Mechanika oglna

Wykad nr 3
Wyznaczanie reakcji w ukadach z przegubami
Definicja si wewntrznych
Obliczanie si wewntrznych w ukadach
prtowych
1

Jednostki obcie

Obcienie cige kN/m

Sia skupiona - kN
Moment skupiony - kNm
Obcienie cige momentem
kNm/m

Belki przegubowe
rozkad na belki proste
q

P
A

l
q

HC

VC
HA

HC

A
B

VA

RD

VC

RB

Belki proste rwnania

rwnowagi
X :H 0
Y :V R q l 0
l
:

0
M
R
l
q
l

VC

HC

A
B

VA

l
RD

VC

HA

HC

l
RB

X :H H 0
Y :V R V P q l 0
M : R 2l P l q l 2,5l V
A

3l 0

Reakcje belki
przegubowe
(1)

HA

P
A

VA

l
RB

l
RD

X :H 0
Y : V R R P q 2l 0
M : R 2l R 4l P l q 2l 3l 0
A

p
C

: RD l q l

l
0
2

Rozwizanie
X :H

0
l
l
0 RD q
2
2

p
C

: RD l q l

: RB 2l RD 4l P l q 2l 3l 0

RD 4l P l q 2l 3l
P
P
2 RD q 3l q 2l
2l
2
2
Y : VA RB RD P q 2l 0

RB

V A P q 2l RB RD P q 2l

P
l P
l
q 2l q q
2
2 2
2
6

Podstawienie danych
q 5kN / m
P 10kN
l 2m
HA 0
RD q

2m
l
5kN / m
5kN
2
2

RB

P
10kN
q 2l
5kN / m 2 2m 25kN
2
2

VA

2m
10kN
5kN / m
0
2
2
7

Reakcje belki
przegubowe
(2)

q
MA
HA

VA

X :H

RB

Wypadkowa obcienia
trjktnego
q3l

q
MA
HA

VA

RB

1
Y
V
R
:

A B 2 q 3l 0
1
M
R
l
M
q 3l 2l 0
:

A B
A
2

Suma momentw
wzgldem przegubu
q

q q

l 3l

q
3
q2 l

(q-q)2 l

(q -q)2 l

q-q

q
q

MA
q

HA

q2 l

2 2l/ 3
VA

M Cp : RB l q 2l l

2l/ 3
RB

1
q q 2l 2 2l 0
2
3

10

Rozwizanie
q 2 1 2q 8l 2
M : RB l 3 2l 2 3 3 0
2
8
14
RB ql ql ql
3
9
9
1
Y : VA RB 2 q 3l 0
3
14
1
V A ql ql ql
2
9
18
1
M A : RB 2l M A 2 q 3l 2l 0
14
1
M A 2ql 2 3ql 2 ql 2
11
9
9

X : HA 0

p
C

Podstawienie danych
q 10kN / m
l 1,5m
HA 0

VA

RB

1
1
ql 10kN / m 1,5m 0,833kN
18
18

14
14
ql 10kN / m 1,5m 23,333kN
9
9

1
1
2
M A ql 2 10kN / m 1,5m 2,5kNm
9
9

12

Belki przegubowe

(3)

Ssiadujce przeguby

2q

m
A

l
2q

HA
A

VA

RB

l
RE

l
13

RF

Belki proste rwnania

rwnowagi

9 niewiadomych 9 rwna
q
X 0
H
H
Y 0
V
V
l
M 0
C

VC

HA

HC

VA

VD q

X 0 Y 0 M

RE
A

HD
l

RB

2q

RF

X 0 Y 0 M

0
14

Reakcje belki
przegubowe
(3)

2q
q

HA
A

VA

q
E

RB

X : H P cos 0
1
Y : V R R R q 4l 2 q 2l P sin 0

l
RE

l
RF

2
1

: RB 2l RE 5l RF 6l m 2l q 4l 5l q 2l 5l 2l P sin 7l 0
3
2

l
C

: V A 3l RB l m 2l 0

p
D

1
2
: RE l RF 2l q 3l 1,5l q 2l l 2l P sin 3l 0
2
3

15

Ssiadujce przeguby
atwo rozwizania

Rwnania wzgldem ssiadujcych

przegubw lepiej zapisa z tej samej
strony.

