ROZMOWY

WIKTORII BECZEK
Z RODZICAMI
OSB LGB

STOWARZYSZENIE RODZIN IPRZYJACI OSB HOMOSEKSUALNYCH,

BISEKSUALNYCH ITRANSPCIOWYCH
Warszawa 2015

SPIS TRECI

PRZEDMOWA
Prof. Monika Patek / 6
WSTP
Elbieta Szczsna / 16
WSTP
Aneta Ostrowska / 18
NA KOCU BDZIEMY PAMITA NIE SOWA NASZYCH WROGW,
ALE MILCZENIE NASZYCH PRZYJACI
Aneta Ostrowska / 20
JAK DOBRZE, E JU WIESZ!
Urszula iSawomir Krajewscy / 30
HOMOFOBICZNY FOLKLOR WIDZIANY ZACHODNIM OKIEM
Agnieszka Holland / 40
CHODCIE ZNAMI!
Elbieta Szczsna / 48
TRZY BABCIE MATEUSZA / 56
Tamara Uliasz

Shutterstock

TRZEBA DZIAA, WALCZY IOCIERA ZY

Ewa Korona / 64
TATA IJEGO TRZEJ (TCZOWI) MUSZKIETEROWIE
Adam Babiliski / 74
INNI WMNIEJSZYM MIECIE
Alicja iFilip Czeszykowie / 82
EPILOG
Wiktoria Beczek /92

PRZEDMOWA
JESZCZE
URZDZIMY
HUCZNE WESELE

S miejsca, gdzie rnorodno jest neutralnym przejawem zrnicowania ibogactwa. S itakie, gdzie neutralna rnorodno
bywa patologizowana. Jedni rodzice maj atwiej, inni oatwo
musz si postara. Tam, gdzie to wymaga stara s rzadziej dopuszczeni do gosu.
To nie jest pierwsza ksika orodzicach, ktrych crki kochaj
kobiety, asynowie mczyzn. Jednak wci jedna znielicznych,
gdzie s obecni na penych prawach imog mwi. Ta ksika jest
przez to jak uchylenie okiennic na wiato zrozumienia iakceptacji. Pachnie przyzwoleniem na szerszy oddech. Jest gosem rzadko syszanych, ktry nabiera siy. Gosem, wktrym nie ma ju
zasznurowanego skrpowania, ale jest refleksja oprzyczynach
sznurowania. Onarzuconym widzeniu wiata isposobach odzyskiwania wzroku.
To stanie si ju niedugo istanie si na pewno. Orientacja
seksualna naszych dzieci bdzie spraw rwnie neutraln jak
prawo- ileworczno. Fakt, e wikszo jest praworczna
nie odbiera dzi osobom leworcznym dobrego samopoczucia.
Czerwienimy si raczej ze wstydem, wspominajc bezmylne,
czsto okrutne prby przeflancowania, znormalizowania,

podcignicia do normy, wyleczenia iprzerobienia leworcznych wpraworcznych. Dzi wiemy, e problemem leworcznych nie bya ich leworczno, ale ci, ktrzy leworczno postrzegali jako defekt iodchylenie od normy. Leworczno nie
jest wad, lecz moliwym pomysem naszego organizmu. Jest
pomys na prawo i/lub leworczno. Ani lepszy, ani gorszy
inny. Fakt, e osb praworcznych jest wicej, nie ma tu nic do
rzeczy iniczego nie zmienia. Nie inaczej jest zorientacj seksualn. Heteroseksualno, biseksualno, homoseksualno
iaseksualno s wartociowo rwnowane, cho nierwnoliczne. Tak jak iorientacja seksualna, lewo ipraworczno ma swj
pocztek wmzgu.
Ci, ktrzy zleworcznoci robili problem byli okrutni iniedouczeni. Nie zawsze otym wiedzieli. Czasami naprawd wierzyli
wgoszone racje. Uwaali, e chc dobrze iwiedz lepiej co jest
oczywiste. Uznanie, e leworczni s felerni, byo sztucznie wykreowane; miao jednak swoje spoeczne iwadcze podoe.
Praworczno miaa by naturalna. Dlaczego? Bo przewaaa. Potoczna, pobiena obserwacja zyskiwaa si dogmatu. Piecztoway to dziaania okrelane mianem naukowych bada. To
zkolei miao potwierdza izawiadcza osusznoci goszonych
pogldw. Leworczno burzya schemat. Przeczya powszechnoci praworcznoci. Musiaa wic zyska etykiet dewiacji,
by praworczno moga zachowa status normalnoci. Odchylenie od normy dao si zakwalifikowa jako chorob, prawie
grzech iprzeznaczy do leczenia inaprawy. Mona si byo na
tym dorobi idorobi stopni naukowych.
Wadza sprawowana nad opiekunami lewusw serwowana
bya wformie zatroskanych porad. Dyktowano przestraszonym
rodzicom, jak maj ogranicza swoje dzieci wrozwoju dla osignicia praworcznoci. Wzamian oczekiwano wdzicznoci za
wskazwki, jak zmusza felerne dziecko, by stao si normalne.
Dugo opierano si zprzyznaniem, e pogld na temat leworcznoci by faszywy, apraktyki okrutne. Polityka urawniowki, uznania, e wikszo = normalno nacechowana bya
autorytarn brutaln ignorancj, arbitralnoci, zadufaniem,

JESZCZE URZDZIMY HUCZNE WESELE

lekcewaeniem ipogard dla leworcznych oraz demonstrowan moraln wyszoci ipewnoci swojej racji. Nic wic dziwnego e nie brakowao leworcznych ukrywajcych swoj leworczno, by si nie wyrnia, nie podpa. Niektrzy znich
gotowi byli nadgorliwie zawiadcza onienaturalnoci posugiwania si lew rk, oczym pisali wzaciszu, oczywicie lew
rk. Nie inaczej rzecz si ma zorientacj seksualn, gdy nie jest
heteroseksualna. Mona waciwie pod kady pseudoargument
dotyczcy leworcznoci podstawi ten odnoszcy si do kadej mniejszociowej orientacji seksualnej, uzyskujc podobny
pseudoargument.
Mj brat urodzi si jeszcze wczasach, gdy leworczno
uchodzia za defekt inieuporzdkowan uomno, asowo makut nacechowane byo pogard. Pamitam wci yw po latach
zo irozgoryczenie matki, e posusznie poddawaa si poleceniom. Winia si, e to za jej przyczyn brat nabawi si feleru.
Przywizywaa bratu, zgodnie zzaleceniami lekarzy ipedagogw, lew rk na plecach, by nie mg si ni posugiwa. Robia to, chocia cierpia inienawidzi przez to siebie, matki icaego
wiata. Robia to, chocia take wtedy nienawidzia tego, co robia
bratu. Tak bardzo jednak chciaa, by si nie wyrnia. Robia, co
jej kazali, bo to miao by dla jego dobra. Umiaa sobie poradzi
wprzeraajcych wojennych warunkach. Bya bezradna wobec
wmwionego jej poczucia, e zawioda jako matka, wic prbowaa to naprawi. Nie chciaa, by by odrzucany igorzej traktowany. Chciaa go uchroni Nic to oczywicie nie dawao. Mj brat
pozostawa leworczny. Dawao mu to zreszt fory. By nie do
pokonania wping-pongu, tenisie iwboksie. Jemu jego leworczno nie przeszkadzaa. Przeszkadzali mu ludzie, ktrzy zjego leworcznoci robili problemy. Nie wybiera swojej leworcznoci.
Stanowia dla niego trudne dowiadczenie nie dlatego, e by leworczny, ale dlatego e jego leworczno suya autorytetom
od siedmiu boleci za pretekst, by si nad nim wyywa. Leworczno jak ihomoseksualno to nie choroba; nie trzeba tego
leczy. To naturalny sposb istnienia. Mj brat wiedzia, e taki
po prostu jest inic wtym nadzwyczajnego. Mia al, e matka si

PROF. MONIKA PATEK

poddaa igotowa bya powici syna na otarzu penej przemocy wadzy lekarzy iszkolnych pedagogw. Ona te aowaa. Nie
obyo si wic bez wycignicia wnioskw.
Brat nie by, mwic ogldnie, zbytnio religijny, co nie przeszkadzao mu zaczytywa si wBiblii iwprzypowieciach biblijnych. Dla mojego brata symboliczna przypowie oAbrahamie
gotowym zaszlachtowa swojego modszego syna Izaaka na polecenie Jahwe, wcale nie bya przypowieci odobrej bogobojnoci, lecz ostro zarysowan przestrog przed nasz skonnoci do
ulegania wadzy.
Abraham syszy gos. Rozpoznaje gos Jahwe, ktry da od
niego zoenia mu wofierze syna, Izaaka. To jego ukochany syn.
Abraham cierpi, ale jest ju wuleganiu zaprawiony. Wczeniej
powici Ismaila, swego pierworodnego syna urodzonego zniewolnicy Hagar. Wygna go na niemal pewn zgub, bo takie byo
yczenie jego ony, matki Izaaka. Zatracenie Izaaka jest wic tylko powtrk zwiczenia wulegoci; odwoaniem si do ju raz
przyzwolonej iwypracowanej rutyny.
Biblijni autorzy wtej mrocznej historii na dugo przed
Stanleyem Milgramem przekazali nam ostrzeenie przed gron skonnoci do ulegania autorytetom ido posuszestwa tam,
gdzie naley wtpi isi nie poddawa. Poddajemy si wpoczuciu winy iwobliczu autorytetu. Ulegamy niemocy, niemonoci
odmowy, zakwestionowania. Mj brat by przekonany, e caa ta
historia, wielokrotnie roztrzsana, najczciej nie trafia wsedno.
Jest przecie jednym wielkim potpieniem oportunizmu, konformizmu istrachu! Zociy go wic te wszystkie gadki otym,
e chodzi tu oboskie miosierdzie iposuszestwo wynagrodzone. Sedno, jego zdaniem, tkwi tymczasem wprzyswojeniu sobie
na przykadzie Abrahama potrzeby krytycznego mylenia. Ta
przypowie skania do wiczenia nonkonformizmu, odmowy,
twardego mwienia: nie! Mj brat uwaa, e faszywe interpretowanie historii Abrahama bierze si zcelowego pomijania perspektywy Izaaka. Trzeba spojrze na t przypowie zperspektywy dziecka, eby j waciwie zrozumie. Ico Izaakowi ztego, e
nie zosta zarnity, skoro musia y ze wiadomoci, e ojciec

JESZCZE URZDZIMY HUCZNE WESELE

na danie wadzy gotw by go powici. e zamiast solidarnoci zdzieckiem zwyciy oportunizm, konformizm istrach?! Co
Izaakowi ztego, e gos wostatniej chwili zmieni zdanie, skoro
ojciec palcem wbucie nie kiwn iszykowa mu stos. Tam, gdzie
Izaak ma prawo da szacunku, uznania iochrony, spotyka go
samotno.
Ta myl, ktra dotara do mojego brata, nie przebija si szerzej,
zreszt nie inaczej jest ze Stanleyem Milgramem ijego dowiadczeniem. Milgram dowid, e na danie wadzy potulnie skurczeni gotowi jestemy dostarcza cierpienia, potpia iwiadomie
krzywdzi. Kadziemy po sobie uszy iprzyzwalamy na otwart
homofobi jeli autorytarna figura powoa si na wysze racje. Polityczne, obyczajowe, religijne Kupimy kad szmir. Milgram
ostrzega przed pokus oportunizmu ikonformizmu. Uwaa, e
wiadomo spoecznej ipolitycznej tresury do rutynowego posuszestwa daje szans, by si jej oprze.
Orefleksj atwiej wtedy, gdy zakwestionujemy oczywistoci. Manifestum non eget probatione to, co oczywiste, nie wymaga dowodu. Ta formua ma coraz mniej racji bytu, take wprawie. Dostrzegamy, e suy za parawan, zwalnia zmylenia. Tam,
gdzie brak racji, usprawiedliwiamy dyskryminacj powoujc si
na oczywisto lub na wol boga. Unas tym sposobem buduje si
na homofobii programy wyborcze ikwestionuje konwencj antyprzemocow, e niby promuje ona homoseksualizm. Ito nie jest
tak, e taki mamy klimat; my ten klimat tworzymy. To nie klimat
ito nie tylko politycy potulnie godz si na uprawian politycznie
homofobi.
Na pytanie dziennikarki oto, jak jej zwizek zjej partnerk
przyjy rodziny, Yga Kostrzewa, dziaaczka na rzecz praw osb
LGBT, zrozbrajajc szczeroci przyznaje, e rodzicom nie byo
atwo zaakceptowa ani crek lesbijek, ani ich zwizku. Izaraz
spieszy zzapewnieniem, e nie ma do rodzicw alu, bo tak zostali wychowani, uksztatowani przez system spoeczny iedukacyjny, awczasach kiedy si to dziao by to albo temat tabu, albo
mwio si le lub bardzo le ohomoseksualnoci iosobach LGBT
[WO, 1/08/2015, s. 11]. To pikna postawa, prawie heroiczna. Nie sta

10

PROF. MONIKA PATEK

na ni byo ani mojej matki, ani mojego brata. Oboje mieli pretensje ona do siebie, amj brat do niej, e tak gadko przychodzio
jej akceptowa to, co wymagao zwtpienia. Mieli do niej pretensje
oboje, e nie zadaa pytania dlaczego pisanie praw rk ma by
lepsze od pisania lew? Dlaczego heteroseksualno ma by lepsza
ni homoseksualno?
Pytaniu imyleniu sprzyja dobra lektura. Ta ksika jest dobr
lektur. Wywiady wniej zawarte pokazuj szerok gam emocji
irefleksji towarzyszcych informacji ohomoseksualnoci swojego dziecka. Uderzajca jest troska, obawa oto, e dziecko zostanie
skrzywdzone. Wartoci jest refleksja dotyczca rnic, ktre bior si zmiejsca iczasu, ktre zastaj rodzicw. Jest trudniej tam,
gdzie homoseksualno dzi traktowana jest jak leworczno
wczoraj. Jest atwiej tam, gdzie homoseksualno nie jest pretekstem do pozbawiania praw, sytuowania wdrugim obywatelskim
szeregu, wyrzucania poza nawias. Nie yjemy wkraju, wktrym
jest atwiej. Wci jeszcze nie yjemy wtakim kraju. Wci wic
bywa, e irodzice idzieci nie s wolni od wstydu ilku. Wci
uchodzi arogancja imowa nienawici wobec osb LGBT. Wci odmawia si osobom LGBT tego, co stanowi podstaw godnoci: szacunku, uznania iochrony.
Aprzecie, mimo to, lawina ju ruszya. S wci rodzice, ktrzy maj ztym problem igotowi s sami siebie wini za homoseksualno swoich dzieci na podobiestwo mojej matki obwiniajcej
si oleworczno mojego brata. Wyglda to ju jednak na przeytek imam nadziej, e si nie myl. S wci rodzice, ktrzy
pchaj swoje homoseksualne dzieci wniechciane heteroseksualne
zwizki. Nie, nie robi tego wyranym sowem, raczej manifestowan postaw. S itacy, ktrzy na wszelki wypadek nie rozmawiaj, udajc, e dziecko znatury jest skryte. Zadajemy te jednak
wreszcie waciwe pytania iotrzymujemy stosowne odpowiedzi.
Zawsze dziwiy mnie badania poszukujce genu homoseksualnoci, tak jakby istnia iby rozpoznany gen heteroseksualnoci.
Podobnie jak nie rozumiaam, oco ten wrzask, jeli prawd jest, e
ludzie s sobie rwni inie ma rnic midzy kobietami imczyznami. Jeli kobiety imczyni s sobie rwni, to jaka rnica,

11

JESZCZE URZDZIMY HUCZNE WESELE

czy s wparach rno- czy jednopciowych? Potomstwo? To sprawa irrelewantna skoro uznajemy pary rnopciowe bez dzieci
ibrak nam argumentw dla nieuznawania faktu, e wparach jednopciowych rodz si iwychowuj dzieci.
Wzamieszczonym wksice wywiadzie Agnieszka Holland
mwi oprzyczynach rnicowania wprost: Tutaj chodzi ospraw
przedzierania si do niepodlegoci kobiet, aofiar tych lkw, wsensie legislacyjnym ipropagandowym, padaj homoseksualici. Rzdzcy iKoci uywaj homoseksualistw, eby kanalizowa gbokie lki
dotyczce zmian spoecznych iobyczajowych. Potpienie homoseksualizmu jest wprost proporcjonalne do goszenia podlegoci kobiet ihierarchicznej wyszoci mczyzn. Zakaz zwizkw jednopciowych jest potrzebny dla utrzymania pozorw naturalnoci
whierarchicznym podporzdkowaniu gowie = ojcu rodziny.
Jeli kobiety imczyni s rwnowartociowi, to raptem
argument ozgodnym znatur wywyszeniu mczyzn, tak
wrodzinie, jak iwKociele, traci na znaczeniu. Zwizek dwch
mczyzn ujawnia kulturowy, anie naturalny charakter hierarchicznoci ipodporzdkowania. Std ta caa gadka onieuporzdkowaniu. No bo, kto niby rzdzi, kto dowodzi, kto jest gow, kto
dominuje wzwizku dwch mczyzn? Ijak dwie kobiety mog
by razem bez gowy rodziny? Partnerstwo zadaje cios patriarchatowi zwpisanym wniego heteroseksualizmem, ktry relacje
wzwizku okrela jako hierarchiczne oparte na podporzdkowaniu, przewadze ipoddastwie. Jednak nieprzypadkowo ju blisko
70% polskiego spoeczestwa popiera zwizki partnerskie. Okazuje si, e take wzwizkach rnopciowych coraz czstsze
jest zapotrzebowanie na partnerstwo iwsparcie bez dominacji.
Inieprzypadkowo wankiecie przeprowadzonej wrd dorosych
Amerykanw, wktrej zapytano ich, co by zrobili gdyby dowiedzieli si, e ich dziecko jest Homo Sapiens, 70% respondentw odpowiedziao, e wyrzucioby takie dziecko zdomu. No c, brak
wiedzy iuprzedzenia robi swoje.
Maestwa, rodzicielstwo izwizki partnerskie par homoseksualnych staj si wspczenie faktem. Neutralno orientacji seksualnej te. Ronie wiadomo krzywdy wyrzdzanej

