KONWENCJA WIEDESKA O PRAWIE TRAKTATW

sporzdzona w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r. (Dz. U. z dnia 2 listopada 1990 r.)
Pastwa-Strony niniejszej konwencji,
- zwaywszy na donios rol traktatw w historii stosunkw midzynarodowych,
- uznajc nieustannie wzrastajce znaczenie traktatw jako rda prawa midzynarodowego i
jako rodka rozwoju pokojowej wsppracy midzy narodami, niezalenie od ich systemw
konstytucyjnych i spoecznych,
- stwierdzajc, e zasady dobrowolnej zgody i dobrej wiary oraz pacta sunt servanda s
powszechnie uznane,
- potwierdzajc, e spory dotyczce traktatw, podobnie jak inne spory midzynarodowe,
powinny by zaatwiane rodkami pokojowymi oraz zgodnie z zasadami sprawiedliwoci i
prawa midzynarodowego,
- przypominajc zdecydowanie ludw Narodw Zjednoczonych stworzenia warunkw, w
ktrych bdzie mona utrzyma sprawiedliwo i poszanowanie zobowiza wypywajcych
z traktatw,
- majc na uwadze zasady prawa midzynarodowego zawarte w Karcie Narodw
Zjednoczonych, takie jak zasady rwnych praw i samostanowienia ludw, suwerennej
rwnoci i niepodlegoci wszystkich pastw, nieingerencji w sprawy wewntrzne pastw,
zakazu groby lub uycia siy oraz powszechnego poszanowania i przestrzegania praw
czowieka i podstawowych wolnoci dla wszystkich,
- przewiadczone, e kodyfikacja i postpowy rozwj prawa traktatw, osignite w niniejszej
konwencji, bd sprzyjay celom Narodw Zjednoczonych, okrelonym w Karcie, a
mianowicie utrzymaniu midzynarodowego pokoju i bezpieczestwa, rozwojowi przyjaznych
stosunkw i osigniciu wsppracy midzy narodami,
- potwierdzajc, e normy midzynarodowego prawa zwyczajowego bd reguloway kwestie
nie unormowane postanowieniami niniejszej konwencji,
uzgodniy, co nastpuje:
CZ I
WSTP
Artyku 1
Zakres niniejszej konwencji
Niniejsza konwencja ma zastosowanie do traktatw midzy pastwami.
Artyku 2
Uywane wyraenia
1. W rozumieniu niniejszej konwencji:
a) "traktat" oznacza midzynarodowe porozumienie midzy pastwami, zawarte w formie
pisemnej i regulowane przez prawo midzynarodowe, niezalenie od tego, czy jest ujte w
jednym dokumencie, czy w dwch lub wicej dokumentach, i bez wzgldu na jego szczegln
nazw;

b) "ratyfikacja", "przyjcie", "zatwierdzenie" i "przystpienie" oznaczaj kadorazowo tak

zwany akt midzynarodowy, przez ktry pastwo wyraa na paszczynie midzynarodowej
swoj zgod na zwizanie si traktatem;
c) "penomocnictwo" oznacza dokument wystawiony przez kompetentn wadz pastwow,
wyznaczajcy pewn osob lub osoby do reprezentowania pastwa w negocjowaniu,
przyjciu lub ustalaniu autentycznego tekstu traktatu, w wyraeniu zgody pastwa na
zwizanie si traktatem lub dokonywaniu jakiejkolwiek innej czynnoci zwizanej z
traktatem;
d) "zastrzeenie" oznacza jednostronne owiadczenie, jakkolwiek byoby ono sformuowane
lub nazwane, zoone przez pastwo przy podpisaniu, ratyfikacji, przyjciu, zatwierdzeniu lub
przystpieniu do traktatu, moc ktrego zmierza ono do wykluczenia lub modyfikacji skutku
prawnego pewnych postanowie traktatu w ich zastosowaniu do tego pastwa;
e) "pastwo negocjujce" oznacza pastwo, ktre brao udzia w opracowywaniu i przyjciu
tekstu traktatu;
f) "pastwo umawiajce si" oznacza pastwo, ktre wyrazio zgod na zwizanie si
traktatem, bez wzgldu na to, czy traktat wszed w ycie, czy te nie;
g) "strona" oznacza pastwo, ktre wyrazio zgod na zwizanie si traktatem i w stosunku
do ktrego traktat wszed w ycie;
h) "pastwo trzecie" oznacza pastwo, ktre nie jest stron traktatu;
i) "organizacja midzynarodowa" oznacza organizacj midzyrzdow.
2. Postanowienia ustpu 1 dotyczce wyrae uywanych w niniejszej konwencji nie
przesdzaj ani sposobu uywania tych wyrae, ani znacze, jakie mog im by nadawane w
prawie wewntrznym ktregokolwiek pastwa.
Artyku 3
Porozumienia midzynarodowe nieobjte zasigiem niniejszej konwencji
Fakt, e niniejszej konwencji nie stosuje si ani do porozumie midzynarodowych,
zawartych midzy pastwami a innymi podmiotami prawa midzynarodowego lub midzy
takimi innymi podmiotami prawa midzynarodowego, ani do porozumie midzynarodowych
zawieranych w formie innej ni pisemna, nie wpywa na:
a) moc prawn takich porozumie;
b) zastosowanie do nich ktrejkolwiek z norm sformuowanych w niniejszej konwencji,
ktrym podlegayby one na podstawie prawa midzynarodowego, niezalenie od tej
konwencji;
c) zastosowanie konwencji do wzajemnych stosunkw midzy pastwami, opartych na
porozumieniach midzynarodowych, ktrych stronami s rwnie inne podmioty prawa
midzynarodowego.
Artyku 4
Niniejsza konwencja nie dziaa wstecz
Bez uszczerbku dla stosowania jakichkolwiek norm sformuowanych w niniejszej konwencji,
ktrym traktaty podlegayby na podstawie prawa midzynarodowego, niezalenie od
konwencji, konwencj stosuje si jedynie do traktatw zawartych przez pastwa po wejciu
niniejszej konwencji w ycie w odniesieniu do tych pastw.
Artyku 5
Traktaty konstytuujce organizacje midzynarodowe oraz traktaty przyjte w ramach
organizacji midzynarodowej

Niniejsza konwencja ma zastosowanie do kadego traktatu, ktry jest aktem konstytucyjnym

organizacji midzynarodowej, oraz do kadego traktatu przyjtego w ramach organizacji
midzynarodowej, jednake bez uszczerbku dla jakichkolwiek odpowiednich regu
organizacji.
CZ II
ZAWARCIE I WEJCIE W YCIE TRAKTATW
Dzia 1. Zawieranie traktatw
Artyku 6
Zdolno traktatowa pastw
Kade pastwo ma zdolno do zawierania traktatw.
Artyku 7
Penomocnictwa
1. Dan osob uwaa si za reprezentujc pastwo, gdy chodzi o przyjcie lub
powiadczenie autentycznoci tekstu traktatu lub wyraenie zgody pastwa na zwizanie si
traktatem, jeeli:
a) przedstawi ona odpowiednie penomocnictwo albo
b) z praktyki odnonych pastw lub z innych okolicznoci wynika, e miay one zamiar
uwaa dan osob za reprezentujc pastwo w tych celach i zwolni z przedkadania
penomocnictw.
2. Ze wzgldu na ich funkcje i bez potrzeby przedkadania penomocnictw, nastpujce osoby
uwaa si za reprezentujce swoje pastwo:
a) gowy pastw, szefw rzdw i ministrw spraw zagranicznych - dla dokonania wszelkich
czynnoci zwizanych z zawarciem traktatu;
b) szefw misji dyplomatycznych - dla przyjcia tekstu traktatu midzy pastwem
wysyajcym a pastwem przyjmujcym;
c) przedstawicieli akredytowanych przez pastwa bd na konferencji midzynarodowej,
bd przy organizacji midzynarodowej lub przy jednym z jej organw - dla przyjcia tekstu
traktatu na tej konferencji, w tej organizacji lub w tym organie.
Artyku 8
Pniejsze zatwierdzenie czynnoci dokonanej bez upowanienia
Czynno dotyczca zawarcia traktatu, dokonana przez osob, ktra wedug artykuu 7 nie
moe by uwaana za upowanion do reprezentowania pastwa w odnonych celach, jest
prawnie bezskuteczna, chyba e zostanie pniej zatwierdzona przez to pastwo.
Artyku 9
Przyjcie tekstu
1. Z wyjtkiem wypadkw przewidzianych w ustpie 2 przyjcie tekstu traktatu nastpuje w
wyniku zgody wszystkich pastw uczestniczcych w jego opracowaniu.

