Poza Bydgoszcz NR 54

NR 54 | 22 PADZIERNIKA 2015 | ISSN 2084-9117 | NAKAD 40.000 EGZ.
www.pozabydgoszcz.pl
Wywiad z Teres Piotrowsk
Dziewczyny z OT Thorn
szystkie korzystne zmiany, ktre obserwuie byo dla nich miejsca w obozie koncentracyjjemy w cigu ostatnich lat powstay dziki
nym Stutthof. Nie starczyo pasiakw. Wysano
wsppracy z samorzdami i mieszkacami
je do podobozw Sztutowa wok Torunia. W
- mwi Teresa Piotrowska, szefowa Ministerstwa Spraw zwiewnych sukienkach, w mrozie, kopay rowy przeWewntrznych
ciwczogowe. Zabijano je, gdy saby
BEZPATNA GAZETA REGIONU BYDGOSKIEGO
Jestemy te na facebook.com/pozabydgoszcz
Haust dymu
Gmina Osielsko
Wiemy, kto ma najadniejszy
ogrdek w gminie
16
***
Gmina Dobrcz
Przedstawiamy harmonogram
wykadw UTW
18
***
Koronowo
Zakoczyy si prace termomodernizacyjne
20
***
Gmina Biae Bota
Ze wsplnej pasji zrodzia si

mio
24
***
Solec Kujawski
Solbus rozszerza dziaalno

poza Polsk
26
***
Nowa Wie Wielka
Jako powietrza nad regionem jest od lat za.

Nie da si ukry - jestemy truci
Rusza Akademia Futbolu w

Brzozie
22
nastpne wydanie
13 listopada
FELIETON
pozabydgoszcz.pl 22 padziernika 2015r.
Masz dla nas temat?
FELIETON
Tum
to my
JACEK
KIEPISKI
Wybuchaa panika. Cz
osb zostaa stratowana...
Tak to si najczciej opisuje. Wspomina si te o krzykach, jkach. C tu jeszcze
mona doda? Pisz przecie ci, ktrzy nie s tam, w
rodku kota. Nie pisz tego,
co czuj ludzie w panicznym
zwarciu napinajcych si do
granic moliwoci cia. Bo
s zaledwie widzami, stoj
z boku. Trudno zrozumie
co w peni, jeli si tego nie
przeywa. Trudno nazwa
odczucia, reakcje organizmu, pojawiajcy si szaleczy pd paraliujcych
lkiem myli, ktry eksploduje w sytuacji realnego zagroenia ycia. I wreszcie ten
wrzask, jeden, dominujcy,
ostateczny: Ja chc y!
Tragedia na UTP w Bydgoszczy to potworna nauczka i przestroga dla wszystkich (str.5) Przypomina, e
grony tum to my. Sami moemy sobie zrobi krzywd.
Cho si lubimy. Cho nikt
przecie tego nie chce, razem
bywamy samodestrukcyjni.
Specjalici od sztuk walki
spory nacisk kad na umiejtno samoobrony w przypadku ataku licznej grupy
majcej zdecydowan przewag. To, wydaje si przynajmniej, czciowo podobne
do cisku w tumie. Na treningach Krav Maga, izraelskiej, bezkompromisowej
sztuki walki, uczy si wychodzenia z tak zwanej cieki
Red. ukasz Piecyk

czeka na informacje
zdrowia albo stadionowego

kota, gdy liczna grupa chce
powali i zdepta jakiego
samotnego nieszcznika. O
dziwo, na to s sposoby. Bronic si okciami wprowadzonymi w wir mona licznych napastnikw odrzuci,
zniechci chwilowo, prc
zdecydowanie w jedn stron mona jakim cudem si
wylizgn. Uj posiniaczonym i w porwanej odziey,
ale szanse s. Najlepsi trenerzy Kravki przyznaj jednak
- na tum nie ma silnych.
W tamtym momencie na
UTP adne czarodziejskie
sposoby, rodem ze sztuk
walki, nic by nie day. Tam
rzdzi przypadek. Ten najgorszy potwr. Z ktrym nie
ma dyskusji.
Kontakt pod numerem:

733 842 795
stopka redakcyjna
Redakcja Poza Bydgoszcz
Zotoria, ul. 8 marca 28
redakcja@pozatorun.pl
Wydawca
Goldendorf
Redaktor naczelny
Radosaw Rzeszotek
Redaktor wydania
Kinga Baranowska
Dzia reportau i publicystyki
Jacek Kiepiski (GSM 723 030 103),
Tomasz Wicawski (GSM 535 405
385)
Marcin Tokarz
Dzia informacyjny
Tomasz Skory, ukasz Piecyk, Aleksandra Radzikowska, Micha Ciechowski
Kultura
ukasz Piecyk
Zdjcia
Adam Zakrzewski,
ukasz Piecyk, Maciej Pagaa
REKLAMA
Aleksandra Grzegorzewska
(GSM 512 202 240), Agnieszka
Korzeniewska (GSM 534 206 683),
Magorzata Kramarz
(GSM 607 908 607),
Karol Przybylski (GSM 665 169 292),
reklama@pozabydgoszcz.pl
Skad
Studio Poza Bydgoszcz
Druk
Agora S.A.
ISSN 2084-9017
Redakcja nie odpowiada za tre
ogosze.
***
Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie
autorskim i prawach pokrewnych
Agencja Public Relations Goldendorf
zastrzega, e dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych
w Poza Toru jest zabronione bez
zgody wydawcy.
22 padziernika 2015r.
REGION
pozabydgoszcz.pl
Haust dymu
Jako powietrza nad regionem jest od

lat za. Nie da si ukry - jestemy truci
Micha Ciechowski
ad powiatem bydgoskim
powietrze zaklasyfikowano do strefy C, co oznacza przekroczenie dopuszczalnego poziomu pyu zawieszonego
PM10. To brzmi skomplikowanie,
ale jest banalnie, brutalnie proste.
Od roku nic si nie zmienio,
wraz z powietrzem do swojego
organizmu wci dostarczamy
trujce gazy, powanie szkodzce naszemu zdrowiu. Wydzia
Monitoringu rodowiska Wojewdzkiego Inspektoratu Ochrony rodowiska w Bydgoszczy na
bieco kontroluje jego jako i
stara si uspokoi mieszkacw
powiatu.
- Zgodnie z Prawem Ochrony
rodowiska, Zarzd Wojewdztwa, w cigu 15 miesicy od dnia
ot r z y ma nia wynikw oceny
poziomu
substancji w powietrzu i
klasyfikacji stref,
przedstawia
do
zaopiniowania waciwym wjtom, burmistrzom
lub prezydentom miast i starostom projekt uchway w sprawie
programu ochrony powietrza
- informuje Jacek Goszczyski z
Wydziau Monitoringu rodowiska Wojewdzkiego Inspektoratu

Ochrony rodowiska w Bydgoszczy. - Ma ona na celu obnienie
poziomu zanieczyszcze i osignicie dopuszczalnych limitw
substancji w powietrzu oraz puapu stenia ekspozycji.
O zanieczyszczeniach powietrza nad wojewdztwem informowano kilka lat wczeniej.
Regiony objte stref C, w tym
gminy powiatu bydgoskiego
wraz z Bydgoszcz, przystpiy
do "Programu ochrony powietrza
dla strefy kujawsko-pomorskiej
ze wzgldu na przekroczenia poziomw dopuszczalnych dla pyu
PM10 i benzenu oraz docelowych
dla arsenu i ozonu".
- Program suy bdzie osi-
Trujce powietrze
niewiadomie wdychamy wic od paru lat
gniciu celw zaoonych w
polityce ekologicznej pastwa i
wdraaniu dziaa naprawczych
oraz kierunkw postpowania,
celem przywrcenia naruszonych
Fot.UKASZ
PIECYK
standardw jakoci rodowiska

dodaje przedstawiciel Wydziau
Monitoringu rodowiska. - Przewidywany termin penej realizacji programu okrelono na dzie
31 grudnia 2020 r.
Badania okresowe prowadzone w wytyczonych miejscach
wojewdztwa metod pasywn dwch zanieczyszcze, czyli
dwutlenku siarki i azotu, wykazay, e wartoci ste obu wskanikw od kilkunastu miesicy
utrzymuj si w poszczeglnych
seriach pomiarowych na podobnym poziomie. Trujce powietrze
niewiadomie wdychamy wic od
paru lat.
- Na jako powietrza nad powiatem w duym stopniu wpywa
to, co spalamy w piecach grzewczych - dodaje Goszczyski. W okresie jesienno-zimowym

zdarza si, e w kotach lduj
przedmioty nieprzeznaczone do
spalania. Osoba, ktrej udowodni
si spalanie mieci, czyli termicznego przeksztacania odpadw
w instalacji do tego nie przeznaczonej, moe podlega karze finansowej wynikajcej z art. 191
ustawy o odpadach. Wynosi ona
nawet do 5000 z.
Mieszkanie, w ktrym zachodzi podejrzenie, e s spalane
mieci, moe zosta skontrolowane przez pracownikw stray
miejskiej. Waciciel podczas
wizyty bdzie zobowizany okaza odpowiednie dokumenty
powiadczajce wywz mieci z

prywatnej posesji.
- Pod oson nocy w piecach
czsto lduj plastikowe butelki,
ktre szczeglnie s szkodliwe
dla rodowiska - podsumowuje
Jacek Goszczyski. - Substancje
rakotwrcze wydzielaj si take
przy spalaniu workw foliowych,
opakowa po napojach, odpadw
z gumy oraz lakierowanego drewna. Powstawanie toksycznych
zwizkw ma negatywne oddziaywanie nie tylko na rodowisko,
ale przede wszystkim na zdrowie
samych domownikw i najbliszych ssiadw. Warto wic o
tym pomyle, zanim ponownie
otworzymy drzwiczki naszych
piecw.
REKLAMA
Przywrcimy godno Polakom

Wywiad z Marcinem Sypniewskim, liderem listy KORWiN w okrgu bydgoskim
przymusowy Amber Gold. W rzeczywistoci emerytury dzisiaj finansowane s
z budetu oraz z biecych skadek. Ten
system dugo nie przetrwa. Proponujemy
likwidacj skadek emerytalnych i wypat
emerytur z budetu dla tych, ktrzy ju w
tym systemie tkwi. rodki z OFE naley
wypaci ludziom, eby politycy znowu ich
nie rozkradli. A dla osb, ktre zaczynaj
oszczdza na emerytur pozostawi dobrowolno wyboru sposobu zabezpieczenia na staro.
Co sdzi Pan o przyjciu przez Polsk imigrantw?
Jestem zdecydowanie przeciw. Zero
imigrantw, zero pienidzy polskiego podatnika na rzecz imigrantw. Przyjcie
imigrantw moe naraa nas na ponoszenie kosztw ich utrzymania oraz na
niebezpieczestwo. Nie wierz, aby rzd
by w stanie zidentyfikowa wrd tej masy
ludzi osoby zwizane z terrorystami, skoro
ministrowie tego rzdu byli podsuchiwani przez kelnerw w warszawskiej restauracji. Ponadto, w Polsce imigranci bd
nie z wasnej woli, oni chc dosta si do
Niemiec. Nie widz powodu, aby ratowa
niemieck gospodark.
Jakie zmiany podatkowe proponuje KORWiN?
Musimy zlikwidowa podatek dochodowy. To obcienie pracy, ktra dzisiaj
opodatkowana jest w Polsce podobnie jak
papierosy i wdka. Obniymy te pozostae podatki. Dziki temu uwolnimy inicjatyw Polakw, ktra dzisiaj jest tamszona.
A co w takim razie z budetem? Starczy na
wszystko?
Musimy obci wydatki. Zaczniemy od
rozrastajcej si biurokracji. Rzesze urzdnikw marnuj swj czas i nasze pienidze
na zbdne procedury utrudniajce ycie
obywatelom.
Dlaczego KORWiN?
Dlatego, e prezesem jest czowiek, ktry jako jedyny polityk od kilkudziesiciu
lat nie zmieni pogldw. Dlatego, e Polska nie jest skazana na jaowy spr dwch
si, ktre s odpowiedzialne za masow
emigracj modych Polakw.
Co dla Pana jest najwikszym problemem
Polski, ktry naley rozwiza?
Najwikszy problem to masowy odpyw
modych ludzi, ktrzy wybieraj prac i ycie w Wielkiej Brytanii czy innych zachodnich krajach. Robi tak, gdy s tam lepsze
warunki do pracy.
Mwi Pan o lepszych warunkach. Jakich?
Tam praca si opaca. Pastwo pobiera
zdecydowanie mniej podatkw i skadek,
a usugi publiczne s na zdecydowanie
lepszym poziomie. Take i poziom klasy
politycznej jest wyszy - ostatnio zakaza-
no uchwalania budetu z deficytem, co jest

wyjtkiem na tle Europy. Takie dziaania s
rozsdne, gdy nie zadua si przyszych
pokole.
Co powinnimy zatem zrobi, aby powstrzyma masow emigracj?
Wprowadzi takie zasady, jakie obowizuj w krajach, do ktrych modzi Polacy
emigruj. Obniy opodatkowanie pracy, uproci procedury przy rejestracji i
prowadzeniu dziaalnoci gospodarczej,
usprawni dziaanie sdw, skoczy z fikcj skadek emerytalnych, ograniczy biurokracj. Trzeba zmieni podejcie do obywatela to on powinien by najwaniejszy,
a nie urzdnik i procedura.
Mwi Pan o fikcji skadek emerytalnych. Z
czego zatem maj by wypacane emerytury?
System ZUS w dzisiejszej Polsce to
Na kogo gosy Pan liczy?

Poza zwolennikami partii KORWiN
uzyskaem jako jeden z kilku kandydatw
wsparcie organizacji rolniczych z regionu.
Poza tym bdzie gosowa na mnie cz
zwolennikw Pawa Kukiza. To ludzie, ktrych rozczarowa sposb organizacji tego
ruchu, a pragn gbokich zmian w Polsce.
Najwiksza jednak grupa to osoby, ktre
chc y w normalnym kraju, bez biurokracji, wysokich podatkw i imigrantw.
Normalny kraj to jaki?
Dzisiaj w wielu obszarach naszego ycia
decyduje urzdnik. To urzdnicy mwi
nam, komu mamy powierzy wywz mieci, co maj je nasze dzieci w szkole, nawet ka nam dwa razy w roku przestawia
godzin. Trzeba skoczy z wadz biurokracji i sprawi, aby kady mg wybra
wasn drog do szczcia.
Co Pan sdzi o projekcie metropolii bydgoskiej?

Uwaam, e jest to wstp do budowy
silnej Bydgoszczy powizanej mocno z
miejscowociami satelickimi. Nasz nieszczsny zwizek z Toruniem nie jest udany, to wojewdztwo jest sztuczne i rodzi
nieustanne konflikty. Metropolia powinna
by wstpem do odbudowania wojewdztwa bydgoskiego.
Bya Pan zwizany z Bydgoszcz. Czy co
zmienio?
Tak, od miesica mieszkam w gminie
Koronowo. Podobnie jak wielu mieszkacw Bydgoszczy wybraem spokj i cisz w
niewielkiej miejscowoci.
Czy by Pan ju wczeniej aktywny publicznie?
Tak, od lat 90. dziaaem w kolejnych
ugrupowaniach Janusza Korwin Mikke.
W zeszym roku startowaem w wyborach
na prezydenta Bydgoszczy uzyskujc na
tle kraju bardzo przyzwoity wynik. Pomagaem te osobom poszkodowanym przez
zakady energetyczne. W tym roku uczestniczyem w zbirce podpisw na rzecz
utwardzenia ulic osiedlowych w Bydgoszczy.
Co Pan robi na co dzie?
Prowadz dziaalno gospodarcz.
Pomagam osobom poszkodowanym w
wypadkach w uzyskaniu odszkodowania.
Firm prowadz ze wsplnikiem ju od
kilku lat. Wasna firma nauczya mnie zarzdzania ludmi, wytyczania i kontrolowania celw.
A poza firm?
Interesuj si histori i fantastyk, lubi
obejrze pik non czy rugby. Poza tym
uwielbiam jazd na rowerze.
Oglda Pan debat Szydo Kopacz?
Prbowaem, jednak liczba oglnikw
i bzdur wypowiadanych przez obie Panie
szybko mnie zniechcia. To smutne, e
polska polityka stacza si do poziomu magla.
Sondae w tym roku s wyjtkowo dobre.
Na jaki wynik Pan liczy?
Myl, e wprowadzimy do Sejmu kilkudziesiciu posw i bdziemy w stanie
wymusi na rzdzcych realne zmiany w
Polsce. Jestem przekonany, e liczba osb
pragncych przywrcenia normalnoci,
obnienia podatkw i stanowczego sprzeciwu wobec przyjmowania imigrantw jest
bardzo dua.
Gdzie mona si wicej dowiedzie o Pana
pogldach?
Zapraszam na stron internetow www.
marcinsypniewski.pl, gdzie znajduj si
take odnoniki do mojego profilu na facebooku i kanau Youtube.
REGION
pozabydgoszcz.pl
Tum
24-letnia Paulina, mieszkajca pod Bydgoszcz i 19-letni Pawe z Torunia,

zostali stratowani podczas imprezy integracyjnej w UTP. Jak to moliwe?
Micha Ciechowski
awe Garachow by drug

ofiar studenckiej zabawy
UTP Start Party w Bydgoszczy. Dwumetrowy chopak,
wacy sto kilo, nie mia szans z
napierajcym tumem. Lekarze,
mimo dugiej walki o jego ycie,
nie zdoali go uratowa.
- Mia zmiadon ca klatk piersiow i poamane ebra
- mwi z alem Ewa Garacho-
wa, mama 19-latka. - By typem

sportowca - potnym chopakiem. A nie mia szans z tumem... Po prostu go zdeptali.
Na miejscu zgina Paulina
Tomasik, mieszkanka powiatu
bydgoskiego. Dwie pozostae
osoby, w tym Pawe, walczyy o
ycie w Szpitalu Uniwersyteckim
nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy. W sobot, o godzinie
16.00 chopak walk t przegra.