12

PROF. MONIKA PATEK

rodowisku osb LGBT orazich rodzinom inie brak dziaa przeciwstawiajcych si dyskryminacji. Polska jest te czci tego
procesu, chocia cigniemy si wogonie. Dyskryminujc odmawiamy osobom LGBT prawa do integralnoci iautonomii. Odmawiamy szacunku, uznania iochrony. Nie przeciwdziaajc temu,
wadza akceptuje ipromuje homofobi.
Wczasach mojej mamy nie byo stowarzysze rodzicw, ktre powstrzymayby tam gupoty, okruciestwa izbdnych fobii wobec ich leworcznych dzieci. Wtamtych czasach nie byo
zreszt analogicznych stowarzysze dla rodzicw dzieci LGBT,
ani dla osb LGBT. Dzi s.
Stowarzyszenie AKCEPTACJA jest otwarte na kontakt w jzku
polskim, angielskim, anawet wesperanto. Jest Ci ciko? Chcesz
porozmawia? Przyjd, prosz zapraszaj igwarantuj rodzicom
osb LGBT wolno od samotnoci, wyobcowania iniewiedzy. Odpowiadaj na pytania isprzyjaj dobrej wizi ze swoim dzieckiem.
Organizacji osb idla osb LGBT wci przybywa iwzrasta te poparcie dla ruchw LGBT.
yjemy dzi wkraju, wktrym wSejmie wci jeszcze jawnie
odmawia si nawet dyskusji oprojektach ustaw proponujcych
uregulowanie zwizkw partnerskich. Pary jednopciowe pozbawione s wPolsce prawa do maestwa (inie jest prawd, e stoi
temu na przeszkodzie Konstytucja RP). Brak jest rwnie kompleksowych rozwiza regulujcych na rwni lub podobnie kwestii dotyczcych: rejestracji zwizku, przyjcia wsplnego nazwiska, obowizku wzajemnej opieki, pozostawania we wsplnym
poyciu idziaaniu na rzecz dobra zwizku, wsplnego rozliczenia
podatkw, obowizku alimentacyjnego, adopcji, zasiku opiekuczego, objcia ustawowym ubezpieczeniem partnera/partnerki, prawa do otrzymania informacji na temat zdrowia partnera/
partnerki wstanie nieprzytomnoci, dziedziczenia ustawowego,
podatku od spadkw idarowizn, zwolnienia zpodatku od spadku idarowizn, renty rodzinnej po zmarym partnerze/partnerce,
regulacji dotyczcych zwizkw zcudzoziemcami, rozwizania
zwizku, prawo do otrzymania zwok partnera/partnerki celem
pochwku. To musi by bolesne take dla rodzicw. Ich dzieci

13

JESZCZE URZDZIMY HUCZNE WESELE

zracji swojej orientacji seksualnej traktowane s jak gorsi obywatele. Odmawia si im szacunku, uznania iochrony. Pozbawia
si prawa do piknych marze, do rodziny, do zalegalizowanego
zwizku zukochan osob. Odmawia si tego, czego przecie jako
kochajcy rodzice chcemy dla swoich dzieci.
Ktrego dnia jedna zwystpujcych wksice matek, Aneta
Ostrowska, powiedziaa do mnie: Wiesz ja te chciaabym wyprawi huczne wesele mojej crce. To zdanie zapado we mnie, rozroso
si izakorzenio. Oto wanie chodzi, oto huczne wesele crki
Anety. Olub, ktry jej crka ze swoj ukochan wemie nie wParyu, Kopenhadze, Londynie czy Dublinie, ale tu wPolsce. Gdzie
rodzice panien modych bd je po polsku wita chlebem isol,
aone siga bd po ten chleb isl, niewane praw czy lew rk.
Aneta jest matk jak wiele innych; jej wspaniaa crka jest crk
jak wiele innych. Maj prawo do hucznych wesel.
Mam wic nadziej, e ta ksika jakogos rodzicw wybrzmi.
e bdzie gosem, ktry pozwoli odezwa si iinnym rodzicom,
zacz rozmawia. e pozwoli dzieciom by sob, azrodzicw
zdejmie brzemi narzucone przez z wiedz, polityk ile wykorzystywan religi.
Irozdzwoni si weselne dzwony. To stanie si ju niedugo
istanie si na pewno.
prof. Monika Patek
Honorowa czonkini Stowarzyszenia Rodzin iPrzyjaci Osb
Homoseksualnych, Biseksualnych iTranspciowych AKCEPTACJA

14

WSTP

Drogie Czytelniczki, drodzy Czytelnicy!

Zogromn radoci przedstawiamy Wam pierwsz publikacj
Stowarzyszenia Rodzin iPrzyjaci Osb Homoseksualnych, Biseksualnych iTranspciowych AKCEPTACJA. Zawiera ona wywiady zrodzicami gejw ilesbijek przeprowadzone przez dziennikark Wiktori Beczek, prywatnie crk Wiceprzewodniczcej
naszego Stowarzyszenia.
Historie, ktre wyaniaj si ztych wywiadw, to historie
odumnych rodzicach kochajcych swoje dzieci. Opisujemy wnich
drog, ktr przeszlimy od coming outu naszych crek isynw
do penej akceptacji. Nie zawsze byo nam atwo. Dlatego to take
opowieci onaszych obawach, wtpliwociach, czasami rwnie
otowarzyszcym nam na pocztku poczuciu winy, ktre przezwyciylimy dziki wiedzy na temat homoseksualnoci.
To take historie oodwadze naszych dzieci, ktre obdarzyy
nas zaufaniem iotwarcie opowiedziay oswoich uczuciach. Ale
coming out naszych dzieci to dopiero pocztek naszych historii
ihistorii Stowarzyszenia AKCEPTACJA. Dowiadujc si od naszych crek isynw, e nie s heteroseksualni, stajemy przed dylematem, komu ikiedy otym powiedzie. Coming out dzieci poprzedza bowiem coming out ich rodzicw.

16

Ale nasze historie to rwnie historie solidarnoci. Gdy to

wanie solidarno znaszymi dziemi bya dla nas pierwszym
impulsem do zaangaowania si wobronie godnoci ipraw lesbijek, gejw, osb biseksualnych itranspciowych (LGBT). Dzisiaj,
gdy nasze dzieci dumnie krocz przez ycie, angaujemy si, pamitajc, e wielu innym wci jest bardzo ciko. Zarwno wielu
osobom LGBT, jak iwielu matkom iojcom. To zmyl onich zaoylimy w2013 roku nasze Stowarzyszenie ito dla nich publikujemy nasze historie rodzinne. Chcemy wten sposb zachci
wszystkich do wyjcia zszafy, to znaczy otwartego mwienia
oorientacji psychoseksualnej lub tosamoci pciowej. Jestemy
bowiem przekonani, e zaufanie, prawda iwzajemny szacunek s
podstaw dobrych relacji rodzinnych. Odrzuciwszy uprzedzenia,
moemy skupi si na naprawd wanych sprawach iwspiera nasze dzieci jak najlepiej potrafimy.
Zapraszam Was do lektury ksiki oraz na nasz stron internetow www.akceptacja.org oraz www.facebook.com/akceptacja
Elbieta Szczsna
Prezeska Stowarzyszenia Rodzin iPrzyjaci Osb Homoseksualnych,
Biseksualnych iTranspciowych AKCEPTACJA

17

WSTP

Ksika Rodzice, wyjdcie zszafy! powstaa zpotrzeby pomocy jak najwikszej liczbie rodzicw osb homoseksualnych, biseksualnych itranspciowych, dotarcia tam, gdzie wydawao si
to niemoliwe.
Pomys narodzi si wlistopadzie 2013 roku. Byam wtedy
wBrukseli umoich przyjaci, pary gejw bdcych od lat wformalnym zwizku. Opowiadaam im odziaaniach Stowarzyszenia Rodzin iPrzyjaci Osb Homoseksualnych, Biseksualnych
iTranspciowych AKCEPTACJA, omoich planach na przyszo
imarzeniach. Mwiam te otym, jak trudno dotrze do rodzicw, ktrzy potrzebuj naszej pomocy, zwaszcza tych zmaych
miasteczek iobszarw wiejskich. Do wielu znich udao si nam
dotrze dziki naszym sporadycznym wystpieniom wprogramach telewizyjnych, jednak wkilkanacie minut na antenie mona przekaza jedynie may procent wiedzy iopowiedzie tylko
niewielki fragment naszej historii.
Wtedy, podczas tej rozmowy, pomylaam, e ksika mogaby dotrze wszdzie. Przedstawienie historii konkretnych rodzin
stanowioby substytut grupy wsparcia dla wszystkich tych, ktrzy zrnych wzgldw nie mog uczestniczy wnaszych spotkaniach wWarszawie.

18

Pomylaam, e opowieci obezwarunkowej mioci rodzicw

do dzieci, podobne do mojej wasnej, pozwoliyby czytelnikom
niejako przemierzy znami drog do zrozumienia iakceptacji
ich dzieci. Pomylaam, e ksika ma szans speni rol terapii
zastpczej.
Od tej pierwszej myli mino zaledwie 21 miesicy, aspenienie tego marzenia daje mi amyl, e rwnie wszystkim, ktrzy byli zaangaowani wjej powstawanie ogromn satysfakcj.
Dzi mam kolejne marzenie. Chciaabym, aby ta ksika bya
wsparciem ipomoc dla wszystkich rodzicw, ktrzy tej pomocy potrzebuj. Marz otym, e bdzie otwieraa serca tych matek
iojcw, ktrzy nie potrafi wpeni zaakceptowa swoich dzieci.
Atym wszystkim, ktrych dopady rozterki iwtpliwoci, przyniesie spokj iukojenie.
Drodzy Rodzice, najlepsze, co moecie da swoim crkom isynom, to Wasza mio. Nie podcinajcie im skrzyde inie dopuszczajcie do sytuacji, wktrej przestajecie byczci ich wiata.
Akceptacja najbliszych to filar, ktry pozwala przezwycia
wiele trudnoci. Pamitajcie otym inie pozwlcie, by Waszym
dzieciom tego wsparcia brakowao. To wsparcie jest dla nich jak
tarcza chronica przez wszechobecn homofobi. Wasza mio
stanowi barier nie do pokonania dla tych wszystkich, ktrzy
chcieliby skrzywdzi Wasze dzieci. Akceptacja chroni te ca
Wasz rodzin przed rozamem, wzmacnia j wsytuacji, gdy czujecie presj, e Wasze dziecko nie spenia stereotypowych oczekiwa spoecznych.
Mam nadziej, e wopowiedzianych historiach znajdziecie
czstk tego, przez co sami musicie przechodzi ie bd one dla
Was drogowskazem. Pomog Wam obra jedyny kierunek, wjakim naley poda. Mam nadziej, e tylko t drog wybierzecie.
Drog zwan akceptacj.
Aneta Ostrowska
Wiceprezeska Stowarzyszenia Rodzin iPrzyjaci Osb Homoseksualnych,
Biseksualnych iTranspciowych AKCEPTACJA

19

Foto: archiwum

NA KOCU BDZIEMY
PAMITA NIE SOWA
NASZYCH WROGW,
ALE MILCZENIE
NASZYCH
PRZYJACI
(Martin Luther King)

ANETA OSTROWSKA
MAMA WIKTORII

NA KOCU BDZIEMY
PAMITA NIE SOWA
NASZYCH WROGW,
ALE MILCZENIE NASZYCH
PRZYJACI
Trudno napisa wstp do rozmowy zwasn matk. Wszystko,
co przychodzi do gowy, jest banalne. e ukochana, wspaniaa
wiadomo.
Dla mnie mama jest najwysz instancj. Wartach mwi, e
jest krynic mdroci. Ale to prawda. Gdy mam problem mama.
Gdy nie mog si na co zdecydowa mama. Zawsze, gdy nie
wiem, co mam robi, pytam wanie j. To nie jest problem nieprzecitej ppowiny. Moja mama jest po prostu osob, ktra zawsze pomaga mi podj waciw decyzj. Brzmi jak przesodzona laurka? By moe, ale te sowa potwierdzi kady, kto wobliczu
problemu posucha, gdy mwiam: Zadzwo do mojej mamy, ona ci
pomoe.
Pomaga zawsze. Dlatego nawet przez moment nie zdziwiam
si, gdy postanowia zosta wspzaoycielk Stowarzyszenia Rodzin iPrzyjaci Osb Homoseksualnych, Biseksualnych
iTranspciowych AKCEPTACJA.
Mama nie nauczya mnie robi fikokw, zrobi to tata, zktrym wicej przebywaam jako dziecko. Nie nauczya mnie pisa literek, bo zrobia to babcia, zktr spdzaam wikszo czasu. Ale
nauczya mnie by tym, kim jestem. Igdy dzi sysz, e jestem
dobrym czowiekiem, nie mam wtpliwoci, czyja to zasuga.

22

Kiedy pierwszy raz bya ze mnie dumna?

Byo bardzo wiele takich momentw. Ostatnio opowiadaam komu otym, e najbardziej niezwyky wmoim yciu by moment,
gdy zostaam mam. Chocia nie mylaam otym wkategoriach
zostaam mam, tylko e Ciebie urodziam ie Ciebie miaam.
Po raz pierwszy byam zCiebie dumna, gdy tylko Ci urodziam. Po porodzie lekarze musieli mnie upi. Gdy si obudziam,
byam tak zdezorientowana, e nie wiedziaam, czy ju jestem po
porodzie, czy przed nim. Potem wszystkim matkom pielgniarki
przyniosy dzieci do karmienia, tylko nie mnie. Udao mi si zdj
zka kart pacjenta, z ktrej si dowiedziaam, e waysz 4,250
kg imasz 59 cm. Jaka ja si poczuam dumna, e mam takie dorodne dziecko!
To by pierwszy moment, apotem byo ich cae mnstwo. Stale
czuam, e jestem zCiebie dumna. Pierwsza ze wszystkich znanych mi dzieci zacza mwi, pierwsza piewa iczyta. Zawsze
bya liczna, mdra izdolna. Teraz jestem zCiebie dumna midzy
innymi dlatego, e jako jedna zniewielu znanych mi osb yjesz
otwarcie wyciu iwpracy. Masz odwag by sob! Zawsze pkaam zdumy.
Chyba ze miechu.
Czsto mnie rozmieszaa. To si wpisuje wmoje marzenia oidealnym dziecku. Zawsze chciaam, eby moje dziecko byo mdre
imiao poczucie humoru. Wszystko si dokadnie sprawdzio.
Pamitasz dzie mojego coming outu?
Pamitam, jak to byo, ale pewnie nie wszystko. Nocowaa unas
Ola, anastpnego dnia szycie do szkoy. Rano zobaczyam, e
spaycie przytulone igdy wstaa, to powiedziaam, e taka jest
wielka mio midzy wami. Przed wyjciem zdomu zapowiedziaa, e jak wrc zpracy, to chcesz mi co powiedzie. Ju przewidywaam, co to bdzie. Waciwie to ju wiedziaam. Pomylaam,
e musz Ci od razu zapewni, e Twoja orientacja seksualna nie
stanowi dla mnie problemu, jeste t sam osob, tak samo Ci kocham inic si midzy nami nie zmienia. Wiedziaam,e musz to

23

NA KOCU BDZIEMY PAMITA NIE SOWA NASZYCH WROGW,

ALE MILCZENIE NASZYCH PRZYJACI
powiedzie teraz, bo nastpna okazja bdzie ju ochwil za pno.
Tak te zrobiam ito byo dla mnie wane, bo wiedziaam, e bdzie wane dla Ciebie.
Po naszej rozmowie miaam mnstwo galopujcych myli
otym, co Ci czeka, czego dowiadczysz, co bdzie wszkole, jak
nauczyciele bd Ci traktowa. Wszystkie moje myli kryy
wok otoczenia, ktre moe Ci zrobi krzywd.
Oczywicie pojawiy site myli, e to ja co le zrobiam, e
to moe minie, zmieni si.
Czy te myli same miny, czy musiaa si doksztaci?
Chwil musiaam znimi zosta. Zaczam sobie przypomina, co
wiem na temat homoseksualizmu. e na pewno nie jest to wina
otoczenia, rodzicw czy wychowania. Wogle nie ma mowy
oadnej winie. Nie wiedziaam dokadnie, wktrym momencie
ksztatuje si orientacja seksualna, ale wiedziaam, e wpywu na
to nie ma wychowanie czy czyja zachta. To mi si dopiero ukadao wgowie.
Pamitam, e mwiam Ci wtedy, eby nikomu jeszcze nie
mwi, bo moe to si jeszcze zmieni. Przede wszystkim pamitam, e bardzo si oCiebie baam. Ale nie byo momentu, ebym
si wstydzia. Najlepszy dowd na to jest taki, e natychmiast obdzwoniam wszystkich przyjaci (miech). Mj najbliszy przyjaciel od razu mi powiedzia, ebym przestaa myle, e to minie,
bo skoro tak czujesz, to tak jest.
Czy teraz, po latach, kiedy wiesz ju chyba wszystko, co dzisiaj mona na ten temat wiedzie, zachowaaby si inaczej?
Ostatnio syszaam wietn histori. Znajoma oorientacji swojej
crki poinformowaa ca rodzin drogmailow. Wtej wiadomoci zastrzega, e nie yczy sobie adnych negatywnych uwag
ikomentarzy.
Uwaam, e to doskonale zaatwia spraw iwaciwie ustawia relacje wrodzinie. Inie tylko wrodzinie, bo taki e-mail mona wysa te do przyjaci. Gdybym moga cofn si wczasie,
zrobiabym podobnie.

24

ANETA OSTROWSKA
Wielu rodzicw zatrzymuje si na etapie zaakceptowania swojego
dziecka. Tylko minimalny odsetek decyduje si angaowa
wdziaalno na rzecz rodowiska.
Zawsze czuam krzywd osb homoseksualnych. Krzywd, ktr wyrzdzaj im gwnie najblisze osoby. Rozmawiaam otym
zmoimi homoseksualnymi przyjacimi, ktrzy nie maj dobrej
sytuacji wdomu rodzinnym iwiedziaam, jak bardzo le to znosz. Doroli ludzie cierpi zpowodu braku akceptacji rodzicw.
Ato cierpienie trwa do momentu, wktrym nastpi pena akceptacja. Nawet jeli jest jej troch, to nadal jest niedosyt. Przecie wszyscy chcemy by akceptowani. Jeli nie robimy nic zego,
anajblisi si od nas dystansuj, to odczuwamy to jako wielk niesprawiedliwo. Zawsze mnie bardzo bolao, e osoby homoseksualne ztego powodu cierpi.
Jeszcze zanim dowiedziaam si oTobie, braam udzia wrozmowach zmatk jednego zmoich znajomych. Zdobrym skutkiem,
poniewa ona spdzia znim wita, awczeniej nie chciaa przekracza progu domu, wktrym mieszka razem zpartnerem.
Inny przyjaciel te poprosi mnie orozmow zjego rodzicami.
Nigdy do niej nie doszo, ale czynilimy przygotowania.
Czuam tak misj, potrzeb pomagania innym rodzicom.
Chocia waciwie nie traktowaam tego wwczas jako pomocy
rodzicom. Chciaam pomaga moim homoseksualnym przyjacioom, wpywajc na ich rodzicw. Ale teraz wiem, e rodzicom te
jest potrzebna pomoc. Oni czasem nie s winni temu, e nie akceptuj swoich dzieci, to rodowisko na nich tak oddziauje.
atwiej pomaga, gdy sprawa nas osobicie nie dotyczy, moemy wtedy pokaza, jacy jestemy ludzcy. Duo trudniej, kiedy trzeba przyzna, e to jest nasza historia inasze ycie. To my
jestemy rodzicami lesbijki lub geja. Wprawdzie mocniej si angaujemy emocjonalnie, ale poniewa sprawa budzi kontrowersje, to jest to trudniejsze. Gdy pierwszy raz miaam wzi udzia
wprogramie telewizyjnym, to mylaam, e umr ze strachu.
Pamitasz, kiedy to byo?
Padziernik 2012 uHani Lis. Czuam si, jakbym miaa si tam

