ETYKA BIZNESU

Ethos (gr.)-zwyczaj;etyka- dzia filozofii, zajmujcy si badaniem moralnoci i tworzeniem

systemw mylowych, z ktrych mona wyprowadza zasady moralne; celem etyki jest
dochodzenie do rde powstanie moralnoci; badanie efektw, jakie moralno lub jej brak
wywiera na ludzi oraz szukanie podstawowych przesanek filozoficznych, na podstawie
ktrych mona formuowa zbiory nakazw moralnych; etyki nie myli z moralnoci (zbir
dyrektyw)
Najwaniejsze wartoci w yciu czowieka: prawda, dobro, pikno
wiat czowieka= aksjosfera (obszar wartoci, gdzie one funkcjonuj) = antroposfera
Kalokagatia- system wartoci zapocztkowany w staroytnej Grecji (prawda, dobro, pikno)
Etyka biznesu (etyka gospodarcza) - to dziedzina zajmujca si etycznym wymiarem
dziaalnoci gospodarczej
Poziomy globalnej etyki biznesu:
a) poziom mikro- poziom zachowa ludzi zaangaowanych w dziaalno gospodarcz
b) poziom poredni- poziom dziaalnoci organizacji, firm, czy przedsibiorstw
c) poziom makro- poziom ustroju gosp. kraju luz zwizku krajw np. Unii Europejskiej
Etyki zawodowe- oznacza system norm spoecznych, zwizany z podziaem pracy i sposobem
jej wykonywania; o jej strukturze decyduje wiele czynnikw: tradycje danego zawodu,
wartoci moralne zronite na trwae z jego funkcjonowaniem, niezalenie od zmian
zachodzcych w strukturze spoecznej, czy w warunkach tech. wykonywania zawodu
-warunki zewntrzne funkcjonowania danego zawodu: charakter zada danego zawodu i ich
spoeczna ranga; miejsce, jakie ten zawd zajmuje w spo. podziale pracy
-uprawnienia danego zawodu, ktre s pochodnymi spenionych funkcji
Rola spoeczna- sposb, w jakim ludzie funkcjonuj w wiecie i wypeniaj okrelone role w
spoeczestwie; polega na tym, e czowiek wchodzi w ycie spoeczne wyspecjalizowan
czstk osobowoci
-spoeczestwo wyrasta na pewnym podou (warunki materialne, poywienie, godne ycie,
przeksztacenie wiata w godny sposb)
Kod moralny(etyka grupy zawodowej) skada si z:
- deklarowania wartoci i przyjmowania ich
- zasad
- integracji grupy i wyraanie jej pogldw (wi spoeczna oddziela jedn grup od drugiej)
Zasady przekazywane s w procesie wychowania. Podaje autorytety, wyznawane wartoci,
moralne zasady, jakie maj by wyznawane (nazywane s one przez rodzicw).
Proces socjalizacji- szereg zachowa, nauka wchodzenia w ycie spoeczne
Bez szacunku dla kodu moralnego nasza warto, praca zawodowa nie ma sensu.
Przestrze spoeczna- ze i dobre miejsca; miejsce w przestrzeni kulturowej

-Etyka filozoficzna- dzieo rozumu ludzkiego, wyznaczanie sensu ycia ludzkiego

-Etyka oglna- odwouje si do czowieczestwa; haso oglne Bd czowiekiem
-Etyka szczegowa- spoeczestwo si rozwija, pojawiaj si nowe zawody; refleksja nad
wartociami i powinnociami czowieka
Rodzaje etyk:
a) etyka ekologiczna- zachowanie wobec natury
b) bioetyka- ingerencja w prokreacj, morderstwo
c) etyka seksualna- czy ycie jest zdominowane przez ycie seksualne
d) etyka biznesu : etyki branowe
e) etyka socjalna- bezrobocie
f) etyka nauki i techniki
Perspektywy miejsca pracy:
a) ergonomiczna- praca oceniana pod wzgldem porcznoci, zrcznoci, sprawnoci,
powinnoci, nieszkodliwoci dla zdrowia
b) ekonomicznym- wydajno, produktywno
c) prakseologicznym- wykonywanie sprawne i poyteczne
d) organizacja, wsppraca
e) medycznym- praca nie rujnuje zdrowia, przestrzegane zasady BHP
f) paszczyzna psychologiczna- psychika, reakcja na sytuacje stresowe
Okolicznoci wane dla pracujcego:
- presti (uznanie spoeczne)
- zakres wadzy
- pienidze
Godno pracy- wartociowy sposb ycia
Czowiek samorealizuje si przez prac.
Praca jest skadnikiem sposobu ycia ( jest tym, co robisz).
JA
+
+
-