- Pawe, mimo reanimacji
prowadzonej na miejscu zdarzenia, nie oddycha. Od tego zrobi
mu si potny obrzk mzgu
- mwi z wielkim alem mama
chopaka. - Przez cay czas czuwalimy przy nim w szpitalu. A
jeszcze we wtorek by w domu.
W rod pojecha na t wanie
imprez...
Wydarzenie, na ktrym pojawio si ponad 1200 osb,

zorganizowane zostao w budynkach UTP w nocy z 14 na 15
padziernika. Zabawa, mimo, e
biletowana, nie zostaa zgoszona
subom mundurowym, pogotowaniu, ani urzdom.
Studenci bawili si na dwch
salach poczonych wskim
cznikiem. To wanie tam wy-
bucha panika. Z braku powietrza zaczto wybija szyby, tum

prbowa wydosta si jak najszybciej na zewntrz. Ludzie zaczli si tratowa, upadajc jedni
na drugich. Paulina Tomasik,
24-letnia studentka, zgina na
miejscu, pitnacie innych osb
trafio do szpitala. Informacje o
drugiej ofierze obiegy Polsk w
sobot.
- Ta impreza bya le zorganizowana - komentuje trzscym
gosem Ewa Garachow. - Nie
miaa prawa si odby.
Garachowie od zawsze prowadz niewielki sklep warzywny.
Pawe by ich najmodszym synem. Uczy si dobrze, uwielbia
matematyk. W maju zda egzamin dojrzaoci. Mia wielkie
marzenie - chcia budowa pikne domy. Od padziernika zacz
studia na UTP w Bydgoszczy. W
akademiku mia mieszka tylko
miesic. Przed sob mia cae
ycie.
Po tragicznych wydarzeniach
na uniwersytecie bydgoska prokuratura wszcza ledztwo. Zawieszony zosta prorektor ds.
studenckich - Janusz Prusiski.
Gdyby impreza otrzsinowa zostaa zgoszona, miejsce zabawy zostaoby sprawdzone przez
specjalistw. Tak si jednak nie
stao. Nikt nie ma wtpliwoci,
e takiego pozwolenia organizatorzy by nie otrzymali. Niedopatrzenie zabrao ycie dwojgu
modym ludziom.
Pastwo Garachowie, mimo
wielkiego blu po stracie syna,
jego organy postanowili przekaza do przeszczepu. Pawa nikt
im ju nie zwrci, a swoj decyzj mogli podarowa komu drugie ycie.
REGION
Nasze wsie szos

podzielone
- Maksymilianowo jest najpikniejszym miejscem na wiecie - mwi wprost Aleksandra

Betyna, ona sotysa. - Nigdzie
bym si std nie wyprowadzia.
Nawet do odowa.
Ssiedzi zza drogi swoj nazw zawdziczaj odziom.
- To prawda, ale dbw u nas
wcale tak duo nie ma - mieje
si
Stanisaw Mikulski,
sotys
odowa.
- Moe kiedy roso ich
wicej. Znaki
wzdu
szosy troch
przesunito
po remoncie drogi, ale
jak ja sigam
pamici, to
zawsze tutaj
byy.
Nasza wie jest
bardziej rolnicza, chocia rdzennych mieszkacw te ju jest tutaj coraz
mniej. Nigdy te miejscowoci
nie byy poczone. Zawsze byo
i odowo i Maksymilianowo.
Co ta druga miejscowo ma
wsplnego z kolej?
- Kiedy by tutaj wze kolejowo-przemysowy - mwi Czesaw Betyna. - Za czasw Gierka
pocigi jedziy tutaj jeden za
drugim. Dlatego mieszkali u nas
gwnie kolejarze. Teraz ju tego
nie ma. Wze zlikwidowano,
a czciowo t funkcj spenia
teraz Toru. Ja tam jednak nie
narzekam. Mieszka mi si tutaj
bardzo dobrze. Sotysem jestem
czwart kadencj. U nas mieszka wicej osb ni w odowie. Co okoo 1,5 tysica. Ale
oni maj wicej terenu. Bo tam
rolnicy yj, a u nas jest tylko
dwch gospodarzy.
Sotys odowa take wypowiada si w samych superlatywach o swojej miejscowoci.
- Czego mi wicej do szczcia potrzeba? - pyta retorycznie Stanisaw Mikulski. - yj w
piknej miejscowoci, a ssiedzi
z Maksymilianowa s uprzejmi.
Kotw nigdy nie darlimy i nikt
Animozji midzy
nami adnych nie
ma. Gdzie przecie
ta granica biec musi
Jadc drog wojewdzk 244 mona przeciera oczy ze zdumienia. Po miniciu Boenkowa zaczynaj si bowiem jednoczenie
odowo i Maksymilianowo. Sotysi obu miejscowoci zgodnie
twierdz, e najpikniejsze miejsca na wiecie
Tomasz Wicawski
edni s po lewej, a drudzy po

prawej. Chocia jak si odwrcisz, to zmieniaj swoje
pooenie. Podobnie, jak niektrzy politycy. Przed wyborami odwiedzamy rozparcelowane
drog wioski. Chocia nie stanowi ona muru, ktry wyrs na
naszej scenie politycznej. Polska
pka dawno na dwie czci. W
gminie Osielsko jest to jednak
tylko kwestia geograficzna.
Caemu zamieszaniu winna

jest ulica Koronowska. To ona
dzieli ssiadujce wsie. Obie le
wzdu drogi i cakiem im z tym
dobrze.
- Animozji midzy nami adnych nie ma - mwi Czesaw
Betyna, sotys Maksymilianowa.
- Gdzie przecie ta granica biec
musi. Kiedy znakw nie byo i
te byo dobrze. Kady wiedzia,
gdzie mieszka. No, moe nieco
trudniej mieli ci, ktrzy chcieli znale jaki adres, a nie byli
std. Te znaki drogowe, ktrym
robicie zdjcia stoj tutaj par lat.
Nie wicej ni dziesi.
Wsplnych imprez soeckich
nie ma, ale nie przez wzajemne
antypatie, a charakter miejscowoci. Dzi, w duej mierze, stay si one sypialni Bydgoszczy.
Coraz wicej ludzi si tu osiedla.
Teren atrakcyjny, cisza, spokj.
nikogo ze sztachetami po dzielcej wsie drodze nie gania.

Ani jedni ani drudzy nie obraaj si, e s na lewo czy na
prawo od szosy.
- Zaley od ktrej strony pan
jedzie - mieje si Czesaw Betyna. - Jak od ulicy Bydgoskiej, to
my jestemy po lewej, a odowo po prawej. Ale jak z Boenkowa, to my jestemy na prawicy.
Ale z polityk to wsplnego nic
nie ma.
Gmina Osielsko ma szczcie
do swoich soectw. Te lece po
dwch stronach szosy s swoistoci. A Boenkowo - kolejna
z ssiednich miejscowoci - jest
stolic Boen z caego kraju. Jeeli kto jednak gustuje w owocach lasu, to najlepiej uda si do
Jagodowa.
Fot. ukasz Piecyk
pozabydgoszcz.pl
REKLAMA
REKLAMA
Wywiad z Teres Piotrowsk
Pose, ale rwnie `Minister

Spraw Wewntrznych - due
wyzwanie dla kadego polityka.
Z pewnoci. A w moim
przypadku kolejne wyzwanie;
rzeczywicie najwiksze, jakiego do tej pory si podejmowaam. Dlatego od razu zabraam
si do pracy. Wiedziaam, e
musz ten czas umiejtnie wykorzysta. Ministerstwo Spraw
Wewntrznych to bardzo wymagajcy resort. Przypado mi
kierowa nim w trudnym okresie, by to take ostatni moment
na rozdysponowanie pienidzy
z koczcej si finansowej perspektywy unijnej. Wiedziaam,
e to moment, w ktrym mog
zrobi wicej ni dotychczas dla
regionu.
Co konkretnie udao si zrobi?
W regionie powstay nowoczesne jednostki Policji oraz
Stray Poarnej midzy innymi
w Bydgoszczy. Podpisane zostay umowy na budow drogi
S5. Mamy nowoczesny Dworzec PKP Bydgoszcz Gwna,
z ktrego korzystaj nie tylko
mieszkacy Bydgoszczy i okolic, ale take odwiedzajcy nasz
region. W Rzdowym Programie Budowy Drg Krajowych
zapisana jest realizacja budowy drogi S10. Miasto, rwnie
dziki moim staraniom, zyskao
Jednostk Integracji Si Sojuszu, czyli tzw. Szpic NATO.
Inwestujemy w kultur; w tym
roku Bydgoski Festiwal Opero-
z pokor i zawsze wycigam

wnioski. Do dyspozycji mieszkacw jest take prawnik, ktry od 2001 roku udziela w moim
biurze poselskim bezpatnych
porad prawnych.
wy mg odby si bez problemw finansowych, pomogam

w znalezieniu pienidzy na inwestycje w Operze NOVA. Zaangaowaam si w pozyskanie
rodkw na remont bydgoskiej
Fary. Na moje zaproszenie Bydgoszcz odwiedzia Magorzata
Omilanowska, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zapowiedziaa wsparcie
rewitalizacji Mynw Rothera,
w ktrych powstanie orodek
innowacyjnej edukacji - Ogrody Wody. Zagwarantowane s
pienidze na budow nowego
Kampusu Akademii Muzycznej.
Interweniowaam te kiedy pojawi si problem ze luz miejsk. Dzisiaj wane dla Bydgoszczy obiekty hydrotechniczne s
remontowane. W Bydgoszczy
powstaa Artego Arena - in-
westycja dofinansowana przez

Ministra Sportu i Turystyki.
Wspomagaam budow Centrum Onkologii w Bydgoszczy,
powstanie Parku Aktywnej Rehabilitacji i Sportu, Poliklinik
i Centrum Innowacyjnoci. W
Szpitalu Ministerstwa Spraw
Wewntrznych w Bydgoszczy
bdcym pod moim nadzorem
wyremontowane zostay Oddziay Poonictwa, Patologii
Ciy i Ginekologii oraz otwarty zosta Oddzia Geriatrii.
To rzeczywicie wane inwesty-
2.
cje, ale czy tego wanie oczekuj mieszkacy?

Wszystko, co robi, robi dla
mieszkacw, dziaam w ich
imieniu. Dlatego zawsze staraam si jak najczciej rozmawia z mieszkacami. Odbywaam systematycznie dyury w
biurze poselskim w Bydgoszczy,
w terenie i w mobilnym biurze.
Wykorzystywaam kad okazj, aby konsultowa z mieszkacami podejmowane decyzje.
Jestem wdziczna za wszystkie
uwagi, sugestie i czasem trudne
rozmowy. Podchodz do nich
TERESA PIOTROWSKA
teresapiotrowska.pl
Ju niedugo mieszkacy powiatu zdecyduj, kto bdzie reprezentowa ich w Sejmie. Jest
wiele powodw, aby odda na
Pani gos, czy wystarczajco
duo?
Dzikuj! Wszystkie korzystne zmiany, ktre obserwujemy
w cigu ostatnich lat powstay
dziki wsppracy z samorzdami i mieszkacami. Gdyby
nie determinacja i cika praca
nas wszystkich sukcesw byoby znacznie mniej. Jest jednak jeszcze duo do zrobienia.
Przed nami kolejne wyzwania.
Wiem, e tylko pracujc razem,
uda nam si osign kolejne
sukcesy. Zapewniam, e do
do tego wszelkich stara. Prosz
Pastwa o ponowne obdarzenie
mnie zaufaniem. Prosz o gos
25 padziernika! Tak, jak dotychczas, nie zawiod!
Materia Sfinansowany przez KW Platforma Obywatelska RP .
REGION
pozabydgoszcz.pl
mier w walizce
Londyn by jej marzeniem. W 2011 roku znalaza prac i

przeprowadzia si do stolicy Wielkiej Brytanii, by ycie
dzieli z poznanym przez internet chopakiem. Wielkie
uczucie zakoczyo si tragedi. Walizk ze zwokami
modej kobiety wyowiono w maju z Tamizy
Micha Ciechowski
wtorku na rod rodzicw

dziewczyny obudzi telefon. "Marta nie yje" - krtkie, przeraliwe zdanie rozsypao
spokojne ycie rodziny w drobny
py. Zabjca ich crki by jej najwiksz mioci.
Tomasza K., dwudziestotrzyletnia Marta Ligman
poznaa przez internet
w 2008 roku. To wanie
dla niego wyemigrowaa z Trzeciewca, maej
wsi pod Bydgoszcz, i
przeprowadzia si do
mieszkania przy Brent
w Buckingham Road w
Londynie. Mieli wielkie
plany - wsplne mieszkanie, pikny lub. Wszystko ukadao si dobrze.
Marta znalaza prac w
polskim sklepie z artykuami spoywczymi. Tomasz by
zawsze u jej boku. Kiedy zaczo
si midzy nimi psu, Marta mylaa o powrocie do rodzinnego
Trzeciewca. By moe te plany
zawayy na yciu kobiety.
Poszukiwania 23-letniej Marty
rozpoczy si pod koniec kwiet-
nia. ywo uczestniczy w nich Tomasz K., narzeczony dziewczyny.

Mimo, i pomaga jej szuka, dzi
policja dowioda, e jego celem
byo opnienie w poszukiwaniu
zwok.
Czarn walizk z ciaem modej kobiety wyowiono 10 maja
zawin w charakterystyczne biae ptno.

Przed zaginiciem, 27 kwietnia pracodawca Marty Ligman
otrzyma od niej wiadomo o
natychmiastowym powrocie do
kraju, z powodu choroby mamy.
Kilka dni pniej, na jednym z
profili spoecznociowych pojawi si wpis,
opatrzony imieniem
i nazwiskiem mieszkanki Trzeciewca. Jak
wynika z ustale ledczych - ani SMS-a,
ani wpisu nie moga
dokona Marta, gdy
w tym czasie ju nie
ya.
Nie wiadomo, czy
zbrodnia bya zaplanowana, czy te
staa si skutkiem
nieszczliwego zbiegu okolicznoci. Faktem jest jednak prba
zacierania ladw przez sprawc
- wiadomoci miay zmyli strw prawa i opni akcj poszukiwawcz.
Londyska policja badajca
spraw wci szuka miejsca, w
Nie wiadomo, czy zbrodnia bya zaplanowana, czy te

bya skutkiem nieszczliwego zbiegu okolicznoci.
2015 roku z kanau Grand Union
w Londynie. Z ustale ledczych
wynikao, e zwoki w wodzie
przebywao okoo dwch tygodni. Przedmiot z makabryczn
zawartoci odnaleli przypadkowi mieszkacy jednej z nabrzenych barek. Zabjca Marty ciao
Fot.
ARCHIWUM
ktrym doszo do makabrycznej

zbrodni. Na pewno nie byo nim
mieszkanie mczyzny. Wynajmowali je w trjk - on, Marta i
wsplokator z Polski.
Zbrodnia, do ktrej doszo
pod koniec kwietnia wci owiana jest tajemnic. Wiadomo, e na
ciele dziewczyny znaleziono wiele obrae. Patolodzy badajcy
zwoki nie ujawnili jednak szczegw sekcji. Nie wiadomo wic,
co byo bezporedni przyczyn
jej
mierci.
Policja badajca spraw nie dotara do wiadkw morderstwa.
Z trudem uzyskaa informacj o
relacjach, jakie czyy Mart z jej
chopakiem. Zwizek owiany by
wielk tajemnic.
Tomasz K. przed londyskim
sdem stan 14 padziernika.
Grozi mu moe do 30 lat pozbawienia wolnoci. Mczyzna jeszcze do niedawna nie przyznawa
si do winy.
10
REKLAMA
REKLAMA
pozabydgoszcz.pl
11
Rozmowa z Pani Ew Mes