25

NA KOCU BDZIEMY PAMITA NIE SOWA NASZYCH WROGW,

ALE MILCZENIE NASZYCH PRZYJACI
obnay, jakbym mwia co wstydliwego. Nie wstydz si Ciebie,
ale inni mogliby to tak odebra. Ipewnie wiele osb myli iomnie,
ioosobach homoseksualnych, e nie powinnimy siujawnia.
Baam si, e po programie bd takie wypowiedzi: Po co tam
posza, po co si obnosi! Nie wiem dokadnie, czego si baam. Okazao si, e zostaam odebrana zupenie inaczej. Usyszaam gratulacje, ciepe sowa uznania, anawet podziwu. Okazao si, e
odwaga si opacia, bo dziki wystpom publicznym mona wicej zdziaa, dotrze do duej liczby potrzebujcych osb.
Ale nie wszystko byo takie idealne. Pewnych ludzi musiaa zycia
wykreli.
Najbardziej przykre byo milczenie rodziny ze strony mojego
ma. Nie pady sowa krytyki, nikt nie powiedzia niczego niekulturalnego, ale bya cisza. Bardzo krpujca cisza. To byo dla
mnie bardzo bolesne. Do dzisiaj ma to wpyw na nasze relacje.
Byo te par nieprzyjemnych historii zprzyjacimi. Znali
oni osoby homoseksualne, spotykali si znimi na przykad unas
wdomu. Nagle zaczli mwi onich rne przykre rzeczy. Okazao, e cz moich bliskich znajomych ma problem zhomofobi.
Po kilku rozmowach nie najwyszych lotw odciam si od tych
przyjaci.
Jeli kto wie, e moja crka jest nieheteroseksualna, moi
przyjaciele s homoseksualni, aja sama dziaam na rzecz rwnouprawnienia ioddaj temu serce, to jak moe mwi do mnie:
Powiem ci, co mnie najbardziej zraa do rodowisk gejowskich. Niewane co go zraa, to nie ma adnego znaczenia. Ale jak strasznie
brzmi to zdanie zdanie co zraa, co najbardziej zraa, do rodowisk gejowskich. Kiedy ja odpowiadam: Mwic tak, obraasz
moj crk imoich przyjaci, to sysz, e przecie oni bardzo lubi
moj crk. Ioczywicie podkrelaj, e nie s homofobami.
Takie wypowiedzi odbieram jako sygna, e to, wco si angauj iczemu oddaj serce, jest niedobre, niesuszne. Dodatkowo
wchodzimy na wysokie emocje, bo to dotyczy mojego dziecka. Jeli ich zdaniem nie chodzi omoj crk, to okogo? Co to s rodowiska gejowskie? To jak mwienie le oydach ipodkrelanie, e

26

ANETA OSTROWSKA
nie jest si antysemit, tylko dlatego, e mwi si dobrze ossiedzie ydzie. Myl, e to ich usprawiedliwia, bo jeli lubi jednego yda, to oinnych mog ju mwi le. Ludzie nie wiedz, e to
klasyczna mowa nienawici. Powinno si otym uczy wszkoach.
Czy nieprzychylne komentarze pojawiy si po tym, jak zacza
dziaa?
Myl, e zdaniem wielu mam tak wielki problem, e powinnam
chodzi wworku pokutnym,ukrywa si, przeprasza iprosi
owybaczenie. Aokazao si, e nie do, e mam odwag mwi
otym publicznie, to odbieram nagrody, podzikowania, sysz dobre sowa, ktre mnie wzmacniaj ipozwalaj dalej pracowa, bo
nadaj mojej pracy sens.
Ze sowa pady te po tym, jak otrzymalimy grant.
No tak, Jeszcze pienidze za to dostaje ipewnie znaszych podatkw! (miech). Osoby, ktre to mwi, maj ze relacje zwasnymi dziemi. Atu nagle ja na moim problemie zbudowaam co
wartociowego. Dodatkowo mam doskona relacj zdzieckiem,
amoja dziaalno jest doceniana. Takie rzeczy im si wgowie nie
mieszcz.
Zniektrymi osobami musiaam si poegna. Trudno. Musz
si otacza ludmi, ktrzy mnie wspieraj, eby mie si walczy
oprawd.
Zdarzay si te przykre sytuacje, jak na przykad spalenie
plakatw przedstawiajcych nasz rodzin wramach akcji
Rodzice, odwacie si mwi. To nie byo motywujce.
Nie miaa ochoty da sobie wtedy spokj?
Dopki dostaj wiadomoci od zwykych ludzi, e im pomagam,
iod autorytetw, e robi co wanego, to kto wkominiarce, kto
pali plakaty znaszym wizerunkiem, nie jest wstanie zniszczy
mojej wiary wsens tej dziaalnoci.
Wprawdzie wpierwszej chwili byam przeraona, ale to by
strach owas. Nie chciaam, ebycie si bali. Do gowy mi nie
przyszo, eby si ba osiebie. Widocznie nie jestem taka lkliwa.

27

NA KOCU BDZIEMY PAMITA NIE SOWA NASZYCH WROGW,

ALE MILCZENIE NASZYCH PRZYJACI
Ciebie to za bardzo nie przestraszyo, mj m zareagowa miechem, wic przestaam si martwi.
Zacza dziaa, gdy najwiksze przeladowania osb LGBT
byy ju za nami. Ju nie rzucano wnas kamieniami na Paradach
Rwnoci.
Nie wiem, czy wtedy bym sijeszcze bardziej nie angaowaa.
To motywuje jest tak le, e musisz co robi. Boj si chorb,
rozsta, utraty bliskich, ale to, e mog dosta kamieniem, chyba
by mnie nie przestraszyo. Nie dam si tak atwo.
Wnaszej dziaalnoci wane jest poczenie zaangaowania
zodwag obywatelsk, aja zawsze stawaam wobronie sabszych.
Wiedziaam,e sytuacja rodzicw osb homoseksualnych to
sfera zaniedbana, e jest wiele do zrobienia iwanie ja mog to
zrobi. Miaam ju kilka lat dowiadczenia wbyciu mam osoby
nieheteroseksualnej.
Niektrzy rodzice maj dekady dowiadczenia, amimo to nie
angauj si.
Kto, dla kogo homoseksualizm jego dziecka jest problemem, skupia si pewnie na jego rozwizywaniu. Poniewa ja nie miaam
problemu, to mogam dziaa na rzecz innych. To tak jak zosobami
dowiadczajcymi przemocy. Nie dziwi si, e nie chodz wmarszach, bo musz zadba osiebie, zagospodarowa swj lk, przey dzie, anie maszerowa. My, ktrzy nie mamy takiego problemu, musimy maszerowa. Musimy wystpowa wich imieniu.

ANETA OSTROWSKA
Wiele osb homoseksualnych ma przyjaci, ktrzy chtnie
poszliby wParadzie, ale nie zapominajmy, e wrd osb LGBT s
te tacy, ktrzy uwaaj, e nie naley manifestowa, e naley
zosta wdomu. Znam te osoby homoseksualne, ktre szczyc si
tym, e przyjani si tylko zosobami heteroseksualnymi. Zinternalizowana homofobia jest tak silna, e przeniknie wszystko.
Jak mylisz, wktrym roku wParadzie pjdzie wielka grupa
rodzicw?
Ju wtym roku.
Natomiast na zwizki partnerskie poczekamy jeszcze par lat.
Mam zapewnienie profesor Moniki Patek, e bd za dwa lata.
Ja nie mog czeka dwudziestu lat, bo nie mam na to czasu. Chc
tego dowiadczy jak najszybciej. Widz Ci wsukni zwelonem!
(miech)
Agdyby to Ty zapraszaa goci na moje wesele, komu wysaaby
zaproszenie?
Gdyby mi daa jak pul zaprosze, to wysaabym je do sojusznikw isojuszniczek, ktrzy dooyli swoj cegiek, dziki czemu takie wesele moe si odby. Ajest ich naprawd bardzo duo.
Atym, ktrzy prbowali podci skrzyda, naley wysa zdjcie
pamitkowe?
Trzeba im nagra cae wesele! Niech wszyscy widz, jak si bawi
osoby LGBT, feministki, ateici Wszyscy razem na wielkim lesbijskim weselu.

Zgadzam si, ale praktyka pokazuje, e osb wspierajcych rodowisko LGBT jest bardzo niewiele, wystarczy spojrze na uczestnikw Parady Rwnoci.
Myl, e ludzie nie zdaj sobie sprawy jak ja kiedy e osoby nieheteroseksualne potrzebuj sojusznikw. Nie chodziam
wParadach ze wzgldu na chorob krgosupa, ale gdybym wtedy wiedziaa, jak wane dla osb nieheteroseksualnych jest zademonstrowanie solidarnoci znimi, to nawet krtki odcinek bym
przesza.

28

29

Foto: Aleksandra Boczkowska

JAK DOBRZE,
E JU WIESZ!

URSZULA I SAWOMIR KRAJEWSCY

RODZICE ANTKA

JAK DOBRZE,
E JU WIESZ!

Osynu mwi: Najwspanialszy na wiecie. Antek jest lekarzem. Medycyna jest jego ogromn pasj. Antek ma silny charakter isiln osobowo, potrafi uparcie dy do celu.
Nasza rozmowa jest pierwsz ze wszystkich, ktre przeprowadzam do ksiki. Jestem zdenerwowana, ale Ula tworzy wspania, ciep atmosfer. Wpewnym momencie waciwie zapominam, po co przyszam iczuj si jak zwizyt udobrych znajomych.
Ula iSawek przeplataj swoj opowie onajwspanialszym
synu. Ula mwi jak wikszo matek, ktrych dzieci wyfruny
ju zrodzinnego gniazda jakby za chwil miaa wyj album ze
zdjciami syna. Sawek zpocztku tylko dopowiada. Mona odnie wraenie, e uczestniczy wrozmowie tylko po to, by uzupeni, jeli ona co istotnego pominie. Ale zczasem mwi coraz
wicej icoraz bardziej wida jego ojcowsk mio.
Na pocztku rozmowy na pytanie, kiedy pierwszy raz poczudum zsyna, odpowiada stanowczo: To prawda, jestem bardzo
dumny znaszego syna, ale seksualno nie ma tu nic do rzeczy. Seksualno nie jest ani powodem do dumy, ani jakkolwiek przeszkod.
Jestem dumny znaszego syna nie dlatego, e jest homoseksualny, ani
mimo to ijestem dumny znaszej crki nie dlatego, e jest heteroseksualna, ani mimo to. Mam wiele innych powodw. Jestem tak zwyczajnie dumny, jak to ojciec z dzieci.

32

Zkad kolejn anegdot coraz bardziej si przekonuj, e stoi

murem za synem. Wzruszam si, kiedy mwi otym, e nigdy nie
pozwoliby go skrzywdzi. Przypominam sobie, jak wsplnie maszerowalimy wParadzie Rwnoci. Rodzice iich dorose dzieci,
wszyscy zmaymi chorgiewkami wdoniach, wszyscy pogreni wrozmowach, awsamym centrum Sawek majestatyczny ipowany. Trzyma przed sob baner AKCEPTACJI iswoim obliczem zdawa si mwi: Pamitaj, e jeli chcesz powiedzie co
przykrego mojemu synowi, najpierw musisz si zmierzy ze mn!
Ostatecznie pod koniec rozmowy to Sawek pokazuje mi zdjcia syna.
Powrc do pytania, kiedy po raz pierwszy poczulicie dum zsyna.
ULA: Gdy tylko si urodzi. Gdy przyjechalimy ze szpitala do
domu, Sawek wzi Antka na rce inie pozwoli go sobie odebra.
Patrzyam na dumnego ojca irozpieraa mnie duma znich obu.
Potem ycie pyno dzie po dniu. Obserwowalimy nasze dziecko, jak pokonuje kolejne przeszkody, zdobywa nowe umiejtnoci
ikade najmniejsze osignicie cieszyo. Tak jak inni rodzice, dugo moglibymy otym mwi.
SAWEK: Apotem bya pierwsza wywiadwka wgimnazjum.
Okazao si, e Antek jest zupenie zakrcony na punkcie chemii iangielskiego. Suchaem pochwa nauczycieli iznw czuem
dum.
Pamitam te tak sytuacj. Do Warszawy zjechali protestujcy grnicy, bya zadyma, miasto sparaliowane, kopoty zkomunikacj. Tego dnia Antek mia po poudniu zajcia wszkole
jzykowej. Mwi mu: Nie jed dzisiaj. Mylaem, e syn wyszed
do znajomych, apotem si okazao, e mimo wszystko pojecha na
zajcia, bo tak mu na tym zaleao. Wtedy zobaczyem wnim czowieka ambitnego iwiedziaem, e bdzie dobrze.
ULA: Ju jako mody chopak wiedzia, co chce robi wyciu. Jako
gimnazjalista
SAWEK: Atam gimnazjalista! Bawic si zinnymi dziemi, mwi, e wprzyszoci bdzie kroi brzuchy. Siostrze wszystkie lalki zoperowa!

33

JAK DOBRZE, E JU WIESZ!

ULA: Na studiach ksikowa wiedza to byo dla niego za mao.
Nie wystarczao mu zaliczanie kolejnych egzaminw, cho to
samo wsobie jest okupione ogromnym wysikiem. Wwakacje lub
wweekendy koleanki ikoledzy bawili si albo odpoczywali, aon
jako wolontariusz dyurowa wrnych szpitalach. Marzy wtedy okardiochirurgii.
SAWEK: Wktre wakacje bylimy przez kilka dni wKrakowie. Wczasie rozmowy telefonicznej zAntkiem opowiadamy mu,
gdzie bylimy, co widzielimy, jak jest piknie ijak si wietnie
bawimy, aon rozemocjonowany mwi: Co tam Krakw. Ja dzi trzymaem wrkach bijce serce!
ULA: Pamitam te jego wyjazdy zzespoem transplantacyjnym.
Nage wezwania wrodku nocy, apotem kilkanacie godzin wkaretce iogromny stres.

URSZULA I SAWOMIR KRAJEWSCY

Powiedzia sam?
SAWEK: Nie powiedzia, ale gdy przyjeda do domu, to korzysta zmojego komputera. Raz si nie wylogowa imam stuprocentow pewno, e zrobi to celowo. Zobaczyem na ekranie e-mail,
wktrym byo takie zdanie: Jestem teraz z itu mskie imi.
Doskonale wiedziaem, dlaczego zostawi wczony komputer.
Prbowaem uatwi mu rozmow. Na przykad gdy ogldalimyrazem film, wktrym pojawia si wtekhomoseksualny,
korzystaem zokazji igono mwiem, co myl ijakie jest moje
nastawienie. Chciaem, eby nie mia wtpliwoci, e spotka si
zakceptacj. On sucha, ale nie zdecydowa si powiedzie mi
osobie. Jestem cholerykiem. Moe obawia si mojej reakcji.

Jestecie dumni zniego cay czas.

ULA: Bo to dobry czowiek.
Czasem docieraj do nas opinie jego pacjentw. Na przykad
starsze panie s nim zachwycone, bo nie do, e kompetentny, to
kulturalny iempatyczny.
No oczywicie nie jest ideaem. Jego wady te dobrze znamy
(miech). Krtko mwic fajny chopak.

Ostatecznie nigdy nie powiedzia?

ULA: Ojcu nigdy nie powiedzia. Duo pniej przyszed do mnie.
Wtrakcie jednej zrozmw zorientowaam si, e syn prbuje mi
co powiedzie. Ztrudem zaczam rozumie jego intencj. Iwtedy niestety powiedziaam: Nie rozmawiajmy otym teraz. To typowa
reakcja wielu rodzicw. Dopki co nie zostanie nazwane, dopty
tego nie ma. Wydawao mi si, e przyj to ze spokojem. Dopiero pniej dowiedziaam si, e bardzo go moje sowa dotkny
imia stwierdzi, e nigdy wicej do tej rozmowy nie wrci.

Kiedy si dowiedzielicie, e syn jest gejem? Sam wam powiedzia?

SAWEK: To bya przedziwna sytuacja, bo on mia dwie
dziewczyny.

Kiedy zatem wrcilicie do tematu?

ULA: Ktrego dnia spytaam crk, czy Antek jest gejem, iona
potwierdzia.

Jednoczenie?
SAWEK: (miech) Nie. Jedn po drugiej. Jedna z nich mieszka niedaleko, czasem wpada do nas pogada. To bya licealna mio,
adzisiaj s najlepszymi przyjacimi. Przed laty miaa powane
problemy rodzinne, aon cay czas by przy niej, opiekowa si.
Tak wic miaem dysonans poznawczy wmomencie, gdy to sobie uwiadomiem. Ale nie chciaem pyta. Wyszedem zzaoenia, e jeli zechce mi osobie powiedzie, to powie, aja nie mam
prawa go pyta. Nie mam ani takiego prawa, ani takiej potrzeby.

Od kiedy crka wiedziaa?

ULA: Od dawna iodegraa tu bardzo wan rol. Crka miaa do
tej sytuacji. Chciaa, ebymy sobie wszystko wyjanili inormalnie yli, bez niedomwie itajemnic. Tego dnia syn wrci do
domu po mojej rozmowie zcrk. Byam wpokoju obok iusyszaam: Mama ju wie. Antek przyszed do mnie, by bardzo zdenerwowany. Pocztek by trudny, ale my potrafimy ze sob rozmawia. Ityle. Potem potrzebowaam czasu, eby to wszystko
przepracowa inie byo mi atwo. Zupenie inaczej ni mowi.

34

35

JAK DOBRZE, E JU WIESZ!

Co Ci martwio najbardziej?
ULA: To, e mojemu dziecku trudniej bdzie y wnieprzyjaznym
wiecie. e niewane bd jego zalety, cechy charakteru, umiejtnoci czy osignicia, bo na pierwszy plan bdzie wycigana
kwestia jego orientacji psychoseksualnej. Wikszo ludzi nie ma
rzetelnej wiedzy na temat homoseksualizmu. Nie znaj faktw,
wydaje im si, e nigdy osobicie nie spotkali osoby homoseksualnej, powtarzaj stereotypowe opinie, ktre syszeli od zawsze,
wic bezkrytycznie uznaj je za prawdziwe, zadowalaj si wypowiedziami niekompetentnych icynicznych politykw oraz przedstawicieli Kocioa. Refleksja wymaga wysiku, apo co go podejmowa, skoro s przekonani, e ich to nie dotyczy.
Dlatego tak wpierwszym momencie zareagowaam. Ze strachu owasne dziecko.
Ajaka bya reakcja Sawka na Twoj rozmow zsynem?
ULA: Sawek przez kilka dni nic otej rozmowie nie wiedzia. Byo
mi ciko, ale co mi si rzadko zdarza nie chciaam rozmawia.
Musiaam poby zt myl sama.
SAWEK: A wkocu pomg Ballantines.
ULA: Na nadbatyckiej play. Pojechalimy na krtkie wakacje
iwkocu dojrzaam do rozmowy zmem, aSawek na to: No nareszcie! (miech) Jak to dobrze, e ju wiesz.
Jak si poczua?
ULA: Byam zaskoczona inagle wszystko stao si atwiejsze.
Oboje mielimy przekonanie, e jeli bdzie trzeba, staniemy za
naszym synem przeciw caemu wiatu. Przecie my najlepiej wiemy, ile jest wart.
Idopiero wtedy byo troch ez inieco wicej Ballantinesa.
SAWEK: Po powrocie do domu powiedziaem do syna: Tak ci prowokowaem! Bae si mnie, czy co? Aon na to: Oj tam, ojciec. Ito bya
caa rozmowa. Zamknlimy temat.
Co Was skonio do zaangaowania si wdziaalno Stowarzyszenia AKCEPTACJA?