2. Przyjcie tekstu traktatu na konferencji midzynarodowej nastpuje, w drodze gosowania,

wikszoci dwch trzecich pastw obecnych i biorcych udzia w gosowaniu, chyba e tak
sam wikszoci postanowi one zastosowa inn regu.
Artyku 10
Ustalenie autentycznoci tekstu
Tekst traktatu jest ustalony jako autentyczny i definitywny:
a) w drodze procedury, jaka moe by przewidziana w tekcie lub uzgodniona przez pastwa
uczestniczce w jego opracowaniu, albo
b) w braku takiej procedury - poprzez podpisanie, podpisanie ad referendum lub parafowanie
przez przedstawicieli tych pastw tekstu traktatu lub aktu kocowego konferencji,
obejmujcego ten tekst.
Artyku 11
Sposoby wyraania zgody na zwizanie si traktatem
Zgoda pastwa na zwizanie si traktatem moe by wyraona przez podpisanie, wymian
dokumentw stanowicych traktat, ratyfikacj, przyjcie, zatwierdzenie lub przystpienie albo
w jakikolwiek inny uzgodniony sposb.
Artyku 12
Zgoda na zwizanie si traktatem, wyraona przez podpisanie
1. Zgoda pastwa na zwizanie si traktatem zostaje wyraona w drodze podpisania przez
jego przedstawiciela, gdy:
a) traktat postanawia, e podpis bdzie mia taki skutek;
b) w inny sposb ustalono, e pastwa negocjujce uzgodniy, i podpis ma mie taki skutek,
lub
c) zamiar pastwa nadania podpisaniu takiego skutku wynika z penomocnictw jego
przedstawiciela lub zosta wyraony w czasie negocjacji.
2. W rozumieniu ustpu 1:
a) parafowanie tekstu stanowi podpisanie traktatu, gdy ustalono, e pastwa negocjujce tak
si umwiy;
b) podpisanie traktatu ad referendum przez przedstawiciela pastwa uwaa si za ostateczne
podpisanie traktatu w wypadku potwierdzenia tego przez jego pastwo.
Artyku 13
Zgoda na zwizanie si traktatem, wyraona przez wymian dokumentw stanowicych
traktat
Zgoda pastw na zwizanie si traktatem, ktr stanowi wymienione midzy nimi
dokumenty, jest wyraona przez t wymian, gdy:
a) odnone dokumenty przewiduj, e wymiana ich bdzie miaa taki skutek, lub
b) w inny sposb ustalono, e dane pastwa uzgodniy, i wymiana dokumentw bdzie
miaa taki skutek.
Artyku 14
Zgoda na zwizanie si traktatem, wyraona przez ratyfikacj, przyjcie lub
zatwierdzenie

1. Zgoda pastwa na zwizanie si traktatem jest wyraona przez ratyfikacj, gdy:

a) traktat postanawia, e zgoda taka bdzie wyraona w drodze ratyfikacji;
b) w inny sposb ustalono, e pastwa negocjujce uzgodniy, e ratyfikacja bdzie
wymagana;
c) przedstawiciel pastwa podpisa traktat z zastrzeeniem ratyfikacji lub
d) zamiar pastwa podpisania traktatu z zastrzeeniem ratyfikacji wynika z penomocnictw
jego przedstawiciela lub zosta wyraony w czasie negocjacji.
2. Zgoda pastwa na zwizanie si traktatem jest wyraona przez przyjcie lub zatwierdzenie
w warunkach podobnych do tych, ktre si stosuje do ratyfikacji.
Artyku 15
Zgoda na zwizanie si traktatem, wyraona przez przystpienie
Zgoda pastwa na zwizanie si traktatem jest wyraona przez przystpienie, gdy:
a) traktat postanawia, e zgoda taka moe by wyraona przez to pastwo w drodze
przystpienia;
b) w inny sposb ustalono, e pastwa negocjujce uzgodniy, i zgoda taka moe by
wyraona przez to pastwo w drodze przystpienia, lub
c) wszystkie strony pniej zgodziy si, e taka zgoda moe by przez to pastwo wyraona
w drodze przystpienia.
Artyku 16
Wymiana lub zoenie dokumentw ratyfikacyjnych, przyjcia, zatwierdzenia lub
przystpienia
Jeeli traktat nie postanawia inaczej, dokumenty ratyfikacyjne, przyjcia, zatwierdzenia lub
przystpienia ustanawiaj zgod pastw na zwizanie si traktatem z chwil:
a) wymiany ich midzy umawiajcymi si pastwami;
b) zoenia ich depozytariuszowi lub
c) notyfikowania ich umawiajcym si pastwom lub depozytariuszowi, jeeli tak
uzgodniono.
Artyku 17
Zgoda na zwizanie si czci traktatu oraz wybr midzy rnicymi si
postanowieniami
1. Bez uszczerbku dla artykuw 19-23, zgoda pastwa na zwizanie si czci traktatu jest
skuteczna tylko wwczas, gdy traktat na to pozwala lub gdy pozostae umawiajce si
pastwa na to si zgodz.
2. Zgoda pastwa na zwizanie si traktatem, ktry zezwala na wybr midzy rnymi
postanowieniami, jest skuteczna tylko w razie jasnego okrelenia, ktrych postanowie ta
zgoda dotyczy.
Artyku 18
Obowizek nieudaremniania przedmiotu i celu traktatu przed jego wejciem w ycie
Pastwo jest obowizane powstrzymywa si od dziaa, ktre udaremniyby przedmiot i cel
traktatu, gdy:

a) podpisao traktat lub dokonao wymiany dokumentw stanowicych traktat z

zastrzeeniem ratyfikacji, przyjcia lub zatwierdzenia, dopki nie ujawni, e nie zamierza sta
si stron tego traktatu, lub
b) wyrazio zgod na zwizanie si traktatem w cigu okresu poprzedzajcego wejcie
traktatu w ycie, jeli takie wejcie w ycie zbytnio si nie odwleka.
Dzia 2. Zastrzeenia
Artyku 19
Zgaszanie zastrzee
Przy podpisywaniu, ratyfikacji, przyjciu lub zatwierdzeniu traktatu oraz przy przystpieniu
do niego pastwo moe zgosi zastrzeenie, chyba e:
a) zastrzeenie to jest zakazane przez traktat;
b) traktat postanawia, e mog by skadane tylko okrelone zastrzeenia, a dane zastrzeenie
do nich nie naley, lub
c) chodzi o przypadki nie objte literami a) i b), a zastrzeenie jest niezgodne z przedmiotem
i celem traktatu.
Artyku 20
Przyjcie zastrzee i sprzeciww wobec zastrzee
1. Zastrzeenie wyranie dopuszczone przez traktat nie wymaga adnego pniejszego
przyjcia przez pozostae umawiajce si pastwa, chyba e traktat tak postanawia.
2. Gdy z ograniczonej liczby pastw negocjujcych oraz z przedmiotu i celu traktatu wynika,
e stosowanie traktatu w caoci midzy wszystkimi stronami jest istotnym warunkiem zgody
kadego z nich na zwizanie si traktatem, zastrzeenie wymaga przyjcia przez wszystkie
strony.
3. Gdy traktat jest aktem konstytucyjnym organizacji midzynarodowej, zastrzeenie wymaga
przyjcia przez kompetentny organ tej organizacji, chyba e traktat postanawia inaczej.
4. W przypadkach nie objtych poprzednimi ustpami i jeli traktat nie postanawia inaczej:
a) przyjcie zastrzeenia przez inne umawiajce si pastwo czyni pastwo zgaszajce
zastrzeenie stron traktatu w stosunku do tego innego pastwa, jeeli traktat dla tych pastw
wszed ju w ycie bd z chwil jego wejcia w ycie;
b) sprzeciw innego umawiajcego si pastwa wobec zastrzeenia nie stanowi przeszkody
dla wejcia traktatu w ycie midzy pastwem sprzeciwiajcym si a pastwem zgaszajcym
zastrzeenie, chyba e zamiar przeciwny zostanie stanowczo wyraony przez sprzeciwiajce
si pastwo;
c) akt wyraajcy zgod pastwa na zwizanie si traktatem, lecz zawierajcy zastrzeenie,
staje si skuteczny z chwil, gdy przynajmniej jedno spord innych umawiajcych si
pastw przyjmie to zastrzeenie.
5. Jeeli traktat nie postanawia inaczej, zastrzeenie, w rozumieniu ustpw 2 i 4, uwaa si
za przyjte przez pastwo, gdy nie sprzeciwio si ono zastrzeeniu w cigu dwunastu
miesicy od notyfikowania mu zastrzeenia albo od dnia wyraenia zgody na zwizanie si
traktatem, w zalenoci od tego, ktra z tych dat jest pniejsza.
Artyku 21
Skutki prawne zastrzee oraz sprzeciww wobec zastrzee
1. Zastrzeenie skuteczne wzgldem innej strony zgodnie z artykuem 19, 20 i 23:

a) modyfikuje dla pastwa czynicego zastrzeenie, w jego stosunkach z t inn stron,

postanowienia traktatu, do ktrych zastrzeenie si odnosi, w zakresie tego zastrzeenia, oraz
b) modyfikuje te postanowienia w tym samym zakresie dla tej innej strony w jej stosunkach z
pastwem czynicym zastrzeenie.
2. Zastrzeenie nie modyfikuje postanowie traktatu dla pozostaych stron traktatu w ich
wzajemnych stosunkach.
3. Jeeli pastwo sprzeciwiajce si zastrzeeniu nie sprzeciwio si wejciu traktatu w ycie
midzy nim a pastwem czynicym zastrzeenie, postanowienia, do ktrych zastrzeenie si
odnosi, nie maj zastosowania midzy tymi dwoma pastwami w zakresie przewidzianym
przez to zastrzeenie.
Artyku 22
Wycofanie zastrzee oraz sprzeciww wobec zastrzee
1. Jeeli traktat nie postanawia inaczej, zastrzeenie moe by wycofane w kadej chwili, a do
jego wycofania zgoda pastwa, ktre przyjo zastrzeenie, nie jest wymagana.
2. Jeeli traktat nie postanawia inaczej, sprzeciw wobec zastrzeenia moe by w kadej
chwili wycofany.
3. Jeeli traktat nie postanawia inaczej ani inaczej nie uzgodniono:
a) wycofanie zastrzeenia staje si skuteczne w stosunku do innego umawiajcego si
pastwa jedynie wwczas, gdy pastwo to otrzymao o tym zawiadomienie;
b) wycofanie sprzeciwu wobec zastrzeenia staje si skuteczne jedynie wwczas, gdy
pastwo, ktre zgosio zastrzeenie, otrzymao o tym zawiadomienie.
Artyku 23
Procedura dotyczca zastrzee
1. Zastrzeenie, wyrane przyjcie zastrzeenia oraz sprzeciw wobec zastrzeenia musz by
sformuowane na pimie i zakomunikowane umawiajcym si pastwom oraz innym
pastwom uprawnionym do stania si stronami traktatu.
2. Jeeli zastrzeenie zostao zgoszone przy podpisaniu traktatu podlegajcego ratyfikacji,
przyjciu lub zatwierdzeniu, musi ono zosta formalnie potwierdzone przez pastwo czynice
zastrzeenia w chwili wyraenia zgody na zwizanie si tym traktatem. W takim przypadku
zastrzeenie uwaa si za zoone w dniu jego potwierdzenia.
3. Wyrane przyjcie zastrzeenia lub sprzeciw wobec zastrzeenia, uczynione przed
potwierdzeniem zastrzeenia, nie wymagaj potwierdzenia.
4. Wycofanie zastrzeenia lub sprzeciwu wobec zastrzeenia musi by sformuowane na
pimie.
Dzia 3. Wejcie w ycie oraz prowizoryczne stosowanie traktatw
Artyku 24
Wejcie w ycie
1. Traktat wchodzi w ycie w trybie i dniu przewidzianym w traktacie bd uzgodnionym
przez pastwa negocjujce.
2. W braku takiego postanowienia lub porozumienia traktat wchodzi w ycie, gdy zgoda na
zwizanie si traktatem zostanie wyraona przez wszystkie pastwa negocjujce.

3. Gdy zgoda pastwa na zwizanie si traktatem zostanie wyraona w dniu pniejszym od

jego wejcia w ycie, traktat wchodzi w ycie dla tego pastwa w tym dniu, chyba e traktat
postanawia inaczej.
4. Postanowienia traktatu regulujce ustalenie autentycznoci jego tekstu, wyraenie zgody
pastw na zwizanie si traktatem, tryb lub dzie jego wejcia w ycie, zastrzeenia, funkcje
depozytariusza oraz inne sprawy nie dajce si unikn przed wejciem traktatu w ycie maj
zastosowanie od chwili przyjcia jego tekstu.
Artyku 25
Stosowanie tymczasowe
1. Traktat lub cz traktatu stosuje si tymczasowo przed jego wejciem w ycie, jeeli:
a) sam traktat tak postanawia lub
b) pastwa negocjujce w jakikolwiek inny sposb tak uzgodniy.
2. Jeeli traktat nie postanawia inaczej lub jeeli pastwa negocjujce inaczej nie uzgodniy,
tymczasowe stosowanie traktatu lub czci traktatu w odniesieniu do danego pastwa
powinno usta, gdy pastwo to notyfikuje innym pastwom, midzy ktrymi traktat jest
stosowany prowizorycznie, e nie zamierza zosta stron traktatu.
CZ III
PRZESTRZEGANIE, STOSOWANIE I INTERPRETACJA TRAKTATW
Dzia 1. Przestrzeganie traktatw
Artyku 26
Pacta sunt servanda
Kady bdcy w mocy traktat wie jego strony i powinien by przez nie wykonywany w
dobrej wierze.
Artyku 27
Prawo wewntrzne a przestrzeganie traktatw
Strona nie moe powoywa si na postanowienia swojego prawa wewntrznego dla
usprawiedliwienia niewykonywania przez ni traktatu. Regua ta nie narusza w niczym
artykuu 46.
Dzia 2. Stosowanie traktatw
Artyku 28
Traktaty nie maj mocy wstecznej
Jeeli odmienny zamiar nie wynika z traktatu ani nie jest ustalony w inny sposb, jego
postanowienia nie wi strony w odniesieniu do adnej czynnoci lub zdarzenia, ktre miay
miejsce, ani w odniesieniu do adnej sytuacji, ktra przestaa istnie przed dniem wejcia w
ycie traktatu w stosunku do tej strony.
Artyku 29
Terytorialny zasig traktatw

Jeeli odmienny zamiar nie wynika z traktatu ani nie zostaje ustalony w inny sposb, traktat
wie kad stron w odniesieniu do caego jej terytorium.
Artyku 30
Stosowanie kolejnych traktatw dotyczcych tego samego przedmiotu
1. Z zastrzeeniem artykuu 103 Karty Narodw Zjednoczonych, prawa i obowizki pastw
bdcych stronami kolejnych traktatw dotyczcych tego samego przedmiotu bd okrelane
zgodnie z poniszymi ustpami.
2. Jeeli traktat precyzuje, e jest podporzdkowany traktatowi wczeniejszemu lub
pniejszemu bd e nie naley uwaa go za niezgodny z takim traktatem, postanowienia
tego traktatu maj przewag.
3. Jeeli wszystkie strony traktatu wczeniejszego s zarazem stronami traktatu pniejszego,
lecz traktat wczeniejszy nie wygas ani stosowanie jego nie zostao zawieszone na mocy
artykuu 59, traktat wczeniejszy ma zastosowanie tylko w takim zakresie, w jakim jego
postanowienia mona pogodzi z postanowieniami traktatu pniejszego.
4. Jeeli strony traktatu pniejszego nie obejmuj wszystkich stron traktatu wczeniejszego:
a) w stosunkach midzy pastwami bdcymi stronami obu traktatw ma zastosowanie ta
sama regua, co w ustpie 3;
b) w stosunkach midzy pastwem bdcym stron obu traktatw a pastwem stron jedynie
jednego traktatu ich wzajemne prawa i obowizki reguluje traktat, ktrego stronami s oba
pastwa.
5. Ustp 4 w niczym nie narusza artykuu 41 ani jakiejkolwiek kwestii wyganicia lub
zawieszenia dziaania traktatu na mocy artykuu 60, ani jakiejkolwiek kwestii
odpowiedzialnoci, jaka moe wynikn dla pastwa z zawarcia lub stosowania traktatu,
ktrego postanowienia nie dadz si pogodzi z obowizkami tego pastwa wzgldem innego
pastwa na mocy innego traktatu.
Dzia 3. Interpretacja traktatw
Artyku 31
Oglna regua interpretacji
1. Traktat naley interpretowa w dobrej wierze, zgodnie ze zwykym znaczeniem, jakie
naley przypisywa uytym w nim wyrazom w ich kontekcie, oraz w wietle jego
przedmiotu i celu.
2. Dla celw interpretacji traktatu kontekst obejmuje, oprcz tekstu, cznie z jego wstpem i
zacznikami:
a) kade porozumienie dotyczce traktatu, osignite midzy wszystkimi stronami w zwizku
z zawarciem traktatu;
b) kady dokument sporzdzony przez jedn lub wicej stron w zwizku z zawarciem
traktatu, przyjty przez inne strony jako dokument odnoszcy si do traktatu.
3. cznie z kontekstem naley bra pod uwag:
a) kade pniejsze porozumienie midzy stronami, dotyczce interpretacji traktatu lub
stosowania jego postanowie;
b) kad pniejsz praktyk stosowania traktatu, ustanawiajc porozumienie stron co do
jego interpretacji;
c) wszelkie odpowiednie normy prawa midzynarodowego, majce zastosowanie w
stosunkach midzy stronami.