Wojewod Kujawsko-Pomorskim
Redakcja: Po raz kolejny kandyduje Pani w wyborach, tym
razem do Sejmu, dlaczego?
Ewa Mes: Bo lubi dziaa!
Krtko i rzeczowo. Nie brakuje mi si i mam nowe pomysy
dla Polski a w szczeglnoci dla
nieco podzielonego regionu kujawsko-pomorskiego. Spory i
ktnie niszcz ludzi a w szczeglnoci zapa do dziaania a
szkoda
nie. Warto da zielone wiato

osobom ktre ucz si zawodu.
Dzisiaj dobry fachowiec jest
na wag zota. Szkolnictwo ju
zwrcio si w kierunku ksztacenia zawodowego i jak moemy zaobserwowa praca w zawodzie jest!
A przedsibiorcy? Warto
take zwrci na nich uwag.
Widzimy, e s due obawy
modych ludzi przed zakadaniem swojej firmy. Zawsze
powtarzam, e w kadej pracy
potrzebna jest pasja i zaangaowanie. Polskie Stronnictwo
Ludowe zaangauje si w pomoc przedsibiorcom oraz w
zwolnienia z opacania skadek
ZUS przez 12 miesicy dla osb
zakadajcych dziaalno gospodarcz.
Wiem, e jest wiele do zrobienia a parlamentarzyci musz wykaza wicej wasnej inicjatywy oraz realnie spojrze na
rzeczywisto w ktrej yj.
Redakcja: Politycy lubi si

przeciga w obietnicach a o co
Pani chciaaby zabiega?
E.M.: Przede wszystkim nie
obiecujmy cudw. Zobaczmy
co zostao zrobione. Moje dziaanie mwi samo za siebie. Od
piciu lat peni funkcj Wojewody Kujawsko-Pomorskiego.
Zawsze znajduj czas dla osb
w trudnej sytuacji. Lubi rozmawia z ludmi i im pomaga.
Czuj si gospodarzem regionu
kujawsko-pomorskiego.
Administracja nie ma dla
mnie tajemnic. Swoj wiedz
wykorzystuj w praktyce.
Redakcja: Urodzia si Pani w
maej miejscowoci niedaleko
Bydgoszczy
E.M.: Urodziam si na wsi
nie wstydz si tego, e jestem
rolnikiem. Sprawy polskiej wsi
s mi bardzo bliskie. W tym
roku mierzylimy si z tematem
suszy, jako wojewoda zrobiam
absolutnie wszystko co mogam, aby pomc tym ktrych
dotkna ta tragedia. Powoane
zostay 132 gminne komisje,
ktre s uprawnione do szacowania wszystkich strat spowodowanych susz w naszym
wojewdztwie. czna suma
przyznawanej dzisiaj rolnikom
pomocy w skali kraju to ok. 488
Redakcja: Odchodzc nieco od

polityki, znajduje Pani czas dla
najbliszych?
E.M.: Oczywicie! Jestem
wychowana w tradycyjnych
wartociach i takie mi towarzysz przez cae ycie. Nie ma co
ukrywa, e motywacj do dziaania jest dla mnie moja rodzina. Pomimo wielu obowizkw
zawsze znajduj chwil aby spdzi z nimi czas.
milionw zotych.
Polskie Stronnictwo Ludowe
zawsze dbao o wie i nie dajmy
si przekona, e jest inaczej. Z
inicjatywy PSL Sejm uchwali
m.in. ustaw uniemoliwiajc
niekontrolowany wykup ziemi

przez cudzoziemcw. A Polska
wie w latach 2014 2020 otrzyma 150 mld na modernizacj i
rozwj rolnictwa
Redakcja: Jakimi jeszcze obszarami warto si zainteresowa

jako Pose na Sejm RP?
E.M.: Modzi ludzie ksztac
si i ucz, jednak nie wszyscy
musza mie wysze wyksztace-
Redakcja: Kilka sw na koniec?

E.M.: Nie dajmy decydowa
innym idmy zagosowa. Pokamy wszystkim, e mieszkacy regionu kujawsko-pomorskiego wiadomie uczestnicz
w yciu publicznym naszego
kraju.
Ju dzisiaj dzikuj, za kady
oddany na mnie gos.
12
REPORTA
Dziewczyny z OT Thorn
Nie byo dla nich miejsca w obozie koncentracyjnym Stutthof. Nie starczyo pasiakw. Wysano
je do podobozw Sztutowa wok Torunia. W zwiewnych sukienkach, w mrozie, kopay rowy
przeciwczogowe. Zabijano je, gdy saby. ydwki z caej Europy czekaj na upamitnienie.
Jacek Kiepiski
zy w Grsku, dokadnie w
miejscu, gdzie 19 padziernika 1984 roku porwano
ksidza Jerzego Popieuszk, by
czterdzieci lat wczeniej obz
koncentracyjny? To pytanie przewija si w dyskusjach specjalistw na forach.
- Z materiaw, ktrymi dysponujemy wynika,
e ydwki pochodzce
z caej Europy, a gwnie
z Wgier, zostay w sierpniu 1944 roku skierowane
do Torunia, do podobozu
KL Stutthof zwanego komandem OT Thorn albo
Baukommandem "Weichsel" - mwi Danuta Drywa
pracownik naukowy muzeum w Sztutowie. - Cz
z nich, ok. 1700 trafio w
okolice m.in. Grska. Tak mwi
dokumenty, ale dowodw na istnienie obozu tam - nie ma. Obz
by bez w wtpienia w Chorabiu,
jakie sze kilometrw obok.
Chorab, osada w rodku lasw
za Barbark. Dzi tylko najwiksi
znawcy, pasjonaci historii wiedz,
w ktrym by miejscu. Zostaj
wtajemniczony. Dowd wida
pod nogami - charakterystyczny
krg ziemny o rednicy 12 metrw. Tu sta tzw. namiot fiski,
obok zarys drugiego. Pokazano
mi przedmioty znalezione w cigu dwch godzin: resztki damskiego buta, yk, monety niemieckie z 1939 roku i metalowy
guzik w skrze. Pewnie z damskiej garsonki.
O Chorabiu sporo wiemy. To
tu 18 stycznia 1945 roku w momencie ewakuacji rozstrzelano
nad rowem 180 najsabszych
winiarek. Nieumiejtnie. 28,
ciko rannych, wygrzebao si ze
sterty trupw, okoliczna ludno
zawioza je na wzkach do Zamku Bierzgowskiego. Ekshumowane std ciaa trafiy do mogiy

na toruskim cmentarzu.
Szukajc ladw obozu w Gr-
nuta Drywa. - To by niezwykle

intensywny, gorcy, czas...
Zaiste. Od sierpnia 1944, do
stycznia 1945 ydwki wykopay
rowy przeciwczogowe wok To-
Wachmani niechtnie zabijali

strzaem, szkoda byo pociskw. Zadzierzgnicie linki na szyi i bicie pak
po gowie - to lepszy i taszy sposb.
Albo topienie w przerblu.
sku pytaem badaczy, przeczytaem szereg opracowa, w tym
ksik posa Jana Krzysztofa Ardanowskiego "Z gbokoci woam do Ciebie" o losie ydwek,
ktre tu przed kocem wojny zesano na ziemi wwczas najgorsz. To nie przesada. Gdy po kilku
miesicach odesano std grup
winiarek do Stutthof, uznajc
za chore, tam przeraono si ich
stanem. Dosownie! KL Stutthof
by dla nich jak dom w porwnaniu z obozami pod Toruniem. A
one cay czas krzyczay: Jestemy
zdrowe, moemy pracowa! Tak
byy przeraone tym, co spotkao je tu, w najbliszych okolicach
Torunia.
- Najwicej wiadomo o losie
ydwek zawiezionych do Bocienia i Szerokopasu. W Grodnie,
gdzie bya najwiksza mogia, stan nawet pod koniec lat 60-tych
pomnik, ale tak szczerze mwic
cigle nasza wiedza o filiach obozu jest znikoma - przyznaje Da-
runia. W lasach Barbarki wida

pozostaoci tych konstrukcji.
Tak otoczony by cay Toru.
- Budoway te schrony betonowe, "Tobruki", Zaleway
szalunki tych 28-tonowych konstrukcji przeznaczonych dla dwuosobowej zaogi - dodaje Adam
chy dla waszych winiarek - da Toru, gdy przyszo ochodzenie, a one spay dygocc na
goej ziemi. Ze Stutthof wysano
raz nawet skrawki skr do atania
trzewikw, ktre si dary przy
kopaniu roww.
Wspomnienia nielicznych kobiet, ktre przeyy ten potworny
czas, s przeraajce. Wachmani niechtnie zabijali strzaem,
szkoda byo pociskw. Zadzierzgnicie linki na szyi i bicie pak
po gowie - to lepszy i taszy sposb. Albo topienie w przerblu.
Z dokumentw wynika, e
sytuacja w podobozach pod Toruniem bya tak dramatyczna, e
obz koncentracyjny "matka" w
Stutthof wysa inspekcj, by ta
zbadaa, jakie byy przyczyny a
tak szybkiego i nieekonomicznego wyniszczania materiau ywego. No, tak a si winiw nie
katuje, bo to nieekonomiczne.
A co z Grskiem? By tam te
taki obz? Czy nie?
Kademu kto szuka odpowiedzi na to pytanie, proponuj
wej w lasek naprzeciw parkin-
rek koncentracyjnych robi si

znacznie wikszy.
- Z moich informacji wynika,
e tam w Grsku, obok pomnika
Popieuszki, by akurat obz otewskich SS-manw - mwi Jan
ukasiak prowadzcy magazyn
Inne Oblicza Historii. - Ludzie
potem znajdowali tam odznaki,
niemiertelniki nawet. Co nie
znaczy, e te ydwki tam si nie
pojawiay. Pracoway wok Grska, byy tam doprowadzane.
W istnienie w tym miejscu
podobozu koncentracyjnego nie
wierzy take Andrzej Walczyski, dyrektor miejscowego gimnazjum, historyk, autor ksiki
o Grsku. - Te syszaem o tych
SS-manach. Ale faktem te jest,
e przynajmniej dwa tygodnie na
pocztku stycznia 1945 obz tu
gdzie by, bo tak zarejestrowali
Niemcy w swoich sumiennie prowadzonych dokumentach.
A moe, gdy do walki z nacierajc Armi Czerwon ruszyli
otewscy SS-mani, w ich miejsce
przerzucono ydwki
z Chorabia i std obz
Grsk w niemieckich
papierach?
- Moe i tak byo
- przyznaje Andrzej
Walczyski. - Warto porusza ten temat, warto dry... O
tym okresie najmniej
mamy dzi informacji. Ludzie nie chcieli
wspomina, woleli zapomnie...
Czyli: mamy tu obz ofiar,
czy oprawcw? Tak czy inaczej uczestnikw tamtych wydarze,
w szczeglnoci ewakuacji Chorabia, gdy ydwki popdzono w
stron Bydgoszczy.
- Wikszo gina po drodze
- tumaczy Adam Walczyski. Choby w niedalekim Gutowie,
gdzie Rosjanie znaleli rw przeciwczogowy wypeniony 120 ydwkami zamordowanymi, a w
pobliu 160 kobiet zatrutych fenolem, ktre umieray na oczach
oswobodzicieli... Co tu jeszcze
mona powiedzie?
W momencie ewakuacji rozstrzelano

nad rowem 180 najsabszych winiarek.
Nieumiejtnie. 28, ciko rannych, wygrzebao si ze sterty trupw
Kowalkowski, toruski przewodnik, znawca fortyfikacji.
Znane s fragmenty korespondencji dowdztwa OT Thorn z
KL Stutthof. Dolijcie jakie ciu-
gu dla odwiedzajcych pomnik

ksidza Jerzego Popieuszki w
Grsku. (Co szokujce - tam urwa si trop milicyjnemu psu 19
padziernika 1984 roku). To co
znajdziemy pod nogami, po czym
bdziemy chodzi - to ziemne obwaowania okrgych w obrysie
namiotw - domkw fiskich. W
takich samych siedziao w Chorabiu 1700 kobiet. Po 60 w kadym namiocie. W takich samych
mieszkay winiarki, ktre trafiy do Grodna pod Chem. Tam
"zakwaterowano" je w dawnym
obozie Hitlerjugend. Tak wtedy
robiono - namioty byy te same,
tylko cisk w przypadku winia-
pozabydgoszcz.pl
REKLAMA
13
14
REGION
aden wstyd, tylko twist

Mona o nich mwi per seniorki, ale zdaje si, e taniec pozwala im oszuka dane
zapisane w dowodach osobistych. Jest czad, jest energia i ani sowa o chorobach
Aleksandra Radzikowska
aniec potrafi im szybciej,

ni cokolwiek innego,
przypomnie sobie o tym,
e w gbi duszy wci s dziewcztami sprzed lat. eby wypeni
czas wolny i zrealizowa modziecze marzenia zdecydoway
si na udzia w zajciach Soleckiego Centrum Kultury. Na parkiecie rozkwitaj.
- Zataczyymy ju trzy ukady mwi Janina Walczak. W
stylu country, cygaskim, a teraz
mamy czas lat 60. i 70. Wtedy
specjalnie uszyymy sobie kolorowe spdnice, jak na cyganki
przystao. Teraz wirujemy do piosenki Rudy rydz.
Panie wpinaj sobie we wosy delikatne kokardy, zakadaj
kwieciste bluzki i ustawiaj si w
szeregu. Gdy z gonikw polec
pierwsze takty, nogi same prowadz je we waciwe strony. Tremy
nie maj, moe maleka pojawia
si podczas premier, ale szybko
niweluje j widok umiechnitych twarzy. Kto klaszcze, kto
inny tupie lekko w rytm albo
porozumiewawczo umiecha si
z widowni. Jaki to dla dam wielki zastrzyk energii. e warto, e
to aden wstyd. Niejedna moda
dziewczyna moe im pozazdroci tego uczucia.
- Marzyo mi si dawno temu,
eby piewa i taczy w Mazowszu dodaje Janina Walczak. Kiedy w okolicach mojej
Taniec pozwala nam zyska pewno siebie mwi panie z grupy tanecznej Soleckiego Centrum Kultury.
wsi przejedali pastwo, ktrzy

na tych terenach robili castingi.
Nie mogam pj, ale na drzewo
nawet weszam i gono piewaam. Moe usysz i si zatrzymaj, mylaam, tak mi si to marzyo. Ale potem przyszed czas
na wychowywanie dzieci, modo
straciam ma, wic musiaam
da sobie rad sama.
Panie nale do projektu Aktywni 60+, realizowanego przez
Stowarzyszenie Rezerwat Kultury i Serdecznoci oraz SCK.
rodki na ten cel przekazuje rwnie gmina. Oprcz taca maluj,

tworz kabaret, z kijkami do nordic walking maszeruj po okolicy,
wyjedaj do teatrw i filharmonii. Mwi, e lepiej zapyta, czego w tej grupie nie robi. Kady
moe wybra zajcia, ktre interesuj go najbardziej, do kka
tanecznego zgosio si jednak
tylko sze dam. Janina Walczak,
Teresa Makowska, Grayna Kamieniarz, Zofia Tracz, Marianna
Listosz i Regina Weiss.
Fot. UKASZ
PIECYK
- Regina jest najstarsza, ale

adna z nas jej nie dorwna
mwi panie. Jak ona taczy!
Ju od najmodszych lat, jak wesza na parkiet, to na zabawie bya
pierwsza. A Emilia Kopczyska
polk do dzi zasuwa tak, e ojej!
Nie tylko parkiet wyzwala w
damach pozytywn energi.
- W domu tacz nawet, gdy
sprztam mwi Zofia Tracz.
Wcz muzyk, to czas przyjemniej mija. Inaczej si chodzi,
nk tupnie i wicej si wtedy
chce. Od maego lubi, a mam to

po mamie. Jak wnuczka do mnie
przyjdzie, to krcimy si dookoa
stou. Cay pokj nasz.
Panie czas spdzaj wic niezwykle kreatywnie, zarwno w
domach, jak i salach SCK. Tacz
wsplnie od trzech lat.
- Najmniej rozmawiamy o
chorobach miej si. Mamy
tu pikne wsparcie i mi atmosfer. W kocu moemy robi to,
co nam si zawsze marzyo. Nabieramy pewnoci siebie. W kadej kobiecie, niezalenie od wieku, jest ta potrzeba, eby poczu
si docenionym, zauwaonym,
adnie wyglda. aden to wstyd,
e taczymy twista.
Wystpy na scenie ucz panie
rwnie pokory i przynosz niewypowiedzian rado.
- Na kadej zabawie musz
przedstawi pokaz taneczny
mwi Grayna Kamieniarz.
adnej nie odpuszcz. Szerokie
spdnice, swoje rytmy i jest piknie.
Panie czuj bluesa, twista i
rocknrolla. A w zasadzie wszystkie melodie wiata. Burze oklaskw zbieraj po kadym wystpie. Przyznaj jednak, e choby
tylko jednej osobie na sali si podobao, a innym nie, to taczy
bd. Dla tego jednego umiechu
i dla siebie.
Wtelno, 16.10.2015 rok
Odezwa do mieszkacw wsi

W dniu 16 padziernika 2015 roku w siedzibie Kujawsko-Pomorskiego Centrum Rolniczego we Wtelnie, odbyo si
spotkanie z kandydatami do Sejmu i Senatu z wojewdztwa
kujawsko-pomorskiego. Organizatorami debaty byo K-P
Centrum Rolnicze, ZZR Samoobrona, NSZZ RI Solidarno,
KPIR w Przysieku, na zaproszenie ktrych przybyli kandydaci z partii PiS, PSL, KORWIN i KUKIZ`15.
Tematem spotkania bya przyszo polskiej wsi i rolnictwa.
Kandydaci do Parlamentu RP omawiali biec i przysz
sytuacj gospodarcz, zmiany jakie zaszy i jakie powinny
zaj w rolnictwie w celu zapewnienia bezpieczestwa ywnociowego.
W zwizku z powyszym organizacje rolnicze wystosoway odezw do mieszkacw wsi:
Zwracamy si z prob o liczne uczestnictwo w wyborach do parlamentu RP ktre bd ksztatoway przysz
polityk pastwa, w tym polityk roln. Wybory to bardzo
wane wydarzenie w yciu wszystkich Polakw, to my sami

decydujemy kto bdzie reprezentowa nas w najwaniejszych sprawach dotyczcych obszarw wiejskich
Jednoczenie pragniemy wesprze kandydatw, ktrzy
wyrazili wol wsppracy:
Lista nr 1 Prawo i Sprawiedliwo
ukasz Schreiber
Andrzej Walkowiak
Lista nr 4 KORWIN
Marcin Sypniewski
Robert Bocian
Krzysztof Pastuszka
Lista nr 5 Polskie Stronnictwo Ludowe

Eugeniusz Kopotek
Ewa Mes
Edyta Zakrzewska
Prezes
KPIR w Przysieku
Przewodniczcy
ZZR Samoobrona
Przewodniczcy
NSZZ RI Solidarno
Prezes
K-P Centrum Rolniczego
Ryszard Kierzek
Marian Zubik
Pawe Barczak
Wojciech Mojzesowicz
REKLAMA
pozabydgoszcz.pl
15
Szanowni Pastwo,
Jestem najmodszym, 28-letnim kandydatem na licie PiS w okrgu bydgoskim.

