa polega na odłożeniu odległości L wzdłuż
kierunku wyznaczonego przez odłożenie kąta α od kierunku odniesienia. Stanowisko
instrumentu obiera się:
- na punktach osnowy,
- na boku osnowy,
- na linii prostej łączącej dowolne dwa punkty osnowy,
- lub na punkcie, którego położenie wyznacza się metodą wcięcia wstecz
(kątowego lub kątowo-liniowego).
3. Tyczenie metodą wcięcia kątowego w przód polega na odłożeniu z dwóch
punktów osnowy kątów wcinających α i β, obliczonych ze współrzędnych.
4. Tyczenie metodą ortogonalną polega na odmierzeniu wzdłuż znanego boku
odciętych, wyznaczeniu w tak określonych miejscach prostopadłych i odmierzeniu
na nich rzędnych. Dokładność wyznaczenia położenia tyczonego punktu określa się
identycznie jak w metodzie biegunowej.
5. Tyczenie metodą przecięć polega na określeniu czterech punktów
wyznaczających dwie proste przecinające się w tyczonym punkcie. Punkt przecięcia
prostych należy wyznaczyć przy użyciu teodolitu.
6. Na obszarach znajdujących się w zasięgu stacji permanentnych można użyć
do tyczenia metod satelitarnych, które w wielu przypadkach mogą być wystarczająco
dokładne i opłacalne. Tyczenie należy wykonywać zgodnie z zaleceniami
przedstawionymi w załączniku nr 1 do niniejszego rozporządzenia pt. „Ogólne
zasady realizacji pomiarów geodezyjnych metodą GNSS”
7. W przypadku tyczenia punktów, które powinny być wyznaczone z dużą
dokładnością oraz w przypadku znacznych deniwelacji należy przy tyczeniu
wyeliminować wpływy błędów instrumentalnych. (błąd libelli, kolimacji i inklinacji).
8. W przypadkach, gdy wymagana jest wysoka dokładność i wysoka pewność
tyczenia, można punkt wytyczyć dwuetapowo (metodą trygonometryczną), która
polega na przybliżonym wytyczeniu punktu, pomiarze wyznaczających go elementów
z obserwacjami nadliczbowymi, obliczeniu i wprowadzeniu poprawek trasowania
dx, dy. Dokładność tyczenia punktu powyższą metodą określa się, wykorzystując
metodę analizy dokładności (np. jak przy wyrównaniu spostrzeżeń pośredniczących).
9. Rodzaj tyczonego obiektu stanowi o dokładności tyczenia sytuacyjnego,
a przy uwzględnieniu innych warunków ograniczających, np. warunków
topograficznych, o wyborze metody tyczenia.

91
 10. Szczególnie starannie należy wybierać metody tyczenia, jeżeli tyczone
obiekty są powiązane z już istniejącymi obiektami oraz z obiektami, które będą
realizowane w dalszej kolejności. Z tego względu należy orientować się w sposobie
prowadzenia budowy oraz w podziale cyklu budowlanego na etapy.

Tyczenie wysokościowe

§ 169. 1. Tyczenie wysokościowe, rozumiane jako wyznaczenie w terenie

punktów o zadanej rzędnej wysokości, wykonuje się metodą niwelacji geometrycznej
lub trygonometrycznej w oparciu o repery robocze. Narzędzia pomiarowe obiera się
stosownie do warunków i wymogów dokładnościowych tyczenia.
2. W trudnych warunkach terenowych stosuje się metodę trygonometryczną
przy wykorzystaniu tachimetrów elektronicznych (tyczenie wysokościowe w trakcie
tyczenia sytuacyjnego metodą biegunową).
.
Szkic tyczenia

§ 170. 1. Wyniki tyczenia dokumentuje się na szkicu tyczenia. Szkic tyczenia

wykonuje się bez obowiązku zachowania skali i proporcji, w dwu kolorach, czarnym
i czerwonym. Do jego sporządzenia można użyć kopii szkicu dokumentacyjnego.
Na szkicu tyczenia wykazuje się:
1) rysunek obiektów projektowanych (czerwony);
2) miary konieczne do wytyczenia projektu w terenie (czerwony);
3) miary w trakcie tyczenia rzeczywiście w terenie odłożone i pomierzone
(czarny);
4) obliczone miary kontrolne (czerwony);
5) wyniki pomiaru miar kontrolnych (czarny);
6) podpisaną przez wykonawcę prac geodezyjnych i kierownika budowy
adnotację o przyjęciu przez kierownika budowy zastabilizowanych znaków osi,
znaków wysokości itp. lub ustabilizowaniu położenia elementów konstrukcyjnych
według wskazań wykonawcy prac geodezyjnych.
2. Szkic tyczenia wykonuje się w dwóch identycznych egzemplarzach, z których
jeden dołączany jest do dziennika budowy, drugi do dziennika prac geodezyjnych.
W dzienniku budowy wpisuje się notatkę potwierdzającą wykonanie tyczenia.
3. W przypadku, gdy na tym samym szkicu umieszczenie miar do tyczenia i miar
kontrolnych (każda z miar w dwu wersjach: czerwonej i czarnej) nie jest możliwe
lub powoduje nieczytelność szkicu tyczenia, sporządza się odrębnie szkic kontroli
tyczenia.
4. Przykład szkicu tyczenia punktów metodą biegunową stanowi załącznik nr 35
do rozporządzenia.

§ 171. 1. Pomiar kontrolny położenia i/lub wymiarów zrealizowanych obiektów

budowlanych i ich elementów konstrukcyjnych dokumentuje się na szkicu pomiaru
kontrolnego.
2. Na szkicu pomiaru kontrolnego zamieszcza się klauzulę
o zgodności/niezgodności z projektem. W razie stwierdzenia niezgodności
z projektem należy ten fakt odnotować w dzienniku budowy. . Przykład szkicu
pomiaru kontrolnego punktów metodą biegunową przedstawiono w załączniku nr 36
do rozporządzenia.

92
 3. Wynik kontroli uznaje się za pozytywny, jeżeli różnica pomiędzy wynikiem
pomiaru kontrolnego a wartością projektowaną jest mniejsza od podwójnej wartości
błędu średniego kontrolowanej wielkości. Stosując normę PN-ISO 4463-1, wynik
kontroli uznaje się za pozytywny, jeżeli nie są przekroczone dopuszczalne odchyłki
odległości, kątów i wysokości, określone w tej normie.
4. W przypadku sieci uzbrojenia terenu położenie jest zgodne z projektem, gdy
odchylenia od projektu nie przekraczają 0.30 na obszarach zabudowanych
i 0.50 na obszarach rolnych i leśnych. Do porównania służy nakładka realizacyjna
mapy zasadniczej i uzgodniony projekt.

Rozdział 39

Geodezyjna obsługa budowy i montażu

§ 172. 1. Geodezyjna obsługa budowy i montażu obiektu budowlanego

obejmuje tyczenie i pomiary kontrolne tych elementów obiektu, których dokładność
usytuowania bez pomiarów geodezyjnych nie zapewni prawidłowego wykonania
obiektu.
2. Projekt geodezyjnej obsługi budowy i montażu jest częścią projektu
architektoniczno – budowlanego. Gdy część ta nie istnieje, odpowiedni projekt musi
wykonać wykonawca obsługi geodezyjnej w uzgodnieniu z projektantem.
3. W trakcie geodezyjnej obsługi budowy i montażu obiektu budowlanego
wytycza się:
1) zasięg wykopów fundamentowych;
2) poziom dna wykopów;
3) osie i poziomy stóp i ław fundamentowych;
4) osie i poziomy kondygnacji powtarzalnych;
5) posadowienie i montaż dużych maszyn, np. suwnic, turbin;
6) położenie elementów konstrukcyjnych podczas montażu.
4. Pomiar kontrolny położenia elementów konstrukcyjnych wykonuje się przed
montażem kolejnych elementów.
5. Przykład szkicu pomiaru elementów montażu stanowi załącznik nr 37 do
rozporządzenia.

Rozdział 40

Bieżące i końcowe pomiary powykonawcze

§ 173. 1. Bieżące pomiary powykonawcze wykonuje się w celu

dostarczenia danych do aktualizacji baz systemu informacji o terenie, w tym mapy
zasadniczej, z dokładnością określoną w Dziale I § 27 ust 3.
2. Zakres bieżących pomiarów powykonawczych, w który wchodzą pomiary
uzbrojenia terenu ustalono w Dziale IV..
3. W przypadku budynków o wysokości przekraczającej 50 konieczne jest
wykonanie badania pionowości trzonów windowych oraz wykonanie stabilizacji
i pomiaru wysokości czterech punktów kontrolnych (reperów) posadowionych
w zasadniczej konstrukcji budowli, pozwalającej w przyszłości na powtórzenie tych
pomiarów i dokonanie oceny stabilności budowli.
4. W zakres końcowych pomiarów powykonawczych wchodzą pomiary
położenia nowych obiektów budowlanych oraz pomiary ukształtowania terenu.

93
 5. Przykład szkicu pomiaru powykonawczego stanowi załącznik nr 35 do
rozporządzenia.
6. Oryginał dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej sporządzonej w wyniku
pomiarów powykonawczych przekazuje się do państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego
7. Kopię mapy powstałej w wyniku pomiarów powykonawczych przekazuje się
kierownikowi budowy.
Rozdział 41

Pomiary przemieszczeń i odkształceń

§ 174. 1. Dające się geometrycznie określić zmiany obiektu budowlanego to:

1) odkształcenia obiektu;
2) przemieszczenia obiektu;
3) przemieszczenia podłoża obiektu.
2. Zmiany oblicza się na podstawie wyników pomiarów pod warunkiem istnienia
wcześniejszych pomiarów (w tych samych miejscach i o wyższej, tej samej,
lub co najmniej zbliżonej dokładności), z których wynikami można je porównać.
3. Okresowe pomiary geodezyjne przemieszczeń i odkształceń wykonuje się,
jeżeli pomiary takie przewiduje projekt budowlany lub na wniosek zainteresowanego
podmiotu.

§ 175. 1. W przypadku obiektów budowlanych o szczególnych cechach np.

zapory, kominy, mosty, których dynamika wymaga badania w czasie ich eksploatacji,
a czasem też w procesie wznoszenia, wykonuje się pomiar pierwotny. Na takich
obiektach zakłada się osnowę realizacyjną, specjalnie zaprojektowaną do wykonania
pomiaru pierwotnego oraz następnych, składającą się z :
- punktów kontrolowanych (przyłożenia, zaczepienia, celowania),
- stanowisk instrumentów pomiarowych (związanych z badanym obiektem
i/lub założony poza nim),
Niektóre z obiektów wymagają permanentnych pomiarów cech geometrycznych za
pomocą wbudowanych urządzeń pomiarowo-kontrolnych.
2. Pomiar pierwotny z reguły wykonuje się przed oddaniem do eksploatacji
lub przed próbnym rozruchem. Przy obiektach wymagających badania już w czasie
ich wznoszenia, pomiary kontrolne po każdym tyczeniu wykonuje się tak,
aby spełniały warunki pomiaru pierwotnego.
3. W przypadku przewidywania przemieszczenia podłoża, pomiar pierwotny
wykonuje się przed rozpoczęciem robót budowlanych.

Dokładność wyznaczenia przemieszczeń i odkształceń

§ 176. 1. Parametrem stosowanym do opisu dokładności pomiarów

przemieszczeń i odkształceń jest średni błąd pomiaru mp i jego wielokrotności,
przede wszystkim błąd graniczny m3.3
2. Średni błąd pomiaru, który jest podstawą określenia metody pomiaru
i narzędzia, wynosi:
m D
m p  3.3  g
3.3 3.3R

94
 3. Przemieszczenie/odkształcenie graniczne Dg jest tą wartością
przemieszczenia odkształcenia, które nie może zostać przekroczone bez ujemnych
skutków dla prawidłowości dalszego montażu, działania urządzenia, wytrzymałości
konstrukcji, lub walorów architektonicznych obiektu. Przemieszczenie / odkształcenie
graniczne jest określone w projekcie lub w instrukcji eksploatacji.
4. Współczynnikiem dokładności R określa się stosunek między
przemieszczeniem (odkształceniem granicznym) i granicznym błędem pomiaru m3.3,
skąd:

Dg
m3.3 
R

5. Wartość współczynnika dokładności uzgadnia się z projektantem,

lub z kierownikiem budowy. Do różnych potrzeb można stosować wartości
wymienione w poniższej tablicy.

Współczy
nnik Zastosowanie
R
przy automatycznej sygnalizacji
2
niebezpiecznych stanów obiektu
przy pomiarach mających na celu
stwierdzenie, czy nie została osiągnięta
3.3
lub przekroczona graniczna wartość
przemieszczenia/zniekształcenia
10 – 100 przy pomiarach badawczych

Częstotliwość pomiarów

§ 177. 1. Odstęp czasu pomiędzy dwoma kolejnymi pomiarami okresowymi

dobiera się tak, aby przewidywana zmiana przemieszczeń / odkształceń była
nie większa od 2 m3.3 i nie mniejsza od 0.5 m3.3,
2. Czas trwania pomiaru okresowego powinien być na tyle krótki,
aby przewidywana zmiana przemieszczeń / odkształceń/ w jego trakcie nie
przekroczyła mp.

Rozdział 41

Dokumentowanie wyników pomiaru

§ 178. 1. Dokumentację prac geodezyjno – kartograficznych wykonywanych dla

potrzeb obsługi procesu inwestycyjnego obiektów budowlanych dzieli się na dwie
części:
1) dokumentację zawierającą materiały i informacje przeznaczone do
państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
2) dokumentację przeznaczoną dla zamawiającego prace.
2. Zasady kompletowania dokumentacji prac związanych z pomiarem
sytuacyjnym i wysokościowym, w tym na potrzeby obsługi budownictwa, określone
zostały w rozdziale 9 §§ 50-55 rozporządzenia.

95
 3. Dokumentację źródłową stanowiącą podstawę do wykonywania pomiarów
realizacyjnych, a w szczególności do geodezyjnego opracowania projektu
zagospodarowania działki lub terenu oraz do tyczenia, stanowią:
- zatwierdzony decyzją projekt budowlany,
- projekty techniczne obiektów budowlanych wraz z rysunkami roboczymi,
- dziennik budowy,
- specyfikacja techniczna lub warunki techniczne do umowy, uzgodnione
ze zleceniodawcą,
- dokumentacja proceduralna.
4. Dokumentacja geodezyjnego opracowania projektu budowlanego
dla zamawiającego sporządzana jest według zasad określonych w specyfikacji
technicznej lub w szczegółowych warunkach technicznych.
5. Każda zamawiana praca dotycząca zadania budowlanego winna być
sprawdzana stosownie do zasad normy PN-ISO 4463-1 oraz PN-ISO 1803-20.
6. Obowiązkiem sporządzającego dokumenty geodezyjne jest opatrzenie ich
klauzulą zawierającą datę i podpis wykonawcy, który stwierdza zgodność danych
zawartych w dokumencie ze stanem faktycznym w chwili zakończenia pomiaru oraz
podaje informacje o urządzeniach podziemnych i ewentualnych kolizjach z nimi
związanych.
7. Materiały powstałe podczas zakładania i pomiarów osnów realizacyjnych
oraz pomiarów powykonawczych dla obiektów budowlanych podlegających
zgłoszeniu i przekazywaniu do państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego kompletuje się w operatach technicznych według zasad
określonych w załączniku nr.6 do rozporządzenia.

§ 179. Obowiązkowi zgłoszenia i przekazywania do państwowego zasobu

geodezyjnego i kartograficznego nie podlegają materiały lub informacje o tych
materiałach, powstałe w wyniku wykonania następujących rodzajów prac:
a) tyczenie obiektów budowlanych oraz pomiary budowlano-montażowe;
b) pomiary wykonywane w celu ustalenia objętości mas ziemnych;
c) pomiary odkształceń i przemieszczeń budowli i urządzeń;
d) prace geodezyjne wykonywane na terenach zamkniętych;
e) pomiary dla potrzeb orientacji podziemnych wyrobisk górniczych, pomiary
deformacji powierzchni górotworu oraz pomiary służące do wyznaczenia zasięgu
złóż kopalin i określenia warunków geologicznych i hydrogeologicznych;
f) pomiary wykonywane na terenach kolei, lotnisk oraz dróg lądowych i wodnych,
dla potrzeb eksploatacji urządzeń na tych obiektach.

Dokumentacja pomiarów przemieszczeń i odkształceń

§ 180. 1. Dokumentacja pomiarów przemieszczeń i odkształceń podlega

przekazaniu zamawiającemu i obejmuje:
1) projekt badań przemieszczeń i odkształceń;
2) opis stabilizacji punktów pomiarowych i (ewentualnie) urządzeń pomiarowo-
kontrolnych;
3) program wykonania pomiarów;
4) obliczenia przygotowawcze i ich wyniki;
5) zestawienia wyników pomiarów;
6) opracowania wyników pomiarów dostosowane do wymogów ich interpretacji;
7) opracowania interpretacyjne;

96
 8) protokóły uzgodnień i posiedzeń dotyczących kontroli bezpieczeństwa obiektu,
związane z wyznaczeniem przemieszczeń i odkształceń.
2. Dokumentację wymienioną w ust. 1 należy przechowywać przez cały okres
eksploatacji obiektu. Za przechowywanie tej dokumentacji odpowiada w okresie
budowy inspektor nadzoru inwestorskiego, a w okresie eksploatacji – inspektor
nadzoru eksploatacyjnego.
3. Projekt badań przemieszczeń i odkształceń powinien zawierać:
1) określenie celu badań oraz charakteru czynników wywołujących odkształcenia
obiektu;
2) opis osnowy pomiarowej i rozmieszczenia punktów kontrolowanych oraz
urządzeń pomiarowo kontrolnych, metody pomiarów wraz z uzasadnieniem ich
wyboru;
3) harmonogram pomiarów;
4) opis sposobu opracowania wyników, ewentualny sposób identyfikacji stałego
układu odniesienia do badań.

Dział VI

SPECJALISTYCZNE POMIARY SYTUACYJNE I WYSOKOŚCIOWE

Rozdział 42

Geodezyjne pomiary kolejowe

Przepisy ogólne

§ 181. 1. Dział VI rozporządzenia obejmuje pomiary geodezyjne, wykonywane na

obszarze kolejowym, których zasady wykonywania i asortyment odbiegają
od pomiarów przedstawionych w dziale I i IV;
2. Obszar kolejowy stanowi określona działkami ewidencyjnymi powierzchnia
gruntu przeznaczona do eksploatacji linii kolejowej wraz ze znajdującymi się na tym
gruncie budynkami, budowlami i urządzeniami służącymi temu celowi,
a w szczególności linie kolejowe, bocznice, place i rampy ładunkowe oraz budowle
i budynki przeznaczone do stacjonowania pojazdów szynowych, pociągów
technicznych i ratunkowych oraz obiekty służące ich utrzymaniu;
3. Wszelkie prace geodezyjne na obszarze kolejowym w części uznanej
za tereny zamknięte mogą być wykonywane przez wykonawców działających na
zlecenie organów, które wydały decyzję o zamknięciu terenu, lub za ich zgodą.
4. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) linii kolejowej - rozumie się przez to tory kolejowe wraz z zajętymi pod nie
gruntami oraz przyległy pas gruntu, a także budynki, budowle i urządzenia
przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego, wraz z zajętymi pod nie
gruntami;
2) bocznicy kolejowej – rozumie się przez to linię kolejową, która służy
do i załadunku i wyładunku wagonów oraz ich włączania do ruchu kolejowego;
3) przyległym pasie gruntu - rozumie się przez to pasy gruntu wzdłuż drogi
szynowej usytuowane po obu jej stronach oraz przestrzeń nad i pod powierzchnią
gruntu, niezbędne do bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego;

97
 4) pasie przeciwpożarowym - rozumie się przez to system drzewostanu różnej
szerokości poddany specjalnym zabiegom gospodarczym i porządkowym
lub powierzchni wylesionych i oczyszczonych do warstwy mineralnej;
5) skrajni budowli – rozumie się przez to przestrzeń określoną graniczną linią
wyznaczającą minimalne, konieczne do zachowania w obszarze podziemnym
i nadziemnym toru kolejowego, odległości budowli kolejowej od osi toru
kolejowego i górnej powierzchni główki szyny w celu zapewnienia bezkolizyjnej
pracy maszyn i urządzeń przy budowie i robotach budowlanych linii kolejowej
oraz bezpiecznego postoju i ruchu pojazdów kolejowych;
6) przechyłce toru – rozumie się przez to podniesienie toku szynowego
zewnętrznego w stosunku do toku wewnętrznego dla toru w łuku, w celu
zrównoważenia siły odśrodkowej, która powstaje przy ruchu pojazdu kolejowego
po torze w łuku;
7) ukresie - rozumie się przez to punkt oznaczony w sposób trwały i widoczny,
usytuowany w międzytorzu w miejscu rozgałęzienia torów w rozjeździe, poza
którym nie mogą znajdować się pojazdy kolejowe;
8) długości budowlanej toru - rozumie się przez to długość toru mierzoną między
początkami rozjazdów, gdy początki rozjazdów albo ich końce zwrócone są
do siebie, albo długość toru mierzoną między początkiem rozjazdu a czołem belki
odbojnikowej kozła oporowego; długość rozjazdów pośrednich znajdujących się
w torze odlicza się.

Rozdział 43

Zakładanie kolejowych osnów geodezyjnych

§ 182. Osnowa geodezyjna na obszarze kolejowym jest wykonywana zgodnie

z zasadami o których mowa w Dziale IV z uwzględnieniem dodatkowych zapisów:
1) osnowa pozioma i wysokościowa służy do tyczenia, szczegółowych pomiarów
bezpośrednich geometrii toru, pomiarów sytuacyjno - wysokościowych profilu
podłużnego, regulacji osi torów, pomiarów realizacyjnych i utrzymaniowych oraz
inwentaryzacji powykonawczej;
2) poziomą osnowę geodezyjną stanowi sieć punktów III klasy których błędy
położenia po wyrównaniu nie przekraczają +/- 0.01 względem najbliższych
elementów poziomej osnowy geodezyjnej I i II klasy;
3) osnowę wysokościową stanowią punkty (repery) wyznaczone metodą ciągów
niwelacji geometrycznej precyzyjnej z błędem średnim pomiaru ± 0.002 m/km;
4) punkty osnowy poziomej należy stabilizować w postaci słupków betonowych
z głowicą stalową, odległość pomiędzy sąsiednimi punktami nie powinna
przekraczać 0,5 km;
5) odległość pomiędzy punktami osnowy wysokościowej nie powinna
przekraczać na szlakach 2,5 km, natomiast na stacjach - 1 km;
6) osnowa powinna być zakładana techniką satelitarną (GNSS);
7) pomiary klasyczne wykonywane przy zakładaniu osnowy powinny
być wyrównanie łącznie z obserwacjami GNNS w jednym procesie;
8) istniejące, punkty III klasy mogą zostać uznane za fizyczne punkty zakładanej
osnowy, pod warunkiem włączenia ich do pomiaru i wyrównania;
9) opis topograficzny punktów osnowy musi zawierać również: numery
najbliższych słupów trakcyjnych, odległość punktu do osi najbliższego toru,
oznaczenie dwóch najbliższych hektometrów i opisy kierunków linii kolejowej.

98
 § 183. Mapa do celów projektowych na obszarze kolejowym jest wykonywana
zgodnie z zasadami o których mowa w Dziale IV z uwzględnieniem dodatkowych
zapisów:
1) mapę dla celów projektowych należy wykonać jako numeryczną mapę
sytuacyjno-wysokościową 3D o dokładności mapy w skali 1: 500;
2) mapa będzie stanowić podstawę do wykonania wszystkich faz opracowań
projektowych, a w szczególności dla opracowania projektu budowlanego;
3) dla potrzeb mapy należy bezwzględnie określić z dokładnością nie gorszą niż
odpowiednio 0.02 sytuacyjnie i i 0.01 wysokościowo względem punktów osnowy
położenie osi torów w planie i w profilu oraz położenie trwałych obiektów
mogących mieć wpływ na skrajnię budowli (przyczółki i podpory wiaduktów,
czołówki budynków związanych z prowadzeniem ruchu kolejowego, czoła słupów
trakcyjnych, perony);
4) pozostałe obiekty sytuacyjne mogą być pomierzone bezpośrednio lub
z wykorzystaniem techniki fotogrametrycznej oraz skaningu laserowego
z dokładnością nie mniejszą niż 0.05;
5) rozwarstwienia treści mapy powinno umożliwiać wygenerowanie z niej mapy w
skali nie mniejszej niż 1:2000 niezbędnej do uzyskania decyzji o ustaleniu
lokalizacji linii kolejowej.
6) przedmiotem pomiarów sytuacyjno - wysokościowych dla mapy są:
a) szczegóły stanowiące treść mapy zasadniczej,
b) urządzenia techniczno-kolejowe takie jak: osie torów, rozjazdy, ukresy,
sygnalizatory (semafory, tarcze), wskaźniki drogowe, urządzenia automatyki
kolejowej, uzbrojenie podziemne kolejowych urządzeń eksploatacyjnych,
c) szerokość międzytorzy w kilometrażu słupów hektometrowych i słupów
trakcyjnych,
d) początek i końce, długość oraz skos rozjazdów;
e) szerokość i długość peronów,
f) skrajnie słupów i bramek trakcyjnych, semaforów, tarcz i innych trwałych
obiektów występujących w układzie torowym,
g) nazwa siedziby jednostek organizacyjnych PKP i komórek wykonawczych, nazwy
posterunków ruchowych,
h) przy pomiarze mostów, wiaduktów, przepustów i tuneli należy określić ich
długość i światło. Za początek i koniec mostu czy wiaduktu o konstrukcjach
belkowych należy uważać ścianki żwirowe przyczółków, przy konstrukcjach
sklepionych - osie skrajnych stóp sklepień spoczywających na przyczółkach,
i) przy pomiarze słupów trakcyjnych systemu wieżowego, kotwowego
lub bramowego należy oprócz osi tego słupa pomierzyć głowice betonowe
i obrysy zewnętrzne fundamentów o ile są widoczne;
7) pomiary osi torów wykonuje się osiowo w punktach odległych co:
a) 50 na prostych,
b) 20 na łukach o promieniu ponad 400,
c) 10 na łukach o promieniach mniejszych,
d) poniżej 10 w zależności od wymogów zamawiającego;
8) różnica między miarami kontrolnymi, a wartościami otrzymanymi
ze współrzędnych w szczególności dla:
a) długości rozjazdów,
b) szerokości międzytorzy,
c) miar czołowych budowli,

99
 d) odległości słupów trakcyjnych od osi torów
nie mogą przekraczać +/- 0.02 .
9) Dokumentację geodezyjną i kartograficzną należy skompletować z podziałem na:
a) dokumentację techniczną przeznaczoną do zasobu,
b) dokumentację techniczną przeznaczoną dla projektanta.

Rozdział 44

Pomiary geometrii toru

Kilometrowanie

§ 184. 1. Zadaniem kilometrowania jest dokładne wyznaczenie długości linii

kolejowych, utrwalanie na właściwych miejscach wskaźników kilometrowych i
hektometrowych oraz określenie usytuowania istniejących budowli i urządzeń
kolejowych względem właściwego położenia hektometrów (pikietaż linii)
2. Za początek kilometrowania linii należy przyjąć oś budynku stacyjnego,
oś posterunku lub w szczególnych przypadkach początek rozjazdu. Osie budynków
stacji osobowych i towarowych, mijanek, przystanków osobowych i ładowni należy
utrwalić przez osadzenie w widocznym miejscu od 2 do 4 wskaźników osi stacji.
3. Za oś mijanki należy przyjąć oś posterunku dysponującego, a w razie jego
braku - prostą, połowiącą odstęp miedzy rozjazdami wjazdowymi i wyjazdowymi;
za oś ładowni - oś posterunku, a w razie jego braku - początek rozjazdu, zaś za oś
przystanku osobowego należy przyjąć oś -,. budynku, a w razie jego braku - środek
peronu.
4. Za oś stacji należy przyjąć oś budynku stacyjnego lub oś drzwi wejściowych na
perony; jeżeli budynek stacyjny jest prowizoryczny (tymczasowy), to za oś stacji
należy przyjąć środek peronu. Ustalony kilometraż osi stacji może być zmieniony
tylko w przypadku przebudowy: stacji, budynku stacyjnego, peronów
5. Jeżeli kilometrowana długość linii jest niezgodna z długością budowlaną,
wówczas odcinek linii nie objęty kilometrowaniem musi być dodatkowo pomierzony
a jego profil wkreślony do profilu na całej linii:
a) z lewej strony przyjętego początku kilometrowania, jeżeli odcinek nie objęty
kilometrowaniem znajduje się przed początkiem kilometrowania,
b) z prawej strony profilu, jeżeli odcinek ten znajduje się na końcu linii.
6. Na szlakach granicznych (miedzy stacją graniczną a granicą państwa) należy
prowadzić podwójne kilometrowanie:
1) jedno normalne - w kierunku od stacji granicznej do granicy;
2) drugie dodatkowe - stanowiące przedłużenie kilometrowania na szlaku
granicznym państwa ościennego, aż do naszej stacji granicznej.
7. Linie kolejowe jednotorowe powinny być kilometrowane wzdłuż osi toru,
dwutorowe zaś wzdłuż międzytorza, z zastrzeżeniem, że pomiar kilometrowania
dokonuje się po tokach, redukując uzyskane długości na osi toru lub międzytorza.
Jeżeli każdy z torów linii dwutorowej na pewnej długości posiada oddzielne
torowisko, to długość linii powinna być mierzona wzdłuż osi dłuższego toru, a w torze
krótszym należy wówczas wprowadzić kilometr i hektometr o nieprawidłowej
długości.

Osadzanie i przestawianie wskaźników

100
 § 185. 1. Wskaźniki kilometrowe i parzyste hektometrowe należy osadzać
na ławach torowiska po prawej stronie kierunku kilometrowania, nieparzyste zaś
po lewej stronie (zgodnie z przepisami kolejowymi). Dokładność osadzania
wskaźników +- 0,05 .
2. Osadzenie i przestawienie wskaźników oraz ich ocyfrowanie następuje dopiero
po:
1) wykonaniu pomiarów i sporządzeniu profilu szczegółowego całej linii;
2) wysłaniu do wszystkich zainteresowanych jednostek odpowiedniego schematu
określającego starą i nową kilometrację - jako podstawowy do niezwłocznego
uaktualnienia posiadanych przez owe jednostki planów, katalogów,
charakterystyk linii itp. dokumentów nowym kilometrowaniem.

Pikietaż linii

§ 186. 1. Wszystkie prace pomiarowe wykonywane na linii kolejowej (niwelacja,

regulacja osi torów itp.) muszą być poprzedzone pikietażem linii.
2. Przed przystąpieniem do właściwego pikietażu należy przeprowadzić
szczegółowy wywiad w terenie polegający na:
1) odrzutowaniu na oś linii jednotorowej lub na oś międzytorza linii dwutorowej
wszystkich obiektów i urządzeń kolejowych;
2) wykonaniu szkiców wszystkich budowli inżynierskich z podaniem wymiarów.
W przypadku, gdy wywiad jest przeprowadzony z pikietażem, szkice budowli
inżynierskich należy umieszczać na szkicu pikietażu obok rysunku przebiegu linii
kolejowej:
a) na odcinkach prostych: linii jednotorowych - na tok prawy, dla linii dwutorowych -
na tok prawy toru prawego,
b) na łukach linii jednotorowych - na obydwa toki, na linii dwutorowych - na toki
skrajne, zaznaczając, poszczególne miejsca odrzutowań, na główce, stopce i
szyjce szyny od strony ławy torowiska. Miejsca niwelowane na linii dwutorowej
muszą być odrzutowane: na prostej - na toki skrajne, na łukach zaś - na toki
wewnętrzne,
3) oś każdej stacji, przystanku, mijanki itp. zaznacza się na prawym toku prawego
toru głównego z napisem na szyjce szyny "oś stacji, mijanki itp.";
4) miejsca przeznaczone do niwelowania należy zaznaczyć krzyżykiem na szyjce
szyny, niezależnie od oznaczenia ich normalną kreską.
3. Przy pracach wykonanych tylko na pewnych odcinkach linii, dopuszcza się
częściowe przeprowadzenie pikietażu, pod warunkiem nawiązania początku
pikietażu do najbliższego istniejącego hektometra oraz innych punktów stałych
o znanym położeniu względem istniejącego kilometrażu. Przy kilometrażu. całej linii,
wyniki otrzymane z częściowego pikietażu muszą być odpowiednio przeliczone
względem punktu początkowego kilometrowania danej linii.
4. Pikietaż powinien uwzględniać redukcje wynikające z różnej długość toku
szyn na łukach. Właściwe położenie pełnego hektometru należy zaznaczyć na
główce szyny oraz na szyjce szyny z opisem km lub hm.
5. Wyniki pikietażu należy wpisywać do specjalnie prowadzonego szkicu
pikietażu.
6. Przy prowadzeniu pikietażu linii należy zaznaczyć na toku między
hektometrami każde 50 metrów do wykorzystania przy niwelacji jako stanowiska
instrumentu.
7. Na szkicu pikietażu zaznacza się w bieżącym kilometrażu:

101
 1) osie stacji, mijanek, przystanków, ładowni, przejazdów drogowych oraz
przepustów;
2) początki, środki i końce mostów i wiaduktów (dla mostów i wiaduktów
z filarami należy podać także osie filarów);
3) początki, środki i końce tuneli;
4) skrzyżowania torów w poziomie;
5) początki wszystkich rozjazdów w torach głównych oraz środki dla rozjazdów
krzyżowych;
6) istniejące załomy, jeżeli punkty te są zaznaczone w terenie, w przypadku,
gdy ich nie ma - należy określić w przybliżeniu miejsce załomu profilu i zaznaczyć
punkty po obydwóch jego stronach w odległości 25 m;
7) wszystkie inne urządzenia i budowle nie wymienione wyżej, a wyszczególnione
w wykazie oznaczników.
8. Dla linii wielotorowych należy pomierzyć i wpisać w odstępach hektometrowych
szerokości międzytorza. Dla mostów, wiaduktów, przepustów i tuneli należy określić
i zanotować w prowadzonym szkicu budowli inżynierskich:
1) długość budowli (nie podawać długości wiaduktów drogowych).
Przy konstrukcjach belkowych za długość mostu czy wiaduktu należy uważać
odległość pomiędzy ściankami żwirowymi przyczółków, przy konstrukcjach zaś
sklepionych - odległość pomiędzy osiami skrajnymi stóp sklepień (wezgłowi),
spoczywających na przyczółkach. Długość mostów , wiaduktów i tuneli należy
mierzyć po osi toru, przepustów zaś - po osi przepustu od wlotu do wylotu;
2) światło dla mostów i wiaduktów należy określić jako sumę świateł
poszczególnych przęseł mierzonych w połowie wysokości filaru, przy czym za
wysokość filaru nawodnego należy przyjmować odległość od normalnego
poziomu wody
do wierzchu filaru. Za normalny poziom wody należy uważać ten poziom, który
w ciągu roku utrzymuje się najdłużej. W przypadku budowli ukośnej światło
należy mierzyć od prostopadłej do ścian podpór. Za światło przepustów rurowych
należy uważać średnicę rur, tuneli zaś - odległość pomiędzy ścianami bocznymi,
mierzoną prostopadle do osi budowli. Pod nazwą przepustów należy rozumieć
takie obiekty służące do przeprowadzania pod torami kolejowymi cieku wód
powierzchniowych, ruchu pieszego, rurociągów itp. o świetle poziomym
pojedynczego otworu mniejszym lub równym 3.0. Wszelkie inne budowle
inżynierskie, służące dla przepływu wód lub przepuszczenia dróg, należy zaliczyć
do kategorii mostów. Mosty nad torami kolejowymi, drogami lub ulicami noszą
nazwę wiaduktów;
3) wysokość od główki szyny do dolnej krawędzi konstrukcji;
4) wysokość od poziomu wody normalnej, jezdni lub główki szyny do dolnej
krawędzi konstrukcji.
9. Dla przejazdów w poziomie szyn należy podać w szkicu pikietażu szerokość
drogi w koronie przejazdu, mierzoną prostopadle do ich osi, szerokość przejazdu
między jego bocznymi granicami.

Pomiar pikietażu linii

§ 187. 1. Zadaniem pomiaru pikietażu jest określenie położenia osi toru

w stosunku do punktów terenowych, których położenie warunkuje położenie
poprzeczne osi toru. Są nimi np. semafory, tarcze ostrzegawcze, słupy sieci
trakcyjnej, perony, przejazdy, obiekty mostowe, mury oporowe.

102
 2. Ze wzglądu na sposób określenia położenia toru w stosunku do punktów
terenowych rozróżniamy pomiar:
1) bezpośredni;
2) pośredni.

Pomiar bezpośredni pikietażu

§ 188. 1. Na czynności bezpośredniego pomiaru pikietażu składają się:

1) zagęszczenie kilometracji osi toru punktami pomiaru co 10 ;
2) rzutowanie punktów terenowych na oś toru;
3) wykonywanie szkicu pikietażu.
2. Zagęszczenie kilometracji należy wykonywać po toku szynowym bliższym
w stosunku do linii znaków regulacji osi toru na całym odcinku mierzonego toru
bez względu na zmiany kierunku krzywizny.
3. Rzutowanie punktów terenowych wykonuje się na oś toru prostopadle do osi
toru
4. W trakcie pomiaru pikietażu należy dokonywać domiary do znaków regulacji.
Wielkości domiarów do tych znaków należy odczytać z dokładnością +- 0.001.
5. Odczyty rzutów punktów na oś toru należy wykonywać z dokładnością
+/- 0.01.
6. Szkic pikietażu może być połączony z dziennikiem pomiaru strzałek
lub stanowić szkic odrębny. Linię pomiarową stanowi oś toru, na którą rzutowane są
punkty terenowe.

Pośredni pomiar pikietażu

§ 189. 1. Sposób pośredni polega na dokonaniu przeliczeń współrzędnych

prostokątnych uzyskiwanych w procesie technologicznym mapy numerycznej,
na miarę bieżącą po osi toru i domiary do punktów terenowych.
2. Sposób ten należy stosować łącznie z czynnością projektowania regulacji osi
toru wykorzystując zbiory mapy numerycznej.

Profil podłużny

§ 190. 1. Dla opracowania profilu linii należy wykonać:

1) niwelację reperów;
2) niwelację profilu linii (niwelację profilową).
2. Niwelację profilową, nawiązaną do wszystkich reperów znajdujących się
na danej linii, należy prowadzić w sposób ciągły na całej długości linii, dla określenia
wysokości wszystkich punktów potrzebnych do sporządzenia profilu podłużnego.
3. Niwelację należy wykonać:
1) w przypadku linii dwutorowej:
a) na prostych - na tokach skrajnych,
b) na łukach - na tokach wewnętrznych,
2) w przypadku linii jednotorowej:
a) na prostych - na toku prawym,
b) na łukach - na toku wewnętrznym.
4. Na przejazdach w łuku należy zaniwelować główki szyny wszystkich toków
(wewnętrznych i zewnętrznych) oraz na długości 50 od osi toru lub międzytorza,
w celu wykorzystania tych danych przy projektowaniu niwelety.

103
 5. Oprócz miejsc wyszczególnionych w ust. 3 i 4 należy zaniwelować punkty
charakterystyczne terenu, u podnóża nasypu lub na krawędzi wykopu, z obydwu osi
toru w kierunkach do niej prostopadłych z dokładnością do 0.10.
Niwelację tą można prowadzić oddzielnie, w nawiązaniu jednak do główki szyny
i bieżącego kilometrażu.
6. Profil szczegółowy należy sporządzać w skali poziomej 1:5000 i skali pionowej
1:200, odcinkami do 5 kilometrów według przykładu linii dwutorowej,
przedstawionego w załączniku nr 39 do rozporządzenia.
7. dla torów nierównoległych, posiadających osobne torowiska leżące w różnych
poziomach, profil wykonywany jest dla każdego toru oddzielnie,.
8. na profilu umieszcza się opisy:
1) nazw stacji, mijanek itp. oraz dróg, rzek i miejscowości;
2) położenia reperów;
3) dane liczbowe dotyczące łuku zaokrąglającego załom profilu i szerokości
międzytorza.
9. Wszystkie dane na oryginale, odnoszące się do stanu istniejącego na linii,
wykreślone są w kolorze czarnym, natomiast wszystkie dane związane z projektem
i późniejsze zmiany - w kolorze czerwonym. Kolorem czerwonym należy więc
oznaczyć:
1) pionowe (grubsze) linie ograniczające załomy i wartości danych zaokrąglające
załomy profilu;
2) wartości projektowanych poziomów i pochyleń, ich długości oraz odległości
załomów od projektowanych hektometrów,
3) projektowane wysokości główki szyny;
4) różnice wysokości między projektowaną a istniejącą niweletą;
5) poziome linie odgraniczające dane wyszczególnione w punktach 1,2,3.
10. Na liniach, na których nie przewiduje się w najbliższych latach ciągłej
wymiany podsypki lub przebudowy, należy zaprojektować niweletę, która odtwarza
istniejący stan linii, wyrównuje wszelkiego rodzaju zapadnięcia w torach i gwarantuje
bezpieczeństwo ruchu na danej linii. Niweletę tę, zwaną niweletą wyrównawczą,
projektuje się dla bieżącego utrzymania torów. Przy projektowaniu należy zwracać
uwagę, aby projekt niwelety nie przewidywał większego obniżenia toru aniżeli 0.05,
i to na krótkich odcinkach i w wyjątkowych przypadkach.
11. Przy budowie podtorza lub nawierzchni (ciągła wymiana), a także przy
łącznej przebudowie podtorza i nawierzchni, w związku z koniecznością zmiany
istniejącego profilu linii, należy wykonać projekt właściwej niwelety.
12. Projekt właściwej niwelety wykonywany jest na podstawie założeń
technicznych dla danej linii dotyczących przewidywanych prędkości, skrajni,
istniejącego i projektowanego typu nawierzchni, grubości warstw podsypki,
szerokości ław torowiska, wielkości spadków, promieni łuków, szerokości
międzytorza poza mostami i na mostach, danych określających, który tor i na jakich
odcinkach będzie odsuwany, usytuowanie peronów itp.
13. Spadki i wzniesienia należy wykazywać w promilach z dokładnością do
0,1 promila.
14. W każdym projektowanym załomie profilu, poniżej profilu linii wzdłuż kreski
pionowej rozgraniczającej spady, należy podać dane dotyczące łuku
zaokrąglającego załom "R", "t" i "f" (R -promień łuku zaokrąglającego załom,
t - długość stycznej, f- strzałka).
15. Wykres przekroju terenu w miejscach dużych wzniesień lub spadków przy
mostach, wiaduktach, tunelach w przekopach, nasypach itp., którego we właściwej

104
skali nie można uwidocznić na profilu, należy przedstawić w skażonym
ukształtowaniu, nie wskazując profilu terenu z lewej strony linii kolejowej
w przypadku, gdy z lewej i prawej strony tor jest w wykopie lub nasypie.
W przypadku, gdy torowisko położone jest na zboczu, wykazywanie na profilu terenu
z lewej i prawej strony linii kolejowej nie jest konieczne.
16. Operat profilu podłużnego zawiera dokumenty powstałe w wyniku polowych
i kameralnych prac profilowych dotyczące jednej linii i składa się z:
1) operatu pomiarowo-obliczeniowego;
2) operatu kartograficznego.
17.Operat pomiarowo-obliczeniowy zawiera:
1) polecenie wykonania robót;
2) szkice budowli inżynierskich;
3) szkice pikietażu;
4) wykresy stanu łuków;
5) dzienniki niwelacji reperów;
6) dzienniki niwelacji profilu linii;
7) wykaz hektometrów nieprawidłowych.
18.Operat kartograficzny zawiera:
1) oryginał profilu szczegółowego;
2) matryce profilu szczegółowego.

§ 191. Aktualizacja profilów:

1) wszystkie profile podłużne muszą być utrzymane w stałej aktualności;
2) bezpośrednio po otrzymaniu zmian lub po dokonaniu uzupełniających
pomiarów muszą być uzupełnione i poprawione matryce profilu przez wniesienie
danych aktualnych, a usunięte nieaktualnych;
3) na zgłoszeniu należy umieścić datę wprowadzania zmian na odbitkę profilu
oraz podpis wprowadzającego te zmiany, na odbitce zaś obok numeru zgłoszenia
- datę poprawienia matrycy profilu szczegółowego oraz podpis poprawiającego
matrycę. Po poprawieniu matrycy należy zmienić datę w klauzuli: "Według stanu
na dzień......", wpisując datę wnoszenia zmian;
4) wszystkie wprowadzane na matrycy zmiany są sprawdzane i potwierdzane
przez wpisanie na zgłoszeniu klauzuli "Sprawdzono dnia ..." i umieszczenie
podpisu;
5) dopuszcza się przechowywanie danych operatu profilowego na
elektronicznych nośnikach danych.