4. Specjalne znaczenie naley przypisywa wyrazowi wwczas, gdy ustalono, e taki by

zamiar stron.
Artyku 32
Uzupeniajce rodki interpretacji
Mona odwoywa si do uzupeniajcych rodkw interpretacji, cznie z pracami
przygotowawczymi do traktatu oraz okolicznociami jego zawarcia, aby potwierdzi
znaczenie wynikajce z zastosowania artykuu 31 lub aby ustali znaczenie, gdy interpretacja
oparta na artykule 31:
a) pozostawia znaczenie dwuznacznym lub niejasnym albo
b) prowadzi do rezultatu wyranie absurdalnego lub nierozsdnego.
Artyku 33
Interpretacja traktatw, ktrych autentyczny tekst zosta ustalony w dwch lub wicej
jzykach
1. Jeeli tekst traktatu zosta ustalony jako autentyczny w dwch lub wicej jzykach, ma
jednakow moc w kadym z nich, chyba e traktat postanawia lub strony uzgodniy, i w
przypadku rozbienoci okrelony tekst jest rozstrzygajcy.
2. Wersja traktatu w jzyku innym ni jeden z tych, w ktrych tekst zosta ustalony jako
autentyczny, bdzie uwaana za autentyczn tylko wwczas, gdy traktat tak postanawia lub
strony tak uzgodni.
3. Przyjmuje si domniemanie, e wyrazy uyte w traktacie maj to samo znaczenie w
kadym z tekstw autentycznych.
4. Z wyjtkiem wypadkw, w ktrych okrelony tekst zgodnie z ustpem 1 jest
rozstrzygajcy, gdy porwnanie tekstw autentycznych wykazuje rnic w znaczeniu, ktrej
nie usuwa zastosowanie artykuw 31 i 32, naley przyj znaczenie, ktre przy
uwzgldnieniu przedmiotu i celu traktatu najlepiej godzi te teksty.
Dzia 4. Traktaty a pastwa trzecie
Artyku 34
Oglna regua dotyczca pastw trzecich
Traktat nie tworzy obowizkw ani praw dla pastwa trzeciego bez jego zgody.
Artyku 35
Traktaty przewidujce obowizki dla pastw trzecich
Obowizek powstaje dla pastwa trzeciego z postanowienia traktatu, jeeli strony traktatu
maj zamiar, aby postanowienie byo rodkiem ustanowienia obowizku, a pastwo trzecie
wyranie na pimie ten obowizek przyjmuje.
Artyku 36
Traktaty przewidujce prawa dla pastw trzecich
1. Z postanowienia traktatu powstaje prawo dla pastwa trzeciego, jeeli strony traktatu
zamierzaj przez to postanowienie przyzna prawo pastwu trzeciemu bd grupie pastw, do
ktrej ono naley, bd wszystkim pastwom, a pastwo trzecie na to si zgadza. Zgody jego

10

domniemywa si tak dugo, jak dugo nie zostanie wykazane co innego, chyba e traktat
postanawia inaczej.
2. Pastwo korzystajce z prawa zgodnie z ustpem 1 zobowizane jest stosowa si do
warunkw korzystania z tego prawa, przewidzianych w traktacie lub ustanowionych zgodnie
z traktatem.
Artyku 37
Odwoanie lub modyfikacja obowizkw albo praw pastw trzecich
1. Jeeli dla pastwa trzeciego powsta obowizek zgodnie z artykuem 35, obowizek ten
moe by odwoany lub zmodyfikowany tylko za zgod stron traktatu oraz pastwa trzeciego,
chyba e ustalono, i uzgodniy one inaczej.
2. Jeeli dla pastwa trzeciego powstao prawo zgodnie z artykuem 36, prawo to nie moe
by przez strony odwoane ani zmodyfikowane, gdy zostanie ustalone, e prawo to
zamierzano uwaa za niepodlegajce odwoaniu ani modyfikacji bez zgody tego pastwa
trzeciego.
Artyku 38
Normy traktatu, ktre staj si wice dla pastw trzecich w drodze zwyczaju
midzynarodowego
adne z postanowie artykuw 34-37 nie stoi na przeszkodzie, aby norma zamieszczona w
traktacie staa si wica dla pastwa trzeciego jako norma zwyczajowa prawa
midzynarodowego, za tak uznana.
CZ IV
POPRAWKI I MODYFIKACJA TRAKTATW
Artyku 39
Regua oglna dotyczca poprawek do traktatw
Do traktatu mona wnie poprawki w drodze porozumienia midzy stronami. Normy
sformuowane w czci II maj zastosowanie do takiego porozumienia w stopniu, w jakim
traktat nie postanawia inaczej.
Artyku 40
Poprawki do traktatw wielostronnych
1. Jeeli traktat nie postanawia inaczej, poprawki do traktatw wielostronnych s regulowane
przez nastpujce ustpy.
2. Kada propozycja wprowadzenia poprawek do traktatu wielostronnego w odniesieniu do
wszystkich stron musi by notyfikowana wszystkim umawiajcym si pastwom, z ktrych
kade ma prawo do wzicia udziau w:
a) decyzji co do czynnoci, jakie naley podj wzgldem takiej propozycji;
b) negocjowaniu i zawarciu jakiegokolwiek porozumienia w kwestii poprawek do traktatu.
3. Kade pastwo uprawnione do stania si stron traktatu jest zarazem uprawnione do stania
si stron traktatu zmienionego.
4. Porozumienie dotyczce poprawek nie wie adnego pastwa bdcego ju stron
traktatu, ktre nie stao si stron porozumienia dotyczcego poprawek; do takiego pastwa
stosuje si artyku 30 ustp 4 litera b).

11

5. Kade pastwo, ktre staje si stron traktatu po wejciu w ycie porozumienia

dotyczcego poprawek, i ktre nie wyraa odmiennego zamiaru, powinno:
a) by uwaane za stron traktatu zmienionego oraz
b) by uwaane za stron traktatu bez poprawek w stosunku do kadej strony traktatu, nie
zwizanej porozumieniem dotyczcym poprawek.
Artyku 41
Porozumienia modyfikujce umowy wielostronne tylko midzy niektrymi ze stron
1. Dwie lub wicej stron traktatu mog zawrze porozumienie modyfikujce traktat jedynie w
swoich wzajemnych stosunkach, jeeli:
a) moliwo takiej modyfikacji jest przewidziana w traktacie lub
b) dana modyfikacja nie jest zakazana przez traktat, a zarazem
(i) nie wpywa na korzystanie przez pozostae strony z ich praw wynikajcych z traktatu ani na
wypenianie ich obowizkw;
(ii) nie dotyczy postanowienia, ktrego uchylenie jest nie do pogodzenia z efektywn realizacj
przedmiotu i celu traktatu jako caoci.
2. Jeeli w przypadku przewidzianym w ustpie 1 pod liter a) traktat nie postanawia inaczej,
odnone strony notyfikuj pozostaym stronom swj zamiar zawarcia porozumienia i
modyfikacj w traktacie, jak porozumienie to przewiduje.
CZ V
NIEWANO, WYGANICIE I ZAWIESZENIE DZIAANIA TRAKTATW
Dzia 1. Postanowienia oglne
Artyku 42
Wano i trwanie mocy wicej traktatw
1. Wano traktatu lub zgody pastwa na zwizanie si traktatem moe by
zakwestionowana jedynie przez zastosowanie niniejszej konwencji.
2. Wyganicie traktatu, jego wypowiedzenie lub wycofanie si jednej ze stron mog mie
miejsce jedynie w wyniku zastosowania postanowie samego traktatu lub niniejszej
konwencji. T sam regu stosuje si take do zawieszenia dziaania traktatu.
Artyku 43
Obowizki wynikajce z prawa midzynarodowego niezalenie od traktatu
Niewano, wyganicie lub wypowiedzenie traktatu, wycofanie si z niego strony lub
zawieszenie jego dziaania w wyniku zastosowania niniejszej konwencji lub postanowie
traktatu nie wpywaj w niczym na obowizek jakiegokolwiek pastwa wypeniania
jakiegokolwiek zobowizania zawartego w traktacie, ktremu ono podlega na mocy prawa
midzynarodowego, niezalenie od traktatu.
Artyku 44
Podzielno postanowie traktatowych
1. Przewidziane w traktacie lub wynikajce z artykuu 56 prawo strony do wypowiedzenia,
wycofania si lub zawieszenia dziaania traktatu moe by wykonywane jedynie w