Posiadam dziesicioletnie dowiadczenie w samorzdzie, m. in. na stanowisku
wiceprzewodniczcego Rady Miejskiej Inowrocawia i przewodniczcego Komisji
Budetu i Finansw.
Ukoczyem politologi na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Byem instruktorem harcerskim, obecnie jestem Przewodniczcym Koa Przyjaci Harcerstwa ZHR oraz spoecznym ratownikiem Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.
Wsppracuj z wieloma stowarzyszeniami oraz jestem organizatorem wydarze kulturalnych dla modziey. Od blisko trzech lat prowadz dziaalno gospodarcz.
Interesuj si histori, moj pasj s Bakany. Znam podstawy jzyka chorwackiego i biegle jzyk angielski.
Maciej Szota
Bd realizowa program Prawa i Sprawiedliwoci:
Pomoc rodzinom - Program 500+ to sztandarowy pomys PiS. Skorzysta
na nim maj najubosze rodziny. Otrzymaj wsparcie - 500 z na dziecko (od
pierwszego dziecka). Ci, ktrzy zarabiaj wicej dostan te dodatek ale
na kolejne dzieci.
Praca dla modych - Narodowy program zatrudnienia, ktry zakada
1,2 mln miejsc pracy dla modych ludzi do 35. roku ycia. PiS ma te
przygotowany projekt ustawy o minimalnej godzinowej stawce wynagrodzenia - 12 z brutto.
Wsparcie przedsibiorcw - obnik CIT (wprowadzenie 15-proc.
stawki) dla maych firm, ktre maj roczny obrt do 1,2 mln euro.
Bdziemy rwnie dy do zmiany ustawy o zamwieniach publicznych i uwzgldnienie w niej zapisu e 40 procent inwestycji wykonywanych
lokalnie ma by realizowanych przez miejscowe firmy.
Darmowe leki dla seniorw - PiS przygotowa projekt ustawy, ktry gwarantuje
seniorom po 75. roku ycia dostp do darmowych lekw.
Bezpieczestwo polskich rodzin jest dzisiaj bardzo wane, dlatego musimy zadba
o rozwj polskiej armii.
16
GMINA OSIELSKO
Krew dla potrzebujcych

To nowa jako honorowego krwiodawstwa w Maksymilianowie przy okazji zbirki
poczstujesz si smakoykami przygotowanymi przez koo gospody. Ostatni wynik: 13 litrw
kcj poboru krwi zorganizowaa fundacja Andrzeja Kobiaka Szlakiem

Nadziei. Kubiak, od 2011 roku
organizuje zbirk krwi Szlakiem omiu kropli nadziei w
omiu gminach powiatu bydgoskiego. Jego zaangaowanie
zaskutkowao, zgoszono go do
programu Zwyky bohater.
A bohaterem pan Andrzej bez
wtpienia jest, bo przez swoje
bezinteresowne dziaanie pomg ju wielu skrajnie schorowanym ludziom.
Ostatnio autobus regionalnego centrum krwiodawstwa
zaparkowa przy wietlicy w
Maksymilianowie. Krew chciao odda ponad czterdzieci
osb, ale ostatecznie dawcami
zostao dwadziecia dziewi.
Udao si zebra a 13 litrw. -
To dobry wynik mwi Kubiak.

- Chc podzikowa wszystkim
dawcom. Pomoglimy zaznacza szef fundacji.
Nie mona nie wspomnie o
wsparciu koa gospody z Maksymilanowa. Pani Maria i jej
przyjaciki upieky ciasta, serwoway gorce napoje i wspomagay dawcw.
Zainicjowana przez Andrzeja Kobiaka zbirka krwi to akcja, ktra przynosi coraz to lepsze wyniki, cho pracy przy niej
sporo. Warto byo, bo przez pi
ostatnich lat zebrano ju okoo
800 litrw yciodajnego pynu.
W tym roku zakoczenie zbirki organizowane jest w niedziel
w Solcu Kujawskim. Bdzie ono
szedziesit edycj programu.
(MAD)
Najlepsze ogrdki w gminie

Wiemy ju, kto zosta laureatem gminnego konkursu na najpikniejszy
ogrd. To ju szesnasta edycja tej imprezy
eby wzi udzia w konkursie trzeba byo do

1 czerwca zgosi swj
przydomowy ogrd do oceny. Swj akces zgosiy cztery
gospodynie, a ogrody wizytowane byy przez komisj konkursow pod koniec czerwca.
Jury brao pod uwag m.in.
takie elementy, jak: prawidowe rozplanowanie ogrodu,
racjonalne urzdzenie czci
wypoczynkowej, dobr rolin zdobicych ogrd przez

cay okres wegetacji, estetyk
i stan techniczny ogrodzenia,
kwietniki, skalniaki, murki
kwiatowe, pergole, trawniki i
ich utrzymanie, wykorzystanie w ogrodzie mao znanych
iglakw i liciastych krzeww
ozdobnych oraz pnczy, rolin
ywopotowych, a take oglne wraenie estetyczne. 6 pa-
Mona
na nich
liczy
dziernika odbyo si uroczyste

ogoszenie wynikw.
Ju wiadomo, e najpikniejszym ogrodem w gminie
moe poszczyci si pani Halina Gumiska z Maksymilianowa. Na drugim miejscu
uplasowao si maestwo
Joanna i Maciej Bonkowie
z Wicza, a trzecie miejsce ex
aequo zajy panie: Hanna
Mtewska z Osielska i Henry-
ka Krygiel z Jagodowa.
Jak co roku nie obyo si
bez nagrd. Tym razem byy
to karty podarunkowe na zakup artykuw i usug jednej
z sieci dla domu. Ju wkrtce rozpisany zostanie kolejny
konkurs. Moe tym razem bdzie cieszy si wiksz popularnoci?
(MAD)
typendia wrczono w Solcu

Kujawskim podczas gali Mistrzw Matematyki. Uczniowie z gminy Osielsko, ktrzy je
zdobyli, to: Patrycja Chrubczyska, Aleksandra Tamas, ukasz
Hein, Karolina Listwo (trzecia
klasa Gimnazjum nr 2 w Osielsku), Jakub Winiarski, Jakub Powiardowski, Remigiusz Kope,
Adam Kwiatkowski (druga klasa
imnazjum nr 2 w Osielsku), Stanisaw Kamasz (druga klasa Gimnazjum nr 1 w oldowie) oraz
ucze VI LO, absolwent Gimnazjum nr 2 w Osielsku - Micha
Szczepaniak.
Mistrzowie matematyki to
stypendia przyznawane wybitnym uczniom szk podstawowych, gimnazjw, licew oraz
studentom. Program, realizowany we wsppracy z jednym z
polskich bankw, skierowany jest
do organizacji pozarzdowych.
Wyzwania podjo si Stowarzyszenie Rozwoju Solca Kujawskiego. W tym roku o stypendia w ramach tego rozdania ubiegao si
134 uczniw. To gwnie laureaci konkursw matematycznych,
m.in. midzynarodowego Kangura, ale take konkursw wojewdzkich. Wszyscy uczestnicz
w indywidualnych programach
nauczania dla zdolnych uczniw.
Redakcja Poza Bydgoszcz
gratuluje laureatom i yczy dalszych matematycznych sukcesw.
Pi i Sigma s z Was dumne.
(MAD)
GMINA OSIELSKO
pozabydgoszcz.pl
Strach na
skrzyowaniu
17
Na skrzyowaniu w Niemczu doszo do gronego wypadku

taka informacja dociera do nas przynajmniej raz na miesic.
Na skrzyowaniu ul. Bydgoskiej i Kolonijnej wci dochodzi
do kolizji i wypadkw. Kiedy si to zmieni?
Marek Drobosz
poowie stycznia w
Niemczu doszo do
wypadku. Z drogi
wypada osobwka, ktra dachowaa. Zdaniem policji fabia
wymusia pierwszestwo i uderzya w roomstera.
Na szczcie nikomu nic si nie stao. Do podobnych
zdarze dochodzi
za czsto. Interpelacj w sprawie skrzyowania
przedoy ostatnio radny Andrzej
Wiekierak, reprezentant klubu Nasza Gmina Osielsko.
- Kilka lat temu wzdu
drogi powiatowej wybudowana zostaa cieka rowerowa
czca centrum Niemcza z
rejonem boiska sportowego w
odowie. Podczas projektowania i realizacji tej inwestycji
nie zadbano jednak w dosta-
teczny sposb o bezpieczestwo przyszych uytkownikw

tej cieki tumaczy radny.
Szczeglnie niebezpiecznym miejscem na wspomnianym odcinku jest skrzyowanie
dachujc ldoway na terenie

prywatnej dziaki. Sytuacj
nieco poprawio zamontowanie lustra wspomagajcego
wczenie si do ruchu na drodze powiatowej pojazdom wyjedajcym z
ulicy Mikoaja Kopernika.
Wybudowanie
w tym miejscu
cieki
rowerowej
spowodowao e na tym
skrzyowaniu
coraz czciej
dochodzi do
incydentw i kolizji z udziaem
pojazdw i rowerzystw - czytamy w interpelacji.
Podobnego zdania s mieszkacy. - Najlepsza byaby
sygnalizacja wietlna podkrelaj. Zwaszcza, e przez
zabudowane poty widoczno
jest ograniczona.
Projektanci i budowniczy
cieki zapomnieli o podstawowej sprawie bezpieczestwie
jej uytkownikw
ulicy Bydgoskiej i Kolonijnej,
na ktrym wielokrotnie dochodzio ju w przeszoci do
gronie wygldajcych kolizji i
wypadkw drogowych. W wyniku tych zdarze czsto dochodzio do uszkodze ogrodze przylegajcych posesji, a
rozbite pojazdy niekiedy nawet
To miejsce stresuje kierowcw, pieszych i rowerzystw. Wie

o wypadkach si rozniosa, ale czy wszyscy o nich wiedz?
Fot. UKASZ
PIECYK
Stojce na terenie dziaki, tu przy ciece rowerowej, ogrodzenie (widoczne na

zdjciu) i rosnce przy nim
drzewa w znacznym stopniu
ograniczaj widoczno. Kierowcy dojedajcy z Osielska
do skrzyowania dopki nie
wjad przodem swoich pojazdw na ciek rowerow nie
maj moliwoci zauwaenia
nadjedajcych od strony odowa rowerzystw - pisze
radny Wiekierak.
S te konretne propozycje dla drogowcw. Chodzi o
zamontowanie kolejnego lustra dla kierowcw, ale przede
wszystkim wykupienie czci
dziaek ssiadujcych ze skrzyowaniem po to, eby stworzy
tzw. trjktw widocznoci.
Do inicjatywy radnego Wiekieraka doczy Piotr Kozowski, rajca powiatu bydgoskiego.
- Zgosz postulat przebudowy

tego skrzyowania na najbliszej sesji Rady Powiatu Bydgoskiego, ktra obdzie si 22
padziernika zapowiada
niedawno. - Na mocy Umowy
nr 176/06, dotyczcej budowy
tej konkretnej cieki rowerowej gmina zobowizaa si do
jej biecego utrzymania. Zgadzam si, e zarastajce roliny
coraz bardziej ograniczaj widoczno w tym miejscu dodaje Kozowski.
To nie jedyne niebezpiecznie miejsce w Niemczu przy
ulicy Bydgoskiej. Wczeniej
wnioskowano, eby zamontowa tam sygnalizacj wietln.
Wicestarosta bydgoski odpowiedzia na pocztku tego
roku, e przeprowadzono tam
badania ruchu. Opierajc si
na nich, odrzucono wniosek o
sygnalizacj.
cha Gramczewski. - Znajc take specyfik nowego budownictwa, wiemy, ze klienci nie tworz
miejsc do przechowywania w garau czy piwnicy kilku ton opau.
Wanie dziki temu, w sklepach
wielkopowierzchniowych paliwa
opaowe dostpne s przez cay
sezon, by nie trzeba ich byo skadowa przy domu.
Dokonujc zakupu wgla, ekogroszku czy innych materiaw
grzewczych zawsze mona liczy

na pomoc ekspertw sklepu Castorama.
- Poprzez szereg pyta jestemy w stanie wychwyci, co klient
akurat potrzebuje - podsumowuje pracownik firmy budowlanej.
- Bo dla nas liczy si zadowolenie klienta z produktu, a przede
wszystkim z ciepa i komfortu w
domu.
Ciepo od rki
Kupujc opa warto przyjrze
si ofercie sklepu budowlanego
Castorama w Bydgoszczy
Micha Ciechowski
ezon grzewczy rozpocz si

na dobre. Piwnice powoli
zapeniaj si tonami opau.
Ktry jednak wybra, aby dom
zim sta si miejscem ciepym,
komfortowym i przytulnym? O
wyborze paliwa grzewczego porozmawialimy z ekspertami bydgoskiego sklepu Castorama.
Wgiel brunatny, ekogroszek,
mia wglowy, pelet oraz wiele
innych materiaw grzewczych
dostaniemy od rki prawie w
kadym wikszym sklepie. Skd
jednak wiedzie, czy akurat ten
produkt jest najwyszej jakoci i
uchroni nas przed mron zim?
Warto zaufa sprawdzonym rozwizaniom i odwiedzi Castoram, aby porozmawia ze specjalistami ds. ogrzewania.
- Przy wyborze paliwa grzewczego naley kierowa si rodzajem posiadanego w domu pieca
- zaznacza Micha Gramczewski,
pracownik sklepu Castorama w
Bydgoszczy. - Jeeli nie dopasujemy odpowiedniego wkadu, kocio nie uzyska oczekiwanej przez
nas temperatury.
Jeeli w domu posiadamy kocio z palnikiem retortowym,
eksperci z Castoramy polecaj
paliwo stworzone typowo z wgla
kamiennego, o wartoci do 24 kJ.
Nisk jako energetyczn wgla
toleruj palniki brucer.

Aby mc wybra odpowiedni rodzaj paliwa, musimy mie
wiadomo poziomu izolacji
mieszkania lub domu. Wtedy
ekogroszek, wgiel kamienny czy
pelet speni swoj rol w stu procentach.
- W ofercie sklepu budowlanego Castorama znajduje si
wiele rodzajw wkadw - dodaje Gramczewski. - Mamy wgiel
orzech - przeznaczony do piecw
tradycyjnych, posiadamy mia
wglowy, pelet, a take brykiety
drewniane i trocinowe do kominkw.
To, co wyrnia sklep Castorama od innych, to atrakcyjna cena
oferowanych produktw. Wgiel
do 24 kJ zakupi ju mona od
9,96 z/20 kg, co daje nam 498
z/ton. Za ton ekogroszku do
kotw z podajnikami zapacimy
588 z, za wgiel kamienny 758 z.
Ten z grnej pki kosztowa nas
bdzie o 140 zotych wicej. rednie zuycie dla domu jednorodzinnego to 3-4 tony sezonowo.
- Rozpoczynajc sezon grzewczy w Castoramie, przygotowalimy tak zwan "stref opaow"
- zaznacza pracownik sklepu. - W
takie miejsce klient moe podjecha swoim samochodem, do
ktrego w szybki i sprawny spo-
sb zaadowany zostanie opa.

