Ramowy Katalog Kompetencji Cyfrowych

Ramowy katalog
kompetencji cyfrowych
Zesp autorski
dr Justyna Jasiewicz
dr hab., prof. SWPS Mirosaw Filiciak
dr Anna Mierzecka
Kamil liwowski
Andrzej Klimczuk
dr hab. Magorzata Kisilowska
dr Alek Tarkowski
Jacek Zadrony
Spis treci
1.
Wprowadzenie3
2.
Wymiar strategiczny kompetencji cyfrowych5
3.
Relacyjny model kompetencji cyfrowych rys teoretyczny5
4. Trzy poziomy kompetencji: informatyczne, informacyjne ifunkcjonalne7

4.1. Kompetencje informatyczne8
4.2. Kompetencje informacyjne9
4.3. Modele kompetencji informatycznych i informacyjnych10
5.
Model funkcjonalny obszary ycia, korzyci i kompetencje11
6.
Ramowy katalog kompetencji cyfrowych15
7.
Kwestie szczegowe56
7.1. Kompetencje cyfrowe a infrastruktura internetu szerokopasmowego56
7.2. Bezpieczestwo w korzystaniu z technologii cyfrowych57
7.3. Korzystanie z e-usug59
7.4. Specyfika kompetencji cyfrowych uytkownikw zniepenosprawnociami60
1. Wprowadzenie
Rozwj kompetencji cyfrowych jest istotny nie tylko w perspektywie cigego rozwoju nowych
technologii, ale moliwoci ich stosowania w rozmaitych obszarach ycia, by efektywniej radzi
sobie z rnego rodzaju wyzwaniami. Technologie cyfrowe przenikaj bowiem czy raczej naley
powiedzie: mog przenika kady aspekt naszego ycia, pozwalajc czsto na szybsze, wygodniejsze
i tasze radzenie sobie z codziennymi zadaniami: od zakupw, poprzez umawianie si na spotkanie
towarzyskie, prac zawodow, po nauk i pacenie rachunkw.
Jednoczenie wci w Polsce mamy do czynienia z bardzo liczn grup osb (szacowan w 2014 r. na
ok. 12 mln) nie korzystajcych z nowych technologii, czyli osb wykluczonych cyfrowo. Osoby te nie
s w stanie korzysta z moliwoci, jakie oferuj technologie cyfrowe w codziennym yciu. Jedynie
niewielka cz z nich korzysta z usug sieciowych w sposb zaporedniczony dziki pomocy bliskiej
osoby, posiadajcej odpowiednie kompetencje.
Naley wyranie zaznaczy, e wykluczenie cyfrowe coraz rzadziej wynika bezporednio z trudnoci
finansowych lub infrastrukturalnych, czyli tzw. barier twardych. Obecnie podstawowymi barierami
utrudniajcymi korzystanie z technologii cyfrowych jest brak motywacji i brak odpowiednich
umiejtnoci.
Celem niniejszego raportu jest opracowanie ramowego katalogu kompetencji cyfrowych, ktry
bdzie punktem odniesienia dla dziaa na rzecz zapewniania i podnoszenia kompetencji
cyfrowych. Wanym zaoeniem katalogu jest powizanie kompetencji cyfrowych z potrzebami
uytkownikw oraz korzyciami, jakie mog odnie w kluczowych obszarach ycia.
Pragniemy podkreli, e nie naley traktowa katalogu jako listy kompetencji obowizkowych
i niezbdnych dla wszystkich obywateli. Wychodzimy z zaoenia, e ludzie maj rnorodne
potrzeby, ktre mog zaspokaja z wykorzystaniem internetu i technologii cyfrowych. Katalog
definiuje natomiast obszar najwaniejszych kompetencji, mogcy by punktem odniesienia dla
indywidualnych osb chccych podnie swoje kompetencje, trenerw i edukatorw szkolcych
innych, czy organizacje planujce dziaania na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych. Szeroki zakres
kompetencji opisanych w katalogu pozwala swobodnie ksztatowa programy rozwoju kompetencji
cyfrowych. Jednoczenie, jako wsplny punkt odniesienia, katalog moe uatwi porwnywanie
iocenianie realizowanych dziaa.
Ramowy katalog kompetencji cyfrowych powinien by traktowany jako dokument referencyjny