36

URSZULA I SAWOMIR KRAJEWSCY

ULA: Doszlimy do wniosku, e moemy si podzieli naszymi dowiadczeniami zrodzicami, ktrzy tego potrzebuj. Doczylimy
do Eli Szczsnej irazem zni, apotem take zinnymi osobami,
prowadzimy grup wsparcia dla rodzicw osb LGBT.
Oczym rozmawiacie na spotkaniach?
ULA: Rodzice przychodzcy na nasze spotkania przede wszystkim potrzebuj kontaktu zosobami, ktre rozumiej ich bez sw.
Cz znich od niedawna wie, e ich dziecko jest homoseksualne, s wfazie szoku, bo wprawdzie zawsze wiedzieli, e homoseksualici s wrd nas, ale to zawsze byli jacy li oni. Zdnia na
dzie sami znaleli si wmniejszoci ze wszystkimi tego skutkami. Szukaj wic naukowo potwierdzonych informacji na temat
homoseksualizmu, chc zweryfikowa wszystko, co ju na ten
temat wiedz. Potrzebuj rozmowy otym, jak prawdopodobnie
bdzie wygldao ycie ich syna czy crki. Pytaj, jak radzi sobie znieprzychylnoci, ostracyzmem lub wrogoci otoczenia.
Chc opowiedzie, jak si czuj, syszc wypowiedzi dotyczce
osb LGBT, na przykad te pynce zmwnicy sejmowej. Poniewa sowa, ktre do niedawna tylko pobrzmieway gdzie wtle,
teraz bardzo ich rani iobraaj. Bardzo ciko im poj, jak bliskiej idobrej osobie mona przypisa tyle za.
Czy mona zatem wycign wniosek, e coraz wicej rodzicw akceptuje swoje homoseksualne dziecko, aproblemem jest raczej atmosfera spoeczna?
SAWEK: Zdarza si, e przychodz osoby wrcz agresywnie nastawione do swoich dzieci. Na szczcie rzadko. Wikszo jest
swoim dzieciom przychylna, cho zagubiona iprzeraona. Nam
zaley na tym, eby zrozumieli, e nie oto chodzi, eby zaakceptowali swoje dziecko, mimo e jest homoseksualne itylko dlatego,
e rodzicielska mio ich do tego obliguje. Wadnym razie nie
chodzi oto, e zpokor powinni pogodzi si znieszczciem,
ktre ich spotyka, bo c innego im pozostaje. Ich dzieci s przecie najzupeniej normalne, penosprawne intelektualnie iemocjonalnie. Tak jak ludzie maj rny kolor oczu, tak te s rnej

37

JAK DOBRZE, E JU WIESZ!

orientacji seksualnej. Osb zbrzowymi oczami jest wicej ni
tych zzielonymi. Osb heteroseksualnych jest wicej ni homoseksualnych. Obu tych cech nie wybieramy sobie ina adn znich
nie mamy wpywu.
Osoby homoseksualne to s silne osobowoci, inteligentni, kreatywni, wraliwi, samodzielni inajczciej dobrze wyksztaceni ludzie, ktrzy doskonale radz sobie wyciu. Ich wkad
wrozwj nauki czy sztuki od wiekw jest nie do przecenienia. Nie
potrzebuj parasola ochronnego. Za to ich prawem jest, eby spoeczestwo nie przeszkadzao im swobodnie y irozwija si.
Niestety wPolsce nadal s stygmatyzowani ipitnowani. Nasze
pastwo faszywie podchodzi do definicji demokracji iogranicza
prawa obywatelskie wybranej grupy obywateli. Tylko dlatego, e
inna grupa wskazaa wybrane cechy iautorytatywnie uznaa je
za ze. Fikcj jest, e wszyscy obywatele s rwni wobec prawa.
Wgruncie rzeczy chcemy uwiadamia rodzicom, e nie ma
tu niczego do akceptowania, aju na pewno nie do akceptowania mimo wszystko. To spoeczestwo musi si zmienia, nie nasze
dzieci.
ULA: Wielu rodzicw obraa si na swoje dziecko po jego coming
oucie. Inni udaj, e nic si nie stao, wszystko pozostaje jak dawniej, ale ten temat omijaj szerokim ukiem. S przekonani, e
jest to kwestia zej woli izego wyboru, e ich dziecko jest egoistyczne irozwize. Oczywicie oprawdziwych uczuciach nie
moe by mowy, tak jakby lesbijka czy gej byli pozbawieni emocji.
Znam wiele osb homoseksualnych. Niektrzy s wwieloletnich
zwizkach. ycz osobom hetero takich relacji.
Nie chc idealizowa osb nieheteroseksualnych. S wrd
nich zarwno ludzie szlachetni, jak imaostkowi, dobrzy ili, empatyczni iskupieni na sobie. Czyli dokadnie tacy sami jak osoby
heteroseksualne. Orientacja seksualna czy tosamo pciowa nie
determinuje cech charakteru. Pewne jest natomiast, e lesbijki,
geje iosoby transpciowe musz si na co dzie wykazywa du
odwag.
Bawi mnie, gdy sysz czyj wypowied , e ten problem go
nie dotyczy, e wjego rodzinie tego nie byo inie bdzie ie

38

URSZULA I SAWOMIR KRAJEWSCY

swoje dzieci wychowa jak naley. Kady moe myle, co chce,
ale lepiej, eby zawczasu wiedzia, e to nie jest kwestia wychowania. Tacy przychodzimy na wiat, awaciwie takimi nas nasi
rodzice sprowadzaj na ten wiat. Tak wic kady, kto kiedy bdzie mia dzieci lub ju ma mae dzieci, nie powinien zapomina,
e za kilkanacie lat moe si okaza, e to wanie jego dziecko
jest homoseksualne. Ajeli nie dziecko, to ukochany wnuk lub
ukochana wnuczka. Jeli dzi nie wesprze zmian spoecznych, za
kilkanacie lat to wanie on moe potrzebowa wsparcia grupy
rodzicw osb LGBT.
Czego chcielibycie yczy rodzicom osb LGBT?
ULA: eby znaleli wsobie si, by oprze si presji otoczenia.
eby ukresu ycia nie aowali, e ze strachu lub chci zadowolenia cioci, ssiadki, przyjaciki, ksidza czy polityka powicili
swoje dziecko. Dziecko, ktre nic zego nie zrobio. eby nie byo
za pno, wystarczy zacz samodzielnie myle.
Ajeli dla kogo bardzo wana jest jego religia?
ULA: Gdy widz jak mioci mj syn darzy dziadka-staruszka,
to myl, e to wanie midzy nimi jest Bg.
Jak teraz wyglda Wasze ycie?
ULA: Wszyscy razem wiedziemy normalne, czasem nudne ycie,
zniedzielnymi obiadkami unas iwizytami unaszych chopakw, czyli Michaa i Antka.
SAWEK: Ispacerami zich uroczym psem.
ULA: Ibardzo ich kochamy!

39

Foto: Agata Kubis

HOMOFOBICZNY
FOLKLOR WIDZIANY
ZACHODNIM
OKIEM

AGNIESZKA HOLLAND
MAMA KASI

HOMOFOBICZNY FOLKLOR
WIDZIANY ZACHODNIM
OKIEM

Wikszo moich rozmwcw mwi ocoming outach swoich

nieheteroseksualnych dzieci. Bywaj traum lub nie stanowi
wikszego problemu. Bywa jednak cho wpolskich warunkach
niezwykle rzadko e coming outu jako takiego nie ma wogle. Homoseksualizm jest dla mnie tak naturalny jak to, e jeden czowiek ma jasne wosy, adrugi ciemne mwia Agnieszka Holland
wrozmowie zReplik tu po ubiegorocznej Paradzie Rwnoci.Trudno sobie wyobrazi, e powiedzenie: Mamo, jestem lesbijk. jest rwnie proste jak: Mamo, przefarbowaam wosy. Ajednak.
Wrozmowie, rwnie zReplik, Kasia Adamik powiedziaa,
e coming outu nie musiaa robi. Po prostu przedstawiam swoj
pierwsz powan dziewczyn ityle. Agnieszka zawsze bya bardzo
otwarta, zawsze bezkompromisowa wsprawach ludzkiej wolnoci
tumaczya.
Lata ycia wbardziej otwartych, liberalnych obyczajowo krajach, wpenych rnorodnoci rodowiskach artystycznych
zmieniaj optyk. Jakie byo zderzenie zpolsk rzeczywistoci?
Po publicznym coming oucie jako rodzica nieheteroseksualnego
dziecka powizanym zkrytyk partii rzdzcej, ktra nie dotrzymaa obietnicy zwizanej zregulacj prawn zwizkw par jednopciowych, Agnieszka Holland usyszaa od jednego zfilarw
owej partii: Nie interesuje jej Polska, tylko crunia, ktra jest lesbijk.

42

Stefan Niesioowski jest polskim konserwatyst, nieuwiadomionym

zapewne homofobem, apoza tym jest niepokalanym rycerzem PO
iwmomencie, kiedy odebra moje wypowiedzi jako atak na swoj parti, to wycign wszystkie swoje szable. Nie traktuj tego osobicie
mwi Agnieszka Holland, gdy pytam oten polityczny atak.
Akomentarze winternecie?
Jestem do nich przyzwyczajona. Nie czytam tego od wielu lat
inie przejmuj si nimi specjalnie. To raczej smutny dowd stanu
wiadomoci spoecznej. Polski folklor, zktrym oczywicie trzeba walczy. Wiadomo, e nie zniweluje si atwo skutkw wielowiekowego wychowania.
Mwia Pani, e jest za na Polsk. To zo na rzdzcych
czy spoeczestwo?
Trudno si zoci na spoeczestwo, cho rzdzcy s wjakim
sensie emanacj spoeczestwa. Jeeli spoeczestwo nie naciska na pewne rozwizania, to rzdzcy ich nie wprowadzaj, s
pasywni.
Miaam pewn zo na okrelon formacj polityczn,
bo wydawao mi si, e ich oportunizm jest zbyt daleko idcy
iwszyscy na tym stracimy, nie tylko spoecznie, ale te politycznie. Prawdopodobnie tak te bdzie, ale wielkich zudze co do
odwagi politykw nie mam, nie przeyam wic szoku. Dla Kasi
to byo bardziej osobiste. Debata wok zwizkw partnerskich
miaa taki stopie natenia agresji ichamstwa, e trudno, aby
osoby homoseksualne nie odbieray tego jako ataku personalnego. Sprowadzano ich przecie do obywateli drugiej kategorii.
Dlatego poczuymy gniew. To nie by gniew tylko na brak rozwiza prawnych, ale przede wszystkim na argumentacj, ktra
temu towarzyszya.
Spoglda Pani na to polskie piekieko troch zzewntrz.
Nie odnosi Pani wraenia, e jak czsto si powtarza polskie
spoeczestwo nie jest gotowe na takie zmiany, tzn. maestwa
jednopciowe i adopcje dzieci przez te pary?

43

HOMOFOBICZNY FOLKLOR WIDZIANY ZACHODNIM OKIEM

Zmiany obyczajowe nabray ogromnego przyspieszenia wdrugiej
poowie XX w. ina pocztku XXI w. Wymagaj one zmiany ludzkich
wielowiekowych nawykw ipodwaaj wiele pewnikw wsferze obyczajowej iseksualnej, wktrych zakorzenia si poczucie
bezpieczestwa. Przyspieszenie tych zjawisk wywoao rodzaj
kontrrewolucji obyczajowej, odczuwamy to wwielu krajach, nie
tylko tak konserwatywnych jak Polska. Mona taki proces zaobserwowa te we Francji, gdzie pojawiy si masowe ruchy przeciwko rwnoci maeskiej, mimo e zwizki partnerskie wformie PACS od lat funkcjonuj tam bezproblemowo. Ale wmomencie
przejcia do maestw iadopcji dzieci wanie nastpi wtym
tradycyjnie wieckim pastwie bardzo silny ruch sprzeciwu
ze strony rodowisk religijnych ikonserwatywnych. Ito, co Koci katolicki wtakich krajach jak Polska iFrancja wytacza wpostaci walki zgender, jest reakcj na przyspieszenie zmian obyczajowych, ktre budz gbokie emocje ilki.
To nie s wymylone emocje inie jest wymylone to, e zmienia si natura spoeczestwa, co niesie za sob okrelone niebezpieczestwa. Sprawa homoseksualizmu jest wmoim odczuciu
spraw odpryskow. Watakach na homoseksualistw odbija
si problem, ktry jest statystycznie iznaczeniowo owiele wikszy, czyli sprawa kopotw zrwnouprawnieniem kobiet. Wtych
wszystkich atakach obyczajowych chodzi okobiety.
Homoseksualici nie ingeruj wfunkcjonowanie wikszociowych rodzin. Funkcjonuj wswoich krgach wsensie potrzeb
emocjonalnych czy seksualnych. Natomiast emancypacja kobiet
niesie ze sob daleko idce konsekwencje, oznacza zmian rl
wrodzinie tradycyjnej iskutkuje chociaby znacznym zmniejszeniem przyrostu naturalnego.
Walka oemancypacj kobiet trwa na caym wiecie ju kilkakrotnie
duej ni walka oprawa osb nieheteroseksualnych.
Wniektrych krajach pozornie osignito maksimum, ale kiedy wydaje si, e ten temat nie wymaga ju walki, to okazuje si,
e wcale nie cay czas s dwa kroki wprzd, apotem dwa kroki
do tyu.

44

AGNIESZKA HOLLAND
Nie moemy zapomnie otym, e istniej kultury ireligie,
gdzie kobiety nie tylko nie s rwnouprawnione, ale te pozbawia si je podstawowych praw ludzkich iobywatelskich (jeeli
np. podejrzewa si kobiet ozdrad, mona j wmajestacie tamtych praw izwyczajw ukamienowa). Wjakim sensie niektre reimy europejskie, np. Rosja, patrz zzazdroci na tak sytuacj. Konserwatywny odam religii katolickiej rwnie chtnie
zamknby kobiety wkociele, kuchni ipokoju dziecicym.
Reakcj na kapitalizm nowoczesny by antysemityzm iofiar
tych lkw padli ydzi. Tutaj chodzi ospraw przedzierania si
do niepodlegoci kobiet, aofiar tych lkw, wsensie legislacyjnym ipropagandowym, padaj homoseksualici. Rzdzcy iKoci uywaj homoseksualistw, eby kanalizowa gbokie lki
dotyczce zmian spoecznych iobyczajowych.
To dwie poczone sprawy stan ideologicznej ipolitycznej
homofobii oraz kontrrewolucji obyczajowej dotyczcej gender,
czyli emancypacji kobiet.
Czy na Zachodzie jest wicej rodzicw angaujcych si
wdziaalno na rzecz swoich nieheteroseksualnych dzieci,
bdcych rzecznikami ich spraw? Unas to may odsetek, ledwie
grupa ludzi.
Im wiksza jest akceptacja spoeczna dla homoseksualizmu, tym
rodzicom jest atwiej go akceptowa. Po przezwycieniu pierwszego szoku, e dziecko jest inne od wikszoci, e moe bdzie
nieszczliwe, nie bdzie miao dzieci, sytuacja si normalizuje
irodzice nie maj ztym kopotu. Nie maj nawet potrzeby zakadania stowarzysze dziaajcych na rzecz ich dzieci.
WStanach sytuacja jest bardzo zrnicowana. Ja znam gwnie wschodnie izachodnie wybrzee, gdzie bardzo szybko osignito spory poziom tolerancji, co nie znaczy, e zachowania homofobiczne si nie zdarzaj. Wikszo, aznam bardzo wielu
homoseksualistw, jest absolutnie akceptowana przez rodziny.
Nie spotkaam si zsytuacj, wktrej rodzina odmwiaby spotka zhomoseksualnym dzieckiem.Na pewno s takie zjawiska,
ale ich skala jest nieporwnywalna ztym, co si dzieje wPolsce.

45

HOMOFOBICZNY FOLKLOR WIDZIANY ZACHODNIM OKIEM

Tu nadal jest ogromny wstyd ilk, ale to bdzie si zmienia, bo
procesy uwiadamiania id wjednym kierunku.
Kiedy, Pani zdaniem, wbardzo konserwatywnym ikatolickim
kraju dojdzie do spoecznej akceptacji daleko idcych zmian
wustawodawstwie, np. adopcji dzieci przez pary jednopciowe?
To bdzie bardzo duga droga. Sprawa adopcji jest uywana przez
prawic jako argument przeciwko jakiejkolwiek legislacji. Argument typu: damy im palec, aoni bd chcieli ca rk. Oczywicie
jest wtym troch prawdy, bo taki by przebieg spraw wwikszoci krajw zachodnich. Tam oswajano ten problem iwidziano, e
zmiany nie nios ze sob zagroe dla wikszoci, dotycz tylko
pewnej grupy spoecznej, ktra ma prawo do rwnego traktowania, inie zmieniaj oglnej dynamiki spoecznej.
Czy crka dziwia si Pani zaangaowaniu?
Nie, no skd. Wogle si nie dziwia.
Wnaszej rzeczywistoci rodzic mwicy otwarcie oswoim
homoseksualnym dziecku to dla niego ogromny powd do dumy.
Byoby dziwne, gdybym si nie angaowaa. To dotyczy bezporednio mnie imoich bliskich, ale te caej duej grupy obywateli.
Jestem liberaem wsensie bardziej anglosaskim ni polskim. Nie
uwaam, e liczy si tylko wasno prywatna iwolnoci gospodarcze. Uwaam, e zapewnienie obywatelom wolnoci ipraw
to podstawowy obowizek pastwa.

AGNIESZKA HOLLAND
Natomiast wkomentarzach winternecie tak, ale do komentarzy internetowych wogle si nie odnosz.
Mj odbir jest do luksusowy, bo mam wicej bezporednich wyrazw sympatii ni odwrotnie. Poza tym, mam poczucie
racji isprawiedliwoci. Ataki nie mog mnie zdestabilizowa. Natomiast jeeli jestem zapraszana do audycji, programw telewizyjnych, mwi zgry, e nie zgadzam si na wystpowanie np.
zksidzem Oko czy innym podobnym cynikiem. To kontrproduktywne, bo mwimy na rnych poziomach. Taki czowiek wiadomie kamie imanipuluje. Dyskusja zmienia si wic nieuchronnie
wwalk rozwcieczonych psw. To fatalny sposb prowadzenia
debaty publicznej wpolskich mediach.
Niektrzy s zdania, e lepiej zgodzi si na tak jatk, ni nie
pojawia si wmediach wcale, bo wtedy traci si prawo gosu.
To jest nie do wygrania. Nawet dobrzy izajadli dyskutanci nie s
wstanie wygra zkamstwem, bo musieliby sami zacz kama
ieskalowa argumenty ad absurdum. Aludzie przyzwoici maj
opr moralny przed ewidentn nieprawd. Tamta strona tego
oporu nie ma.

Czy spotyka si Pani ze stygmatyzacj zwizan stricte ztym,

e mwi Pani oorientacji crki?
Mam duo spotka zludmi wPolsce, czsto poniewa jestem
rozpoznawalna ludzie do mnie podchodz wmiejscach publicznych. Czasem wspotkaniu uczestniczy kto zwtpliwociami czy
zinnymi ni moje pogldami, ale wypracowaam sobie sposb
dyskutowania, ktry rozbraja tego typu agresj. Nie zdarzyo mi
si, ebym wbezporednim kontakcie spotkaa si zrzeczywist
nienawici czy agresj.

46

47

Foto: Caro Kadatz

CHODCIE
Z NAMI!