TY i WIAT
+
+

Wymiary pracy:
a) uytkowy wymiar pracy jest wany
b) wymiar finansowy
c) praca zaley od rodkw, kosztw utrzymania rodziny
Pracownik, ktry jest traktowany, jak rzecz czciej choruje, strajkuje. Brak umiejtnoci
zarzdzania tymi pracownikami; za moralny system pracy odpowiada pracodawca.
Zawd- presti, powoanie, ma znaczenie moralne, ma wewntrzne reguy, zakazy, odrzucenie
ich dyskryminuje ich moralnie

Zachowanie:
a) etyczne- przechodzi z zew. nakazy, zakazy etyczne, nie zaley od naszej woli
b) moralne- zew., twr obiektywny, interpretacja norm, dostosowanie ich do siebie,
przyswajanie
Czowiek moralny- dobre intencje -> wciela je w czyny; gosu wasnego sumienia nie mona
zastpi cudzym; moralno jest osadzona w sumieniu
Etos zawodowy pracownika firmy:
a) Zawd to system czynnoci wewntrznie spjny, oparty na okrelonej wiedzy i
umiejtnociach, skierowany na wytworzenie pewnego przedmiotu, czy usug, te
przedmioty i usugi zaspokajaj potrzeby spoeczne.
b) Zawd to czynnoci; prace wykonywane przez pracownika systematycznie lub trwale
wykonywane. Wykonujcy swj zawd to kto, kto wykonuje swoje czynnoci
wyznaczone stale i wykorzystuje wiedz potrzebn do ich wykonania.
c) Wykonywanie tych czynnoci jest podstaw ekonomicznego bytu pracownika,
utrzymania jego i jego rodziny.
d) Czynnoci te i zwizane z nimi konsekwencje spoeczne s podstaw prestiu i
pozycji spoecznej pracownika -> Jan Szczepaski, socjolog
Zasady pozytywnej konkurencji w biznesie:
1) Zasada niezalenej inicjatywy- zasada wymaga, eby firmy dziaay pod swoim
wasnym szyldem, by nie wykorzystyway cudzych znakw firmowych, nie
przechwytyway dobrej opinii innej firmy
2) Zasada dziaa konstruktywnych- wymaga, by pracownicy byli nowatorami,
wprowadzali nowe produkty w ycie i byli oryginalni w swoich pomysach
3) Zasada formalnej rwnoci- nie wolno stosowa praktyk monopolistycznych,
przechwytywa rynkw zbytu, nieuczciwie eliminowa konkurencj
4) Zasada poszanowania regu- wymaga podawani prawdziwych informacji,
niestosowania nieuczciwych zasad promocji, niestosowania strategii ukierunkowanych
na maksymalny, zawyony zysk
5) Zasada szacunku dla podmiotw zewntrznych (konsumentw, kontrahentw) trzeba
liczy si z wynikami bada rynku
Najwaniejsze cechy ludzi biznesu:
1) Otwarto na nowe dowiadczenia; polega na tym, e poznajemy nowe fakty, uczymy
si wykorzystywa wiedz, ktr posiadamy
2) Zdecydowanie do akceptowania zmian- otwarcie na propozycje niej, ktre s
akceptowane tradycyjnie, szukanie nowych rozwiza
3) Rozlego wiedzy- wiedz oglna, specjalistyczna, maja wielkie znaczenie, ale s
martwe, gdy zabraknie wyobrani twrczej
4) Denie do poszerzenia zasobw instytucji, szkoa nie jest kocem, ale pocztkiem
edukacji
5) Stosunek czasu- naley nie traci czasu; trzeba zmusza siebie samego, eby robi to,
co powinno si robi, nawet gdy nam si nie chce
6) Skuteczno w dziaaniu- czowiek ma by sprawny, sumienny, zdyscyplinowany,
efektywno dziaania, zdobycie zysku kosztem zuytych rodkw
7) Planowanie dziaa- rozpoczyna si od tzw. fazy inicjacyjnej-> przygotowanie do
pojcia dziaania (najwaniejszy etap pracy) Czas to pienidz Benjamin Franklin