Market budowlany wychodzc
naprzeciw swoim klientom stworzy im take moliwo zamawiania produktw przez oficjaln
stron internetow, wraz z dowozem do miejsca zamieszkania.
- Monitorujc zapotrzebowanie na rynku, stworzylimy take
usug dowozu opau na terenie
caej Polski, po wczeniejszych
uzgodnieniach - komentuje Mi-
18
GMINA DOBRCZ
Zapomniane, odnowione
W gminie odnowiono w tym roku m.in. cmentarz ewangelicki oraz pomnik zwizany z ofiarami II
wojny wiatowej
Micha Ciechowski
tarych, zaniedbanych cmentarzy w gminie Dobrcz jest

okoo trzydziestu. Kady z
nich ma swoj histori. Mieszkacy regionu, z pomoc wadz
samorzdowych, zapocztkowali
akcj porzdkowania miejsc pamici. Rozpoczli od cmentarza
ewangelickiego z przeomu XIX i
XX wieku w Stronnie.
- Prace porzdkowe odbyy si
w lutym tego roku - mwi Anna
Radtke, koordynator projektu,
pracownik Urzdu Gminy Dobrcz. - Inicjatywa, ktr zapocztkowali mieszkacy Stronna, bya
jedn z akcji przygotowawczych
do obchodw siedemsetlecia wsi.
Nadajc nowe ycie cmentarzowi ewangelickiemu w Stronnie
rozpoczlimy regionaln akcj

czyszczenia miejsc pamici.
W ramach prac wycito krzaki, podcito drzewa oraz zebrano
mieci. Z mchu wyczyszczono
te pomniki. W porzdkowaniu
cmentarza udzia brali m.in. Jolanta Zamojdzin-Soblska, Witold Smeja, sotys wsi Stronno
oraz czonkowie Rady Soeckiej.
- W poprzednich latach udao nam si take odnowi kilka
innych miejsc pamici - dodaje Anna Radtke. - W przyszym
roku chcielibymy uporzdkowa
kolejne. Na ten cel potrzebujemy
jednak odpowiednich rodkw finansowych. Wynik pracy mieszkacw bdzie mona zobaczy
23 padziernika podczas powi-
Targi i sport
Uczniowie ZS w Karolewie oprcz nauki

teoretycznej bior udzia w wielu wydarzeniach praktycznych i sportowych
ok szkolny dopiero si zacz, a uczniowie Zespou

Szk Agro-Ekonomicznych w Karolewie ju odnosz
pierwsze sukcesy i zdobywaj
wiedz praktyczn na targach rolniczych w Wielkopolsce.
- Pod koniec wrzenia w Biaych Botach odbyy si Indywidualne Mistrzostwa Powiatu
Bydgoskiego w Biegach Przeajowych - relacjonuje Anna Ligman
z Zespou Szk w Karolewie. Wzio w nich udzia jedenastu
uczniw naszej placwki, z czego
a czterech stano na podium
W kategorii dziewczt pierwsze miejsce zaja Weronika
Baumgart, drugie - Paulina Radziejewska, trzecie - Agnieszka
aszkowska. Zaraz za podium
znalazy si Kinga Urbaska i
Marta Grucka. W kategorii mskiej trzecie miejsce zaj rwnie
ucze z ZSAE Karolewo: Dawid
Stachowicz. Za nim znaleli si:
Arkadiusz Smoliski, Kacper Kujawa, Bartosz Weyna, Jacek Remus i Konrad Janeczek.
- Dziki sukcesowi sportowemu, uczniowie w najbliszym
czasie wezm udzia w zawodach
na szczeblu wojewdzkim - do-
daje nauczycielka. - Do tego czasu

dalej trenowa bd pod czujnym
okiem Waldemara Woniaka.
Kilka dni wczeniej, uczniowie
Zespou Szk Agro-Ekonomicznych w Karolewie mieli okazj
uczestniczy w wydarzeniu Agro
Show organizowanym w Bednarach, w wojewdztwie wielkopolskim. W zjedzie wziy udzia
osoby z technikum rolniczego
oraz architektury krajobrazu.
- Wyjazd mia miejsce 18
wrzenia - relacjonuje Kamil
Skibowski, ucze klasy IV technikum rolniczego. - Zainteresowanie byo ogromne, dlatego wystawcy starali si zapewni nam
jak najszersze informacje oraz
warunki, w ktrych moglimy
dobrze spdzi czas. Wrcilimy
bogatsi o wiedz teoretyczn oraz
praktyczn. Dla niektrych to
tylko zwyke targi rolnicze, dla
nas bya to moliwo rozwijania
pasji.
Miejscowo Bednary co roku
staje si miejscem Midzynarodowych Targw Rolniczych. W
tej edycji mona byo zapozna
si z ofert blisko 800 wystawcw
z 20 krajw wiata.
(MC)
cenia krzya, ktry stanie na odnowionym cmentarzu ewangelickim przy ul. Dbowej w Stronnie.
Pami o zapomnianych
cmentarzach do koca nie zagasa. Kada szkoa w gminie
Dobrcz ma pod opiek jedn nekropoli, na grobach ktrej stawia
znicze. Mieszkacy Sienna, podobnie jak ci ze Stronna, rwnie,
z wasnej inicjatywy, stworzyli
grup opiekujc si miejscami
pamici w okolicy.
- Bardzo chtnie, w ramach
naszych moliwoci, staramy si
wspiera takie pomysy, jak te inaugurowane przez mieszkacw
Stronna - dodaje Radtke. - Dziki
podobnym akcjom modsi mieszkacy mog dowiadywa si o
ciekawostkach zwizanych z naszym regionem.

A tych jest niemao. W gminie znajduj si dwa nietypowe
cmentarze - cmentarz rodzinny,
na ktrym pochowani zostali
waciciele paacyku w Strzelcach
Grnych oraz cmentarz pomalaryczny. Spoczywaj na jego terenie mieszkacy gminy, ktrzy
umarli w skutek malarii.
W Wudzynie, 30 wrzenia zakoczya si renowacja pomnika
znajdujcego si na terenie zbiorowej mogiy cywilnych ofiar II
wojny wiatowej oraz onierzy
Wojska Polskiego z 1939 roku.
Na remont gmina otrzymaa dofinansowanie w wysokoci dwunastu tysicy piciuset zotych.
W ramach prac oczyszczono oraz

uzupeniono ubytki w pomniku,
a take odmalowano specjalistyczn farb postaci onierzy
oraz ora. Odnowiono take napisy znajdujce si na monumencie.
Remont pomnika wykonano przy
wspudziale Gminy Dobrcz,
Kujawsko-Pomorskiego Urzdu
Wojewdzkiego w Bydgoszczy
oraz Rady Ochrony Pamici Walk
i Mczestwa.
- Prace renowacyjne w gminie
bd miay charakter cykliczny
- podsumowuje Anna Radtke. Jeeli my bdziemy dba o miejsca pamici, to jest szansa, e
przysze pokolenia take si tym
zainteresuj i uratuj histori od
zapomnienia.
Semestr 2015/2016 na Uniwersytecie Trzeciego Wieku

Filia Dobrcz
"Pikno polskich gr"
10 listopada, godz. 10.00
Gminny Orodek Kultury ul.

Duga 52 Dobrcz
"Metody manipulacji w mediach"
1 grudnia, godz. 10.00
GOK Dobrcz
"Czy Londyn jest peen mgy i

powanych ludzi...?
GOK Dobrcz
"Ostroga pitowa - gdzie tkwi

prawdziwy problem?"
12 stycznia, godz. 10.00
GOK Dobrcz
"Pierwsza pomoc w nagych

wypadkach - jak sobie radzi?"
GOK Dobrcz
"Tajemnicze kulty i dawne

wierzenia"
9 lutego, godz. 10.00
GOK Dobrcz
Filia Karolewo
"Pikno polskich gr"
27 padziernika, godz. 17.00
Zesp Szk Agro-Ekonomicznych im. Bronisawa Zamojdzina, Karolewo 8, 86-022 Dobrcz
"Wiedeskie specjay"
17 listopada, godz.17.00
ZS Agro-Ekonomicznych w
Karolewie
"Interakcje, suplementy diety i

tasze odpowiedniki, czyli jak
odnale si w aptece"
Karolewie
"Metody manipulacji w mediach"
Karolewie
"Czy upadek Polski w XVIII

wieku by nieuchronny - czasy
Stanisawa Augusta Poniatowskiego"
Karolewie
"Stres ma wielkie oczy - jak

sobie radzi w sytuacjach stresowych"
Karolewie
"Mj krgosup - zdrowy krgosup"
9 lutego, godz. 17.00
Karolewie
pozabydgoszcz.pl
REKLAMA
19
20
KORONOWO
Turniej FIFA
w Koronowie
Cieplej na zim
Dziki zakoczonym pracom termomodernizacyjnym w dwch budynkach na terenie
gminy Koronowo, w komfortowych warunkach bdzie mona prowadzi zajcia dla
mieszkacw
Pasjonaci pikarskich gier bd mieli okazj

zaprezentowania swoich umiejtnoci 14
listopada w Miejsko-Gminnym Orodku Kultury w Koronowie. Odbdzie si tam turniej
gry FIFA 16 na konsolach XBOX 360
IFA jest seri gier o tematyce piki nonej. Gracze

wcielaj si w najbardziej
rozpoznawalne druyny na wiecie i przy pomocy odpowiednich
przyciskw staraj si zrobi to,
co w pice najwaniejsze: wygra
mecz.
- Po raz drugi przygotowujemy taki turniej mwi Jarosaw
Gogowski, organizator. Rok
temu gralimy w FIFA 14. Teraz,
bardzo szybko udao nam si
pozyska najnowsz wersj gry
i uczestnicy bd mierzyli swoje
siy majc do dyspozycji najnowsze skady i ustawienia.
Partnerem wydarzenia jest

klub pikarski WKS Zawisza Bydgoszcz.
- Udao nam si skontaktowa
z pani rzecznik opowiada Gogowski. Ona przekazaa informacj odpowiednim osobom, a
pniej otrzymalimy pozytywn
odpowied. Zawisza ufunduje dla
najlepszych graczy kilka gadetw klubowych.
Zapisy do turnieju cay czas
trwaj.
- Wpisowe wynosi 20 zotych
mwi organizator. Wysoko
pozostaych nagrd bdzie zalee od liczby uczestnikw. Turniej jest otwarty dla wszystkich,
chocia nie ukrywam, e gwnie
zapisuj si osoby mode, do 25
roku ycia. Mamy take potwierdzonego uczestnika w wieku 11
lat. Gorco zapraszamy take panie. Nie mielimy jeszcze uczestniczki, a jej obecno na pewno
urozmaiciaby nasz turniej.
Zgasza si do turnieju mona przy pomocy skrzynki mailowej, wysyajc wiadomo na
adres projekty@mgok.koronowo.
pl z dopiskiem Turniej FIFA 16
zgoszenie. Pierwsze mecze rozpoczn si okoo godziny 10.
(K)
nwestycje remontowo-termomodernizacyjne przeprowadzone zostay Domu Pomocy

Spoecznej w Boenkowie oraz w
Zespole Szk w Koronowie. We
wrzeniu przedstawiciele inwestora, czyli Powiatu Bydgoskiego,
oficjalnie zatwierdzili zakoczenie prac.
Oprcz aspektw estetycznych, w budynkach bdzie przede
wszystkim cieplej i bezpieczniej.
W ramach projektu w Domu Pomocy Spoecznej w Boenkowie
wykonano m.in. modernizacj
instalacji centralnego ogrzewania oraz systemu ciepej wody
uytkowej, ocieplono i docieplono stropodachy oraz ocieplono
ciany zewntrzne. Koronowski
Zesp Szk doczeka si nato-
miast szeregu prac termomodernizacyjnych, obejmujcych ciany zewntrzne, ciany na gruncie,

ciany wewntrzne, strop wewntrzny oraz wymian pokrycia
dachowego.
Zadanie zrealizowane zostao
w ramach projektu pn. Termomodernizacja budynkw uytecznoci publicznej w powiecie
bydgoskim, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013. Kwota
caej inwestycji wyniosa 2 225
762,54 z, w tym 1 891 898,15 z,
czyli 85 procent, pochodzio z
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Fot. ukasz Piecyk
(MC)
Wprost
z The Voice
of Poland
asne utwory, a take

covery,
zaprezentuje
ju 31 padziernika
Tobiasz Staniszewski, objawienie obecnej edycji telewizyjnego
show The Voice of Poland. Wydarzenie z udziaem artysty odbdzie si w hali Miejsko-Gminnego Orodka Sportu o godzinie 18.
Trzydziestopicioletni uczestnik telewizyjnego show jest
kompozytorem muzyki do etiud
filmowych oraz reklam. W The
Voice of Poland wykona utwr
Gnarls Barkley pod tytuem "Crazy". Jego wokal zrobi due wraenie na trenerach. Teraz o jego
fenomenalnym gosie przekona
si bd mogli rwnie mieszkacy Koronowa.
Pocztek
dwugodzinnego
koncertu zaplanowano na godzin 18. Artysta podczas koncertw
oprcz wasnych kompozycji najchtniej siga po utwory m.in. Petera Gabriela, Raya Charlesa, Stevie Wondera, Czesawa Niemena
czy zespow Procol Harum i The
Beatles. Taki repertuar powinien
zainteresowa liczn rzesz sympatykw twrczoci rytmicznego
rocka, czy soulu.
Sprzeda biletw w cenie 15
z prowadzona bdzie za porednictwem koronowskiego orodka
sportu. Wicej informacji na temat koncertu mona uzyska, a
take rezerwowa bilety, pod numerem telefonu 785 901 201.
(MC)
pozabydgoszcz.pl
REKLAMA
21
22
GMINA NOWA WIE WIELKA
Akademia Futbolu idzie ostro

Pomys na utworzenie klubu zrodzi si w maju, a pod koniec sierpnia rozegrali swj
pierwszy mecz w rozgrywkach. Akademia Futbolu Brzoza to nowopowstay zesp,
w ktrym nie ukrywaj, e ju w swoim debiutanckim sezonie powalcz o awans
Karol ebrowski
wnymi pomysodawcami utworzenia AF Brzoza

byli Piotr Mielczarek, Pawe Plata oraz Krzysztof Kujawa.
- Idea utworzenia zespou
wzia si z chci pomocy zawodnikom Chemika Bydgoszcz
opowiada Pawe Plata. Modzi
chopacy zostali bardzo brzydko
potraktowani w bydgoskim klubie, a nie chcielimy, aby zeszli na
z drog. Pikarze w pozytywny sposb zareagowali na tak
inicjatyw. Po zoeniu odpowiednich wnioskw klub zosta
zarejestrowany i przystpi do
rozgrywek w sezonie 2015/2016.
Trenerem zespou zosta jeden
ze wspzaoycieli Piotr Mielczarek. Kadra opiera si na bardzo modych zawodnikach, by
moe jest to najmodszy zesp
grajcy na szczeblu seniorskim w
Polsce.
- Mamy w skadzie graczy,
ktrzy nie s jeszcze penoletni
lub dopiero co przekroczyli prg
dorosoci mwi Plata. Mimo
Fot.
NADESANE
niewielkiego dowiadczenia od
razu postawilimy sobie wysok poprzeczk w tym sezonie
chcemy wywalczy awans do
A-Klasy.
Na t chwil, do spenienia
tego celu troch brakuje. AF
Brzoza plasuje si w rodku tabe-
li, a ich strata punktowa do liderujcej Zorzy lesin jest spora.

- Niestety, w wikszoci spotka, ktre do tej pory rozegralimy, mielimy nieprzyjemno
uczestniczenia w spektaklach
sdziowskich ironizuje Plata.
Kady obserwator piki nonej
Pojad po wolno
Uczestniczc w rajdzie cyklici odwiedz Miejsca
Pamici Narodowej w powiecie bydgoskim
oja Ojczyzna Polska" pod takim hasem wyruszy 11 listopada IX

Bydgoski Rajd Niepodlegoci
- jedyny w Polsce rajd rowerowy
na dystansie 111 kilometrw, odbywajcy si w dniu wita Odzyskania Niepodlegoci. Organizatorem wydarzenia jest Rowerowa
Brzoza. Ch wzicia udziau w
rajdzie zgasza mona od 5 padziernika.
Sportowe wydarzenie w gminie odbdzie si ju po raz dziewity. Udzia w nim wemie okoo trzystu cyklistw.
- W tym roku trasa rajdu zostaa zmieniona - informuj organizatorzy. - Odwiedzimy min.
Gmin Solec Kujawski, pojedziemy nowymi odcinkami przez
Brzoz oraz Now Wie Wielk.
Pokonamy take odcinek leny.
Bdziemy porusza si urokliw
tras - drog powiatowa pomidzy Now Wsi Wielk przez
wie Chrona do Solca Kujaw-
skiego. Stamtd ruszymy w kierunku Bydgoszczy przez Otorowo i gnowo. Wrcimy rwnie,
jak w pierwszych edycjach rajdu,
na odcinek leny midzy Dolin
mierci a Osielskiem.
Trasa rajdu tradycyjnie wytyczona zostaa tak, aby po drodze
odwiedzi Miejsca Pamici Narodowej pooone w Bydgoszczy
oraz czterech gminach powiatu
- w Nowej Wsi Wielkiej, Biaych
Botach, Osielsku i Solcu Kujawskim.
- Oddamy hod polegym za
nasz Ojczyzn i zapalimy specjalnie przygotowane na to wito znicze - dodaj przedstawiciele
wydarzenia. - Na trasie znajdowa si bdzie rwnie Cmentarz
Bohaterw Bydgoszczy, gdzie
odbdzie si wsplna modlitwa
oraz zapalenie zniczy. Bdziemy
rwnie w Miejscach Pamici
Narodowej, ktrych dotychczas
nie odwiedzilimy. W Nowej Wsi
Wielkiej, podczas rajdu, odbdzie
si take specjalna msza wita.