12

odniesieniu do caego traktatu, chyba e traktat postanawia inaczej lub strony inaczej to
uzgodni.
2. Podstawa do uniewanienia, wyganicia, wycofania si lub zawieszenia dziaania traktatu,
uznana w niniejszej konwencji, moe by powoana tylko w odniesieniu do caego traktatu, z
wyjtkiem tego, co przewidziano w nastpujcych ustpach lub w artykule 60.
3. Jeeli podstawa ta dotyczy wycznie okrelonych postanowie, mona si na ni powoa
wycznie w odniesieniu do tych postanowie, gdy:
a) wspomniane postanowienia, jeli chodzi o ich stosowanie, daj si oddzieli od reszty traktatu;
b) wynika z traktatu lub w inny sposb ustalono, e przyjcie tych postanowie nie stanowio
istotnej podstawy zgody innej strony lub stron na zwizanie si traktatem jako caoci, oraz
c) dalsze wypenianie pozostaej czci traktatu nie byoby niesprawiedliwe.
4. W przypadkach przewidzianych w artykuach 49 i 50 pastwo uprawnione do powoania
si na oszustwo lub przekupstwo moe uczyni to w odniesieniu do caoci traktatu bd - w
przypadkach wskazanych w ustpie 3 - tylko do poszczeglnych postanowie.
5. W przypadkach przewidzianych w artykuach 51, 52 i 53 nie jest dozwolone adne
wydzielenie postanowie traktatu.
Artyku 45
Utrata prawa do powoywania si na podstaw uniewanienia, wyganicia, wycofania
si lub zawieszenia dziaania traktatu
Pastwo nie moe powoywa si na podstaw uniewanienia, wyganicia, wycofania si lub
zawieszenia dziaania traktatu wedug artykuw 46-50 lub artykuw 60 i 62, jeeli po
uzyskaniu wiadomoci o tych faktach:
a) wyranie zgodzio si, e traktat - zalenie od przypadku - jest wany, pozostaje w mocy lub
ma nadal dziaa, albo
b) z jego zachowania si naley sdzi, e uznao - zalenie od przypadku - wano traktatu,
jego utrzymanie w mocy lub w dziaaniu.
Dzia 2. Niewano traktatw
Artyku 46
Postanowienia prawa wewntrznego dotyczce kompetencji do zawierania traktatw
1. Pastwo nie moe powoywa si na to, e jego zgoda na zwizanie si traktatem jest
niewana, poniewa zostaa wyraona z pogwaceniem postanowienia jego prawa
wewntrznego dotyczcego kompetencji do zawierania traktatw, chyba e to pogwacenie
byo oczywiste i dotyczyo normy jego prawa wewntrznego o zasadniczym znaczeniu.
2. Pogwacenie jest oczywiste, jeeli jest obiektywnie widoczne dla kadego pastwa
postpujcego w danej sprawie zgodnie z normaln praktyk i w dobrej wierze.
Artyku 47
Szczeglne ograniczenia upowanienia do wyraenia zgody pastwa
Jeeli upowanienie przedstawiciela do wyraenia zgody pastwa na zwizanie si
okrelonym traktatem zostao poddane szczeglnemu ograniczeniu, to zaniechanie przez
przedstawiciela przestrzegania tego ograniczenia nie moe by powoane jako uniewaniajce
zgod przez niego wyraon, chyba e ograniczenie to zostao notyfikowane pozostaym
pastwom negocjujcym przed wyraeniem przez niego takiej zgody.

13

Artyku 48
Bd
1. Pastwo moe powoywa si na bd w traktacie dla uniewanienia swojej zgody na
zwizanie si traktatem, jeeli bd ten dotyczy faktu lub sytuacji, ktre pastwo to przyjo
za istniejce w czasie, gdy traktat by zawierany, i ktre stanowiy zarazem istotn podstaw
jego zgody na zwizanie si traktatem.
2. Ustp 1 nie ma zastosowania, jeeli dane pastwo swoim wasnym zachowaniem
przyczynio si do powstania bdu lub jeeli okolicznoci byy tego rodzaju, e zwracay
uwag tego pastwa na moliwo bdu.
3. Bd dotyczcy tylko sformuowa tekstu traktatu nie wpywa na jego wano; wwczas
stosuje si artyku 79.
Artyku 49
Oszustwo
Jeeli pastwo zostao nakonione do zawarcia traktatu drog oszukaczego postpowania
innego pastwa negocjujcego, pastwo to moe powoa si na oszustwo jako
uniewaniajce jego zgod na zwizanie si traktatem.
Artyku 50
Przekupstwo przedstawiciela pastwa
Jeeli wyraenie zgody pastwa na zwizanie si traktatem zostao spowodowane w drodze
przekupienia jego przedstawiciela - bezporednio lub porednio - przez inne pastwo
negocjujce, pastwo to moe powoa si na takie przekupstwo jako na czynnik
uniewaniajcy jego zgod na zwizanie si traktatem.
Artyku 51
Przymus wobec przedstawiciela pastwa
Wyraenie zgody pastwa na zwizanie si traktatem, ktre zostao spowodowane w drodze
przymusu wobec jego przedstawiciela przez czyny lub groby skierowane przeciwko niemu,
nie ma adnego skutku prawnego.
Artyku 52
Przymus wobec pastwa w postaci groby lub uycia siy
Traktat jest niewany, jeeli jego zawarcie zostao spowodowane przez grob lub uycie siy
z pogwaceniem zasad prawa midzynarodowego, wyraonych w Karcie Narodw
Zjednoczonych.
Artyku 53
Traktaty sprzeczne z imperatywn norm powszechnego prawa midzynarodowego (ius
cogens)
Traktat jest niewany, jeeli w chwili jego zawarcia jest sprzeczny z imperatywn norm
powszechnego prawa midzynarodowego. W rozumieniu niniejszej konwencji imperatywn
norm powszechnego prawa midzynarodowego jest norma przyjta i uznana przez
midzynarodow spoeczno pastw jako cao za norm, od ktrej adne odstpstwo nie

14

jest dozwolone i ktra moe by zmieniona jedynie przez pniejsz norm postpowania
prawa midzynarodowego o tym samym charakterze.
Dzia 3. Wyganicie i zawieszenie dziaania traktatw
Artyku 54
Wyganicie traktatu lub wycofanie si z niego na podstawie jego postanowie lub za
zgod stron
Wyganicie traktatu lub wycofanie si strony z niego moe mie miejsce:
a) zgodnie z postanowieniami traktatu lub
b) w kadym czasie za zgod wszystkich stron po konsultacji z pozostaymi umawiajcymi si
pastwami.
Artyku 55
Zmniejszenie si liczby stron traktatu wielostronnego poniej liczby niezbdnej do jego
wejcia w ycie
Jeeli traktat nie postanawia inaczej, traktat wielostronny nie wygasa jedynie z powodu faktu,
e liczba stron spadnie poniej liczby niezbdnej do jego wejcia w ycie.
Artyku 56
Wypowiedzenie lub wycofanie si z traktatu nie zawierajcego postanowienia
dotyczcego wyganicia, wypowiedzenia lub wycofania si
1. Traktat, ktry nie zawiera postanowienia dotyczcego jego wyganicia i nie przewiduje
wypowiedzenia ani wycofania si z niego, nie podlega wypowiedzeniu ani wycofaniu si z
niego, chyba e:
a) ustalono, e strony miay zamiar dopuci moliwo wypowiedzenia lub wycofania si, bd
b) prawa do wypowiedzenia lub wycofania si mona domniemywa si z charakteru traktatu.
2. Strona powinna notyfikowa co najmniej na dwanacie miesicy naprzd swj zamiar
wypowiedzenia traktatu lub wycofania si z niego na podstawie ustpu 1.
Artyku 57
Zawieszenie dziaania traktatu na podstawie jego postanowie lub za zgod stron
Dziaanie traktatu wzgldem wszystkich stron lub okrelonej strony moe by zawieszone:
a) zgodnie z postanowieniami traktatu lub
b) w kadym czasie za zgod wszystkich stron po konsultacji z innymi umawiajcymi si
pastwami.
Artyku 58
Zawieszenie dziaania traktatu wielostronnego w drodze porozumienia tylko midzy
niektrymi stronami
1. Dwie lub wicej stron traktatu wielostronnego mog zawrze porozumienie o czasowym
zawieszeniu dziaania postanowie traktatu jedynie midzy sob, jeeli:
a) moliwo takiego zawieszenia jest przewidziana w traktacie lub
b) zawieszenie takie nie jest zakazane przez traktat, a zarazem:

