Professional Documents
Culture Documents
Seria)Specjalna))Uchodcy)w)Europie)
)
Ruch)PEGIDA)a)kryzys)migracyjny)
Marcin)Tujdowski)
!
Kryzys! migracyjny,! ktry! dotkn! Europ! w! cigu! ostatnich!
miesicy,!sta!si!katalizatorem!rozwoju!spoecznych!protestw!
wymierzonych! w! polityk! migracyjn! rzdw! poszczeglnych!
krajw.! Jednym! z! bardziej! znanych! ruchw! tego! typu! jest!
niemieckie! stowarzyszenie! PEGIDA! z! Drezna! zaoone! i!
kierowane!
przez!
Lutza!
Bachmanna.!
Ruch!
powsta!
Nr)201/2015)
131115)
!
INSTYTUT)ZACHODNI)
im.0Zygmunta0
Wojciechowskiego0
Pozna!
!
!
!
Redakcja:0
Marta)Gtz)
Radosaw)Grodzki)
Krzysztof)Malinowski)
)
Korekta:!
Hanna)Ranek)
!
Europer0
Nazwa!
gegen0
die0
stowarzyszenia!
Islamisierung0
posuya!
des0
innym!
lokalnym!ruchom!za!wzr!!std!np.!LEGIDA!(Lipsk),!HAGIDA!
(Hanower)! czy! BRAGIDA! (Braunschweig).! Inauguracyjny!
marsz!PEGID>y!mia!miejsce!w!padzierniku!2014!r.!w!Drenie,!
a! wic! na! dugo! przed! obecnym! kryzysem! migracyjnym.!
Sonda! przeprowadzony! w! styczniu! 2015! r.! na! zlecenie!
tygodnika! Stern! ujawni! interesujc! postaw.! Zaledwie! par!
tygodni! po! pierwszej! akcji! PEGID>y! 13%! respondentw! z!
oglnoniemieckiej! prby! wyrazio! gotowo! do! wzicia! udziau!
w!marszu!przeciwko!islamowi,!gdyby!odby!si!w!ich!okolicy.!Z!
pocztku!ruch!nie!wyksztaci!!innych!form!dziaania!ni!marsze!
i! demonstracje,! w! zwizku! z! czym! publicyci! przewidywali!
wyczerpywanie! si! tej! formuy! wraz! z! upywem! czasu.! Jednak!
obecny! kryzys! migracyjny! dostarczy! impulsu! do! wzrostu!
popularnoci!ruchu!w!Niemczech!i!w!Europie.!!
Powstay! lokalne! grupy! PEGID>y! zarwno! w! innych! landach! Niemiec,! jak! i! w! innych!
krajach! (m.in.! Holandia,! Polska,! Czechy,! Szwajcaria,! Kanada,!Austria).! W! Drenie! 19!
padziernika! miaa! miejsce! rocznicowa! demonstracja! PEGID>y.! Tego! dnia! na!
Theaterplatz!stawia!si!rekordowa!liczba!okoo!25!tys.!osb.!Zaledwie!tydzie!pniej!
zorganizowano! kolejn! demonstracj,! ktra! rwnie! przycigna! par! tysicy! ludzi.!
Rocznicowa! demonstracja! ukazaa! rwnie! midzynarodowe! ambicje! ruchu! PEGIDA.!
Z!mwnicy!przemawiali!gocie!!przedstawiciele!ruchw!pokrewnych!z!innych!krajw.!
Byy! to! takie! osoby,! jak! z! Vincento! Sofo! z! woskiej! Lega0 Nord,! Marek! ernoch,!
parlamentarzysta! z! czeskiego! ugrupowania! wit! Demokracji! Bezporedniej,!
wystpujca! anonimowo! przedstawicielka! PEGIDiy! Polska! czy! Tommy! Robinson,!
zaoyciel! brytyjskiej! English0 Defence0 League.! Wystpienia! zagranicznych! goci,! w!
tym!przedstawicielki!polskiego!odamu!PEGIDiy!rozpoczynajcej!swoje!przemwienie!
sowami! hymnu! polskiego,! byy! przyjmowane! aplauzem! przez! zgromadzonych! na!
placu.!!