X : H P cos 0
1
Y : V R R R q 4l 2 q 2l P sin 0
A

l
C

1
2

: RB 2l RE 5l RF 6l m 2l q 4l 5l q 2l 5l 2l P sin 7l 0
2
3

: V A 3l RB l m 2l 0

1
2
: RE l RF 2l q 3l 1,5l q 2l l 2l P sin 3l 0
2
3
1
M Dl : VA 4l RB 2l m 2l q l 2 l 0

p
D

16

Rozwizanie
P 10kN
q 5kN / m
m 5kNm / m
l 1m

H A 5kN
V A 6,25kN
RB 8,75kN
RE 2,173kN
RF 28,987 kN
17

Zasady pisania dodatkowych

rwna dla przegubw
(1)

Dodatkowe rwnanie wzgldem

przegubu musi wykorzystywa
wasno przegubu, tj. e moment w
przegubie rwny jest 0, a wic
dodatkowe rwnanie nie moe by
zwyk sum momentw wzgldem
przegubu, a musi by sum
momentw od si z jednej strony
przegubu.

18

Zasady pisania dodatkowych

rwna dla przegubw
(2)

Kady przegub musi zosta

wykorzystany co najmniej jeden raz.
Jeeli chcemy zapisa rwnanie dla
przegubu z drugiej strony, to
zastpuje ono jedno z rwna
podstawowych (sum momentw
wzgldem dowolnego punktu).
19

Inne rodzaje obcie

Obcienie osiowe rozoone wzdu prta.

Obcienie pionowe na prcie ukonym:
intensywno na jednostk rzutu;
intensywno na jednostk dugoci prta.
l
2q
2q
2

q l 2 h2

q
h

q
2h
2

q/2

h
20

l/2

Reakcje rama
trjprzegubowa

(1)

h
M

h
P

21

Reakcje rama
trjprzegubowa

(2)

q
C

h
M

h
P

h
HA

VA

HB

X :H

Y :V

VB q l 0

p
C

HB P 0

1
: V A 2l P h q l l l M 0
2
: VB l H B 3h M 0

VB

22

Reakcje rama
przegubowa
(1)

2q
h
M

l
23

Reakcje rama
przegubowa
(2)

2q
C

MA

HA

VA

Y :V

RB P sin

P cos 0

2q l 2 h 2 q 2h 0

X :H

RB

: M A P cos h M

l
2q l 2 h 2
2
q 2 h l RB l 0

M Cp : RB l q 2h l 2q l 2 h 2

l
0
2

24

Rama nawowa
q

h
P

l
25

Rama nawowa
rwnania rwnowagi
X :H H P 0
Y : R V V R

h
HB

RA

VB

HC

VC

l RD

: VB l VC 3l RD 4l

l
P 2h M q l
2
q 2l 2l q l 3,5l 0

l
: VC l H C 3h RD 2l q l M q l 1,5l 0
2
l
p
l
l
M
R
l
q
l
:

F
D
M
:
R

0
E A
2
2

q l q 2l q l 0

q
E

p
G

26

Rama ze cigiem reakcje

podporowe (3 niewiadome)
2q

2q

M
C

HA
l

Y :V

RB q l 2q 2l 0

VA

X :H
A

RB

P0

l
:
R

2
l

2q 2l l 0
A
B
2

27

Siy w cigu cztery

dodatkowe rwnania
2q

M
C

VD

HD

HE

VE
E

HA

HD
VD

HE
E

l
A

VA

RB

X :H H 0
Y :V V q l 0
l
:

0
M
V
l
q
l

2
D

p
C

VE

: VE l H E h RB l M 2q l

l
0
2

28

Rama ze cigiem 7
niewiadomych
2q

M
C

VD

HD

HE

VE
E

HD
VD

HE
E

HA

VA

l
D

p
C

X :H H 0
Y : V V q l l0
M : V 2l q l 2 0

RB

X :H H H P0
Y : V R V V 2q 2l 0
M : R 2l P h M 2q 2l l V 2l H
l
:

0
M
V
l
H
h
R
l
M
q
l

2
A

VE

h HD h 0

29

Przeguby pojedyncze

Przeguby, w ktrych jeden prt czy

si z drugim ze swobod obrotu.
Pozwala na zapisanie jednego
dodatkowego rwnania (sumy
momentw wzgldem przegubu od si
na jednej czci konstrukcji
oddzielonej przegubem).

30

Przeguby wielokrotne

Przeguby, w ktrych cz si ze sob

wicej ni dwa prty ze swobod obrotu
wzgldem pozostaych prtw.
Pozwalaj na zapisanie wicej ni jednego
dodatkowego rwnania rwnowagi.