Rozdział 45

Zasady wykonywania regulacji osi torów

§ 192. 1. Regulacja toru kolejowego ma za zadanie dostosowanie niewłaściwego

lub też zdeformowanego położenia osi toru do położenia odpowiadającego
parametrom technicznym wymaganym dla danej linii kolejowej.
2. Regulacją osi toru należy objąć tory wraz z rozjazdami.
3. Położenie toru w płaszczyźnie poziomej i pionowej w stosunku do toru
sąsiedniego i obiektów (słupów trakcyjnych i oświetleniowych, tarcz i semaforów,
obiektów mostowych, ścian oporowych i innych) nie może być większe niż 0.02
od wielkości normatywnych.

105
 4. Zasady regulacji osi torów przedstawiono w załączniku nr 40 do
rozporządzenia.

Rozdział 46

Pomiary realizacyjne i badawcze

§ 193. 1.Pomiary realizacyjne obejmują:

1) geodezyjne opracowanie planu realizacyjnego oraz projektów obiektów
budowlanych;
2) tyczenie lokalizujące obiektów budowlanych;
3) tyczenie szczegółów;
4) pomiary kontrolne;
5) pomiary przemieszczeń i odkształceń podczas budowy;
6) pomiary powykonawcze.
2. Zadaniem geodezyjnego wytyczania obiektów budowlanych w terenie jest
zapewnienie tym obiektom przestrzennego usytuowania zgodnego z projektem,
a w szczególności zachowanie przewidzianego w projekcie usytuowania
wytyczanych obiektów względem sąsiednich obiektów istniejących i wznoszonych
obiektów oraz wzglądem granic działek.
3. Przedmiotem wytyczenia wykonywanego przez wykonawcę geodezyjnego są
elementy projektowanych obiektów, decydujące o zachowaniu w realizowanych
obiektach warunków geometrycznych i wymiarów projektowych.
4. Przedmiotem wytyczania w szczególności są:
1) w odniesieniu do kolei - granice zewnętrzne obszarów kolejowych, osie torów,
rozjazdy i skrzyżowania torów oraz inne urządzenia techniczno - kolejowe,
a także towarzyszące obiekty inżynierskie;
2) w odniesieniu do dróg - charakterystyczne punkty osi i korony drogi,
skrzyżowania dróg, drogowe obiekty inżynierskie, urządzenia techniczno –
drogowe;
3) w odniesieniu do robót ziemnych - punkty charakterystyczne skarp, punkty
wysokościowe;
4) w odniesieniu do przewodów podziemnych, naziemnych i napowietrznych -
osie tras określone punktami załamania w płaszczyznach poziomej i pionowej,
punkty rozgałęzień i podłączeń, punkty /osie/ ustawienia podpór;
5) w odniesieniu do budynków oraz budowli i urządzeń przemysłowych:
a) punkty główne obiektów, to znaczy punkty określające jednoznacznie położenie
obiektu w układzie współrzędnych osnowy realizacyjnej i punkty określające
jednoznacznie położenie głównych osi obiektu i osi elementów łączących
funkcjonalnie obiekt z pozostałymi obiektami jako całości,
b) punkty wysokościowe wyznaczające jednoznacznie poziom zerowy budowli.
5. Podstawowe /wyjściowe/ dane do wytyczania obiektów są zawarte
w dokumentacji projektowej, a w szczególności w planie realizacyjnym i projektach
technicznych.
6. Plan realizacyjny i projekty techniczne należy opracować geodezyjnie, to jest
w nawiązaniu do osnowy geodezyjnej określić dane liczbowe potrzebne
do wyznaczenia w terenie położenia poszczególnych elementów projektowanych
obiektów budowlanych.
7. Dokumentem technicznym, według którego wykonuje się tyczenie, jest szkic
dokumentacyjny, zawierający dane dotyczące osnowy realizacyjnej i wszystkie

106
 elementy niezbędne do wytyczenia projektu w terenie oraz lokalizację istniejących
przewodów i urządzeń podziemnych. Szkic dokumentacyjny powinien zawierać także
elementy kontrolne, pozwalające na niezależne wytyczenie najważniejszych punktów
głównych obiektu oraz określające odległości do sąsiednich istniejących lub
wznoszonych obiektów.
8. Dokumentem technicznym wykonanego wytyczenia jest szkic tyczenia,
na którym uwidacznia się wszystkie dane liczbowe uzyskane w toku prac
tyczeniowych wraz z miarami kontrolnymi oraz dane z pomiaru urządzeń
podziemnych. Szkic tyczenia sporządza się jako dokument wycinkowy jednego,
określonego etapu tyczenia.
9. Pomiary geodezyjne związane z tyczeniem obiektów w terenie oraz robotami
budowlanymi i montażowymi należy opierać na geodezyjnej osnowie realizacyjnej.
10. Struktura, gęstość i dokładność powinna być dostosowana do potrzeb
wynikających ze stopnia zainwestowania.
11. Tyczenie szczegółów w zależności od potrzeb, wymagań dokładnościowych,
rodzaju tyczonego obiektu, sposobu prowadzenia budowy oraz warunków
terenowych może odbywać się następującymi metodami:
1) metoda biegunowa;
2) metoda wcięcia kątowego wprzód;
3) metoda ortogonalna;
4) metoda przecięć;
5) metoda trygonometryczna.
12. Każdy etap prac związanych z pomiarami realizacyjnymi podlega kontroli
która dotyczy:
1) kontroli opracowania projektu poprzez sprawdzenie prawidłowości
sprawdzenia miar;
2) sprawdzenie szkiców dokumentacyjnych pod względem formalnym;
3) kontrola tyczenia szczegółów poprzez porównywanie miar uzyskanych w
terenie
z wymiarami wykazanymi na szkicu dokumentacyjnym;
4) pomiary sprawdzające zgodność elementów prefabrykowanych z projektem
technicznym.

Pomiary geodezyjne związane z badaniem przemieszczeń i odkształceń

§ 194. 1. Pomiary geodezyjne związane z badaniem przemieszczeń

i odkształceń należy wykonywać w oparciu o przepisy zamieszczone w Rozdziałach
40 i 41.
2. Zakres i częstotliwość pomiarów określone są w projekcie inwestycji i instrukcji
eksploatacji budowli lub urządzenia.

Badanie torów jezdnych suwnic

§ 195. 1. Badania torów obejmują:

1) pomiary prostoliniowości torów;
2) pomiar rozstępu szyn toru podsuwnicowego;
3) sprawdzenie położenia toków jezdnych w profilu.
2. Parametry dokładnościowe:
1) rozstaw szyn:
a) dla L<10 m. A= +-0.003 m,

107
 b) dla L>10m. A<0.015m,
2) różnica poziomu główek szyn - +- 0.01 m;
3) odchylenie od teoretycznego poziomu główki szyny na całej długości toru +- 10 m;
4) odchylenie osi szyny od prostej w płaszczyźnie poziomej +-0.010 mm;
5) krzywizna w płaszczyźnie pionowej mierzona na odcinku 2 m. +- 0.002 m;
6) wzajemne przesunięcie styku sąsiednich szyn:
a) w poziomie A<0.002 m,
b) w pionie A<0.001m.

Pomiary kontrolne torów pomiarowych dla badania pojazdów trakcyjnych

§ 196. 1. Tor nowy - toki szyn wypoziomowane z dokładnością 0.0005 m,

a podatność na osiadanie podłoża nie większa niż 0,002 m/T.
Tor adaptowany - winien spełniać powyższe kryteria, ale dopuszczalna jest odchyłka
położenia toków szyn do 0.0015 m. Dopuszczalna równomierna przechyłka toków
szynowych do 0.005m.
2. Dokumentacja pomiarów przemieszczeń i odkształceń powinna
zawierać:
1) projekt badań przemieszczeń i odkształceń;
2) program stabilizacji i wykonania pomiarów;
3) dokumentację wykonawczą;
4) obliczenia przygotowawcze i ich wyniki;
5) zestawienia wyników pomiarów;
6) zestawienia okresowe w postaci liczbowej i graficznej.

Rozdział 47

Pomiary związane z naprawami torów

§ 197. 1. Przy wykonywaniu naprawy bieżącej zespołem maszyn torowych

pomiary obejmują:
1) na prostej:
a) sprawdzenie położenia osi toru do znaków regulacji osi toru,
b) sprawdzenie prostoliniowości toru między znakami regulacji osi toru poprzez
bezpośrednie tyczenie teodolitem co 10.;
2) na krzywiznach:
a) sprawdzenie położenia osi toru do znaków regulacji osi toru,
b) pomiar strzałek w zależności od promienia łuku i sporządzenie wykazu różnic
sąsiednich strzałek z uwzględnieniem przyrostu strzałki na krzywej przejściowej;
3) Zamawiający może rozszerzyć zakres pomiarów o sprawdzenie położenia toru
w profilu oraz pomiar ław torowiska w przypadku ich renowacji.
2. Przy wykonywaniu naprawy głównej i modernizacji pomiary obejmują:
1) położenie toru w planie:
a) na prostej:
- sprawdzenie położenia osi toru do znaków regulacji osi toru,
- sprawdzenie prostoliniowości toru między znakami regulacji osi toru
poprzez
bezpośrednie tyczenie teodolitem co 10.,
b) na krzywiznach:
- sprawdzenie położenia osi toru do znaków regulacji osi toru,

108
 - sprawdzenie prostoliniowości toru między znakami regulacji osi toru
poprzez bezpośrednie tyczenie teodolitem co 10,
c) przy korektach położenia toru sprawdzenie skarp nasypów i wykopów,
2) położenie toru w profilu:
a) sprawdzenie odchylenia w stosunku do niwelety na znakach regulacji,
b) sprawdzenie położenia toru w stosunku do niwelety projektowanej poprzez
wykonanie niwelacji co 10;
3) pomiar ław torowiska w planie i profilu co 100. w stosunku do przekroju
normalnego;
4) zamawiający może rozszerzyć zakres pomiarów o pomiar szerokości międzytorza
i sprawdzenia skrajni budowli.
3. Przy naprawie głównej i modernizacji odwodnienia:
1) sprawdzenie spadków podłużnych rowów odwadniających;
2) sprawdzenie spadków poprzecznych skarp nasypów , przekopów;
3) pomiar ław torowiska w planie i w profilu w stosunku do przekroju normalnego.
4. Przy naprawie głównej i modernizacji torów stacji rozrządowych pomiary
obejmują:
1) położenie toru w planie:
a) na prostej - pomiar teodolitem co 10,
b) na łuku - pomiar strzałek przy zastosowaniu metody długich cięciw
(do 90) w odstępach co 5;
2) położenie toru w profilu - sprawdzenie do niwelety projektowanej poprzez
wykonanie niwelacji co 10., a w strefie górki rozrządowej co 5. zaczynając 30.
przed grzbietem górki;
3) rozstaw torów - w odstępach co 30.;
4) skrajnia budowli - przez pomiar odległości do obiektów stałych, słupów
trakcyjnych i sygnalizatorów;
5) Inwestor może rozszerzyć zakres pomiarów o sprawdzenie miejsc ustawienia
ukresów i sprawdzenie długości torów oraz sprawdzenie elementów odwodnienia.
5. Pomiary do odbioru rozjazdów obejmują:
1) położenie rozjazdów w planie - przez sprawdzenie co 5. prawidłowego położenia
toku zewnętrznego toru prostego rozjazdu w nawiązaniu do znaków regulacji osi
toru łącznie z odcinkami oddalonymi o 10 od początku i końca rozjazdu;
2) położenie rozjazdu w profilu - przez niwelację obu toków szynowych kierunku
prostego rozjazdu (zasadniczego) łącznie z odcinkami przyległymi do kierunku
zasadniczego na odległość 10.;
3) sprawdzenie krzywizny toru zwrotnego - przez pomiar strzałek wykonany
na cięciwie opartej na toku łukowym toru zwrotnego rozjazdu;
4) Inwestor może zlecić sprawdzenie krzywizny toru zwrotnego również metodą
współrzędnych prostokątnych.

Rozdział 48

Procedury wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych

i wysokościowych na terenach objętych wpływami eksploatacji górniczej

§ 198. Przepisy niniejszego rozdziału określają szczególne zasady wykonywania

geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych na potrzeby ewidencji
gruntów i budynków, geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, podziałów
nieruchomości, typowych postępowań sądowych i administracyjnych,

109
zagospodarowania przestrzennego, budownictwa, w tym aktualizacji mapy
zasadniczej wraz z oceną jej kartometryczności na terenach objętych wpływami
eksploatacji górniczej.

§ 199. Mapy PZGiK, w tym zasadniczą oraz ewidencji gruntów i budynków

obejmującą tereny, na których istniały lub istnieją zakłady eksploatacji górniczej,
a także tereny przyległe do tych zakładów, zwane dalej terenami objętymi wpływami
eksploatacji górniczej, poddaje się okresowej ocenie zachowania ich
kartometryczności. Oceny dokonuje właściwy miejscowo starosta,
a w uzasadnianych przypadkach po uzgodnieniu z geodetą powiatowym wykonawca
prac geodezyjnych. Wykonawca prac geodezyjnych przeprowadza ocenę
kartometryczności materiałów PZGiK w związku z prowadzonymi pomiarami,
o których mowa w §1 po zgłoszeniu pracy geodezyjnej, jeśli oceny takiej nie wykonał
starosta lub jeśli od ostatniej oceny minęły 3 lata.

§ 200. Pierwszej oceny kartometryczności map PZGiK dokonuje starosta

w terminie 36 miesięcy od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. Kolejne
oceny kartometryczności map należy przeprowadzać co najmniej raz na 3 lata.

§ 201. 1. Niekartometryczne mapy, w tym mapę zasadniczą oraz ewidencji

gruntów i budynków, do czasu wyłączenia ich z zasobu użytkowego, traktuje się jako
mapy poglądowe. W takim przypadku mapy do celów projektowych, mapy do celów
prawnych, a także inne opracowania geodezyjne sporządza się jako jednostkowe,
podlegające przyjęciu do PZGiK.
Do wykonania opracowań jednostkowych stosuje się odpowiednio standardy
techniczne wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych
oraz inne przepisy ustawy.
2. Przy sporządzaniu map, o których mowa w §4.1 wykonawca prac
geodezyjnych zobowiązany jest wykorzystać wszystkie istniejące materiały PZGiK,
w szczególności mapę poglądową.
3. W przypadku budowy pojedynczych obiektów o prostej konstrukcji,
usytuowanych na jednej zwartej nieruchomości gruntowej, mapa do celów
projektowych może być sporządzona na kopii mapy poglądowej, zaktualizowanej
w zakresie niezbędnej treści i opatrzonej stosownymi klauzulami.

§ 202. Starosta w celu oceny kartometryczności map, w tym mapy zasadniczej

oraz mapy ewidencji gruntów i budynków, na terenach objętych wpływami
eksploatacji górniczej:
1) określa dla każdego pierworysu mapy współrzędne 20 ÷ 40 szczegółów
sytuacyjnych I grupy dokładnościowej jednoznacznie identyfikowalnych
i równomiernie rozmieszczonych w badanym obszarze. W przypadku mapy
prowadzonej w wersji numerycznej ilość wybranych szczegółów I grupy
dokładnościowej odnosi do pierwotnych /analogowych/ pierworysów map,
a współrzędne punktów pozyskuje z numerycznej bazy danych;
2) wyznacza współrzędne wybranych punktów na podstawie pomiarów terenowych
opartych o osnowę poziomą, minimum III klasy pomierzoną z zastosowaniem
GPS lub na podstawie pomiarów wykonanych metodą GPS;
3) oblicza różnice: Δx = xk – xg i Δy = yk - yg, oraz Δp=√( Δx2+ Δy2)
gdzie:

110
 xk, yk - współrzędne punktów z mapy lub numerycznej bazy
danych,
xg, yg - współrzędne punktów obliczone z miar terenowych,
Δp - różnica położeniu punktu w terenie i na mapie,
4) wyznacza średnią arytmetyczną z różnic położenia punktów w terenie i na mapie
dla każdego arkusza /obszaru/ mapy oddzielnie;
5) dopuszcza się określenie różnicy Δp położenia punktów w terenie i na mapie
na podstawie istniejących materiałów PZGiK.

§ 203.1. Jeżeli średnia różnica, o której mowa w §5 pkt. 4, przekracza 0.50 m

i równocześnie dla minimum 60 % kontrolowanych punktów przekracza ona wartość
0.30 m, starosta stwierdza niekartometryczność mapy w analizowanym obszarze.
Dla map sporządzonych w pierwotnej skali 1:2000 lub mniejszej jako wartości
maksymalne przyjmuje się odpowiednio 0.90 m i 0.60 m.
2. Starosta może stwierdzić niekartometryczność mapy tylko w części
analizowanego obszaru przyjmując kryterium o którym mowa w pkt. 1.
3. Wykonawca prac geodezyjnych dokonuje oceny kartometryczności mapy dla
obszaru zgłoszonej pracy geodezyjnej zgodnie z zasadami określonymi w §5, wyniki
pomiarów oraz analizę o której mowa w pkt. 1, dołącza do operatu a stosowne
wyjaśnienia o przyczynach wykonania badania, uzyskanych wynikach, oraz przyjętej
metodzie opracowania mapy umieszcza w sprawozdaniu technicznym. Stwierdzenie
przez wykonawcę prac geodezyjnych niekartometryczności mapy w zakresie
opracowania stanowi podstawę do zastosowania przepisów niniejszego rozdziału
lecz nie stanowi podstawy zmiany kwalifikacji mapy na mapę poglądową.

§ 204. Pozytywnie zaopiniowany przez wojewódzkiego inspektora nadzoru

geodezyjnego i kartograficznego wniosek o stwierdzenie niekartometryczności mapy
stanowi dla starosty podstawę wprowadzenia na określonym obszarze mapy
poglądowej. Starosta umieszcza informację o obszarach, dla których stwierdził
niekartometryczność map w Biuletynie Informacji Publicznej oraz wywiesza na tablicy
ogłoszeń w pomieszczeniach PODGiK. Obowiązek powyższy nie dotyczy przypadku
o którym mowa w §6 pkt. 3.

§ 205. Niekartometryczną mapę, w tym zasadniczą oraz ewidencji gruntów

i budynków, wykorzystuje się jako mapę poglądową, do czasu opracowania nowej
mapy. Starosta przystępuje do wykonania nowej mapy niezwłocznie po ustaniu
wpływów eksploatacji górniczej oraz po uzyskaniu informacji od właściwego zakładu
eksploatacji górniczej o braku planów co do wznowienia eksploatacji, w dającym się
przewidzieć czasie. Prowadzone prace pomiarowe obejmują także niezbędne
do aktualizacji operatu ewidencji gruntów i budynków elementy usytuowania
obiektów ewidencyjnych.

§ 206.1. Mapę poglądową udostępnia się pod warunkiem umieszczenia informacji

o braku jej kartometryczności.
2. Na kopii udostępnianej mapy poglądowej, w tym ewidencji gruntów i budynków
umieszcza się klauzule w kolorze czerwonym o następującej treści:
„Uwaga:
Ze względu na występowanie znacznych deformacji powierzchni ziemi
powodowanych eksploatacją górniczą, niniejsza mapa jest niekartometryczna i
nie może służyć do celów prawnych i projektowych.”

111
 3. Na wypisach z operatu ewidencji gruntów i budynków umieszcza się klauzulę
w kolorze czerwonym o następującej treści:
„Uwaga:
Ze względu na występowanie znacznych deformacji powierzchni ziemi
powodowanych eksploatacją górniczą niniejszy dokument nie spełnia pod
względem dokładności kryteriów określonych w obowiązujących obecnie
standardach technicznych.”

§ 207. Mapę poglądową aktualizuje się w zakresie treści tak jak mapę zasadniczą
i ewidencyjną. Zasady dotyczące dokładności kartowania mapy w tym przypadku nie
obowiązują. Nowe obiekty wnosi się na podstawie miar odniesionych do istniejących
na mapie elementów sytuacji.

§ 208. W odpowiedzi na zgłoszenie pracy geodezyjnej starosta informuje

wykonawcę o występowaniu na obszarze opracowania obszarów dla których
stwierdzono niekartometryczność udostępnianych map.

§ 209. Wykonawca prac geodezyjnych w przypadku uzyskania informacji

z ODGiK lub ustalenia w czasie prac terenowych, że na obszarze opracowania mapa
nie spełnia kryteriów kartometryczności w związku z występowaniem wpływów
eksploatacji górniczej, obowiązany jest do wykonywania pomiarów w sposób
umożliwiający wpasowanie ich do istniejących materiałów mapowych, przy
równoczesnym wykonaniu dla zamawiającego mapy jednostkowej w państwowym
układzie współrzędnych z zachowaniem wszystkich standardów dokładnościowych
zawartych w niniejszym rozporządzeniu.

§ 210.1. Warunek o którym mowa w §12 może być realizowany poprzez

równoczesne wyznaczenie na podstawie pomiarów terenowych współrzędnych
istniejących w terenie i na mapie szczegółów sytuacyjnych /punkty kontrolne/ oraz
nowo mierzonych elementów ewidencyjnych, sytuacji i uzbrojenia terenu. Warunek
ten może być również realizowany poprzez wykonanie dodatkowych pomiarów
np. „miar czołowych”, przedłużeń, itp. do w/w istniejących elementów mapy. Ilość
pomierzonych elementów nadliczbowych /punktów kontrolnych/ powinna
gwarantować poprawność wpasowania w istniejącą mapę poglądową.
2. Ze szczególną starannością w zakresie doboru punktów kontrolnych oraz ich
ilości należy wykonywać pomiary w wyniku których następują zmiany w operacie
ewidencji gruntów i budynków oraz pomiary elementów sieci uzbrojenia terenu
podlegające zakryciu. Elementy nadliczbowe powinny gwarantować możliwość
jednoznacznego odtworzenie położenia punktów granicznych oraz położenia
zakrytych elementów sieci uzbrojenia terenu poprzez wykorzystanie miar
do istniejących szczegółów sytuacyjnych lub współrzędnych punktów kontrolnych.

§ 211. W sprawach nieuregulowanych niniejszym rozdziałem, w tym sposób

przekazywania wyników pomiarów i opracowań geodezyjnych, mają zastosowania
pozostałe przepisy niniejszego rozporządzenia.

Rozdział 49

Przepisy końcowe

112
§ 212. Rozporządzenie wchodzi w życie........

113
Wykaz załączników:

Załącznik nr 1 - . Ogólne zasady realizacji pomiarów geodezyjnych metodami

satelitarnymi GNSS
Załącznik nr 2 - Poprawki odwzorowawcze
Załącznik nr 3 - Zasady projektowania oraz sygnalizacji kameralnej osnowy
fotogrametrycznej w procesie aerotriangulacji
Załącznik nr 4 - Zasady zastosowania metody transformacji do przeliczania
punktów z układu „1965” lub lokalnego do układu „2000”
Załącznik nr 5 – Standard wymiany informacji geodezyjnej SWING 3.0
Załącznik nr 6 -. Wykaz dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej z wykonania
pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych, przekazywanej do państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego
Załącznik nr 7 - Wykaz powiatów z podaniem numerów pasów odwzorowawczych
w układzie współrzędnych „2000”
Załącznik nr 8 - Opis pozaramkowy arkusza mapy ewidencyjnej
Załącznik nr 9 - Mapa ewidencyjna
Załącznik nr 10 - Mapa przeglądowa punktów granicznych
Załącznik nr 11 - Szkic polowy pomiarów do celów ewidencji gruntów i budynków
Załącznik nr 12 - Wykaz zmian danych ewidencyjnych
Załącznik nr 13 - Dodatkowe znaki umowne określone dla ewidencji gruntów i mapy
zasadniczej
Załącznik nr 14 - Wstępny projekt podziału
Załącznik nr 15 - Mapa z projektem podziału nieruchomości
Załącznik nr 15a - Klauzula stosowana na mapie do celów projektowych
Załącznik nr 16 - Protokół przyjęcia granic nieruchomości
Załącznik nr 17 - Protokół wyznaczenia i utrwalenia na gruncie nowych punktów
granicznych znakami granicznymi
Załącznik nr 18 - Mapa z projektem scalenia i podziału nieruchomości
Załącznik nr 19a - Rejestr nieruchomości przed scaleniem i podziałem
Załącznik nr 19b - Rejestr nieruchomości po scaleniu i podziale
Załącznik nr 20 - Mapa do zasiedzenia
Załącznik nr 21 - Mapa służebności przesyłu

114
Załącznik nr 22 - Protokół badania ksiąg wieczystych
Załącznik nr 23 - Elementy podlegające pomiarowi sytuacyjnemu i wysokościowemu
inwentaryzacji bezpośredniej i pośredniej sieci uzbrojenia terenu
Załącznik nr 24 -.Szkic polowy pomiaru studzienki kanalizacyjnej o przekroju
kołowym
Załącznik nr 25 - Szkic polowy pomiaru studzienki kanalizacyjnej o przekroju
prostokątnym
Załącznik nr 26 - Szkic polowy pomiaru studzienki sieci ciepłowniczej
Załącznik nr 27 - Szkic polowy pomiaru studzienki telekomunikacyjnej
Załącznik nr 28 - Szkic polowy pomiaru odkrywki terenowej
Załącznik nr 29 - Szkic polowy powykonawczego sieci uzbrojenia terenu
Załącznik nr 30 - Mapa do celów projektowych
Załącznim 30a - Fragment mapy do celó projektorych
Załącznik nr 31 - Obligatoryjna treść opisu mapy do celów projektowych
Załącznik nr 31a - Przykład opisu pozaramkowego mapy do celów
projektowych
Załącznik nr 32 - Szkic osnowy realizacyjnej dowolnego kształtu
Załącznik nr 33 - Fragment projektu inwestycji budowlanej z zaznaczonym
zasięgiem szkicu dokumentacyjnego
Załącznik nr 34 - Szkic dokumentacyjnego
Załącznik nr 35 - Szkic tyczenia punktów metodą biegunową
Załącznik nr 36 - Szkic pomiaru kontrolnego punktów metodą biegunową
Załącznik nr 37 - Szkic pomiaru elementów montażu
Załącznik nr 38 - Szkic pomiaru powykonawczego
Załącznik nr 39 - Profil szczegółowy odcinka linii dwutorowej
Załącznik nr 40 - Zasady regulacji osi torów

115
 Załącznik nr 1

Ogólne zasady realizacji pomiarów geodezyjnych metodami satelitarnymi

GNSS

Rozdział 1
Wykonywanie statycznych pomiarów satelitarnych GNSS

1. Postanowienia ogólne
1. Pomiar statyczny służy do przestrzennego określenia położenia punktu w oparciu o
zarejestrowane w określonym okresie czasu w pamięci odbiornika dane obserwacyjne z
systemu GNSS oraz obliczenie współrzędnych i wysokości punktów w trybie post-
processingu.
2. Pomiary statyczne mogą odbywać się z wykorzystaniem metody statycznej lub szybkiej
statycznej w zależności od wymaganej dokładności współrzędnych, rodzaju odbiornika,
długości sesji obserwacyjnej i innych parametrów.

116
3. Zakres wykorzystania wyznaczonych współrzędnych i wysokości punktów powinien być
dostosowany do konkretnych zadań geodezyjno-kartograficznych i wymaganych w tych
pracach dokładności.
5. Szczegółowe ustalenia dotyczące wyboru metody pomiaru (statyczna, szybka
statyczna lub inna), czasu pomiaru i długości wyznaczanych wektorów powinny
być dostosowane do konkretnych zadań geodezyjno-kartograficznych.
6. W przypadku zakładania osnów realizacyjnych w pomiarach inżynierskich
dopuszcza się stosowanie wyłącznie metody statycznej. Dla zakładania osnowy
pomiarowej dopuszcza się stosowanie metody statycznej i szybkiej statycznej.

2. Sprzęt pomiarowy
1. Do pomiarów wykorzystuje się odbiorniki jednoczęstotliwościowe,
dwuczęstotliwościowe lub wieloczęstotliwościowe, mające zapewnioną przez
producenta wewnętrzną dokładność.
2. Parametry pracy odbiornika należy dostosować do danego typu odbiornika,
metody pomiaru i metody opracowania.
3. Czas pomiaru uzależniony jest od wymagań metody użytej do postprocessingu,
długości wyznaczanego wektora oraz spodziewanej dokładności wyznaczenia.
4. Należy zapewnić centryczne i poziome ustawienie anteny nad wyznaczanym
punktem z dokładnością przewidzianą dla konkretnego typu zadania geodezyjno-
kartograficznego.
5. Konstrukcja wszystkich elementów sprzętu oraz użyte materiały powinny
gwarantować odporność na niekorzystny wpływ warunków środowiskowych.
6. Zastosowanie do pomiarów innych odbiorników niż opisane w punkcie 1, wynikać
może z postępu technicznego.

3. Warunki wykonania pomiaru

1. Pomiar należy wykonywać w odpowiednich warunkach terenowych, przy czym
na punkcie pomiarowym należy unikać:
1) zakryć horyzontu spowodowanych przeszkodami terenowymi (budynki,
drzewa, krzewy itp.),
2) występowania w bezpośrednim sąsiedztwie aktywnych elementów
infrastruktury technicznej emitujących fale elektromagnetyczne (nadajniki
radiowe/GSM/inne, linie energetyczne, kolejowe, tramwajowe itp.),
3) przeszkód terenowych mogących powodować odbicia sygnałów satelitarnych
(budowle, drzewa, krzewy, samochody itp.).
2. Zalecane jest zachowanie następujących warunków technicznych pomiaru:
1) minimalna liczba obserwowanych satelitów nie powinna być mniejsza od 4,
2) minimalny kąt elewacji równy 100,
3) maksymalna wartość parametru PDOP nie powinna przekraczać wartości 6.
4) interwał rejestracji danych satelitarnych GNSS na punkcie wynosi 5 sek.,
3. Długość sesji pomiarowej musi być dostosowana do przyjętej metody pomiaru,
długości wyznaczanych wektorów, warunków terenowych na obserwowanych
punktach oraz zakładanych do osiągnięcia dokładności,
4. W przypadku występowania utrudnień terenowych na wyznaczanym punkcie
zalecane jest wydłużenie czasu prowadzenia obserwacji.

4. Podstawowe czynności pomiarowe

117
1. Centrowanie i poziomowanie anteny odbiornika nad punktem pomiarowym, z
dokładnością właściwą dla wykonywanego zadania pomiarowego oraz
skierowanie „wskaźnika północy” anteny w kierunku północnym.
Przed rozpoczęciem i po zakończeniu pomiaru, należy pomierzyć wysokość
anteny nad centrem punktu:
1) sposób pomiaru wysokości anteny należy dostosować do wykorzystanego
sprzętu pomiarowego,
2) w przypadku pomiaru wysokości skośnej, o ile to możliwe, wykonuje się
pomiary w co najmniej trzech miejscach, równomiernie rozmieszczonych na
obwodzie anteny. Jako wartość z pomiaru przyjmuje się wartość średnią.
3. Po włączeniu odbiornika należy sprawdzić, czy jego ustawienia odpowiadają
zaleceniom zawartym w § 3 pkt 2
4. Użytkownik zobowiązany jest prowadzić w trakcie pomiaru dziennik
obserwacyjny, który powinien zawierać następujące informacje (przykładowy
dziennik obserwacyjny pokazany jest w załączniku nr 1):
1) numer punktu pomiarowego,
2) datę wykonania pomiaru na punkcie,
3) czas rozpoczęcia i zakończenia pomiaru,
4) numer sesji obserwacyjnej na punkcie,
5) typ i numer seryjny odbiornika GNSS użytego do pomiaru,
6) typ i numer seryjny anteny GNSS użytej do pomiaru,
7) wysokość anteny nad punktem pomierzoną na początku i końcu sesji
obserwacyjnej oraz sposób pomiaru wysokości,
8) krótka adnotacja o zasłonach sfery niebieskiej występujących nad punktem i
uwagi do-tyczące przebiegu pomiaru
9) imię i nazwisko osoby wykonującej pomiar.

Rozdział 2
Wykonywanie satelitarnych pomiarów w czasie rzeczywistym

5. Postanowienia ogólne
1. Pomiar metodą kinematyczną w czasie rzeczywistym RTK (Real Time Kinematic)
służy do przestrzennego określenia położenia punktu w czasie rzeczywistym w
oparciu o:

a) odebrane przez odbiornik dane z systemu satelitarnego GNSS i dane ze stacji

referencyjnej: współrzędne, obserwacje (fazowe i kodowe), parametry anteny
przekazywane z pojedynczej fizycznej stacji referencyjnej

b) odebrane przez odbiornik dane z systemu satelitarnego GNSS i dane ze stacji

referencyjnej: współrzędne, obserwacje (fazowe i kodowe), parametry anteny
przekazywane z pojedynczej fizycznej lub wirtualnej stacji referencyjnej oraz
poprawki korekcyjne powierzchniowe wyznaczane z grupy stacji
referencyjnych (VRS, MAC i FKP).

2. Zakres wykorzystania współrzędnych płaskich i wysokości punktów

wyznaczonych metodą RTK powinien być dostosowany do konkretnych zadań
geodezyjno-kartograficznych i wymaganych w tych pracach dokładności.

118
 6. Sprzęt pomiarowy
1. Do pomiarów metodą RTK wykorzystuje się odbiorniki dwuczęstotliwościowe
mające możliwość odbioru danych z pojedynczej stacji lub danych z pojedynczej
stacji (w tym VRS) i poprawek powierzchniowych (MAC i FKP).
2. Wewnętrzne ustawienia odbiornika należy dostosować do danego typu
odbiornika i metody pomiaru.
3. Należy zapewnić centryczne i poziome ustawienie anteny nad wyznaczanym
punktem z dokładnością przewidzianą dla konkretnego typu zdania geodezyjno-
kartograficznego.
4. Moduł komunikacji powinien umożliwiać odbiór danych RTK oraz wymianę
informacji potrzebnych do uzyskania tych danych.
5. Zaleca się, aby oprogramowanie kontrolera sterującego pracą odbiornika GNSS
umożliwiało wizualizację parametrów obserwacji satelitów, postępu i jakości
rozwiązania, w szczególności takich jak:
1) liczba obserwowanych satelitów,
2) wartości współczynnika PDOP,
3) średnie błędy współrzędnych wyznaczanego punktu,
4) typ rozwiązania: autonomiczne, DGNSS, float RTK, fixed RTK
6. Zastosowanie do pomiarów metodą RTK innych odbiorników niż opisane w
punkcie 1, wynikać może z postępu technicznego.

7. Poprawki RTK wykorzystywane w pomiarach

1. Wyznaczenie współrzędnych punktów w metodzie RTK następuje w oparciu o
dane z satelitów GNSS oraz dane:
1) ze stacji systemu ASG-EUPOS (w tym VRS) i poprawki korekcyjnej
powierzchniowej (MAC, FKP), obliczonej na podstawie obserwacji ze stacji
referencyjnych systemu ASG-EUPOS(serwis NAWGEO)
2) ze stacji systemu ASG-EUPOS (serwis NAWGEO) lub zainstalowanej na
punkcie osnowy podstawowej lub szczegółowej, którego współrzędne zostały
wyznaczone metodą satelitarną GNSS.
2. Zaleca się korzystanie z metody RTK:
1) wykorzystującej dane ze stacji systemu ASG-EUPOS i poprawki korekcyjnej
powierzchniowej w każdym przypadku;
2) ze stacji referencyjnej ASG-EUPOS, w przypadku gdy odległość
wyznaczanego punktu od stacji jest mniejsza od 5 km, a odbiornik nie ma
możliwości odbierania poprawki korekcyjnej powierzchniowej.
3) ze stacji referencyjnej zainstalowanej na punkcie osnowy podstawowej lub
szczegółowej, w przypadku gdy odległość wyznaczanego punktu od stacji
jest mniejsza od 5 km, a odbiornik nie ma możliwości odbierania poprawki
korekcyjnej powierzchniowej lub ze stacji referencyjnej systemu ASG-
EUPOS.

8. Pomiar metodą RTK

1. Pomiar należy wykonywać w odpowiednich warunkach terenowych, przy czym
na punktach mierzonych należy unikać:
1) zakryć horyzontu spowodowanych przeszkodami terenowymi typu: budynki,
drzewa, krzewy itp.,
2) występowania w bezpośrednim sąsiedztwie aktywnych elementów
infrastruktury technicznej typu: nadajniki radiowe/GSM/inne, linie
energetyczne, kolejowe, tramwajowe itp.,

119
 3) przeszkód terenowych mogących powodować odbicia sygnałów satelitarnych
typu: budowle, drzewa, krzewy, samochody itp.
2. Przed pomiarem, antenę odbiornika należy scentrować i spoziomować nad
wyznaczanym punktem, z wykorzystaniem statywu lub tyczki z libellą.
3. Sposób pomiaru wysokości anteny nad punktem:
1) w przypadku umieszczenia anteny na statywie – tak jak przy pomiarach
statycznych (§ 4 pkt 2),
2) w przypadku umieszczenia anteny na tyczce – wysokość tyczki należy
skontrolować przed i po pomiarze.
4. Podczas pomiaru odbiornik powinien:
1) rejestrować dane obserwacyjne z co najmniej 5 satelitów GNSS dla dwóch
częstotliwości (L1 i L2),
2) przetwarzać obserwacje z satelitów GNSS o wysokości horyzontalnej
większej lub równej 10º,
3) dokonywać wyznaczeń przy wartości współczynnika PDOP mniejszej od 6.0.
5. Przed rejestracją wyznaczonych współrzędnych mierzonego punktu należy się
upewnić, że otrzymano rozwiązanie typu fixed, a średnie błędy wyznaczonych
współrzędnych odpowiadają wymaganiom wykonywanego zadania.
6. W przypadku pomiarów punktów granicznych, punktów osnowy pomiarowej lub
innych, otrzymane wartości powinny być sprawdzone za pomocą drugiego,
niezależnego pomiaru wykonanego metodą RTK, metodą klasyczną (poligonową
lub wcięć) lub inną.
7. W metodzie RTK, poprzez drugie niezależne wyznaczenie należy rozumieć:
1) pomiar wykonany przy powtórnej inicjalizacji odbiornika,
2) pomiar wykonany innym zestawem pomiarowym,
8. W przypadku dwukrotnego, niezależnego pomiaru, otrzymane różnice nie
powinny przekraczać następujących wartości: dx, dy ≤ 0.06 m, dh ≤ 0.09 m.
9. Przyjęcie podczas pomiarów innych zaleceń wynikać może z postępu
technicznego.

9. Dostosowanie istniejących w zasobie materiałów geodezyjnych

i kartograficznych do układu odniesienia systemu ASG-EUPOS
1 Dostosowanie istniejących w zasobie materiałów geodezyjnych i kartograficznych
do układu odniesienia systemu ASG-EUPOS, powinno być realizowane zgodnie z
procedurami wykonywania transformacji współrzędnych, podanymi w załączniku nr 4
do rozporządzenia oraz z uwzględnieniem poniżej podanych zasad, przy udziale
właściwego miejscowo PODGiK.
2. Współrzędne punktów osnowy pomiarowej oraz szczegółów terenowych
realizowanych z wykorzystaniem techniką GNSS są wyznaczana w aktualnej
realizacji geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 jako trójwymiarowe
współrzędne geodezyjne (geocentryczne: X, Y, Z lub elipsoidalne: φ, λ, h (B, L, h)).
3. Przeliczenie trójwymiarowych współrzędnych geodezyjnych na współrzędne
płaskie w układzie 2000 i 1992 realizowane jest zgodnie z rozporządzeniem o
państwowym systemie odniesień przestrzennych i na podstawie formuł
przeliczeniowych opublikowanych w załączniku nr 4 do rozporządzenia.
4. Wyznaczenie wysokości w obowiązującej realizacji systemu wysokości
normalnych realizowane jest z wykorzystaniem obowiązującego modelu quasigeoidy.
Zaleca się lokalne dopasowanie modelu quasigeoidy z wykorzystaniem min. 3
punktów dostosowania, którymi mogą być punkty osnowy wysokościowej
podstawowej lub szczegółowej, dla których wyznaczono także trójwymiarowe

120
współrzędne geodezyjne w obowiązującej realizacji geodezyjnego systemu
odniesienia ETRS89. Rozmieszczenie punktów dostosowania powinno być
równomierna i obejmować cały obszar opracowania.
5. Wyznaczenie współrzędnych w układzie 2000 i 1992 i wysokości normalnych
może być realizowane przez oprogramowanie wewnętrzne odbiornika GNSS
działającego zgodnie formułami przeliczeniowymi opublikowanymi w załączniku nr 4
do rozporządzenia.
6. Dostosowanie dotychczasowych współrzędnych punktów sytuacyjnych
znajdujących się w pzgik w układzie współrzędnych 1965 do układu odniesienia ASG
EUPOZ jest realizowane:
1) w oparciu o udostępnione przez właściwy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i
kartograficznej parametry transformacji miedzy realizacją systemu ETRS89 a
układem 1965,
2) z wykorzystaniem min. 20 równomiernie rozłożonych punktów dostosowania,
którymi mogą być punkty osnowy poziomej podstawowej lub szczegółowej
oraz jednoznacznie zidentyfikowane punkty graniczne, dla których
wyznaczono współrzędne w obowiązującej realizacji geodezyjnego systemu
odniesienia ETRS89 i układzie 1965;
Współrzędne punktów dostosowania w systemie odniesienia ETRS89, powinny
być wyznaczone w trakcie wykonywania pomiarów szczegółów sytuacyjno-
wysokościowych techniką GNSS.

Przeliczenie jest realizowane w dwóch etapach:

a) z zastosowaniem siedmioparametrowej transformacji przestrzennej z
układu 1965 (matematycznego),
b) przeliczenie z układu 1965 (empirycznego) transformacją konforemną
Helmerta z rozrzuceniem odchyłek transformacji na wszystkie punkty
transformowane metodą Hausbrandta.
7. Dostosowanie dotychczasowych współrzędnych punktów sytuacyjnych
znajdujących się w pzgik w lokalnym układzie współrzędnych do układu odniesienia
ASG EUPOZ jest realizowane:
1)w oparciu o udostępnione przez właściwy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i
kartograficznej parametry transformacji miedzy realizacją systemu ETRS89 a
układem lokalnym;
2) z wykorzystaniem min. 20 punktów równomiernie rozłożonych punktów
dostosowania, którymi mogą być punkty osnowy poziomej podstawowej lub
szczegółowej oraz jednoznacznie zidentyfikowane punkty graniczne, dla
których wyznaczono współrzędne w obowiązującej realizacji geodezyjnego
systemu odniesienia ETRS89 i układzie lokalnym.
Rozmieszczenie punktów dostosowania powinno być równomierne i obejmować cały
obszar opracowania (norma 20 punktów dostosowania, dotyczy obszaru obrębu
ewidencyjnego); Współrzędne punktów dostosowania w systemie odniesienia
ETRS89, powinny być wyznaczone w trakcie wykonywania pomiarów szczegółów
sytuacyjno-wysokościowych techniką GNSS.

10. Kontrola sprzętu przed właściwym pomiarem RTK

1. Przed rozpoczęciem właściwych prac, należy sprawdzić poprawność działania
sprzętu i otrzymywanych poprawek RTK w oparciu o pomiar kontrolny na punkcie
o znanych współ rzędnych płaskich i/lub wysokości.

121
2. Punkt kontrolny powinien być zlokalizowany na obiekcie lub w jego najbliższym
sąsiedztwie (do 0,5 km).
3. Dane dotyczące punktu kontrolnego mogą pochodzić:
1) z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,
2) z innych źródeł np. z wcześniej wykonanych pomiarów metodą RTK.
4. W uzasadnionych przypadkach dane punktu kontrolnego mogą być uzyskane
poprzez drugi niezależny pomiar metodą RTK lub pomiar metodą statyczną lub
szybką statyczną.
5. Różnice pomiędzy wynikiem pomiaru punktu kontrolnego metodą RTK a danymi:
pozyskanymi z zasobu - nie powinny przekraczać
wartości: dx,dy ≤ 0.06 m, dh ≤ 0.09 m

Załącznik nr 2

Poprawki odwzorowawcze

1 . Redukcje odwzorowawcze pól powierzchni w

odwzorowaniu Gaussa-Krugera; (układ współrzędnych „2000”)
Atrybut PEW, o którym mowa w ust. 5 „Katalogu obiektów bazy danych
ewidencyjnych” stanowiący załącznik nr 4 do rozporządzenia (w sprawie egib) jest
geodezyjnym polem powierzchni jednostki ewidencyjnej obliczonym na podstawie
współrzędnych punktów granicznych przyjętych do numerycznego opisu granic
jednostki ewidencyjnej i skorygowanym o poprawę odwzorowawczą ze względu na
zniekształcenie obiektów powierzchniowych, przedstawionych na płaszczyźnie
odwzorowania, w stosunku do tych samych obiektów przedstawionych w
Geodezyjnym Systemie Odniesienia 1980 (GRS 80), o którym mowa w
rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000 r. w sprawie państwowego
systemu odniesień przestrzennych. Wartość tego atrybutu oblicza się według
następujących wzorów:

P =Po – ΔPo,
przy czym:

122
P – oznacza pole powierzchni jednostki ewidencyjnej, jako fragmentu
powierzchni elipsoidy GRS 80,
Po – oznacza pole powierzchni działki obliczone na podstawie współrzędnych
prostokątnych płaskich w układzie 2000,
ΔPo – oznacza poprawkę odwzorowawczą pola powierzchni.
ΔPo = Po*τ,
przy czym:
τ =ω–1 – oznacza elementarne zniekształcenie powierzchniowe, ustalone jako
wartość przeciętna, na podstawie kilku punktów rozłożonych równomiernie
w obszarze opracowania,
ω – jest elementarną skalą powierzchniową równą kwadratowi elementarnej
skali liniowej „m”; ω = m2, zaś m = Δdo/Δde
Δdo – oznacza długość odcinka do w odwzorowaniu;
Δde – oznacza długość łuku na elipsoidzie odpowiadającego odcinkowi d0;
m = σ +1
σ – jest elementarnym zniekształceniem liniowym obliczonym w punkcie PGK,
Wartość σ wyraża następujący wielomian:
σ = σo + mo * v2 * [q1 + q2 * u + q3 * u2 + q4 * v2]
Współczynniki q1, q2, q3, q4 mają wartości stałe:
q1= 306,752873
q2= -0,312616
q3= 0,006382
q4= 0,158591
σo- jest zniekształceniem na południku środkowym odwzorowania w cm/km;
dla układów strefowych "2000"; σo= -7,7cm/km,
mo= 0,999923 - jest przyjętą skalą na południku środkowym każdej strefy, co
oznacz , że zniekształcenia odwzorowawcze długości na tym południku
wynoszą – 7,7 cm/km.,
u = (xGK – 580000,0) * 2,0 * 10-6
v = yGK * 2,0 * 10-6
xGK, yGK - niemodyfikowane współrzędne punktu PGK w odwzorowaniu
Gaussa-Krügera . (jeśli yGK = 0, to punkt leży na południku środkowym i xGK
jest długością łuku południka elipsoidy od równika do danego punktu; jeśli
współrzędne x,y są współrzędnymi "przeskalowanymi", to należy obliczyć:
xGK=x/mo ,
yGK = y/ mo).