15

(i) nie wpywa na korzystanie przez pozostae strony z ich praw wynikajcych z traktatu ani na
wypenianie ich obowizkw,
(ii) nie jest niezgodne z przedmiotem i celem traktatu.
2. Jeli w przypadku przewidzianym w ustpie 1 pod liter a) traktat nie postanawia inaczej,
odnone strony notyfikuj pozostaym stronom swj zamiar zawarcia porozumienia i te
postanowienia traktatu, ktrych dziaanie zamierzaj zawiesi.
Artyku 59
Wyganicie lub zawieszenie dziaania traktatu wskutek zawarcia traktatu pniejszego
1. Traktat uwaa si za wygasy, jeeli wszystkie jego strony zawr pniejszy traktat
dotyczcy tego samego przedmiotu oraz:
a) z pniejszego traktatu wynika - lub jest w inny sposb ustalone - e strony zamierzay, aby
dane zagadnienie byo regulowane przez ten traktat, lub
b) postanowienia pniejszego traktatu s do tego stopnia nie do pogodzenia z postanowieniami
wczeniejszego, e te dwa traktaty nie nadaj si do rwnoczesnego stosowania.
2. Wczeniejszy traktat bdzie si uwaa jedynie za zawieszony w dziaaniu, jeeli z
pniejszego traktatu wynika - lub inaczej jest ustalone - e taki by zamiar stron.
Artyku 60
Wyganicie lub zawieszenie dziaania traktatu w nastpstwie jego naruszenia
1. Istotne naruszenie traktatu dwustronnego przez jedn ze stron upowania drug stron do
powoania tego naruszenia jako podstawy wyganicia traktatu bd zawieszenia jego
dziaania w caoci lub w czci.
2. Istotne naruszenie traktatu wielostronnego przez jedn ze stron upowania:
a) pozostae strony, w drodze jednomylnego porozumienia, do zawieszenia dziaania tego
traktatu w caoci lub w czci albo te do spowodowania jego wyganicia:
(i) bd w stosunkach midzy nimi a pastwem winnym naruszenia,
(ii) bd midzy wszystkimi stronami;
b) stron szczeglnie dotknit naruszeniem do powoania si na to naruszenie jako podstaw
zawieszenia dziaania traktatu w caoci lub w czci w stosunkach midzy ni a pastwem
winnym naruszenia;
c) kad stron, inn ni winne naruszenia pastwo, do powoania naruszenia jako podstawy
zawieszenia dziaania traktatu w caoci lub w czci w stosunku do niej, jeeli traktat jest
tego rodzaju, e istotne naruszenie jego postanowie przez jedn stron radykalnie zmienia
sytuacj kadej innej strony w odniesieniu do dalszego wypeniania jej obowizkw
wynikajcych z traktatu.
3. W rozumieniu niniejszego artykuu istotne naruszenie traktatu polega na:
a) nie przewidzianym w niniejszej konwencji odrzuceniu traktatu lub
b) pogwaceniu postanowienia istotnego dla osignicia przedmiotu i celu traktatu.
4. Poprzednie ustpy nie uchylaj adnego postanowienia samego traktatu, majcego
zastosowanie w wypadku jego naruszenia.
5. Ustpy 1-3 nie maj zastosowania do postanowie dotyczcych ochrony osoby ludzkiej,
zawartych w traktatach o charakterze humanitarnym, w szczeglnoci do postanowie
zakazujcych stosowania wszelkiego rodzaju represaliw przeciwko osobom chronionym
przez takie traktaty.
Artyku 61
Powstanie sytuacji uniemoliwiajcej wykonywanie traktatu

16

1. Strona moe powoa si na niemono wykonywania traktatu jako podstaw jego

wyganicia lub wycofania si z niego, jeeli ta niemono wynika z trwaego zniknicia lub
zniszczenia przedmiotu niezbdnego do wykonania traktatu. Jeeli niemono jest czasowa,
moe ona by powoana jedynie jako podstawa do zawieszenia dziaania traktatu.
2. Niemono wykonania nie moe by powoana przez stron jako podstawa wyganicia,
wycofania si lub zawieszenia dziaania traktatu, jeeli niemono ta jest wynikiem
naruszenia przez t stron obowizku wynikajcego z traktatu bd jakiegokolwiek innego
midzynarodowego obowizku wobec ktrejkolwiek innej strony traktatu.
Artyku 62
Zasadnicza zmiana okolicznoci

a)
b)

a)
b)

1. Zasadnicza zmiana okolicznoci, jaka nastpia w stosunku do tych, ktre istniay w czasie
zawarcia traktatu, i jaka nie bya przewidziana przez strony, nie moe by powoana jako
podstawa wyganicia lub wycofania si z traktatu, chyba e:
istnienie tych okolicznoci stanowio istotn podstaw zgody stron na zwizanie si traktatem
oraz
wskutek tej zmiany radykalnie przeksztaci si zakres obowizkw pozostaych jeszcze do
wykonania na podstawie traktatu.
2. Zasadnicza zmiana okolicznoci nie moe by powoywana jako podstawa do wyganicia
traktatu lub wycofania si z niego:
jeeli traktat ustanawia granic lub
jeeli zasadnicza zmiana jest wynikiem naruszenia przez stron, ktra si na ni powouje,
obowizku wynikajcego z traktatu bd jakiegokolwiek innego midzynarodowego
obowizku wobec ktrejkolwiek innej strony traktatu.
3. Jeeli na podstawie poprzednich ustpw strona moe powoa si na zasadnicz zmian
okolicznoci jako podstaw wyganicia lub wycofania si z traktatu, moe ona take
powoa si na t zmian jako na podstaw zawieszenia dziaania traktatu.
Artyku 63
Zerwanie stosunkw dyplomatycznych lub konsularnych
Zerwanie stosunkw dyplomatycznych lub konsularnych midzy stronami traktatu nie
wpywa na stosunki prawne ustanowione midzy nimi przez traktat, chyba e istnienie
stosunkw dyplomatycznych i konsularnych jest niezbdne w odpowiednim stopniu do
stosowania traktatu.
Artyku 64
Powstanie nowej imperatywnej normy powszechnego prawa midzynarodowego (ius
cogens)
Jeeli powstanie nowa imperatywna norma powszechnego prawa midzynarodowego,
jakikolwiek istniejcy traktat sprzeczny z t norm staje si niewany i wygasa.
Dzia 4. Procedura
Artyku 65
Procedura, jak naley stosowa w zwizku z niewanoci, wyganiciem, wycofaniem
si lub zawieszeniem dziaania traktatu