8) Umiejtno kalkulacji i zaufanie

9) Aspiracje zawodowe i owiatowe- ludzie realizuj aspiracje edukacyjne, zawodowe,
rodzinne, spoeczne, moralne
10) Poszanowanie godnoci innych
Umiejtnoci twarde- wiedza zawodowa
Umiejtnoci mikkie- umiejtnoci komunikowania si, osiganie kompromisu
Kompetencje osobiste ludzi biznesu:
- osignicie doskonaoci moralnej
- czowiek szlachetny, dobry, wartociowy
Benjamin Franklin- szanowa pienidz, umia gospodarowa pienidzmi, by sabo
wyksztacony; w Radach dla modego kupca okreli gwne cnoty, zachowania;
popiera umiejtno milczenia i rozmawianie o gupstwach; kolejna cecha to
utrzymywanie porzdku, odpowiedzialno za sowo; oszczdno, pracowito,
szczero umiarkowanie i schludno ciaa, ubrania; spokj, czysto pciowa
Jest 13 najwaniejszych wartoci wg Franklina: umiar, milczenie, pracowito, ad,
szczero, spokj, sprawiedliwo, surowo cielesna, powcigliwo, oszczdno,
czysto, pokora (naladuj Sokratesa), postanowienie
Czowiek, ktry ma te cechy jest godny zaufania.
Czowiek, ktry ma siln wol nakazuje sobie co i dokonuje tego.
Powinnimy oszczdza nie tylko pienidze, ale te czas.
Daimonion- sumienie; naley go sucha
Franklin doszed do tych wartoci za pomoc wicze. W kalendarzu na kady dzie
tygodnia zaznacza sobie wartoci, ktre wykona.
Cechy czowieka biznesu w dzisiejszych czasach:
1. inteligencja emocjonalna- wymaga wiedzy o kulturowych przyczynach
zachowa, znajomo siebie i innych
2. odpowiedzialno- wywizywanie si z zobowiza, tworzenie klimatu
zaufania
3. autonomia moralna- czowiek ulega pragnieniom, ale sam je sobie wybiera,
panuje nad sob; czowiek umie powiedzie nie; ma charakter: trzyma
si pewnych ustale wynikajcych z przekona wewntrznych
4. silna wola- zdolno do podejmowania takich decyzji, ktre s zgodne z
celami yciowymi; dyscyplina wewntrzna
5. wraliwo- zaangaowanie w budowanie dobrych relacji z ludmi;
wyraanie uznania dla uczu czowieka, suchanie bez wyraania wasnych
opinii; nie formuowanie rad podczas suchania
6. rozsdek, roztropno- postpowanie, ktre nie doprowadza do konfliktu z
sumieniem
7. pewno siebie i poczucie wasnej wartoci
8. otwarto na innych ludzi- spenia wymagania innej grupy
9. blisko- angaowanie si w sprawy innych ludzi z umiarem
10. umiejtno dziaania w zgodzie z prawd
11. odwaga w zadawaniu trudnych pyta- postawienie pytania jest wyrazem
nie przyjmowania czego do wiadomoci
12. umiejtno agodzenia konfliktw

13. umiejtno pracy w grupie

14. umiejtno efektywnego negocjowania
15. ksztatowanie umiejtnoci przywdczych
16. umiejtno pracy pod presj
17. samorealizacja

Skuteczna komunikacja
Komunikacja w biznesie: werbalna (verbum - sowo) i niewerbalna (gesty)
Czowiek przekazuje nastawienie do pewnych spraw. Zagszczamy pewn przestrze
spoeczn.
Relacje interpersonalne- relacje pomidzy osobami
Materialne (paace, kocioy, muzea) i niematerialne (kultura symboliczna) wartoci kulturyprzekazane i wytworzone wartoci i treci idei i innych systemw bdcymi czynnikami
ksztatujcymi ludzkie zachowania oraz wytwory bdce produktem ludzkich zachowa
Proces komunikowania:
-gest, ekspresja mimiczna
-jzyk (nazywa, opisuje, orzeka) czowiek sygnalizuje, wyjania myli
1)
2)
3)
4)
5)

Kto komunikuje?
Co komunikuje?
Komu komunikuje?
Za pomoc, jakiego kanau?
Z jakim skutkiem dokonuje si komunikacja?

