Sprawdzian wiedzy i umiejtnoci z dziau

Zewntrzne procesy ksztatujce litosfer

Zakres rozszerzony. Grupa A
1. Na podstawie schematycznego rysunku przedstawiajcego fragment krajobrazu pustyni,
wykonaj polecenia AC.
[4 p.]

2
1

3
4

A. Za pomoc strzaki zaznacz kierunek wiatru.

B. Napisz, jaki rodzaj pustyni zosta zaznaczony numerem 1. ................................................................
C. Wpisz nazw formy terenu oznaczonej numerem 4. Opisz, w jaki sposb powstaa.
Forma terenu: ................................................................................................................................
Sposb powstania: .........................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. Wypisz dwa czynniki, od ktrych zaley intensywno procesu osuwania.

[2 p.]

1. ......................................................................................................................................................
2. ......................................................................................................................................................
3. Na podstawie zaczonego rysunku okrel, ktra z przedstawionych teras (A czy B) jest
modsza. Wpisz jej nazw poniej rysunku.
[2 p.]

Modsza terasa: ................

Nazwa terasy: ....................................................................................................................................
31

4. Uzupenij tabel.
Lp.

Forma

1.

Baraniec

2.

Mierzeja

3.

Barchan

4.

Nisza abrazyjna

[4 p.]
Czynnik rzebotwrczy

Proces (erozja, transport,

akumulacja)

5. Rozpoznaj typy wybrzey przedstawionych na rysunkach. Podaj nazw kadego z nich. Podaj dwa podobiestwa tych typw wybrzey.
[3 p.]

A. Wybrzee .............................................................

B. Wybrzee .............................................................

Podobiestwa:
1. ......................................................................................................................................................
2. ......................................................................................................................................................
6. Do kadej z wymienionych pusty przyporzdkuj gwny czynnik warunkujcy jej powstanie. Czynniki mog by wpisane wicej ni jeden raz.
[3 p.]
a)
b)
c)
d)

Pustynia Namib
Pustynia Gobi
Wielka Pustynia Piaszczysta
Pustynia Atacama

1. Bariera orograficzna
2. Stae zwrotnikowe wye baryczne
3. Zimne prdy morskie

Odpowied: a) ................, b) ................, c) ................, d) ................ .

7. Spord podanych typw klimatu wybierz i zaznacz ten, w ktrym wietrzenie fizyczne zachodzi najbardziej intensywnie. Uzasadnij swj wybr, podajc jeden argument.
,[2 p.]
a) Klimat podzwrotnikowy rdziemnomorski.
b) Klimat umiarkowany morski.
c) Klimat okoobiegunowy subpolarny.
d) Klimat zwrotnikowy monsunowy.
Argument:...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
32

8. Rysunek przedstawia formy krasowe. Wpisz nazwy form oznaczonych literami A, C i D.

[2 p.]

A. ....................................................................
C. ....................................................................
D. ....................................................................
9. Narysuj przekrj przez dolin rzeki w biegu dolnym. Uzasadnij jego ksztat.

Uzasadnienie: .....................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
33

[2 p.]

10. Wpisz nazw procesu, ktry doprowadzi do powstania formy przedstawionej na poniszym rysunku. Wyjanij, dlaczego ta forma ma tak charakterystyczny ksztat.
[2 p.]

Nazwa procesu: ..................................................................................................................................

Wyjanienie: .......................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
11. Zaproponuj sposb gospodarczego wykorzystania ujcia lejkowatego. Podaj nazwy dwch
rzek o takim typie ujcia.
[2 p.]
Proponowany pomys: ........................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Rzeki o ujciu lejkowatym: ..................................................................................................................
12. W kadym z podpunktw podkrel element, ktry nie spenia kryterium przyporzdkowania.
[3 p.]
a) Polje, stalaktyt, uwa, lejek krasowy.
b) Oz, sandr, pradolina, kem.
c) Cyrk lodowcowy, morena czoowa, baraniec, dolina U-ksztatna.
13. Wypisz dwie cechy, ktre charakteryzuj moren czoow.

[2 p.]

1. ......................................................................................................................................................
2. ......................................................................................................................................................
14. W poniszych zdaniach skrel bdne wyrazy (zapisane kursyw).
a) Na obszarze pusty piaszczystych wystpuj wydmy paraboliczne/barchany.

[3 p.]

b) Pwysep Indochiski to obszar o intensywnym wietrzeniu chemicznym/fizycznym.

c) Wybrzee fiordowe powstao w wyniku zalania dolin rzecznych/polodowcowych.
d) Obrywanie to proces polegajcy na odspojeniu maej/duej masy skalnej i przemieszczeniu jej na podne stoku.
15. Spord podanych nazw form podkrel tylko te, ktre powstay w wyniku niszczcej dziaalnoci lodu.
[1 p.]
dolina U-ksztatna, rynna lodowcowa, sandr, muton, morena denna, pradolina,
cyrk lodowcowy, kem, misa jeziora morenowego

34

Sprawdzian wiedzy i umiejtnoci z dziau

Zewntrzne procesy ksztatujce litosfer
Zakres rozszerzony. Grupa B
1. Na podstawie schematycznego rysunku przedstawiajcego fragment krajobrazu pustyni
wykonaj polecenia AC.
[4 p.]