2. Redukcje owzorowawcze długości

w odwzorowaniu Gaussa-Krugera; (układ współrzędnych „2000”):

123
 Redukcje odwzorowawcze długości wynikają z wprowadzenia relacji
różnicowych pomiędzy odpowiednimi miarami odwzorowanych linii
geodezyjnych, a miarami odpowiednich nim wektorów (odcinków prostych) na
płaszczyźnie.
Redukcję odwzorowawczą długości określa się wzorem:

ΔDodwz.= s*ms* (D=s+ ΔDodwz.)

gdzie (ms – skala średnia na długości redukowanej):

ms= 1 – (1/2) * U2 + (5/24) * U4 – (61/720) * U6 + U2 * ΔX*T*η2

_
U * ΔY/2 + (5/12) * U3 * ΔY – (1/24) * U2 * ΔX
+ (4/3 * U * ΔX * ΔY * T * η2 – (1/6) * ΔY2 + (5/12) * U2 * ΔY2

oraz
ΔX= (X2 – X1) / (Rs * mo) , ΔY= (Y2 – Y1) / (Rs * mo)
U = (Y1 – y0) / (Rs * mo)
X1 , Y1 , X2 , Y2 - współrzędne (przybliżone) pary punktów końcowych
boku, w konkretnej aplikacji odwzorowania Gaussa –
Krugera,
y0 - parametr przesunięcia układu współrzędnych w konkretnej aplikacji
odwzorowania,
Rs = a (1-e2) ½ / [1 – e2 * sin2 (B)] (średni promień krzywizny elipsoidy dla
szerokości B),
e‘ 2 - kwadrat drugiego mimośrodu elipsoidy .
mo – skala długości na południku środkowym w konkretnej aplikacji
odwzorowania ( dla odwzorowania „2000” skala mo =0.999923 na
południku środkowym każdej strefy odwzorowawczej).

Załącznik nr 3

Zasady projektowania oraz sygnalizacji kameralnej osnowy

fotogrametrycznej w procesie aerotriangulacji

§ 1. Uwagi ogólne
1. Aerotriangulacja jest technologią kameralnego zagęszczenia dwufunkcyjnej
osnowy geodezyjnej, której mowa w dziale I, §25 rozporządzenia.
2. W procesie aerotriangulacji wyznaczane są na każdym stereogramie grupy
nowo opracowanych punktów, dla których określone są współrzędne terenowe w
układzie zdefiniowanym przez grupę punktów polowej osnowy fotogrametrycznej, o
której mowa w § 3.
3. Jednocześnie w procesie aerotriangulacji wyznaczane są elementy orientacji
zewnętrznej zdjęć lub elementy orientacji bezwzględnej modeli w bloku, które mogą
być wykorzystywane na etapie rekonstrukcji modeli fotogrametrycznych przed
procesem pomiaru ukształtowania pionowego terenu (DTM).
4. Precyzja wyznaczenia współrzędnych punktów w procesie aerotriangulacji
jest uwarunkowana spełnieniem szeregu postulatów w zakresie:
1) konfiguracji i sposobu wykonania zdjęć,
2) liczby i lokalizacji punktów polowej osnowy fotogrametrycznej w bloku,
3) sygnalizacji punktów osnowy oraz punktów wyznaczanych,

124
4) dokładności pomiaru terenowego punktów osnowy geodezyjnej.

§ 2. Punkty wyznaczane fotogrametrycznie

1. Punktami wyznaczanymi fotogrametrycznie są:
1) punkty fotogrametrycznej osnowy pomiarowej, o której mowa dziale I,
§25 rozporządzenia,
2) punkty przejściowe łączące sąsiednie stereogramy , rozmieszczone
równomiernie w pasie pokrycia podłużnego zdjęć, w ilości min. 3 punkty,
sygnalizowane kameralnie,
3) punkty wiążące szeregi, występujące w pasach pokrycia poprzecznego
w odstępach minimum jednej bazy fotografowania, sygnalizowane kameralnie,
lub w terenie,
4) fotopunkty kontrolne,
5) wybrane punkty sytuacyjne, w tym punkty graniczne przy
opracowaniach dla celów ewidencji gruntów i budynków.
2. Punkty wyznaczane fotogrametrycznie otrzymują współrzędne geodezyjne ( w
układzie „2000”) w procesie wyrównania aerotriangulacji.
3. W aerotriangulacji wyróżnia się dwie grupy punktów:
1) punkty, które biorą udział w wyrównaniu bloku,
2) punkty, które są transformowane na układ współrzędnych
geodezyjnych po zakończeniu wyrównania.

§ 3. Polowa osnowa fotogrametryczna

1. Polową osnowę fotogrametryczną dla potrzeb aerotriangulacji stanowią
fotopunkty o wyznaczonych współrzędnych YYZ (F-punkty) lub fotopunkty o
wyznaczonej wysokości - Z (Z- punkty).
2. Punktami , o których mowa w ust 1 są:
1) punkty osnowy podstawowej, poziomej i wysokościowej,
2) punky poziomej osnowy szczegółowej II i III klasy,
3) fotopunkty kontrolne, które posiadają te samą dokładność co fotopunkty
dla oparcia aerotriangulacji.
3. Dla zapewnienia dokładności sytuacyjnego położenia punktów wyznaczanych
w procesie aerotriangulacji punkty osnowy polowej (fotopunkty) lokalizuje się na
obrzeżach bloków.
4. Stosowana jest gęstość fotopunktów (przy standardowym 60% pokryciu
podłużnym zdjęć w szeregu oraz 30% pokryciu poprzecznym między szeregami), w
odstępach co 4 do 6 baz fotografowania w pierwszym i ostatnim szeregu oraz w co
drugim pasie pokrycia poprzecznego.
5. Przy projektowaniu punktów wymienionych w ust 1 należy mieć na uwadze, że
punkty które znajdują się wewnątrz obszaru zamkniętego wielobokiem łączącym
fotopunkty zewnętrznych krawędzi bloku zdjęć, otrzymują dokładność określoną
średnim błędem wyrównania; Punkty położone na zewnątrz tego obszaru, są
wyznaczane z dokładnością niższą..
6. Lokalizacja fotopunktów powinna gwarantować poprawne wyrównanie bloku
zdjęć lotniczych; w związku z tym każde załamanie bloku powinno być uzbrojone w
dodatkowy fotopunkt.
7. Na dokładność wyznaczenia wysokości punktów wpływa rozmieszczenie Z-
punktów; W związku z tym Z-punkty powinny pokrywać regularnie całą powierzchnię
opracowywanego bloku.. Przy standardowym pokryciu poprzecznym 30%., odstęp
pomiędzy Z-punktami w szeregach powinien wynosić około 4 do 6 baz

125
fotografowania. Dodatkowo na obrzeżu bloku pomiędzy F-punktami należy
zlokalizować również Z-punkty.
8. Przy zastosowaniu w czasie wykonywania zdjęć rejestracji środków rzutów
techniką GNSS, liczba potrzebnych punktów osnowy terenowej może być
zmniejszona ok. 8 do 10 razy , głównie za sprawą eliminacji Z- punktów wewnątrz
bloku.
W celu zabezpieczenia się przed błędami rejestracji techniką GNSS:
a) F-punkty osnowy terenowej lokalizuje się na obrzeżu bloku w sposób
następujący:
 w pierwszym i ostatnim szeregu co 9 baz podłużnych,
 dodatkowo na początku i końcu szeregu co 3 bazę poprzeczną.
b) Z-punkty wybiera się jedynie w pasach pokrycia poprzecznego na
początku i końcu każdego szeregu.
9. Zaleca się wykonywanie terenowych pomiarów
punktów omawianej osnowy techniką GNSS, o której mowa w dziale I, § 20 – 24
rozporządzenia, co może zagwarantować jednorodność stosowanego układu
odniesienia oraz wysoką precyzję wykonania całej aerotriangulacji..
10. Przedstawione powyżej kryteria w zakresie lokalizacji
punktów osnowy terenowej gwarantują następującą dokładność wyznaczenia
punktów zagęszczanych (błędy średnie):
mp = 0,008 mm (w skali zdjęcia);
mh = 0,01% * Wf (gdzie Wf – wysokość fotografowania).
11. Obszary pokryte przez rozległe wody, zwarte
kompleksy leśne, na których niemożliwe jest zaprojektowanie punktów wiążących
powinny być zabezpieczone tak, jak granica bloku i wyłączone z opracowania.
12. Fotopunkty kontrolne , powinny być rozmieszczone
równomiernie wewnątrz bloku ograniczonego fotopunktami zewnętrznymi w liczbie
nie mniejszej niż 1 punkt na 10-15 stereogramów, ale nie mniej niż 5 punktów w
bloku.

§ 4. Projekt polowej osnowy fotogrametrycznej i sygnalizacji

1. Projekt polowej osnowy fotogrametrycznej i sygnalizacji
należy opracować na podstawie projektu lotów na mapach w skali 1:10 000,
stosując znaki umowne przedstawione w zał. nr 1 (wg wytycznych G-1.8).
2. Na mapę projektu polowej osnowy fotogrametrycznej i
sygnalizacji należy nanieść:
 granicę obiektu,
 projektowany zasięg bloków ( z zakładkami),
 ramki sekcyjne opracowywanej mapy zasadniczej,
 osie nalotów, zasięg każdego szeregu zdjęć i numerację szeregu,
 punkty istniejących osnów geodezyjnych: poziomej i wysokościowej,
 rejony sygnalizacji :
- F-punktów,
- Z-punktów,
- punktów. poziomej osnowy I, II, III klasy,
- punktów wiążących,
- punktów przejściowych.

126
 3. Polowa sygnalizacja fotogrametryczna jest to
oznaczenie punktu w terenie znakiem zapewniającym identyfikację na zdjęciu
lotniczym.
4. Znaki sygnalizacyjne umieszczane w terenie powinny
zabezpieczać:
1) ostre, kontrastowe i jednoznaczne pozyskanie obrazu znaków
sygnalizacyjnych na zdjęciach;
2) ścisłe wyznaczenie położenia punktu sygnalizowanego.
5. Sygnalizacji podlegają określone projektem punkty:
1) geodezyjnej osnowy poziomej i wysokościowej, stanowiące polową
osnowę fotogrametryczną,
2) nowoprojektowane punkty geodezyjnej osnowy pomiarowej, w tym
punkty adaptowane,
3) punkty przejściowe i wiążące (w niezbędnych lokalizacjach);
Ponadto w zależności od potrzeb opracowania, sygnalizacji podlegają punkty
sytuacyjne takie jak:
- punkty załamania działek ewidencyjnych, w tym granic obrębów,
- elementy naziemne sieci uzbrojenia terenu.
6. Projekt polowej sygnalizacji fotogrametrycznej składa
się z części graficznej i opisowej, przy czym:
1) część graficzną stanowi mapa, której mowa w ust. 1 i szkic projektu
sygnalizacji (na materiale przeźroczystym – zał. nr 2) (wg wytycznych G-1.8);
2) część opisową stanowi opis techniczny projektu.
7. W projekcie , o którym mowa w ust. 6 , należy określić wielkość i kształt
znaków sygnalizacyjnych – zał. nr 3 (wg wytycznych G-1.8).

§ 5. Polowa sygnalizacja fotogrametryczna

1. Polową sygnalizację fotogrametryczną wykonuje się na podstawie projektu
sygnalizacji wykonanego na mapie umożliwiającej lokalizację punktów
sygnalizowanych w terenie.
2. Prace polowe polegają na:
1) odszukaniu i zasygnalizowaniu punktów osnowy geodezyjnej
(podstawowej i szczegółowej),
2) wyborze, stabilizacji (markowaniu) i zasygnalizowaniu punktów
projektowanej fotogrametrycznej osnowy pomiarowej oraz określonych w
projekcie punktów przejściowych oraz wiążących,
3) ustaleniu lub odszukaniu istniejących punktów granicznych obrębów i
działek ewidencyjnych oraz ich zasygnalizowaniu (np. prace dotyczące
modernizacji ewidencji gruntów i budynków),
4) odszukaniu i zasygnalizowaniu innych szczegółów terenowych (np.
prace dotyczące opracowania mapy zasadniczej),
5) sporządzeniu opisów topograficznych zasygnalizowanych punktów
fotogrametrycznej osnowy pomiarowej,
6) sporządzenie szkicu realizacyjnego sygnalizacji terenowej – zał. Nr 4
(wg wytycznych G-1.8), obejmującego lokalizację i numery punktów
sygnalizowanych,
7) opracowanie sprawozdania technicznego z realizacji terenowej
sygnalizacji punktów.
3. Istniejące punkty osnów geodezyjnych oraz punkty graniczne położone pod
lub w pobliżu przeszkód mogących spowodować zasłonięcie znaku – sygnalizować

127
należy ekscentrycznie tak, aby zachować możliwość pomiaru punktu
zasygnalizowanego, z dokładnością punktu macierzystego.
4. W zależności od rodzaju podłoża i charakteru punktu do sygnalizacji
stosować należy:
1) znaki oznaczone bezpośrednio w terenie:
- malowane farbą bezpośrednio na podłożu,
- wykładane wapnem lub gipsem na podłożu,
- bezpośrednio malowane szczegóły terenowe;
2) znaki wykładane, tzn. kontury znaków namalowane na papie izolacyjnej,
sklejce, płycie pilśniowej, płycie z tworzywa sztucznego.
5. Szczegóły sytuacyjne sygnalizować należy przez bezpośrednie pomalowanie
ich powierzchni lub przytwierdzenie znaku wykładanego.
6. Znaki powinny mieć kolory kontrastowe w stosunku do podłoża; do malowania
znaków należy stosować farby odporne na działanie warunków atmosferycznych, nie
dające połysku.
7. Sygnalizując równocześnie grupy punktów: osnów geodezyjnych, osnów
fotogrametrycznych oraz punktów granicznych zaleca się stosowanie różnych
znaków sygnalizacyjnych dla każdej z tych grup.
8. Dokładność sygnalizacji polowej punktów wyznaczanych fotogrametrycznie, na
podstawie zdjęć lotniczych w skalach 1:8000 i większych powinna być nie mniejsza
jak 0.01 w względem centra znaku; dla skal mniejszych np. 1:13000, powinna być
nie mniejsza jak 0,03 względem centra znaku.
9. Prawidłowość ułożenia znaku powinna być kontrolowana w terenie
i aktualizowana przed wykonaniem zdjęć nie rzadziej niż co 14 dni; bezpośrednio po
wykonaniu zdjęć należy dokonać pełnego sprawdzenia stanu polowej sygnalizacji;
wyniki kontroli należy odnotować na szkicu realizacyjnych sygnalizacji terenowej,
o którym mowa w ust 2 pkt 6.
10. Operat wykonanej sygnalizacji powinien zawierać:
1) mapy projektu sygnalizacji,
2) szkic realizacyjny sygnalizacji polowej osnowy fotogrametrycznej,
3) kopie mapy ewidencji gruntów i budynków z zaznaczonymi
zasygnalizowanymi punktami załamania granic działek ewidencyjnych i obrębów,
4) kopie mapy zasadniczej z naniesioną sygnalizacją armatury naziemnej,
5) sprawozdanie techniczne z wykonanych prac.

§ 6. Kameralna identyfikacja punktów sygnalizowanych

1. Kameralna identyfikacja punktów sygnalizowanych polega na
określeniu położenia punku zasygnalizowanego w terenie na odbitce zdjęcia
lotniczego, na której leży on najbliżej środka, przy czym raz w każdym szeregu.
2. Identyfikacji podlegają punkty polowej osnowy fotogrametrycznej oraz
inne punkty sygnalizowane , których współrzędne będą wyznaczone w procesie
aerotriangulacji.
3. Do kameralnej identyfikacji punktów sygnalizowanych niezbędne są
następujące materiały:
1) szkic realizacyjny sygnalizacji polowej,
2) mapy projektu sygnalizacji polowej,
3) opisy topograficzne punktów sygnalizowanych, z wynikami sprawdzenia,
sygnalizacji,
4) komplet odbitek stykowych zdjęć z naniesionymi granicami obiektu,
5) negatywy lub diapozytywy zdjęć lotniczych,

128
6) sprawozdanie techniczne z wynikami prac polowej sygnalizacji.
4. Identyfikację punktu przeprowadza się w sposób następujący:
1) Na podstawie mapy projektu sygnalizacji ustala się na odbitce
stykowej zdjęcia rejon położenia punktu, a następnie korzystając z opisu
topograficznego określa się jego dokładną lokalizację,
2) Jakość odfotografowania punktu należy sprawdzić na
wszystkich negatywach; zaleca się w tym celu wykorzystanie efektu
stereoskopowego.
3) Zidentyfikowany punkt należy zaznaczyć centrycznym kółkiem
na lewej odbitce stykowej każdego stereogramu, na którym on występuje, z
równoczesnym określeniem numeru i rodzaju punktu sygnalizowanego (punkty
oznaczone literami F,P,Z).
4) Wyniki przeprowadzonej identyfikacji nanosi się na kopię
szkicu realizacyjnego sygnalizacji z zaznaczeniem:
a) punktów odfotografowanych w obu szeregach w pasie
pokrycia poprzecznego,
b) punktów odfotografowanych w jednym szeregu, w którym
punkt został zidentyfikowany,
c) punktów nieodfotografowanyc, z decyzją dotyczącą
zastosowania pomiaru bezpośredniego lub powtórzenia sygnalizacji i nalotu.
Przykład oznaczeń na kopii projektu sygnalizacji podano w zał.nr 5 (wg
wytycznych G-1.8).
5. W rejonach, w których nie odfotografował się fotopunkt uprzednio
sygnalizowany oraz w miejscach wymagających uzbrojenia w dodatkowe fotopunkty,
projektuje się punkty naturalne (F, P, Z).
6. Liczba doprojektowanych fotopunków naturalnych nie powinna przekraczać
10% ogólnej liczby fotopunktów.
7. Fotopunktem naturalnym powinien być szczegół sytuacyjny wyraźnie
odfotografowany oraz jednoznacznie identyfikowany na zdjęciu; punkty te należy
wnieść na szkic realizacyjny polowej sygnalizacji.
8. Materiały otrzymane w wyniku kameralnej identyfikacji punktów należy
skompletować łącznie z operatem sygnalizacji, o którym mowa w § 5 ust. 10.

§ 7. Projekt kameralnej osnowy fotogrametrycznej

(projekt aerotriangulacji)
1. Do wykonania projektu aerotriangulacji niezbędne są materiały:
1) szkic realizacyjny sygnalizacji uzupełniony doprojektowanymi punktami
naturalnymi,
2) mapy sygnalizacji uzupełnione doprojektowanymi punktami naturalnymi,
3) komplet odbitek stykowych zdjęć lotniczych ze zidentyfikowanymi punktami
sygnalizowanymi i naturalnymi.
2. Przed przystąpieniem do opracowania projektu aerotriangulacji, na odbitki
stykowe zdjęć nanosi się ramki podziału sekcyjnego opracowywanych map, wraz z
opisem numeru arkusza mapy.
3. W tradycyjnym ujęciu technologia aerotriangulacji wymaga następującej ilości i
rozmieszczenia punktów przejściowych i wiążących:
a) sąsiednie stereogramy w szeregu winny być połączone
minimum trzema punktami przejściowymi rozmieszczonymi równomiernie w pasie
pokrycia podłużnego zdjęć, w sposób następujący:
- górny – w pasie pokrycia między szeregami,

129
 - środkowy,
- dolny – w pasie pokrycia między szeregami..
b) punkty wiążące szeregi powinny występować w pasach
pokrycia poprzecznego, między szeregami w odstępach minimum jednej bazy
fotografowania.
c) Większą liczbę punktów przejściowych i wiążących projektuje
się:
- na obszarach zalesionych,
- w miejscach o słabej jakości fotograficznej i bez wyraźnej
struktury zagospodarowania terenu,
- dla opracowań mapowych w skali 1:500, jako punkty wiążące między
szeregami zdjęć.
4. Punkty przejściowe i wiążące powinny być położone nie bliżej niż w
odległości 1 cm od skraju zdjęcia i jednocześnie w miejscu gdzie obraz
fotograficzny i charakter terenu pozwalają na uzyskanie dobrego efektu
stereoskopowego.
5. Projekt kameralnego zagęszczenia osnowy fotogrametrycznej wykreśla się
tuszem na odbitkach stykowych z oznaczeniem:
a) rejonów położenia punktów osnowy fotogrametrycznej,
( zaznacza się je na środkowej części każdej z dwu odbitek stykowych
poszczególnych stereogramów, z podaniem numerów punktów, zgodnie z
przyjętą standardową numeracją),
b) kolejnych numerów środków rzutów – w pobliżu punktów
głównych zdjęć.
6. Po zaprojektowaniu punktów sporządza się na materiale przeźroczystym
.schematyczny szkic bloku aerotriangulacji, zawierający:
a) linie podziału na sekcje map, numery arkuszy map,
b) punkty osnowy fotogrametrycznej, sygnalizowane w terenie i
kameralnie oraz ich numery,
c) zasięgi pokrycia stereogramami wzdłuż podłużnego pasa
pokrycia i pasa pokrycia poprzecznego.
Ponadto szkic bloku powinien zawierać:
d) tytuł „szkic bloku aerotriangulacji nr…. , nazwa obiektu,
e) granicę opracowania, granice lasów oraz granice obszarów
wyłączonych z opracowania,
f) numery szeregów i kierunki nalotów,
g) numery zdjęć lub numery środków rzutów, tworzących
stereogram,
h) kierunki osi geodezyjnego układu współrzędnych,
i) schematyczny szkic rozmieszczenia bloków w obiekcie,
j) informacje o zdjęciach: skala, format, rodzaj materiałów
fotograficznych,
k) numer, stała kamery i data kalibracji,
l) rok nalotu i rok pomiaru osnowy terenowej,
m) autoryzacja oraz data wykonania i kontroli opracowania
projektu aerotriangulacji.
Przykład szkicu bloku aerotriangulacjii podano w zał.nr 6 (wg wytycznych G-1.8).
7. Do projektu aerotriangulacji należy dołączyć wykaz współrzędnych punktów
terenowej osnowy fotogrametrycznej z podaniem:
a) numeru punktu (wraz z numerem roboczym, jeśli występuje),

130
 b) współrzędnych X Y Z dla F-punktów, X Y dla P-punktów, Z dla
Z-punktów,
c) błędy średnie wyznaczenia położenia punktu lub klasę punktu,
d) dla fotopunktów naturalnych należy podać krótki opis punktu,
zawierający jego rodzaj i jakość,
e) datę pomiaru.

§ 8. Sygnalizacja punktów kameralnej osnowy fotogrametrycznej

1. Kameralna sygnalizacja polega na naniesieniu na zdjęcia lotnicze punktów
kameralnego zagęszczenia polowej osnowy fotogrametrycznej, wyznaczanych w
procesie aerotriangulacji, niesygnalizowanych w terenie (patrz §5 i 6).
2. Kameralną sygnalizację punktów wykonuje się na negatywach lub
diapozytywach zdjęć lotniczych.
3. Do kameralnej sygnalizacji wykorzystuje się stereoskopowe przyrządy
fotogrametryczne: Transmark, PUG itp.
4. Punkty sygnalizuje się na jednym zdjęciu, wykorzystując efekt
stereoskopowy,
5. Sygnalizację punktów, w pasie pokrycia poprzecznego między szeregami,
wykonuje się jednocześnie na dwóch odpowiadających sobie zdjęciach, zgodnie z
lokalizacją na odbitce stykowej.

§ 9. Prowadzenie obserwacji
1. Jednostką obserwowaną na przyrządach fotogrametrycznych jest stereogram
utworzony z negatywów lub diapozytywów zdjęć lotniczych.
2. Obserwacje punktów są zespołami czynności związanych z dwukrotnym
niezależnym nastawieniem znaczków pomiarowych na obrazy tych punktów na
zdjęciach oraz z rejestracją fotogrametrycznych danych pomiarowych.
Na stereogramach wyróżnia się następujące rodzaje punktów:
a) punkty aerotriangulacyjne:
- znaczki tłowe kamery,
- fotopunkty i fotopunkty kontrolne,
- punkty przejściowe i wiążące oraz punkty przyramkowe i
przynarożnikowe,
- punkty wyznaczanej osnowy fotogrametrycznej,
- inne punkty, których włączenie do tej grupy wynika ze
specyfiki opracowania (np. punkty graniczne obrębów,
kompleksów);
b) punkty, które będą transformowane (tzw. punkty masowe) na
układ współrzędnych geodezyjnych po zakończeniu wyrównania aerotriangulacji.
3. Do wykonania obserwacji kameralnych niezbędne są:
a) komplet negatywów lub diapozytywów, na których dokonano
kameralnej sygnalizacji punktów,
b) komplet odbitek stykowych,
c) komplet powiększeń zdjęć w przypadku opracowania
szczegółów,
d) szkic bloku aerotriangulacji,
e) wykaz współrzędnych fotopunktów,
f) opisy topograficzne punktów sygnalizowanych.

131
 4. Do wykonania obserwacji punktów wyznaczanych w procesie aerotriangulacji
należy wykorzystywać instrumenty fotogrametryczne określające współrzędne tłowe
punktów do analitycznych metod zasadniczego wyrównania tj.:
a) autografy analityczne i cyfrowe,
b) stereokomparatory wspomagane komputerowo.
5. W trakcie wykonywania pomiaru współrzędnych tłowych należy przeprowadzić
kontrole technologiczne i spełnić następujące kryteria dokładności:
a) średni błąd odtworzenia orientacji wewnętrznej < 15 µm;
b) średni błąd odtworzenia orientacji wzajemnej < 6 µm.
6. Na zakończenie procesu obserwacji generowane są pliki obserwacyjne
(współrzędne tłowe) w formatach niezbędnych do wykorzystania przez programy
zasadniczego wyrównania.

§ 10. Wyrównanie obserwacji w procesie aerotriangulacji

1. Proces wyznaczania ostatecznych współrzędnych punktów nowo
wyznaczanych należy określić wyłącznie analitycznie poprzez zastosowanie metody
niezależnych modeli lub niezależnych wiązek, w sposób jednoczesny dla całego
bloku zdjęć, przy użyciu odpowiedniego oprogramowania komputerowego.
2. Wyrównanie metodą niezależnych modeli polega na jednoczesnym
wyznaczeniu orientacji bezwzględnej modeli (niezależnych modeli) oraz
współrzędnych terenowych punktów w bloku metodą najmniejszych kwadratów.
Obserwacjami w tym wyrównaniu są współrzędne modelowe, które należy
wyznaczyć analitycznie z pomierzonych współrzędnych tłowych na zdjęciach
lotniczych.
3. Wyrównanie metodą niezależnych wiązek polega na jednoczesnym
wyznaczeniu orientacji zewnętrznej zdjęć (niezależnych wiązek) oraz współrzędnych
terenowych punktów w bloku metodą najmniejszych kwadratów. Obserwacjami są
mierzone współrzędne tłowe punktów na zdjęciach lotniczych.
4. Proces obliczeniowy, niezależnie od rodzaju stosowanego oprogramowania
powinien być dokumentowany w plikach pełniących rolę protokołów z tego procesu.

§ 11. Analiza wyników

1. Z przeprowadzonego zasadniczego wyrównania, o którym mowa w § 10
należy dołączyć do operatu technicznego opracowania dwa raporty, które mogą
przybrać postać dwóch plików:
1) Plik zawierający pełną informację o danych wprowadzanych do obliczeń tj.:
- przybliżone elementy orientacji zdjęć,
- numerację wszystkich zdjęć biorących udział wyrównaniu,
- zestawienie odchyłek współrzędnych tłowych obserwowanych dwukrotnie,
- przybliżone współrzędne punktów wyznaczanych, ich numerację, liczbę wystąpień z
podaniem numeracji zdjęć,
- zestawienie statystyczne obejmujące liczbę punktów wyznaczanych, liczbę
punktów osnowy z wyróżnieniem ich typów,
- wymagane parametry programu do wyrównania danego bloku.
2) Plik zawierający wyniki analizy przeprowadzonego procesu wyrównania w
postaci zestawienia zawierającego:
- ostateczne elementy orientacji zewnętrznej zdjęć,
- współrzędne punktów wyznaczanych oraz fotogrametrycznej osnowy terenowej
wraz z odchyłkami na poszczególnych zdjęciach i w układzie terenowym dla
punktów tej osnowy,

132
- statystyczną ocenę przeprowadzonego wyrównania.
2. Aerotriangulacja powinna być kontrolowana w oparciu o punkty kontrolne
pomierzone w bloku zdjęć w ilości równej 10% stosowanej liczby punktów osnowy.
Punkty te należy obierać głównie na obrzeżu wyrównywanego bloku.

§ 12. Postać plików wynikowych

1. Na zakończenie procesu wyrównania generowane SA pliki z danymi
ostatecznymi zawierające:
a) parametry orientacji zewnętrznej zdjęć lub orientacji bezwzględnej
modeli,
b) współrzędne punktów wyznaczanych i punktów terenowej osnowy
fotogrametrycznej w układzie współrzędnych opracowania mapy (układ „2000”).

Uwaga: Załącznik nr 3 opracowano z wykorzystaniem treści zawartych w

wydawnictwach:
1) Wytyczne techniczne G-1.8 – „Aerotriangulacja analityczna” , GUGiK, 1984r,
2) Zdzisław Kurczyński, Ryszard Preuss – „Postawy fotogrametrii”, Oficyna
Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2000r.

Załącznik nr 4

Zasady zastosowania metody transformacyjnej do przeliczania punktów

układu „1965” lub lokalnego do układu „2000”

autor opracowania: prof. dr hab. inż. Roman Kadaj

133
 1. Wprowadzenie
W problematyce przekształceń numerycznych zbiorów danych geodezyjnych z
układu „1965” lub lokalnego do układu „2000” należy uwzględnić nie tylko
matematyczne definicje układów współrzędnych lecz także ich fizyczne realizacje,
czyli odpowiadające układy odniesienia, reprezentowane przez punkty osnów
geodezyjnych, a także istniejące opracowania kartograficzne.

Teoria polskich układów współrzędnych [por. Wytyczne Techniczne G-1.10] podaje

dokładne wzory definiowanych odwzorowań oraz związki matematyczne pomiędzy
różnymi układami, w tym wywodzącymi się z różnych elipsoid odniesienia.
Matematyczne przeliczenie współrzędnych z układu „1965” do układu „2000” dla tego
samego punktu fizycznego przebiega według ogólnego schematu

Xy1695  BLH(Krasowski)  BLH(GRS-80)  xy2000

(1)

Jak wiadomo, układ „1965” dzieli się na 5 stref, będących odwzorowaniami elipsoidy
Krasowskiego w układzie odniesienia Pułkowo’42, zaś układ „2000”
dzieli się na 4 strefy (3o – pasy południkowe), będących modyfikowanymi
odwzorowaniami Gaussa-Krűgera elipsoidy GRS-80| WGS-84 w europejskim
układzie odniesienia ETRF’89. W celach praktycznych, podział obszaru Polski na
strefy układu „2000” dokonany jest tak, by faktyczne (urzędowe) granice pomiędzy
strefami pokrywały się z granicami powiatów. Niestety, obecnie istnieją przypadki,
że w ramach jednego powiatu występują dwie strefy układu „1965”, co stwarza
niewątpliwie kłopotliwą sytuację w utrzymaniu jednorodności zasobu geodezyjno-
kartograficznego. Problem ten zostanie oczywiście wyeliminowany z chwilą
kompletnego przejścia na układ „2000”. Warto w tym miejscu dodać, że zaletą
układu „2000”, przeznaczonego dla wielkoskalowych opracowań kartograficznych,
są generalnie mniejsze niż w układzie „1965” zniekształcenia odwzorowawcze
długości (od -7.7 cm/km na południku osiowym do ok. + 8 cm/km na granicy stref).
Nie bez znaczenia jest również to, że układ „2000”, podobnie jak jednostrefowy
układ „1992” (dla opracowań średnio i małoskalowych) pozostaje w jednoznacznym,
bezpośrednim związku matematycznym ze współrzędnymi w układzie globalnym
BLH(GRS-80 lub WGS-84), stanowiącymi obecnie międzynarodowy standard w
określaniu pozycji. Przejście na układ „2000” staje się więc ważnym etapem
standaryzacji opracowań geodezyjnych i kartograficznych, wynikającej również z
umów międzynarodowych.

Jak wynika to z ogólnego schematu (1), matematyczne przeliczenie współrzędnych

pomiędzy układem „1965” a „2000” wymaga pośredniego przejścia pomiędzy
układami elipsoidalnymi różnych systemów (jest ono ściśle określone wzorami
podanymi np. w Wytycznych Technicznych G-1.10) . Jakkolwiek przejście to
charakter trójwymiarowy, to informacja o wysokości punktu nie jest praktycznie
istotna – wpływ zmiany wysokości na przesunięcie poziome wynosi ok. 2,4 mm /100
m. Efekt przesunięcia poziomego spowodowany zmianą wysokości punktu ilustruje
rys. 1.

134
 Rys. 1

Osnowy geodezyjne, reprezentujące rzeczywiste układy odniesienia, wyznaczone

niezależnie w dwóch różnych epokach technologicznych i układach współrzędnych,
teoretycznie powinny się przekształcać na siebie według formuły (1). Niestety, z
powodów różnego rodzaju błędów (pomiarowych, metodologicznych),
zwłaszcza w minionej epoce technologicznej, nie spełniają w sposób znaczący tego
warunku.

Biorąc np. współrzędne xy2000 dowolnego punktu II klasy wyznaczone z

niezależnego wyrównania sieci II klasy w nowym układzie i przekształcając je
według matematycznej formuły (1) do układu „1965” otrzymamy wartości, które nie
pokrywają się ze współrzędnymi katalogowymi tego punktu w układzie „1965”.
Różnice, w zależności od lokalizacji punktu (strefy), mogą sięgać nawet wartości 90
centymetrów (maksymalne w strefie 3). Są one obrazem pewnych deformacji
rzeczywistego (empirycznego) układu „1965”, zrealizowanego przez dawne osnowy,
w stosunku do układu teoretycznego „1965”, odpowiadającego teoretycznie
układowi „2000”.

Z powyższego wynika, że aby przekształcić poprawnie współrzędne z rzeczywistego

(empirycznego, katalogowego) układu „1965” do układu „2000” należy najpierw
dokonać przesunięcia (skorygowania) położenia punktu do „pozycji matematycznej”.
Innymi słowy, do współrzędnych rzeczywistych (katalogowych) należy wpowadzić
pewną korektę:

Xy1965 (empiryczne) ========-==> xy1965 (matemat.) => ……. =>

xy2000(matemat.) (2)
korekta globalna

Funkcje tzw. korekty globalnej, w postaci wielomianów, opisujące deformacje

każdej strefy układu „1965”, zostały wyznaczone (estymowane) na podstawie
podzbiorów punktów I i II klasy jako punktów dostosowania. Funkcje korekty
globalnej (w identycznych formułach) są obecnie zaimplementowane w większości

135
programów użytkowych, transformujących punkty lub mapy (SWDE konwertor 2000,
EWMAPA, GEONET_unitrans, GEO-INFO).

Ze względu na ograniczenia modelowe, funkcje korekt globalnych cechuje pewien

stopień generalizacji. Jakkolwiek ich błąd standardowy, określony na punktach I+II
klasy jest tylko rzędu 0.03 - 0.04m – nie ujmują one precyzyjnie wszystkich
deformacji lokalnych. Dlatego przy transformacji punktów osnów geodezyjnych
(osnów klasy III i pomiarowych) zastosowanie tylko korekty globalnej nie jest
wystarczające.

Po wykonaniu przekształceń według schematu (2) dokonujemy jeszcze

przekształcenia finalnego (korekty lokalnej), polegającego na wpasowaniu
otrzymanego zbioru punktów (już na płaszczyźnie układu „2000”) w lokalny układ
punktów dostosowania (zakładamy, że punkty dostosowania klasy wyższej niż klasa
punktów transformowanych są również elementami zbioru przekształcanego z układu
pierwotnego). Wpasowanie to realizuje się znaną transformacją liniowo-
konforemną HELMERTA z rozrzuceniem odchyłek transformacji na wszystkie punkty
transformowane metodą HAUSBRANDTA.

xy2000(matemat.) ========== xy2000(empiryczne)

(2a)
korekta lokalna

Ten finalny etap transformacji, zwany też korektą lokalną, zazwyczaj nie wnosi już
znaczących zmian do współrzędnych otrzymanych według formuły (2). Wyjątki są
wynikiem różnych defektów w zbiorach współrzędnych układu „1965” jak również
przemieszczeń punktów (zauważalnych głównie w strefie 5).

W przypadku, gdy współrzędne pierwotne pochodzą z układu lokalnego, stosujemy

postępowanie dwuetapowe. Etap pierwszy to przekształcenie współrzędnych z
układu lokalnego do rzeczywistego (empirycznego) układu „1965”, zaś etap II to
zadanie już analogiczne do tego jak omawiane powyżej, czyli przekształcenie z
układu „1965” (empiryczny) do układu „2000”.

W dalszym ciągu sformułujemy warunki na poprawne technicznie użycie metody

transformacyjnej w różnych sytuacjach praktycznych, jak również określimy sposoby
kontroli danych i wykonanych przekształceń. W pierwszej kolejności
zajmiemy się jednak sytuacją typową, gdy układem pierwotnym jest układ „1965”.
W rozdziale 5 omówimy natomiast zasady przejścia z układów lokalnych na układ
„1965” (co pozwoli dalej stosować już reguły analogiczne jak dla układu „1965”).

2. Punkty dostosowania do transformacji osnów

z układu „1965” do układu „2000”

2.1. Warunki geometryczne i liczebnościowe

Punkty dostosowania zadania transformacji są to punkty klasy wyższej niż klasa
punktów transformowanych, położone w pewnym obszarze wspólnym z punktami
transformowanymi, posiadające współrzędne w obu układach, pierwotnym („1965”
) i wtórnym [aktualnym, wynikowym] ( „2000”).

136
Punkty dostosowania są konieczne tylko do wykonania końcowego etapu pełnego
zadania transformacji, czyli etapu tzw. korekty lokalnej, polegającego na
wpasowaniu przeliczonych punktów w układ odniesienia określony lokalnie przez
osnowę wyższego rzędu. Operacja ta (korekta lokalna), realizowana przy użyciu
transformacji HELMERTA i poprawek HAUSBRANDTA, jest wymagana przede
wszystkim przy przeliczania osnów III klasy lub pomiarowych. Nie musi być
realizowana przy transformacji punktów sytuacyjnych, jeśli przy podstawowym
przeliczeniu xy65 => xy2000 uwzględniono tzw. korektę globalną (dla określonej
strefy układu „1965”), a w danym obszarze lokalnym nie stwierdzono jakiegoś
wyjątkowego błędu w osnowie klasy III, deformującego lokalnie układ „1965” na
poziomie zarówno osnowy pomiarowej jak też opracowania kartograficznego (mapy).
Sytuacje wyjątkowe wymagają odrębnego potraktowania (np. poprawienia osnowy w
układzie „1965” i lokalnego „skorygowania” obrazu kartograficznego.

Poprawny zbiór punktów dostosowania powinien spełniać dwa warunki:

 geometryczny (obszarowy).
 liczebnościowy.

Warunek geometryczny orzeka, że obszar ograniczony skrajnymi punktami

dostosowania powinien w zupełności pokrywać obszar punktów transformowanych.
Uściślając, można też powiedzieć, że istnieje wielokąt wypukły, którego
wierzchołkami są punkty dostosowania, a którego obszar zawiera wszystkie
punkty transformowane.

W każdym przypadku wymagamy, zgodnie z ogólnymi zasadami pomiarów

geodezyjnych, by w określonym obszarze (spełniającym wymieniony wcześniej
warunek geometryczny) wykorzystać jako punkty dostosowania wszystkie punkty
klasy wyższej, które były oparciem dla wyznaczania osnów niższych rzędów.
Punkty te nie muszą aktualnie już istnieć fizycznie – wykorzystujemy jedynie ich
współrzędne.
Minimalna liczba punktów dostosowania (ze względu na elementarną niezawodność
operacji) nie powinna być mniejsza od 4. Spełnienie tego warunku jest zawsze
możliwe poprzez rozszerzenie obszaru punktów dostosowania. Dowolne
powiększenie obszaru punktów dostosowania nie ma żadnych przeciwwskazań
merytorycznych (jakościowych) dla zadania transformacji, gdyż poprawki
HAUSBRANDTA, decydujące o ostatecznych wartościach
współrzędnych, dla danego punktu zależą istotnie tylko od najbliższych punktów
dostosowania.

W przypadku transformacji punktów osnów klasy III punktami dostosowania powinny

być punkty macierzyste osnów klasy I + II. Jeśli w bliskim otoczeniu punktu
macierzystego występuje wiele punktów tzw. zespołu stabilizacyjnego (ekscentry,
punkty przeniesienia) można je pominąć lub przyjąć jako punkty kontrolne
(sprawdzające niezależnie poprawność zadania transformacji ).
Ważna uwaga: ze zbioru punktów II klasy należy wykluczać wszystkie punkty tzw.
sieci wojskowej, które zostały niewłaściwie włączone do centralnej bazy GEOS.
Punkty te mają błędne współrzędne w układzie „1965”, nie były przedmiotem

137
nawiązań osnów niższych rzędów i nie powinny być brane pod uwagę jako punkty
dostosowania transformacji.

Ilustracja przykładowa zbioru punktów dostosowania

klasy I+II
(ok. 500 punktów) przyjętych poprawnie dla
obszaru powiatu ostródzkiego
(osnowy transformowane nie wykraczają
poza granice powiatu)

2.2. Wstępna kontrola zgodności współrzędnych punktów dostosowania

Przed wykonaniem transformacji należy sprawdzić zgodność współrzędnych
punktów dostosowania pomiędzy układem pierwotnym „1965” a wtórnym „2000”.
Dotyczy to w pierwszej kolejności osnów klasy
I i II służącej do transformacji osnów klasy III. Oryginalne dane źródłowe,
pochodzące z Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej
zawierają współrzędne w układach: „1965” , „1992”.
Przeliczenie z układu „1992” do określonej strefy układu „2000” jest zadaniem czysto
matematycznym, realizowanym zgodnie z algorytmami opublikowanymi w
Wytycznych Technicznych G-1.10, przez wiele dostępnych ogólnie programów (np.
TRANSPOL, GEONET_unitrans) .

Sprawdzenie zgodności współrzędnych punktów w układach „1965” i „2000”

możemy przeprowadzić dokonując przekształcenia współrzędnych z jednego
układu na płaszczyznę układu drugiego, np.

xy2000 => xy65 (empiryczne)

(3)

uwzględniając tylko (odwrotnie) korektę globalną danej strefy układu „1965”. W

typowych sytuacjach zauważamy, że współrzędne katalogowe xy65 niewiele różnią
się od współrzędnych xy65 (empiryczne), uzyskanych ze wskazanego
przekształcenia odwrotnego. Różnice w każdym obszarze Polski (poza punktami
sieci wojskowej) powinny kształtować się w wartościach średniokwadratowych na

138
poziomie 0.03 – 0.04 m, co stanowi też typową charakterystykę dokładnościową
korekt globalnych. Średnie wartości odchyłek powinny być natomiast zbliżone
do wartości w przedziale < - 0.02m , + 0.02m >. W przypadku, gdy otrzymane w
konkretnych sytuacjach charakterystyki średnie lub średniokwadratowe odchyłek
odbiegają istotnie od powyżej podanych, będzie to świadczyć o istnieniu punktu
błędnego, który należy zidentyfikować i wykluczyć ze zbioru.