17

1. Strona, ktra na podstawie postanowie niniejszej konwencji powouje si na wad swojej

zgody na zwizanie si traktatem bd na podstawie zakwestionowania wanoci traktatu,
jego wyganicia, wycofania si z niego lub zawieszenia jego dziaania, musi notyfikowa
pozostaym stronom swoje roszczenie. Notyfikacja powinna wskazywa rodki, jakie
proponuje si podj w odniesieniu do traktatu, oraz ich uzasadnienie.
2. Jeeli po upywie okresu, ktry - z wyjtkiem przypadkw szczeglnie pilnych - nie
powinien by krtszy ni trzy miesice od otrzymania notyfikacji, adna ze stron nie wniesie
adnego sprzeciwu, strona dokonujca notyfikacji moe podj proponowane przez siebie
rodki w sposb przewidziany w artykule 67.
3. Jeeli jednak sprzeciw zostanie wniesiony przez ktrkolwiek z pozostaych stron, strony
powinny szuka rozwizania za pomoc rodkw wskazanych w artykule 33 Karty Narodw
Zjednoczonych.
4. adne z postanowie poprzednich ustpw nie wpywa na prawa lub obowizki stron,
wynikajce z jakichkolwiek postanowie bdcych w mocy, wicych strony w przedmiocie
zaatwiania sporw.
5. Bez uszczerbku dla artykuu 45 fakt, e pastwo nie dokonao uprzednio notyfikacji
przewidzianej w ustpie 1, nie stoi na przeszkodzie, aby dokonao jej w odpowiedzi innej
stronie dajcej wykonania traktatu lub zarzucajcej jego pogwacenie.
Artyku 66
Postpowanie sdowe, rozjemcze i pojednawcze
Jeeli w cigu dwunastu miesicy od dnia wniesienia sprzeciwu nie osignito adnego
rozwizania zgodnie z ustpem 3 artykuu 65, stosuje si nastpujc procedur:
a) kada ze stron sporu dotyczcego stosowania lub interpretacji artykuu 53 lub 64 moe, w
drodze pisemnej skargi, przedoy go do rozstrzygnicia Midzynarodowemu Trybunaowi
Sprawiedliwoci, chyba e strony, za wsplnym porozumieniem, zgodz si podda spr
arbitraowi;
b) kada ze stron sporu dotyczcego zastosowania lub interpretacji ktregokolwiek z pozostaych
artykuw czci V niniejszej konwencji moe wszcz procedur przewidzian w zaczniku
do konwencji przez wniesienie odpowiedniego dania do Sekretarza Generalnego Narodw
Zjednoczonych.
Artyku 67
Dokumenty dotyczce uznania traktatu za niewany, wygasy lub wycofania si z niego
albo zawieszenia jego dziaania
1. Notyfikacja przewidziana w ustpie 1 artykuu 65 musi by dokonana na pimie.
2. Kady akt stwierdzajcy niewano traktatu, jego wyganicie, wycofanie si z niego lub
zawieszenie jego dziaania, zgodnie z postanowieniami tego traktatu lub ustpw 2 albo 3
artykuu 65, powinien by dokonany w formie dokumentu przekazanego pozostaym stronom.
Jeeli dokument ten nie jest podpisany przez gow pastwa, szefa rzdu lub ministra spraw
zagranicznych, przedstawiciel pastwa przekazujcy go moe by wezwany do okazania
penomocnictwa.
Artyku 68
Odwoanie notyfikacji oraz dokumentw przewidzianych w artykuach 65 i 67

18

Notyfikacja lub dokument przewidziany w artykuach 65 lub 67 mog by odwoane w

kadym czasie, zanim wywoaj skutki prawne.
Dzia 5. Nastpstwa niewanoci, wyganicia lub zawieszenia dziaania traktatu
Artyku 69
Nastpstwa niewanoci traktatu
1. Niewany jest traktat, ktrego niewano zostaa ustalona zgodnie z niniejsz konwencj.
Postanowienia traktatu niewanego nie maj mocy prawnej.
2. Jeeli jednak na podstawie takiego traktatu zostay ju dokonane jakie czynnoci prawne:
a) kada ze stron moe zada od kadej pozostaej strony, aby w miar monoci przywrcia
w ich wzajemnych stosunkach sytuacj, jaka by istniaa, gdyby te czynnoci nie zostay
dokonane;
b) czynnoci dokonane w dobrej wierze, zanim powoano si na niewano, nie staj si
bezprawne z powodu samej niewanoci traktatu.
3. W przypadkach odnoszcych si do artykuw 49, 50, 51 lub 52, ustpu 2 nie stosuje si do
strony, ktrej mona zarzuci oszustwo, przekupstwo lub przymus.
4. W przypadku niewanoci zgody okrelonego pastwa na zwizanie si traktatem
wielostronnym, powysze zasady maj zastosowanie w stosunkach midzy tym pastwem i
stronami traktatu.
Artyku 70
Nastpstwa wyganicia traktatu
1. Jeeli traktat inaczej nie postanawia lub strony inaczej si nie umwi, wyganicie traktatu
na podstawie jego postanowie lub zgodnie z niniejsz konwencj:
a) zwalnia strony z obowizku dalszego wypeniania traktatu,
b) nie wpywa na adne prawa lub obowizki ani na sytuacj prawn stron, powstae wskutek
wykonywania traktatu przed jego wyganiciem.
2. Jeeli pastwo wypowie traktat wielostronny lub wycofa si z niego, ustp 1 stosuje si do
stosunkw midzy tym pastwem a kad z pozostaych stron traktatu poczwszy od dnia, w
ktrym takie wypowiedzenie lub wycofanie si nabiera mocy prawnej.
Artyku 71
Nastpstwa niewanoci traktatu sprzecznego z imperatywn norm powszechnego
prawa midzynarodowego
1. W przypadku traktatu, ktry jest niewany na podstawie artykuu 53, strony powinny:
a) usun w miar monoci nastpstwa wszelkich czynnoci dokonanych w oparciu o
jakiekolwiek postanowienie sprzeczne z imperatywn norm powszechnego prawa
midzynarodowego oraz
b) doprowadzi swoje wzajemne stosunki do zgodnoci z imperatywn norm powszechnego
prawa midzynarodowego.
2. W przypadku traktatu, ktry staje si niewany i wygasa na podstawie artykuu 64,
wyganicie traktatu:
a) zwalnia strony od jakiegokolwiek obowizku dalszego wykonywania traktatu,
b) nie narusza adnego prawa, obowizku lub sytuacji prawnej stron stworzonej wskutek
wykonywania traktatu przed jego wyganiciem pod warunkiem, e te prawa, obowizki lub
sytuacje prawne mog odtd by utrzymane tylko w zakresie, w jakim ich utrzymanie nie jest

19

samo przez si sprzeczne z now imperatywn norm powszechnego prawa

midzynarodowego.
Artyku 72
Nastpstwa zawieszenia dziaania traktatu
1. Jeeli traktat inaczej nie postanawia lub strony inaczej tego nie uzgodni, zawieszenie
dziaania traktatu na podstawie jego postanowie lub zgodnie z niniejsz konwencj:
a) zwalnia strony, midzy ktrymi dziaanie traktatu zostao zawieszone, z obowizku
wypeniania traktatu w ich wzajemnych stosunkach w okresie zawieszenia,
b) nie wpywa, poza tym, na stosunki prawne ustanowione przez traktat midzy stronami.
2. W czasie zawieszenia traktatu strony powinny powstrzymywa si od czynnoci mogcych
przeszkodzi przywrceniu jego dziaania.
CZ VI
POSTANOWIENIA RNE
Artyku 73
Przypadki sukcesji pastw, odpowiedzialnoci pastw oraz wszczcia krokw
nieprzyjacielskich
Postanowienia niniejszej konwencji nie przesdzaj adnej kwestii, jaka w stosunku do
traktatu moe wynikn z sukcesji pastw, z midzynarodowej odpowiedzialnoci pastwa
lub z wszczcia krokw nieprzyjacielskich midzy pastwami.
Artyku 74
Stosunki dyplomatyczne i konsularne a zawieranie traktatw
Zerwanie lub brak stosunkw dyplomatycznych lub konsularnych midzy dwoma lub wicej
pastwami nie stoi na przeszkodzie w zawieraniu traktatw midzy tymi pastwami.
Zawarcie traktatu nie wpywa samo przez si na sytuacj w dziedzinie stosunkw
dyplomatycznych lub konsularnych.
Artyku 75
Przypadek pastwa-agresora
Postanowienia niniejszej konwencji nie naruszaj adnych obowizkw w stosunku do
traktatu, ktre mog powsta dla pastwa-agresora w nastpstwie rodkw podjtych zgodnie
z Kart Narodw Zjednoczonych w zwizku z agresj dokonan przez to pastwo.
CZ VII
DEPOZYTARIUSZE, NOTYFIKACJE, POPRAWIANIE BDW, REJESTRACJA
Artyku 76
Depozytariusze traktatw
1. Wyznaczenia depozytariusza traktatu mog dokona pastwa negocjujce w samym
traktacie bd w jakikolwiek inny sposb. Depozytariuszem moe by jedno lub wicej
pastw, organizacja midzynarodowa lub gwny funkcjonariusz administracyjny organizacji.