ELBIETA SZCZSNA
MAMA JURKA

CHODCIE Z NAMI!
Jako pierwsza zdecydowaa si pomaga innym rodzicom osb homoseksualnych, biseksualnych itranspciowych. Na pocztku jej
dziaalnoci bya to praca mudna. Rodzice, awzasadzie wycznie matki, przychodziy rzadko itowarzyszy im gwnie strach.
Mama bya samotn pionierk. W2006 r. posza na swj pierwszy dyur. Itak dyuruje do dzi pisa oswojej mamie Jerzy, gdy ta zostaa
laureatk niemieckiej nagrody Respektpreis 2013. Nagrody przyznawanej przez Koalicj Przeciw Homofobii (Bndnis gegen Homophobie) za swoj prac izaangaowanie wtrudnych warunkach spoecznych.
Warunki spoeczne nadal s trudne, jednak dzi jak przyznaje Elbieta Szczsna jest wPolsce lepiej. Lepiej ni przed kilkunastoma laty, gdy to jej syn wyzna, e jest gejem.
Od siebie mog doda, e Elbieta Szczsna jest osob wyjtkow ciep, ogromnie pomocn, ale te bezkompromisow. Moe
to wanie dziki takiej postawie przez lata swojej pionierskiej
dziaalnoci udao jej si pomc tylu zagubionym rodzicom, ktrzy szukali odpowiedzi na pytanie co robi, gdy wiat ich dziecka
jest inny ni to sobie wyobraali.
Kiedy poczua Pani pierwszy raz, e jest dumna zsyna?
Czuam to zawsze. Jurek by bardzo dobrym izdolnym dzieckiem.
Czy po jego coming oucie musiaa si Pani uczy tej dumy na nowo?
Wadnym wypadku. To nie miao najmniejszego wpywu na moj
wielk dum zsyna.
Ajak wyglda coming out Pani syna?
Wyjedaam na wczasy zprzyjacik. Zamwiam takswk.
Siedzielimy razem kilka minut przed wyjciem zdomu. Wtedy
syn powiedzia mi, e jest gejem. Ale powiedzia to dziwnie, bo
po niemiecku. Moe ba si wypowiedzie te sowa po polsku?

50

Aprzecie wiedzia, e jest bardzo kochany. Po czym oznajmi: Nic

nie odpowiadaj. Po paru dniach napisz do mnie list. Wtakswce pakaam. Nie dlatego, e spotkao mnie jakie nieszczcie, ale dlatego, e byo mi go bardzo al. Widziaam jak bardzo si denerwuje, jak potwornie to przeywa. Po paru dniach napisaam do niego
list. Napisaam, e go kocham, jestem zniego dumna iobawiam
si tylko, e bdzie mu trudniej wyciu. To byo 15 lat temu inny
wiat, inna Polska, byo duo gorzej. Baam si, e spotka go co
zego, cznie zprzemoc fizyczn.
Czy ta informacja to by dla Pani wstrzs? Nie mylaa Pani sobie,
e nie bdzie miaa wnukw, e inaczej wyobraaa Pani sobie ycie
Jurka?
Oczywicie, jego ycie wyobraaam sobie inaczej, tym bardziej,
e mia najlepsz przyjacik, zktr jak mylaam si spotyka. Nawet gdy razem, jeszcze jako nastolatki, wyjedali na wakacje, rozmawiaam zjej rodzicami, eby nie skoczyo si to czym,
zczego wszyscy bdziemy niezadowoleni (miech).
To byo dla mnie due zaskoczenie ina pocztku zaburzyo mj
wiat. Ale wadnym wypadku, od samego pocztku, nie stanowio dla mnie szczeglnego problemu. Aju najmniej fakt, e nie
bd miaa wnukw. Moe to krzywdzce wstosunku do innych
matek, moe atwiej mi tak mwi, bo mam jeszcze crk. Myl jednak, e taki sposb mylenia jest straszliwie egoistyczny.
Przede wszystkim, to nasze dzieci maj dzieci, ktre przy okazji
s naszymi wnukami.
Skd uPani to swobodne podejcie? Czy dziki wczeniejszemu
kontaktowi zosobami homoseksualnymi?
Gdy Jurek si wyoutowa, miaam ju wiedz na temat homoseksualizmu, ale niepen. Wiedziaam tyle, ile kady wyksztacony czowiek wiedzia ornych znanych osobach homoseksualnych Iwaszkiewiczu, Waldorfie iinnych. Osobicie znaam jedn
osob homoseksualn. Miaam wGdasku narzeczonego, ktry
koczy studia artystyczne. Bywalimy wklubie studenckim, do
ktrego przychodzi bardzo przystojny chopak. Podoba mi si

51

CHODCIE Z NAMI!
ieby wzbudzi zazdro narzeczonego, artowaam, e moe zaczn si znim spotyka (miech). Wwczas to dowiedziaam si,
e ten chopak jest homoseksualist. Wtedy wogle nie uywao
si sowa gej. Powiedziaam tylko: Szkoda. Troch mnie dziwio,
e ten chopak nigdy nie pojawia si wklubie zadnym partnerem. Ohomoseksualizmie dowiedziaam si duo wicej wpniejszych latach, ale ju wtedy byam otwarta ipodchodziam do
tego tematu ze zrozumieniem.
Oczywicie, kiedy chodzi owasnego syna, perspektywa
si zmienia. Szczeglnie, e wszystko wskazywao na to, e jest
zwizany zdziewczyn. Cho pniej uwiadomiam sobie, e nigdy swojej przyjaciki nie nazywa dziewczyn. Mylaam, e
si troch wstydzi, e jest taki skromny, ale nie przyszo mi do
gowy, e Jurek jest gejem.
Jurek brak tolerancji poczu bardzo dotkliwie zosta pobity.
Od tego zacza si moja dziaalno. Zawsze planowaam, e po
przejciu na emerytur intensywniej zajm si prac spoeczn.
Wmomencie, kiedy dowiedziaam si, e Jurek jest gejem, stao
si dla mnie jasne, e zajm si wanie t problematyk.
Do pobicia doszo kilka lat po coming oucie. Jurek wyszed
zklubu gejowskiego iwsiad do takswki, do ktrej dosiado si
czterech osikw. Zosta przez nich wokrutny sposb pobity. Takswkarz nie zareagowa, apniej odmwi jazdy na policj. Jurek
zjawi si wdomu cay zakrwawiony. Paka ikrzycza: Dlaczego?
Nie ycz adnej matce, ani adnemu ojcu takiego widoku. Wtedy
postanowiam, e zorganizuj pomoc dla rodzicw, ktrzy maj
nieheteroseksualne dzieci iby moe nie daj sobie ztym rady lub
spotyka ich taka sytuacja jak moja.
Jurek powiedzia mi oistnieniu Lambdy, organizacji pomocowej. Zna jej dziaaczy izasugerowa, ebym tam stworzya grup. Tak te zrobiam. Rodzice przychodzili znajrniejszymi problemami, ale kiedy proponowaam, eby doczyli do mnie, nie
czuli si na to jeszcze gotowi. Przychodzili raz, dwa razy, czasami
czciej, ale nigdy nie zostawali na duej. Wefekcie przez pierwszych pi lat to bya grupa rodzicw, ktrej jedynym czonkiem
byam ja (miech).

52

ELBIETA SZCZSNA
Dopiero po latach stworzylimy Stowarzyszenie AKCEPTACJA
zmamami, ojcami iprzyjacimi osb LGBT.
Ajak na coming out Jurka zareagowaa rodzina?
Ojcu Jurek powiedzia dwa lata pniej. Zdecydowa si na ten krok,
bo ojciec chcia go odwiedzi wBerlinie, gdzie syn mieszka. Sama
sugerowaam Jurkowi, eby to zrobi, bo ojciec itak zorientowaby
si na miejscu. Jurek napisa do niego, aten zatelefonowa do mnie
iby bardzo podamany t informacj. Wkocu rwnie napisa
do Jurka list. By osob wyksztacon, inteligentn iwiedzia, jak
naley zareagowa. Ostrzeg syna, e bdzie mu trudniej imusi
na siebie uwaa. Co czu wsercu? Nie wiem, ale jego reakcja bya
wanie taka.
Siostra Jurka wiedziaa jeszcze przede mn. Jest psychiatr,
osob otwart. Dla niej to wogle nie by problem.
Ajak reaguj wnuki?
Mam troje wnuczt. Najstarszemu, wwczas 7-letniemu Szymonowi pokazaam ksieczk Krl ikrl. Na pocztku nie rozumia, dlaczego krl bierze lub zkrlem, przecie chopiec eni si
zdziewczyn. Wytumaczyam, e zazwyczaj tak jest, ale czasami
bywa inaczej. Szymon przyj to do wiadomoci wbardzo naturalny sposb.
wita spdzamy najczciej wsplnie zJurkiem ijego partnerem. Wwczas rednia wnuczka jest troch zazdrosna oJurka
(miech). Chciaaby, eby jej powica ca uwag.
Czy osoby spoza rodziny te reagoway tak dobrze?
Na pocztku powiedziaam mojej najbliszej przyjacice. Byymy na wczasach, kiedy zapytaa mnie, czy wiem, e pewien znany dziennikarz jest gejem. Powiedziaam, e wiem, poniewa by
na przyjciu, ktre zorganizowa Jurek, bo Jurek te jest gejem.
Przyszo mi to bardzo lekko. Apotem mwiam ju kolejnym
osobom. Kiedy zaczam mwi otym wtelewizji, ta informacja rozprzestrzenia si szybko. Inigdy nie spotkaa mnie adna
przykro.

53

CHODCIE Z NAMI!
Moe to dlatego, e mwi Pani otym tak otwarcie?
Wydaje mi si, e trudno atakowa rodzica, dla ktrego orientacja jego dziecka nie stanowi problemu. Take osoby nieheteroseksualne majce silne wsparcie najbliszych s na ataki bardziej
odporne.
Po pierwszym wystpie wtelewizji dowiedziaam si od koleanki, e osoby, zktrymi pracowaam, widziay mnie wprogramie irozmawiay otym. Nastpnego dnia wbiurze zpodniesion gow rozdawaam umiechy na prawo ilewo, eby komu
do gowy nie przyszo, e ja na przykad czuj si skrpowana. Jestem przekonana, e rnym homofobom atwiej atakowa osoby homoseksualne, natomiast trudniej atakowa ich rodzicw.
Najwyej mog sobie pomyle: Boe, jaka biedna matka. Ja nigdy
nie spotkaam si zagresj wymierzon wrodzicw. Wrcz przeciwnie! Dowiadczyam na przykad miej reakcji moich ssiadek,
modych kobiet, ktre gratuloway mi, wspieray mnie itrzymay
kciuki, gdy byam nominowana do nagrody Respektpreis.
wiat sinaprawd zmienia. Polska jest inna wporwnaniu
ztym, co byo 15 lat temu. Pamitam, jak wtedy byo. Pamitam
pierwsze Parady Rwnoci, wystraszonych ludzi, niechtne reakcje przechodniw. Wubiegym roku na trasie Parady pojawia si tylko jedna grupka przeciwnikw zmaym transparentem.
Przypominam sobie, jak ta wielotysiczna Parada si zatrzymaa
iwszyscy klaskali wstron tych kontrmanifestantw. Strasznie
si zmieszali. Liczyli pewnie na agresj, aspotkao ich co zupenie odwrotnego.
Pamitam, jak wstanie wojennym na pochodach po przeciwnej stronie stao ZOMO. Widok mao przyjemny, ale krzyczelimy do nich wtedy: Chodcie znami! Nigdy nie paday wyzwiska
ze strony demonstrantw. Take nasze Parady zawsze miay pokojowy charakter.
Czy teraz, wporwnaniu ztym, jak byo na pocztku Pani
dziaalnoci, na dyury przychodzi wicej czy mniej rodzicw?
Jaka jest tendencja?
Jest ich mniej wicej tyle samo, ale przychodz zinnymi

54

ELBIETA SZCZSNA
problemami. Nie zapomn pewnego ojca, ktry na pocztku mojej dziaalnoci przyszed, eby mi wytumaczy, e homoseksualizm to zboczenie inie wolno tego tolerowa. Wygosi swoj
mow iwyszed.
Wtedy przychodzili do mnie przede wszystkim rodzice, ktrzy mieli problem zzaakceptowaniem swoich dzieci, ze zrozumieniem, e ich dzieci s takimi samymi, normalnymi ludmi jak
osoby heteroseksualne. Pytali, jak igdzie to leczy. Nie wiedzieli bowiem, czym jest homoseksualizm. To byy dugie rozmowy...
Teraz takich rodzicw wzasadzie nie ma. Obecnie wikszo
rodzicw ma problem ztym, jak powiedzie rodzinie, ssiadom,
znajomym. Czsto chc porozmawia oswoich wyobraeniach
na temat ycia swojego dziecka, bd zdoby informacje na temat
homoseksualizmu. Przychodz matki gejw, ktre si obawiaj
reakcji mw, poniewa myl,e mczyzna tego nie zaakceptuje. Tak jakby gej przestawa by prawdziwym mczyzn.
Teraz nadal wwikszoci przychodz matki, cho ostatnio coraz czciej maestwa. Przez te osiem lat byo niestety tylko
kilku ojcw, ktrzy przyszli sami. Natomiast, jak powiedziaam,
dawno ju nie byo rodzicw, ktrzy pytali oterapi.
To budujce.
Dlatego czsto podkrelam, e wiat si tak bardzo zmieni przez
te osiem lat, od kiedy prowadz grup dla rodzicw.
Czy Jurek angauje si wdziaalno organizacji rwnociowych?
Bardzo! Dziaa wrnych organizacjach, apoza tym pracuje wbiurze legislacyjnym klubu parlamentarnego Zielonych wBundestagu, gdzie zajmuje si prawami czowieka.
Jak zareagowa, gdy zacza pani dziaa na du skal ina przykad pojawia si wtelewizji?
Bardzo si cieszy ibardzo mnie dopingowa. Kiedy niedawno dostaam zaproszenie na konferencj rodzicw osb nieheteroseksualnych wKijowie, powiedzia tylko: Mamo, musisz jecha! Teraz
to tam potrzebuj Ci najbardziej.

55

Foto: Labrys Studios

TRZY
BABCIE

TAMARA ULIASZ
MAMA LESZKA
BABCIA MATEUSZA

TRZY
BABCIE
MATEUSZA

To bya najbardziej wiadoma decyzja rodzicielska wszech czasw

mwia jedna zmam, Ania Strzakowska, wrozmowie zGazet
Wyborcz. Rozmowa caej trjki rodzicw miaa miejsce ju po
narodzinach dziecka, ana pytanie, kto wtej rodzinie kogo kocha,
odpowiedzieli zgodnie wszyscy kochamy Mateusza.
Powszechnie wiadomo jednak, e najbardziej zwariowane na
punkcie wnukw s babcie. Pod tym wzgldem rodzina Tamary
niczym nie rni si od innych rodzin, aona sama przyznaje, e
jest spenion babci.
Kiedy pierwszy raz poczua dum zsyna?
Gdy si urodzi, bo by bardzo piknym dzieckiem. Duo adniejszym ni jego starszy brat (miech).
Czy po coming oucie Leszka musiaa si tej dumy uczy na nowo?
Nie. Moje uczucia nie dotyczyy relacji zsynem. To byy raczej obawy, e wiat zewntrzny bdzie odrzuca moje ukochane dziecko.
Czy coming out by wstrzsem?
By. Gdy teraz to analizuj, to myl, e powinnam si bya domyla, e Leszek jest gejem. Mam wyrzuty sumienia, e byam
nie do wnikliw matk. Ale miaam wtedy inne priorytety. To
by czas, kiedy mj m umiera, musiaam si skupi na utrzymywaniu duej rodziny iutrzymywaniu przy yciu mojego ma.

58

Nie chciaam, eby co innego mnie zajmowao. To bya bardzo

nietypowa, cika sytuacja.
Abstrahujc od Waszej sytuacji, zazwyczaj rodzic nie zakada
zgry, e dziecko moe by homoseksualne.
Leszek by cudownym dzieckiem, ktre nie sprawiao mi adnych
kopotw wychowawczych. Myl ohomoseksualizmie nawet nie
przychodzia mi do gowy, szczeglnie, e pod koniec liceum przyjani si zdziewczyn, byli razem na wakacjach. Mylaam, e
co ich czy. Mniej wicej rok pniej powiedzia, e jest gejem.
Moja reakcja nie bya spowodowana stereotypami nabytymi
zotoczenia, bo moja rodzina nikogo nie wykluczaa, lecz naukowymi stereotypami. Studiowaam pedagogik inasza uczelnia
jako pierwsza miaa wykady zseksuologii zprof. Jaczewskim. On
wtedy, wpoowie lat 70., mwi nam, e WHO uznaje homoseksualizm za chorob. Wtedy mwio si te, e homoseksualizm
wystpuje czsto wsubkulturach wiziennych. Zreszt najwicej
ohomoseksualizmie syszelimy na zajciach zresocjalizacji.
Prof. Jaczewski nie nastawia nas negatywnie do osb homoseksualnych, ale te nie zaprzecza powszechnej opinii, e odbiegaj
one od normy. On sam mwi opoddawaniu osb homoseksualnych terapii.
Kilka lat temu prof. Jaczewski przeprosi swoich pacjentw
istudentw. To byo dla mnie wyjtkowe iosobiste przeycie, bo
przecie padam ofiar jego wykadw ikiedy Leszek dokona coming outu, byam tym wszystkim przeraona.
Mj m, ktry studiowa resocjalizacj imia due dowiadczenie wpracy zmodzie, zareagowa zupenie inaczej. Powiedzia
Leszkowi, e bardzo go kocha ijeli to moliwe, to teraz kocha go
jeszcze bardziej. Mnie tumaczy, e opowiadam bzdury, e nawet
nie zdaj sobie sprawy ztego, jak wiele osb homoseksualnych
znam, cho nie jestem tego wiadoma. M wiedzia wicej ode
mnie iwiele prbowa mi wyjani, ale ja pniej to wyparam.
Dopiero kilka miesicy po mierci ma Leszek wrci do tematu. Znw zaczam histeryzowa, a wczy si starszy brat
Leszka. To on zacz doprowadza mnie do porzdku. Sawek

59

TRZY BABCIE MATEUSZA

bardzo nam pomg. Potem zaczam czyta artykuy iwydawnictwa, ktre podsuwa mi Leszek. Ipo tej fali histerii zaczam
myle.
Ale podkrelam nigdy nie odrzuciam Leszka jako dziecka.
Chocia strach oniego pozosta mi do dzisiaj. Teraz doszed jeszcze strach oMateusza.
Strach przed czym?
Przed wiatem zewntrznym, ktry go odrzuci, sprawi mu przykro. Ja nie mwi nawet oagresji fizycznej, ale otym, e ludzie
bd go le ocenia, cho on wietnie daje sobie rad wyciu.
Tak samo boj si oMateusza. Oto, e bdzie odrzucany przez dzieci, e usyszy co przykrego na temat swojej sytuacji rodzinnej.
To jest jeden zmotyww mojego dziaania. Mam nadziej, e
tak zmieni si wiat, e ju nikt nie powie Mateuszowi, e jest
zinnej rodziny.