Zaley od samowiedzy i wiadomoci, samokontroli.

Nadawca powinien przewidywa skutki swoich dziaa.
Waciwe spostrzeganie odbiorcy przez nadawc- warunek
Informacja zwrotna
Manipulujemy rzeczywistoci spoeczn. Ludzie niewygodne informacje zapominaj,
lekcewa. Ludzie, jak radio nadaj na innych falach.
Cele komunikacji:
-przyjmowanie i wysyanie informacji
-okrelanie sposobw ich wykorzystania
-ustalanie i wyjanianie znaczenia komunikatw
-inicjowanie dziaa grupy
-zapewnianie sprawnego dziaania systemw cznoci
-umoliwianie rozumienia wyrafinowanych komunikatw (system wiedzy, symbole, zoone
stany uczuciowe, kontrolowanie i manipulowanie informacjami)
-stwarzanie atmosfery zaangaowania, motywacji
Specyficzny proces spoeczny dotyczcy dwch osb, zachodzi w rodowisku spoecznym;
charakter i zasig komunikacji zdeterminowany jest przez liczb i cechy uczestnikw; proces
symboliczny- przebiega w oparciu o spoecznie uznany system wartoci, okrela orientacj
ludzi wobec siebie; proces interakcyjny- proces pomidzy twrc, nadawc, przekazem,

odbiorc; reakcja zwrotna- twrca -> <- odbiorca, dotyczy wszystkich uczestnikw ycia
spoecznego; proces nieodwracalny- jest testem wraliwoci w kontaktach midzyludzkich,
tj.we wszystkich formach integracji z innymi
Przykady pyta w sytuacjach trudnych:
-jak przedstawi inne rozwizanie to dalej bdziesz si upiera przy swoim?
-chcesz zakoczy negocjacje?
-musz teraz odpowiada?
-dlaczego nie moemy porozmawia na ten temat?
-jak mylisz, jakie powinnimy rozpracowa rozwizanie?
-jakiego konkretnego ustpstwa oczekujesz ode mnie?
-jak wrcimy do tej sprawy za jaki czas?
Zasady negocjacji
1) Zanim si porozumiesz z osob poznaj j
2) Mw otwarcie, szczero w relacjach z ludmi, eby nas zrozumieli
3) Poznaj zadania, ktre bior udzia w negocjacjach
4) Wybierz taki kana komunikacji, ktry bdzie najbardziej skuteczny
5) Unikaj gwatownych komunikatw
Negocjacje rokowania, prowadzenie rozmw, ukadw; tocz si w rnych obszarach
ycia: midzynarodowym-dyplomacja, wewntrz organizacyjnym-kierowanie ludzi,
midzyludzkim- stosunki midzyludzkie, zewntrz organizacyjnym
Co zrobi, by osign powodzenie w negocjacjach? Prowadzi si je, by osign
odpowiednie stanowisko.
Zachodzi w negocjacjach:
1) Wzajemna zaleno stron
2) S rnice w sposobie postrzegania potrzeb wasnych i partnera
3) Konflikty- rdo to rozbiene cele, interesy
4) S moliwoci oportunistycznych zachowa
5) Moliwo kompromisu
6) Rozterki szczeroci si ujawniaj
7) Rozterki zaufania w co wierzy?
Kiedy nie warto prowadzi negocjacji:
1) Gdy mona wszystko straci
2) Gdy nie ma si adnej rzeczy
3) Gdy zasady i normy, ktrymi kieruje si partner nie s moliwe do przyjcia
4) Gdy partner ignoruje, kwestionuje zasadnicze w negocjacjach kwestie
5) Gdy brakuje zaufania
Celem negocjacji- porozumienie w sprawie przyszych zyskw i strat. S: negocjacje
konfrontacyjne- polegaj na tym, e partnerzy staraj si zagarn dla siebie, jak najwicej
korzyci, stosuj zasad wygrana-przegrana; negocjacje integrujce- polegaj na
poszukiwaniu dobrego wyniku negocjacji. Negocjacje konfrontacyjne s uyteczne, gdy
negocjator chce maksymalizowa warto uzyskan w wyniku pojedynczej transakcji, a
relacje z drug stron nie maj znaczenia. Negocjacje integrujc d do zbudowania zgody.