31

Rama z przegubem
dwukrotnym
q

P
h

h
l

RA

MB
HB
l

VB

X : HB P 0

Y : R V R q 2l 0
l
l
M : R l M R l M q l 2 q l 2 P h 0
l
l
M : R l q l 2 0 M : R l q l 2 M 0
A

p
D

RC

l
D

32

Stopie statycznej
wyznaczalnoci

Stopie zewntrznej statycznej

wyznaczalnoci n:

Belka: n=r-g-rs;
Rama: n=r+3o-g-rs;
Kratownica: n=r-rs lub n=p-2w.

r liczba reakcji;
g liczba przegubw pojedynczych;
o liczba pl zamknitych;
rs=3 liczba rwna statyki;
p liczba prtw;
w liczba wzw.

Oznaczenia:

33

Stopie statycznej
wyznaczalnoci

Okrelenie stopnia statycznej

wyznaczalnoci odnonie do reakcji:
Ukad jest statycznie wyznaczalny,
jeeli wspczynnik n = 0;
Ukad jest statycznie niewyznaczalny,
jeeli wspczynnik n > 0;
Ukad jest geometrycznie zmienny,
jeeli wspczynnik n < 0.
34

Sposb podparcia a
statyczna wyznaczalno

Nie zawsze stopie statycznej

wyznaczalnoci n=0 gwarantuje statyczn
wyznaczalno.
Niewaciwe rozmieszczenie podpr moe
powodowa, e ukad bdzie geometrycznie
zmienny (np. reakcje rwnolege
paszczyzna przesuwu) lub chwilowo
geometrycznie zmienny (reakcje
przecinajce si w jednym punkcie
chwilowy rodek obrotu).

35

Ukady geometrycznie
zmienne (przykady)
(1)

Niedostateczna liczba podpr.

Belka na trzech podporach
przesuwnych.
Trzy niepodparte przeguby obok siebie.
36

Ukady geometrycznie
zmienne (przykady)
(2)

Belka z niepodpartym przsem

przegubowym.
Trzy reakcje kratownicy przecinajce si
w jednym punkcie.

37

Siy wewntrzne

Mamy bry materialn

obcion ukadem si
(siy zewntrzne,
reakcje), bdcych w
rwnowadze.
Rozetniemy mylowo
t bry na dwie czci
przekrojem -.

(1)

38

Siy wewntrzne

(2)

Aby fragment bryy by w rwnowadze

musimy zastpi wzajemne oddziaywanie
fragmentw bry przez przyoenie w sposb
cigy do paszczyzny - ukadu si.
q
P

P
39

Siy wewntrzne

(3)

Siy te mona zastpi przez ich wypadkowe W

i M, przyoone w dowolnym punkcie
przekroju -. W przypadku naszych rozwaa
punktem tym bdzie rodek przekroju.
q

q
M
W
W

40

Siy przekrojowe

Wypadkow si W i moment M mona

wyrazi przez ich skadowe:

W N Ty Tz

M Mx My Mz

W.
Ty

Tz

Mx My
Mz
M

41

Nazwy si przekrojowych

Wielkoci te nazwano:
N sia poduna (normalne) wywouje
rozciganie lub ciskanie;
Ty , Tz (lub Qy , Qz) siy poprzeczne
(tnce) wywouj cinanie;
Mx moment skrcajcy wywouje
skrcanie;
My , Mz momenty zginajce wywouj
zginanie.
42

Przykad

l/2

l/2

MA

HA

VA
MA

HA

M
N

43

VA

Siy wewntrzne w ukadach

paskich definicje
(1)

Sia normalna (osiowa, poduna)

wzajemne oddziaywanie czci
konstrukcji przeciwdziaajce ich
przesuniciu si wzdu osi prta w
rozwaanym punkcie.
MA

HA

M
N
T

VA

M
N

N P cos
44

Siy wewntrzne w ukadach

paskich definicje
(2)

Sia poprzeczna (tnca) wzajemne

oddziaywanie czci konstrukcji
przeciwdziaajce ich przesuniciu si
poprzecznie do osi prta w
rozwaanym punkcie.
MA

HA

M
N

T
VA

T P sin
45

Siy wewntrzne w ukadach

paskich definicje
(3)

Moment zginajcy wzajemne

oddziaywanie czci konstrukcji
przeciwdziaajce ich wzajemnemu
obrotowi w rozwaanym punkcie.
MA

HA

M
N
T

VA

l/2

M
N

l/2

l
M P sin
2

46