TAMARA ULIASZ
jest uderzy wrodzicw. Przecie to nasze dziecko, ktrego nie
przestaniemy kocha. Trudno jest im te uderza wosob homoseksualn, ktra ma ogromne wsparcie wnajbliszych.
Leszek nie jest bardzo otwartym facetem. Dopiero gdy wzilimy udzia wprogramie Uwaga ipowstawa reporta onas,
Leszek powiedzia rzeczy, ktre bardzo mi pomogy. Na przykad
to, e on dziaa wKPH, bo wynis zdomu potrzeb dziaania na
rzecz innych. Faktycznie, my bylimy aktywnymi instruktorami
harcerstwa, a do mierci ma.

Czy Leszek mia jakie nieprzyjemne dowiadczenia?

Nic otym nie wiem. Wliceum by wklasie humanistycznej ibyo
wniej tylko piciu chopcw, przyjani si do dzi. Oni zawsze go
troch ochraniali, podobnie jak Sawek ijego przyjaciele.

Czy zastanawiacie si ju, jak bdziecie tumaczy wiat

Mateuszowi?
On ma dwie mamy psycholoki. One doskonale wiedz, jak przygotowa go na rne sytuacje yciowe.
Majc przygotowanie pedagogiczne, staram si obiektywnie
patrze na sposb wychowania Mateusza iuwaam, e mamy
iLeszek robi to fantastycznie. Wszyscy mwi mu prawd. Ja
sama staram sikupowa mu ksieczki otolerancji, onietypowych rodzinach. Myl, e kiedy Mateusz pjdzie do przedszkola, wnaturalny sposb dowie si, e rodziny s rne. Mam te
nadziej, e nasza mio obroni go przed zymi duchami innych.

Ajak reagowao najblisze otoczenie, poza tat ibratem?

Mojej mamie iswoim rodzicom powiedzia jeszcze mj m.
Przedstawito wtak zdecydowany sposb, e nawet nie mieli
oponowa. Ojciec ukresu ycia bardzo Leszkowi pomg. Take
nasi najblisi krewni bardzo wspierali Leszka imnie, bo to ja miaam najwikszy problem.
Kiedy Leszek zacz wystpowa wtelewizji ipublicznie mwi oswojej orientacji, musiaam powiedzie wszystkim znajomym czy kolegom wpracy, bo wiedziaam, e zaraz itak si
dowiedz. Bardzo baam si sytuacji, e kto zacznie nas szantaowa, albo le mwi omoim synu. Baam si, e ludzie zaczn
go negatywnie ocenia, cho jest wspaniaym czowiekiem. Ale
nawet jeli kto le onas myla, to nigdy nie powiedzia mi tego
wprost. Myl, e osobom ohomofobicznych pogldach trudno

Ale prawdopodobnie Mateusz bdzie jedynym dzieckiem wtakiej

sytuacji rodzinnej.
To kwestia uodpornienia dziecka na przeciwnoci. Jego mamy
bior pod uwag moliwo odrzucenia Mateusza przez rwienikw, dlatego planuj mu przyszo: odpowiednie przedszkole,
przeprowadzk do Warszawy, eby by bliej Leszka ichodzi do
szkoy otwartej na rnorodno. Teraz, pki jest modszy, dbaj
oto, by mg si bezpiecznie rozwija.
To, e Marta, Ania iLeszek zdecydowali si na dziecko, to nie
by impuls, nagy pomys. Leszka iMart, apniej rwnie Ani,
czya wielka wieloletnia przyja. Marta zawsze bya dla Leszka wielkim autorytetem. Nie czy ich taka mio, jaka jest midzy mczyzn ikobiet, ktrzy s rodzicami wsplnego dziecka,
ale jest ogromny szacunek imyl, e wjaki sposb sikochaj,

60

61

TRZY BABCIE MATEUSZA

bo s rodzin. Jestem bardzo dumna znich wszystkich. Oczywicie to nie jest uniwersalna recepta. Nie uwaam, e kady gej czy
kada lesbijka powinni mie dzieci. Ale te nie kada osoba heteroseksualna powinna mie dzieci. Przez 40 lat pracy zdziemi
krzywdzonymi, opuszczonymi widziaam bardzo wiele cierpienia zadanego wanie przez rodzicw. Nigdy nie ma pewnoci, e
dzieci osb heteroseksualnych bd szczliwe.
Leszek, Marta, Ania iMateusz s pionierami wPolsce. Pamitam, e gdy Leszek si wyoutowa, przysza mi do gowy myl, e
nie bd babci. Wnaszej najbliszej rodzinie jest jeszcze trjka
modych ludzi, wszyscy poza Leszkiem s heteroseksualni inikt
poza nim nie ma dzieci.
Ajak Leszek zareagowa na powstanie Stowarzyszenia
AKCEPTACJA?
On sam mnie wypchn na pierwsze warsztaty dla rodzicw. Poszam tam ze wzgldu na niego. Wten sposb wyraam te matczyn solidarno zsynem, pokazuj, jak bardzo jest dla mnie
wany. Cae ycie byam specjalist od rodziny, gwnie niestandardowej. Pomylaam kto, jeli nie ja, powinien si wco takiego angaowa? Leszek jest dumny ztego, e tak otwarcie dziaam
na rzecz praw osb LGBT.
Wasza historia jest naprawd pikna.
Znam wstrzsajce historie. Na przykad chopca, ktry zosta
wyrzucony zdomu. Caa rodzina si od niego odwrcia. Waciwie to ze wzgldu na niego si zaangaowaam. Leszek wkochajcej rodzinie jest jak pczu wmale.
Zpracy zawodowej znam te chopca, ktry wyoutowa si
wieczorem izosta przez rodzicw wyrzucony wrodku nocy.
Matka, osoba wysoko postawiona, powiedziaa mu, e nie ma
oczym mwi, bo ona jest osob publiczn inie moe mie takiego
skandalu wdomu, jej rodzina musi by bez zarzutu.
Takie historie skoniy mnie do dziaania na rzecz osb LGBT,
cho wczeniej wcale tego nie planowaam. Moje nastawienie
bierze si zempatii, ktra towarzyszya mi zawsze, od pierwszej

62

TAMARA ULIASZ
pracy zawodowej wmilicyjnej izbie dziecka, gdzie widziaam wiele dramatw. Ja, wychuchana jedynaczka, absolwentka dobrych
szk, nagle zobaczyam inny wiat.
Swojego syna potrafi obroni, ale osb homoseksualnych
wtak komfortowej sytuacji jak on jest niewiele. Ile osb si ukrywa, wanie ze wzgldu na rodzicw? Std wzi si te pomys
na organizowanie spotka wszkoach irozmowy znauczycielami
ipedagogami na temat sytuacji osb LGBT. Cigle mam tak gupi
nadziej, e jeli rodzice zawiod, to nauczyciele zwrc uwag,
e co si zego dzieje izaczn dziaa. Trudno nam dotrze do samych rodzicw, ale jeszcze znajdziemy na to sposb.
Uzupenienie
W2003 roku podczas seminarium zorganizowanego przez Izabel Jarug-Nowack prof. Andrzej Jaczewski iprof. Zbigniew Lew-Starowicz wytumaczyli si ze swojej dziaalnoci sprzed lat.
Prof. Lew-Starowicz przyzna, e wlatach 60. stosowa terapi prdem, by pozbawi pacjentw skonnoci homoseksualnych,
aprof. Jaczewski wyjani, e wwczas uwaano homoseksualizm
za skonno nabyt iodwracaln, np. poprzez zainteresowanie
osb homoseksualnych pci przeciwn.
Prof. Jaczewski na swoim blogu napisa: P wieku temu zajmowaem si m.in. chopcami oskonnociach czy dowiadczeniach
gejowskich. Leczylimy ich, czego bym si wstydzi, gdyby nie powszechna wwczas teoria. No inie byem jedynym. Co gorsze, wmonografii, jak wydaem wtedy (Erotyzm dzieci imodziey, Warszawa 1970, PWN) pisaem, e homoseksualizm jest zjawiskiem nabytym
iuleczalnym. Cytowaem tam zreszt przypadki znaszej praktyki.
Wielokrotnie potem pogldy te odwoywaem ciesz si, e nawet
najbardziej zagorzali terapeuci mojego owego dziea nie cytuj. (...)
Czuj si odpowiedzialnym za sowa, ktre napisaem przed p wiekiem. Oraz: Marzy mi si, by nikt nie krzywdzi zwaszcza modziey
podejrzewanej oskonnoci homoseksualne prbami terapii. Pamitam dostatecznie duo skrzywdzonych przeze mnie terapi przed
p wiekiem.

63

Foto: archiwum

TRZEBA DZIAA,
WALCZY
IOCIERA
ZY

EWA KORONA
MAMA MAGDY

TRZEBA DZIAA,
WALCZY
IOCIERA
ZY

Wychowywaam Magd sama. Nie staraam si jej wszystkiego uatwia, chciaam tak ustawi ycie, eby nam obu byo dobrze. Nie byam samotn matk, ktra robi wszystko na si, aby
tylko speni swoje ambicje czy pragnienia. Nie chowaam jej pod
kloszem, wrcz przeciwnie. Miaymy bliski, dobry kontakt. Dbaam oto, eby rozwijaa swoje zainteresowania, achciaa wszystkiego sprbowa taca, plastyki, pywania. Do dzi mi wypomina, e wpitki nie ogldaa bajki osmerfach, bo wtym czasie
miaa zajcia na basenie (miech).
Wtrakcie rozmw zrodzicami osb homoseksualnych wci sysz,
e zawsze byli inadal s dumni ze swoich dzieci. Bardzo je chwal,
widz, jak rado sprawia im mwienie onich. Czy rodzice osb
homoseksualnych s bardziej dumni?
Nie, ale czciej otym mwimy, uzewntrzniamy to. Nie wstydzimy si, e kochamy nasze dzieci ico dla nich robimy. Po prostu
nie chowamy si ze swoimi uczuciami.

Wychowywaa crk sama wmaym miecie, gdzie jak mwi

plotki szybko si rozchodz. Dlatego obawa obezpieczestwo
crki bya wiksza ni gdyby mieszkay wpozwalajcej na anonimowo metropolii. Nie chciaa si wycznie ba, wolaa dziaa
itakim podejciem zarazia crk. Dzi obie dziaaj na rzecz innych. Ewa nadal chciaaby bezpieczestwa dla crki iinnych osb
homoseksualnych eby mogy po prostu by ze swoimi partnerami ipartnerkami bez ukrywania si przed wiatem, eby nie
obawiay si i razem ulic. Chciaaby rwnie, by polskie prawo
zauwaao pary jednopciowe idopuszczao zawarcie zwizku.
Wtedy na pytanie: Czy Magda wychodzi za m? mogaby wreszcie
odpowiedzie: Nie, eni si.
Kiedy pierwszy raz poczua Pani dum zcrki?
Gdy bya maym dzieckiem. Byam dumna icieszyy mnie jej
wiksze imniejsze sukcesy.
Czy to si zmienio po jej coming oucie?
Nie, to si nie zmienio do dzisiaj.

66

Czasem jest tak, e rodzice chwal si dziemi, ale gdy te dokonuj

coming outu, nastpuje blokada. Przestaj onich mwi. Prbuj
traktowa dziecko osobno od jego orientacji, by moe uznaj to za
wstydliwe.
To nie tak wyglda. Osobom obcym, ktre wiedz, e mam crk,
ale nie znaj jej dobrze na pytanie: Co sycha uMagdy? mwi tylko: Dzikuj, wszystko uniej wporzdku. Bo co ich obchodzi jej ycie osobiste? Ale osobom bliskim, znajomym, rodzinie zawsze mwiam oMagdzie otwarcie. Gdy pytali, czy ma chopaka, czy nie
wychodzi za m, ja odpowiadaam: Nie, dopki nie bdzie ustawy
ozwizkach partnerskich. Tak, moja Magda jest lesbijk.
Potem mnie dopytywali, co to dokadnie znaczy, bo myleli, e
formalny zwizek osb homoseksualnych oznacza adopcj dzieci
ioczywicie wychowywanie ich na gejw ilesbijki (miech). Niestety, takie panuje przekonanie.
Niedawno wrd moich znajomych miaa miejsce taka sytuacja: para ya wkonkubinacie, mczyzna zmar, akobieta zostaa wyrugowana wtrakcie sprawy spadkowej. Mwia wtedy

67

TRZEBA DZIAA, WALCZY IOCIERA ZY

oniesprawiedliwoci pastwa. Gdyby istniaa ustawa ozwizkach partnerskich, do takiej sytuacji nigdy by nie doszo, bo regulacje dotycz wszystkich, take na przykad osb wierzcych,
ktre nie mog wzi rozwodu, achc zapewni sobie bezpieczestwo wnowym zwizku.
Wrmy do Magdy. Jak wyglda jej coming out? Czy musiaa go
wogle dokonywa?
Gdy bya wgimnazjum, obserwowaam jej zachowanie. Wjej pokoju wisiay zdjcia iplakaty przedstawiajce kobiety, dziewczyny, piosenkarki, aktorki, redaktorki, koszykarki. Zreszt koszykwka to by od zawsze inadal jest jej ulubiony sport. Teraz doszo
rwnie rugby.
Widziaam pierwsze sygnay zaurocze, zamylenia, czasami
zo albo rozdranienie, widziaam zdjcia wserduszkach. Nie
pisaa na przykad: Maciek, kocham Ci, tylko wpisywaa imiona
dziewczyn: Paulina, Krysia, Zosia Teraz wiem, e wtedy sama
upewniaa si co do swojej orientacji isama musiaa zaakceptowa siebie.
Nasz dom by otwarty dla jej rwienikw, cigle kto przychodzi, wychodzi. Zawsze pukaam przed wejciem do jej pokoju, ale zdarzao mi si zobaczy przytulone dziewczyny ogldajce
film, suchajce muzyki czy te uczce si wsplnie. Nie dziwio
mnie to, bo sama tak si zachowywaam, gdy byam wjej wieku.
Taka dziewczca blisko raczej nikogo nie razi.
To nastpowao powoli. Chyba wdrugiej klasie gimnazjum
jedna zkoleanek zacza nas czciej odwiedza, czasem zostawaa na noc. To te uwaaam za naturalne. Zczasem zaczam obserwowa, jak si zachowuj. A ktrego dnia spytaam
Magd, czy podobaj si jej dziewczyny ipowiedziaa, e tak. Ito
wszystko wyjanio.
Bardzo swobodnie.
Taki miaymy kontakt, duo rozmawiaymy, ale to wcale nie
byo a tak swobodne zachowanie. Mimo e byam przygotowana
na tak odpowied, bardzo to przeyam.

68

EWA KORONA
Spotkay Was jakie nieprzyjemnoci?
Mnie osobicie nigdy nie spotkao nic nieprzyjemnego, ani nie
usyszaam nic przykrego. Ztego co wiem, Magdy te nie, mimo
e ze swoj dziewczyn (mieszkajc wtym samym miecie) czsto chodziy ulicami, trzymajc si za rce. Dziewczynom jest troch atwiej. Wszyscy myl, e dwie dziewczyny bdce blisko ze
sob to przyjaciki.
Ale pamitam moje pierwsze odczucia, gdy ju przyjam
do wiadomoci jej orientacj seksualn. To by strach. Strach
oto, jak ona bdzie funkcjonowa wrodowisku, jak sobie poradzi, czy nie spotka si zagresj, czy nie zostanie odrzucona. Wiedziaam, e dziewczyny musz uwaa na zachowanie,
eby nie zostay zaatakowane na ulicy, wklubie czy wszkole. Wduym miecie jeste bardziej anonimowa, moesz zmieni szko, drog do pracy, moesz robi zakupy winnym sklepie, albo wybra inne kino. Wmaym miecie czy na wsi nie ma
tego komfortu. Prosiam Magd, eby wracajc pno do domu,
nie trzymay si za rce, nie obejmoway, nie caoway. Mieszkamy wokolicy, gdzie jest wiele knajp inocnych sklepw. Baam si, e kto moe je zobaczy ipobi albo ubliy. Uczulaam
j, eby mwia, kiedy wychodzi, zkim idokd, kiedy zamierza wrci. Wszystko po to, ebym wiedziaa, gdzie moe by
ioktrej powinna by wdomu. Pisaa mi SMS-a, e wanie wychodzi od koleanki ibdzie za dziesi minut, aja czekaam.
Do czasu, a widziaam, e pies ju j wyczu, strzye uszami,
czeka pod drzwiami. Dopiero wtedy mogam spokojnie zasn.
Czy gdy min ten pierwszy strach, byo ju atwiej?
Wnaszym miecie nie ma poradni czy choby jednego psychologa zajmujcego si sprawami osb LGBT. Byam sama ztym problemem, nie miaam zkim porozmawia, do kogo si zwrci,
ani komu zwierzy. Informacji szukaam gwnie winternecie.
Odwiedzaam rne portale, fora istrony internetowe zporadami ilistami od rodzicw iosb LGBT, rwnie te wprowadzajce
wbd. Ostatecznie dowiedziaam si, e dziecko si takie rodzi
imy rodzice nie mamy na to wpywu.