2.3. Punkty dostosowania dla transformacji osnów pomiarowych i punktów

sytuacyjnych
Zgodnie z przyjętymi zasadami, punktami dostosowania dla transformacji osnów
pomiarowych i punktów sytuacyjnych będą wszystkie punkty klasy wyższej I+II+III
posiadające już współrzędne w układach: pierwotnym i wtórnym i spełniające ogólne
warunki poprawności w stosunku do punktów transformowanych, określone w p. 2.1.
Zakładamy oczywiście, że przeliczenie punktów osnowy klasy III zostało już
zrealizowane wcześniej.

3. Przygotowanie i kontrola współrzędnych pierwotnych

Transformacja współrzędnych pozwala skontrolować jedynie poprawność przyjętych

współrzędnych punktów dostosowania lub kontrolnych (posiadających już
współrzędne zarówno w układzie pierwotnym jak też w układzie docelowym –
aktualnym / wtórnym). W procesie transformacji nie ma już jednak możliwości
skontrolowania poprawności współrzędnych pierwotnych punktów pozostałych -
transformowanych. Dlatego bardzo ważne jest podjęcie pewnych czynności
kontrolnych już na etapie przygotowania tych współrzędnych.

3.1. Sposoby wstępnej kontroli danych zależne od źródła ich pochodzenia

3.1.1 Wykaz współrzędnych pierwotnych jest elektronicznym (cyfrowym) zbiorem
wynikowym programów obliczeniowo- wyrównawczych sieci lub pomiarów
sytuacyjnych w układzie „1965” lub lokalnym.

W tym przypadku zbiór danych (wykaz współrzędnych) można traktować jako

„bezpieczny” ze względu na ewentualność występowania defektów liczbowych lub
błędów grubych. Kontroli powinna podlegać jednak ogólna poprawność wykonanego
procesu pomiarowo - obliczeniowego, którego wynikiem jest wykorzystywany wykaz
współrzędnych, w sensie wymagań instrukcji [G-1(dawna), G-2(projekt) – dla
osnowy III klasy, G-4 – dla osnowy pomiarowej i pomiarów sytuacyjnych],
wytycznych technicznych [G-1.5 (dawna), G-2.5(aktualna) – dla osnowy III
klasy] lub warunków technicznych określonych dla konkretnej roboty.

3.1.2. Wykaz współrzędnych pierwotnych pochodzi z manualnego przetworzenia

wykazów współrzędnych
z postaci analogowej (zapisanej ręcznie, maszynowo, komputerowo) w postać
cyfrową (elektroniczną).

Jakiekolwiek przetworzenie danych z postaci analogowej w postać cyfrową powinno

być wykonane dwukrotnie, niezależnie. W przypadku przepisywania ręcznego
wykazów współrzędnych warunkiem niezależności jest wykonanie zadania przez
dwie różne osoby. W przypadku skanowania z użyciem interpreterów znakowych,
przetworzenie powinno być wykonane przez dwa różne programy

139
i nieidentyczne opcje interpretera. Warunek niezależności będzie również
spełniony jeśli jedno przetworzenie jest manualne (ręczne), zaś drugie
automatyczne (skanowanie + interpretacja).

Finalna kontrola i ewentualne korygowanie danych powinna się opierać na

porównaniu dwóch niezależnych wykazów miar i uzyskania efektu ich identyczności.

Ponieważ nie można wykluczyć sytuacji, że w samych wykazach analogowych

istnieją błędy lub defekty zapisu liczb, więc zaleca się przeprowadzenie wyrywkowej
kontroli wykazów współrzędnych z odpowiadającymi wykazami
miar obserwacji (jeśli istnieją), zwłaszcza w przypadku, gdy zapis współrzędnej jest
niewyraźny, niejednoznaczny lub występuje defekt w zapisie liczby. W przypadku,
gdy wykaz współrzędnych jest wynikiem obliczenia ciągu poligonowego, zaleca się
obliczenie miary przynajmniej 1 kąta (dla punktu środkowego ciągu) ze
współrzędnych i porównanie z odpowiednią wartością z wykazu miar. Różnica nie
powinna przekraczać w zasadzie potrójnej wartości błędu średniego pomiaru kąta
dla danej klasy osnowy (w osnowach niższych rzędów pomijamy jako mało istotną
wielkość poprawki odwzorowawczej kąta). Przy kontrolowaniu miar długości należy
pamiętać, że długość obliczona ze współrzędnych różni się istotnie od długości
zmierzonej (horyzontalnej) o wielkość poprawki odwzorowawczej i poprawki
wynikającej z rzutowania długości na elipsoidę odniesienia (elipsoidę), według
zależności:

Dwsp = Dobs + odwz + npo

(4)

Dwsp - długość obliczona ze współrzędnych

Dobs - długość zmierzona, horyzontalna
odwz - poprawka odwzorowawcza długości w układzie „1965”
npo - poprawka na powierzchnię odniesienia = - H * Dobs / Rs -
Rs  6370000
H - wysokość elipsoidalna, przy czym
H  Hnormalna dla elipsoidy Krasowskiego, z układem „1965”.

Gdyby współrzędne pochodziły z układu „2000” wówczas do kontroli miar należy

przyjąć właściwą dla
tego układu poprawkę odwzorowawczą oraz zmienioną wielkość poprawki na
powierzchnię odniesienia,
wynikającą z dodania do wysokości normalnej przybliżonej wartości odstępu geoidy
od elipsoidy GRS-80
(średnio w obszarze Polski ok. 34m):

H  Hnormalna + 34m (dla elipsoidy GRS-80 z układem „2000” lub „1992”)

Oczywiście, długości obliczone ze współrzędnych w układach „1965” i „2000” będą

się między sobą różnić
o wielkości sumarycznych poprawek w obu układach

140
Przykład redukcji trzech boków w układzie „1965/1” i w układzie „2000/21”
(Lo=21):
------------------------------------------------------------------------------
DANE OBSERWACJE DŁUGOŚCI - REDUKCJE ODWZOROWAWCZE - BŁĘDY
ŚREDNIE
------------------------------------------------------------------------------
| Nr(I) | Nr(J) | Dobs |dD(odwzor)| dD(wys.H)| D(zred) | mD |
------------------------------------------------------------------------------
UKŁAD „1965”
| 12321047| 165256100| 322.9000| -0.0479| -0.0095| 322.8426| 0.0105|
| 165256200| 12321013| 217.2300| -0.0331| -0.0072| 217.1897| 0.0102|
| 12321013| 12321012| 161.1200| -0.0245| -0.0053| 161.0901| 0.0101|

UKŁAD „2000”
| 12321047| 165256100| 322.9000| 0.0062| -0.0113| 322.8949| 0.0105|
| 165256200| 12321013| 217.2300| 0.0023| -0.0084| 217.2239| 0.0102|
| 12321013| 12321012| 161.1200| 0.0018| -0.0062| 161.1156| 0.0101|
[porównanie]
Dobs – długość z pomiaru
dD(odwzor) – poprawka odwzorowawcza
dD(wys. H) - poprawka n.p.o.
D(zred) - długość zredukowana na płaszczyznę określonego układu „1965” , „2000”
, porównywalna
z miarą obliczoną ze współrzędnych (w określonym układzie).

3.2. Punkty kontrolne

Wykazy współrzędnych pierwotnych punktów poddawanych transformacji powinny
być uzupełnione o podzbiór współrzędnych punktów kontrolnych. Punkty kontrolne,
podobnie jak punkty dostosowania są to punkty, które posiadają już współrzędne w
obu układach. W szczególności, punkty kontrolne mogą się pokrywać fizycznie z
punktami dostosowania lecz mają celowo zmienione numery, by nie podlegać
algorytmowi właściwemu dla punktów dostosowania . Istotną cechą punktów
kontrolnych jest to, że powinny one stanowić jednorodny zbiór danych z punktami
transformowanymi – współrzędne pierwotne punktów kontrolnych i punktów
transformowanych powinny pochodzić z tego samego źródła danych (wykaz
współrzędnych, tabulogram wyników obliczeń, operat techniczny). Strukturę
zbiorów danych ilustruje schemat:

ZBIORY DANYCH PRZYGOTOWANE DO ZADANIA TRANSFORMACJI xy65

=> xy2000

UKŁAD PIERWOTNY(„1965” ) UKŁAD WTÓRNY („2000”)

{ Nr , x65 , y 65 } { Nr , x2000, y2000 }

PUNKTY DOSTOSOWANIA PUNKTY DOSTOSOWANIA

141

Punkty kontrolne, w tym

a) wyłaczone ze zbioru punktów
Jak ilustruje to schemat, punkty kontrolne dzielą się na dwie podgrupy:
a) punkty wyłączone ze zbioru punktów dostosowania
b) punkty pokrywające się fizycznie z punktami dostosowania lecz o zmienionych
numerach i pochodzące
bezpośrednio z tych samych źródeł danych co punkty transformowane.

Istotne znaczenie mają punkty drugiej grupy (b), gdyż kontrolują one ważny warunek
formalny, orzekający, że punkty transformowane pochodzą z tej samej przestrzeni
(układu odniesienia) co punkty dostosowania. Zmienione numery w stosunku do
odpowiadających punktów dostosowania mają zapewnić to, by punkty kontrolne
nie zostały potraktowane przez program obliczeniowy jako punkty dostosowania.
Kontrola sprowadza się do sprawdzenia identyczności współrzędnych tych punktów
z odpowiadającymi punktami dostosowania zarówno przed jak i po wykonaniu
zadania transformacji. Do zbioru tych punktów należy zaliczyć wszystkie punkty
klasy wyższej, które służyły wyznaczeniu osnowy w układzie „1965”, podlegającej
obecnie transformacji do układu „2000” (punkty nawiązania ciagów, punkty bazowe
wcięć).
Liczba punktów kontrolnych typu (b) nie jest z góry określona – zależna od faktycznej
liczby wykorzystanych punktów w realizacji osnowy i mających równocześnie swoje
odpowiedniki w zbiorze punktów dostosowania.

Do punktów kontrolnych pierwszej grupy możemy zaliczyć wybrane punkty klasy

wyższej (np. ekscentry
lub punkty przeniesienia punktów klasy wyższej), które ze względu na wystarczające
zagęszczenie punktów dostosowania lub z innych względów formalnych

142
(niejednorodność z siecią punktów macierzystych) zostały z tej grupy wyłączone.
Istnienie punktów kontrolnych typu (a) nie jest konieczne z uwagi na to, że
analogiczne funkcje kontrolne pełnią w istocie same punkty dostosowania.

Zgodnie z p. 2. niniejszego opracowania, punkty dostosowania pochodzą z

usystematyzowanych baz danych (banku osnowy) klasy wyższej niż klasa punktów
transformowanych, wypełniając określone tamże warunki liczebnościowe i
geometryczne w stosunku do zbioru punktów transformowanych.

4. Wykonanie i kontrola kolejnych etapów zadania

transformacji punktów z układu „1965” do układu „2000”

4.1. Etapy metody transformacyjnej

Proces transformacji punktów z układu „1965” do układu „2000” realizujemy w dwóch
etapach:

ETAP I
Przeliczenie całego (jednorodnego) zbioru współrzędnych pierwotnych,
obejmującego
- punkty dostosowania (jeśli przewidziane jest wykonanie etapu II)
- punkty kontrolne
- punkty transformowane
z układu „1965” do na płaszczyznę określonej strefy układu „2000” z
uwzględnieniem korekty globalnej
strefy układu „1965”.
Zadanie jest realizowane na przykład programami : SWDE_konwertor 2000,
GEONET_unitrans
(z zaznaczeniem korekty ogólnej /empirycznej/ globalnej/). W systemie EWMAPA
6.0 jest to wybranie układu empirycznego „65” .
W rzeczywistości algorytmy wymienionych programów realizują następujące
przekształcenia:

Xy1965(empiryczne) ============> xy1965(matemat.) ========>

xy2000(matemat.) (3)
[współrzędne katalogowe] [korekta globalna] [wg G-
1.10]

Kontrola wyników tego etapu polega na sprawdzeniu zgodności współrzędnych

xy2000 dla
punktów dostosowania i punktów kontrolnych. Średniokwadratowe wartości
odchyłek na punktach
dostosowania nie powinny przekraczać 0.05 m zaś ich wartości średnie (suma
algebraiczna)
nie powinny wykraczać poza przedział < -0.02, + 0.02m>.
ETAP II (nie jest konieczny dla punktów sytuacyjnych jeśli kontrola wyników
etapu I jest
pozytywna)

143
Wpasowanie punktów xy2000(matemat.) (wyników etapu I) w lokalny układ
odniesienia określony przez
punkty dostosowania. Etap II realizuje tzw. korektę lokalną, wynikającą częściowo
z pozostałości błędów
układu „1965” (zastosowana w pierwszym etapie korekta globalna miała w pewnym
sensie charakter generalizujący). Proces obliczeniowy sprowadza się zatem do
wprowadzenia pewnych zmian w wartościach współrzędnych wynikowych:

xy2000 (matemat.) ============= xy2000(empiryczne)

(4)
[korekta lokalna]

Przekształcenie to oparte na punktach dostosowania realizuje transformacja

Helmerta (przekształcenie liniowe, konforemne określone przez 2 parametry
przesunięcia, 1 parametr obrotu, 1 parametr zmiany skali)
oraz poprawki Hausbrandta, które mają na celu wyrównanie powstałych na punktach
dostosowania odchyłek i ich dystrybucję na wszystkie punkty transformowane.

Zadanie II etapu można wykonać podprogramem TRANS_xy dołączonym np. do

programów:
SWDE_konwertor 2000, TRANSPOL, GEONET_unitrans

4.2. Wzory transformacji Helmerta i korekty Hausbrandta (szczegóły II etapu metody

transformacyjnej)
Najpierw wyznaczamy współczynniki transformacji w oparciu o współrzędne
punktów dostosowania (łącznych). Oznaczmy { (xi , yi ): i = 1, 2, ... , n }, { (Xi , Yi ):
i =1, 2, ... , n } dane zbiory współrzędnych tych punktów w odpowiednich układach:
pierwotnym i aktualnym. Obliczamy najpierw współrzędne środków ciężkości
zbiorów punktów w obu układach i dokonujemy odpowiedniego centrowania
współrzędnych:

xo = ( xi )/n , yo = ( yi )/n , Xo = ( Xi )/n , Yo = ( Yi )/n

(5)
xi = x i  xo , y i = y i  yo , Xi = Xi  Xo , Yi = Yi  Yo
(dla wszystkich i = 1,2, ... , n) .

Szukane współczynniki transformacji wyrażają się wzorami:

C = W1 / W , S = W2 / W ,
(6)
gdzie:
W =  ( xi2 + yi2 ),
i=1... n

W1 =  ( Xi  xi + Yi  yi ),
(7)
i=1...n

144
 W2 =  ( Xi  yi  Yi  xi ).
(8)
i=1...n

Teraz możemy już realizować samą transformację (przekształcenie współrzędnych z

układu pierwotnego do wtórnego) stosując wzory:

X’ = Xo + C  x + S  y
(9)
Y’ = Yo + C  y  S  x
gdzie:
x = x  xo , y = y  yo

x, y  współrzędne punktu w układzie pierwotnym, X’, Y’  współrzędne punktu

po transformacji (w układzie wtórnym). Dla wszystkich punktów dostosowania
obliczamy stosowne odchyłki współrzędnych katalogowych (poprawki do
współrzędnych z transformacji):

Vxi = Xi  X i‘ , Vyi = Yi  Yi ’
(10)

(i - wskaźnik punktu dostosowania), a w oparciu o nie  błąd transformacji jako

średniokwadratową odchyłkę wypadkową punktu

t = [  (Vxi2 + Vyi2) / f ]1/2

(11)

przy czym przyjmujemy f = n (zamiast f = n 2 ) uznając, że parametr t jest

tylko umowną miarą jakości dopasowania (w ujęciu stochastycznym parametr ten
byłby wprawdzie pewnym oszacowaniem błędu położenia punktu, ale ocena taka nie
jest dostatecznie wiarygodna, gdyż opisane zadanie zakłada uproszczony model
stochastyczny dla wielkości, które nie są bezpośrednimi obserwacjami, a ponadto
nadwymiarowość układu będzie w praktyce na ogół istotnie ograniczona).
Niezależnie od powyższych wątpliwości, odchyłki i błąd transformacji są podstawą do
jakiejś oceny poprawności współrzędnych punktów dostosowania w danej klasie
sieci. Współczynniki transformacji C, S mają następującą interpretację:

C = m  cos(), S = m  sin(),
(12)
gdzie:
m = (C2 + S2)1/2  współczynnik zmiany skali przekształcenia
  kąt skręcenia osi układu współrzędnych.

W wyniku zastosowania wzorów (9) wszystkie punkty dostosowania otrzymają nowe

współrzędne, które nie muszą się pokrywać z istniejącymi już współrzędnymi
katalogowymi (archiwalnymi) tych punktów. Różnice określone wzorami (10) są
odchyłkami transformacji. Aby nie zmieniać dotychczasowych współrzędnych
(archiwalnych) stosujemy pewnego rodzaju dodatkowe „uzgodnienie”
współrzędnych, które nazywa się korektą Hausbrandta. Polega ona na tym, że

145
współrzędne punktów dostosowania w układzie wtórnym pozostawia się bez zmiany
(można powiedzieć inaczej, że do współrzędnych transformowanych (9) dodaje się
wartości poprawek (10) powracając do wartości współrzędnych katalogowych),
natomiast wszystkim pozostałym punktom transformowanym (poza punktami
dostosowania) przydziela się poprawki wyznaczone przy zastosowaniu specjalnych
wzorów interpolacyjnych (w ten sposób następuje niejako świadome deformowanie
wyników transformacji Helmerta, narzucone przez warunek niezmienności
współrzędnych katalogowych):

 [ Vxi  (1/ dij 2 ) ]  [ Vyi  (1/ dij 2 ) ]

Vxj = ----------------------- , Vyj = ---------------------
(13)
 (1/ dij 2 )  (1/ dij 2 )

(sumowania po i = 1, 2, ... , n ; j  wskaźnik punktu transformowanego)

Jak widać z postaci wzorów, mają one podobieństwo do średnich ważonych, gdzie
wagi są odwrotnościami kwadratów odległości danego punktu o wskaźniku j (w
zbiorze wszystkich punktów transformowanych) od punktu dostosowania o
wskaźniku i (w zbiorze punktów dostosowania). Ilustruje to przykładowo rys. 3.
Długości dij obliczamy na podstawie współrzędnych pierwotnych. Wielkości
poprawek (13) dodajemy do współrzędnych po transformacji, czyli do współrzędnych
wyznaczonych przy pomocy wzorów (9).

Rys. 3. Ilustracja do zadania korekty Hausbrandta.

4.3. Dokumentacja metody transformacyjnej

Dokumentacja metody transformacyjnej powinna zawierać:

a) w zakresie zasobu bazowego operatu technicznego (tylko w formie

elektronicznej):

 ZBIORY DANYCH WEJŚCIOWYCH: Wykaz współrzędnych pierwotnych xy65

(obejmujący łącznie
punkty dostosowania, punkty kontrolne, punkty transformowane) oraz wykaz
współrzędnych punktów

146
 dostosowania i (oddzielnie) punktów kontrolnych w układzie „2000”
 WYKAZ WSPÓŁRZĘDNYCH WYNIKOWYCH I ETAPU (xy2000matemat.) wraz
z parametrami
określającymi wielkości lokalnych zniekształceń liniowych w [cm/km] oraz
konwergencji w [g]
 PROTOKÓŁ WYNIKOWY PROGRAMU KOMPUTEROWEGO REALIZUJĄCEGO
ZADANIE
TRANSFORMACJI HELMERTA I KOREKT HAUSBRANDTA.
Protokół powinien zawierać, obok wykazów współrzędnych pierwotnych i
wtórnych (wynikowych, przed
i po uwzględnieniu poprawek HAUSBRANDTA), wartości odchyłek na punktach
dostosowania,
parametry średniokwadratowe i wypadkową wartość średniokwadratowego błędu
transformacji, wykaz
poprawek HAUSBRANDTA.

b) w zakresie zasobu użytkowego (w formie wydrukowanej i elektronicznej)

 ŁĄCZNY WYKAZ WSPÓŁRZĘDNYCH PIERWOTNYCH (1965) i FINALNYCH

(2000) wraz z
wartościami poprawek HAUSBRANDTA. Jeśli zgodnie z opisanymi warunkami,
etap drugi metody
transformacyjnej zostaje pominiety, wówczas jako współrzędne finalne w układzie
„2000” przyjmujemy
współrzędne wynikowe z etapu I, bez korekt HAUSBRANDTA.

 SPRAWOZDANIE TECHNICZNE obejmujące ocenę poprawności transformacji w

zakresie ujętym
w niniejszych wytycznych, a w szczególności sprawdzenie zgodności
współrzędnych punktów
dostosowania i kontrolnych.

Struktura danych w postaci elektronicznej na płycie CD-R:

KATALOG plik NAZWA Opis

----------------------------------------------------------------------------

ZASOB_BAZOWY (pliki tekstowe – ASCII)

xy1 wykaz współrzędnych pierwotnych xy65

obejmujący kolejno punkty dostosowania,
kontrolne, transformowane (nie może
zachodzić powtarzalność numeru punktu
w zbiorze; numery punktów powinny być
liczbami naturalnymi, maksymalnie dziewię-
ciocyfrowymi)
xy2 wykaz współrzędnych punktów dostosowania
w układzie „2000”

147
 xyk wykaz współrzędnych punktów kontrolnych
w układzie „2000”
xy2000e plik wynikowy I etapu
WYNIKI protokół wynikowy II etapu

ZASOB_UZYTKOWY (pliki w formacie WORD lub *txt)

Xy65_2000.doc łączny wykaz współrzędnych i
poprawek
HAUSBRANDTA (font Courier New
bez tabeli)
Sprawozdanie.doc sprawozdanie techniczne

ARCHIWUM - katalog zawierający inne dane, w tym wyniki obliczeń

pośrednich lub pomocniczych, eksporty z banku osnów

5. Układy lokalne - zasady przeliczenia xy(lokalny) => xy1965

5.1. Informacje wstępne

Układy lokalne zostały założone w przeszłości dla większych aglomeracji miejskich i
przemysłowych.
W niektórych obszarach dawnych zaborów wykorzystywane są jeszcze dziś dawne
mapy i związane z nimi układy katastralne.

W problematyce przekształceń danych geodezyjnych i kartograficznych z układów

lokalnych do układów państwowych można wyróżnić dwa przypadki, zależnie od
istnienia (lub nieistnienia) osnów geodezyjnych
wyznaczonych niezależnie w obu układach:

a) Baza informacyjna osnów poziomych, co najmniej do klasy III włącznie, jest

prowadzona niezależnie w obu układach. Jest to sytuacja typowa dla układów
lokalnych dużych aglomeracji miejskich: WARSZAWY,
KRAKOWA, WROCŁAWIA, ŁODZI, POZNANIA, GDAŃSKA, SZCZECINA,
OLSZTYNA, BYDGOSZCZY i TORUNIA, RZESZOWA i in.

b) Baza osnów istnieje tylko w układzie „65” (lub ewentualnie także już w układzie
„2000”). Układ lokalny
funkcjonuje niejako tylko w formie analogowej w związku z wykorzystywaniem dla
celów EG wtórników dawnych map katastralnych.

Przypadek (a) dotyczy układów definiowanych równolegle z powstaniem układu

„65”, także jako adaptacji dawnych układów katastralnych (KRAKÓW, TARNÓW), a
w ogólności poprzez zastosowanie lokalnych odwzorowań płaszczyznowych,
Gaussa-Kruegera lub specjalnych i ich realizacji w oparciu o triangulacje lokalnego
znaczenia (wg dawnej instrukcji A-VI). Istotnym celem wprowadzenia układu
lokalnego było z jednej strony utajnienie lokalizacji ważnych aglomeracji
miejskich lub przemysłowych, z drugiej - eliminacja problemów związanych z
redukcjami odwzorowaczymi obserwacji, jakie obowiązują w układach państwowych.

148
Poszukiwanie poprawnych związków transformacyjnych pomiędzy układem
lokalnym a układem państwowym nie może być oparte na samych podstawach
teoretycznych tych układów, gdyż mogą one nie odpowiadać faktycznej
(rzeczywistej ) realizacji układów odniesienia, które były podstawą opracowań
geodezyjnych i kartograficznych. Faktyczny układ odniesienia został zrealizowany
przez osnowy geodezyjne i te jako punkty dostosowania powinny być aktualnie
podstawą do poszukiwań stosownych związków transformacyjnych.

Niezależnie od samych definicji odwzorowań, lokalne układy odniesienia

reprezentowane osnowami geodezyjnymi tworzyły się w sposób naturalny jako
układy wiernokątne. Stąd zakładamy generalnie, że formuły matematyczne
przejścia z układu lokalnego na układ „65” powinny mieć własność wiernokątności.
Własność wiernokatności ma oczywiście formuła transformacji HELMERTA ale -
niestety – z innych wzgledów nie jest to na ogół formuła wystarczająca do opisania
związku pomiędzy układem lokalnym a układem „65” . Transformacja
HELMERTA zakłada stałość zmiany skali pomiędzy układem pierwotnym
a układem wtórnym. W odniesieniu do przedmiotu naszych rozważań, takie
założenie byłoby adekwatne tylko dla niewielkich obszarów powierzchni -
praktycznie do średnicy liniowej nie większej jak 5-10 km,
gdzie zmiana skali na takiej rozpiętości może być praktycznie zaniedbywana. Dla
obszarów o rozpiętości większej niż 10 km należy uwzględnić fakt, że
zniekształcenia liniowe układu „1965” w stosunku do praktycznie zerowej wartości
zniekształceń układu lokalnego ulegają już istotnej zmianie (nie można traktować
jako stałe). W takiej sytuacji, formuła przejścia z układu lokalnego na układ „1965”
nie może być już liniowa (jak w transformacji HELMERTA) lecz co najmniej stopnia
drugiego.

Przypadek (b). Brak punktów osnowy w układzie katastralnym zmusza do

wykorzystania szczegółów sytuacyjnych (np. tzw. trójmiedz), ich aktualnej
identyfikacji (np. na ortofotomapie) i wyznaczeń w układzie państwowym.
Współrzędne pierwotne mają więc źródło pomiarów kartometrycznych
(z wykorzystaniem obrazu rastrowego). Specyfika przekształceń dawnych map
katastralnych wiąże się z wystąpieniem wielu błędów identyfikacji, wynikających z
istnienia niezarejestrowanych zmian w strukturze granic, jak również zmian
naturalnych wynikających np. z erozyjnego przemieszczania się dróg na zboczach.
Dlatego tego typu prace wymagają specjalnych technologii, z użyciem metod
statystycznych umożliwiających optymalną filtrację materiału numerycznego z
błędów. Prezentowane w ostatnich latach wyniki przetworzeń dawnych map
katastralnych na terenie gminy Poronin ukazały pozytywne rezultaty takich prac,
wskazując na możliwość efektywnego wykorzystania zawartych tam archiwalnych
informacji do budowy nowego katastru.

149
Rys. 4. Położenie układu lokalnego miasta Łodzi (ŁAM) na tle izolini
zniekształceń liniowych w strefie 1 układu 1965, obrazujące
zmienność skali w transformacji xyLOK  xy65

5.2. Uogólniony model transformacji wiernokątnej dla przeliczeń xy(lokalny)

<=> xy65
Biorąc pod uwagę cechę wiernokątności i zmienność skali zakładamy zwykle
modele transformacyjne w postaci wielomianu algebraicznego zmiennej zespolonej

Z - Zo = co + c1* z + c2* z2 + c3* z3 + ….. + cn * zn

(14)

Wszystkie elementy w tym zbiorze są wielkościami zespolonymi (wektorami), przy

czym ci = (ai, bi) (i =1,2, …, n) oznaczają współczynniki - parametry wyznaczane w
oparciu o punkty dostosowania), z – współrzędne pierwotne unormowane i
przesunięte w następujący sposób:

z = ( u, v) gdzie u = s * (x – xo); v = s * (y – yo)

s = skala normująca argument tak, by |z| <1 w całym obszarze układu
lokalnego,
x, y - współrzędne pierwotne,
xo, yo - współ rzędne środka ciężkości zbioru punktów dostosowania w
układzie lokalnym

ponadto:
Z = (X, Y) - współrzędne wynikowe w układzie wtórnym („65”)
Zo = (Xo,Yo) - współrzędne środka ciężkości zbioru punktów
dostosowania w układzie wtórnym

Jeśli w szczególności wielomian (14) jest stopnia n=1 wówczas przyjmuje formułę
transformacji HELMERTA.

150
Dla wyznaczenia parametrów transformacji konieczny jest zbiór punktów
dostosowania, którego wymagania są w ogólności nieco szersze niż te
przedstawione w p. 2. 1. Dotyczy to liczebności (gęstości) punktów dostosowania,
do których włączamy wszystkie, wyznaczone zarówno w układzie lokalnym, jak
też w układzie „1965” punkty klasy I + II + III.

Opisane modele i parametry transformacji xy(lokalny)  xy65 określono już dla

większości dużych miast, gdzie funkcjonują układy lokalne (np. WARSZAWA -
model stopnia n =4, KRAKÓW - model stopnia n= 4, ŁÓDZ – model stopnia n=3).
Wyznaczenie potrzebnych parametrów transformacji nie przedstawia problemu
technicznego. W tym celu możemy posłużyć się standardowym podprogramem
TRANS_XY dołączonym do pakietów SWDE_konwertor 2000,
GEONET_unitrans. Aby wykonać zadanie musimy dysponować zbiorami
współrzędnych punktów dostosowania. Operator decyduje o wyborze stopnia
wielomianu ale ta kwestia może być rozstrzygnięta w kilku próbach testowych.
Zasadą jest, że stopień wielomianu powinien być możliwie najniższy, przy którym nie
następuje już istotny spadek błędu transformacji (średniokwadratowa odchyłka
współrzędnej punktu dostosowania). Z otrzymanych protokołów transformacji
xy(lokalne) => xy65 i odwrotnej tworzymy specjalny plik parametrowy, o
standardowej nazwie par.lok który wprowadzamy do odpowiedniego podkatalogu
obiektu. Wówczas dostępna staje się automatyczna transformacja współrzędnych
pomiędzy układem lokalnym, a układem „1965” lub - dowolnym innym układem, w
tym „2000”. Sposób konstrukcji pliku parametrowego jest opisany w
wymienionych programach.

W podanych przykładach układów lokalnych zaobserwowano porównywalne wartości

błędów transformacji na poziomie 3-3,5 cm.

5.3. Przykłady
Przykład fragmentów protokołu estymacji parametrów transformacji
konforemnej stopnia 2 pomiędzy pewnym układem lokalnym a układem
„1965” w strefie 4 (może dziwić zbyt duża liczba punktów dostosowania –
ponad 3000 - obejmuje ona wszystkie punkty klasy I+II+III położone w
obszarze układu lokalnego)

---------------------------------------------------------------------
TRANSFORMACJA KONFOREMNA W SYSTEMIE <GEONET>
c)2000, ALGORES_SOFT s.c. www.geonet.net.pl
---------------------------------------------------------------------
OBIEKT: c:\UNITRANS/Obiekty/ZIEL
STOPIEŃ TRANSFORMACJI: 2
CHARAKTERYSTYKA ZBIORÓW DANYCH:
Liczba punktów zbioru pierwotnego = 3199
Liczba punktów zbioru wtórnego = 3199
Liczba punktów łącznych(wspólnych)= 3199
Rozciągłosc obszaru zbioru punktów łącznych:
Xmax-Xmin = 14618.03 m
Ymax-Ymin = 9289.05 m
Rmax = 15378.47 m

151
 Rsr. = 2803.75 m

PARAMETRY TRANSFORMACJI:

s := 6.50217628111719E-0005; {skala normujaca}

Parametry przesunięcia (współrzędne srodków ciężkosci):

xs1:= 16589.47405; ys1:= 50077.72686; {układ pierwotny}
xs2:= 5657471.02740; ys2:= 3622799.71780; {układ wtórny}

Współczynniki wielomianu zespolonego i błędy srednie:

a[0]:= 2.41378578851335E-0004; { m= 4.09219704359435E-0003; => 0 }
b[0]:= -2.54679639755715E-0005; { m= 1.27905581416359E-0004; => 0 }
a[1]:= 1.53747526753172E+0004; { m= 1.27905581416359E-0004; }
b[1]:= 2.47358333454308E+0002; { m= 6.96019108303934E-0004; }
a[2]:= -2.52112917126167E-0002; { m= 6.96019108303934E-0004; }
b[2]:= -1.75022110433900E-0002; { m= 2.39795421335016E-0003; }

Wzory transformacyjne (wielomian zespolony stopnia n:

W = c[0] + z*(c[1]+ z*(c[2]+ z*(c[3]+ ..+ z*(c[n-1]+ z*c[n])..)))
c[i]= (a[i], b[i]) - współczynniki zespolone, i=0,1,2,...
z = (u,v) - argument zespolony, u = (x1-xs1)*s, v=(y1-ys1)*s
x1,y1 - współrzędne w układzie pierwotnym, s - skala normująca
W = (x2-xs2, y2-ys2); x2,y2 - współrzędne wynikowe }

ODCHYŁKI, BLĄD ŚREDNI JEDNOSTKOWY I BŁĄD TRANSFORMACJI:

Wykaz odchyłek na punktach łącznych:

Nr punktu dx dy [ x,y dane minus x,y obliczone]
431218 -0.0573 0.0511
233603 0.0228 -0.0193
233607 0.0252 -0.0487
233608 0.0293 -0.0393
413204 -0.0382 -0.0388
414250 0.0024 -0.0425

..... itd .........

4111798 0.0045 0.0020

4111799 -0.0017 -0.0026
4111800 0.0011 0.0038
4111801 0.0008 0.0021
4111802 0.0014 -0.0070
4111803 0.0025 -0.0013
4111804 0.0073 0.0098
4111805 0.0029 -0.0002
4111806 -0.0021 -0.0024

....... itd .............

152
 4141248 -0.0105 -0.0152
4141249 -0.0013 -0.0039
4141250 0.0009 -0.0063
4141251 -0.0047 -0.0038
4141252 0.0020 -0.0016
4141253 -0.0063 0.0006
4141254 -0.0065 -0.0046
4141255 -0.0024 -0.0052
4141256 -0.0030 -0.0129
4141257 -0.0037 -0.0148
4141258 -0.0052 -0.0156
4141259 -0.0115 -0.0127

......... itd .............

Sredniokwadratowe odchyłki współrzędnych:

dxs = 0.0050 dys = 0.0088
Ilosc elementów nadwymiarowych układu lu = 6392
Bład sredni jednostkowy (dla współrzędnej) mo = 0.0072

Błąd transformacji (dla punktu) mt = 0.0101

WYKAZ WSPÓŁRZEDNYCH PO TRANSFORMACJI

Nr punktu Uklad pierwotny Układ wtórny
x1 y1 x2 y2 mx my
431218 25352.3400 57372.5500 5666113.8873 3630233.2289 0.0015
0.0015
233603 21085.5600 49471.8900 5661975.4772 3622266.3793 0.0003
0.0003
233607 19816.5800 46353.9700 5660757.0348 3619129.0087 0.0003
0.0003
233608 19826.7500 48021.5500 5660740.3807 3620796.2393 0.0002
0.0002
233609 19492.5200 50633.5400 5660364.2437 3623402.0513 0.0002
0.0002
234650 21808.7800 52074.0300 5662656.6252 3624879.3508 0.0004
0.0004
411104 17138.7800 50595.0800 5658011.8443 3623325.7472 0.0001
0.0001
411106 16561.5900 50172.8400 5657441.6224 3622894.3533 0.0001
0.0001

........ itd .............................

41110606 16710.6310 49974.5660 5657593.8067 3622698.5372 0.0001

0.0001

153
 41110607 16663.6570 49958.4070 5657547.1070 3622681.6276 0.0001
0.0001
41110608 16663.8710 49957.8020 5657547.3306 3622681.0262 0.0001
0.0001
41110633 16719.1640 49959.7200 5657602.5758 3622683.8330 0.0001
0.0001

OBLICZONE POPRAWKI HAUSBRANDTA, WSPÓŁRZĘDNE SKORYGOWANE

Nr punktu dx dy x2(skor) y2(skor) mp
431218 -0.0573 0.0511 5666113.8300 3630233.2800 0.0021
233603 0.0228 -0.0193 5661975.5000 3622266.3600 0.0004
233607 0.0252 -0.0487 5660757.0600 3619128.9600 0.0005
233608 0.0293 -0.0393 5660740.4100 3620796.2000 0.0004
233609 0.0063 -0.0213 5660364.2500 3623402.0300 0.0003
234650 0.0048 -0.0008 5662656.6300 3624879.3500 0.0006
411104 0.0057 -0.0372 5658011.8500 3623325.7100 0.0002
.............. itd .........................

13162901 -0.0051 0.0018 5653502.0600 3622255.0400 0.0004

13162902 -0.0017 0.0021 5653502.6000 3622254.6900 0.0004
13162903 0.0007 -0.0007 5653473.2600 3622214.5900 0.0004
13162904 0.0021 -0.0003 5653473.8000 3622214.2400 0.0004
13162905 0.0002 0.0013 5653452.0500 3622186.0300 0.0004
13162906 0.0004 0.0007 5653452.5800 3622185.6700 0.0004
13162933 0.0004 0.0038 5653464.2700 3622189.3700 0.0004
................... itd .........................

34121605 -0.0021 -0.0104 5660687.3500 3625212.9500 0.0004

34121606 0.0000 -0.0141 5660687.8300 3625212.5200 0.0004
34121633 0.0013 -0.0087 5660754.7000 3625258.4600 0.0004
41110404 -0.0020 -0.0009 5658363.5200 3623230.5600 0.0002
------------------------------------------------------------------ geonet_w----

Przykład pliku par.lok dla układu lokalnego miasta Krakowa:

--------------------------------------------------------------------------------
KRAKÓW = nazwa układu
1 = numer strefy układu 1965
4 = stopień wielomianu
5403753.61418 4557547.72030 współrzędne środka w układzie 1965
-30499.58245 291170.64554 " " " lokalnym
0.5E-04 = skala normująca dla transformacji xy65=> xy_lok
-0.00344 0.02510 = (a0 , b0) parametry
-19988.03650 -787.46628 = (a1 , b1) wielomianu
-0.16910 0.21915 = (a2 , b2) zespolonego
0.01626 -0.01319 = (a3 , b3) stopnia n = 4
-0.05485 0.01096
0.5E-04 = skala normująca dla transformacji odwrotnej
-0.00245 0.02521 = (a0 , b0) parametry

154
 -19980.95793 787.18741 = (a1 , b1) wielomianu
-0.14201 0.23743 = (a2 , b2) zespolonego
-0.01398 0.01558 = (a3 , b3) stopnia n = 4
-0.05160 0.02146 = (a4 , b4)
-------------------------------------------------------------------------------

Przykład pliku par.lok dla układu lokalnego miasta Łodzi (układ ŁAM):
-------------------------------------------------------------------------------
LÓDŹ = nazwa układu
1 = numer strefy
3 = stopien wielomianu
5595135.1707 4525205.3608 : współrzędne 1965 środka ukladu
50000.0000 50000.0000 : współrzędne lokalne środka układu
6.0e-5 = skala normująca dla transformacji xy65 => xy_lok.1
0.00000 0.00000 = ( a0 , b0 ) "
16663.47490 -367.83707 = ( a1 , b1 ) "
-0.21675 -0.17077 = ( a2 , b2 ) "
-0.02158 -0.02010 = ( a3 , b3 ) "
6.0e-5 = skala normująca dla transformacji xy_lok => xy65.1
0.00000 0.00000 = ( a0 , b0 ) "
16661.74009 367.79877 = ( a1 , b1 ) "
0.20495 0.18470 = ( a2 , b2 ) "
0.01972 0.02192 = ( a3 , b3 ) "
------------------------------------------------------------------------------

5.4. Dokumentacja zadania transformacji xy(lokalny) => xy65

5.4.1. Korzystamy ze współrzędnych punktów dostosowania w obu układach

Wykazy współrzędnych pierwotnych (lokalnych) i aktualnych (xy65 ) dla punktów

dostosowania oraz protokół transformacji powinien zasilać zasób bazowy (na płycie
CD-R z wyodrębnionym podkatalogiem
LOKALNE. Otrzymane współrzędne w układzie „1965” pełnią następnie funkcję
danych źródłowych
do transformacji xy65 => xy2000, którą dokumentujemy według zasad wcześniej
opisanych.
Zasób użytkowy powinien uwzględniać jednak współrzędne punktów w trzech
układach.

5.4.2. Korzystamy z gotowego pliku parametrowego, sprawdzonego już w danym

układzie lokalnym
i akceptowanego przez właściwy ODGiK

Plik parametrowy umożliwia bezpośrednie przekształcenie xy(lokalne) =>

xy2000(matemat.), przy wykorzystaniu programów: SWDE_konwertor 2000,
GEONET_unitrans.
Kolejne przekształcenie (korekta lokalna) ma charakter analogiczny jak w
przypadku, gdy źródłowym układem jest układ „1965”. Analogiczny format mają
również dokumenty wynikowe.

155
 6. Warunki wykorzystania istniejących już współrzędnych
w układzie „2000”

W lokalnych bankach osnów geodezyjnych klasy III lub pomiarowej mogą wystąpić
obok współrzędnych w układzie „1965” również współrzędne odnotowane
jako reprezentujące układ „2000” lub „1992”. Mogą to być w szczególności:
a) wyniki ścisłego wyrównania sieci w układzie „2000” lub „1992”
b) wyniki poprawnych procesów transformacyjnych z układu „2000” lub „1992”
c) uboczne „produkty” realizacji osnów w ostatnich latach, zwłaszcza z przy
wykorzystaniu techniki GPS.

Pragnę zwrócić uwage na potrzebę poznania genezy i oceny poprawności tych

współrzędnych, a w przypadku c) przynajmniej wyrywkowej ich kontroli na drodze
transformacyjnej. Mogą się bowiem zdarzyć sytuacje, że są to współrzędne
wyznaczone z pewnych przesunieciem, wynikającym np. z tzw. swobodnego
wyrównania sieci GPS i przeliczenia bez wymaganych warunków nawiązań.

Podstawą do kontroli poprawności współrzędnych „2000” powinny być

współrzędne w układzie „1965”.
Wybierając wyrywkowo podzbiór punktów dokonujemy przekształcenia, które
stosowano analogicznie do kontroli poprawności punktów klasy I+II, nie zapominając
o użyciu korekty globalnej dla danej strefy układu
„1965”:

xy1965(katalogowe) ============== xy2000

(15)
z korektą globalną

Wynikowe wartości porównujemy z istniejącymi współrzędnymi xy2000. Jeśli

różnice nie są znaczące w stosunku do poziomu błędności zastosowanej korekty
globalnej (średniokwadratowo powinny być rzędu wielkości 0.03 – 0.04m), a ich
średnie wartości mieszczą się w przedziale <-0.02, +0.02> można przyjąć, że
istniejące współrzędne są poprawne. W przeciwnym razie, zalecone jest albo
zweryfikowanie i ewentualne skorygowanie obliczeń tych współrzędnych, albo
wykorzystanie tylko współrzędnych w układzie „1965” i ich poprawne
transformowanie do układu „2000” .