Koszt uczestnictwa w dziewitej edycji przejazdu rowerowego
jest czciowo odpatny i wynosi
on 30 zotych. Uczestnicy w ramach pakietu startowego otrzymaj imienny numer startowy,
specjaln okazjonaln kamizelk,
flag na rower, biao-czerwon
chust, pamitkowy medal oraz
dwa ciepe posiki na trasie rajdu.
Kady ze sportowcw bdzie mia
zapewnione ubezpieczenie oraz
pomoc medyczn i techniczn na
trasie.
Dystans rajdu wynosi 111 kilometrw. Cyklici przejad w
jednej kolumnie, asekurowanej
przez policj. Tempo jazdy wynosi bdzie okoo 22-25 km/h. Do
udziau w imprezie organizatorzy
zapraszaj wszystkich chtnych
, ktrzy wito Odzyskania Niepodlegoci chc przey w nietypowy sposb.
(MC)
wie, e bdy arbitrw s wliczone w ten sport, ale w naszym

przypadku praktycznie co mecz
s podejmowane krzywdzce decyzj wobec nas. Dobrym
przykadem jest mecz z Orionem
Dziewierzewo. Najpierw sdzia
podyktowa bardzo wtpliwy
rzut karny dla naszych przeciwnikw, a kiedy zawodnik Orionu uderzy nad bramk, nakaza
jego powtrk. Wida byo, e gol
mia pa. By moe sdziowie
bd myli si jeszcze z korzyci dla nas, ale moim zdaniem
uczy na bdach powinni si na
rozgrywkach midzyszkolnych, a
nie na poziomie w ktrym czowiek wkada wasne pienidze,
a to wszystko jest weryfikowane
przez bdy arbitrw.
Zastrzeenia do pracy arbitrw ma take trener Mielczarek.
- Musiabym uy samych
niecenzuralnych sw na temat
tego, co si dzieje mwi szkoleniowiec. Postanowiem nagrywa kade spotkanie. Co do
meczu z Orionem to prawdopodobnie wystosujemy odwoanie

do KPZPN.
Dotychczasowo AF Brzoza
ponosia poraki tylko podczas
meczw wyjazdowych.
- Murawy boisk B-Klasowych
pozostawiaj wiele do yczenia
uwaa Pawe Plata. Na boisku w
Brzozie mamy tzw. dywan, wic
moemy swobodnie gra pik.
Gorzej jest na wyjazdach, gdzie
czsto musimy rozgrywa spotkania na murawach z ogromn
liczb dziur i nierwnoci. Wtedy
caa gra opiera si na fizycznoci, a nasi modzi chopacy, maj
bardzo ciko grajc przeciwko
starszym i silniejszym przeciwnikom.
W najbliszy weekend pikarze Akademii Futbolu Brzoza zagraj z Ramielem Bydgoszcz.
(K)
Dzia si bdzie
w GOK-u
Gminny Orodek Kultury w Nowej Wsi
Wielkiej rozpocz kolejny sezon artystyczny
odzie i dzieci mieszkajce w gminie mog

korzysta take z zaj
prowadzonych przez wietlice
wiejskie - informuje Ewa Jeak,
instruktor kultury w Gminnym
Orodku Kultury. - Pod nasz
opiek dziaaj take dwa chry
- Brzozowiacy, ktrzy wicz w
Brzozie oraz chr Lirenka, ktrego uczestnicy spotykaj si w
naszym orodku.
W padzierniku prowadzone
byy nabory na warsztaty gitarowe odbywajce si w GOK-u
w Nowej Wsi Wielkiej i zajcia
wokalne w Szkole Podstawowej w
Brzozie, prowadzone przez Agat
Sav-Mrozek, mezzosopranistk i
piewaczk operow.
W kady wtorek dla najmodszych odbywaj si zajcia
ruchowe, prowadzone przez instruktorw placwki, w Szkole
Podstawowej w Brzozie i GOK-u
w Nowej Wsi Wielkiej prowadzo-
ne s za zajcia ceramiczne. W
sobot, 24 padziernika, Paulina
Libumska, instruktorka kultury
z GOKu poprowadzi spotkanie
"Rkodzielnictwo moj pasj".
- Zapraszamy wszystkich
mieszkacw, ktrych pasj jest
praca twrcza - mwi Ewa Jeak. - Wydarzenie rozpocznie si
o godzinie 15. Wtedy te bdzie
mona wystawi swoje prace na
oglnodostpnych stoiskach.
W sobot, 14 listopada o godzinie 17, w Gminnym Orodku
Kultury zorganizowany zostanie
II Wieczr Autorski z Wiktorem
Okrj. Kilka dni pniej, we wtorek 17 listopada o godzinie 15 dla
mieszkacw gminy zorganizowane zostan warsztaty "Szycie
torebek z filcu".
Wstp na warsztaty i wydarzenia organizowane przez GOK w
Nowej Wsi Wielkiej jest bezpatny.
(MC)
pozabydgoszcz.pl
REKLAMA
23
24
GMINA BIAE BOTA
Zawd:
wczykij
Ju niedugo druga odsona cyklu

Spotkania z ciekawymi ludmi.
26 padziernika o 18 gociom Orodka
Kultury w ochowie o podrach
opowiedz Sara i Mateusz Rauhut
sobie mwi, e s inynierami i troch artystami. Autostopowiczami i

wdrowcami. W podr polubn
nie polecieli samolotem na ciepe
wyspy, nie wybrali si rwnie
do piciogwiazdkowego hotelu.
Spakowali plecaki i wyruszyli w
piesz wdrwk z Bydgoszczy
do Santiago de Compostela i Finisterry.
Cykl inspirujcych spotka
prelekcj otworzya w ubiegym
miesicu Barbara Klaczyska,
mieszkanka ochowa. Z uczestnikami wydarzenia rozmawiaa
o zdarzeniach ponadnaturalnych, zwizanych z przeyciami
duchowymi i podrami w gb
siebie. Chocia Sara i Mateusz
swojej pieszej wdrwki nie okrelaj mianem pielgrzymki, ich
wycieczka zawieraa w sobie elementy refleksyjne. Jak kada duga, oryginalna i mczca podr,
podczas ktrej jest czas na przemylenia. Szlak w. Jakuba, po
hiszpasku Camino de Santiago,
to szlak pielgrzymkowy do kate-
dry w Santiago de Compostela w

Galicji. Cho prowadz tam dwa
zasadnicze szlaki, miakowie
mog obra wasne trasy i wanie o nich, swoich przygodach i
tym, czy takie wdrwki s bezpieczne, wczykije opowiedz
w Orodku Kultury w ochowie.
- Trasa liczya blisko trzy tysice kilometrw mwi Sara
Rauhut. W tym roku to nasza
pierwsza prelekcja, bo przez blisko rok mieszkalimy w Niemczech. Na chwil zatrzymujemy
si w Bydgoszczy i w listopadzie
wyruszamy znowu w wiat bdziemy podrowa przez Gruzj, Turcj, Serbi, Macedoni,
Grecj i Wgry. Na pieszej wdrwce, o ktrej opowiemy, bylimy we dwjk z mem. Marzylimy o tym od lat, waciwie ta
myl w pewien sposb poczya
nas na cae ycie.
Od decyzji o wyruszeniu w
podr do jej realizacji min rok.
Na przygod ycia zdecydowali
si w zesze wakacje.
- Szlimy od czerwca do wrze-
Namaszczone
owkiem
Pasowanie na uczniw pierwszej klasy
to w yciu kadego malucha wane
wydarzenie. Najpierw dugo si na
nie czeka, a potem pamita
dwitnie
ubrani,
z
umiechnitymi buziami
i w towarzystwie najbliszych tak w minion sobot maluchy przekroczyy prg
Szkoy Podstawowej im. Juliusza
Vernea w Biaych Botach. W
odpowiednim momencie pierwszoklasici potrafili zachowa powag. Delikatnie zerkali w stron
rodzicw, czy na pewno widz to
oficjalne przyjcie ich do szkolnej
spoecznoci. A rodzice widzieli i
na dodatek prawie kady z nich
prbowa ten moment uwieczni
na zdjciach.
By czas na oficjaln uroczysto, ale i na pogadanki. W sympatycznej atmosferze nie tylko
mali bohaterowie rozmawiali o
pasowaniu. Swoimi wspomnieniami dzielili si take rodzice.
- Crka przeywaa ten dzie,
bo starsze rodzestwo na ucho
szepno jej co o tzw. koceniu
mwi mama jednej z pierwszoklasistek. Przyznaa mi si dopiero przed szko, ale przecie
nic takiego nie miao miejsca. Pamitam swoje pasowanie, nie byo
jednak tak oficjalne. Pamitam
dum po powrocie do domu, e
jestem ju prawdziwym uczniem.
Tego zazdrociam o rok starszej

ssiadce. To samo usyszaam od
crki, zatem historia zatoczya
koo. Tylko ja kiedy niam o
chiskiej, pachncej gumce do
cierania. Bya moim marzeniem,
a dzi kosztuje 70 groszy.
Sobotnie spotkanie byo okazj do wanie takich wspomnie.
W szkole pojawili si rwnie
czonkowie grona pedagogicznego i wjt gminy Biae Bota,
Maciej Kulpa. To wanie on, za
pomoc duego owka, pasowa
ustawione w szeregu maluchy na
uczniw. Kolorowy pocig, dekoracja sali, mg zosta uznany za alegori tego wydarzenia.
Wanie 17 padziernika dzieci
rozpoczy swoj podr, ktr
kontynuowa bd co najmniej
do penoletnioci. Wsplnie
wypowiedziay sowa uroczystej przysigi, ale wida byo po
nich, e tej podry si nie boj.
Z dum pozoway zdj, trzymajc w rkach legitymacje szkolne
i odbieray gratulacje. Wypada
im tylko yczy, by takie radosne
oczy miay ju zawsze, gdy bd
przekracza progi szkoy.
Fot. Sawomir Mrowiski
(AR)
Sar i Mateusza poczya pasja do podrowania. Dzi s maestwem.
nia mwi Sara Rauhut. W

ochowie pokaemy zdjcia, ktre robilimy na szlaku i bdziemy
chcieli rozpropagowa ide takich wdrwek. Trzymalimy si
szlaku w. Jakuba, a niewiele osb
wie, e on jest take w Polsce
Trasy czciowo zostay pozacierane, bez kompasu ciko do nich
trafi, ale s. Opowiemy o wraeniach z Polski, Niemiec, Szwajcarii, Francji i oczywicie Hiszpanii.
Na blogu, ktry maestwo
prowadzi Zawd: Wczykij
- obejrze i przeczyta mona
sporo. To przedsmak informacji,
ktre przeka ju za kilka dni w
ochowie.
- Kiedy byam maa, chciaam
zosta piratem dodaje z umie-
chem Sara. Od zawsze cigno

mnie do przygody. Bloga utworzylimy w tamtym roku dla siebie, dla rodziny i znajomych, by
mogli podpatrywa, co dzieje si
w naszej podry. Chcemy odczarowa to, e takie wdrwki s
niebezpieczne, e to zagroenie
ycia. Opowiemy o nich od kulis i wanie dlatego zapraszamy
wszystkich chtnych na to spotkanie. Jestemy inynierami po
architekturze, ale to z podrowania chcemy uczyni nasz sposb na ycie.
Sara i Mateusz maj po 23 lata
i jak mwi - nie boj si wyzwa ani tego, by walczy o spenienie swoich marze.
- Do Orodka Kultury w
Fot.
NADESANE
ochowie warto zajrze jeszcze z

jednego powodu dodaje Sara.
Bdziemy odpowiada na wszystkie pytania, take te zwizane z
obawami. Moe kogo nasze ycie zainspiruje do samodzielnych
wdrwek? Poruszymy te temat
pienidzy i gospodarowania czasem. Sami jestemy studentami,
majtku wielkiego nie posiadamy, ale naprawd wszystko jest
do zaatwienia! Wystarczy chcie,
a wymwki wyrzuci do kosza.
Nie mona si ba.
Sara i Mateusz ju to udowodnili, a niedugo tylko o tym
opowiedz. Jeli kto jeszcze nie
rozumie, co znaczy bra ycie
we wasne rce, ju chyba wie, co
powinien zrobi 26 padziernika.
REKLAMA
pozabydgoszcz.pl
Bartosz Kownacki
25
3 miejsce na licie PiS
Co Panu Posowi udao si zrealizowa w trakcie minionej kadencji sejmu?

Prosz nie zapomina, e byem posem opozycyjnym. Moje
interwencje w ministerstwach
trafiay w prni. Kiedy krajem rzdzia PO, nawet najsensowniejsze wnioski i propozycje
opozycji byy odrzucane. Na
szczcie, nie na wszystko potrzebna bya zgoda rzdzcej partii. Wielk satysfakcj przyniosa
mi wsppracy z dziakowcami,
gdy peniem funkcj przewodniczcego podkomisji sejmowej
zajmujcej si now ustaw o
ogrodach dziakowych. Udao si
obroni dziaki przed deweloperami, ktrzy mogliby si sta ich
wacicielami, gdyby przeszed
projekt ustawy autorstwa Platformy Obywatelskiej.
A inne osignicia?
Bardzo wan spraw bya
prba powstrzymania zmian w

prawie karnym. Tego w peni
nie udao si zrobi, politycy PO
uchwalili prawo karne dla bogatych przestpcw. Dzi jest
tak, e ten kto ma pienidze wygra w sdzie, a kto nie ma pjdzie siedzie. Wane jest jednak
to, e PiS, ktry ja w tej sprawie
reprezentowaem, by jedynym
ugrupowaniem starajcym si
powstrzyma te zmiany. Dzi do
naszego stanowiska zaczy przycza si kolejne rodowiska policjantw, sdziw, prokuratorw,
pokrzywdzonych i to daje pewn
nadziej na zmian w przyszoci.
W mijajcej kadencji by Pan
wiceprzewodniczcym sejmowej
komisji Obrony Narodowej
Tak i staraem si penic t
funkcj dba o interesy armii, ale
take regionu. Mao kto wie, e
dzisiejsza armia liczy niecae sto
tysicy onierzy.
To
kompromitacja dla kraju tej wielkoci, bdcego granicznym pastwem NATO. Taka armia nie
zapewni nam bezpieczestwa.
Wane jest, i to wielokrotnie podnosiem, aby wspiera polskie
zakady przemysu obronnego
zarwno pastwowe jak i prywatne. To s wymierne korzyci
dla gospodarki, miejsca pracy dla
tysicy osb. Trzeba zabiega, aby
te lukratywne kontrakty otrzymyway take zakady z Bydgoszczy, tym bardziej e ciesz si one
du renom.
A jakie ma Pan plany na nadchodzc kadencje
Po pierwsze, aby mc je realizowa musimy wygra nadchodzce wybory. Przez ostatnie 25
lat zawsze mielimy do czynienia
z rzdami koalicyjnymi i de facto
nikt nie ponosi odpowiedzialnoci za bieg spraw w Polsce. Teraz
rodzi si szansa, aby cao spraw
w Polsce poprowadzio jedno

ugrupowanie i oczywicie byo
z tego rozliczone. A co do konkretnych zamierze to chciabym
nadal zajmowa si sprawami,
na ktrych si znam. Po pierwsze wymiarem sprawiedliwoci.
Dzi obywatel idzie do sdu po
wyrok a nie po sprawiedliwo
i to musi si zmieni. Sdziowie

musz mie wiadomo, ze sprawuj wadz dla obywateli. Druga sprawa to oczywicie kwestie
zwizane z obronnoci, odbudow polskiej armii. To chyba wystarczajce zadania na najblisze
4 lata. Mam nadzieje, ze uda si je
zrealizowa.
26
Jad soleckie autobusy za granic
SOLEC KUJAWSKI
Solbus konsekwentnie promuje w komunikacji publicznej silniki napdzane ciekym gazem

ziemnym. Ostatnio firm z Solca odwiedzia delegacja z Kazachstanu. Spotkanie prawdopodobnie
zaowocuje kontraktem na dostaw autobusw LNG, ale to nie jedyna propozycja
Marek Drobosz
wstrzymaa na dwa lata produkcj takich autobusw. Po dobrym
przyjciu LNG na targach Transexpo w 2009 roku, w 2010 roku
31 sztuk miao zasili krakowski
tabor. Wkrtce zaczy si jednak problemy z homologacj i
produkcj autobusw, a take
budow stacji tankowania. Umow zerwano. Do Krakowa dostarczono jednak jeden Solcity LNG,
ale dziaa jak widmo - nigdy nie
pojawi si jako konkretny liniowiec.
Zainteresowanie LNG ronie.
W styczniu pionierskie 18-metrowe przegubowce (w Olsztynie
kursuj krtkie pojazdy) zadebiutoway na ulicach Warszawy. W
lutym 12-metrowe Solcity testowano w Rzeszowie.
Alternatywy dla diesla
Fot. ADAM
ZAKRZEWSKI
azachstan to nie jedyne

pastwo zainteresowane
alternatywn ofert Solbusa. Na pocztku tego roku w stolicy Estonii odby si pokaz Solbusa Solcity 12 LNG (wydarzenie
wspar ambasador RP w
Estonii).
Erik Utembayev, ambasador