69

TRZEBA DZIAA, WALCZY IOCIERA ZY

Kiedy przysza do mnie koleanka, ktr uwaaam za jedn
znajbliszych. Powiedziaam jej, e moja crka jest lesbijk, aona
odpowiedziaa, e zaatwi jej wizyty upsychiatry lub psychologa,
bo to si pewnie da wyleczy. Zdaam sobie spraw, e to ona potrzebuje psychiatry, albo moe ja. Ale mojego dziecka nie trzeba
leczy. Znajoma ta nie jest ju moj koleank.
Kiedy Magda ju bya na studiach, chciay zkoleank wyjecha gdzie podczas wakacji iodpocz. Usiadam przed komputerem izaczam szuka, dokd dziewczyny mogyby pojecha
iby normalnie ze sob, czu si bezpiecznie iswobodnie. Znalazam obz Feministycznej Akcji Letniej organizowany przez nieformaln grup Ulica Siostrzana pod patronatem fundacji Autonomia zKrakowa. Pojechay iwrciy zachwycone. Wkolejnym
roku pojechaam ija.
FALa jest inicjatyw feministyczn. Przyjedaj dziewczyny,
kobiety, matki, crki, lesbijki, kobiety heteroseksualne, cispciowe, transpciowe, interpciowe, ktre chc zgbi zagadnienia
feminizmu oraz przeciwdziaania dyskryminacji iprzemocy ze
wzgldu na pe iorientacj seksualn. Kada FALa to kilkanacie
rnych blokw tematycznych, kada uczestniczka zawsze znajdzie co interesujcego dla siebie.
Zazwyczaj rodzice tylko mwi obezpieczestwie, ostrzegaj.
Uwas byy konkretne dziaania.
Po prostu szukaam miejsca, rodowiska, przestrzeni, wktrych
dziewczyny bd mogy czu si bezpiecznie. Rok pniej, kiedy
wsplnie we trzy pojechaymy na FAL, niektre uczestniczki
byy zdziwione, e matka moga przyjecha zdoros crk ijej
dziewczyn, ito na taki obz. Pytay, czy to crka powiedziaa
mi oFALi, aMagda odpowiedziaa, e byo odwrotnie to ja odkryam FAL. Dziewczynom tak si spodobao, e od tego czasu
wsporganizuj ten obz.
Czyli wwaszej historii nie byo adnego zgrzytu?
Jeeli byy jakie, to nie ze wzgldu na orientacj Magdy. Takie jak
wkadym domu. Jako e obydwie mamy charakterki, zdarzao

70

EWA KORONA
si czasem trzanicie drzwiami czy te rzucenie talerzem albo
kubkiem opodog (miech).
Niektre matki musz popaka. APani?
Szczerze mwic, te popakaam sobie czasem wpoduszk. Crka pewnie nawet otym nie wie. Po coming oucie Magdy zaczam
szuka informacji ohomoseksualizmie, duo czytaam, nie rozpaczaam. Przerobiam to sama, bo nie miaam na kogo zwali
problemu. Zawsze musiaam dawa sobie rad sama inie szukaam pomocy wrd ludzi. Nie miaam si do kogo zwrci, moe to
ztego wynika. Moe ilepiej, e byam sama (miech).
Jak Magda zareagowaa na powstanie Stowarzyszenia
AKCEPTACJA?
AKCEPTACJA powstaa po warsztatach Akademii Zaangaowanego Rodzica zorganizowanych przez KPH dla rodzicw osb LGBT.
Ajak si onich dowiedziaam? Magda podesaa mi link zinformacj onaborze do Akademii. Byo ju po terminie zgosze, ale
namwia mnie, ebym spytaa omiejsce ijeszcze jedno si znalazo. Pomylaam pojad, przynajmniej zwiedz Warszaw,
poznam nowych ludzi. Jak si okazao, udzia wwarsztatach pomg mi wiele zrozumie, poszerzy wiedz na tematy zwizane
zorientacj psychoseksualn naszych dzieci idojrze do decyzji
ozaangaowaniu si wdziaalno przeciw homofobii oraz wpomoc rodzicom osb LGBT, ktrzy nie mog si odnale po coming
outach swoich dzieci.
Zaoenie Stowarzyszenia Rodzin iPrzyjaci Osb Homoseksualnych, Biseksualnych iTranspciowych AKCEPTACJA to by
nasz kolejny krok wcelu realizacji tych dziaa. Pamitam, jak po
zebraniu zaoycielskim zatelefonowaam do Magdy iwskrcie
przedstawiam jej, co si wanie wydarzyo. Powiedziaa mi wtedy: Super! Dacie rad! Te sowa utwierdziy mnie wprzekonaniu, e
nasza praca, cele, misja isama organizacja s naprawd potrzebne.
My, rodziny zwizane zAKCEPTACJ, yjemy wswego rodzaju enklawie. Nasze historie zawsze koczyy si happy endami,
ale naleymy do mniejszoci. Nadal na caym wiecie s ludzie,

71

TRZEBA DZIAA, WALCZY IOCIERA ZY

ktrzy nie akceptuj swoich homoseksualnych dzieci, albo te
dzieci nie dokonuj coming outu ze strachu przed rodzicami.
Miaam okazj pozna rodowisko osb LGBT, bywajc na
rnych spotkaniach, poznajc znajomych Magdy iich znajomych. Ile ja nocy przesiedziaam zdziewczynami na FALach
Ile si nasuchaam ich historii, ile ez otaram. aliy si, e
zmatkami wogle nie rozmawiaj, nie mog si wyoutowa,
niektre nawet boj si przyzna, na jaki obz jad. Amy moemy we trzy wyjeda na wakacje, mie grono wsplnych znajomych, wsplne zainteresowania, i razem do kina, teatru czy na
koncert. Rodzice czsto maj problem zrozmawianiem ze swoimi dziemi, niezalenie od orientacji.
Czasem si zastanawiam, co kieruje ludmi, ktrzy wyrzucaj dziecko zdomu. Nie jestem wstanie sobie tego nawet wyobrazi. Jak mona wyrzuci wasne dziecko? Znam takie przypadki. Rodzice mwi nie kontaktuj si znami, nie przyjedaj
do nas, dopki nie przestaniesz by gejem, lesbijk inie przywieziesz ony, ma.
Bardzo mnie cieszy, e wWarszawie powsta pierwszy ina
razie jedyny wPolsce hostel dla osb LGBT. Miejsce powstao dziki inicjatywie organizacji Lambda Warszawa orazTrans-Fuzja iprzeznaczone jest midzy innymi dla osb wyrzuconych
zdomu. Chocia wolaabym, aby do takich sytuacji nigdy nie
dochodzio.
Osoba homoseksualna, ktra wychodzi do wiata ze wsparciem rodzicw, od razu ma przewag. Duo trudniej jej dokuczy,
jeli stoj za ni najblisi.
Ludzie widz nas, rodzicw. Iokazuje si, e nie jestemy
potworami, tylko takimi samymi ludmi, jakich spotykaj na
co dzie. Wsparcie rodzicw jest bardzo wane. Awsparcie rodzicw kochajcych iakceptujcych podwjnie wane. Dzieci
wiedz, e maj kogo przy sobie ipewnie maj te wiksz si
iodwag, aby zamanifestowa, walczy iprzeciwstawi si homofobii idyskryminacji. Ale eby rodzice byli takimi rodzicami,
to musz zdziemi rozmawia. Pierwsza zasada ijedyna rozmawia (miech).

72

EWA KORONA
Jestecie zMagd dwiema aktywistkami.
Zawsze uczyam Magd, e trzeba co robi, dziaa, organizowa. Widziaa, e ja musz sobie radzi sama, co zaatwi, gdzie
pojecha. Wiedziaa, e musi robi tak samo. Kocham moj crk
ijestem dumna, e potrafi y swoim yciem oraz walczy oprawa
swoje iinnych, e ma odwag isi na rnych paszczyznach przeciwdziaa dyskryminacji iamaniu praw obywatelskich. Dumna
jestem, e si jej chce ie ma konkretnie okrelone cele.

73

Foto: Aleksandra Boczkowska

TATA
I JEGO TRZEJ
(TCZOWI)
MUSZKIETEROWIE

ADAM BABILISKI
OJCIEC ALANA, KRYSTIANA I ADRIANA

TATA
I JEGO TRZEJ
(TCZOWI)
MUSZKIETEROWIE
Adam, mj ukochany wujek, mieszka zrodzin wUSA, gdzie
mimo znacznie lepszej sytuacji prawnej ispoecznej osb LGBT
trzej bracia geje to niemaa sensacja. Tym bardziej wPolsce.
Aju ojciec mwicy otwarcie, e akceptuje ibardzo kocha swoich homoseksualnych synw, to niemal cud. Dlatego gdy Adam by
wPolsce we wrzeniu 2013 roku, Wiceprezeska Stowarzyszenia
AKCEPTACJA, aprywatnie moja mama, dooya wszelkich stara, eby wystpi wprogramie telewizyjnym, by pokaza szerszemu gronu odbiorcw, e to aden cud, po prostu mio do wasnych dzieci.
Przed dwoma laty pisaam onim tak: Przez kilka godzin rozmowy nawet gdy opowiada tylko oprostych rzeczach sycha, zjak
emfaz Adam mwi moi synowie, moje dzieci, moje chopaki.
Po pierwszym wystpie wtelewizji niadaniowej od wszystkich trzech swoich muszkieterw dosta wiadomo, e s zniego bardzo dumni.
Od tego czasu zmienio si wiele. Wwczas modsi bliniacy
byli wtrakcie coming outu. Dzisiaj wszyscy trzej synowie mwi otwarcie oswojej orientacji. Modsi udzielili nawet wywiadu
dla Repliki, wktrym pokazali duy dystans do siebie iogromne poczucie humoru. Jeden znich mwi olegalizacji maestw
jednopciowych wKarolinie Poudniowej, gdzie mieszkaj: Super,
nie? Miaem pomys, eby na Halloween przebra si za takiego bardzo przegitego geja izabiera parom hetero ich wiadectwa lubu.
Bo jest ten gupi argument, e maestwa homoseksualne zniszcz

76

tradycyjn rodzin to chciaem troch poniszczy (miech). Ale ju

tego nie zrobi, bo zalegalizowali!
Duo si zmienio, od kiedy ostatni raz rozmawialimy?
Na pewno chopcy czuj si teraz bezpieczni, s zupenie otwarci,
ale to Ty wszystkim utorowaa drog (miech).
Pierwszy wyoutowa si Alan, potem Krystian ina kocu Adrian. Pamitam swoje pierwsze reakcje. Cigle dzwoniem do
Twojej mamy ipytaem, co robi.
Lecc do Polski, nie planowaem, e bdziemy otym rozmawia wmediach, ale gdy pada taka propozycja, to napisaem do
synw zpytaniem, czy nie maj nic przeciw mojemu uczestnictwu wprogramie. Napisaem do Adriana, e onim te ju wiem
(poniewa zrobi coming out winternecie). Zgodzi si, ebym
otym opowiedzia wtelewizji, ale jeszcze si ba reakcji rodziny
inajbliszego rodowiska.
Ijaka bya reakcja?
Mama ibabcia chopcw obawiay si, co powiedz ludzie. Ja nie
wiem, co ludzie mwi, bo jeszcze od nikogo niczego na ten temat
nie usyszaem. Polacy mieszkajcy wStanach skupiaj si wokKocioa katolickiego. Pewnie gdybymy si wnaszej parafii
pojawili ca rodzin, to nie bylibymy mile widziani.
Po coming oucie najstarszego syna rozmawiaem zpoprzednikiem obecnego ksidza, by bardzo negatywnie nastawiony,
wrcz agresywny. Powiedzia mi, e trzeba bliniakw odseparowa od brata, bo on jest bardzo z osob ito si le skoczy.
Powiedziaem ksidzu osynach, bo szukaem jakiego rozwizania, mylaem, e powie mi co mdrego. Zwracajc si do
ksidza zproblemem, oczekuje si raczej wsparcia duchowego,
tak jakby si rozmawiao zpsychologiem, zkim mdrym. Atu
odwrotnie poczuem si, jakbym dosta wtwarz. Ipomylaem
jak ja mog ich od siebie odseparowa? To s moi synowie, kocham
ich ponad wszystko. Jak ja mam teraz zareagowa? Zaczem szuka informacji, duo rozmawiaem zTwoj mam, no iprzez cay
czas miaem wsparcie ony, Izabeli.

77

TATA I JEGO TRZEJ (TCZOWI) MUSZKIETEROWIE

Ajak przebiega rozmowa zchopakami po Twoim powrocie
zPolski?
Chopcy powiedzieli: Tato, jeste mistrzem wiata! Od tego czasu
nasze wizi bardzo si zacieniy, przede wszystkim zAlanem.
On si ba, myla, e jestem hipokryt, ktry wmediach mwi,
e wszystko jest wporzdku, ale tak naprawd myli co innego.
Musiao upyn troch czasu, eby si przekona, e go wspieram
ieby poczu si bezpiecznie. Teraz widz, e wietnie sobie radzi
ijest dobrym czowiekiem.
Natomiast babcia chopcw, ktra obliniakach dowiedziaa
si zmediw, obawiaa si, e to bdzie le odebrane przez jej polskich znajomych. Prawdopodobnie baa si te, e jej m le zareaguje. Ale nic takiego si nie wydarzyo, nie byo protestw przed
moim domem (miech). Jestem przekonany, e Polacy wswoim
gronie mwi, e mam straszny problem, ale nikt prosto woczy
mi tego nie powiedzia.
Zastanawiam si, co by byo, gdybycie mieszkali wPolsce.
Trudno mi powiedzie, jak bym si wtej sytuacji zachowa, mieszkajc wPolsce. Obserwuj Polsk zperspektywy USA iwidz, e
nad Wis jest wicej nienawici. Na sytuacj wStanach wpyw
miaa liberalna Pnoc. Mieszkamy wstanie uwaanym za bardzo
konserwatywny, ale nie ma tu ludzi, ktrzy ogejach wypowiadaliby si tak wulgarnie jak to czasem sysz wPolsce. Duo jest tu
ludzi wierzcych, ktrzy powoujc si na Bibli, mwi, e homoseksualizm nie jest dobry, ale ich wypowiedzi s spokojne. Nie
ma protestw, brzydkich sw, poniania. Nigdy si ztym nie spotkaem. Jeden przykad. Adrian ma koleg geja. Jego rodzice mieli
problem zakceptacj jego orientacji. Adrian porozmawia zjego
mam, prbowa jak najwicej wyjani. Nadal nie jest przekonana, ale wjej postawie nie ma cienia agresji.
Ameryka szybko si zmienia. Kiedy najstarszy syn sioutowa,
to homoseksualizm by jeszcze tematem tabu, aod koca zeszego roku s ju zalegalizowane zwizki jednopciowe. Na rnych
uroczystociach, na ktrych gromadzi si duo ludzi, np. zokazji Dnia Niepodlegoci, widz coraz wicej par jednopciowych.

78

ADAM BABILISKI
Nie widziaem tego przed laty. Chyba bardziej si ukrywali. Teraz
s otwarci, bo nie spotykaj si znegatywn reakcj. Aprzecie
mieszkamy wmaym miecie. Nasza spoeczno jest coraz bardziej tolerancyjna. Ale to s ludzie naprawd wierzcy. Nie tacy,
ktrzy po powrocie zkocioa zaczynaj wyklina na innych, ado
obiadu wypijaj wiartk wdki.
Adrian te rozmawia ze swoim ksidzem iten nie by a tak
bardzo przeciwny, nie zapowiedzia ekskomuniki (miech). Tu nie
ma takich ludzi jak ksidz Oko.
Myl, e wPolsce Koci jest za blisko polityki, chocia wielu
ludziom to wanie si podoba. Nie chc, eby Polska bya otwarta, eby byo miejsce dla katolikw, muzumanw, ydw, homoseksualistw, heteroseksualistw. Mwi, e chodzi opolsk tradycj. Niech maj polsk tradycj wdomu. Ale spokojnie, to si
zmieni.
WStanach jest otyle atwiej, e wszyscy znaj histori poniania czarnoskrych itu dzisiaj nie wolno obraa kogo za to, e
jest inny. Jeszcze wlatach 60. czarnoskrzy Amerykanie jedzili
winnej czci tramwaju. Ajednak wszystko sizmienio.
Zauwayam, e rodzice nieheteroseksualnych dzieci zawsze
mwi, e s znich bardzo dumni.
Bo mamy powd do dumy. Kiedy rozmawiaem otym zjednym
zsynw. Zwrci mi uwag na fakt, e wiele osb homoseksualnych zracji swojej odmiennoci czuje presj, wic stara si postpowa jak najlepiej, nie zawie. Wszkole mody czowiek nie
syszy przekazu, e osoby homoseksualne s takie same jak inni,
ijeeli ten czowiek czuje, e jest homoseksualny, to wydaje mu
si, e jest znim co nie tak. Alan czu zagroenie, myla, e stanie si co zego, dlatego stara siby lepszy, osiga kolejne cele
wyciu, pokaza,e jest dobrym czowiekiem.
Przyznasz, e trzech homoseksualnych synw to si nie zdarza
czsto.
Pierwszy raz poczuem si, jakbym trafi wtotolotka, gdy urodziy
sibliniaki. To byo ogromne szczcie, poczuem si wyjtkowy.

79

TATA I JEGO TRZEJ (TCZOWI) MUSZKIETEROWIE

Jeden zmoich znajomych mia bliniaki ibardzo mu zazdrociem,
apotem mnie si urodziy! Super!
Ponownie poczuem si niesamowicie, gdy jako ojciec trzej
gejw zostaem zaproszony do radia. Prowadzcy zapowiedzieli
mnie jako wyjtkowego gocia. Wtedy pomylaem, e faktycznie
moja sytuacja jest wyjtkowa iniesamowita, ale pewnie nie kady
uwierzy, e tak myl (miech).
Czy trudno Ci byo mwi osynach wmediach?
Nie poszedem tam, eby zosta celebryt. Wystpiem, eby da
krtki przekaz jestem tat trzech gejw, to s fajni faceci ija si
ztym dobrze czuj. Mimo e wystpienie wmediach to zawsze
jest stres, warto byo. Chopcy si otworzyli. Jest lepiej ni byo
wczeniej. Teraz podczas wit, rnych rodzinnych uroczystoci
ispotka ju nie rozmawiamy otym, e s s gejami. Zupeny luz.
Ale nie od pocztku byo tak kolorowo. Jak wyglda ich coming out?
Pierwszy by Alan. Przeszed swoje. Prbowa rozmawia zmam
ize mn. Wtedy mi si wydawao, e on jest za mody na takie deklaracje iod razu uciem t rozmow jakim krtkim zdaniem.
Alan zamkn si wsobie ikoniec, wicej tematu nie porusza, bo
wiedzia, e nie spotka si zaprobat.
Po pewnym czasie to ja zainicjowaem rozmow. Jechalimy
samochodem, spytaem, czy jest gejem, on potwierdzi. Icisza. Jedziemy, radio gra. Dopiero po chwili powiedziaem: Synek, wszystko jest OK. Ale oswojenie si znow sytuacj wymaga czasu.
Na pocztku byy turbulencje.
Nigdy nie byem negatywnie nastawiony do homoseksualistw, nigdy te nie przypuszczaem, e to bdzie dotyczyo moich dzieci. Oczywicie nie byem na Alana zy, ale nie wiedziaem,
co mam robi. Mylaem, e moe boi si dziewczyn, prbowaem
to sobie jako tumaczy. Upyno troch czasu zanim dotarem
do informacji. Na pocztku niestety pech, bo trafiem na opini,
e homoseksualizm to choroba itrzeba j leczy. Rozmawiajc
zbliniakami, mwiem oAlanie lekcewaco. Po jakim czasie
zaczem dostrzega, e Krystian jest smutny i schud. Czu si

80

ADAM BABILISKI
wyobcowany, nie mg siodnale wtej sytuacji, ba si. Po coming oucie wszystko si zmienio.
Najbardziej uparty by Adrian. Do koca wydawao mi si, e
jest stuprocentowym hetero. Ja nie korzystam zFacebooka, wic
adne informacje onim do mnie nie docieray. Crka ony zrobia mae ledztwo iokazao si, e na swoim profilu zamieci informacj, jak to dokadnie znim jest. ona pewnego razu spytaa
wic wprost: Chod tu chopie iodpowiadaj. Jeste gejem? Aon zaprzeczy. Po tej rozmowie zablokowa wszystkich na Facebooku
icze.
Zaczem go obserwowa. Poznaem jego koleg. Pewnego
dnia wybralimy si we trzech na przejadk rowerow. Zauwayem, e Adrian jest wstosunku do niego taki czuy iopiekuczy.
Iju wiedziaem. Nastpnym etapem byo moje pytanie, czy mog
onich mwi wmediach.
Alan swego czasu powiedzia mi, e czuje, e jest wmniejszoci, ale to, e nie jest osob heteroseksualn nie jest kwesti
wyboru.
Chopaki mwi, e chcieliby przey prawdziw mio,
chcieliby znale odpowiednich partnerw. Ale nie jest atwo.
Mode pokolenie yje inaczej ni my ylimy. My spdzalimy
cay czas wgronie znajomych, dziki koleankom poznawao si
inne koleanki Aoni cay czas czekaj.
Ja iTwoja mama wwieku Alana bylimy ju od kilku lat
wzwizkach. Moe te pierwsze zwizki nam si nie do koca uday, ale jakie nam si dzieci uday!
Uzupenienie
Wlipcu 2015 roku Sd Najwyszy Stanw Zjednoczonych uzna
maestwa osb tej samej pci za legalne na terenie wszystkich
stanw, azakaz ich udzielania za niezgodny zkonstytucj.