Cechy dobrego negocjatora:

1) Odwaga w wyraaniu wasnego stanowiska
2) Zdolno do wprowadzania nowatorskich rozwiza
3) Udzielanie pierwszestwa ocenom przemylanym nad wartociowaniem afektywnym
4) Umiejtno posugiwania si argumentami ( argument: At hominem- do czowiekapolega na obraaniu czowieka, wyprowadzeniu go z rwnowagi)
5) Realistycznie ocenia swoje moliwoci
6) Akceptuje swoj wasn osobowo: emocje, ambicje, wiatopogld, zdolnoci
poznawcze
7) Wyciszenie wewntrzne
8) Kompetencje specjalistyczne- wiedza (twarda-zawodowa)
9) Umiejtnoci- kompetencje mikki np. wsppraca z zespoem, precyzyjne mylenie,
dziaanie w stresie, presja czasu
10) Trafne kalkulowanie ryzyka
11) Potrafi rzetelnie bada rne propozycje
12) Atakuje problemy, nie osoby
13) Trzyma si faktw
14) Otwarty na nowe idee
15) Umie zadawa pytania
16) Dokonuje podsumowania w rozmowach
Ze cechy negocjowania:
1) atwowierno, naiwno
2) Skonno do dominacji, agresywno
3) Unikanie kontaktu
Etapy negocjacji:
1. Przygotowanie, planowanie negocjacji
2. Postawienie pyta: Jak ofert czynimy przedmiotom negocjacji, cele, korzyci? Kto
bdzie partnerem w rozmowie? Kto od nas bdzie prowadzi rozmowy?
Dowiadczenia potrzebne? Czas i miejsce? Od czego zacz? Jak dugo negocjowa?
Kiedy si wycofa? Opinia partnera?
Jak rozpocz rozmow, czynniki:
1) Zadbanie o zwikszenie zaufania partnera, przekonanie o zaletach i moliwociach
2) Negocjacje waciwe: atmosfera yczliwoci; wspdziaanie; zmierzanie do
wypracowania wsplnego stanowiska; pilnowa, by dotyczyy okrelonych ofert;
propozycje korzystne dla obydwch stron; twrcze mylenie
Granice ustpstw:
1) Jest wiele moliwoci rozwizania konfliktu
2) Trzeba zastosowa zasad czujnego zaufania
3) Zarzdzamy wraeniami, ktre odbiera nasz partner
4) Powinnimy dy do zawarcie kontaktu kocowego
3.Etapy zamknicia negocjacji:
- trzeba zadba, eby sprawy zostay rozstrzygnite skutecznie; eby decyzje zostay
wprowadzone, jak najszybciej; kiedy mamy kopoty z rozstrzygniciem sporu to moemy
wskaza, jakie bd rzeczywiste koszty, kiedy opnimy albo zerwiemy negocjacje; kiedy
koczymy negocjacje to musimy ustali, jakie cele zostay nieosignite; trzeba tak
sformuowa kocowy wniosek, eby osoby postronne zorientoway si co zostao przyjte;
nie naley pali mostw, warto okreli perspektyw wsppracy na przyszo

Kontrakt kocowy- wynik negocjacji!