!Wok! ruchu! PEGIDA! naroso! wiele! mitw! i! stereotypw.! Utrudniaj! one!
zrozumienie! istoty! tego! nowego! zjawiska! spoecznego.! Jednym! z! powszechniejszych!
bdw! jest! przypisywanie! ruchu! do! skrajnej! prawicy.! Dwa! orodki! naukowe! !
Uniwersytet! Techniczny! w! Drenie! (TUD)0 oraz! berliski! orodek! naukowy! WZB! !
niezalenie!od!siebie!przeprowadziy!badania!ankietowe!wrd!sympatykw!PEGID>y.!
Oba! badania! nie! zachoway! waloru! statystycznej! reprezentatywnoci,! aczkolwiek!
niezalene!grupy!badaczy!osigny!zblione!wyniki,!co!pozwala!przypuszcza,!e!s!
one!w!miar!trafne.!
!Ankieterzy! zapytali! sympatykw! PEGID>y! o! ich! preferencje! polityczne.!
Respondenci! ! badani! przez! orodek! WZB! zdecydowanie! najczciej! wybierali!
Alternatyw!dla!Niemiec!(AfD).!Spord!ankietowanych!na!AfD!gosowao!odpowiednio!
33%! respondentw! podczas! wyborw! do! Bundestagu! i! 49%! w! wyborach! do!
parlamentu! krajowego! Saksonii.! Kolejno! wskazano! na! CDU/CSU! (21%! w! wyborach!
parlamentarnych!i!12%!w!krajowych),!nastpnie!na!SPD!i!FDP,!ktre!uzyskay!zblione!
wyniki!w!obu!wyborach.!Respondenci!zapytani!o!to,!na!jak!parti!oddaliby!gos,!gdyby!
wybory! odbyy! si! w! najblisz! niedziel! ! a! 89%! wskazao! na! AfD.! W! grupie!
sympatykw!PEGID>y!ankietowanych!przez!TUD!take!AfD!bya!najczciej!wybieran!
parti.!Wskazao!na!ni!17%!respondentw!i!by!to!drugi!najczstszy!wybr,!poniewa!
najwiksza!grupa!respondentw,!tj.!62%!nie!wskazaa!adnej!konkretnej!partii,!z!ktr!
sympatyzuje.! Wbrew! stereotypowi! powielanemu! w! mediach,! odnotowano! niskie!
poparcie! sympatykw! PEGID>y! dla! skrajnie! prawicowej! NPD,! ktre! we! wszystkich!
grupach! ankietowych! oscylowao! wok! 3i4%,! czyli! byo! nisze! ni! poparcie! dla! Die0
Biuletyn!Instytutu!Zachodniego!!www.iz.poznan.pl!2!
Linke.! Warto! zaznaczy,! e! na! t! ostatni! parti! gos! oddao! 12%! respondentw! w!
wyborach! parlamentarnych.! Ugrupowaniom! skrajnej! prawicy! w! Niemczech! nigdy! nie!
udao! si! zdoby! poparcia! klasy! redniej,! natomiast! PEGIDA! nie! musiaa! o! to!
zabiega,! poniewa! jest! ruchem! zasadniczo! powstaym! wanie! w! tej! warstwie!
wyborcw.!
!Zwolennicy!skrajnie!prawicowej!NPD!pojawiali!si!na!demonstracjach!PEGID>
y,! ale! jedynie! jako! szeregowi! uczestnicy,! podobnie! zreszt! jak! sympatycy! innych!
ugrupowa!politycznych.!Nie!maj!moliwoci!decyzyjnych!w!ramach!ruchu!PEGIDA,!
ktry! pozostaje! ruchem! klasy! redniej.! ! Podczas! badania! sympatycy! ruchu!
pozycjonowali! si! jako! zwolennicy! centrum! (48,7%)! i! prawicy! (33,3%).! Zaledwie!
1,7%! przypisao! si! do! skrajnej! prawicy! ! tyle! samo! okrelio! si! jako! skrajni!
lewicowcy,! przy! czym! znowu! byy! to! najnisze! wartoci! procentowe.! ! Badania!
porwnawcze! natenia! postaw! skrajnych! pomidzy! sympatykami! ruchu! PEGIDA! a!
populacj!RFN!nie!wykazay!jednoznacznie!odchyle!na!korzy!lub!niekorzy!ruchu.!