81

Foto: Aleksandra Boczkowska

INNI
WMNIEJSZYM
MIECIE

ALICJA IFILIP CZESZYKOWIE

RODZICE OLKA

INNI
WMNIEJSZYM
MIECIE

Nie da si przej obok nich obojtnie. Alicja ma burz rudych lokw, Filip niemal dwa metry wzrostu. Mieszkaj wnieduym
miecie, gdzie Filip prowadzi szko taca. Mwi onim, e jest
najlepszym polskim choreografem ijednym znajlepszych na wiecie
czowiek legenda, guru hip hopu czytam na jednej ztanecznych
stron internetowych.
Orientacja seksualna starszego syna nie bya dla nich problemem, ale okazaa si nim dla lokalnej spoecznoci. Nieoczekiwanie celem sta si ich modszy syn, 14-letni Adam. Na murze szkoy podstawowej, do ktrej chodzi, pojawi si napis sugerujcy, e
Adam jest pedofilem. Cho bardzo zranio, to nie zamao to Alicji iFilipa. Napis znikn, aCzeszykowie s dzi rodzin wpeni
akceptujc ichcc dawa przykad innym.
Kiedy pierwszy raz poczulicie dum zsyna?
ALICJA: Ja na pewno poczuam wielk dum, gdy si urodzi. Bardzo chciaam mie syna. Wychowywaam si zsamymi kobietami, mam cztery siostry.
FILIP: Poczulimy si te bardzo dumni, gdy wdrugiej klasie podstawwki Olek dosta nagrod przyznawan za empati wobec
sabszych, za szczegln wraliwo.
ALICJA: Byo naprawd duo powodw do dumy, bo zarwno Olek,

84

jak iAdam to bardzo fajne dzieci zdolne, pikne, dobrze uczce

si. Czujemy si naprawd bardzo obdarowani naszymi dziemi.
Czy Olek sam Wam powiedzia, e jest gejem?
FILIP: Domylilimy si tego duo wczeniej. Pierwsze takie myli
pojawiy si gdy mia 89 lat.
ALICJA: Wtedy jeszcze nie bylimy tacy otwarci jak teraz. M
skoczy szko baletow, wic przebywa wrodowisku, wktrym byo wielu gejw, ale dopiero teraz, wychowujc Adama, wypowiadamy takie zdania jak: Gdy bdziesz mia dziewczyn albo
chopaka
Nam si to wszystko dopiero pniej uoyo wcao, ale
przypominam sobie, e Olek zawsze mwi, e nie bdzie mia
ony. Pamitam te wiele sytuacji zjego dziecistwa, kiedy ludzie
mwili, e nie jest chopcem, tylko aniokiem.
FILIP: Mia takie dugie krcone jasne wosy. Wyglda nie ztej
ziemi
ALICJA: Iludzie wyczuwali t jego inno.
FILIP: Pniej nie mia adnej dziewczyny.
ALICJA: Amia due powodzenie, bo jest przystojny. Duo dziewczyn si wok niego krcio. Wpewnym momencie zacz si
ukrywa irysowa.
Ktrego dnia sprztajc, zobaczyam na jego biurku rysunek
dajcy duo do mylenia mski tors, taka fascynacja piknym
ciaem mczyzny, iwilcza gowa, co te symbolizowao popd
seksualny. Syn wogle nie mwi oswojej seksualnoci, ajestemy do otwarci wtych sprawach.
FILIP: Ale to cay czas byy tylko domysy. Pewno zyskalimy,
kiedy Olek mia okoo 17 lat.
ALICJA: Bya premiera Sali samobjcw. Strasznie na tym filmie
pakaam, agdy wyszlimy zkina, to przytuliam synw, spojrzaam Olkowi woczy iju wiedziaam.
Na pocztku mia problem zzaakceptowaniem siebie. Moe
myla, e mu to przejdzie. Zacz mie objawy somatyczne, problemy ze zdrowiem. Miaam silne poczucie, e musimy poczeka,
a on sam nam powie. Podsuwaam mu rne artykuy, mwiam

85

INNI WMNIEJSZYM MIECIE

mu, e musi zaakceptowa siebie, dawaam mu do zrozumienia, e
wiemy.
Myl, e istniao pewnego rodzaju porozumienie midzy nami
on chyba wiedzia, e my wiemy, ale nic nie mwi. Moment, kiedy nam to powiedzia wprost, nastpi dopiero po maturze.
FILIP: Tu przed wyjazdem na studia.
ALICJA: Pewnego wieczoru sprztalimy po kolacji spdzonej ze
znajomymi. Rozmawialimy iOlek niespodziewanie powiedzia:
To waciwie wy ju wiecie. Mamo, tato, jestem gejem. To by bardzo
wzruszajcy dla nas moment. Przytulilimy go idalimy do zrozumienia, e wiedzielimy ie wszystko jest wporzdku.
Wczeniej by taki czas, kiedy zakocha si wkoledze ido spotkania znim szykowa si jak na randk. Ja mu doradzaam, wktrym sweterku bdzie wyglda adnie, aon si porozumiewawczo
umiecha. Wiedzia, e ja wiem. Moe powinnimy mu powiedzie wczeniej, eby si nie mczy?
Ale poszed na studia iju na pierwszym roku pozna Maka.
FILIP : Ale zanim go pozna, mwi mi, e chciaby zkim by, ale
nie moe znale odpowiedniej osoby.
Czyli coming out Olka nie wywoa trzsienia ziemi.
ALICJA: Kiedy si czowiek dowiaduje, e ma homoseksualne
dziecko, to nie skacze pod sufit, bo si onie boi. Ostatnio chopak
Olka okoo pnocy przez przypadek wybra numer mojego telefonu, aja ju byam wstrachu, e pewnie Olek ley wszpitalu, e
kto go pobi. Rodzice martwi si, e dziecko bdzie miao trudne
ycie. Na pocztku mylelimy otym, e nie bdzie mia rodziny
idzieci, ale to bardzo szybko nam przeszo, bo zrozumielimy, e
przecie moe mie rodzin. Ale trzsienia ziemi nie byo.
FILIP: Ale to nie znaczy, e byo atwo. Dla mnie to by dugi proces, zanim to sobie poukadaem. Dopiero przed rokiem wpeni
ten stan zaakceptowaem. Dzi jestem zachwycony chopakiem
Olka.
Gdy syn mia 16 lat iju wiedziaem, e jest gejem, to mylaem,
e to moe si jednak zmieni. Wtedy jeszcze niewiele wiedziaem na temat homoseksualizmu, chocia ju wszkole baletowej

86

ALICJA IFILIP CZESZYKOWIE

miaem kontakt zosobami homoseksualnymi. Wychowaem si
wdomu, wktrym mama powtarzaa: eby tylko gejem nie zosta.
To byy lata 80., trudno si dziwi. Gdy na studiach dowiadywaem
si okolejnych kumplach, byem wszoku.
ALICJA: Balimy si reakcji teciowej. Ona uwaaa, e ze dowiadczenia sprawiaj, e zostaje si homoseksualist. Bya zdania, e chopcy wszkoach baletowych s uwodzeni przez zboczecw idlatego zostaj gejami. Kadego koleg, ktrego Filip
przywozi do domu, od razu podejrzewaa ohomoseksualizm. IFilip cigle to sysza.
FILIP: Dlatego byo mi trudno, ale dla mojego syna to musiao by
tysic razy trudniejsze.
Jak wic zareagowaa teciowa?
FILIP: Mama przyjechaa na wita dzie wczeniej, Olka jeszcze
nie byo.
ALICJA: Chcielimy powiedzie, gdy przyjedzie reszta rodziny.
Ale Adam nalega: Powiedzcie babci, powiedzcie. No iju nie byo
wyjcia. Powiedzielimy: Mamo, Olek jest gejem. Nie wiedziaa, co
zrobi. Generalnie przyja to dobrze, ale to nie bya do koca naturalna reakcja.
FILIP: Musiaa to przetrawi.
ALICJA: Gdy wyjedaa, powiedziaa: Uwaajcie na Adasia. Nie
wiem, co to miao znaczy. eby on te nie by gejem? eby Olek
go nie zarazi? Bardzo mnie to zdenerwowao.
Ajak reaguje rodzina iznajomi?
ALICJA: Jeeli nie zna si adnej osoby homoseksualnej, to myli
si, e to jaki gej. Aprzecie to jest nasz Olu, wspaniay, wraliwy! Generalnie caa rodzina akceptuje to, e jest gejem.
Wszystko zaley od tego, jak si otym mwi. Pewnie inaczej by
reagowali, gdybym ja powiedziaa, e mam im do przekazania co
strasznego. Ale my otym rozmawiamy swobodnie, wnaturalny
sposb opowiadamy, co sycha uOlka iMaka. Iludzie s zaskoczeni. Pocztkowo nie wiedzieli, jak reagowa, ale to si uoyo.
Moemy powiedzie, e wydarzenia tych ponad dwch lat mocno

87

INNI WMNIEJSZYM MIECIE

zweryfikoway naszych znajomych. Niektrzy przyjli to dobrze,
ale zniektrymi kontakt si urwa.
FILIP: Niektrzy s peni podziwu, e mona tak otwarcie otym
mwi.
ALICJA: Mnie to denerwuje, bo co tu podziwia? Zawsze mwi
takim osobom: Gdybycie si dowiedzieli, e wasz syn jest gejem, to
bycie robili tak samo. Tu nie ma powodu do podziwu.
Na cianie szkoy, wktrej uczy si wasz modszy syn, pojawi si
napis, e Adam jest pedofilem.
ALICJA: Tam pewnie miao by napisane, e Adam jest pedaem
czy pederast, ale dzieci nie rozumiej znaczenia tych sw.
Zreszt nie tylko dzieci. Pedofil ipederasta czy peda to dla
nich znaczy to samo.
Otym napisie dowiedzielimy si od Adasia. Zastanawialimy
si, co ztym zrobi. Czy od razu reagowa ostro idomaga si dochodzenia, kto to napisa, czy czeka na rozwj wydarze. Ada
nie chcia, ebymy interweniowali. Inic si nie wydarzyo, nikt
ze szkoy nas nie poinformowa, e co takiego miao miejsce. Po
prostu napis zosta usunity. Obserwowalimy zachowanie syna,
bylimy wyczuleni na jakie niepokojce symptomy. Ale nie zacz
unika szkoy czy sygnalizowa zego samopoczucia. Teraz myl,
e ta sytuacja nas tak zaskoczya, e nie wiedzielimy, co zrobi.
To zaskoczenie wogle nie dziwi. Do waszego fajnego wiata
wkradaa si homofobia.
FILIP: Mieszkamy na przedmieciach Zielonej Gry. Wcaej szkole
jest okoo dwustu dzieciakw.
ALICJA: Ten atak przyszed zzupenie nieoczekiwanej strony. Prdzej bymy si spodziewali, e to Olek bdzie mia jakie
nieprzyjemnoci.
Kiedy powiedzielicie otym Olkowi?
FILIP: Od razu.
ALICJA: Olek si bardzo przej, rozmawia zAdasiem. To wanie
Adamowi jest najtrudniej. Ma 14 lat, mode byczki wjego wieku

88

ALICJA IFILIP CZESZYKOWIE

podkrelaj swoj seksualno, mwi: Nie bd ciot
FILIP: Tym bardziej, e Adam gra wpik non. Wtym rodowisku to nagminne.
ALICJA: Musi si ztym mierzy. Ale przychodzi do domu inam
otym mwi. Ostatnio na przykad otym, e kolega opowiada kawa ogejach iAda udawa, e tego nie syszy. Bardzo le znis
to, e nie zareagowa, bo bardzo kocha brata iczu si jak zdrajca. Tumaczyam mu, e nie byoby dobrze, gdyby si oburzy ipowiedzia, e jego brat jest gejem. Prbowaam mu podpowiedzie,
jak mgby ztej sytuacji wybrn. Na przykad powiedzie, e to
po prostu gupi kawa, eby zbi koleg ztropu. Powtarzamy mu,
eby nie zgrywa bohatera, eby si nie naraa.
Ale zdrugiej strony to Adam dy do tego, eby powiedzie
teciowej oOlku. Akiedy pierwszy raz przyjecha do nas Maciek,
to Adam przygotowa dla niego laurk.
FILIP: To wszystko sploto si te zwyprowadzk Olka zdomu
iAdam zosta znami sam. Wtym wieku, czyli pod koniec podstawwki ina pocztku gimnazjum, zjednej strony mody czowiek
chce si wyrnia, azdrugiej rwna do innych, chciaby, eby
jego sytuacja bya jak najzwyczajniejsza.
ALICJA: To fakt, e my si troch wyrniamy. Ludzie czsto si
nam przygldaj. Ja mam rude loki, ubieramy si troch inaczej
ni przecitni Kowalscy. Niedawno przed szko Adasia wychyliam si zsamochodu izawoaam go, ajacy chopcy skomentowali to, e matka siar zrobia. Spytaam syna, czy nie wolaby,
ebym bya mniej rozpoznawalna. Powiedzia, e nie.
FILIP: Mnie czasem mwi, e jestem kontrowersyjny (miech). To
nie jest Warszawa. Gdy jako juror wziem udzia wprogramie telewizyjnym, to woali na mnie You can dance. Mam swoj szko
taca idbam oswj wizerunek, bo ztego yj. Nasi chopcy dwigali to obcienie od dziecka.
ALICJA: yj wtakiej rodzinie isi do tego przyzwyczaili.
FILIP: Ale Adam jest bardzo przebojowy. Gdy chopaki maj jaki
problem ztym, e jego brat jest gejem, to on potrafi to obrci na
swoj korzy.
ALICJA: Ada mia potrzeb, eby si tym zkim podzieli.

89

INNI WMNIEJSZYM MIECIE

Powiedzianajlepszemu koledze, e jego brat jest gejem, aten odpowiedzia: Spoko, mj wujek te. Chopcy chodz razem do gimnazjum iwiemy, e Ada ma wsparcie. Wrazie gdyby mia jakie
nieprzyjemnoci, to nie jest wszkole sam.
Czyli gdyby nie ten incydent znapisem na cianie szkoy, to
moglibycie powiedzie, nie byo adnych problemw zakceptacj
Olka przez otoczenie.
FILIP: No tak.
Awrelacjach rodzinnych co si zmienio, od kiedy Olek dokona
coming outu?
ALICJA: Zmienio si zdecydowanie na lepsze, od kiedy Olek ma
chopaka. S razem ju prawie dwa lata. Jestemy spokojniejsi
ojego bezpieczestwo. Maciek jest kilka lat starszy, dojrzalszy
inie raz dowiadczy homofobii, wic wie, jak naley si zachowa wtakich sytuacjach. Maciek jest wogle bardzo fajnym iinteresujcym mczyzn. Ico najwaniejsze, Olek jest szczliwy
ispeniony. Kochaj si po prostu, bo to jest prawdziwa, powana
mio. Amy jestemy szczliwymi rodzicami szczliwego, cudownego syna. Czy mona chcie wicej?

90

91

EPILOG

Rozmowy, ktre miaam przyjemno prowadzi zakceptujcymi ikochajcymi rodzicami, daj wiele nadziei. Nadziei na to, e
przyjdzie moment, wktrym adna osoba nieheteroseksualna nie
bdzie przeywaa blu odrzucenia przez najbliszych.
Moi rozmwcy piknie mwili oswoich dzieciach iswojej mioci do nich. Wiedzieli od pocztku, albo przekonali si zczasem,
e mog wpeni zaakceptowa swoich synw iswoje crki, cieszy si nimi, dzieli rado ze wszystkich sukcesw, ale te by
przy nich, gdy dzieje si co zego.
Wydawaoby si, e tak powinien postpowa kady rodzic
sta za dzieckiem niezalenie od wszystkiego. Jednak praktyka
pokazuje co zgoa innego. Obraz polskiej rodziny znieheteroseksualnym dzieckiem jest daleki od ideau. Chocia temat jest obecny wmediach ipopkulturze ju od lat, nadal powiedzenie oswojej
orientacji innej ni heteroseksualna jest przyznaniem si imoe
si skoczy tragicznie. Wiele coming outw skutkuje szykanami, zerwaniem kontaktw, ich znacznym pogorszeniem, czy nawet wyrzuceniem zdomu. Wogromnej wikszoci przypadkw
orientacja dziecka staje si wrodzinie pewnym tabu, oktrym nie
wolno mwi iktre naley ukrywa przed dalsz rodzin, ssiadami czy znajomymi. To za prowadzi do dalszego ycia wukryciu
istrachu przed ujawnieniem.
Nie da si odczy czowieka od jego orientacji psychoseksualnej, co prbuje robi by moe wdobrej wierze wielu rodzicw. Trudno jest zbudowa zaye relacje znajbliszymi, gdy nie

92

mona im powiedzie oswoich emocjach, uczuciach, czy wkocu

oosobie, ktr si kocha. Nie mona te czu si bezpiecznie, gdy
rodzice nie chc sucha okrzywdach wyrzdzanych wanie ze
wzgldu na orientacj.
Wsparcie najbliszych jest filarem niezbdnym do waciwego
funkcjonowania, do budowania poczucia wasnej wartoci i po
prostu dobrego ycia.
Przekonaam si otym wielokrotnie, gdy rodzice byli obok
wtrudnych dla mnie momentach igdy wiedziaam, e rce mamy
itaty zapi mnie za konierz, gdy bd si potyka. Nie byoby to
moliwe, gdyby nie akceptowali mnie tak, jaka jestem.
Dzikuj moim rodzicom, rodzicom, ktrzy opowiedzieli mi
swoje historie iwszystkim rodzicom, ktrzy akceptuj ikochaj
swoje nieheteroseksualne dzieci.
eby ztym szczciem nie trzeba si byo chowa mawiaa Izabela Jaruga-Nowacka. To take moje marzenie.
Wiktoria Beczek

93

STOWARZYSZENIE RODZIN IPRZYJACI

OSB HOMOSEKSUALNYCH,
BISEKSUALNYCH ITRANSPCIOWYCH
Jestemy rodzinami i przyjacimi osb LGBT.
Wspieramy budowanie pozytywnych relacji midzy osobami
LGBT a ich rodzinami i przyjacimi.
Inicjujemy i wspieramy dziaalno na rzecz rwnouprawnienia
osb LGBT.
Podejmujemy dziaania edukacyjne skierowane do ogu
spoeczestwa.
Swoj otwart postaw chcemy da przykad innym.

POTRZEBUJESZ POMOCY?
POSZUKUJESZ INFORMACJI?
CHCESZ DO NAS DOCZY?
biuro@akceptacja.org
www.akceptacja.org
www.facebook.com/akceptacja

Foto: Aleksandra Boczkowska

Nasz wizj jest otwarte spoeczestwo, w ktrym osoby

homoseksualne, biseksualne, transpciowe i ich rodziny s
akceptowane oraz ciesz si peni praw obywatelskich.

Projekt finansowany z Funduszy EOG w ramach

programu Obywatele dla Demokracji

Redakcja i korekta:
Urszula Krajewska
Ilustracja na okadce:
shutterstock/pun photo
Opracowanie graficzne:
Sawomir Krajewski

Wiktoria Beczek
Stowarzyszenie Rodzin iPrzyjaci Osb Homoseksualnych,
Biseksualnych iTranspciowych AKCEPTACJA
www.akceptacja.org
Wszelkie prawa zastrzeone
Nieautoryzowane kopiowanie i rozpowszechnianie caoci
lub fragmentu niniejszej publikacji powoduje naruszenie
praw autorskich.
Warszawa 2015

ISBN 978-83-942931-0-9