7. Zadanie transformacji odwrotnych xy2000 => xy65

związane kontrolą wewnętrzną lub aktualizacją egzystujących
baz danych w układzie „1965”

Zagadnienia transformacji odwrotnych w stosunku do wcześniej omawianych są

nieodłącznym elementem
wszystkich, stosowanych w praktyce narzędzi programistycznych. Dotyczą one w
szczególności samej problematyki korekt globalnych i lokalnych (z wykorzystaniem
transformacji HELMERTA i poprawek Hausbrandta). Przekształcenie odwrotne jest
realizowane praktycznie według schematu

xy2000 =============== xy1965 (empiryczne) ========== xy1965

(skorygowane) (16)

156
 przekszt. matemat.
z odwrotną korektą korekta lokalna
globalną wg p. dostosowania

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------
Więcej informacji dotyczącej powyższej problematyki na stronie
www.geonet.net.pl / pliki

157
 Załącznik nr 5

Standard Wymiany Informacji Geodezyjnych

SWING 3.0

WYDANIE TRZECIE

158
 Niniejsze wydanie instrukcji opracował Krzysztof Miksa

Główny Geodeta Kraju

Warszawa 2003

ISBN - ……………………………

Druk:

159
SPIS TREŚCI
DOKUMENTACJA GEODEZYJNA I KARTOGRAFICZNA DLA POTRZEB POSTĘPOWANIA W SPRAWIE
SCALENIA I PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI ................................................................................... 69
INNE RODZAJE DOKUMENTÓW DO CELÓW PRAWNYCH............................................................... 70
DZIAŁ IV ............................................................................................................................... 72
ROZDZIAŁ 26.......................................................................................................................... 72
GEODEZYJNA INWENTARYZACJA UZBROJENIA TERENU .............................................................. 74
§ 134. W WYNIKU GEODEZYJNEJ INWENTARYZACJI UZBROJENIA TERENU OTRZYMUJE SIĘ:......... 74
§ 146. 1. Bieżące pomiary powykonawcze wykonuje się w celu dostarczenia danych do
aktualizacji baz systemu informacji o terenie w tym mapy zasadniczej
i GESUT z dokładnością określoną w Dziale I § 27 ust.3.................................................... 78
§ 151. 1. Prace obliczeniowe obejmują: ............................................................................ 81
§ 155. 1. ZAKRES PRAC GEODEZYJNO-KARTOGRAFICZNYCH, A W
SZCZEGÓLNOŚCI NIEOKREŚLONYCH W OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISACH,
USTALA SIĘ WEDŁUG SPECYFIKACJI TECHNICZNEJ LUB W
SZCZEGÓŁOWYCH WARUNKACH TECHNICZNYCH, STANOWIĄCYCH
ZAŁĄCZNIK DO UMOWY NA WYKONANIE TYCH PRAC....................................... 82
2. WARUNKI TECHNICZNE W SZCZEGÓLNOŚCI OKREŚLAJĄ: .......................... 82
1)PRZEDMIOT I ZAKRES PRAC; .................................................................................... 82
2)WYMAGANE DOKŁADNOŚCI WYNIKAJĄCE Z PROJEKTU
ARCHITEKTONICZNO-BUDOWLANEGO
LUB Z ANALIZY SPECJALISTYCZNEJ OPRACOWANEJ DLA OBIEKTU; .......... 82
3)ZALECANE LUB WYMAGANE METODY POMIARÓW;........................................ 82
4)SPOSÓB DOSTOSOWANIA POMIARÓW DO OKREŚLONYCH STANÓW
PRZEDMIOTU POMIARU
I JEGO OTOCZENIA, Z UWZGLĘDNIENIEM ETAPU PRAC BUDOWLANO-
MONTAŻOWYCH, WIELKOŚCI OBCIĄŻEŃ STATYCZNYCH I
DYNAMICZNYCH KONSTRUKCJI I INNYCH; ............................................................ 82
5)SPOSOBY OPRACOWANIA, PRZEDSTAWIANIA I INTERPRETACJI
WYNIKÓW POMIARÓW; .................................................................................................. 82
6)WARUNKI UMOŻLIWIAJĄCE WYKONANIE PRAC ZGODNIE Z
USTALENIAMI TECHNICZNYMI
ORAZ PRZEPISAMI O BEZPIECZEŃSTWIE I HIGIENIE PRACY........................... 82
Mapa do celów projektowych............................................................................................... 83
§ 165. 1. Dokumentem powstałym w wyniku geodezyjnego opracowania projektu jest szkic
dokumentacyjny. .................................................................................................................. 89
ROZDZIAŁ 38.......................................................................................................................... 89
TYCZENIE ELEMENTÓW PROJEKTU ........................................................................................... 89
........................................................................................................................................ 89
§ 166. 1. Przedmiotem wytyczenia są: ................................................................................ 89
Tyczenie sytuacyjne .............................................................................................................. 91
Tyczenie wysokościowe ........................................................................................................ 92
Szkic tyczenia........................................................................................................................ 92
§ 173. 1. Bieżące pomiary powykonawcze wykonuje się w celu dostarczenia danych do
aktualizacji baz systemu informacji o terenie, w tym mapy zasadniczej, z dokładnością
określoną w Dziale I § 27 ust 3. ........................................................................................... 93

160
 ROZDZIAŁ 41.......................................................................................................................... 94
POMIARY PRZEMIESZCZEŃ I ODKSZTAŁCEŃ .............................................................................. 94
Dokładność wyznaczenia przemieszczeń i odkształceń ........................................................ 94
Częstotliwość pomiarów....................................................................................................... 95
Dokumentowanie wyników pomiaru .................................................................................... 95
Dokumentacja pomiarów przemieszczeń i odkształceń........................................................ 96
STANDARD WYMIANY INFORMACJI GEODEZYJNYCH
SWING 3.0 ............................................................................................................................ 158
SPIS TREŚCI........................................................................................................................ 160
1. INFORMACJE OGÓLNE .............................................................................................. 164
WSTĘP ................................................................................................................................. 164
POJĘCIA PODSTAWOWE ......................................................................................................... 164
Obiekt ................................................................................................................................. 164
Klasa obiektów .................................................................................................................. 164
Typ aplikacyjny .................................................................................................................. 165
Typy bazowe formatu SWING ............................................................................................ 165
Rekord, tabela .................................................................................................................... 166
Model danych formatu SWING .......................................................................................... 166
Klasa obiektu a typ rekordu ............................................................................................... 166
Identyfikacja rekordów SWING 3.0 i wersje obiektów ...................................................... 167
Identyfikacja elementów rekordów SWING 3.0 ................................................................. 167
JAKOŚĆ DANYCH W FORMACIE SWING 3.0 ............................................................................ 167
TERENOWY UKŁAD WSPÓŁRZĘDNYCH W FORMACIE SWING 3.0.............................................. 167
DANE PREZENTACJI GRAFICZNEJ – REDAKCYJNE .................................................................... 167
Wprowadzenie .................................................................................................................... 167
Układ współrzędnych dla danych redakcyjnych ................................................................ 168
Definicja prezentacji graficznej ......................................................................................... 168
Kolor................................................................................................................................... 168
Przezroczystość .................................................................................................................. 168
Punkt odniesienia ............................................................................................................... 169
Domyślny punkt odniesienia............................................................................................... 169
Punkt wstawienia................................................................................................................ 169
Wyrównanie tekstu (justowanie) ........................................................................................ 169
Styl tekstu............................................................................................................................ 170
Etykieta............................................................................................................................... 170
Sygnatura (symbol) ............................................................................................................ 170
Styl linii .............................................................................................................................. 170
FORMAT SWING 3.0 ......................................................................................................... 172
ISO 8859-2 – ALFABETEM SWING 3.0 ................................................................................. 172
KODY, NAZWY, IDENTYFIKATORY ........................................................................................... 172
OPIS STRUKTURY SYNTAKTYCZNEJ FORMATU SWING 3.0 ....................................................... 172
NOTACJA ZAPISU FORMATU SWING 3.0 ................................................................................ 173
DEFINICJE PODSTAWOWE ..................................................................................................... 173
PLIK SWING........................................................................................................................ 174
METADANE ........................................................................................................................... 175
Kontekst danych – dane organizacyjne .............................................................................. 175
Sekcja definicji słowników ................................................................................................. 176
Sekcja deklaracji atrybutów i wiązań................................................................................. 177

161
 Sekcja definicji typów......................................................................................................... 179
Sekcja redakcji graficznej .................................................................................................. 181
SEKCJA OBIEKTÓW - DANE .................................................................................................... 182
Atrybuty rekordu ................................................................................................................ 182
Atrybuty predefiniowane SWING ....................................................................................... 183
Atrybuty i relacje aplikacyjne ............................................................................................ 183
REKORDY NIEPRZESTRZENNE................................................................................................. 184
Rekord opisowy .................................................................................................................. 184
Rekord złożony ................................................................................................................... 184
REKORDY PRZESTRZENNE ..................................................................................................... 185
Punkt................................................................................................................................... 185
Linia ................................................................................................................................... 185
Obszar ................................................................................................................................ 189
Cyfrowy model terenu ........................................................................................................ 190
Raster ................................................................................................................................. 190
RELACJE TOPOLOGICZNE W FORMACIE SWING ..................................................................... 192
DANE REDAKCYJNE ETYKIET I SYGNATUR (SYMBOLI)............................................................... 192
OCHRONA I AUTORYZACJA PLIKU SWING ............................................................ 194
ZASADY LICZENIA SUM KONTROLNYCH ................................................................................... 194
AUTORYZACJA PLIKU SWING ............................................................................................... 195
ZASADY TRANSFERU DANYCH SIT W FORMACIE SWING ................................. 196
WPROWADZENIE ................................................................................................................... 196
TRANSFER PODSTAWOWY ...................................................................................................... 196
TRANSFER Z ELEMENTAMI REDAKCJI MAPY ............................................................................. 196
TRANSFER PEŁNY .................................................................................................................. 196
ZAŁĄCZNIKI DO OPISU FORMAT SWING: ............................................................... 197
MODEL OBIEKTOWY FORMATU SWING ................................................................................. 197
TRANSFER PODSTAWOWY – PRZYKŁAD PLIKU ......................................................................... 198
TRANSFER Z ELEMENTAMI REDAKCJI MAPY – PRZYKŁAD PLIKU ................................................ 199
TRANSFER PEŁNY – PRZYKŁAD PLIKU ..................................................................................... 201
PRZYKŁADY OBIEKTÓW WEDŁUG INSTRUKCJI K-1 .................................................................. 203
PRZYKŁADY OBIEKTÓW WEDŁUG INSTRUKCJI G-7 .................................................................. 205
SPIS ILUSTRACJI .............................................................................................................. 207
SPIS TABEL......................................................................................................................... 207
8. DOKUMENTACJA WYNIKOWA OPRACOWAŃ DOTYCZĄCYCH EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW:
OPERAT GEODEZYJNO - PRAWNY ............................................................................................ 211
Dokumentację pomiarów powykonawczych kompletuje się i przekazuje jak w ustępie 6 w
celu dostarczenia danych do aktualizacji baz systemu informacji o terenie, w tym mapy
zasadniczej, a ponadto: ...................................................................................................... 214
NAZWA I IDENTYFIKATOR........................................................................................ 225
NAZWA I IDENTYFIKATOR...................................................................................... 225
KONSULTACJE SPOŁECZNE .................................................................................................... 274
WPŁYW REGULACJI NA RYNEK PRACY, KONKURENCYJNOŚĆ GOSPODARKI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W
TYM FUNKCJONOWANIE PRZEDSIĘBIORSTW ............................................................................ 274
Wpływ projektu rozporządzenia na rozwój regionalny...................................................... 275

162
163
 1. Informacje ogólne

Wstęp
Par. 1System informacji o terenie (SIT) - to metodyka i technologia
ewidencjonowania, przetwarzania i udostępniania informacji o świecie rzeczywistym
z uwzględnieniem aspektów przestrzennych.
Par. 2Podstawową cechą SIT jest udostępnianie, przenoszenie i wykorzystanie tych
samych danych przez różnych użytkowników, wyposażonych w odmienne systemy
informatyczne.
Par. 3Format SWING 3.0 służy do wymiany danych pomiędzy bazami danych
systemów informatycznych SIT. Pozwala na reprezentację w pliku tekstowym
obiektów przestrzennych i opisowych. Umożliwia przekazanie opisu modelu danych
użytego do reprezentacji danych oraz informacji o utworzeniu i przeznaczeniu
danych zawartych w pliku transferu. Dzięki połączeniu transferu danych wraz z
opisem ich modelu możliwe jest przetwarzanie danych zawartych w pliku. Jedną z
form przetwarzania jest wymiana danych pomiędzy systemami informatycznymi SIT
pochodzącymi od różnych dostawców.
Par. 4Format SWING umożliwia jednoznaczne definiowanie modelu danych
wykorzystywanych do reprezentacji informacji o świecie rzeczywistym. Pozwala to
na definiowanie katalogu obiektów w ramach instrukcji geodezyjnych odnoszących
się
do SIT. Tak przygotowana definicja katalogu obiektów jest niezależna od przyszłego
sposobu jego implementacji w systemie informatycznym.
Par. 5Mechanizm autoryzacji i zabezpieczenia umożliwia wykorzystanie plików w
formacie SWING do wymiany danych dla celów administracyjnych i prawnych.

Pojęcia podstawowe

Obiekt
Par. 61) Obiekt jest to byt materialny lub abstrakcyjny, który istnieje w świecie
rzeczywistym. Obiekt posiada tożsamość, czyli jest odróżnialny od innych obiektów.
Obiekty posiadają cechy (atrybuty) i pozostają w określonych powiązaniach
(relacjach) z innymi obiektami.
2) Stanem obiektu określamy zbiór wartości jego cech oraz listę obiektów, z którymi
pozostaje w relacjach w danym momencie czasowym. Stan obiektu może ulegać
zmianie. Na przykład działka w wyniku sprzedaży zmienia właściciela. Zmiana stanu
obiektu nie pociąga za sobą zmiany jego tożsamości.
3) Identyfikator obiektu jest to nazwa używana przez system dostawcy danych do
powiązania zapisów w jego bazie danych z opisywanymi obiektami rzeczywistości.
Jest atrybutem wyrażającym tożsamość obiektu.

Klasa obiektów
Par. 7 1) Klasa to umownie wyróżniona kategoria obiektów świata rzeczywistego,
traktowanych w ramach SIT w sposób identyczny. Przykłady klas to: działki
czy budynki. W formacie SWING przynależność obiektu do klasy określa kod obiektu.
2) Klasa obiektów wyróżnia się od innych tym, że:

164
 a) wszystkie obiekty klasy mają wspólne cechy (np. działki posiadają
powierzchnię),
b) wszystkie obiekty klasy pozostają z obiektami innych klas w takich samych
relacjach, (np. każda działka jest własnością podmiotu).
3) Wiązanie (relacja) jest zależnością łączącą klasy obiektów. Np. Przedmiot jest
własnością podmiotu. Klasy związane relacją pełnią w niej określone role. Wiązanie
posiada krotność.

Typ aplikacyjny
Par. 8 1) Typ aplikacyjny rekordu – to sposób reprezentacji obiektów danej klasy
lub grupy klas w bazie danych. Typ aplikacyjny rekordu należy odróżnić od obiektu
rzeczywistego i jego klasy. Typy aplikacyjne rekordów określają sposób reprezentacji
stanów obiektów SIT w pliku SWING. Powstają w oparciu o typ bazowy, poprzez
dodanie pól atrybutów i wiązań (atrybuty zawierające wskazania na inne obiekty
reprezentujące relacje). W przypadku typów złożonych (reprezentacja obiektów
składających się z innych obiektów) w definicji typu aplikacyjnego występuje
dodatkowo lista elementów składowych. Określa ona jakiego rodzaju elementy
(obiekty składowe) posiada typ złożony. Lista elementów nie jest deklaracją pól.
W formacie SWING 3.0 to rekord składowy (element) wskazuje na rekord obiektu
złożonego. Typ rekordu składowego zawiera wiązanie o nazwie wymienionej w liście
elementów typu złożonego. Konwencja ta pozwala na odróżnienie innych relacji
od relacji typu “jestem elementem obiektu złożonego i pełnię w nim rolę X”, (gdzie X
to nazwa z listy rekordu złożonego).
2) Pole atrybutu rekordu reprezentuje wartości atrybutu (cechy) obiektu w pliku
SWING. W ramach typu aplikacyjnego rekordu pole atrybutu ma nadaną: typ
atrybutu, nazwę i krotność. Format SWING umożliwia reprezentację pól
wielowartościowych.
3) Typ atrybutu jest to sposób reprezentacji wartości atrybutu w formacie SWING
oraz skojarzona z nim nazwa typu.
4) Słownik to definicja wyliczeniowego typu atrybutu, czyli atrybutu przyjmującego
jedną z wartości ze zbioru skończonego. Przykładem wyliczeniowego typu atrybutu
jest atrybut określający dzień tygodnia.

Typy bazowe formatu SWING

Par. 9 1) Typ bazowy określa składnię rekordu użytego do opisu obiektów i sposób
wyrażania danych przestrzennych opisujących obiekt, o ile jest to obiekt
przestrzenny.

2) W formacie SWING 3.0 wyróżniamy następujące typy bazowe rekordów:

a) opisowy (RD) – rekord nie posiada odniesienia przestrzennego (osoba
fizyczna, udział władania),
b) punktowy (RP) – opis przestrzenny rekordu jest punktem (punkt graniczny
stabilizowany trwale, punkt osnowy poziomej podstawowej),
c) liniowy (RL) - opis przestrzenny rekordu jest zbiorem polilinii, w
szczególności jedną łamaną (granica działki),
d) obszarowy (RO) - opis przestrzenny rekordu jest zbiorem obszarów z
enklawami, w szczególności poligonem (budynek, obręb działka),
e) cyfrowy model terenu (RM) – rekord przedstawia powierzchnię terenu za
pomocą sieci trójkątów lub zbioru punktów wysokościowych,

165
 f) raster (RR) – rekord jest reprezentacją wpasowania obrazu cyfrowego
terenu (rastra) w geodezyjny układ odniesienia, pozwala na wykorzystanie
danych obrazowych do wzbogacenia prezentacji graficznej danych,
g) złożony (RC) – rekord, który przedstawia obiekt złożony z innych obiektów
(elementów), np. przewód sieci uzbrojenia technicznego. Rekord nie
posiada własnego opisu przestrzennego.

Rekord, tabela
Par. 10 Rekord jest zapisem stanu obiektu w pliku SWING. Do jednego obiektu
może odnosić się wiele rekordów, reprezentujących różne stany obiektu. Określamy
je wtedy mianem wersji obiektu. W bazie danych może znajdować się tylko jeden
rekord odnoszący się do aktualnego stanu obiektu. Format SWING posiada
mechanizm jego wyróżnienia (patrz 0). Rekordy odnoszące się do jednego obiektu
mają w pliku SWING ten sam identyfikator obiektu.
Par. 11 Tabela – to zbiór wszystkich rekordów danego typu aplikacyjnego.

Model danych formatu SWING

Par. 12Model danych w formacie SWING określony jest przez deklarację:
słowników, typów atrybutów, typów wiązań i typów rekordów aplikacyjnych. Jego
zamieszczenie w pliku SWING ułatwia interpretację danych w nim zawartych, a tym
samym ich przetwarzanie.
Par. 13Plik w formacie SWING 3.0 czyli zbiór tabel wraz z modelem danych może
być traktowany jak geo-relacyjna baza danych.

Klasa obiektu a typ rekordu

Par. 14 1) Klasa obiektu określa do jakiej kategorii w ramach SIT należy obiekt. Typ
aplikacyjny rekordu określa sposób reprezentacji danych o obiekcie w pliku SWING.
2) Rozróżnienie pomiędzy typem aplikacyjnym a klasą obiektu pozwala na:
a) wykorzystanie jednego typu do reprezentacji obiektów różnych klas (np.
przewody różnych sieci mogą być reprezentowane przez rekordy tego
samego typu),
b) reprezentację obiektów tej samej klasy za pomocą kilku typów
zdefiniowanych w oparciu o różne typy bazowe, jeżeli jest taka potrzeba.
Na przykład ewidencja nieruchomości prowadzona w oparciu o bazy
danych opisowych (bez geometrii) – zawiera obiekt działka typu
opisowego, natomiast prowadzona w oparciu o systemy ze zintegrowaną
częścią geometryczną zawiera obiekt działka typu obszarowego.
3) W formacie SWING klasa obiektu i typ aplikacyjny są atrybutami rekordu.
4) Klasę obiektu określa pole KOD. Typ aplikacyjny do którego należy rekord określa
pole TYP w linii głównej rekordu.
5) Gdy klasa obiektu nie jest określona to uznajemy, że rekord reprezentuje obiekt
należący do klasy zgodnej z typem aplikacyjnym rekordu.
6) Gdy pole typ rekordu jest puste to uznajemy, że typem rekordu jest jego typ
bazowy.

Identyfikacja rekordów SWING 3.0 i wersje obiektów

Par. 151) W formacie SWING każdy rekord posiada dwa identyfikatory (wyróżnione
pola): identyfikator obiektu (ID) i identyfikator rekordu (IDR). Pełnią one rolę
kluczy głównych. Służą do reprezentacji wiązań (relacji) pomiędzy rekordami.

166
2) Rekord nie posiadający żadnego z identyfikatorów nie może być przedmiotem
wskazania z innego rekordu.
3) Rekordy odnoszące się do jednego obiektu mają ten sam identyfikator obiektu w
ramach typu aplikacyjnego.
4) W formacie SWING każdy rekord odnosi się do jednego stanu (wersji) obiektu.
Wśród rekordów o tym samym identyfikatorze obiektu tylko jeden rekord może być
określony jako ważny (odnoszący się do stanu aktualnego). Fakt ten określa status
rekordu (ST_OBJ). Uznajemy, że rekordy z pustym identyfikatorem obiektu odnoszą
się do różnych obiektów.
5) Identyfikator rekordu jest niepowtarzalną nazwą rekordu w ramach pliku SWING.
Identyfikator rekordu może być pusty, jeżeli jest niewykorzystywany.

Identyfikacja elementów rekordów SWING 3.0

Par. 161) Elementy opisu przestrzennego rekordu: obszary składowe, linie składowe,
punkty oparcia linii (wierzchołki) mogą posiadać własne identyfikatory złożone z kodu
i nazwy (nazwa może być pusta). Jeżeli nazwa nie jest pusta to wraz z kodem
powinna być niepowtarzalna w ramach rekordu. Identyfikacja elementów umożliwia
określenie roli jaką pełnią w opisie reprezentowanego obiektu. Na przykład pozwala
na reprezentację przyziemia i obrysu budynku w ramach jednego rekordu obszaru.
2) Elementy redakcyjne: etykiety i sygnatury mogą posiadać identyfikatory.

Jakość danych w formacie SWING 3.0

Par. 17Format SWING 3.0 pozwala przekazać kontekst danych, czyli informacje które
wiążą dane zawarte w pliku ze źródłem pochodzenia oraz określają przeznaczenie
danych. Kontekst danych jest elementem jakości danych.

Terenowy układ współrzędnych w formacie SWING 3.0

Par. 181) Terenowy układ współrzędnych formatu SWING to układ kartezjański
o kolejnych współrzędnych:
a) pierwsza (N) na północ,
b) druga (E) na wschód,
c) trzecia (H) do góry (w kierunku przeciwnym do wektora ciążenia).
2) Współrzędne w formacie SWING są zapisywane jako liczby zmiennoprzecinkowe.
3) Wszystkie wartości współrzędnych wyrażone są w metrach. Określenie
geodezyjnego układu odniesienia, w którym zostały podane współrzędne
znajduje się w sekcji nagłówkowej - część geodezyjna.

Dane prezentacji graficznej – redakcyjne

Wprowadzenie
Par. 191) Prezentacja graficzna stanowi treść pomocniczą, niekonieczną w procesie
wymiany danych pomiędzy systemami SIT. Stanowi ona uzupełnienie
wykorzystywane do czytelnej (zredagowanej) prezentacji zawartych w bazie danych
informacji.
2) Dane prezentacji graficznej to:
a) deklaracja nazw znaków graficznych (stylów tekstu, stylów linii, sygnatur
(symboli), stylów wypełnień),
b) punkty wstawienia, wielkości i orientacja etykiet oraz sygnatur (symboli),

167
 c) rekordy pomocnicze reprezentujące dodatkowe elementy prezentacji
graficznej takie jak: krzyże siatki współrzędnych, ramka arkusza.
3) Rekordy pomocnicze są wyróżnione wartością atrybutu: status rekordu.

Układ współrzędnych dla danych redakcyjnych

Par. 201) Układ współrzędnych danych redakcyjnych formatu SWING definiuje układ
rysunku o współrzędnych:
a) pierwsza (g) do góry,
b) druga (p) w prawo.
2) Wartości przesunięć, wielkości napisów i sygnatur (symboli) wyrażone są
w milimetrach. Kąty obrotu etykiet i sygnatur (symboli) podane są w gradach.
3) Zwrot kąta jest zgodny z ruchem wskazówek zegara. Kierunek kąta zerowego
odpowiada kierunkowi współrzędnej g.

Definicja prezentacji graficznej

Par. 21Na definicję prezentacji graficznej składa się:
a) definicja skali redakcji;
b) deklaracja wartości domyślnych dla znaków kartograficznych (sygnatur
(symboli) oraz stylów: linii, wypełnień i tekstów).

Kolor
Par. 22SWING zakłada, że barwę elementu można określić liczbą z zakresu 0
do 255.
Przy czym:
a) 0 - oznacza kolor tła (element będzie niewidoczny),
zakładamy że tło jest koloru białego,
b) 1 - oznacza podstawowy kolor treści
(w zastosowaniach geodezyjnych oznacza kolor czarny),
c) Interpretacją pozostałych numerów można opisać w sekcji redakcji
graficznej.

Przezroczystość
Par. 23Przezroczystość (transparentność) jest cechą opisującą sposób kreślenia
tekstu lub sygnatury (symbolu). Określa czy tło tekstu lub sygnatury zasłania zawartą
pod nim treść graficzną (linie i wypełnienia). Pojęcie przezroczystości pozwala
na umieszczanie napisów przesłaniających treść graficzną, bez konieczności
przerywania ciągłości linii (np. opisy przewodów).

Rysunek 1. Przezroczystość (transparentność)

168
Punkt odniesienia
Par. 241) Punkt odniesienia dla etykiet i sygnatur określa linia PR. W wypadku jej
braku w rekordzie, stosowany jest domyślny punkt odniesienia.
2) Dla symboli umieszczonych w wierzchołkach polilinii punktem odniesienia jest
wierzchołek (punkt oparcia) bieżącego segmentu.

Domyślny punkt odniesienia

Par. 25Dotyczy sygnatur (symboli) i etykiet zdefiniowanych w ramach obiektu. Nie
dotyczy symboli związanych z wierzchołkami polilinii. Domyślny punkt odniesienia to:
a) dla rekordów RP - punkt określony linią P rekordu (pozycja).
b) dla rekordów RL,RO (o wielopunktowej charakterystyce graficznej) - środek
ciężkości układu wierzchołków łamanej, określającej obiekt.

Punkt wstawienia
Par. 26Punkt wstawienia - jest to punkt wyrównania (justowania) tekstu lub punkt
charakterystyczny sygnatury (symbolu). SWING definiuje punkt wstawienia poprzez
przesunięcie dwuwymiarowe względem punktu odniesienia.

Rysunek 2. Odsunięcie punktu wstawienia

Wyrównanie tekstu (justowanie)

Par. 27Wyrównanie tekstu (justowanie) - punkt wstawienia tekstu względem
prostokąta go obejmującego.

Rysunek 3. Wyrównanie tekstu (justowanie)

Styl tekstu
Par. 28Styl tekstu to nazwa, z którą związane są domyślne parametry napisu
kreślonego tym stylem (wysokość, przezroczystość, wyrównanie).

Etykieta
Par. 291) Etykieta – to napis związany z rekordem.
2) Posiada następujące cechy prezentacji graficznej:
a) punkt wstawienia (dp, dg) – w milimetrach w skali rysunku,
b) orientacja (rot) - w gradach,

169
 c) styl tekstu,
d) wysokość (Wg) - w mm na rysunku,
e) kolor,
f) sposób kreślenia (SP_KR) – transparentny lub nie.
g) wyrównanie tekstu (justowanie),
h) może posiadać odnośnik, czyli linię pomiędzy punktem wstawienia
(określonym parametrem wyrównanie tekstu), a punktem określonym w linii
odnośnika (EO, dg, dp ;) - etykieta z odnośnikiem jest podkreślona na całej
długości tekstu.
2) Przykład:
E, 30, 30, 100,,, 3,,7, D, Etykieta z odnośnikiem
EO, 0, 0 ;
Etykieta z odnośnikiem

Rysunek 4. Odnośnik

Sygnatura (symbol)
Par. 301) Sygnatura (symbol) – znak graficzny reprezentujący obiekt przestrzenny
lub jego część.
2) Posiada następujące cechy prezentacji graficznej:
a) punkt wstawienia, (dp, dg) - w milimetrach w skali rysunku,
b) orientacja (rot) - w gradach,
c) nazwa,
d) wysokość (Wg) - w mm na rysunku,
e) kolor,
f) sposób kreślenia (SP_KR) – transparentny lub nie.
3) W formacie SWING sygnatura jest nazwą, która deklaruje niektóre parametry
prezentacji (wysokość znaku, jego kolor i sposób kreślenia).

Styl linii
Par. 311) Styl linii to nazwa określająca liniowy znak graficzny używany
do prezentacji linii.
2) Format SWING przekazuje następujące informacje o sposobie kreślenia linii:
a) szerokość linii (wymiar poprzeczny znaku) w mm na rysunku,
b) sposób kreślenia stylu linii względem linii bazowej (abstrakcyjnej linii
definiującej przestrzenne położenie elementu),
c) kolor.
3) Parametr “sposób kreślenia linii” pozwala uniezależnić kierunek definiowania linii
bazowej opisującej obiekt od sposobu definiowania stylu linii.

170
4) Parametr ten może przyjmować następujące wartości:
Z lub puste linia kreślona zgodnie z definicją,
L linia kreślona przeciwnie do kierunku linii bazowej,
S linia kreślona dwukrotnie, raz z parametrem Z i raz
z parametrem L. Tworzy w ten sposób dwustronny znak
graficzny.
5) Przykład:
Rozważmy przedstawiony poniżej przykład stylu linii, którego definicja jest określona
w punkcie "Def."
Kierunek linii bazowej wskazuje strzałka. W zależności od wartości parametru
“sposób kreślenia linii” otrzymamy poniższe warianty prezentacji:

Def.
Z
L
S

171
 Format SWING 3.0

ISO 8859-2 – alfabetem SWING 3.0

Par. 321) Format SWING jest formatem znakowym.
2) Każdemu znakowi odpowiada jeden bajt pliku w formacie SWING.
3) Znaki są interpretowane zgodnie ze standardem ISO 8859-2.
4) Znaki podzielone są na:
a) Znaki zbioru podstawowego: o wartościach z zakresu 32 do 127.
b) Znaki zbioru rozszerzonego: o wartościach z zakresu 128 do 255.
c) Znaki sterujące: o wartościach z zakresu 0 do 31.
5) Wśród znaków sterujących znajdują się:
a) znak tabulacji (HT - 09) - traktowany przez SWING jak spacja lub ciąg
spacji,
b) znaki końca linii (LF - 10) - oznacza koniec linii tekstu pliku SWING,
c) znak powrotu karetki (CR - 13) - jest pomijany przy czytaniu pliku,
d) pozostałe znaki sterujące nie występują w pliku SWING.

Kody, nazwy, identyfikatory

Par. 331) Kody, nazwy i identyfikatory w formacie SWING to ciągi znaków złożone z:
dużych i małych liter alfabetu polskiego, cyfr, podkreśleń, znaków minus, znaków
ukośnika i dzielenia oraz kropki. (A..Ż a..ż 0..9 _ - / \ .)
Zaleca się tak dobierać kody i nazwy, aby były rozróżnialne nawet dla systemów nie
rozróżniających małych i dużych liter. Nazwy nie powinny przekraczać 32 znaków.
2) W formacie SWING występują następujące nazwy:
a) identyfikator słownika,
b) nazwa atrybutu,
c) nazwa wiązania,
d) nazwa typu,
e) nazwa pola,
f) nazwa elementu,
g) kod obiektu,
h) identyfikator obiektu,
i) identyfikator rekordu w pliku,
j) kod elementu atrybutu geometrycznego,
k) nazwa elementu atrybutu geometrycznego,
l) kod elementu graficznego,
m) nazwa elementu graficznego,
n) nazwa znaku graficznego,
o) nazwa pliku z danymi obrazowymi.

Opis struktury syntaktycznej formatu SWING 3.0

Par. 34 1) Plik SWING jest komputerowym plikiem tekstowym. Podzielony jest
na sekcje.
2) Sekcja jest to ciąg kolejnych rekordów SWING.
3) Pierwszą linią sekcji jest linia określająca jej rodzaj, ostatnią zaś linia SX lub SXC.
4) Kolejność sekcji w pliku jest ściśle określona.

172
Par. 35 1) Rekord jest podstawowym elementem struktury pliku SWING.
2) Wyróżniamy rekordy jednoliniowe i wieloliniowe. Rekordy wieloliniowe zakończone
są linią końca rekordu X lub XC;
3) Kolejność linii w rekordzie jest ściśle określona. Kontekstem rekordu w analizie
leksykalnej jest sekcja, w której się znajduje. Kolejność rekordów w sekcji jest
dowolna.
Par. 36 1) Linia formatu SWING jest jedną linią tekstu. Podzielona jest na pola
rozdzielone przecinkami.
2) Jeżeli ostanie pole nie jest polem danych lub etykiety to linia SWING kończy się
średnikiem.
3) W liniach za średnikiem można umieszczać dowolny tekst, który traktowany jest
jako komentarz.
4) Pierwszym polem linii jest jej wyróżnik całkowicie określający składnię linii.
5) Znakiem końca linii jest znak sterujący CRLF lub LF - w zależności od systemu
operacyjnego komputera, na którym plik był generowany.
6) Kontekstem analizy leksykalnej linii jest rekord ją zawierający oraz linie ją
poprzedzające w rekordzie.
Par. 37 1) Pole jest najmniejszą leksykalną jednostką w formacie SWING.
2) Pola w linii zakończone są przecinkiem, poza ostatnim polem, które zakończone
jest średnikiem lub znakiem końca linii.
3) Interpretacja zawartości pola zależy od “lewego kontekstu” (ciągu pól je
poprzedzających w linii).
4) Lewy kontekst pierwszego pola linii (wyróżnika) jest pusty.

Notacja zapisu formatu SWING 3.0

Par. 38 1) Notacja definicji formatu SWING oparta jest na notacji BNF.
2) W szczególności :
a) ::= Znak ten czyta się "z definicji ma postać".
b) [] W nawiasy kwadratowe ujęte są elementy opcjonalne formatu.
 Pola ujęte w nawiasy kwadratowe mogą mieć wartość
pustą; ich wartość przyjmuje wtedy wartość domyślną określoną
przy definicji pola.
 Linie ujęte w nawiasy kwadratowe mogą zostać pominięte.
c) {} W nawiasy klamrowe ujęte są elementy definicji, które
w kontekście mogą wystąpić wielokrotnie. Nawiasy klamrowe
zastępują definiowanie list identycznych elementów.
d) ,; Przecinek oraz średnik są separatorami formatu, w definicjach
występują jawnie.
e) | Znak | rozdziela równoważne postaci definiowanego elementu.
Jeżeli kolejne elementy definicji znajdują się w kolejnych liniach
tekstu to w pliku SWING są też kolejnymi liniami tekstu. Jeżeli
na końcu linii znajduje się znak | to następna linia rozpoczyna nową
postać definiowanego elementu.

Definicje podstawowe
Par. 391) Definicje podstawowych elementów składniowych formatu SWING:
a) ciąg białych znaków ::= {biały znak}

173
 b) biały znak ::= znak tabulacji | znak spacji
c) Pole ::= [ciąg białych znaków] literał [ciąg białych
znaków]
d) literał ciąg znaków, nie zawierający znaków
kontrolnych ani spacji.
e) lista pól ::= {pole,} pole|
{pole,} pole;
f) treść pola ::= napis |
napis pusty
g) napis ::= ciąg drukowalnych znaków alfabetu SWING.
Maksymalna długość napisu wynosi 255
znaków. Spacje i tabulatory są ważnymi
znakami napisu.
h) napis pusty napis zerowej długości
i) linia końca rekordu ::= X;| XC, CRC;
j) CRC jest 32 bitową sumą kontrolną obliczoną
zgodnie z zaleceniami. W pliku SWING CRC
jest reprezentowana jako liczba całkowita bez
znaku w zapisie dziesietnym.
k) linia końca sekcji ::= SX;| SXC, CRC;
l) komentarz ::= C; napis|
dowolna linia SWING ze średnikiem; napis|
[ciąg białych znaków]
2) Z powyższej definicji wynika, że linie puste lub zawierające tylko białe znaki są
traktowane jako komentarze i nie wpływają na tok interpretacji pliku. Ponadto za
komentarz uznaje się napisy umieszczone po znaku średnika, oznaczającym koniec
ostatniego interpretowanego pola w linii, np.
W, G7ROAD; Administrator obiektu - to jest komentarz

Plik SWING
Par. 401) Plik SWING podzielony jest na sześć sekcji.
2) Pierwsze pięć sekcji to metadane.
3) Dane dotyczące obiektów zapisane są w sekcji obiektów .
4) Wszystkie sekcje pliku SWING są fakultatywne.
5) Pierwsza linia pliku pozwala na identyfikację, że dany plik zapisany jest w formacie
SWING 3.0.

6) Plik SWING ::=SWING.w.3.00.(C)2002;

[Kontekst danych]
[Sekcja definicji słowników]
[Sekcja deklaracji atrybutów i wiązań]
[Sekcja definicji typów rekordów]
[Sekcja redakcji graficznej]
[Sekcja obiektów]
linia końca pliku danych

7) linia końca pliku danych ::=

SWINGX; |
SWINGXC, CRC;

174
8) Najkrótszy poprawny plik SWING ma postać:

SWING.w.3.00.(C)2002;
SWINGX;

Metadane

Kontekst danych – dane organizacyjne

Par. 41 1) Kontekst danych pozwala na określenie:
a) geodezyjnego układu odniesienia, w którym wyrażone są współrzędne
w pliku,
b) dostawcy danych,
c) przeznaczenia danych zawartych w pliku.
2) Znaczenie predefiniowanych rekordów kontekstu określa tabela 1.
3) Dodatkowe informacje o kontekście danych dostawca informacji może przekazać
w rekordach nagłówkowych użytkownika.

4) kontekst danych ::=

SN;
[{rekord nagłówkowy systemu}]
[{rekord nagłówkowy użytkownika}]
linia końca sekcji

5) rekord nagłówkowy systemu ::=

NS, DN, WARTOŚĆ |
NS, TR, WARTOŚĆ |
NS, TN, WARTOŚĆ |
NS, TA, WARTOŚĆ |
NS, TO, WARTOŚĆ |
NS, ZN, WARTOŚĆ |
NS, ZR, WARTOŚĆ |
NS, ZD, WARTOŚĆ |
NS, OP, WARTOŚĆ |
NS, OR, WARTOŚĆ |
NS, ON, WARTOŚĆ |
NS, OA, WARTOŚĆ |
NS, OO, WARTOŚĆ |
NS, UX, WARTOŚĆ |
NS, OS, WARTOŚĆ |
NS, NX, WARTOŚĆ |
NS, NY, WARTOŚĆ |
NS, NZ, WARTOŚĆ |
NS, UH, WARTOŚĆ |
NS, HZ, WARTOŚĆ

6) rekord nagłówkowy użytkownika ::=

NU, NAZWA, WARTOŚĆ

175
 Pkt. Rodzaj informacji Przykłady
ADMINISTRACYJNE
7) TR nr identyfikacyjny jednostki tworzącej plik NS, TR, LD/001
8) TN nazwa jednostki tworzącej plik NS, TN, Biuro SIT
9) TA adres jednostki tworzącej plik NS, TA, Łódź, Tuwima 28
10) TO imię i nazwisko wykonawcy NS, TO, Jan Kowalski
11) ZN nazwa systemu - źródła danych NS, ZN, SYSTEM KARTA
12) ZR nr identyfikacyjny systemu - źródła danych NS, ZR, 1.1
13) ZD nazwa zbioru danych - reprezentowanego NS, ZD, Obręb P - 1, Łódź
obiektu
14) OP przeznaczenie danych NS, OP, dla celów projektowych
15) OR nr identyfikacyjny jednostki przeznaczenia NS, OR, LD/002
16) ON nazwa jednostki przeznaczenia NS, ON, Ośrodek Dokumentacji
17) OA adres jednostki przeznaczenia NS, OA, Łódź, Tuwima 28
18) OO imię i nazwisko odbiorcy NS, OO, Kazimierz Mały
19) DN Data utworzenia pliku NS, DN, 2002-03-28
GEODEZYJNE
20) UX nazwa układu współrzędnych NS, UX, 65
21) OS nazwa / numer strefy odwzorowania NS, OS, 1
22) NX nazwa pierwszej współrzędnej NS, NX, N,
23) NY nazwa drugiej współrzędnej NS, NY, E,
24) NZ nazwa trzeciej współrzędnej NS, NZ, H
25) UH system wysokości NS, UH, ORTOMETRYCZNY
26) HZ poziom odniesienia NS, HZ, KRONSZTAD

Tabela 1. Znaczenie rekordów kontekstu

Sekcja definicji słowników

Par. 42 1) Słownik pozwala na deklarację w pliku SWING typu wyliczeniowego.
2) Słowniki identyfikowane są poprzez identyfikator.
3) Wartość atrybut wyliczeniowego jest reprezentowana nazwą kodową elementu
słownika.
4) Zaleca się umieszczać w komentarzu opis funkcji słownika i jego pochodzenie (np.
Instrukcję, która go definiuje).
5) Przykład:
SD;
DS, FUNKCJA_BUDYNKU; Funkcja budynku według K - 1
ES, 0,, brak informacji
ES, 1, b, biurowy
ES, 2, g, gospodarczy
ES, 3, h, handlowy lub usługowy
ES, 4, i, inny w tym technicznego uzbrojenia terenu
ES, 5, k, kultury, oświaty, kultu religijnego
ES, 6, m, mieszkalny

176
 ES, 7, p, przemysłowy
ES, 8, s, skład, magazyn
ES, 9, t, transportu lub łączności
ES, 10, z, ochrony zdrowia, opieki socjalnej
ES, 11, x, nieokreślona
X;
C; ... deklaracje innych słowników
SX;

6) Sekcja definicji słowników ::=

SD;
{rekord słownika}
linia końca sekcji

7) rekord słownika ::=

linia główna słownika
{element słownika}
linia końca rekordu

8) linia główna słownika ::=

DS, SŁOWNIK;

9) element słownika ::=

ES, NR_SL, KOD_SL, [OPIS]

a) SŁOWNIK – identyfikator słownika, niepowtarzalny w sekcji,

b) NR_SL – numer elementu słownika; służy do określania
uporządkowania wartości atrybutu,
c) KOD_SL – nazwa kodowa elementu słownika; służy
do określania wartości atrybutu, pusty napis
(brak nazwy kodowej) zastrzeżony jest do
reprezentacji braku informacji o wartości
elementu.
d) OPIS – znaczenie elementu słownika.

Sekcja deklaracji atrybutów i wiązań

Par. 43 1) SWING 3.0 posługuje się jednym słownikiem typów atrybutów i wiązań.
2) Jeżeli w sekcji jest użyta nazwa słownika niezdefiniowanego w sekcji definicji
słowników, to powinien być on określony w wytycznych technicznych określających
transfer danych w formacie SWING 3.0.
3) Sposób reprezentowania atrybutów określa tabela “Sposób reprezentacji danych
elementarnych w formacie SWING”.
4) Wiązania reprezentowane są za pomocą linii SWING WG lub WL.
5) Przykład prezentuje fragment deklaracji typów atrybutów według Instrukcji K – 1.

SP;
B, BFN, SL, FUNKCJA_BUDYNKU;
B, BKN, NO, ;
B, BPS, FL,, ;
C; deklaracje typów relacji według Instrukcji G - 7

177
 W, G7ROAD; Administrator obiektu
W, G7ROBR; Obiekt położony w obrębie
W, G7RODPR; Obiekt należy do odcinka przewodu
W, G7ROJE; Obiekt położony w jednostce ewidencyjnej
W, G7RONO; Ostatnia operacja na obiekcie
W, G7ROPR; Operator (kto wykonał operację)
W, G7ROUL; Obiekt położony przy ulicy
W, G7ROWL; Właściciel obiektu
W, G7RPRZW; Obiekt należy do przewodu
SX;

6) Sekcja deklaracji atrybutów i wiązań : :=

SP;
[{deklaracja atrybutu}]
[{deklaracja wiązania}]
linia końca sekcji

7) deklaracja wiązania ::=

W, RELACJA;

8) deklaracja atrybutu ::=

B, ATRYBUT, ZN, [DL]; |
B, ATRYBUT, FL, [DL], [po_przecinku]; |
B, ATRYBUT, NO, [DL]; |
B, ATRYBUT, UL, [DL]; |
B, ATRYBUT, SL, SŁOWNIK; |
B, ATRYBUT, LN, [1]; |
B, ATRYBUT, DN, [DL]; |
B, ATRYBUT, HR, [DL];|
B, ATRYBUT, DH, [DL];

9) Gdzie:

a) RELACJA ::= nazwa wiązania, niepowtarzalna w sekcji.

b) ATRYBUT ::= nazwa atrybutu, niepowtarzalna w sekcji.
c) SŁOWNIK ::= identyfikator słownika używanego
do reprezentacji wartości atrybutu.
10) Sposób reprezentacji wartości atrybutów według podstawowych typów danych
TYP Wyjaśnienie Sposób reprezentacji Określenia
wartości
a) ZN znakowy ciąg znaków DL - długość,
domyślna wartość 128
b) FL zmienno- liczba długość, pusta oznacza długość
przecinkowy zmiennoprzecinkowa maksymalną 32
o budowie: ilość miejsc po przecinku,
[+|-] nnn .nnn [E|e] [+|- pusta oznacza dowolną liczbę
]nnn miejsc po przecinku ale łącznie
z cechą nie może przekroczyć
długości zdeklarowanej w polu
długość

178
 c) NO liczbowe liczba całkowita ze długość, pole puste oznacza
znakiem: wartość domyślną 32.
[+|-] nnnn
d) UL ułamkowe ułamek ze znakiem: długość, pole puste oznacza
[+|-] ccc / lll / mmm wartość domyślną 32 – znak część
lub całkowita / licznik / mianownik;
[+|-] lll / mmm separator znak dzielenia’/’
e) LN logiczny 0 fałsz, 1 prawda zawsze 1 lub puste, co oznacza 1.
f) DN data ciąg znaków postaci długość, pole puste oznacza
rrrr.mm.dd długość 10, - rok . miesiąc . dzień ;
separator kropka‘.’
g) HR czas ciąg znaków postaci DL - długość,
gg:mm:ss.sssss pole puste oznacza długość 12. rok
. godzina : minuta : sekunda .
części dziesiętne sekundy ;
separator dwukropek‘:’ i kropka ‘.’
h) DH data + czas ciąg znaków postaci DL - długość,
rrrr.mm.dd- pole puste oznacza długość 23.
gg:mm:ss.sssss patrz opis pól HR, DH, data od
czasu oddzielona znakiem minus ‘-‘
i) SL słownikowy skrót słownika SŁOWNIK- identyfikator słownika

Tabela 2. Sposób reprezentacji danych elementarnych w formacie SWING

Znaki nieznaczące (zera wiodące i kończące cześć po kropce wraz z kropką),
powinny być pomijane przy zapisie liczb. Dla typów wartości różnych od znakowego
(ZN)
i słownikowego (SL), gdy kod pusty jest wykorzystany w deklaracji słownika, napis
pusty oznacza wartość nieokreśloną – NULL w większości systemów baz danych.