20

2. Funkcje depozytariusza traktatu maj charakter midzynarodowy i obowizkiem

depozytariusza jest dziaa bezstronnie przy ich wykonywaniu. W szczeglnoci fakt, e
traktat nie wszed w ycie midzy pewnymi stronami lub e rozbienoci pojawiy si midzy
pastwem i depozytariuszem co do wykonywania funkcji przez tego ostatniego, nie wpywa
na ten obowizek.
Artyku 77
Funkcje depozytariuszy

a)
b)

c)
d)

e)
f)

g)
h)

1. Jeeli to nie jest inaczej przewidziane w traktacie lub uzgodnione przez umawiajce si
strony, funkcje depozytariusza obejmuj w szczeglnoci:
sprawowanie pieczy nad oryginalnym tekstem traktatu oraz nad wszelkimi penomocnictwami
zoonymi u depozytariusza;
sporzdzanie uwierzytelnionych odpisw oryginalnego tekstu oraz przygotowanie kadego
nastpnego tekstu traktatu w takich dodatkowych jzykach, jak tego moe wymaga traktat i
przesyanie ich zarwno stronom, jak i pastwom uprawnionym do stania si stronami
traktatu;
przyjmowanie wszelkich podpisw pod traktatem oraz przyjmowanie i sprawowanie pieczy
nad wszelkimi dokumentami, notyfikacjami i zawiadomieniami odnoszcymi si do niego;
badanie, czy podpis lub jakikolwiek dokument, notyfikacja lub zawiadomienie odnoszce si
do traktatu jest w naleytej i waciwej formie, i, w razie potrzeby, zwracanie uwagi
zainteresowanemu pastwu na dan spraw;
informowanie stron i pastw uprawnionych do stania si stronami traktatu o czynnociach,
notyfikacjach i zawiadomieniach dotyczcych traktatu;
informowanie pastw uprawnionych do stania si stronami traktatu o dacie otrzymania lub
zdeponowania takiej liczby podpisw lub dokumentw ratyfikacyjnych, przyjcia,
zatwierdzenia lub przystpienia, jaka jest wymagana dla wejcia traktatu w ycie;
zarejestrowanie traktatu w Sekretariacie Narodw Zjednoczonych;
wypenianie funkcji okrelonych w innych postanowieniach niniejszej konwencji.
2. W wypadku jakichkolwiek rozbienoci powstaych midzy pastwem a depozytariuszem
co do wykonywania funkcji tego ostatniego, depozytariusz zwrci na t spraw uwag
pastwom-sygnatariuszom i pastwom umawiajcym si lub, odpowiednio do okolicznoci,
waciwemu organowi zainteresowanej organizacji midzynarodowej.
Artyku 78
Notyfikacje i zawiadomienia
Jeli traktat lub niniejsza konwencja nie postanowi inaczej, jakakolwiek notyfikacja lub
zawiadomienie, ktre ma by dokonane przez ktrekolwiek pastwo na podstawie niniejszej
konwencji, bdzie:
a) jeeli nie ma depozytariusza - przesane wprost do pastw, dla ktrych jest ono
przeznaczone, lub gdy jest depozytariusz - do tego ostatniego;
b) uwaane za dokonane przez dane pastwo jedynie po jego otrzymaniu przez pastwo, do
ktrego zostao przesane, lub, w zalenoci od przypadku, po jego otrzymaniu przez
depozytariusza;
c) w razie przesania depozytariuszowi - uwaane za otrzymane przez pastwo, dla ktrego
byo ono przeznaczone, dopiero z chwil, gdy pastwo to zostao poinformowane przez
depozytariusza zgodnie z artykuem 77 ustpu 1 liter e).
Artyku 79

21

Poprawianie bdw w tekstach traktatw lub w ich uwierzytelnionych odpisach

a)
b)
c)

a)

b)

1. Gdy po ustaleniu autentycznego tekstu traktatu pastwa, ktre go podpisay, i umawiajce

si pastwa zgodnie stwierdzaj, e zawiera on bd, to bd ten, jeeli nie postanowiy one
poprawi go w inny sposb, bdzie poprawiony:
przez dokonanie odpowiedniej poprawki w tekcie i parafowanie jej przez naleycie
upenomocnionych przedstawicieli;
przez sporzdzenie lub wymian dokumentu bd dokumentw formuujcych poprawk,
ktrej dokonanie zostao uzgodnione, bd
przez sporzdzenie poprawionego tekstu caego traktatu w takim samym trybie, w jakim by
sporzdzony tekst oryginalny.
2. Jeeli chodzi o traktat, dla ktrego powoano depozytariusza, ten ostatni powiadomi
pastwa, ktre umow podpisay, i umawiajce si pastwa o bdzie i o propozycji jego
poprawienia, oraz okreli odpowiedni termin, w cigu ktrego mona wnosi sprzeciw wobec
proponowanej poprawki. Jeeli po upywie tego terminu:
nie wniesiono adnego sprzeciwu, depozytariusz dokonuje i parafuje poprawk w tekcie i
sporzdza protok o poprawieniu tekstu oraz przekazuje jego odpis stronom i pastwom
uprawnionym do stania si stronami traktatu;
sprzeciw zosta wniesiony, depozytariusz komunikuje sprzeciw pastwom, ktre traktat
podpisay, i pastwom umawiajcym si.
3. Zasady wyraone w ustpach 1 i 2 maj zastosowanie take wtedy, gdy autentyczny tekst
zosta sporzdzony w dwch lub wicej jzykach i okae si, e midzy poszczeglnymi
tekstami zachodzi rnica, jak pastwa, ktre traktat podpisay, oraz umawiajce si pastwa
zgodnie postanawiaj usun.
4. Poprawiony tekst zastpuje tekst wadliwy ab initio, chyba e pastwa, ktre traktat
podpisay, i umawiajce si pastwa postanowi inaczej.
5. Poprawienie tekstu traktatu, ktry zosta zarejestrowany, notyfikuje si Sekretariatowi
Narodw Zjednoczonych.
6. Gdy bd zosta wykryty w uwierzytelnionym odpisie traktatu, depozytariusz sporzdzi
protok wprowadzajcy poprawk i przekae jego kopi pastwom, ktre traktat podpisay, i
umawiajcym si pastwom.
Artyku 80
Rejestracja i publikacja traktatw
1. Traktaty po ich wejciu w ycie bd przesyane do Sekretariatu Narodw Zjednoczonych
celem - zalenie od okolicznoci - zarejestrowania ich lub wcignicia do ewidencji i wykazu
oraz opublikowania.
2. Wyznaczenie depozytariusza stanowi upowanienie dla niego do wykonywania czynnoci
wymienionych w ustpie poprzednim.
CZ VIII
POSTANOWIENIA KOCOWE
Artyku 81
Podpisanie
Niniejsza konwencja bdzie otwarta do podpisania dla wszystkich pastw bdcych
czonkami Narodw Zjednoczonych albo jakiejkolwiek organizacji wyspecjalizowanej lub
Midzynarodowej Agencji Energii Atomowej albo bdcych stronami Statutu

22

Midzynarodowego Trybunau Sprawiedliwoci oraz dla jakiegokolwiek innego pastwa

zaproszonego przez Zgromadzenie Oglne Narodw Zjednoczonych do stania si stron
konwencji, w nastpujcy sposb: do 30 listopada 1969 roku w Federalnym Ministerstwie
Spraw Zagranicznych Republiki Austriackiej, a nastpnie do 30 kwietnia 1970 roku w
Gwnej Siedzibie Narodw Zjednoczonych w Nowym Jorku.
Artyku 82
Ratyfikacja
Niniejsza konwencja podlega ratyfikacji. Dokumenty ratyfikacyjne bd skadane u
Sekretarza Generalnego Narodw Zjednoczonych.
Artyku 83
Przystpienie
Niniejsza konwencja bdzie otwarta do przystpienia przez jakiekolwiek pastwo nalece do
ktrejkolwiek z kategorii wymienionych w artykule 81. Dokumenty przystpienia bd
skadane u Sekretarza Generalnego Narodw Zjednoczonych.
Artyku 84
Wejcie w ycie
1. Niniejsza konwencja wejdzie w ycie trzydziestego dnia po dniu zoenia trzydziestego
pitego dokumentu ratyfikacyjnego lub przystpienia.
2. Dla kadego pastwa ratyfikujcego konwencj lub przystpujcego do niej po zoeniu
trzydziestego pitego dokumentu ratyfikacyjnego lub przystpienia, konwencja wejdzie w
ycie trzydziestego dnia po zoeniu przez to pastwo swego dokumentu ratyfikacyjnego lub
przystpienia.
Artyku 85
Teksty autentyczne
Orygina niniejszej konwencji, ktrej teksty: angielski, chiski, francuski, hiszpaski i
rosyjski s jednakowo autentyczne, bdzie zoony u Sekretarza Generalnego Narodw
Zjednoczonych.
Na dowd powyszego niej podpisani penomocnicy, naleycie upowanieni przez swoje
rzdy, podpisali niniejsz konwencj.
Sporzdzono w Wiedniu dnia
szedziesitego dziewitego roku.

dwudziestego

23

trzeciego

maja

tysic

dziewiset