W! niektrych! wymiarach! to! natenie! byo! nisze! lub! znacznie! nisze! po! stronie!
sympatykw! PEGID>y! ! np.! poparcie! dla! rzdw! silnej! rki! czy! zrozumienie! dla!
dziedzictwa! nazizmu! byo! dwa! razy! nisze! ni! w! ogle! populacji! RFN.! O! tym,! e! nie!
jest! to! platoniczny! zwizek! ruchu! z! niemieck! klas! redni,! wiadcz! badania! opinii!
przeprowadzone! przez! agencj! Emnid0 dla! magazynu! Focus! w! grudniu! 2014! r.!
Zrozumienie! dla! demonstracji! PEGIDiy! wyrazio! odpowiednio! 86%! zwolennikw! AfD,!
54%!!CDU/CSU,!46%!SPD!i!19%!lewicy!i!Zielonych.!!
!Warto! podkreli,! e! PEGIDA! zdecydowanie! odegnuje! si! od! zwizkw! z!
ideologi! neonazistowsk.! Od! samego! pocztku! akcentuje! postulat! obrony!
judeochrzecijaskiego! dziedzictwa! Europy! przed! politycznym! islamem.! Sympatycy!
PEGID>y! jako! symbolu! ruchu! uywaj! flagi! z! niemieckimi! barwami! narodowymi!
uoonymi! na! planie! krzya.! Jest! to! tzw.! flaga! Wirmera,! zaprojektowana! przez!
katolickiego! polityka! Josefa! Wirmera! w! 1944! r.! jako! flaga! alternatywna! dla!
nazistowskiej.! Wirmer! zosta! stracony! za! wspprac! ze! Staufenbergiem! i! jest!
jednoznacznie! kojarzony! ze! sprzeciwem! wobec! nazizmu.! Na! demonstracjach!
pojawiaj! si! rwnie! osoby! z! flagami! z! gwiazd! Dawida.! Podczas! rocznicowej,!
padziernikowej!demonstracji!w!Drenie!w!swojej!przemowie!!Tommy!Robinson!(szef!
brytyjskiej!EDL)!!publicznie!wspar!pastwo!Izrael.!!W!tym!kontekcie!jest!interesujce,!
e! zgodnie! z! badaniami! sympatykw! ruchu! z! Saksonii,! a! 73%! respondentw!
wskazao!na!brak!zwizku!z!jakimkolwiek!wyznaniem!religijnym.!Dla!osb!zwizanych!
z! PEGID>! zachodnia! kultura! oparta! na! dziedzictwie! judeochrzecijaskim! stanowi!
Biuletyn!Instytutu!Zachodniego!!www.iz.poznan.pl!3!
klas!
redni.!
Zupenie!
odwrotny!
skutek!
przynioso!
Biuletyn!Instytutu!Zachodniego!!www.iz.poznan.pl!4!
histeryczne!
!
"Rocznicowa!demonstracja!PEGIDY,!Drezno!19!padziernika!2015.!Fot.!autora"!
!
Tezy!zawarte!w!tekcie!wyraaj!jedynie!opinie!autora.!!
!
!
!
Biuletyn!Instytutu!Zachodniego!!www.iz.poznan.pl!5!
!
Tekst! powsta! w! ramach! Serii! Specjalnej! Biuletynw! IZ! powiconej! biecym!
problemom! masowych! migracji! ludnoci! z! terenw! objtych! konfliktami! do! Europy.!
Prezentowane! zagadnienia! obejmuj! kwestie! skutkw! spoecznych,! percepcji! i!
nastawienia!opinii!publicznej,!oraz!wyzwa!politycznych!i!ekonomicznych!zwizanych!
z!napywem!uchodcw!w!Niemczech,!Polsce,!a!take!innych!krajach!Europy.!Kolejne!
numery!Biuletynu!bd!przybliay!te!kwestie!z!rnych!perspektyw.!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
Marcin) Tujdowski! ! dr,! socjolog! i! politolog,! autor! prac! z! zakresu! stosunkw! polskoi
niemieckich,!demografii,!aktywnoci!skrajnej!prawicy.!Adiunkt!w!Instytucie!Zachodnim!
w!Poznaniu.!
!
!
Biuletyn!Instytutu!Zachodniego!!www.iz.poznan.pl!6!