Sekcja definicji typów

Par. 44 1) Sekcja definicji typów może wystąpić w pliku SWING 3.0 pod warunkiem
poprzedzenia jej sekcją deklaracji atrybutów.
2) Pozwala na podanie definicji typów aplikacyjnych.
3) Definicja typu określa:
a) typ bazowy,
b) listę pól reprezentujących atrybuty,
c) listę pól reprezentujących wiązania do innych rekordów,
d) listę elementów składowych (tylko dla typu złożonego).
4) Deklaracja wiązania jest równoważna deklaracji atrybutu, zawierającego
wskazania na inny obiekt (klucz obcy).
5) Jeżeli w deklaracji pola nie nadano mu nazwy, to jest nią nazwa atrybutu lub
wiązania.

179
 6) sekcja definicji typów ::=
ST;
{definicja typu}
linia końca sekcji

7) definicja typu ::=

definicja typu prostego |
definicja typu złożonego

8) definicja typu prostego ::=

TD, TYP, TYP_BAZOWY;
[{deklaracja atrybutu}]
[{deklaracja wiązania}]
linia końca rekordu

a) TYP_BAZOWY ::= RD | RL | RO | RP | RM | RR

b) TYP nazwa typu i jednocześnie nazwa tabeli rekordów danego typu,

niepowtarzalna w sekcji.

9) definicja typu złożonego ::=

TD, TYP, RC;
[{deklaracja pola atrybutu}]
[{deklaracja pola wiązania}]
[{deklaracja elementu}]
linia końca rekordu

10) deklaracja pola atrybutu ::=

TP, ATRYBUT;
[TPW;] - atrybut wielokrotny/ brak pojedynczy - wartość domyślna
[TPN, POLE; ]- nazwa pola w tabeli, wartość domyślnie nazwa atrybutu

11) deklaracja elementu ::=

WE, RELACJA;
[WP;] - element pojedynczy/ brak wielokrotny - domyślna wartość

12) deklaracja pola wiązania ::=

WR, RELACJA;
[WW;] - relacja wielokrotna/ brak pojedyncza - domyślna wartość
[WN, POLE; ] - nazwa pola w tabeli, wartość domyślnie nazwa wiązania

13) Gdzie:
a) TYP - nazwa typu, niepowtarzalna w ramach sekcji.
b) RELACJA - muszą być zadeklarowane w sekcji deklaracji
ATRYBUT atrybutów i wiązań atrybutów.
c) POLE - nazwa pola w ramach typu.

13) Przykład deklaracji typu złożonego:

ST;
TD, TypZłożony, RC;
TP, Atrybut;
TPN, NazwaPola; Gdy nazwy pola i atrybutu różnią się
WE, NazwaWiązaniaElementu1; Deklaracja elementu
WE, NazwaWiązaniaElementu2; Deklaracja elementu
X;

180
 TD, TypElementu1, RD;
TP, AtrybutElementu1; Nazwa atrybutu jest też nazwą pola
TPW; Pole jest wielowartościowe
WR, NazwaWiązaniaElementu1; Deklaracja pola wiązania
WN, NależęDo; Wartość pola wskazuje rekord złożony
X;
TD, TypElementu2, RO;
WR, NazwaWiązaniaElementu2; Nazwa wiązania jest też nazwą pola
X;
SX;

Sekcja redakcji graficznej

Par. 45 1) Określa skalę prezentacji graficznej oraz wymienia nazwy użytych
sygnatur, stylów pisma, linii i wypełnień - wraz z domyślnymi wartościami ich cech
prezentacyjnych.
2) Rekordy obiektów mogą zawierać elementy prezentacji graficznej tylko gdy w pliku
występuje sekcja redakcji graficznej.

3) sekcja redakcji graficznej ::=

SG;
A, SKALA; – skala redakcji
[{rekord deklaracji koloru}]
[{rekord sygnatury (symbolu)}]
[{rekord stylu pisma }]
[{rekord stylu linii}]
[{rekord wypełnienia}]
linia końca sekcji

a) SKALA – mianownik skali redakcji, np.: 500 (skala = 1:500), jest atrybutem
obowiązkowym sekcji.

4) rekord deklaracji koloru ::=

NK, NUMER, OPIS

5) rekord sygnatury (symbolu) ::=

FD, NAZWA_SYGNATURY, [Kolor], [Wg], [SP_KR];

6) rekord stylu pisma ::= ZD, NAZWA_PISMA, [Kolor], [Wg], [SP_KR], [JUST];

7) rekord stylu linii ::= VD, NAZWA_LINII, [Kolor], [SzerLinii];

8) rekord wypełnienia ::= JD, NAZWA_WYPEŁNIENIA., [Kolor];

9) Gdzie:
a) NUMER - numer koloru liczba całkowita z zakresu 0 do
255
b) OPIS - określenie koloru (np.: niebieski triadowy)
c) NAZWA_SYGNATURY - nazwa sygnatury, niepowtarzalna w ramach
sekcji.
d) NAZWA_PISMA - nazwa stylu pisma, niepowtarzalna w ramach
sekcji.
e) NAZWA_LINII - nazwa stylu linii, niepowtarzalna w ramach
sekcji.

181
 f) NAZWA_WYPEŁNIENIA - nazwa stylu wypełnienia, niepowtarzalna w
ramach sekcji.
g) Wg wysokość pisma lub znaku w milimetrach na
rysunku.
h) SzerLinii szerokość kreślonej linii w milimetrach na
rysunku.
i) SP_KR :: Sposób kreślenia etykiety lub sygnatury
= (symbolu)
0 lub pusty nietransparentny
1 transparentny
j) Kolor :: liczba naturalna, z przedziału 0 do 255
= (jeżeli puste to domyślnie 1)
k) JUST :: liczba naturalna, z przedziału 1 do 9
= (jeżeli puste to domyślnie 7)

Sekcja obiektów - Dane

Par. 461) Sekcja obiektów jest podstawowym elementem formatu SWING 3.0.
Znajdują się w niej rekordy zawierające dane, podlegające wymianie.
2) Rekordy zawarte w tej sekcji tworzą geo-relacyjną bazę danych, o strukturze
określonej w sekcjach ją poprzedzających.

3) sekcja obiektów ::=

SO;
[{rekord nieprzestrzenny}]
[{rekord przestrzenny}]
linia końca sekcji

4) rekord nieprzestrzenny::=
rekord opisowy RD |
rekord obiektu złożonego RC

5) rekord przestrzenny ::=

rekord punktu RP |
rekord linii RL |
rekord obszaru RO |
rekord modelu terenu RM |
rekord rastra RR

Atrybuty rekordu
Par. 47 1) Poniższe atrybuty określają sposób interpretacji rekordu danych oraz
zawierają jego identyfikatory.
2) Brak identyfikatorów oznacza, że do danego rekordu nie można się odwołać za
pomocą wskazania.
3) atrybuty rekordu to:
a) KOD – kod klasy obiektu reprezentowanego przez rekord
b) TYP – nazwa typu aplikacyjnego rekordu
c) ID – identyfikator obiektu
d) IDR – identyfikator rekordu
e) ST_OBJ – status rekordu (2 cyfry według wzoru poniżej)
4) Status rekordu określa następujące cechy rekordu:

182
 a) Przynależność: cyfr pierwsza
a
0 nieokreślona – domyślnie baza danych
–
1 obiekt bazy danych
–
2 obiekt pomocniczy – może być pominięty przy
–
imporcie
b) Wersja: cyfr druga
a
0 nieokreślona, domyślnie wersja aktualna
–
1 aktualna
–
2 poprzednia lub obiekt usunięty
–

Atrybuty predefiniowane SWING

Par. 481) Obok atrybutów definiowanych przez użytkownika, SWING 3.0 posiada
zbiór predefiniowanych atrybutów wchodzących w skład typów bazowych.
2) Atrybuty predefiniowane zostały wprowadzone w celu umożliwienia wykorzystania
ich w definiowaniu napisów etykiet.

Nazwa Oznaczenie w Definicja SWING Wyjaśnienie

atrybutu dokumencie
3) Atrybut predefiniowany stosowany we wszystkich typach rekordów
a) R_KOD KOD B,R_KOD,ZN,32; Kod obiektu, atrybut określający
klasę obiektu według nomenklatury
4) Atrybuty predefiniowane stosowane w rekordzie punktu
b) RP_WN linia P rekordu RP, B,RP_WN,FL,32,; współrzędna N punktu
współrzędna N
c) RP_WE linia P rekordu RP, B,RP_WE,FL,32,; współrzędna E punktu
współrzędna E
d) RP_Z linia P rekordu RP, B,RP_Z,FL,32,; współrzędna Z punktu
współrzędna Z

Tabela 3. Predefiniowane pola atrybutów w formacie SWING

Atrybuty i relacje aplikacyjne

Par. 491) Atrybuty aplikacyjne są reprezentowane przez linie pola atrybutu.

2) atrybut ::= D, POLE, D, napis

3) Gdzie:
a) POLE – jest nazwą pola atrybutu, określoną w definicji typu rekordu. Nazwa pola w
deklaracji atrybutu może być identyczna z nazwą atrybutu, który pole reprezentuje.
b) Jeżeli nazwa POLE nie występuje w sekcji deklaracji atrybutów i wiązań oraz
wytycznych technicznych stosowania formatu SWING to uznajemy, że dane pole
atrybutu jest typu znakowego. Pola takie określamy mianem atrybutów wolnych.

183
c) W przypadku dokonywania transferu danych na poziomie podstawowym zaleca
się stosowanie nazw atrybutów zgodnych z wytycznymi technicznymi stosowania
formatu SWING.
e) napis - reprezentuje wartość atrybutu. Postać napisu musi odpowiadać
typowi atrybutu.
f) jeżeli rekord nie zawiera linii pola zadeklarowanego w definicji typu, to przyjmujemy, że
dla danego rekordu pole to przyjmuje wartość nieokreśloną (NULL); jest to jedyny sposób
reprezentacji wartości nieokreślonych dla pól typu znakowego.
4) Wiązania aplikacyjne są reprezentowane przez linie wiązań o składni opisanej
poniżej.

5) wiązanie ::= WG, POLE, TYP, ID; |

WL, POLE, IDR;

6) Gdzie:
a) POLE – jest nazwą pola wiązania określoną w definicji typu rekordu. Jeżeli nazwa
POLE nie jest nazwą pola, nie występuje w sekcji deklaracji atrybutów i wiązań oraz w
wytycznych technicznych to uznajemy, że dana linia wiązania generuje związek o
nazwie POLE pomiędzy obiektami (automatyczna deklaracja wiązania).
b) Rekord wskazywany może znajdować się w dowolnym miejscu pliku względem
rekordu wskazującego.
c) Wszystkie wiązania reprezentowane identyfikatorem obiektu (linie WG) odnoszą
się do rekordu reprezentującego ważną (aktualną) wersję obiektu.
d) Wiązanie posługujące się identyfikatorem rekordu mogą wskazywać na
dowolną wersję obiektu.
e) Wiązania puste (NULL, brak relacji) w formacie SWING reprezentowane są
poprzez pominięcie linii pola wiązania zadeklarowanej w definicji typu
aplikacyjnego. Jest to jedyny poprawny sposób reprezentowania braku
wiązania.

Rekordy nieprzestrzenne

Rekord opisowy
Par. 501) Służy do reprezentowania danych o obiektach nie posiadających
odniesienia przestrzennego.

2) rekord opisowy::=
RD, [KOD], [TYP], [ID], [IDR], [ST_OBJ];
[{atrybut}]
[{wiązanie}]
linia końca rekordu

Rekord złożony
Par. 511) Służy do reprezentowania danych o obiektach składających się z innych
obiektów (struktur typu całość - część).
2) Zarówno obiekt nadrzędny jak i obiekty podrzędne (składowe) posiadają własną
tożsamość i atrybuty.
3) Przykładem obiektu złożonego z innych obiektów jest przewód sieci uzbrojenia
technicznego lub podmiot grupowy EWGiB.

184
4) Rekord złożony nie zawiera listy swoich elementów. To elementy mają wskazania
na rekord złożony.
5) rekord złożony::=
RC, [KOD], [TYP], [ID], [IDR], [ST_OBJ];
[{atrybut}]
[{wiązanie}]
linia końca rekordu

Rekordy przestrzenne
Par. 521) Elementy prezentacji graficznej (treść redakcyjna) opisane są w dalszej
części dokumentu.
2) Są to następujące elementy rekordów przestrzennych:
a) punkt odniesienia,
b) etykieta,
c) sygnatura (symbol).

Punkt
Par. 531) Służy do reprezentacji obiektów o punktowej charakterystyce przestrzennej.

2) Rekord punktu RP ::=

RP, [KOD], [TYP], [ID], [IDR], [ST_OBJ]; |
pozycja
[punkt odniesienia]
[{etykieta}]
[sygnatura (symbol)]
[{atrybut}]
[{wiązanie}]
linia końca rekordu

3) pozycja ::= P, P, TYP, ID; | - relacja topologiczna, wskazanie na rekord punktu

P, K, IDR; | - relacja topologiczna, wskazanie na rekord punktu
P, G, X, Y, [Z];

a) X -liczba zmiennoprzecinkowa

b) Y - liczba zmiennoprzecinkowa

c) Z -liczba zmiennoprzecinkowa

Linia
Par. 54 1)Służy do reprezentowania obiektów, których opis przestrzenny można
wyrazić za pomocą zbioru linii.

185
 1 4

Rysunek 5. Przykłady obiektów liniowych

2) Rekord linii RL ::=

RL, [KOD], [TYP], [ID], [IDR], [ST_OBJ]; |
{linia}
[punkt odniesienia]
[{etykieta}]
[{sygnatura(symbol)}]
[{atrybut}]
[{wiązanie}]
linia końca rekordu

3) linia ::= GL;

[Id. linii]
[VK, [NAZWA_LINII], [SzerLinii], [Kolor], [SPOSÓB_KREŚL]; ]
{segment}
węzeł końcowy
GX;

4) Id. linii ::= IL, KOD_ELEM, [NAZ_ELEM];

5) segment ::= pozycja – współrzędne wierzchołka (patrz 0).

[Id. wierzchołka]
[sygnatura(symbol)]
[opis połączenia] - brak jest równoważny odcinkowi prostej.

6) Punktem odniesienia dla sygnatury (symbolu) segmentu jest wierzchołek

początkowy segmentu.

7) węzeł końcowy ::=

pozycja – współrzędne węzła (patrz 0).
[Id. wierzchołka]

186
 [sygnatura(symbol)] |
linia domknięcia

8) linia domknięcia ::=

PZ; oznacza zamknięcie linii na pierwszym wierzchołku

9) Id. wierzchołka ::=

IP, KOD_ELEM, [NAZ_ELEM];

10) opis połączenia ::=

OL; | - odcinek prostej
OK, RStart, RKoniec ; | - klotoida, promień dodatni w prawo
OAD, R; | - duży łuk, promień dodatni w prawo
OAM, R; | - mały łuk, promień dodatni w prawo
łuk opisany funkcją B - sklejaną

a) Dla łuków klotoidy wartość promienia równa 0 oznacza promień nieskończony

(krzywizna zerowa).

11) łuk opisany funkcją B - sklejaną ::=

OB, INT_Rząd;
{punkt kontrolny}
OBX;

a) INT_Rząd -rząd funkcji B-sklejanej, liczba punktów kontrolnych = rząd – 1;

12) punkt kontrolny ::=

PX, P, TYP, ID; |
PX, K, IDR; |
PX, G, X, Y, [Z];

a) X ::= liczba zmiennoprzecinkowa

b) Y ::= liczba zmiennoprzecinkowa
c) Z ::= liczba zmiennoprzecinkowa
d) SPOSÓB_KREŚL ::= Z | L | S

e) SzerLinii szerokość kreślonej linii w milimetrach na rysunku.

187
 3

1 2 2
B

a b c d
1

Odcinki Łuki

B
3 4
R - koniec

R - start B

PX2
A
A PX1

Klotoida B - sklejana

Rysunek 6. Łuki linii – geometria segmentu

13) Wierzchołki 1 i 2 oraz 2 i 3 połączone są odcinkami linii prostej.

14) Wierzchołki A i B połączone są jednym z czterech możliwych luków koła, o tym
samym promieniu (patrz rysunek, część - łuki):
a) łuk a – duży łuk w prawo (promień dodatni),
b) łuk b – mały łuk w prawo (promień dodatni),
c) łuk c – mały łuk w lewo (promień ujemny),
d) łuk d – duży łuk w lewo (promień ujemny).
15) Wierzchołki A i B połączone są łukiem klotoidy opisanym poprzez promień
na początku i na końcu (na rysunku obydwa promienie są ujemne).
16) Wierzchołki A i B połączone są łukiem opisanym funkcją B - sklejaną rzędu 3,
opisaną przez wierzchołki A i B oraz dwa punkty kontrolne (Px). Ilość punktów
kontrolnych jest zawsze o jeden mniejsza od rzędu funkcji B – sklejanej.
17) Fakultatywna linia: VK, [NAZWA_LINII], [SzerLinii], [Kolor], [SPOSÓB_KREŚL];
jest elementem opisującym przedstawienie graficzne linii. Może występować w opisie
linii, gdy w pliku SWING znajduje się “sekcja redakcji graficznej”.
18) Jeżeli parametry opcjonalne są puste, to ich wartości pobiera się z rekordu VD,
odpowiadającego nazwie użytego stylu linii.

188
19) Jeżeli nazwa stylu jest pusta to pozostałe atrybuty przekazują dodatkowe
informacje o prezentacji graficznej.

Obszar
Par. 551) Służy do reprezentowania obiektów, których opis przestrzenny można
wyrazić za pomocą zbioru obszarów. Obszar może zawierać wyspy i enklawy
(dziury).
1

Rysunek 7. Przykłady obiektów obszarowych

a) Konturem zewnętrznym jest granica zewnętrzna wyspy.
b) Konturem wewnętrznym jest granica enklawy.
d) Granica obszaru może zawierać wszystkie rodzaje segmentów.
e) Granica obszaru nie może przecinać się sama z sobą, zawierać
wielokrotnie tych samych wierzchołków i/lub segmentów.
f) Wnętrze obszaru określane jest zgodnie z zasadą parzystości w obrębie
obszarów składowych o tej samej wartości atrybutu „KOD_ELEM” w linii
[Id. linii] .
g) Granice obszarów składowych {obszar} o tej samej wartości atrybutu
„KOD_ELEM” w linii [Id. linii] nie mogą się wzajemnie przecinać, ani
zawierać wspólnych wierzchołków i/lub segmentów.
h) .
2) Rekord obszaru RO ::=
RO, [KOD], [TYP], [ID], [IDR], [ST_OBJ];
[JK, [NAZ_WYPEŁNIENIA], [Kolor]; ]
{obszar}
[punkt odniesienia]
[{etykieta}]
[{sygnatura(symbol)}]
[{atrybut}]
[{wiązanie}]
linia końca rekordu

3) lista obszarów ::= {obszar}

4) obszar ::= GL;

[kontur]
[Id. linii]
[VK, NAZWA_LINII, [SzerLinii], [Kolor], [SPOSÓB_KREŚL]; ]
{segment} – segment granicy obszaru (patrz 0)

189
 PZ;
GX;

5) kontur ::= K, +; | - znak “+” oznacza kontur zewnętrzny obszaru

K, -; - znak “-” oznacza kontur wewnętrzny obszaru

6) Pozostałe elementy mają identyczną postać i znaczenie jak w opisie linii.

7) Atrybut kontur opisu linii (GL) występuje tylko w rekordach obszaru.
8) Fakultatywna linia: JK, [NAZ_WYPEŁNIENIA], [Kolor]; jest elementem opisującym
przedstawienie graficzne wypełnienia obszaru. Może występować w opisie obszaru,
gdy w pliku SWING znajduje się “sekcja redakcji graficznej”.
9) Jeżeli parametry opcjonalne są puste, to ich wartości pobiera się z rekordu JD,
odpowiadającego nazwie użytego stylu wypełnienia. Przy wypełnianiu obszaru
stosuje się zasadę parzystości do określenia wnętrza i zewnętrza obszaru.
10) Jeżeli nazwa stylu jest pusta to pozostałe atrybuty przekazują dodatkowe
informacje o prezentacji graficznej.

Cyfrowy model terenu

Par. 561) Cyfrowy model terenu reprezentuje model rzeźby za pomocą sieci trójkątów
lub jako zbiór punktów pomierzonej wysokości.
2) Rekord modelu terenu RM ::=
RM, [KOD], [TYP], [ID], [IDR], [ST_OBJ];
{punkt pomierzonej wysokości}
[{trójkąt}]
[{atrybut}]
[{wiązanie}]
linia końca rekordu

3) punkt pomierzonej wysokości ::=

punkt H
[Id. punktu – H]

4) punkt H ::= H, [Nr W ],P, TYP, ID; | - wskazanie na punkt z wysokością

H, [Nr W ],K, IDR; |- wskazanie na punkt z wysokością
H, [Nr W], X, Y, Z; – współrzędne w układzie globalnym

5) Id. punktu - H ::=IH, KOD_ELEM, [NAZ_ELEM];

6) trójkąt ::= TR, Nr W1, Nr W2, Nr W3; - kolejne wierzchołki trójkąta [Id. trójkąta]

gdzie ”Nr W1” jest różne od “Nr W2”, “Nr W2” jest różne od “Nr W3”,
“Nr W1” jest różne od “Nr W3”

7) Id. trójkąta ::=IT, KOD_ELEM, [NAZ_ELEM];

8) Nr W ::= niepowtarzalny numer punktu pomierzonej wysokości w obrębie rekordu

modelu. Numer “Nr W” punktu pomierzonej wysokości może być pominięty w
wypadku, gdy żaden trójkąt nie jest o niego oparty.

Raster
Par. 571) Raster reprezentuje dowolną treść przedstawioną jako obraz cyfrowy
(raster).
2) Z rekordem rastru mogą być kojarzone dodatkowe informacje opisowe o ile należy
on do typu aplikacyjnego zbudowanego w oparciu o typ bazowy raster.
3) Ponieważ w pliku SWING może wystąpić wiele odwołań do obrazów cyfrowych,
występuje konieczność jednoznacznego określenia kolejności ich odrysowywania

190
jak i również określenia kolorów dla pikseli obrazów binarnych. Dla tych ostatnich
wygodne jest pomijanie jednego z typu pikseli aby uzyskać efekt transparentności,
który pozwala na prezentacje wielu obrazów reprezentujących różne aspekty tego
samego fragmentu terenu.
5) Rekord rastra RR ::=
RR, [KOD], [TYP], [ID], [IDR], [ST_OBJ];
prezentacja rastra
punkt wstawienia
orientacja rastra
obraz cyfrowy
[{atrybut}]
[{wiązanie}]
linia końca rekordu

6) prezentacja rastra ::=

RKM, kolejność rysowania obrazu, kolor piksela czarnego, kolor piksela białego; |
RKC, kolejność rysowania obrazu

a) Linia RKM - określa sposób prezentacji obrazów binarnych (czarno białych).

b) Linia RKC - określa sposób prezentacji obrazów wielokolorowych i barwnych.
7) Gdzie:
a) kolejność Liczba z zakresu 1 do 32000 określająca w jakiej
rysowania kolejności odrysowywane są rastry. W wypadku
obrazu równych liczb decyduje kolejność rekordów pliku. Rastry
rysowane są w kolejności od najmniejszej do
największej od pierwszego w pliku do ostatniego dla
rastrów o tych samych wartościach parametru -
kolejność rysowania obrazu.
c) kolor piksela Liczba z zakresu –1 (oznacza transparentność) do 255
czarnego zgodnie z modelem kolorów SWING. Określa kolor
pikseli rastra reprezentowanych w pliku rastra jako 0.
d) kolor piksela Liczba z zakresu –1 (oznacza transparentność) do 255
białego zgodnie z modelem kolorów SWING. Określa kolor
pikseli rastra reprezentowanych w pliku rastra jako 1.
8) Uwaga: w wypadku nie występowania w pliku rekordu ”rekord deklaracji koloru”
przyjmuje się, że wartości koloru piksela od 0 do 255 reprezentują skalę szarości od
koloru czarnego do białego o wszystkich składowych RGB równych numerowi koloru.
9) punkt wstawienia ::= pozycja
– pozycja lewego górnego wierzchołka obrazu w układzie terenowym
(patrz 0).

10) orientacja ::= OO, kąt obrotu obrazu, rozmiar pionowy piksela, rozmiar poziomy
piksela;
- określa rotację obrazu i rozmiary pikseli w układzie terenowym.

11) Gdzie:
a) Kąt obrotu Kąt obrotu obrazu w układzie terenowym podany w
obrazu gradach. Zwrot kąta jest zgodny z ruchem wskazówek
zegara. Kierunek kąta zerowego odpowiada kierunkowi
pierwszej współrzędnej terenowej (N - północna).

b) Rozmiar Wysokość piksela obrazu w układzie terenowym,

191
 pionowy piksela wyrażona w metrach.
c) Rozmiar Szerokość piksela obrazu w układzie terenowym,
poziomy piksela wyrażona w metrach.
12) Łącznie punkt wstawienia wraz z linią orientacji rastra pozwalają na określenie
transformacji ze współrzędnych płaskich obrazu (wiersz i kolumna obrazu) do
terenowego układu geodezyjnego. Transformacja ta obejmuje: translację do punktu
wstawienia, obrotu wokół niego w płaszczyźnie poziomej oraz przeskalowanie
szerokości i wysokości piksela do rozmiarów w układzie terenowym. Tak dobrana
transformacja pozwala na wpasowanie większości dostępnych obrazów cyfrowych.

13) obraz cyfrowy ::= RF, NAZWA_PLIKU, [HEX_CRC], [rozmiar];

14) Gdzie:
a) NAZWA_PLIKU Nazwa pliku komputerowego (bez ścieżki dostępu)
zawierającego dane obrazowe.
W celu uniknięcia niejednoznaczności zakłada się, że
zawsze plik z danymi obrazowymi znajduje się w tym
samym folderze (katalogu) co właściwy plik w formacie
SWING zawierający rekord rastra.
b) HEX_CRC Jest 32 bitową sumą kontrolną obliczoną dla pliku
zawierającego dane obrazowe zgodnie z zaleceniami
określonymi w rozdziale 0. Suma kontrolna wraz z
rozmiarem pliku pozwala na jednoznaczną
identyfikację pliku obrazowego z odwołaniem
określonym rekordem rastra.
c) rozmiar Jest równy rozmiarowi liczonemu w bajtach pliku
zawierającego dane obrazowe.
14) Uwaga: Rekord rastra zawiera dane pozwalające na umiejscowienie w
geodezyjnym układzie odniesienia (wpasowanie) obrazu cyfrowego zawartego w
niezależnym pliku komputerowym w numeryczną mapę reprezentowaną przez
rekordy przestrzenne pliku w formacie SWING. Sposób kompresji i kodowania
danych obrazowych nie jest określony formatem SWING. Zakłada się, że do
transferu danych obrazowych wykorzystywane są pliki w powszechnie przyjętych
formatach jak: tiff, bmp, png, jpg, jpg2000, pcx, gif czy inne.

Relacje topologiczne w formacie SWING

Par. 58W formacie SWING można reprezentować relacje topologiczne typu krawędź
grafu - węzeł. Relacje topologiczne są reprezentowane poprzez określenie pozycji
wierzchołka linii lub obszaru jako wskazanie na rekord punktu.

Dane redakcyjne etykiet i sygnatur (symboli)

Par. 591) Rekordy przestrzenne mogą zawierać dodatkowe informacje o sposobie
rozmieszczenia sygnatur (symboli) i etykiet (napisów). Linie te mogą być
umieszczone w pliku SWING pod warunkiem obecności w nim sekcji redakcji
graficznej.
2) punktu odniesienia ::=
PR, P, TYP, ID; |
PR, K, IDR; |
PR, G, X, Y, [Z];

192
 3) etykieta ::= {napis etykiety
[odnośnik]
[Id. etykiety]}

4) napis etykiety ::=

E, [dg], [dp], [rot], [NAZWA_PISMA], [Kolor], [Wg], [SP_KR], [JUST], A, ATRYBUT;|
E, [dg], [dp], [rot], [NAZWA_PISMA], [Kolor], [Wg], [SP_KR], [JUST], D, napis

5) Jeżeli parametry opcjonalne są puste, to ich wartości pobiera się z rekordu ZD,
odpowiadającego nazwie użytego stylu pisma. Jeżeli nazwa pisma jest pusta to
pozostałe atrybuty przekazują dodatkowe informacje o prezentacji graficznej.
6) odnośnik ::= EO, dg, dp ;

7) Id. etykiety ::= IE, KOD_ELEM, [NAZ_ELEM];

8) sygnatura(symbol) ::=
{sygnatura(symbol) - prezentacja
[Id. sygnatura(symbol)]}

9) Id. sygnatura(symbol) ::=

IS, KOD_ELEM, [NAZ_ELEM];

10) sygnatura(symbol) prezentacja ::=

S, [dg], [dp], [rot], [NAZWA_SYGNATURY], [Kolor], [Wg], [SP_KR];

11) Jeżeli parametry opcjonalne są puste, to ich wartości pobiera się z rekordu FD,
odpowiadającego nazwie użytej sygnatury (symbolu).
12) Jeżeli nazwa sygnatury jest pusta to pozostałe atrybuty przekazują dodatkowe
informacje o prezentacji graficznej.
13) Gdzie:
a) Rot kąt obrotu sygnatury lub etykiety w układzie prezentacji,
jeżeli pole puste to sygnatura / etykieta bez skręcenia -
poziomo,
b) dg, dp odsunięcie od punktu odniesienia w milimetrach na
rysunku,
c) Wg wysokość pisma lub znaku w milimetrach na rysunku,
d) SP_KR ::= Sposób kreślenia: etykiety lub sygnatury (symbolu)
0 lub pusty nietransparentny
1 transparentny
e) Kolor ::= liczba naturalna 0 do 255,
f) JUST ::= liczba naturalna 1 do 9.

193
 Ochrona i autoryzacja pliku SWING
Zasady liczenia sum kontrolnych
Par. 601) Do ochrony danych przed przypadkowym uszkodzeniem SWING używa pól
sumy kontrolnej - CRC, zgodnej ze standardem CCITT-32. 2) Suma kontrolna CRC
w SWING może być obliczona dla:
2) pliku:
A) od linii SWING.w.3.00.(C)2002;
do linii SWINGXC, CRC;
B) Pierwszym znakiem branym do obliczenia sumy kontrolnej jest znak "S" w linii
początku pliku SWING.
C) Ostatnim znakiem używanym do wyznaczania sumy kontrolnej jest znak ","
przed sumą kontrolną w linii końca pliku danych SWINGXC, CRC;
3) Obszaru sekcji:
A) od pierwszej linii sekcji S@;
do linii SXC, CRC;
C) Pierwszym znakiem branym do obliczenia sumy kontrolnej jest znak "S" w linii
początku sekcji: S@.
D) Ostatnim znakiem używanym do wyznaczania sumy kontrolnej jest znak "," przed
sumą kontrolną w linii końca sekcji SXC, CRC;
4) Obszaru rekordu złożonego:
A) Czyli rekordów mogących zawierać więcej niż jedną linię, które kończą się linią
XC, CRC;
B) Pierwszym znakiem branym do obliczenia sumy kontrolnej jest pierwszy znak linii
zaczynającej rekord.
C) Ostatnim znakiem używanym do wyznaczania sumy kontrolnej jest znak ","
przed sumą kontrolną w linii końca rekordu XC, CRC;
5) Znaki komentarzy wchodzą w skład znaków branych pod uwagę w procesie
obliczeń sumy kontrolnej.
6) Znak lub ciąg znaków reprezentujących koniec linii jest pomijany w procesie
obliczeń sumy kontrolnej. Zapewnia to jednoznaczność obliczeń w dowolnym
systemie operacyjnym.
7) Wyznaczenie sum kontrolnych dla elementów pliku SWING pozwala
na sprawdzenie poprawność transferowanych danych.
8) Poniżej fragment kodu w języku C niezbędny do obliczania sumy kontrolnej.
/* stałe definiujące rodzaj sumy kontrolnej*/
#define CRC_MASK 0xFFFFFFFFL
#define CRC32_POLYNOMIAL 0xEDB88320L
/* Tablica wartości używanych do wyznaczenia
32 - bitowej sumy kontrolnej*/
unsigned long Ccitt32Table[ 256 ];
/*
Procedura BuildCRCTable wypełnia tablicę współczynników wykorzystywaną
w procesie obliczania sumy kontrolnej. Tablica ta musi być zainicjowana jednokrotnie
w programie
*/
void BuildCRCTable()
{
int i;

194
 int j;
unsigned long value;
for ( i = 0; i <= 255 ; i++ ) {
value = i;
for ( j = 8 ; j > 0; j-- ) {
if ( value & 1 )
value = ( value >> 1 ) ^ CRC32_POLYNOMIAL;
else
value >>= 1;
}
Ccitt32Table[ i ] = value;
}
}
/*
Procedura obliczania sumy kontrolnej dla ciągu bajtów czytanych po kolei
na podstawie znajomości CRC dotychczas przeczytanego ciągu bajtów i wartości bajta
bieżącego. Funkcja zwraca nową wartość CRC
*/
unsigned long CRC32( unsigned long crc, int c )
{
unsigned long temp1;
unsigned long temp2;
temp1 = ( crc >> 8 ) & 0x00FFFFFFL;
temp2 = Ccitt32Table[ ( (int) crc ^ c ) & 0xff ];
crc = temp1 ^ temp2;
return( crc );
}
11) Uwaga:
Wartością startową dla procesu obliczeń CRC jest wartość
CRC = CRC_MASK; w pliku zapisuje się wartość
CRC = crc ^ CRC_MASK;

Autoryzacja pliku SWING

Par. 611) Do autoryzacji danych zawartych w pliku komputerowym, zapisanym
zgodnie z formatem SWING 3.0 z obliczonymi sumami kontrolnymi wystarcza
dokument zawierający:
a) nazwę pliku komputerowego,
b) rozmiar pliku komputerowego w bajtach,
c) ilość linii komentarza i ilość znaków w komentarzach,
d) ilość znaków w poszczególnych sekcjach,
e) ilość rekordów w poszczególnych sekcjach
f) zbiór obliczonych dla pliku sum kontrolnych.

195
 Zasady transferu danych SIT w formacie SWING
Wprowadzenie
Par. 621) Sposób reprezentacji obiektów SIT w formacie SWING 3.0 opisują
wytyczne techniczne stosowania formatu do odpowiednich instrukcji geodezyjnych.
2) Wytyczne te określają:
a) słowniki aplikacyjne,
b) typy atrybutów,
c) typy aplikacyjne,
d) zalecane sposoby reprezentacji obiektów.
3) W wytycznych technicznych model transferu danych obiektów danej instrukcji
zapisany jest w składni formatu SWING 3.0.
4) Jeżeli w pliku SWING do określenia atrybutu, typu aplikacyjnego lub wiązania
użyto nazwy nie zdefiniowanej w ramach pliku transferu, a nazwa taka występuje w
wytycznych technicznych stosowania formatu SWING 3.0 w ramach instrukcji
geodezyjnej, to przyjmuje się, że jego definicja jest zgodna z definicją zawartą w
wytycznych. Pozwala to na dokonywanie transferu obiektów instrukcji bez
umieszczania modelu danych w pliku transferu.
5) W zależności od celu realizowanego transferu dopuszcza się trzy modele
transferu:
a) transfer podstawowy,
b) transfer z elementami redakcji mapy,
c) transfer pełny.

Transfer podstawowy
Par. 631) Transfer podstawowy przeznaczony jest do realizacji transferu danych o
obiektach SIT określonych w geodezyjnych instrukcjach technicznych, zgodnie z
wytycznymi technicznymi do stosowania formatu SWING zawartymi w tych
instrukcjach.
2) W wypadku realizacji podstawowego modelu transferu, plik w formacie SWING
zawiera tylko sekcję kontekstu danych i sekcje opisową.

Transfer z elementami redakcji mapy

Par. 64 Transfer z elementami redakcji mapy różni się od modelu podstawowego
transferu dodaniem sekcji redakcji graficznej, co umożliwia zawarcie w pliku SWING
informacji o rozmieszczeniu elementów prezentacji graficznej danych.

Transfer pełny
Par. 65Model pełny transferu danych pozwala na transfer dowolnych danych w
strukturze opisanej w pliku SWING. Tym samym dostawca informacji może
rozszerzyć katalog przekazywanych obiektów jak również rozszerzyć definicje typów
stosowanych do reprezentacji obiektów instrukcji geodezyjnych.

196
 Załączniki do opisu format SWING:

Model obiektowy formatu SWING

SWING 3.0

Dane Definicja
Model danych Dane
organizacyjne prezentacji

Typ wiązania Typ aplikacyjny Rekord SWING

Def. Słownika Typ atrybutu

Rysunek 8. Struktura pliku danych SWING 3.0

Rekord SWING

Nieprzestrzenny Przestrzenny

Zożony Opisowy
(RC) (RD)

Raster DTM Punktowy Liniowy Obszarowy

(RR) (RM) (RP) (RL) (RO)

1+ 1+
Punkt Linia Obszar

Rysunek 9. Typy rekordów w formacie SWING 3.0

197
 Atrybut
geometryczny

Pozycja Linia

Koniec lub domknięcie (PZ)

Start

Segment Obszar
1+

Odcinek Łuk B-Spline Klotoida

Rysunek 10. Atrybuty geometryczne obiektów przestrzennych w SWING 3.0

Transfer podstawowy – przykład pliku

SWING.w.3.00.(C)2002;
SN;
NS, TN, Biuro SIT
NS, ON, Ośrodek Dokumentacji
NS, DN, 2002-03-28
NS, ZD, Przykład pliku SWING
NS, OP, Cele edukacyjne
SX;
SO;
RP, GRP, K1GRP, 100, 1, 11;
P, G, 0.0, 0.0, ;
D, GNT, D, 1234
X;
RP, GRP, K1GRP, 101, 2, 11;
P, G, 0.0, 90.0, ;
D, GNT, D, 1235
X;
RP, GRP, K1GRP, 102, 3, 11;
P, G, 70.0, 90.0, ;
D, GNT, D, 1236
X;
RP, GRP, K1GRP, 103, 4, 11;
P, G, 70.0, 0.0, ;
D, GNT, D, 1237
X;

RO, GPE, K1GPE, 100, 5, 11;

GL;
P, P, K1GRP, 100; wskazanie identyfikatorem obiektu
P, K, 2; wskazanie identyfikatorem rekordu
P, P, K1GRP, 102;
P, P, K1GRP, 103;
PZ; domknięcie konturu granicy
GX;

198
 D, GNE, D, 123/1
D, GME, D, 29
D, GNL, D, Elektoralna
X;

RO, BUD, K1BUD, 5, 1000, 11;

GL;
K,+;
IL, BUD, 1; Kontur zewnętrzny
P, G, 35.0, 25.0, ;
IP,BUD,1;
P, G, 55.0, 25.0, ;
IP,BUD,2;
P, G, 55.0, 60.0, ;
IP,BUD,3;
P, G, 35.0, 60.0, ;
IP,BUD,4;
PZ;
GX;
GL;
K,-;
IL, BUD, 2; Kontur wewnętrzny - enklawa
P, G, 40.0, 35.0, ;
IP,BUD,5; identyfikator punktu oparcia konturu
P, G, 45.0, 35.0, ;
IP,BUD,6;
P, G, 45.0, 40.0, ;
IP,BUD,7;
P, G, 40.0, 40.0, ;
IP,BUD,8;
PZ;
GX;
GL;
IL, BZN, 3; zasięg budowli
P, G, 35.0, 25.0, ;
IP,BZN,1;
P, G, 55.0, 25.0, ;
IP,BZN,2;
P, G, 55.0, 60.0, ;
IP,BZN,3;
OAM,100;
P, G, 35.0, 60.0, ;
IP,BZN,4;
PZ;
GX;
D, BFN, D, i
D, BKN, D, 3
X;
SX;
SWINGX;

Transfer z elementami redakcji mapy – przykład pliku

SWING.w.3.00.(C)2002;
SN;
NS, TN, Biuro SIT
NS, ON, Ośrodek Dokumentacji
NS, DN, 2002-03-28
NS, ZD, Przykład pliku SWING
NS, OP, Cele edukacyjne
SX;
SG;
A, 500;

199
C; przykład deklaracji modelu koloru
NK, 0, kolor tła - biały
NK, 1, czarny,
NK, 2, czerwony
NK, 3, zielony
NK, 4, żółty
NK, 5, niebieski
NK, 6, brązowy
ZD, ETYK, 1, 3, 1, 7;
C; nazwa, kolor, wysokość w mm, transparentność, justyfikacja
SX;
SO;
RP, GRP, K1GRP, 100, 1, 11;
P, G, 0.0, 0.0, ;
D, GNT, D, 1234
X;
RP, GRP, K1GRP, 101, 2, 11;
P, G, 0.0, 90.0, ;
D, GNT, D, 1235
X;
RP, GRP, K1GRP, 102, 3, 11;
P, G, 70.0, 90.0, ;
D, GNT, D, 1236
X;
RP, GRP, K1GRP, 103, 4, 11;
P, G, 70.0, 0.0, ;
E,3., 3., 100,ETYK,,,,, A, GNT;
C; dg, dp, rot, nazwa, pozostałe parametry domyślne
C; mm, mm, grad
D, GNT, D, 1237
X;
RO, GPE, K1GPE, 100, 5, 11;
GL;
P, P, K1GRP, 100; wskazanie identyfikatorem obiektu
P, K, 2; wskazanie identyfikatorem rekordu
P, P, K1GRP, 102;
P, P, K1GRP, 103;
PZ; domknięcie konturu granicy
GX;
PR, G, 10.0, 10.0, ; punkt odniesienia dla prezentacji
E,0,0,100,ETYK,,,,, A, GNE;
D, GNE, D, 123/1
D, GME, D, 29
D, GNL, D, Elektoralna
X;
RO, BUD, K1BUD, 5, 1000, 11;
GL;
K,+;
IL, BUD, 1; Kontur zewnętrzny
P, G, 35.0, 25.0, ;
IP,BUD,1;
P, G, 55.0, 25.0, ;
IP,BUD,2;
P, G, 55.0, 60.0, ;
IP,BUD,3;
P, G, 35.0, 60.0, ;
IP,BUD,4;
PZ;
GX;
GL;
K,-;
IL, BUD, 2; Kontur wewnętrzny – enklawa

200
 P, G, 40.0, 35.0, ;
IP,BUD,5; identyfikator punktu oparcia konturu
P, G, 45.0, 35.0, ;
IP,BUD,6;
P, G, 45.0, 40.0, ;
IP,BUD,7;
P, G, 40.0, 40.0, ;
IP,BUD,8;
PZ;
GX;
GL;
IL, BZN, 3; zasięg budowli
P, G, 35.0, 25.0, ;
IP,BZN,1;
P, G, 55.0, 25.0, ;
IP,BZN,2;
P, G, 55.0, 60.0, ;
IP,BZN,3;
OAM,100;
P, G, 35.0, 60.0, ;
IP,BZN,4;
PZ;
GX;
E, 3., 3., 100,ETYK,,,,, D,i3
D, BFN, D, i
D, BKN, D, 3
X;
SX;
SWINGX;

Transfer pełny – przykład pliku

SWING.w.3.00.(C)2002;

SN;
NS, TN, Biuro SIT
NS, ON, Ośrodek Dokumentacji
NS, DN, 2002-03-28
NS, ZD, Przykład pliku SWING
NS, OP, Cele edukacyjne
SX;

SD;
DS, FUNKCJA_BUDYNKU; Funkcja budynku według K - 1
ES, 0,, brak informacji
ES, 1, b, biurowy
ES, 2, g, gospodarczy
ES, 3, h, handlowy lub usługowy
ES, 4, i, inny w tym technicznego uzbrojenia terenu
ES, 5, k, kultury, oświaty, kultu religijnego
ES, 6, m, mieszkalny
ES, 7, p, przemysłowy
ES, 8, s, skład, magazyn
ES, 9, t, transportu lub łączności
ES, 10, z, ochrony zdrowia, opieki socjalnej
ES, 11, x, nieokreślona
X;
SX;

SP;
B, GNE, ZN, ;
B, GME, ZN, ;

201
B, GMK, ZN, ;
B, GNL, ZN, ;
B, BFN, SL, FUNKCJA_BUDYNKU;
B, BKN, NO, ;
SX;

ST;
C; wszystkie nazwy pól są zgodne z nazwami typów atrybutów
TD, K1GRP, RP;
TP, GMK;
X;
TD, K1GPE, RO;
TP, GNE;
TP, GME;
TP, GNL;
X;
TD, K1BUD, RO;
TP, BFN;
TP, BKN;
X;
SX;
SG;
A, 500;
C; przykład deklaracji modelu koloru
NK, 0, kolor tła - biały
NK, 1, czarny,
NK, 2, czerwony
NK, 3, zielony
NK, 4, żółty
NK, 5, niebieski
NK, 6, brązowy
ZD, ETYK, 1, 3, 1, 7;
C; nazwa, kolor, wysokość w mm, transparentność, justyfikacja
SX;
SO;
RP, GRP, K1GRP, 100, 1, 11;
P, G, 0.0, 0.0, ;
D, GNT, D, 1234
X;
RP, GRP, K1GRP, 101, 2, 11;
P, G, 0.0, 90.0, ;
D, GNT, D, 1235
X;
RP, GRP, K1GRP, 102, 3, 11;
P, G, 70.0, 90.0, ;
D, GNT, D, 1236
X;
RP, GRP, K1GRP, 103, 4, 11;
P, G, 70.0, 0.0, ;
E,3., 3., 100,ETYK,,,,, A, GNT;
C; dg, dp, rot, nazwa, pozostałe parametry domyślne
C; mm, mm, grad
D, GNT, D, 1237
X;
RO, GPE, K1GPE, 100, 5, 11;
GL;
P, P, K1GRP, 100; wskazanie identyfikatorem obiektu
P, K, 2; wskazanie identyfikatorem rekordu
P, P, K1GRP, 102;
P, P, K1GRP, 103;
PZ; domknięcie konturu granicy
GX;

202
 PR, G, 10.0, 10.0, ; punkt odniesienia dla prezentacji
E,0,0,100,ETYK,,,,, A, GNE;
D, GNE, D, 123/1
D, GME, D, 29
D, GNL, D, Elektoralna
X;
RO, BUD, K1BUD, 5, 1000, 11;
GL;
K,+;
IL, BUD, 1; Kontur zewnętrzny
P, G, 35.0, 25.0, ;
IP,BUD,1;
P, G, 55.0, 25.0, ;
IP,BUD,2;
P, G, 55.0, 60.0, ;
IP,BUD,3;
P, G, 35.0, 60.0, ;
IP,BUD,4;
PZ;
GX;
GL;
K,-;
IL, BUD, 2; Kontur wewnętrzny – enklawa
P, G, 40.0, 35.0, ;
IP,BUD,5; identyfikator punktu oparcia konturu
P, G, 45.0, 35.0, ;
IP,BUD,6;
P, G, 45.0, 40.0, ;
IP,BUD,7;
P, G, 40.0, 40.0, ;
IP,BUD,8;
PZ;
GX;
GL;
IL, BZN, 3; zasięg budowli
P, G, 35.0, 25.0, ;
IP,BZN,1;
P, G, 55.0, 25.0, ;
IP,BZN,2;
P, G, 55.0, 60.0, ;
IP,BZN,3;
OAM,100;
P, G, 35.0, 60.0, ;
IP,BZN,4;
PZ;
GX;
E, 3., 3., 100,ETYK,,,,, D,i3
D, BFN, D, i
D, BKN, D, 3
X;
SX;
SWINGX;

Przykłady obiektów według Instrukcji K-1

Par. 66Poniższe przykłady obrazują sposoby wyrażania danych w formacie SWING.
Wartości atrybutów są przypadkowe bądź pozostawione puste. Wszystkie
współrzędne punktów mają postać: 12345678.90 obrazują miejsce wstawienia
współrzędnej, a nie jej wartość.