Kazachstanu odwiedzi Solec
Kujawski we wrzeniu. - Z zainteresowaniem zapozna si z
technologi produkcji autobusw
oraz podj rozmowy na temat
W Polsce autobusy na gaz

ziemny kursuj od 2013 roku.
Pionierem by Olsztyn, gdzie tabor Solbusw LNG obsuguje linie, ktrych przewonikiem jest
firma KDD. Jak funkcjonuj? Podobnie, jak
autobusy
diesla, SolTesty w Estonii. Fabryka
busy tankow Kazachstanie?
Autobus na gaz kosztuje rednio o 100 wane s raz
dziennie
Pojazd na gaz testowa- tysicy zotych wicej, ni pojazd na rop. na stacji
dostarczony jest w dwch miastach
nej przez
Tallinnie i Tartu. Wcze- Wydatek zwraca si w okoo trzy lata
producenta
niej firma dostarczya
gazu. Jak
trzy autobusy na sprony metan,
zamwione przez agencj rzdu dostaw autobusw gazowych do donosiy lokalne media, olszestoskiego i uytkowane w Par- Kazachstanu informuje fabryka tyniakom przypady do gustu.
nu. Testy Solcity 12 LNG na po- i to nie jedyna dobra informacja, Chwal sobie midzy innymi cicztku przyszego roku przenie- bowiem dyplomata i przedstawi- ch prac silnika i ladow ilo
sione zostan na Sowacj. Solbus ciele soleckiej firmy rozmawiali spalin (LNG to bardzo czyste
planuje te ekspansj na wyspy, take o moliwociach produkcji paliwo, skadajce si gwnie z
dwutlenku wgla i pary wodnej).
czyli wersji dostosowanych do Solbusw na terenie republiki.
Olsztyn przeama strach
ruchu lewostronnego (RHD).
przed pojazdami komunikacji
Klska w Krakowie,
Wiadomo ju ich sprzeda w
miejskiej na gaz, ale wczeniej
przeom w Olsztynie
Wielkiej Brytanii i Irlandii zajmie
producent ponis porak, ktra
si firma Solbus UK Ltd.
Firma z Solca testuje te autobusy elektryczne (np. w Niemczech) i hybrydowe, choby w

Czstochowie, gdzie premierowo
pokazano autobus gazowo-elektryczny z napdem na CNG, czyli
sprony metan, ale jej przyszoci bd najprawdopodobniej
wanie autobusy na skroplony
gaz ziemny. Micha liak, jeden z
szefw producenta Solbusw, tumaczy podczas ostatniego Kongresu Transportu Publicznego, e
teraniejszoci i najblisz przyszoci takiego sposobu podrowania po miastach i gminach
s co prawda diesle, ale...
- Na skal masow napd LNG
to jedyna realna alternatywa dla
diesla mwi liak.
Koszt autobusu na LNG to

okoo 800-900 tysicy zotych, w
zalenoci od wyposaenia. To co
prawda okoo 100 tysicy zotych
wicej od ropniaka, ale fabryka
podkrela, e inwestycja zwraca
si po trzech latach, bo paliwo
jest do 40 procent tasze, a amortyzacja, choby z powodu duszej ywotnoci silnika, mniejsza. Solbus musi stale walczy ze
stereotypem zapaki i gazu, bo
instalacja gazowa nie grozi wybuchem. I cho podczas prby
drogowej w 2010 roku jeden z
pojazdw spon, to jednak po
przeprowadzonym dochodzeniu
okazao si, e przyczyn poaru
byo uszkodzenie wa hydraulicznego napdu wentylatora i
zapon oleju hydraulicznego. Do
podobnych wypadkw ju pniej nie doszo.
Firma podkrela zalety, poza
bezpieczestwem i ekonomik,
jak choby krtki czas tankowania, moliwo tankowania rwnolegle kilku pojazdw oraz co
najwaniejsze dostp Polski
do zrnicowanych rde gazu
ziemnego. Mamy bowiem wasne
rda gazu ziemnego i upkowego oraz jedne z najwikszych
w Europie moliwoci produkcji
bio-metanu.
Autobusy na LNG zyskuj
dopiero popularno w Europie.
Za oceanem stanowi duy procent ryku, ale najciekawiej dane
przedstawiaj si w... Chinach.
Ju trzy lata temu sze na dziesi nowych autobusw w Chinach byo zasilanych metanem.
Wszystko, co chcielibycie wiedzie

o autobusach na gaz, ale boicie si zapyta
* Badania potwierdziy, e dla pieszego, obok ktrego przejeda autobus na metan haas silnika jest dwa razy cichszy od pojazdu z konwencjonalnym napdem;
* w napdzie na skroplony gaz wykorzystywana jest kriogenika,
czyli ochadzanie gazu poniej 162 stopni na minusie;
* silniki i pojemniki kriogeniczne s produkowane przez firm
z USA;
* tankowanie pojazdu trwa pi minut;
* zbiornik paliwa way 150 kilogramw, tyle samo paliwo;
* w autobusach zamontowany jest system automatycznego gaszenia poaru w komorze silnika.
urawie spa nie mog
- Teren Natury 2000 jest sukcesywnie niszczony, a nikt nie ma

ochoty z tym nic zrobi alarmuje nasz Czytelnik z Solca.
ak si dowiadujemy, sporej powierzchni las ley

nad Wis. Teren naley
do spki wodnej i jest objty
programem obszarw Natura 2000. Powinien by chroniony prawnie. Gniazduj tu
urawie, abdzie, zimorodki,
mona spotka te bielika.
Tylko, e jaki czas temu zacza tutaj przyjeda grupa
offroadowa. Kierowcy wytyczyli serpentynow drog, powycinali drzewa i rozjedzili
teren. Przy okazji te namiecili. Zgaszaem spraw do

nadlenictwa Cierpiszewo, ale
dowiedziaem si, e jeli waciciel terenu nie zgosi problemu, to nic nie mona z tym
wszystkim zrobi. - czytamy
w licie do redakcji. Nasz Czytelnik przesa nam te zdjcia,
ktre obrazuj zmiany w dzikim lesie.
Natura 2000 to program sieci obszarw objtych ochron
przyrody na caym terytorium
unijnym. Ma broni przed

ludmi siedliska przyrodnicze
i gatunki uwaane za cenne
lub zagroone. Caa sie liczy
ponad 26400 obszarw zajmujcych ponad 318 tys. km kw.
powierzchni morskiej i ponad
788 tys. km kw. powierzchni
ldowej. To 18 procent powierzchni krajw Unii Europejskiej.
Do sprawy powrcimy w
najbliszych tygodniach.
(MAD)
Zdarza si, e przy drodze kto wyrzuca mieci - czytamy

w licie Czytelnika Poza Bydgoszcz.
Fot.
NADESANE
pozabydgoszcz.pl
REKLAMA
27
28
WYWIAD
Walcz o kady
centymetr trasy
O wywoywaniu wilka z lasu, nowych wyzwaniach w rallycrossowych
Mistrzostwach wiata, nadszarpanym wizerunku i scenie
ostatecznej, z wielokrotnym Mistrzem Polski, zdobywc
tytuu Mistrza Europy i trzeciego miejsca w legendarnym Rajdzie
Dakar, Krzysztofem Hoowczycem, rozmawia Marcin Tokarz
Czy udao si ju wyliza po zderzeniu z betonowym blokiem

w rallycrossowej serii RX w Barcelonie?
Dochodz do siebie. To uderzenie byo potne, cho bywao
ju gorzej. Nieraz przecie miaem przed oczami swoj scen
ostateczn, a jednak jako yj.
Tak czy inaczej jedziemy do
Stambuu, gdzie bdziemy si ciga. Jedynym zmartwieniem jest
samochd. Na szczcie chopcy
twierdz, e do Turcji wybior si
dwa dni wczeniej, a to wystarczy,
by na nowo uzbroi auto w dobre nastawy. Najwaniejsze, eby
geometria k bya idealna.
Po ogoszeniu swojej decyzji startw w rallycrossie uspokaja pan
wszystkich, e ta dyscyplina jest
bezpieczna, dopki auto nie zderzy si z band. Kto tu co wykraka...
Sam si z tego miej, a to
w dodatku nie pierwszy raz. Lata
temu, chyba podczas Rajdu
Warmiskiego, przestrzegaem
wszystkich przed wystajcym betonem w postaci wielkiej donicy.
Oczywicie sam w ni uderzyem.
Mona si pomia, e to wywoywanie wilka z lasu, ale lepiej by
wiadomym podejmowanego ryzyka.
Czyli nie ma mowy o zlekcewaeniu nowej dla pana dyscypliny?
Nie, nie, absolutnie. Wci
mamy wiadomo, e na zapanie dobrego rytmu w nowej
dyscyplinie potrzeba 2-3 lat. Czekamy na ten moment z pokor.
Umwmy si, w tej chwili specjalizacja jest ogromna. Zmiana,
jakiej si podjlimy, wymaga
od nas powicenia bardzo wiele
czasu. Niemniej za rok planujemy
jedzi supercars'ami.
Dla rallycrossu musi pan zmieni
siebie.
Oczywicie. W uamku sekundy musisz zrobi to wszystko, na
co w Dakarze miae par godzin.
Jeli spnie start uamek sekundy, twoje szanse na wyprzedzanie malej. Pniej gdzie
popeniasz minimalne bdy, a to
odsuwa samochd o dwa metry,
trzy metry. Nagle spostrzegasz,
e go przed tob odjeda, wic
zaczynasz przyspiesza, ale to
przynosi kolejne straty. Wtedy

trzeba si trzyma perfekcyjnej
jazdy, cho pewnych rzeczy i tak
si nie nadrobi.
Incydent z Barcelony pokaza
jednak, e czasem przychodzi te
paci za bdy innych...
Kiedy chopcy "skadali mnie
w kanapk", zachowaem si
przytomnie. Wcisnem hamulec,
uciekem do tyu, poszedem do
wewntrznej. Wygldao to bardzo dobrze, bo oni si tam dalej
prali szczepieni ze sob, ale niestety oberwaem jakim rykoszetem, no i musiaem i w cian.
Pniej z pewn premedytacj
poszedem do tych modzikw,
niemajcych naprawd adnych
sentymentw. Chopaki z supercars'w dziwi mi si, co ja robi
Zauwayem jak skondensowany

jest uel w porwnaniu do naszych rozlazych rajdw. Kibice
trzy razy na dzie moe nas zobacz po 10 sekund i tyle maj
z widowiska. Pod tym wzgldem
rallycross jest podobny do ula
i dlatego widz w nim przyszo
motorsportu. Dodatkowo, jak ma
si wiadomo, e co dysponuje moc 650 KM i przyspiesza do
"setki" w mniej ni dwie sekundy,
to od razu chce si w tym siedzie.
Czy oficjalne ogoszenie koca
kariery w rajdach terenowych
byo zalene od uzyskania pierwszej lokaty w Baja Poland?
miao powiem, e bardzo
chciaem skoczy ten rajd na
podium. Wiedzc, e przyjdzie
mi rywalizowa z Nasserem al-
Wylatywaem z hopy z prdkoci

140 km/h, leciaem w powietrzu, a ludzie zwyczajnie si rozchodzili. Kiedy
spadalimy na ziemi, oni z powrotem
si schodzili. Dzi by to nie przeszo.
w serii RX, w ktrej non stop jest
si obijanym. Modzie po prostu nie popuszcza. Samochody s
prawie identyczne i niestety trzeba walczy w zasadzie o kady
centymetr nawierzchni.
Do wyboru mia pan jednak sporo innych dyscyplin motorsportowych. Co przemawiao za rallycrossem?
Do rallycrossu przekonay
mnie dwie kwestie. Po pierwsze
- rosnca popularno tej dyscypliny. Marzy mi si, ebymy rozpropagowali j w Polsce. Po drugie - na przestrzeni ostatnich 8-10
lat staem si fanem ula.
Wanie "zaplusowa" pan wrd
torunian.
Przyjedaem do was czasami. Kiedy ogldam te zawody,
zawsze urzeka mnie atmosfera na
stadionie, to jak reaguj kibice.
-Atijja, najszybszym kierowc

w cross country, zwycizc ostatniego Dakaru, oraz ca czowk walczc o Puchar wiata,
marzyem o odejciu w chwale.
Wolaem nie skoczy rajdu ni
jecha troch wolniej, ale udao
si uzyska fantastyczn przewag nad Nasserem. Lecia jak mg,
jednak popeni bd na drugim
przejedzie. Zapa kapcia, a e
my jechalimy wczeniej rwno
z nim co do sekundy, szanse na
wygran mielimy ju due. Na
moim etapie kariery bardzo potrzebowaem tego zwycistwa.
Niektrzy zoliwi nazywaj Rajd
Dakar przedsionkiem do emerytury sportowych kierowcw. Pan
go jednak przeby i walczy dalej.
Przez te 10 "dakarowych" lat
dwa razy zamaem krgosup,
kilka razy miaem poamane ebra, dlatego lekarze coraz zapal-
czywiej odsyaj mnie na emerytur. Myl jednak, e rallycross

bdzie takim miejscem ograniczonego zuywania organizmu,
bo najwikszym problemem
Dakaru jest to, e gdy doznasz
kontuzji pierwszego czy drugiego
dnia, musisz z ni przetrwa dwa
tygodnie.
Zatem pozwoli pan kibicom jeszcze troch pokibicowa?
Nie maj si czym martwi,
ale te oni mnie na emerytur tak
atwo nie puszcz. Kiedy ogaszaem koniec mojej kariery rajdowej, wszyscy nie dowierzali, a kto
krzykn nawet, e nie mam do
tego prawa. Uspokoiem ich, e
na Baja Poland i tak co roku bd
przyjeda. Oczywicie, ju bez
ulegania presji wyniku, jak ma
to miejsce w przypadku Rajdu
Polski, gdzie uzyskuj mniej
wicej 10. lokat. Na szczcie
kibice rozumiej, e mam inne
ambicje. Jeszcze niedawno
przepraszaem za swj rezultat,
dopki nie usyszaem, e pki
startuj w zawodach, mog jedzi nawet tyem.
Zawsze podkrela pan wag
roli kibicw w kadym sporcie. Zdarzaj si im karygodne
wpadki, jak to miao ostatnio
miejsce w GP Singapuru w F1,
gdzie doszo do wtargnicia na
tor podczas wycigu.
I tak mamy lepiej ni kibice
piki nonej, ktrzy po meczach
tocz regularne bitwy z paami
w doniach. Kibic motorsportu bdzie chcia najwyej przez
chwil zaistnie. Bywa, e dochodzi wtedy do potrcenia czy przejechania, ale powiedzmy sobie
jasno - przy sportach, w ktrych
wchodzi w gr ryzyko, ono siga
te kibicw. Pamitam czasy, kiedy startowaem w Rajdzie Portugalii, gdzie wylatywao si z hopy
i nie byo wida za ni drogi zasanianej przez szalonych kibicw. Spytaem wtedy .p. Colina
McRae, jak to robi, e w penym
pdzie lduje z tak precyzj. Poradzi mi, ebym celowa w najwiksze skupiska ludzi, bo tam
jest rodek drogi. Towarzyszy
temu ogromny stres, ale wylatywaem z hopy z prdkoci 140
km/h, leciaem w powietrzu, a ludzie zwyczajnie si rozchodzili.
Kiedy spadalimy na ziemi, oni

z powrotem si schodzili. Dzi by
to nie przeszo.
Ze wzgldu na bezpieczestwo.
Przez ca karier pan je promowa take poza OS'ami w licznych
kampaniach spoecznych. Potem
wynika kwestia tego kontrowersyjnego mandatu, ktrego nie
chcia pan przyj. Nie obawia
si pan wtedy, e sprawa zyska
rozgos szkodliwy dla pana wizerunku?
Ja wtedy byem wicie przekonany, e nie zamaem przepisw i wci to utrzymuj. Gdybym si tego dopuci, grzecznie
znisbym kar albo prosi o pouczenie. Ta sprawa od pocztku
do koca bya kuriozalna. Policjant proponowa mi najpierw
mandat za przekroczenie prdkoci o 50 km/h w terenie zabudowanym. Potem nagle zmieniono
zarzut. Caa sytuacja zostaa wycignita do mediw 14 miesicy
pniej, kiedy zdobyem podium
w Dakarze. To bardzo smutne,
bo tak, jak pan podkreli, przez
wiele lat angaowaem si w akcje
na rzecz bezpieczestwa drogowego, a to zajcie nadszarpno
moje dobre imi. Ja si obawiam,
e oprcz le funkcjonujcej
aparatury pomiarowej, zadziaa
niestety presja tzw. nabijania statystyk policyjnych. Na sam koniec zrozumielimy, e gdybymy
wygrali t spraw, cae mnstwo
kierowcw, bdcych w tej samej
sytuacji, podniosyby trudny do
opanowania gwar.
Tymczasem wzi pan udzia
w kolejnej akcji o nazwie "Zarycz dla ycia", w ramach ktrej
kierowcy rzucaj sobie wyzwanie
intonacji dwiku silnika. Ktry
ze wszystkich obecnych w motoryzacji pana najbardziej krci?
Kocham dwik starej Formuy 1. Miaem kiedy okazj
dowiadczy go na ywo, nawet
z bliska, bo w pitstopie. To co
przeraajcego i piknego zarazem.
A ktry najbardziej irytuje?
Dwik silnika 1.6 turbo nowej Formuy 1, gdzie musieli
biedaki wuwuzel dokada, eby
uzyska jakiekolwiek brzmienie.
To wielka poraka.
pozabydgoszcz.pl
REKLAMA
29
30
KULTURA
Zastopuj hejt nie bd obojtny