1. Preambua- wstp; okrela dziedziny objte; okrela sposb, miejsce i czas uzyskania
zobowizania; okrela cen; okrela cen; okrela okresy patnoci; okrela gwarancj
terminowoci i jakoci usug; okrela warunki odstpienia od umowy w sytuacji
nieprzewidzianych trudnoci; okrela, jak rozstrzyga spory w przypadku konfliktw
ASERTYWNO
Umiejtno penego, otwartego wyraania myli, uczu, pogldw i ocen. Rni si od
biernoci i agresywnoci.
-postawa asertywna
-postawa agresywna
-postawa ulega
Dwie ostatnie podstawy ludzkie s ze.
Sposb podany- sposb bycia.
Bierny styl ycia nie polega na bezczynnoci, ale na tym, e osoba jest wrcz bardziej
aktywna ni inni. Pracuje dwa razy wicej ni inne, tumaczy si ze swoich czynw,
rozpaczliwie szuka zainteresowania ze strony innych ludzi, usiuje rozwiza problemy
wszystkich wok; czowiek bierny nie potrafi si obroni, jest ofiar losu; lk prze
odrzuceniem- podstawa tej biernoci to niskie poczucie wartoci; bierno prowadzi do doka
psychicznego, bo wszyscy t osob wykorzystuj; osoba bierna stara si unikn konfliktw.
Agresywno- wynika z poczucia zagroenia; czowiek nie uzmysawia sobie konsekwencji
swojego zachowania; cigle czuje si zagroony, dlatego pierwszy atakuje.
Cechy czowiek asertywnego
1) Asertywno to waciwy sposb na ograniczenie konfliktw z ludmi
2) Czowiek asertywny potrafi powiedzie NIE- bez wyrzutw sumienia, lku z
odwag
3) Czowiek asertywny jest szczery w tym co mwi
4) Czowiek asertywny nie przeprasza, jeli nie zawini
5) Czowiek asertywny nie tumaczy si nadmiernie, ale jasno wyraa swoje
stanowisko
6) Czowiek asertywny zaatakowany broni godnoci osobistej, nie pozwala sob
pomiata
7) Czowiek asertywny przyznaje sobie i innym prawo do popeniania bdw
8) Czowiek asertywny jest tolerancyjny wobec pogldw i opinii innych ludzi
9) Czowiek asertywny pyta otwarcie, jeli czego nie rozumie
10) Czowiek asertywny odmawia rozmowy na tematy, ktre uznaje za zbyt
osobiste
11) Czowiek asertywny realizuje wasne plany nie krzywdzc innych
12) Czowiek asertywny przyznaje partnerowi te same prawa, z ktrych sam
korzysta
13) Czowiek asertywny ustala tylko takie granice, ktrych chce i potrafi broni
14) Czowiek asertywny decyduje o tym co bdzie robi, a czego nie
15) Czowiek asertywny jest szczery, otwarty, elastyczny

16) Czowiek asertywny potrafi poprosi o pomoc, nie przejmuje

odpowiedzialnoci za problemy innych ludzi
17) Czowiek asertywny nie oczekuje, eby inni czuli si odpowiedzialni za
rozwizywanie jego problemw
18) Czowiek asertywny ma odwag przeciwstawi si niesprawiedliwym decyzj
19) Czowiek asertywny jest otwarty na inne rozwizania
20) Czowiek asertywny jest stanowczy w deniu do celu
21) Czowiek asertywny nie atakuje osobowoci i mylenia partnera, lecz
konstruktywnie rozwizuje problemy
22) Czowiek asertywny nie da, eby inni tumaczyli si przed nim
23) Czowiek asertywny kontroluje wasne emocje
24) Czowiek asertywny wypowiada si jasno
25) Czowiek asertywny mwi o tym, czego chce, a nie co mu si nie podoba
26) Czowiek asertywny jest wraliwy na potrzeby innych ludzi
27) Czowiek asertywny nie ulega manipulacjom i naciskom emocjonalnym
28) Czowiek asertywny umiejtnie przyjmuje krytyk i pochway
29) Czowiek asertywny trafnie wybiera osoby wobec, ktrych powinien by
asertywny
30) Czowiek asertywny atwo zdobywa si na dobre sowo dla nieznajomego, jest
grzeczny dla innych
31) Czowiek asertywny nie ma nierealistycznych oczekiwa ani wobec siebie, ani
wobec innych
32) Czowiek asertywny wypowiada si w pierwszej osobie
Asertywno:
1) Masz prawo do robienia tego co chcesz dopki twoje dziaanie nie rani kogo innego
2) Masz prawo do zachowania swojej godnoci poprzez asertywne zachowanie; nawet
jeli rani to kogo innego- dopki twoje intencje nie s agresywne, lecz asertywne
3) Masz prawo do przedstawiania innym swoich prb, dopki uznajesz, e druga osoba
ma prawo odmwi
4) W sytuacjach, w ktrych prawa nie s oczywiste moesz domaga si
przedyskutowania i wyjanienia problemu
5) Masz prawo do korzystania ze swoich praw, jeli z nich nie korzystasz, tzn., e
godzisz si na odebranie ich sobie ( Fensternheim- napisa ksik o asertywnoci)