203
 AF 1234
RP, OPX, K1OPX, 1, 1000, 11;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
E, 10, 0,,,,,, 8, A, OMP; // opis położenia etykiety jest opcjonalny
PT 247 D, OMP, D, AF1234
X;

Punkt osnowy
poligonowej

1234 RP, GRP, K1GRP, 2, 1002, 11;

Stabilizowany punkt graniczny
Działka ewidencyjna
Skarpa umocniona
Warstwica ciągła
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
E, 3., 3., 100, ETYK, , , , , A, GNT;
D, GNT, D, 1234
X;
RP, GRP, K1GRP, 3, 1003, 11;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
D, GNT, D, 2345
X;
RO, GPE, K1GPE, 4, 1000, 11;
GL;
P, P, K1GRP, 1003; // wskazania na punkty graniczne
P, P, K1GRP, 1002;
P, P, K1GRP, 1000;
P, P, K1GRP, 1004;
PZ; // domknięcie konturu granicy
GX;
D, GNE, D, 123/1
D, GME, D, 29
D, GNL, D, Elektoralna
X;
RL, WSK, K1WSXX, 1000, 6, 11;
GL;
IL, WSG, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
GX;
GL;
IL, WSD, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
GX; wypełnienie pominięte – odbiorca generuje je automatycznie
X;
RL, WRC, K1WRC, 1000, 7, 11;
GL;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
OB., 3; // B - sklejana rzędu trzeciego
PX, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PX, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
OBX;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
OB., 3; // B - sklejana rzędu trzeciego
PX, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PX, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
OBX;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
GX;
E, 123.45, 123.45, 123.45,,,,, 7, A, WAC; // Wielokrotnie powtórzona
wysokość
E, 123.45, 123.45, 123.45,,,,, 7, A, WAC;
E, 123.45, 123.45, 123.45,,,,, 7, A, WAC;
D, WAC, D, 190
X;

204
 RO, BUD, K1BUD, 5, 1000, 11;
GL;
IL, BUD, 1; //Kontur zewnętrzny
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
i3 P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PZ;
GX;
GL;
Budynek IL, BUD, 2; //Kontur wewnętrzny – enklawa
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PZ;
GX;
GL;
IL, BZN, 3; zasięg budowli
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PZ;
GX;
C; lista podpór – w skali mapy większych od 1.0 x 1.0
GL;
IL, BUI, 4;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PZ;
GX;
GL;
IL, BUI, 5;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
PZ;
GX;
E, 123.45, 123.45, , , , , , , D, i3
IE, EBUD, ;
D, BFN, D, i
D, BKN, D, 3
X;

Przykłady obiektów według Instrukcji G-7

Par. 67Poniższe przykłady obrazują sposoby wyrażania danych w formacie SWING.
Wartości atrybutów są przypadkowe bądź pozostawione puste. Wszystkie
współrzędne punktów mają postać: 12345678.90 obrazują miejsce wstawienia
współrzędnej, a nie jej wartość.

205
 Przewód RC, xyP, G7PRZW, 1000, 8, 11;
D, IDP, D,
D, NAZ, D,przewód przykładowy
D, FUN, D,
D, STA, D,
WG, RPRZW, G7PRZW, 1000;
WG, ROWL, G7OWL, 1000;
WG, ROAD, G7OAD, 1000;
WG, ROJE, G7OJE, 1000;
WG, ROBR, GZOBR, 1000;
WG, ROUL, G7OUL, 1000;
WG, RONO, G7ONO, 1000;
X;

Odcinek przewodu RC, xyR, G7ODPR, 1000, 9, 11;

D, IDO, D,
D, NAZ, D,przykład odcinka
D, ONR, D,
WG, RPRZW, G7PRZW, 1000;
WG, RONO, G7ONO, 1000;
X;
23.45.05-kog
RL, xyO, G7OOPR, 1000, 11, 11;
GL;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
gm34-gnk P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
P, G, 12345678.90, 12345678.90, ;
GX;
Oś odcinka przewodu E, 123.45, 123.45,,,,,,, D, gm34-gnk
D, URN, D, 29
D, DNR, D, 123/1
D, STA, D, c
D, ZRD, D,
D, PRZ, D,
D, OBU, D,
D, MAT, D,
D, WYH, D,
D, WYW, D,
D, LIC, D,
WG, RODPR, G7ODPR, 1000;
WG, ROWL, G7OWL, 1000;
WG, ROAD, G7OAD, 1000;
WG, ROJE, G7OJE, 1000;
WG, ROBR, GZOBR, 1000;
WG, ROUL, G7OUL, 1000;
WG, RONO, G7ONO, 1000;
X;

206
SPIS ILUSTRACJI
RYSUNEK 1. PRZEZROCZYSTOŚĆ (TRANSPARENTNOŚĆ)................................. 169
RYSUNEK 2. ODSUNIĘCIE PUNKTU WSTAWIENIA............................................... 169
RYSUNEK 3. WYRÓWNANIE TEKSTU (JUSTOWANIE)......................................... 169
RYSUNEK 4. ODNOŚNIK................................................................................................. 170
RYSUNEK 5. PRZYKŁADY OBIEKTÓW LINIOWYCH ........................................... 186
RYSUNEK 6. ŁUKI LINII – GEOMETRIA SEGMENTU............................................ 188
RYSUNEK 7. PRZYKŁADY OBIEKTÓW OBSZAROWYCH.................................... 189
RYSUNEK 8. STRUKTURA PLIKU DANYCH SWING 3.0 ........................................ 197
RYSUNEK 9. TYPY REKORDÓW W FORMACIE SWING 3.0................................. 197
RYSUNEK 10. ATRYBUTY GEOMETRYCZNE OBIEKTÓW PRZESTRZENNYCH
W SWING 3.0 ...................................................................................................................... 198

SPIS TABEL
TABELA 1. ZNACZENIE REKORDÓW KONTEKSTU.............................................. 176
TABELA 2. SPOSÓB REPREZENTACJI DANYCH ELEMENTARNYCH
W FORMACIE SWING ...................................................................................................... 179
TABELA 3. PREDEFINIOWANE POLA ATRYBUTÓW W FORMACIE SWING . 183

207
 Załącznik nr 6

Wykaz dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej z wykonania pomiarów

sytuacyjnych i wysokościowych przekazywanej do państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego

Dział I

1. Dokumenty geodezyjne i kartograficzne, dotyczące poziomych

i wysokościowych osnów pomiarowych, stabilizowanych:
1) zasób bazowy i użytkowy:
- sprawozdanie techniczne,
- mapy przeglądowe osnowy pomiarowej z wynikami bieżącej inwentaryzacji,
- szkice przedstawiające strukturę sieci,
- wykazy danych geodezyjnych zawierające numery punktów i oznaczenia
rodzaju znaków geodezyjnych, współrzędne (x,y) i wysokości H, wykorzystane
opisy topograficzne punktów podstawowej i szczegółowej osnowy geodezyjnej
z uzupełnionymi zmianami,
- polowe opisy topograficzne (oryginały) założonych punktów osnowy
pomiarowej,
- opisy topograficzne trwale stabilizowanych nowych punktów osnowy
pomiarowej oraz zmienione opisy punktów starych - w formie klasycznej
(matryce opisów) lub komputerowej, uzgodnionej z ośrodkiem,
- zestawienia zredukowanych, przyjętych do wyrównania, obserwacji,
- wydruki współrzędnych punktów;
2) zasób przejściowy:
- zgłoszenie pracy geodezyjnej,
- uzgodniony szkic projektu sieci z analizą materiałów,
- dokumentacja wyrównania i przeliczenia współrzędnych punktów,
- kopie świadectw atestacji (komparacji) sprzętu wykorzystanego do pomiaru,
- oświadczenia i dodatkowe uzasadnienia, jeśli takie są omawiane w
sprawozdaniu technicznym.

2. Dokumentacja techniczna z pomiarów satelitarnych wykonanych z

wykorzystaniem serwisu POZGEO D systemu ASG-EUPOS:
1) zasób bazowy i użytkowy:
- szkic przeglądowy lokalizacji wyznaczanych punktów i punktów nawiązania,
- dane obserwacyjne GNSS z pomiaru punktów z prawidłową numeracją plików
obserwacyjnych, numeracją punktów w zbiorach, typem anteny GNSS oraz
wysokościami pionowymi anteny (zapis cyfrowy w formacie przyjętym w
systemie ASG-EUPOS – każdy punkt w osobnym pliku),
- raport z wyrównania sieci wykonanego oprogramowaniem własnym w
nawiązaniu do stacji referencyjnych systemu ASG-EUPOS zawierający:
informacje o sposobie nawiązania sieci, wykaz wektorów podlegających
wyrównaniu z błędami średnimi poszczególnych składowych, współrzędne
punktów wyrównanych wraz charakterystyką dokładnościową, informacje o
poprawności procesu wyrównania,
- sprawozdanie techniczne z podaniem: producenta, typów i modeli odbiorników
i anten, daty wykonania pomiarów, czasu obserwacji satelitarnych i interwału

208
 rejestracji danych, sposobu obliczenia współrzędnych, , analiza otrzymane
wyniki i dokładności,
- wykaz współrzędnych i wysokości punktów,
- inne dokumenty wynikające z odrębnych przepisów;
2) zasób przejściowy: :
- dzienniki polowe obserwacji satelitarnych,
- inne dokumenty wynikające z odrębnych przepisów.

3. Dokumentacja techniczna z pomiarów satelitarnych wykonanych z

wykorzystaniem punktów osnowy podstawowej i/lub szczegółowej jako
punktów nawiązania
.1) zasób bazowy i użytkowy:
- szkic przeglądowy lokalizacji wyznaczanych punktów i punktów nawiązania,
- dane obserwacyjne GNSS z pomiaru punktów z prawidłową numeracją plików
obserwacyjnych, numeracją punktów w zbiorach, typem anteny GNSS oraz
wysokościami pionowymi anteny,
- raport z wyrównania sieci wykonanego oprogramowaniem własnym w
nawiązaniu do punktów osnowy podstawowej i/lub szczegółowej zawierający:
informacje o sposobie nawiązania sieci, wykaz wektorów podlegających
wyrównaniu z błędami średnimi poszczególnych składowych, współrzędne
punktów wyrównanych wraz charakterystyką dokładnościową, informacje o
poprawności procesu wyrównania,
- sprawozdanie techniczne z podaniem: producenta, typów i modeli odbiorników
i anten, daty wykonania pomiarów, czasu obserwacji satelitarnych i interwału
rejestracji danych, sposobu obliczenia współrzędnych, , analiza otrzymane
wyniki i dokładności,
- wykaz współrzędnych i wysokości punktów,
- inne dokumenty wynikające z odrębnych przepisów;
2) zasób przejściowy:
- dzienniki polowe obserwacji satelitarnych,
- inne dokumenty wynikające z odrębnych przepisów.

4. Dokumentacja techniczna z pomiarów satelitarnych wykonanych z

wykorzystaniem serwisu POZGEO systemu ASG-EUPOS
1) zasób bazowy i użytkowy::
- szkic przeglądowy lokalizacji wyznaczanych punktów i punktów nawiązania,
- dane obserwacyjne GNSS z pomiaru punktów z prawidłową numeracją plików
obserwacyjnych, numeracją punktów w zbiorach, typem anteny GNSS oraz
wysokościami pionowymi anteny (zapis cyfrowy w formacie przyjętym w
systemie ASG-EUPOS – każdy punkt w osobnym pliku),
- raport z obliczeń z systemu ASG-EUPOS,
- sprawozdanie techniczne z podaniem: producenta, typu i modelu odbiornika i
anteny, daty wykonania pomiarów, czasu obserwacji satelitarnych i interwału
rejestracji danych, sposobu obliczenia współrzędnych, w tym przydzieloną
nazwę użytkownika dostępu do serwisu, analiza otrzymane wyniki i
dokładności,
- wykaz współrzędnych i wysokości punktów,
- inne dokumenty wynikające z odrębnych przepisów;
2) zasób przejściowy: :
- dzienniki polowe obserwacji satelitarnych,

209
 - inne dokumenty wynikające z odrębnych przepisów.

5. Dokumentacja techniczna z pomiarów metodą RTK

1) zasób bazowy i użytkowy:
- szkic przeglądowy lokalizacji pomiaru, z zaznaczeniem położenia punktu
kontrolnego oraz punktów dostosowania do lokalnych układów,
- wykaz współrzędnych płaskich i wysokości oraz ich różnic dla pomiarów
punktów kontrolnych,
- wykaz uśrednionych współrzędnych płaskich i wysokości oraz ich różnic dla
dwukrotnego pomiaru punktu z podaniem wyników dla każdego pomiaru,
- sprawozdanie techniczne ze szczególnym uwzględnieniem: producenta,
rodzaju, typu i modelu odbiornika oraz anteny, daty i czasu pomiaru, rodzaju
oprogramowania wewnętrznego, rodzaju i formatu wykorzystanych korekt
RTK, sposobu wyznaczenia ostatecznych współrzędnych i/lub wysokości,
współczynniki przeliczeniowe pomiędzy układami wraz z wynikami
transformacji,
- wykaz współrzędnych i wysokości punktów,
- inne dokumenty wynikające z odrębnych przepisów.
2) zasób przejściowy:
- raport z pobranych danych przy pomiarze metodą RTK (w przypadku
udostępnienia),
- inne dokumenty wynikające z odrębnych przepisów.
,
6. Dokumenty geodezyjne i kartograficzne, powstałe w toku zakładania,
modernizacji i aktualizacji mapy zasadniczej i innych standardowych
opracowań w skalach 1:500 – 1:5000 oraz bazy danych obiektów
topograficznych
1) zasób bazowy i użytkowy:
- sprawozdanie techniczne,
- szkic osnowy szczegółowej i pomiarowej stabilizowanej wraz z opisami
topograficznymi tej osnowy (o ile istnieje konieczność jej założenia),
- szkice polowe,
- zestawienie szkiców,
- dzienniki pomiaru,
- mapa wywiadu z terenu (gdy stwierdzono zmiany),
- komputerowe nośniki jednorazowego zapisu zawierające bazy mapy
numerycznej,
- operat mapy zasadniczej.
2) zasób przejściowy:
- obliczenia,
- mapa wywiadu z terenu (gdy nie stwierdzono zmian),
- szkic osnowy geodezyjnej z wykazem współrzędnych uzyskanych z ośrodka,
- kopie opisów topograficznych osnowy z adnotacją o stanie znaków
geodezyjnych z aktualizacją miar i treści topograficznej,
- inne dokumenty uznane za istotne dla określonej pracy,

7. Dokumentacja wynikowa z fotogrametrycznych pomiarów sytuacyjnych i

wysokościowych

1) zasób bazowy i użytkowy:

210
- projekt polowej sygnalizacji fotogrametrycznej,
- opisy topograficzne punktów sygnalizowanych (fotopunktów),
- dzienniki pomiaru terenowego osnowy fotogrametrycznej,
- wykaz wyrównanych współrzędnych punktów osnowy fotogrametrycznej,
- odbitki stykowe zdjęć lotniczych ze zidentyfikowanymi punktami
sygnalizowanymi,
- projekt aerotriangulacji,
- sprawozdanie z wyrównania aerotriangulacji (dołączone do sprawozdania
technicznego dotyczącego całości wykonanych prac geodezyjno-
kartograficznych),
- wykaz wyrównanych współrzędnych aerotriangulacji,
- wykaz wyrównanych współrzędnych fotogrametrycznej osnowy pomiarowej,
- wyniki pomiaru sytuacyjnego w postaci numerycznej w formacie SWING,
- wyniki pomiaru wysokościowego w postaci NMT,
- sprawozdanie z wykonanych pomiarów kontrolnych.

2) zasób przejściowy:
- inne dokumenty uznane za istotne dla określonej pracy.

Dział II
8. Dokumentacja wynikowa opracowań dotyczących ewidencji gruntów i
budynków: operat geodezyjno - prawny
1) zasób bazowy:
- protokół analizy i oceny danych źródłowych,
- dokumentacja ustalenia granic,
- dokumentacja stanu prawnego,
- mapa przeglądowa stanów prawnych nieruchomości,
- dokumenty zawierające wyniki geodezyjnych pomiarów terenowych i szkice
polowe,
- negatywy i diapozytywy zdjęć fotogrametrycznych,
- uczytelnione powiększenia zdjęć fotogrametrycznych,
- pliki komputerowe zdjęć cyfrowych (stereopary z wynikami aerotriangulacji),
- ortofotomapa cyfrowa,
- dokumenty z wynikami obliczeń geodezyjnych,
- wykazy zmian danych ewidencyjnych (w przypadku opracowania dla celów
aktualizacji danych ewidencyjnych),
- mapa przeglądowa punktów granicznych, sporządzona na nośniku
papierowym, z wyróżnieniem punktów, o których mowa w § 42 ust. 4-8,
zawierająca:
a) punkty geodezyjnych osnów szczegółowych i pomiarowych trwale
stabilizowanych oraz ich numery,
b) granice jednostek ewidencyjnych, obrębów ewidencyjnych i
działek ewidencyjnych,
c) budynki, oznaczenia ich funkcji oraz numery ewidencyjne i
porządkowe,
d) numery i nazwy jednostek ewidencyjnych i obrębów, numery
arkuszy map, numery działek, symbole i numery punktów granicznych,
- strona tytułowa i spis zawartości zasobu bazowego,
- sprawozdanie techniczne zawierające:
a) dane formalne, prawne i organizacyjne opracowania,

211
 b) szczegółowy opis obiektu,
c) zakres i sposób realizacji warunków technicznych roboty,
d) ewentualne rozbieżności , które wystąpiły w toku realizacji w
odniesieniu do projektu założenia lub modernizacji ewidencji,
e) omówienie kolejnych faz wykonywanych prac, w tym, omówienie
niedostępnych do badania dokumentów stanów prawnych
nieruchomości, dostrzeżone błędy pojawiające się w tych dokumentach
np. podwójne pokrycia ksiąg wieczystych o tych samych numerach KW
itp.,
f)opis stosowanego oprogramowania oraz prac związanych z
napełnieniem bazy danych oraz uruchomieniem systemu
informatycznego ,
g) opis innych wymaganych przez zamawiającego prac.
2) zasób użytkowy
- komputerowy plik wykazu współrzędnych punktów granicznych,
- mapa numeryczna,
- mapa ewidencyjna w formacie SWING/SWDE.
3) zasób przejściowy:
- projekt założenia lub modernizacji ewidencji gruntów i budynków,
- warunki techniczne opracowania,
- robocze wykazy i zestawienia,
- protokoły kontroli technicznej,
- mapa ewidencyjna wywiadu terenowego,
- inne dokumenty o charakterze pomocniczym, nie włączone do zasobu
bazowego i użytkowego

4) strona tytułowa odpowiedniego zasobu zawiera:

1) numer i nazwę obrębu,
2) numer i nazwę jednostki ewidencyjnej,
3) tytuł:
„OPERAT GEODEZYJNO-PRAWNY
GEODEZYJNA DOKUMENTACJA TECHNICZNA
ZASÓB……………..”
4) nazwę jednostki, która wykonała operat, oraz datę jego wykonania.

Dział III

9. Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej dla celów podziałów

nieruchomości oraz scalania i podziałów nieruchomości podane są w Dziale III § 121
oraz § 123.

Dział IV

10. Dokumentacja wynikowa opracowań dotyczących pomiarów i ewidencji

uzbrojenia terenu
1) zasób bazowy i użytkowy
- sprawozdanie techniczne (warunki techniczne),
- charakterystyka źródłowych materiałów zasobu lub kopie źródłowych
materiałów bazowych służących do założenia GESUT-u,

212
 - informacje ZUDP,
- raporty z analizy przydatności materiałów,
- rejestr zmian wprowadzonych w trakcie zakładania lub aktualizacji GESUT-u,
- wyniki pomiarów i uzgodnień przebiegu sieci i kolizji (szkice i dzienniki
pomiarów),
- wyniki pomiarów inwentaryzacji studzienek,
- wyniki pomiarów odkrywek,
- przekroje podłużne przewodów ( o ile takie były sporządzane),
- wyniki pomiarów powykonawczych uzbrojenia terenu (szkice i dzienniki
pomiarów),
- kopia obwieszczenia o założeniu GESUT-u,
- wyplotowane mapy z przebiegiem sieci, uzgodnione z gestorem sieci,
- nośniki jednorazowego zapisu zawierające komputerowe zbiory danych
graficznych,
- nośniki jednorazowego zapisu zawierające komputerowe zbiory danych
opisowych,
2) zasób przejściowy:
- mapy wywiadu terenowego,
- mapy projektowanej penetracji terenu,
- obliczenia :współrzędnych x, y, i wysokości punktów charakterystycznych
obiektów uzbrojenia terenu , wysokości punktów wewnątrz studzienek i inne,
- inne dokumenty uznane za istotne dla określonej pracy.

Dział V

11. Dokumentacja na potrzeby związane z geodezyjną obsługą inwestycji

budowlanych:
1. Osnowa realizacyjna
1) zasób bazowy i użytkowy:
- sprawozdanie techniczne,
- szkic osnowy realizacyjnej stabilizowanej / o ile istnieje konieczność jej
założenia/ lub osnowy pomiarowej i opisy topograficzne tej osnowy,
- dzienniki obserwacyjne,
- wykaz danych geodezyjnych,
- polowe opisy topograficzne (oryginały) założonych punktów i zmienione opisy
punktów istniejących,
- zestawienia zredukowanych, przyjętych do wyrównania obserwacji,
- opisy topograficzne (oryginały) założonych punktów i zmienione opisy
punktów istniejących,
- komputerowy nośnik jednorazowego zapisu zawierający pliki danych/ kod,
numer punktu, współrzędne/.
2) zasób przejściowy:
- zgłoszenie pracy geodezyjnej,
- obliczenia,
- szkic osnowy geodezyjnej z wykazem współrzędnych uzyskanych z ośrodka,
- kopie opisów topograficznych z adnotacją o stanie znaków,
- projekt osnowy realizacyjnej z analizą materiałów,
- atesty i certyfikaty sprzętu wykorzystywanego do pomiaru zgodnie z normą
PN-ISO 17123 Terenowe procedury testowania instrumentów geodezyjnych i

213
 pomiarowych, jeśli ich wymóg i umieszczenie w operacie technicznym wynika
ze sprawozdania technicznego.
Osnowę realizacyjną wykonaną techniką GNNS należy kompletować według zasad
podanych w ustępach 2,3 i 4.

2. Geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza

Dokumentację pomiarów powykonawczych kompletuje się i przekazuje

jak w ustępie 6 w celu dostarczenia danych do aktualizacji baz
systemu informacji o terenie, w tym mapy zasadniczej, a ponadto:
1) zasób bazowy i użytkowy:
- wyniki pomiaru sytuacyjnego w postaci numerycznej w formacie SWING,lub
tradycyjne: szkice polowe, dzienniki pomiaru biegunowego, dziennik pomiaru
kątów i długości,
- wyniki pomiaru wysokościowego w postaci NMT lub tradycyjne dzienniki
niwelacji,
- wykaz współrzędnych,
- sprawozdanie z wykonanych pomiarów w tym pomiarów sprawdzających i
kontrolnych .
2) zasób przejściowy:
- mapy wywiadu terenowego,
- obliczenia,
- inne dokumenty uznane za istotne dla określonej pracy.
Oryginały dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej sporządzonej w wyniku
pomiarów powykonawczych przekazuje się do państwowego zasobu geodezyjnego i
kartograficznego.
Kopie mapy powstałej w wyniku pomiarów powykonawczych przekazuje się
kierownikowi budowy lub innemu wskazanemu przedstawicielowi inwestora.

214
 Załącznik nr 7

Wykaz powiatów z podaniem numeru pasa odwzorowania w układzie

współrzędnych „2000”

130 słubicki
Pas 7, południk osiowy 15o 136 nowotomyski
146 świebodziński
Pow_id Nazwa powiatu
152 grodziski
20 koszaliński
153 wolsztyński
24 m.Koszalin
154 krośnieński
26 kołobrzeski
156 zielonogórski
30 gryficki
174 nowosolski
32 białogardzki
178 m.Zielona Góra
36 kamieński
184 żarski
43 świdwiński
192 głogowski
44 m.Świnoujście
197 żagański
49 goleniowski
205 polkowicki
52 policki
209 lubiński
54 stargardzki
216 bolesławiecki
57 drawski
220 zgorzelecki
64 m.Szczecin
228 legnicki
68 wałecki
239 złotoryjski
76 gryfiński
241 m.Legnica
79 choszczeński
244 lubański
81 pyrzycki
245 lwówecki
93 czarnkowsko-trzcianecki
251 jaworski
94 strzelecko-drezdenecki
261 świdnicki
98 myśliborski
262 jeleniogórski
109 gorzowski
266 m.Jelenia Góra
115 szamotulski
269 kamiennogórski
117 m.Gorzów Wielkopolski
273 wałbrzyski
118 międzychodzki
374 łobeski
122 międzyrzecki
375 wschowski
127 sulęciński

215
 120 m.Włocławek
Pas 6, południk osiowy 18o 121 radziejowski
126 poznański
Pow_id Nazwa powiatu 133 słupecki
1 pucki 134 koniński
2 wejherowski 137 m.Poznań
3 lęborski 138 kolski
4 słupski 140 wrzesiński
5 m.Gdynia 143 kutnowski
6 sławieński 148 średzki
7 m.Słupsk 149 m.Konin
8 kartuski 157 kościański
9 m.Sopot 158 łęczycki
10 nowodworski 161 śremski
12 m.Gdańsk 163 turecki
13 bytowski 166 jarociński
18 gdański 168 pleszewski
27 kościerski 169 poddębicki
28 malborski 172 kaliski
31 tczewski 175 zgierski
33 starogardzki 179 leszczyński
37 chojnicki 180 gostyński
39 człuchowski 183 krotoszyński
41 szczecinecki 186 m.Leszno
45 kwidzyński 188 m.Łódź
53 tucholski 189 sieradzki
56 świecki 190 pabianicki
59 złotowski 191 ostrowski
60 sępoleński 194 m.Kalisz
61 grudziądzki 196 górowski
66 m.Grudziądz 199 łaski
69 brodnicki 201 zduńskowolski
70 bydgoski 203 rawicki
73 chełmiński 207 milicki
74 wąbrzeski 213 ostrzeszowski
77 pilski 214 trzebnicki
80 nakielski 215 bełchatowski
83 toruński 217 wołowski
84 golubsko-dobrzyński 221 oleśnicki
86 rypiński 222 wieruszowski
88 m.Bydgoszcz 226 wieluński
97 chodzieski 227 kępiński
99 wągrowiecki 234 pajęczański
100 m.Toruń 238 wrocławski
101 żniński 240 średzki
102 lipnowski 243 m.Wrocław
103 inowrocławski 246 namysłowski
107 aleksandrowski 247 kluczborski
111 obornicki 252 oleski
112 mogileński 253 oławski
119 gnieźnieński 254 kłobucki

216
260 częstochowski 318 m.Świętochłowice
264 brzeski 319 głubczycki
265 opolski 321 m.Sosnowiec
267 strzeliński 323 m.Katowice
272 m.Częstochowa 324 m.Mysłowice
278 lubliniecki 325 m.Jaworzno
279 dzierżoniowski 326 raciborski
283 m.Opole 327 mikołowski
285 ząbkowicki 330 chrzanowski
286 myszkowski 334 m.Rybnik
288 strzelecki 335 m.Tychy
290 kłodzki 337 bieruńsko-lędziński
292 nyski 339 oświęcimski
296 tarnogórski 341 pszczyński
297 krapkowicki 343 wodzisławski
298 prudnicki 344 m.Żory
299 gliwicki 348 m.Jastrzębie-Zdrój
300 będziński 350 bielski
305 m.Dąbrowa Górnicza 352 cieszyński
306 m.Piekary Śląskie 354 m.Bielsko-Biała
307 kędzierzyńsko-kozielski 360 żywiecki
308 m.Bytom 371 m.Zabrze
312 m.Gliwice 372 rybnicki
315 m.Siemianowice Śląskie 373 włocławski
316 m.Chorzów 376 sztumski
317 m.Ruda Śląska

217
 147 m.Warszawa
Pas 7, południk osiowy 21o 150 łowicki
Pow_id Nazwa powiatu 155 otwocki
11 braniewski 159 grodziski
14 elbląski 160 pruszkowski
16 bartoszycki 162 m.Siedlce
17 olecko-gołdapski 164 żyrardowski
19 giżycki 165 skierniewicki
21 kętrzyński 167 piaseczyński
23 m.Elbląg 170 łukowski
25 lidzbarski 173 garwoliński
34 olsztyński 176 grójecki
35 ostródzki 177 m.Skierniewice
40 ełcki 182 łódzki wschodni
42 mrągowski 185 rawski
46 piski 187 kozienicki
47 iławski 193 rycki
48 m.Olsztyn 200 tomaszowski
50 szczycieński 202 białobrzeski
51 grajewski 206 piotrkowski
62 nowomiejski 208 przysuski
63 kolneński 210 opoczyński
65 nidzicki 211 radomski
67 ostrołęcki 212 puławski
71 działdowski 218 zwoleński
72 łomżyński 219 m.Radom
78 przasnyski 223 m.Piotrków Trybunalski
82 mławski 230 szydłowiecki
85 m.Łomża 231 konecki
87 żuromiński 232 opolski
89 zambrowski 233 lipski
92 makowski 236 radomszczański
95 m.Ostrołęka 242 starachowicki
96 ciechanowski 248 skarżyski
104 sierpecki 255 opatowski
106 ostrowski 256 kielecki
110 płoński 257 ostrowiecki
113 wyszkowski 258 kraśnicki
114 pułtuski 259 włoszczowski
116 płocki 268 m.Kielce
123 węgrowski 270 janowski
124 sokołowski 275 sandomierski
128 nowodworski 276 jędrzejowski
129 m.Płock 280 stalowowolski
131 legionowski 282 tarnobrzeski
132 wołomiński 284 zawierciański
135 gostyniński 287 staszowski
139 sochaczewski 291 pińczowski
141 siedlecki 293 m.Tarnobrzeg
142 miński 294 buski
145 warszawski zachodni 295 niżański

218
 301 miechowski 349 strzyżowski
302 mielecki 353 myślenicki
303 kolbuszowski 355 jasielski
304 olkuski 356 krośnieński
310 leżajski 357 brzozowski
311 kazimierski 358 suski
313 rzeszowski 359 limanowski
314 dąbrowski 362 nowosądecki
320 proszowicki 363 gorlicki
328 łańcucki 364 m.Krosno
329 tarnowski 365 sanocki
332 ropczycko-sędziszowski 367 nowotarski
333 brzeski 368 m.Nowy Sącz
336 dębicki 369 tatrzański
338 bocheński 370 krakowski
340 m.Kraków 377 węgorzewski
342 wielicki 378 gołdapski
345 m.Rzeszów 379 brzeziński
346 m.Tarnów 380 leski
347 wadowicki

Pas 8, południk osiowy 24o Pas 8, południk osiowy 24o

Pow_id Nazwa powiatu 204 lubartowski
15 suwalski 224 łęczyński
22 sejneński 225 lubelski
29 m.Suwałki 229 chełmski
38 augustowski 235 m.Lublin
55 sokólski 237 świdnicki
58 moniecki 249 m.Chełm
75 białostocki 250 krasnostawski
90 m.Białystok 263 hrubieszowski
91 wysokomazowiecki 271 zamojski
105 hajnowski 274 biłgorajski
108 bielski 281 m.Zamość
125 siemiatycki 289 tomaszowski
144 łosicki 309 lubaczowski
151 bialski 322 przeworski
171 m.Biała Podlaska 331 jarosławski
181 radzyński 351 przemyski
195 parczewski 361 m.Przemyśl
198 włodawski 366 bieszczadzki

219
 Załącznik nr 8

WZÓR
Opis pozaramkowy arkusza mapy ewidencyjnej

220
 Załącznik nr 9

WZÓR
Mapa ewidencyjna

221
 Załącznik nr 10

WZÓR
Mapa przeglądowa punktów granicznych

222
 Załącznik nr 11

Szkic polowy pomiarów do celów ewidencji gruntów i budynków

223
224
 Załącznik na 12

WZÓR
Wykaz zmian danych ewidencyjnych

Jednostka ewidencyjna: ZALESIE - 026401_1

Nazwa i identyfikator

Obręb ewidencyjny: DĘBY - 026401_1.0001

Nazwa i identyfikator

STAN DOTYCHCZASOWY STAN NOWY

Rodzaj użytku Pole Rodzaj użytku Pole Uwagi
Pole powierzchni Pole powierzchni
i klasa powierzchni i klasa powierzchni /podstawa
L.P. Nr działki działki Nr działki działki
użytków użytków sporządzenia
ewidencyjnej ewidencyjnej ewidencyjnej ewidencyjnej
4 i klas i klas wykazu/
[ha] UFU OZU OZK [ha] OFU OZU OZK
w działce w działce
R R IVb 0.3200 S R IIIb 0.5945
121/1 0.9215 Podział
Ps Ps IV 0.2325 B R V 0.2050
1 121 1.3520 działki, operat
S R IIIb 0.5945 Ps Ps IV 0.1220 KERG:
689-124/2009
B R V 0.2050 121/2 0.4305 R R IVb 0.3200
Razem stan Razem stan
dotychczasowy: 1.3520 nowy: 1.3520

Uwaga:
Stan nowy należy uzupełnić kolorem czerwonym.

4
OFU, OZU, OZK – atrybuty użytków gruntowych i klas gleboznawczych

225
 Załącznik nr 13

Dodatkowe znaki umowne określone dla ewidencji gruntów

i mapy zasadnicze

226
 Załącznik nr 14

WZÓR
Wstępny projekt podziału nieruchomości

227
 Załącznik nr 15
WZÓR
Mapa z projektem podziału nieruchomości

228
 Załącznik 15a

WZÓR

Klauzula stosowana na mapie do celów projektowych

229
 Załącznik nr 16

WZÓR
Protokół przyjęcia granic nieruchomości

230
 Załącznik nr 17

WZÓR
Protokół wyznaczenia i utrwalenia na gruncie nowych punktów granicznych
znakami granicznymi

231
 Załącznik nr 18

WZÓR
Mapa z projektem scaleniem i podziału nieruchomości

232
 Załącznik nr 19a

WZÓR
Rejestr nieruchomości przed scaleniem i podziałem

233
 Załącznik 19b
WZÓR
Rejestr nieruchomości po scaleniu i podziale

234
 Załącznik nr 20
WZÓR
Mapa do zasiedzenia

235
 Załącznik nr 21

WZÓR
Mapa służebności przesyłu

236
 Załącznik nr 22

WZÓR
Protokół badania księgi wieczystej

237
 Załącznik nr 23

Elementy podlegające pomiarowi sytuacyjnemu i wysokościowemu

inwentaryzacji bezpośredniej i pośredniej sieci uzbrojenia terenu

Rozdział 1

Bezpośrednia inwentaryzacja uzbrojenia terenu

1.1. Pomiary sytuacyjne sieci wodociągowej obejmują:

1) położenie przewodów tranzytowych, magistralnych i rozdzielczych,
2) położenie rurociągów łączących obiekty specjalne,
3) położenie podłączeń domowych od przewodu rozdzielczego do
fundamentu lub ściany budynku,
4) elementy uzbrojenia sieci wodociągowej, np.: zasuwy uliczne, hydranty,
odpowietrzniki, odwodnienia(odwadniacze), zdroje uliczne,
5) inne rodzaje uzbrojenia spotykane rzadziej np.: reduktory ciśnienia, zawory
bezpieczeństwa, klapy zwrotne, wodomierze sieciowe,
6) studzienki, rury ochronne, trójniki, czwórniki,
7) obiekty specjalne związane z siecią wodociągową, np.: ujęcia wody,
przewody grawitacyjne, przewody ssawne, przewody tłoczne, pompy,
oczyszczalnie wody, zbiorniki czystej wody, wieże wodne.

1. 2. Pomiary wysokościowe sieci wodociągowej obejmują:

1) górne powierzchnie elementów naziemnych uzbrojenia podziemnego, jak
krawędzie włazów studzienek, zasuw, hydrantów, odpowietrzników,
odwadniaczy, wodomierzy sieciowych, reduktorów ciśnienia, zaworów
bezpieczeństwa itp.,
2) dna studzienek i komór oraz górne powierzchnie przewodów w nich
przebiegających,
3) górne powierzchnie rurociągów w punktach, w których następuje zmiana
kierunku w rzucie pionowym lub poziomym,
4) górne powierzchnie rurociągów przy zaworach, zasuwach, podłączeniach i
rozgałęzieniach, w punktach wlotu i wylotu,
5) górne powierzchnie rur ochronnych.

Pomiary powinny ponadto uwzględniać średnice przewodów, aby na mapie

wykazywane były rzędne wysokości osi przewodów wodociągowych.

2. 1. Pomiary sytuacyjne sieci kanalizacyjnych obejmują:

1) położenie kolektora głównego, kanałów burzowych(burzowców), kanałów
głównych zbierających ścieki z kanałów ulicznych,
2) położenie kanałów tłocznych – ze stacji pomp kanałowych w górę do
oczyszczalni ścieków; przy pomiarach przewodów należy uwzględnić takie
ich elementy, jak prostki kielichowe oraz kształtki: trójniki 90º, trójniki 45º,
łuki, syfony, zwężki,
3) położenie kanałów ulicznych i przykanalików,
4) elementy uzbrojenia kanałów obejmujące: studzienki rewizyjne, studzienki
spadowe i komory spadowe(kaskadowe), studzienki włazowe, zsypy

238
 śniegowe, wejścia boczne do kanałów, studzienki i komory połączeniowe,
rozgałęzieniowe i połączeniowo–rozgałęzieniowe, wpusty deszczowe,
studzienki płuczące, płuczki miejscowe, płuczki kanałowe centralne,
przewietrzniki, świetliki, spoczniki kanałowe, zamknięcia kanałów(między
innymi dla płukania kanałów),
5) urządzenia specjalne obejmujące: syfony–przewody rurowe przy przejściu
przez rzekę, separatory ścieków(do odprowadzenia ścieków z jednego
układu do drugiego).

2.2. Pomiary wysokościowe sieci kanalizacyjnej obejmują:

1) górne powierzchnie krawędzi włazów studzienek oraz górne powierzchnie
wpustów deszczowych i krawędzi przewietrzników,
2) dna: studzienek, wlotów i wylotów przewodów kanałowych i przykanalików;
Przykład szkicu polowego pomiaru studzienki kanalizacyjnej o przekroju
kołowym stanowi załącznik nr 24.
Przykład szkicu polowego pomiaru studzienki kanalizacyjnej o przekroju
prostokątnym stanowi załącznik nr 25.

3. 1. Pomiary sytuacyjne sieci ciepłowniczych obejmują:

1) położenie przewodów magistralnych, odgałęźnych i rozdzielczych,
2) położenie podłączeń domowych,
3) położenie przewodów(tzw. przejścia) pod nasypami kolejowymi w rurach
ochronnych jak również przy skrzyżowaniach poprzecznych z innymi
przewodami,
4) położenie przewodów przechodzących przez rzekę w rurach ochronnych
przymocowanych do przęseł mostów ewentualnie w postaci przeprawy na
estakadach oraz nośnic przełazowych lub tuneli podwodnych, łączonych z
powierzchnią szybami,
5) zewnętrzne krawędzie obudowy ochronnej,
6) uzbrojenie sieci cieplnej:
a) kompensatory w kształcie niszy usytuowane na trasie miedzy
komorami, bądź też w komorach przy prostoliniowym układzie
rurociągów,
b) studzienki rozgałęzieniowe (między komorami),
c) komory

3.2. Pomiary wysokościowe sieci ciepłowniczych obejmują:

1) górne krawędzie włazów do studzienek i komór,
2) dna studzienek i komór,
3) górne powierzchnie obudowy ochronnej w punktach charakterystycznych.
4) górne powierzchnie rurociągów w punktach stałych,
5) górne powierzchnie rurociągów przebiegających bezpośrednio w ziemi w
punktach charakterystycznych.
Pomiary powinny ponadto uwzględniać średnice przewodów cieplnych bez
obudowy, aby na mapie wykazywane były rzędne wysokości osi tych przewodów.
Przykład szkicu polowego pomiaru studzienki sieci ciepłowniczej stanowi
załącznik nr 26.

4. 1. Pomiary sytuacyjne sieci gazowych obejmują:

1) położenie rurociągów tranzytowych, magistralnych i rozdzielczych,

239
 2) położenie podłączeń domowych,
3) uzbrojenie rurociągów gazowych np.: zasuwy, studzienki, rurki
kontrolne(sączki węchowe) wyprowadzone na powierzchnię terenu,
regulatory ciśnienia(reduktory).

4.2 . Pomiary wysokościowe sieci gazowych obejmują:

1) górne powierzchnie krawędzi włazów do studzienek i komór regulatorów
ciśnienia, pokryw zasuw, odwadniaczy, wentyli bezpieczeństwa,
2) dna studzienek, komór oraz górne powierzchnie przewodów w nich
przebiegających,
3) górne powierzchnie rurociągów w miejscach, w których następuje zmiana
kierunku w rzucie pionowym lub poziomym,
4) górne powierzchnie rurociągów przy zaworach, zasuwach i
rozgałęzieniach w punktach wlotu i wylotu,
5) górne powierzchnie rur ochronnych.
Pomiary powinny ponadto uwzględniać średnice przewodów, aby na mapie
wykazywane były rzędne wysokości osi przewodów gazowych.