2
1

3
4

A. Strzak zaznacz kierunek wiatru.

B. Napisz, jaki rodzaj pustyni zosta zaznaczony numerem 3. ................................................................
C. Wpisz nazw formy terenu oznaczonej numerem 2. Opisz, w jaki sposb powstaa.
Forma terenu: ................................................................................................................................
Sposb powstania: .........................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. Wypisz dwa czynniki, od ktrych zaley intensywno procesu deflacji.

[2 p.]

1. ......................................................................................................................................................
2. ......................................................................................................................................................
3. Na podstawie zaczonego rysunku okrel, ktra z przedstawionych teras (A czy B) jest
starsza. Wpisz jej nazw poniej rysunku.
[2 p.]

Starsza terasa: ................

Nazwa terasy: ....................................................................................................................................
35

4. Uzupenij tabel.
Lp.

Forma

1.

Dolina U-ksztatna

2.

Oz

3.

Mierzeja

4.

Delta

[4 p.]
Czynnik rzebotwrczy

Proces (erozja, transport,

akumulacja)

5. Rozpoznaj typy wybrzey przedstawionych na rysunkach. Podaj nazw kadego z nich. Podaj dwa podobiestwa tych typw wybrzey.
[3 p.]

A. Wybrzee ............................................................

B. Wybrzee ..............................................................

Podobiestwa:
1. ......................................................................................................................................................
2. ......................................................................................................................................................
6. Do kadej z wymienionych pusty przyporzdkuj gwny czynnik warunkujcy jej powstanie. Czynniki mog by wpisane wicej ni jeden raz.
[3 p.]
a)
b)
c)
d)

Pustynia Atacama
Wielka Pustynia Sona
Wielka Pustynia Wiktorii
Sahara

1. Bariera orograficzna
2. Stae zwrotnikowe wye baryczne
3. Zimne prdy morskie

Odpowied: a) ................, b) ................, c) ................, d) ................ .

7. Spord podanych typw klimatw wybierz i zaznacz ten, w ktrym wietrzenie chemiczne
zachodzi najbardziej intensywnie. Uzasadnij swj wybr podajc jeden argument.
[2 p.]
a) Klimat grski.
b) Klimat zwrotnikowy monsunowy.
c) Klimat umiarkowany kontynentalny.
d) Klimat okoobiegunowy subpolarny.
Argument:...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
36

8. Rysunek przedstawia formy krasowe. Wpisz nazwy form oznaczonych literami B, E i F.

[2 p.]

B. ....................................................................
E. ....................................................................
F. ....................................................................
9. Narysuj przekrj przez dolin rzeki w biegu grnym. Uzasadnij jego ksztat.

Uzasadnienie: .....................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
37

[2 p.]

 10. Wpisz nazw procesu, ktry doprowadzi do powstania formy przedstawionej na poniszym rysunku. Wyjanij, dlaczego ta forma ma tak charakterystyczny ksztat.

[2 p.]

Nazwa procesu: . .................................................................................................................................

Wyjanienie: . ......................................................................................................................................
. ..........................................................................................................................................................
. ..........................................................................................................................................................
11. Zaproponuj sposb gospodarczego wykorzystania ujcia deltowego. Podaj nazwy dwch
rzek o takim typie ujcia.

[2 p.]
Proponowany pomys: . .......................................................................................................................
. ..........................................................................................................................................................
. ..........................................................................................................................................................
Rzeki o ujciu deltowym: .....................................................................................................................

12. W kadym z podpunktw podkrel element, ktry nie spenia kryterium przyporzdkowania. [3 p.]
a) Polje, stalaktyt, stalagnat, kolumna
b) Pradolina, oz, rynna lodowcowa, jezioro rynnowe
c) Morena rodkowa, morena czoowa, baraniec, morena denna

13. Wypisz dwie cechy, ktre charakteryzuj barchan.

[2 p.]

1. . .....................................................................................................................................................
2. . .....................................................................................................................................................

14. W poniszych zdaniach skrel bdne wyrazy (zapisane kursyw).

[3 p.]

a) Wybrzee mierzejowe powstao w wyniku odcicia zatoki/laguny przez wa piaszczysty.

b) Morena czoowa zbudowana jest gwnie z piasku/gliny zwaowej.
c) Wietrzenie termiczne, to rodzaj wietrzenia fizycznego/chemicznego.
d) Osuwanie, to powolny/gwatowny ruch mas skalnych.
15. Spord podanych nazw form podkrel tylko te, ktre powstay w wyniku budujcej dziaalnoci wd lodowcowych.

[1 p.]
dolina U-ksztatna, rynna lodowcowa, sandr, muton, morena denna, pradolina,
cyrk lodowcowy, kem, misa jeziora morenowego, oz
38