Gdzie koczy si wolno sowa a zaczyna mowa nienawici?
Jak reagowa? Gdzie szuka pomocy lub porady prawnej?
dzie koczy si nasza

wolno sowa a zaczyna mowa nienawici?
To pytanie wci pozostaje bez
odpowiedzi. Hejt staje si coraz bardziej popularny. Mona
napotka go niemal na kadym
kroku. Jest obecny w naszym
yciu codziennym - w mediach,
polityce, Internecie czy na murach.
Mowa nienawici to przejaw
zjawisk, w ktrych uywa si jzyka do zniewaania, pomwienia lub wzbudzania nienawici.
Moe by kierowana bezporednio do danej osoby bd grupy
spoecznej. Wynika przewanie z
ludzkich uprzedze spoecznych,
stereotypw czy przejaww dyskryminacji i niewiedzy m.in. na
temat pochodzenia etnicznego,
narodowoci, czy wyznawanej
religii.
Ofiar hejtu moe zosta
kady. Moe by kierowana do
osb starszych ze wzgldu na ich
wiek, ludzi niepenosprawnych
czy otyych. Dotyczy pogldw
w rnych kwestiach, upodoba
politycznych czy sympatii wzgldem danej druyny sportowej. W
naszym regionie, jako przykad
hejtu mona wskaza wzajemne
nieprzyjazne stosunki pomidzy
kibicami Elany a Apatora.
Swoje najwiksze niwo hejt
zbiera w Internecie. Sprzyja temu
Joanna Koszczka
gwnie anonimowo. Duo

atwiej obraa si, czy zastrasza
innych ukrywajc si pod wymylonym pseudonimem. Wystarczy jedynie fakt, e napotkamy
osob, ktra myli inaczej ni my
i wyraa to w agresywny sposb.
Co moemy zrobi, aby zminimalizowa zjawisko hejtu?
- Najwaniejsza jest edukacja
i ksztatowanie postaw mwi
Magdalena
Chrzczonowicz,
przedstawicielka Humanity in
Action Polska, fundacji dziaajcej na rzecz przestrzegania praw
czowieka. - Poprzez edukacj
formaln i nieformaln promowa naley postaw tolerancji,
wraliwoci i otwartoci na inne

kultury, grupy etniczne, narodowoci, religie itp. Dostarcza
rzetelnych faktw i informacji o
innych kulturach. Minimalizowa strach i lk przed "innym"
- nastawi si raczej na to jak
si dogada z "innym" ni jak go
unika, to tylko potguje strach.
Trzeba umoliwia ludziom ju
od najmodszych lat poznanie i
zrozumienie innych kultur, grup
etnicznych, religii i zwyczajw,
czyli po prostu kontaktowa ludzi z innych krajw i kultur ze
sob - niech si wzajemnie poznaj, nawizuj relacje, szukaj
podobiestw i akceptuj rnice.
Mowa nienawici staje si coraz bardziej powszechna i przestajemy dostrzega jej szkodliwo. Naley jednak pamita, e
w dalszym cigu jest amaniem
praw czowieka i posiada uregulowanie w polskim kodeksie karnym. Za przestpstwo szerzenia
nienawici grozi kara bezwzgldnego pozbawienia wolnoci. Nasza obojtno niestety sprzyja
narastaniu hejtu. Przechodzimy
obok obraliwych napisw na
murach nie podejmujc adnych
dziaa. Przecie to nas nie dotyczy mwimy. Jednak to od nas
w duej mierze zaley czy stworzymy przyjazne rodowisko do
wzajemnych relacji. Co si stanie, gdy hejt zostanie skierowany
bezporednio do nas? Czy moemy sobie z tym radzi?
Naley zoy zawiadomienie na policji lub w prokuraturze
- mwi Magdalena Chrzczonowicz, przedstawicielka Humanity in Action Polska. - Najwaniejsze to reagowa na przejawy
mowy nienawici w sieci oraz w
realu. Pokazywa autorom nienawistnych komentarzy, e nie
ma na nie zgody. Nie moemy
ba si miesznoci w reagowaniu na hejt.
Wicej informacji jak przeciwdziaa mowie nienawici
moemy odnale na stronie
internetowej www.mowaniena-
wisci.info. Zostao na niej wyjanione, krok po kroku, jak zoy

zawiadomienie o popenieniu
przestpstwa, czy te zgosi
hejt napotkany w sieci. Posiadaj rwnie baz kontaktw organizacji, do ktrych mona si
bezporednio zgosi i uzyska
pomoc m.in. prawn.
Na obraliwe napisy na murach te jest sposb. Wystarczy
zrobi zdjcie telefonem komrkowym napisu na murze i przesa za porednictwem strony
internetowej kampanii HejtStop.
Reszta ley w ich rkach. Zatroszcz si o to, aby hejt zosta
zamalowany. Dziki temu kady
moe reagowa, nie trzeba by
obojtnym.
Ju za niecay miesic w naszym wojewdztwie rusza projekt Start-up! Laboratoria akcji i
idei przeciw mowie nienawici
organizowany przez Fundacj
Humanity in Action Polska w
partnerstwie ze Stowarzyszeniem
Modych Dziennikarzy Polis
we wsppracy z Koalicj Przeciw Mowie Nienawici. Bdzie
on prowadzony na terenie caej
Polski. Z kadego wojewdztwa
wybrani przedstawiciele bd
zrealizowa swj autorski projekt. Ma to na celu edukacje spoecznoci lokalnej jak przeciwdziaa mowie nienawici.
SPORT
pozabydgoszcz.pl
31
Sport pierwszego
kontaktu
Program PZLA upowszechnia krlow sportu, a dzieci i modzie s nim objte rwnie
w naszym wojewdztwie. Bdziemy mie w przyszoci kolejnego mistrza z regionu?
dcign dzieci od komputerw nie jest atwo, ale

da si to zrobi. Trzeba
im pokaza, e wiczenia fizyczne, rywalizacja fair play, a nawet
zabawa w sport, to lepsza alternatywa na spdzanie wolnego czasu. Program Lekkoatletyka dla
kadego to oglnopolska inicjatywa, ktrej realizacja jest moliwa dziki wspdziaaniu PZLA i
Ministerstwa Sportu i Turystyki z
koordynatorami projektu, przedstawicielami klubw, sponsorami
i jednostkami samorzdu terytorialnego w regionie m.in. jest to
Urzd Marszakowski Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego.
Anit Wodarczyk, Pawa
Fajdka czy Tomasza Majewskiego zna chyba kady. Rwnie
dlatego, ebymy mieli w Polsce
kolejnych sportowcw tej klasy,
powoano do ycia t inicjatyw.
Jeli krlowa sportu stanie si

powszechna, znacznie atwiej bdzie wyoni wrd maluchw i
modziey prawdziwe pereki. A
one s na pewno.
- Jeden duy orodek mamy
w Bydgoszczy, a trzy mniejsze w
Toruniu, Wocawku i Grudzidzu mwi Marian Nowakowski,
koordynator gwny szkolenia
sportowego. - Programem objte
s w nich dzieci z regionu, np. we
Wocawku z Rypina i Skpego, a
w Bydgoszczy z Inowrocawia czy
Biaych Bot. Trenerzy zatrudnieni s nie tylko w duych miastach,
ale przede wszystkim na wsiach.
Kady z nich wsppracuje minimum z czterema szkoami. W
Toruniu trenerw jest siedmiu, w
Bydgoszczy jest ich w sumie trzydziestu dwch. Mamy te klasy
sportowe.
Program ma na celu z lekkiej
atletyki uczyni dla najmodszych sport pierwszego kontaktu. Niezwykle istotne jest to, e
dziki niemu pobudzane, a nawet reaktywowane s dziaania
orodkw, ktrych aktywno
wygasa na przestrzeni ostatnich
lat. Chocia ulega to zmianie,
lekkoatletyka niesusznie stracia
na popularnoci, a przecie jest
to sport, ktry dzieciom i modziey pozwala na wszechstronny
rozwj. W przypadku programu kady mody zawodnik moe by
pewien, e trenowa bdzie pod
okiem profesjonalisty, a wiczenia zostan dobrane do jego potrzeb i moliwoci.
- Cz z tych trenerw, ktrzy pracuj w wojewdztwie kujawsko-pomorskim, opiekuje si
klasami 4-6 szk podstawowych
mwi Marian Nowakowski.
A cz klasami gimnazjalnymi.
Z sdziami
si nie wygra
Trenerzy zaamuj rce, a pikarze nie wytrzymuj

nerwowo. Sypi si kartki, kluby otrzymuj kary finansowe.
Wszystkie te sytuacje powtarzaj si co roku, a mimo
to nic nie wskazuje na popraw. Czy sdziowie pikarscy
rzeczywicie prezentuj a tak saby poziom?
Karol ebrowski
olscy sdziowie to k,
sprzedawczykowie. Przypiewka znana w kadym
rodowisku kibicowskim i prawdopodobnie na kadym moliwym stadionie co najmniej kilka razy odpiewana. Kilka razy
podczas jednego meczu, w ktrym to sdzia chce zosta gwnym bohaterem spotkania
- Poziom sdziowania jest tragiczny mwi jeden z trenerw
B-Klasowego zespou. Zdajemy sobie spraw, e jestemy
ostatnim szczeblem rozgrywko-
wym w Polsce, ale to co robi

arbitrzy w praktycznie kadym
spotkaniu, woa o pomst do
nieba. Nie moe by tak, e w
danym meczu, po niestrzelonym
rzucie karnym sdzia zarzdza
powtrk, do ktrej podchodzi
inny zawodnik. Po prostu wida
byo, e ta bramka musi w ten czy
inny sposb pa. Czsto zdarza
si te tak, e sdzi linowym jest
miejscowy, lub czonek rodziny,
ewentualnie znajomy jednego z
pikarzy. Wtedy wiadomo pod
kogo bdzie pokazywa
Prac sdziw obserwuj delegaci.

- Oni sami api si za gowy
podczas spotka opowiada
prezes innego zespou z B-Klasy. Podczas przerwy bardzo
krytycznie wypowiadaj si na
temat arbitrw. Po meczu udaj
si na rozmow z nimi, na ktrej
nigdy nie wiadomo, co zostao
powiedziane, a za tydzie mamy
informacj z zaprzyjanionych
klubw i okazuje si e te same
osoby prowadz inne spotkanie
popeniajc te same, jak nie gor-
Jeli chodzi o klasy sportowe, to

mamy ich na terenie wojewdztwa sze. To tylko pierwsze klasy
sportowe w Bydgoszczy trzy i
po jednej w mniejszych orodkach. Prowadzimy systematyczne
szkolenie w klasach 4-6, trzy razy
w tygodniu, a w grupach gimnazjalnych pi. Klasa sportowa zakada to, e dzieci maj dziesi
godzin zaj tygodniowo, cztery
w ramach wychowania fizycznego, a sze ju z zakresu lekkiej
atletyki.
Projekt wyksztaca rwnie
jednolit koncepcj treningow,
ktra pozwala na zbudowanie odpowiedniego modelu szkolenia.
Moliwie jest wtedy porwnywanie efektw w poszczeglnych
orodkach, szybsze dostrzeganie
korekt i weryfikowanie wynikw.
To szansa nie tylko dla dzieci z
duych miast, ale i maych miej-
scowoci, na spenienie marze i

rwn moliwo rozwoju. Najmodsi mog spokojnie wdraa
si w tajniki sportu i w efekcie
bra udzia, gdy ju bd gotowi,
w zawodach sportowych i turniejach. Sportu nie ma co si ba.
- Dzieci przechodz test oglnej sprawnoci fizycznej mwi
Marian Nowakowski. Musz
go zaliczy i na podstawie tego
kwalifikujemy ich do grup sportowych i klas. Jeli chodzi o klasy
4-6, to program jest edukacyjny i
powszechny uczestniczy moe
w nim kady, kto tylko sobie yczy. Bez wzgldu na sprawno,
nie pracujemy tylko z wybitnie
zdolnymi. Bardzo zaley nam na
tym, eby lekkoatletyka staa si
popularna i swoich si mg w
niej sprbowa kady.
sze bdy.
Nie lepiej jest w A-Klasie.
- Najgorsze jest to, e podczas
rozmowy po meczu z sdziami,
oni sami wiedz, co le zrobili
i mwi o tym z umiechem na
twarzy twierdzi szkoleniowiec
druyny z A-Klasy. Nie wiem
czy wynika to z tego, e chc
zrobi pod grk zespoowi, ktrego nie lubi, czy z braku wiedzy sdziowskiej? By moe s
jeszcze inne powody
Jak twierdz sami trenerzy,
temat jest bardzo ciki do poruszenia.
- Po prostu mszcz si mwi zgodnie. Lepiej siedzie
cicho i nie rzuca si, bo rodowisko sdziowskie zna si i w
kolejnym spotkaniu znowu zostanie przyznany nieprawidowy rzut karny przeciwko twojej
druynie.
Z czego to wszystko wynika?
Przecie sdziowie zanim zostan dopuszczeni do rozstrzygania
spotka musz przej specjalne
szkolenia.
- Co z tego, skoro nie czuj
gry pada odpowied od trenerw. Mamy podzielone zdania
co do tego, czy sdziowie powinni mie wczeniejszy zwizek
z pik, ale w jednym jestemy
zgodni: jest kilka osb, ktre
zdecydowanie nie nadaj si do
arbitrau, a co tydzie decyduj
o wynikach. Kady ma prawo si
pomyli, ale jeeli kto robi to

samo le po raz drugi, trzeci, pity czy dziesity, to albo kto ma
troch honoru i sam decyduje si
na zmian zawodu, bo widzi, e
do tego si nie nadaje, albo dostaje wypowiedzenie. Sdziw to
chyba nie dotyczy.
Szkoleniowcy maj take obawy o zdrowie swoich zawodnikw.
- W wikszoci klubw na
niszych szczeblach rozgrywkowych, zarwno trenerzy jak i zawodnicy powicaj si spoecznie pice nonej mwi jeden ze
szkoleniowcw. Oprcz grania
w pik musimy pracowa, aby
zarabia. Czasami przyjedaj
do nas sdziowie, ktrzy chyba
zapomnieli kartek i gwizdka, bo
puszczaj bardzo brutalne wlizgi. Jeeli kto w takim przypadku zamie jedn z koczyn, to
bdzie automatycznie wykluczony z pracy, a utrzyma rodzin
trzeba.
Kilku trenerw przymierza
si lub ju rozpoczo nagrywanie spotka, dziki czemu mieliby niezbite dowody na bdy
poszczeglnych arbitrw.
Prbowalimy dodzwoni si
do Kolegium Sdziw Kujawsko-Pomorskiego Zwizku Piki
Nonej, niestety nie zastalimy
nikogo uprawnionego do odpowiedzi na nasze pytania. Do
sprawy bdziemy wraca.

Poza Bydgoszcz NR 54

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Poza Bydgoszcz NR 54

Uploaded by

Copyright:

NR 54 | 22 PADZIERNIKA 2015 | ISSN 2084-9117 | NAKAD 40.000 EGZ.

Wywiad z Teres Piotrowsk

BEZPATNA GAZETA REGIONU BYDGOSKIEGO

Ze wsplnej pasji zrodzia si

Solbus rozszerza dziaalno

Jako powietrza nad regionem jest od lat za.

Rusza Akademia Futbolu w

pozabydgoszcz.pl 22 padziernika 2015r.

Masz dla nas temat?

Red. ukasz Piecyk

zdrowia albo stadionowego

Kontakt pod numerem:

Jako powietrza nad regionem jest od

Wydziau Monitoringu rodowiska Wojewdzkiego Inspektoratu

standardw jakoci rodowiska

to, co spalamy w piecach grzewczych - dodaje Goszczyski. W okresie jesienno-zimowym

powiadczajce wywz mieci z

pozabydgoszcz.pl 22 padziernika 2015r.

Przywrcimy godno Polakom

no uchwalania budetu z deficytem, co jest

Na kogo gosy Pan liczy?

Co Pan sdzi o projekcie metropolii bydgoskiej?

24-letnia Paulina, mieszkajca pod Bydgoszcz i 19-letni Pawe z Torunia,

awe Garachow by drug

wa, mama 19-latka. - By typem

16.00 chopak walk t przegra.

Wydarzenie, na ktrym pojawio si ponad 1200 osb,

bucha panika. Z braku powietrza zaczto wybija szyby, tum

pozabydgoszcz.pl 22 padziernika 2015r.

Nasze wsie szos

- Maksymilianowo jest najpikniejszym miejscem na wiecie - mwi wprost Aleksandra

edni s po lewej, a drudzy po

Caemu zamieszaniu winna

nikogo ze sztachetami po dzielcej wsie drodze nie gania.

pozabydgoszcz.pl 22 padziernika 2015r.

Wywiad z Teres Piotrowsk

Pose, ale rwnie `Minister

z pokor i zawsze wycigam

wy mg odby si bez problemw finansowych, pomogam

westycja dofinansowana przez

cje, ale czy tego wanie oczekuj mieszkacy?

Londyn by jej marzeniem. W 2011 roku znalaza prac i

wtorku na rod rodzicw

nia. ywo uczestniczy w nich Tomasz K., narzeczony dziewczyny.

zawin w charakterystyczne biae ptno.

Nie wiadomo, czy zbrodnia bya zaplanowana, czy te

ktrym doszo do makabrycznej

pozabydgoszcz.pl 22 padziernika 2015r.

Rozmowa z Pani Ew Mes

nie. Warto da zielone wiato

Redakcja: Politycy lubi si

Redakcja: Odchodzc nieco od

niekontrolowany wykup ziemi

Redakcja: Jakimi jeszcze obszarami warto si zainteresowa

Redakcja: Kilka sw na koniec?

pozabydgoszcz.pl 22 padziernika 2015r.

zawioza je na wzkach do Zamku Bierzgowskiego. Ekshumowane std ciaa trafiy do mogiy

nuta Drywa. - To by niezwykle

Wachmani niechtnie zabijali

runia. W lasach Barbarki wida

rek koncentracyjnych robi si

W momencie ewakuacji rozstrzelano

gu dla odwiedzajcych pomnik

pozabydgoszcz.pl 22 padziernika 2015r.

aden wstyd, tylko twist

aniec potrafi im szybciej,