5.1. Pomiary sytuacyjne sieci telekomunikacyjnych, światłowodowej i telefonii

komórkowej obejmują:
1) kable doziemne,
2) bloki kablowe,
3) kable podwodne,
4) mufy kablowe,
5) studnie kablowe przelotowe, rozgałęźne, narożne, szafkowe i
stacyjne(przy budynku centrali),
6) szafki kablowe,

5.2. Pomiary wysokościowe sieci telekomunikacyjnych obejmują:

1) górne powierzchnie krawędzi włazów do studni kablowych,
2) dna studni,
3) górne i dolne powierzchnie bloków kablowych w studniach,
4) górne powierzchnie bloków kablowych w punktach ich załamań
pionowych,
5) górne powierzchnie kabli doziemnych w punktach ich załamań, a w
przypadkach ich przykrycia np. cegłami lub folią – górne powierzchnie
przykrycia,
6) górne powierzchnie rur ochronnych,

Przykład szkicu polowego pomiaru studzienki telekomunikacyjnej stanowi

załącznik nr 27.

6.1. Pomiary sytuacyjne sieci elektroenergetycznych obejmują:

1) kable elektroenergetyczne wszystkich napięć,
2) kable oświetleniowe,
3) kable trakcyjne,
4) bloki kablowe,
5) mufy kablowe złączowe, rozgałęźne i głowicowe,
6) skrzynie i szafki rozdzielcze do połączenia lub rozgałęzienia kabli,

240
 7) słupy trakcyjne, nośne, oświetleniowe oraz sygnalizacji świetlnej,
połączone bezpośrednio z siecią kabli podziemnych,
8) transformatory, stacje transformatorowe, podstacje rozdzielcze,
9) studzienki kablowe.

6.2. Pomiary wysokościowe sieci elektroenergetycznych obejmują:

1) górne powierzchnie krawędzi włazów do studzienek kablowych,
2) dna studzienek,
3) górne i dolne powierzchnie bloków kablowych w studzienkach,
4) górne powierzchnie bloków kablowych w punktach ich załamań,
5) górne powierzchnie kabli doziemnych w punktach ich załamań, a w
przypadkach ich przykrycia np. cegłami, gąsiorami lub folią należy
pomierzyć górną powierzchnię przykrycia,
6) górne powierzchnie rur ochronnych.

7. 1. Zakres pomiarów sytuacyjnych sieci specjalnych obejmuje przewody i

armaturę naziemną urządzeń specjalnych.

7.2. Zakres pomiarów wysokościowych sieci specjalnych ustala się

każdorazowo ze zleceniodawcą. Ustalenia te powinny uwzględniać zasady
obowiązujące przy pomiarze podobnego typu przewodów.

8 .1. Pomiary sytuacyjne kanałów zbiorczych obejmują:

1) zewnętrzne krawędzie rzutu poziomego kanału zbiorczego,
2) miejsca przechodzenia do ziemi przewodów ułożonych w kanale,
3) miejsca przechodzenia przewodów ułożonych w kanale zbiorczym do
bloków kablowych lub do kanalizacji ochronnej,
4) włazy i inne otwory w obudowie kanału zbiorczego

8. 2. Pomiary wysokościowe kanałów zbiorczych obejmują:

1) górne powierzchnie krawędzi włazów i innych otworów w obudowie kanału,
2) dna kanałów i górne krawędzie obudowy kanałów w punktach
charakterystycznych,
3) inne elementy kanałów zbiorczych, które określa się w przekrojach
poprzecznych,

9. 1. Inwentaryzację powykonawczą należy wykonać uwzględniając zakres

pomiarów określonych w ustępach od 1-8.
2. W inwentaryzacji sieci wodociągowej, gazowej , kanalizacyjnej wykonuje się
pomiar wnętrza studzienek aby powstał rzut poziomy i pionowy wszystkich
elementów wewnętrznych, a w szczególności wloty i wyloty przewodów do
sporządzenia rysunków szczegółowych wewnątrz studzienek o przekroju kołowym,
lub środka geometrycznego tych studzienek, punktów narożnych studzienek
prostokątnych oraz punktów głównych łuku osi przewodów tych studzienek
3. Należy również określić średnice przewodów i rodzaj materiału z jakiego
wykonane są poszczególne przewody, wymiary wewnętrzne(średnica lub wysokość i
szerokość) przekrojów poprzecznych przewodów kanalizacyjnych i zaznaczyć na
szkicu polowym kierunki spadków.
4. W ramach inwentaryzacji sieci telekomunikacyjnej i energetycznej należy
ponadto pomierzyć na osnowę pomiarową osie pojedynczych kabli doziemnych oraz

241
osie lub krawędzie wiązek tych kabli w punktach zmiany ich kierunku, a także osie
lub krawędzie kablownic w zależności od ich szerokości, zdjąć na osnowę
pomiarową właz oraz rzut poziomy komory każdej studni telekomunikacyjnej,
dokonać pomiaru wewnątrz studni telekomunikacyjnych dla sporządzenia ich
rysunku szczegółowego i określić wymiary wszystkich widocznych bloków
kablowych, z zaznaczeniem otworów wolnych i zajętych z określeniem ilości kabli w
każdym otworze, a także wyznaczyć pionową odległość między górna powierzchnią
włazu a górną i dolną powierzchnią bloku kablowego we wszystkich gardłach.
W ramach prac polowych należy dodatkowo wykonać pomiar sytuacyjny rzutu
poziomego osi tzw. zapasów kabli tj. pętli, zwojów lub pofałdowań

10. W kanałach zbiorczych należy:

1) wykonać pomiar krawędzi kanału zbiorczego,
2) wykonać pomiar sytuacyjny włazów i innych otworów kanału,
3) w miejscach zmiany ilości przewodów lub zmiany przekroju poprzecznego
kanału wykonać przekroje poprzeczne pionowe z podaniem miar bieżących
określających wzajemne usytuowanie dna, półek i stropu,
4)określić rozmieszczenie, ilość i rodzaj przewodów oraz średnice rurociągów.

Rozdział II

Pośrednia inwentaryzacja sieci przewodów

11. 1. Do celów geodezyjnej inwentaryzacji uzbrojenia terenu należy wykorzystywać

przyrządy elektroniczne umożliwiające wyznaczenie trasy i głębokość przewodów
podziemnych, będących dobrymi przewodnikami prądu elektrycznego metodą
indukcyjną lub galwaniczną.
2. Podstawowymi zespołami składowymi wykrywaczy elektronicznych są:
nadajnik i odbiornik. Nadajnik składa się najczęściej z generatora z układem
sterującym, źródła zasilania, anteny nadajnika do sprzężenia indukcyjnego oraz kabli
i sond uziemiających do sprzężenia galwanicznego. W skład odbiornika wchodzą:
wzmacniacz ze źródłem zasilania, antena odbiorcza i słuchawki. Nadajniki
wykrywaczy mogą pracować przy zasilaniu ich z przenośnego źródła
prądu(akumulatory, ogniwa suche) lub z sieci elektrycznej.
3. Wyznaczenie położenia prostych odcinków przewodów podziemnych metodą
indukcyjną polega na ustawieniu nadajnika nad przewodem (na powierzchni terenu)
tak, aby płaszczyzna anteny nadajnika znajdowała się w przybliżeniu w pionowej
płaszczyźnie osi przewodu. Następną czynnością jest uruchomienie nadajnika.
Wyznaczenie położenia przewodu należy rozpoczynać w odległości co najmniej pięć
metrów od nadajnika. Następnie, po uruchomieniu odbiornika, należy przesuwać
ustawioną pionowo antenę odbiorczą w płaszczyźnie prostopadłe (w przybliżeniu) do
osi przewodu i w punktach, w których otrzymamy najmniejsze natężenie sygnału.
Punkty, w których otrzymamy najmniejsze natężenie sygnału wyznaczają w terenie
położenie odcinka przewodu. Sposób indukcyjnego wyznaczania położenia
przewodów może uwzględniać dwa przypadki:
- na wyznaczonym odcinku przewodu widoczne jest uzbrojenie przewodu np.
zawór, hydrant,
- brak jakiegokolwiek widocznego elementu przewodu.
Należy dostosować do tych przypadków wymogi ustawienia odbiornika i nadajnika i
sposób pomiaru.

242
 4. W celu wyznaczenia położenia przewodu podziemnego metodą galwaniczną
należy nadajnik połączyć bezpośrednio (za pomocą izolowanej linki metalowej) z
widocznym elementem poszukiwanego przewodu. Może nim być zawór, hydrant,
przewód w studzience lub odkrywce itp. Ponadto nadajnik musi być uziemiony za
pośrednictwem sond uziemiających. Sondą może być pręt metalowy o długości około
0.50, średnicy około centymetra lub płyta stalowa o wymiarach od 0.20 do 0.40 i
grubości około centymetra. W praktyce należy wykorzystywać kilka sond
rozmieszczonych symetrycznie po obu stronach przewodu.
5. Sposób wyznaczenia trasy przewodów ułożonych w linii prostej, w linii łamanej,
trasy podłączeń, a także zasady określenia głębokości ułożenia przewodów
wykrywaczem określają instrukcje eksploatacyjne stosowanych urządzeń.

12. 1. Zakres pomiarów sytuacyjnych obejmuje:

1) wszystkie przewody kanalizacyjne, rurowe i kable,
2) podłączenia,
3) kanały zbiorcze przewodów podziemnych,
4) miejsca przejść przewodów podziemnych w naziemne,
5) elementy uzbrojenia takie jak: nisze, szyby, włazy, zdroje uliczne, studnie i
studzienki, boczne wejścia kanałowe zsypy śniegowe, wpusty uliczne i podwórzowe,
znaki drogowe podświetlane, skrzynki kablowe, szafki kablowe,
6) wszystkie elementy naziemne uzbrojenia terenu takie jak: hydranty, zasuwy,
zawory itp., które należy pomierzyć każdorazowo przy geodezyjnej inwentaryzacji
przewodów zakrytych(niezależnie od tego czy znajdują się na istniejącej mapie
zasadniczej czy nie),
7) obiekty specjalne związane z sieciami np.: stacje ujęcia i uzdatniania wody,
przepompownie, zbiorniki wody, oczyszczalnie i przepompownie ścieków
kanalizacyjnych, przepompownie i stacje wymienników sieci cieplnej, stacje
redukcyjno –pomiarowe sieci gazowych, stacje zbiorników gazowych, stacje
przetłaczania i uzdatniania gazu, mieszalnie gazów, stacje transformatorowe, stacje
zasilania, stacje rozdzielcze, centrale telefoniczne itd.,

12. 2. Zakres pomiarów wysokościowych obejmuje analogiczne elementy, jakie

wyszczególniono ustępach 1-8 załącznika, z wyjątkiem górnej krawędzi obudowy
kanałów.

243
 Załącznik nr 24

Szkic polowy pomiaru studzienki kanalizacyjnej o przekroju kołowym

Rodzaj i nr instrumentu: Rodzaj pracy: Pomiar studzienki kanalizacyjnej

OPGK w Bydgoszczy Sp. z o.o.
Nikon DTM 332 nr: 022133 o przekroju kołowym
ul. Jana Zamoyskiego 2a 85-063
Nazwisko i imię, woj. kujawsko -
Data Bydgoszcz
podpis pomorskie
Pomierzył 19.10.2009 Paweł Wierzchowski Gmina: Bydgoszcz Obiekt: Obwodnica Bydgoszczy

Obliczył 19.10.2009 Paweł Wierzchowski Obręb: 22 Pierworys :

Dz. Rob: ZB-61/2009
Sprawdził 21.10.2009 Romuald Gill Szkic polowy nr:
KERG: 260-18/2009

Załącznik nr 25

244
 Szkic polowy pomiaru studzienki kanalizacyjnej o przekroju prostokątnym

Rodzaj i nr instrumentu: Rodzaj pracy: Pomiar studzienki kanalizacyjnej

OPGK w Bydgoszczy Sp. z o.o.
Nikon DTM 332 nr: 022133 o przekroju prostokątnym
ul. Jana Zamoyskiego 2a 85-063
Nazwisko i imię, woj. kujawsko -
Data Bydgoszcz
podpis pomorskie
Pomierzył 19.10.2009 Paweł Wierzchowski Gmina: Bydgoszcz Obiekt: Obwodnica Bydgoszczy

Obliczył 19.10.2009 Paweł Wierzchowski Obręb: 22 Pierworys :

Dz. Rob: ZB-61/2009
Sprawdził 21.10.2009 Szkic polowy nr:
KERG: 260-18/2009

Załącznik nr 26

245
 Szkic polowy pomiaru studzienki sieci ciepłowniczej

Rodzaj i nr instrumentu: Rodzaj pracy: Pomiar studzienki ciepł owniczej

OPGK w Bydgoszczy Sp. z o.o.
Nikon DTM 332 nr: 022133
ul. Jana Zamoyskiego 2a 85-063
Nazwisko i imię, woj. kujawsko -
Data Bydgoszcz
podpis pomorskie
Pomierzył 19.10.2009 Paweł Wierzchowski Gmina: Bydgoszcz Obiekt: Obwodnica Bydgoszczy

Obliczył 19.10.2009 Paweł Wierzchowski Obręb: 22 Pierworys :

Dz. Rob: ZB-61/2009

Sprawdził 21.10.2009 Szkic polowy nr:
KERG: 260-18/2009

Załącznik nr 27

246
 Szkic polowy pomiaru studzienki telekomunikacyjnej

Studzienka telekomunikacyjna t-3

Rodzaj i nr instrumentu: Rodzaj pracy: Pomiar studzienki

OPGK w Bydgoszczy Sp. z o.o.
Nikon DTM 332 nr: 022133 telekomunikacyjnej
ul. Jana Zamoyskiego 2a 85-063
Nazwisko i imię, woj. kujawsko -
Data Bydgoszcz
podpis pomorskie
Pomierzył 19.10.2009 Paweł Wierzchowski Gmina: Bydgoszcz Obiekt: Obwodnica Bydgoszczy

Obliczył 19.10.2009 Paweł Wierzchowski Obręb: 22 Pierworys :

Dz. Rob: ZB-61/2009

Sprawdził 21.10.2009 Romuald Gill Szkic polowy nr:
KERG: 260-18/2009

Załącznik nr 28

247
 Szkic polowy pomiaru odkrywki terenowej

Odkrywka terenowa O-12

264

Rodzaj i nr instrumentu: Rodzaj pracy: Pomiar przewodów w odkrywce

OPGK w Bydgoszczy Sp. z o.o.
Nikon DTM 332 nr: 022133
ul. Jana Zamoyskiego 2a 85-063
Nazwisko i imię, woj. kujawsko -
Data Bydgoszcz
podpis pomorskie
Pomierzył 19.10.2009 Paweł Wierzchowski Gmina: Bydgoszcz Obiekt: Obwodnica Bydgoszczy

Obliczył 19.10.2009 Paweł Wierzchowski Obręb: 22 Pierworys :

Dz. Rob: ZB-61/2009
Sprawdził 21.10.2009 Romuald Gill Szkic polowy nr:
KERG: 260-18/2009

Załącznik nr 29

248
Szkic pomiaru powykonawczego sieci uzbrojenia terenu

Załącznik nr 30
WZÓR

249
Mapa do celów projektowych

250
 Załącznik 30a
Fragment mapy do celów projektowych

251
 Załącznik nr 31

Obligatoryjna treść opisu mapy do celów projektowych

1. Nazwa: Mapa do celów projektowych

2. Skala: 1:1000 lub inna

3. Lokalizacja: województwo:
powiat:
gmina:

4. Wykonawca: nazwa i adres podmiotu gospodarczego;

i/lub imię i nazwisko geodety posiadającego odpowiednie
uprawnienia zawodowe i numer uprawnień

5. Granica obszaru inwestycyjnego

W zależności od rodzaju i wielkości inwestycji, gdy mapa sporządzona jest w
układzie:

a) sekcyjnym - należy zaznaczyć i podać właściwy numer sekcji,

b) jednostkowym - w jednym arkuszu - należy zaznaczyć zasięg arkusza na
szkicu orientacyjnym zorientowanym do północy;
c) wieloarkuszowy – należy podać numer arkusza i w nawiasie ogólną liczbę
arkuszy; zaznaczyć właściwy arkusz na szkicu orientacyjnym zorientowanym do
północy i przedstawić arkusze sąsiednie.

6. Układ współrzędnych i poziom odniesienia

7. Klauzula - zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem w sprawie organizacji i

trybu prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego

8. Fakultatywnie na mapie do celów projektowych można umieścić nazwę

projektowanej inwestycji.

252
 Załącznik nr 31a
Opis przykładu pozaramkowego mapy do celów projektowych

253
 Załącznik nr 32

Szkic osnowy realizacyjnej dowolnego kształtu

254
 Załącznik nr 33

Fragment projektu inwestycji budowlanej

z zaznaczonym zasięgiem szkicu dokumentacyjnego

255
 Załącznik nr 34
Szkic dokumentacyjny
Szkic dokumentacyjny toru tramwajowego m. Wrocław, ul. Kwiatowa

256
257
 Załącznik nr 35

Szkic tyczenia punktów metodą biegunową

Most MS5 km 7+564,49

Obliczenie danych do wyniesienia punktów metodą biegunową
Stanowisko: 7B x=5578512,892 y=3755367,737
Punkt nawiązania: 8B x=5578533,630 y=3755304,913 D = 66,158
8B8BStanowisko: 7B Odczyt limbusu na punkt nawiązania : 0,0000 D= 66,……

Nr x y Kierunek Odległość
63B 5577442,886 3754264,497 341,7680 124,737
26MS5 5577488,332 3754338,527 335,1940 38,163
19MS5 5577479,805 3754325,917 337,0909 53,326
22MS5 5577470,079 3754311,535 338,2589 70,651
27MS5 5577461,552 3754298,926 338,8949 85,853
Pieczątka, data i podpis
3MS5 5577493,325 3754304,420 360,6214 66,271
nadzoru zamawiającego :
4MS5 5577491,104 3754312,199 355,9018 59,659 Geodeta uprawniony
5MS5 5577470,993 3754282,462 350,6283 95,012 nr uprawnień ………….
6MS5 5577473,214 3754274,683 354,0432 101,160 adres……………….
24MS5 5577468,194 3754275,655 350,9328 102,357 tel……………
25MS5 5577494,974 3754315,256 358,7569 55,455

Pieczątka, data i podpis

wykonawcy :
Geodeta uprawniony
nr uprawnień ………….
adres ………………..
tel… ………

Rodzaj i nr instrumentu: Rodzaj pracy: wytyczenie mostu MS 5 USŁUGI GEODEZYJNE

TOPCON 226 UN 9999 LECH CZARNY
Uprawnienia MGPiB nr 22222
Imię i nazwisko, 56-480 OLEŚNICA, ul. Zielona 2
Data podpis woj. dolnośląskie
tel. 071 345 67 89
Pomierzył 9.06.2005r. Lech Czarny gmina: Oleśnica Obiekt: OBWODNICA OLESNICY

Obliczył 9.06.2005r. Lech Czarny obręb: Boguszyce Pierworys: -

DZ: 4321/2005
Sprawdził 9.06.2005r. Adam Wolny KERG: 2222 - 373/2005 Szkic polowy nr : 3

258
 Załącznik nr 36

Szkic pomiaru kontrolnego punktów metodą biegunową

Wiadukt WD9 km 11+109,11 - podpora P3

Obliczenie współrzędnych punktów pomierzonych metodą biegunową
Stanowisko: 51B x=5577118,11 y=3757735,69 H=164,31
Nawiązanie 235TP x=5577883,37 y=3757735,52 D= 66,……
D=303,15 Odchyłka D=0,0
8B8BStanowisko: Kierunek nawiązania: 0,0000 D= 66,……
7B 48B
Nawiązanie x=5577242,48 y=3757735,45 Odchyłka D=0,Odchyłka
D=131,52 DD=303 D=0,0
8B8BStanowisko: Kierunek nawiązania: 264,6954 D= 66,……
7B Odchyłka nawiązania: 0,0039 Odchyłka D=0, DD=303
Dane z pomiaru Dane z projektu D=Odchyłka
66,……
Nr Kier. Hz Odległość zred. x y x y dx dy
63B
24WD9k 63B
220,0434 84,83 3755264,497
5577197,19 3755264,497
3757704,99 341,7680
5577197,19 341,7680
3757705,00 124,737
0,00 124,737
- 0,01
63B
kB
25WD9k 219,7452 80,34 3…………
5577192,87 3…………
3757706,27 341,7680
5577192,87 3757776,27 124,737
0,00 0,00
kB
26WD9k 213,1230 81,53 5577190,47 3757698,12 5577190,47 3757698,12 0,00 0,00
kB
2 27WD9k 213,7734 85,95 5577194,79 3757696,86 5577194,78 3757696,85 +0,01 + 0,01
Oznaczenie: k – pomiar kontrolny

Kontrolny pomiar wysokościowy 5……

Nr 3………… Odchyłka
Wysokość pomierzona5……Wysokość z projektu Pieczątka, data i podpis
24WD9k projektu3…………
165,54 3………… 165,55 341,7680 341,7680
projektu3………… - 0,01 nadzoru zamawiajacego:
25WD9k 165,55 341,7680 165,55 124,737 124,737
0,00 Geodeta uprawniony
124,737 nr uprawnień ………….
26WD9k 165,55 165,55 0,00
adres ………………..
27WD9k 165,55 165,55 0,00
tel……………
Pieczątka, data i podpis
wykonawcy :
Geodeta uprawniony
nr uprawnień ………….
adres ………………..
tel……………

Rodzaj i nr instrumentu: Rodzaj pracy: pomiar kontrolny wytyczenia USŁUGI GEODEZYJNE

TOPCON 226 UN 9999 LECH CZARNY
– podpora P3 Wiadukt WD 9 Uprawnienia MGPiB nr 22222
Imię i nazwisko, 56-480 OLEŚNICA, ul. Zielona 2
Data podpis woj. dolnośląskie
tel. 071 345 67 89
Pomierzył 9.06.2005r. Lech Czarny gmina: Oleśnica Obiekt: OBWODNICA OLESNICY

Obliczył 9.06.2005r. Jan Kuraś obręb: Boguszyce Pierworys: -

DZ: 4321/2005
Sprawdził 9.06.2005r. Adam Wolny KERG: 2222 - 373/2005 Szkic polowy nr : 5

259
 Załącznik nr 37

\
Szkic pomiaru elementów montażu

Szalunek do montażu podpory betonowej P3 - Wiadukt WD4

Pieczątka, data i podpis Pieczątka, data i podpis

nadzoru zamawiajacego: wykonawcy :
Geodeta uprawniony Geodeta uprawniony
nr uprawnień …………. nr uprawnień ………….
adres ……………….. adres ………………..
tel…………… tel……………

Rodzaj i nr instrumentu:
TOPCON 226 UN 9999
Data
Rodzaj pracy: pomiar ustawienia szalunku pod USŁUGI GEODEZYJNE
betonowanie podpory P3 Wiadukt WD 4 LECH CZARNY
Uprawnienia MGPiB nr 22222
Imię ,nazwisko i podpis 56-480 OLEŚNICA, ul. Zielona 2
woj. dolnośląskie tel. 071 345 67 89

Lech Czarny
Pomierzył 18.05.2005r. gmina: Oleśnica Obiekt: OBWODNICA OLEŚNICY
Lech Czarny Jednostka wykonująca pomiar
Obliczył 18.05.2005r. obręb: Boguszyce Pierworys: ---
Adam Wolny DZ: 4321/2005
Sprawdził 19.05.2005r. KERG: 2222 - 373/2005 Szkic polowy nr : 12

260
 Załącznik nr 38

Szkic pomiaru powykonawczego

Wiadukt WD 4 – podpora P3

Pieczątka, data i podpis Pieczątka, data i podpis

nadzoru zamawiającego: wykonawcy :
Geodeta uprawniony Geodeta uprawniony
nr uprawnień …………. nr uprawnień ………….
adres ……………….. adres ………………..
tel…………… tel……………

Rodzaj i nr instrumentu: Rodzaj pracy: inwentaryzacja powykonawcza USŁUGI GEODEZYJNE

TOPCON 226 UN 9999 - filary 13 i 8 - podporaP3 -Wiadukt WD 9 LECH CZARNY
Uprawnienia MGPiB nr 22222
Imię i nazwisko, 56-480 OLEŚNICA, ul. Zielona 2
Data woj. dolnośląskie
podpis tel: 345 67 89
Obiekt:
Pomierzył 19.06.2005r. Lech Czarny gmina: Oleśnica OBWODNICA OLEŚNICY
Obliczył 19.06.2005r. Lech Czarny obręb: Boguszyce Pierworys: --
DZ: 4321/2005
Sprawdził 09.06.2005r. Adam Wolny KERG: 2222 - 373/2005 Szkic polowy nr : 5

261
 Załącznik nr 39

Profil szczegółowy odcinka linii dwutorowej

262
 Załącznik nr 40

Zasady regulacji osi torów

1. Krzywizna toru
1. Dla łuku skierowanego w lewo i długości liczonej zgodnie z kierunkiem kilometracji
przyjmuje się znak krzywizny "+", dla łuku skierowanego w prawo, znak "-".
2. Krzywizna toru w płaszczyźnie poziomej i pionowej nie może się różnić od
teoretycznej w sposób przekroczenia przyrostu przyspieszenia o wielkości a = 0,2
m/s2 w dowolnym punkcie osi toru.
3. Zmiana wielkości krzywizny między kolejnymi punktami osi toru o 10 m nie może
powodować szybkości zmiany przyspieszenia większej od = 0,3 m/s2.
4. W torach na szlaku i w torach głównych zasadniczych, a także w torach głównych
dodatkowych na stacjach, jeżeli odbywa się po nich ruch pociągów bez zatrzymania,
pomiędzy odcinkiem prostym toru i hakiem poziomym lub pomiędzy łukami kołowymi
jednego kierunku o różnych promieniach (łuk koszowy) należy wykonać krzywe
przejściowe, na których długości występuje ciągła zmiana krzywizny toru oraz może
występować ciągła zmiana przechyłki i poszerzenia toru.
5. Krzywą przejściową określa się parabolą trzeciego stopnia o równaniu:

gdzie:
R - promień łuku kołowego (m),
L- długość krzywej przejściowej z prostoliniową rampą przechyłkową (m),
x - odległość od początku krzywej przejściowej (m).
6. Jeżeli na krzywej przejściowej występuje krzywoliniowa rampa przechyłkową, to
należy zastosować krzywą przejściową wyznaczoną według następujących wzorów:
1) przy rampie przechyłkowej w postaci paraboli trzeciego stopnia - krzywej Blossa:

2) przy rampie przechyłkowej w postaci cosinusoidy:

7. Długość krzywej przejściowej musi być taka, aby przyrost niezrównoważonego

przyspieszenia bocznego nie przekroczył wartości dopuszczalnych określonych w
obowiązujących przepisach.

2. Strzałka łuku

1. Strzałkę łuku stanowi odległość punktu osi toru od cięciwy łączącej dwa
sąsiednie punkty. Przebieg strzałek pomierzonych po osi toru, niezależnie od
sposobu pomiaru, charakteryzuje stan krzywizny toru.

2. Zależność między strzałką a promieniem łuku określa wzór:

gdzie:
f - strzałka łuku

263
R - promień łuku
a, b - odległości wzajemne punktów
3. W punktach styczności krzywych (prostych, krzywych przejściowych - łuków
kołowych) wielkość strzałek określa się ze wzorów:
a. Strzałki łuku kołowego

Rys. 1. Strzałki łuku kołowego

dla strzałek f> 30 cm stosuje się wzór dokładniejszy:

---------------------------------------------------------------------------------------------

Rys. 2. Strzałka w punkcie styku dwóch zgodnie skierowanych łuków o różnych

promieniach Rl i R2

---------------------------------------------------------------------------------------------

Rys. 3. Strzałka w punkcie styku łuków odwrotnych

264
 Dla łuku położonego w prawo strzałka ma znak +, dla łuku w lewo znak -.
W przypadku jak na rysunku 3:

b. Strzałki krzywej przejściowej

Rys. 4. Strzałka w punkcie styku krzywej przej ściowej z prostą

---------------------------------------------------------------------------------------------

Rys. 5. Strzałka na krzywej przejściowej

---------------------------------------------------------------------------------------------

Rys. 6. Strzałka na krzywej przejściowej przy podziale na n równych części c (l=n*c)

---------------------------------------------------------------------------------------------

265
 Rys. 7. Strzałka w punkcie styku dwóch krzywych przejściowych łuku parabolicznego
Promień krzywizny w punkcie styku wynosi R:

---------------------------------------------------------------------------------------------

Rys.8. Strzałka w punkcie styku dwóch krzywych przejściowych założonych między łukami
odwrotnymi Rl i R2

Dla łuku prawego promień R ma znak +, dla łuku zaś lewego R ma znak _ .
Strzałka f otrzymuje znak + , gdy punkt styku leży na lewo od cięciwy, a znak _, gdy punkt
styku leży na prawo od cięciwy.

---------------------------------------------------------------------------------------------

Rys. 9. Strzałka w punkcie styku łuku o promieniu R1 z krzywą przejściową i łuku o

promieniu R2 z krzywą przejściową

Strzałka w punkcie styku łuku o promieniu R2 z krzywą przejściową (rys. 9):

266
 ---------------------------------------------------------------------------------------------

Rys. 10. Strzałka krzywej przejściowej między łukami o promieniach R1 i R2

Jeżeli krzywa przejściowa podzielona jest na n równych części długości c, to:

---------------------------------------------------------------------------------------------

Rys. 11. Strzałka w punkcie styku krzywych przejściowych między łukami zgodnie
skierowanymi o p romieniach Rl i R2
Promień krzywizny w punkcie styku ma wielkość R3:

Wzór ten ważny jest dla dowolnych wielkości Ri, R2, R3.

c. Gdy położenie trzech punktów na płaszczyźnie określone jest współrzędnymi

prostokątnymi (X,Y), to strzałkę łuku oblicza się wzorem:

gdzie:
m - współczynnik kierunkowy prostej
k - odcinek po osi Y odcięty przez prostą utworzoną przez punkty i-i oraz i+i

267
 Gdy położenie trzech kolejnych punktów równego podziału osi toru określane jest w
stosunku do linii pomiarowej, to strzałkę oblicza się wzorem:

gdzie:
di, dii, di+i - domiary trzech kolejnych punktów osi toru.

3. Pomiar krzywizny toru

1. Pomiar krzywizny toru wykonywany jest poprzez pomiar strzałek bezpośredni lub
pośredni.
2. Aby pomiar strzałek dawał łatwą orientację co do przebiegu krzywizny zaleca się,
by odbywał się on w stałych odstępach w połowie długości cięciwy pomiarowej.
3. Dobór długości cięciwy pomiarowej powinien uwzględniać:
1) wielopunktowe przedstawienie krzywej,
2) jak najmniejszy stosunek błędu pomiaru do wielkości mierzonej,
3) możliwość określenia z wykresu strzałek rodzaju krzywizny (prosta, łuk kołowy,
krzywa przejściowa).
4. W zależności od promienia łuku, długość cięciwy pomiarowej wynosi:
1) 40 m dla R > 2000 m,
2) 20 m dla 300 < R < 2000 m,
3) 10 m dla R < 300 m.
5. Dokładność pomiaru strzałek wynosi 0.001 m dla wszystkich przypadków
wymienionych w pkt.4.
6. Dokładność pomiaru strzałek metodami pośrednimi należy określać w
przeliczeniu na długości cięciw.

4. Bezpośredni pomiar strzałek

1. Bezpośredni pomiar wykonywany jest tachymetrem elektronicznym dla

wszystkich długości cięciw.
2. Pomiar strzałek należy wykonać w kierunku zasadniczym i powrotnym.
3. Różnice między strzałką pomierzoną w kierunku zasadniczym i powrotnym nie
może przekraczać 0.002 m .

5. Pomiar ze znaków regulacji osi torów

1. Sposób ten stosowany jest dla wszystkich wielkości promieni łuków, a także dla
pomiaru prostych, przez co zachowuje się ciągłość pomiaru prostych i łuków.
2. Dokonując obliczeń strzałek z domiarów należy uwzględnić zmianę kierunku linii
pomiarowej (utworzone przez kolejne znaki regulacji) wprowadzając poprawkę do
strzałki poprzedzającej znak regulacji i następnej po znaku regulacji.
3. Stanowisko teodolitu i sygnał celu do pomiaru umieszczane są na stałym
mimośrodzie.
4. Obliczenie strzałek dla jednakowych odstępów punktów pomiaru należy
prowadzić według wzorów: gdy wszystkie pomiary są po jednej linii pomiarowej:

268
gdy domiar trzeci leży na następnej linii pomiarowej:

gdy domiar pierwszy leży na poprzedniej linii pomiarowej:

gdzie:
d,, d,., , dltl - domiary trzech kolejnych punktów osi toru
a,b - odległość między trzema kolejnymi znakami
F - strzałka utworzona przez trzy kolejne znaki regulacji
u - odległość punktu ostatniego przed znakiem regulacji,
v - odległość punktu pierwszego za znakiem regulacji u + v =A1;
A1 - odstępy między punktami pomiaru
5. Pomiar rzędnych odbywa się w kierunku zasadniczym i powrotnym, a różnice
między dwoma pomiarami nie mogą być większe jak 0.002 m.
6. Pomiar ze stanowisk na torze wykonuje się w punktach podziału toku szynowego
ze stanowiska teodolitu dowolnie obranego w pobliżu toku szynowego i osi celowej
skierowanej tak, aby możliwe było odczytywanie na poziomej łacie jak największej
liczby domiarów od toku szynowego do linii celowej. Następne stanowisko teodolitu
należy obrać tak, aby rzędne były czytane ponownie dla punktów podziału,
poczynając od środkowego poprzedniej cięciwy. Długość celowej nie może być
większa niż 70 m. Strzałki łuku należy obliczać dla stałych odstępów co 5 m lub co
10 m w zależności od potrzeb projektu. Różnice między strzałkami obliczonymi z
dwóch kolejnych cięciw dla tych samych punktów podziału nie mogą przekraczać
+-0.002 m.

Dopuszcza się pomiar innymi metodami i technologiami przy zachowaniu

wymaganych dokładności pomiarów.

6. Miary do wytyczenia osi toru

1. Każdy projekt regulacji osi toru, należy przeliczyć na linie znaków regulacji lub
cięciwy, utworzone przez punkty osi toru położonych naprzeciw znaków
regulacji.
2. W wyniku przeliczenia projektu na linie znaków powstaje wykaz miar
bieżących po osi toru od rzutu znaku na oś toru w kierunku rzutu następnego
znaku i odpowiadających im domiarów od osi toru do linii znaków. Zaleca się,
by miara bieżąca była odkładana w stałym kroku.
3. Projekty regulacji osi toru, wykorzystujące jako dane strzałki pomierzone,
powinny zawierać strzałki kontrolne wyliczone dla punktów odpowiadających
położeniom znaków regulacji.
4. Strzałki kontrolne muszą być porównane ze strzałkami teoretycznymi.
5. Odchylenie strzałek kontrolnych od teoretycznych nie może przekraczać
wielkości obliczonej wzorem:

gdzie:
a,b - odległość znaków w [m]
Vmax - szybkość maksymalna w km/h

269
Wyniki regulacji osi toru zawarte są w protokóle zdawczo - odbiorczym znaków
regulacji.

7. Znaki regulacji osi toru

1) Znakiem regulacji osi toru jest punkt materialny jednoznacznie określony w

terenie, zawierający informację o położeniu geometrycznej osi toru w
płaszczyźnie poziomej i pionowej.
2) Z punktu widzenia stabilizacji i dokładności wykonywanych na nim pomiarów
kwalifikuje go jako znak kolejowej osnowy geodezyjnej.
3) Znak regulacji osi torów nie może naruszać zabezpieczeń ochronnych słupów
przed ich korozją
4) Trwałe znaki regulacji podlegają przekazaniu i ochronie na zasadach
dotyczących ochrony znaków osnów geodezyjnych.
5) Znaki regulacji muszą być znakami wielofunkcyjnymi.
6) Konstrukcja znaku trwałego powinna ułatwiać czynności pomiarowe i
umożliwić dokładne ustawienie (przyłożenie) narzędzi pomiarowych, celem
uzyskania wymaganych dokładności .
7) Znak regulacji nie może być przeszkodą w prowadzeniu naprawy toru ani też
powodować zagrożenie bezpieczeństwa.
8) Konstrukcja znaku musi ułatwiać obsługę pomiarową napraw nawierzchni
i wykonywania pomiarów kontrolnych geometrycznej osi toru.

270
 UZASADNIENIE

Projekt rozporządzenia jest wypełnieniem delegacji ustawowej zapisanej w art 19

ust 1 pkt 11 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.
U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027, określając standardy techniczne:

1) wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych

na potrzeby: ewidencji gruntów i budynków, geodezyjnej ewidencji sieci
uzbrojenia terenu, podziałów nieruchomości, typowych postępowań sądowych i
administracyjnych, zagospodarowania przestrzennego, budownictwa;
2) geodezyjnej obsługi inwestycji budowlanych;
3) opracowywania wyników pomiarów geodezyjnych oraz sporządzania
dokumentacji na potrzeby: ewidencji gruntów i budynków, geodezyjnej ewidencji
sieci uzbrojenia terenu, podziałów nieruchomości, typowych postępowań
sądowych i administracyjnych, zagospodarowania przestrzennego, budownictwa,
w tym geodezyjnej obsługi inwestycji budowlanych;
4) przekazywania wyników pomiarów i opracowań geodezyjnych, o których
mowa w pkt 1-3, do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

W obowiązujących ramach prawnych z zakresu geodezji i kartografii brak jest

aktu rangi rozporządzenia, który obejmowałby w sposób kompleksowy przedmiot
wskazany w delegacji ustawowej do uregulowania.
Istotą projektu rozporządzenia jest ujęcie w jednym akcie prawnym wszystkich
zagadnień związanych z wykonywaniem pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych
na potrzeby wyszczególnione w delegacji ustawowej, uregulowanych dotychczas w
kilku standardach technicznych w dziedzinie geodezji i kartografii i różnych
przepisach niższej rangi, nie zawsze jednak w sposób ujednolicony.
Projekt rozporządzenia tworzy warunki formalne dla wdrożenia nowoczesnych
technologii, urządzeń i rozwiązań technicznych, będących wynikiem postępu
technologicznego, w tym zastosowanie technik satelitarnych i skaningu laserowego
do procesu wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych, co może mieć istotny
wpływ na przyśpieszenie realizacji programu budowy autostrad i dróg szybkiego
ruchu. Regulując przy tym w sposób szczegółowy aspekty techniczne wykonywania
tych prac, zabezpiecza odbiorcom opracowań, powstających w ich wyniku,

271
osiągnięcie wymaganych parametrów, istotnych z punktu widzenia danego procesu
decyzyjnego.
Mając na uwadze rosnącą tendencję wykorzystywania w wielu dziedzinach życia
technologii fotogrametrycznej projekt rozporządzenia porządkuje również zasady
wykorzystywania tej technologii w pomiarach geodezyjnych i opracowaniach
kartograficznych, realizowanych na potrzeby prowadzenia strategicznego dla
państwa rejestru publicznego - ewidencji gruntów i budynków, planowania
przestrzennego i realizacji dużych projektów o charakterze regionalnym i krajowym,
co stanowi wyraz postępu technicznego i technologicznego w tej tak ważnej dla
gospodarki państwa dziedzinie działalności publicznej.
Projekt rozporządzenia wprowadza zmienioną w stosunku do dotychczasowych
rozwiązań metodykę organizacji i trybu prowadzenia geodezyjnych prac
pomiarowych oraz porządkuje zakres i formę dokumentacji technicznej sporządzanej
w ich wyniku, której dane w niej zawarte aktualizują zbiory państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego.
Zmiany te podyktowane są przebudową modelu państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego, jego pełną informatyzacją, wynikającą z rosnących
potrzeb w zakresie dostępu do informacji przestrzennej i lawinowym przyrostem
danych gromadzonych w tym zasobie przez organy służby geodezyjnej i
kartograficznej. Z kolei ta znacząca zmiana jakościowa gromadzenia danych i ich
bieżącej aktualizacji wymusza również zmianę jakościową trybu wymiany danych
pomiędzy zasobem, bazami danych zasobu a wykonawcami prac geodezyjnych i
kartograficznych, będącymi głównymi dostawcami danych do aktualizacji zbiorów
zasobu.
Projekt rozporządzenie reguluje ponadto dotychczasowe „lokalne” odrębności
w sporządzaniu dokumentacji geodezyjnej w stosunku do typowych opracowań
geodezyjnych, sporządzanych na potrzeby postępowań prowadzonych przez sądy
(zasiedzenie nieruchomości, rozgraniczenie nieruchomości, zniesienie
współwłasności, zakłócenie posiadania, dział spadku). Podobnie reguluje
postępowania organów administracji w tym zakresie (podziały, wywłaszczenie
nieruchomości, scalenia nieruchomości, nabywanie nieruchomości pod drogi, zwrot
nieruchomości, regulacje stanów prawnych dróg).

272
 W niniejszym projekcie została uwzględniona większość uwag zebranych w
trakcie konsultacji i uzgodnień środowiskowych odnośnie dotychczas stosowanych
standardów technicznych w dziedzinie geodezji i kartografii.
Część zawartych w projekcie rozporządzenia postanowień, zarówno o
charakterze merytorycznym jak i technicznym, wypełnia luki w dotychczasowych
przepisach porządkujących ten zakres spraw, a także eliminuje niespójności na styku
z uregulowaniami zawartymi w przepisach prawa powiązanego.
Projekt rozporządzenia wypełnia dyspozycje zawarte w upoważnieniu
ustawowym, bowiem standaryzuje każdy etap szeroko rozumianego procesu
wykonywania tych pomiarów i sporządzanej w ich wyniku dokumentacji technicznej
przynależnej poszczególnym odbiorcom.

273
 Ocena skutków regulacji (OSR)

1. Podmioty, na które oddziałuje

Projekt odnosi się do działania organów administracji rządowej i samorządowej,

w szczególności organów Służby Geodezyjnej i Kartograficznej oraz oddziałuje na
przedsiębiorców prowadzących działalność geodezyjną i kartograficzną. Zakres
regulacji projektowanego aktu będzie miał pozytywny wpływ na funkcjonowania
organów administracji publicznej wszystkich szczebli oraz innych podmiotów
wykorzystujących w swoich procesach decyzyjnych dokumentację geodezyjną i
kartograficzną.

Konsultacje społeczne

Projekt zostanie umieszczony na stronie internetowej Głównego Urzędu Geodezji

i Kartografii. Ponadto zostanie skonsultowany z organizacjami społeczno –
zawodowymi działającymi w obszarze geodezji i kartografii: Stowarzyszeniem
Geodetów Polskich, Stowarzyszeniem Kartografów Polskich, Geodezyjną Izbą
Gospodarczą oraz Polską Geodezją Komercyjną - Federacją Organizacji
Przedsiębiorców Geodezyjnych, Stowarzyszeniem Rzeczoznawców Majątkowych.

2. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa

i budżety jednostek samorządu terytorialnego

Wejście w życie rozporządzenie nie spowoduje skutków finansowych dla budżetu

państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
Projekt natomiast zwiększy spektrum zadań wykonywanych przez podmioty
gospodarcze prowadzące działalność w zakresie geodezji i kartografii,
Wprowadzone zmiany nie spowodują dodatkowych obciążeń finansowych po stronie
Skarbu Państwa.

Wpływ regulacji na rynek pracy, konkurencyjność gospodarki i

przedsiębiorczości w tym funkcjonowanie przedsiębiorstw

Nie przewiduje się bezpośredniego wpływu rozporządzenia na rynek pracy, gdyż

w większość regulowanych rozporządzeniem zadań jest wykonywana na mocy

274
dotychczas obowiązującego rozporządzenia MSWiA w sprawie standardów
technicznych dotyczących geodezji, kartografii oraz krajowego systemu informacji o
terenie.
Projekt rozporządzenia usprawni natomiast wykonywanie usług przez podmioty
gospodarcze prowadzące działalność w zakresie geodezji i kartografii, ich
wykonywanie z zastosowaniem nowoczesnych technik wynikających z postępu
technologicznego (w szczególności z wykorzystaniem technik satelitarnych) i
wyeliminuje uznaniowość w zakresie parametrów.

Wpływ projektu rozporządzenia na rozwój regionalny

Przewiduje się pozytywny wpływ projektu rozporządzenia na sytuację i rozwój

regionów. Zastosowanie zestandaryzowanych procedur wykonywania geodezyjnych
pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych może wpłynąć stymulująco na przebieg
procesów związanych z planowaniem, projektowaniem oraz realizacją wszelkich
inwestycji w danym regionie. Wpłynie w znaczący sposób na skrócenie czasu i
zapewnienie jakości opracowań geodezyjnych i kartograficznych na potrzeby tych
procesów.

Przedmiot projektu rozporządzenia nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

275