przy ksztatowaniu strategii interwencji w zakresie rozwoju kompetencji cyfrowych oraz planowaniu
szkole i innych dziaa edukacyjnych w zakresie e-integracji i e-aktywizacji.
Katalog nie suy natomiast walidacji lub certyfikacji posiadanych lub nabywanych kompetencji
cyfrowych. Jego czci skadow nie s bowiem narzdzia pomiaru kompetencji. W oparciu
okatalog mona natomiast w przyszoci takie narzdzia opracowa.
Katalog zawiera szeroki zakres kompetencji zwizanych ze wszystkimi sferami ycia. Jednoczenie
ma on charakter oglny i nie ma na celu definiowania kompetencji specjalistycznych czy
zaawansowanych. Przykadowo, brak w katalogu zaawansowanych kompetencji programistycznych
czy te szczegowych kompetencji cyfrowych potrzebnych w biznesie. Moduowy charakter katalogu
oznacza jednak, e moe on by z atwoci rozbudowany o dodatkowe, specjalistyczne katalogi
pod warunkiem, e zachowaj one przyjt w niniejszym katalogu struktur opisu kompetencji.
3
Niniejszy katalog jest wynikiem wsplnej pracy zespou czcego dowiadczenia dydaktyczne
i trenerskie z refleksj akademick. Korzystalimy z dorobku instytucji wczeniej pracujcych nad
podobnymi katalogami wanymi punktami odniesienia s dla nas: Cyfrowa Przyszo. Katalog
kompetencji medialnych i informacyjnych przygotowany przez Fundacj Nowoczesna Polska oraz
katalog kompetencji i inne materiay, opracowane w ramach projektu DIGCOMP przez Institute
for Prospective Technological Studies, Oxford Internet Institute. Wanym punktem odniesienia
bya rwnie ekspertyza Taksonomia funkcjonalnych kompetencji cyfrowych oraz metodologia
pomiaru poziomu funkcjonalnych kompetencji cyfrowych osb z pokolenia 50+ przygotowana przez
Centrum Cyfrowe Projekt: Polska na zamwienie Stowarzyszenia Miasta w Internecie, w ramach
Projektu systemowego dziaania na rzecz rozwoju szerokopasmowego Internetu, realizowanego
przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji oraz Stowarzyszenie Miasta w Internecie pod hasem
Polska cyfrowa rwnych szans. Ekspertyza ta bya pierwsz prb wypracowania praktycznego
katalogu kompetencji w oparciu o koncepcj funkcjonalnych kompetencji cyfrowych. Gwn rnic
jest ujcie w niniejszym katalogu kompetencji cyfrowych odpowiednich dla wszystkich dorosych
Polakw wczeniejsza ekspertyza dotyczya wycznie osb starszych. Przy tworzeniu niniejszego
katalogu opieralimy si te na teoretycznym modelu opracowanym w ramach projektu Poza
stare i nowe media. Kompetencje komunikacyjne Polakw, realizowanego przez Centrum Cyfrowe
wlatach 2012-2013.
Przygotowany przez nas katalog jest komplementarny wobec katalogu Cyfrowa Przyszo. Katalog
Kompetencji Medialnych i informacyjnych (wraz z aktualizacjami), przygotowanego przez Fundacj
Nowoczesna Polska, szczeglnie za jego czci dotyczcej kompetencji dzieci i modziey. Katalog
Cyfrowa Przyszo jest po pierwsze katalogiem kompetencji medialnych i informacyjnych ktre
z naszej perspektywy s jedynie podstaw dla posiadania funkcjonalnych kompetencji cyfrowych. Po
drugie, skupia si na kompetencjach przekazywanych w ramach systemu edukacji podczas gdy nasz
katalog przyjmuje perspektyw uczenia si przez cae ycie, take w ramach edukacji pozaformalnej
i nieformalnej.
W Ramowym katalogu kompetencji cyfrowych przyjlimy wreszcie relacyjne podejcie, ktre
czy korzystanie z technologii cyfrowych z rnymi aktywnociami i potrzebami tak indywidualnych
osb, jak i grup spoecznych. W tym ujciu korzystanie z technologii cyfrowych jest wczone
wobrb rnych sfer aktywnoci, a nie sytuowane obok innych zespow umiejtnoci. Przyjcie
teoretycznej koncepcji relacyjnoci kompetencji skutkuje ujciem ich w sposb funkcjonalny,
jako nakierowanych na uzyskiwanie rnorodnych korzyci w rnych obszarach ycia. Zdajemy
sobie spraw, e definicja kompetencje zakada ich praktyczny charakter. Uywajc terminu
kompetencje funkcjonalne chcemy podkreli t cech kompetencji cyfrowych w sytuacji, gdy
zbyt czsto korzystania z technologii cyfrowych jest w programach szkoleniowych traktowane jako
cel sam w sobie.
Te funkcjonalnie ujte kompetencje cyfrowe bazuj przede wszystkim na wszych kompetencjach
informatycznych i informacyjnych. Przekrojowy charakter maj te zagadnienia i kompetencje
zwizane z bezpieczestwem, korzystaniem z e-usug oraz dostpnoci dla osb o rnych
ograniczeniach korzystania. Te bazowe umiejtnoci umoliwiaj sprawne korzystanie z technologii
cyfrowych, ale nie s tosame z posiadaniem kompetencji niezbdnych do realizowania rnorodnych
celw yciowych z pomoc technologii cyfrowych.
Traktujemy niniejszy katalog kompetencji cyfrowych jako jeden z elementw wytycznych
umoliwiajcych standaryzacj dziaa na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych, a przez to
skuteczniejsze realizowanie celw strategicznych zwizanych z budow spoeczestwa cyfrowego.
4
Dalsze prace powinny obj stworzenie, w nawizaniu do katalogu, narzdzi i standardw walidacji
i certyfikacji kompetencji. W tym celu katalog powinien zosta powizany z Krajowymi Ramami
Kwalifikacji. Jest to szczeglnie istotne w przypadku bardziej zaawansowanych kompetencji, przede
wszystkim tych zwizanych z dziaalnoci zawodow i prowadzeniem wasnego przedsibiorstwa.
W tym celu naley uzupeni ten ramowy katalog o dodatkowe, specjalistyczne listy kompetencji
pozwala na to moduowa struktura katalogu i jasno okrelona struktura opisu kompetencji.
Katalog powinien by wreszcie regularnie aktualizowany, tak by zestaw ramowych kompetencji
cyfrowych odpowiada zmieniajcym si realiom spoecznym i technologicznym. W tym celu
rekomendujemy, by poniszy katalog by raz do roku konsultowany i odpowiednio zmieniany lub
uzupeniany.
2. Wymiar strategiczny kompetencji cyfrowych

Strategia Rozwoju Kraju 20201 opiera rozwj spoeczestwa cyfrowego w Polsce na wzmocnieniu
trzech filarw: infrastruktury, poday treci i usug oraz popytu. Ten ostatni wymaga przede wszystkim
zagwarantowania podstawowych kompetencji osobom wykluczonym oraz podnoszenia kompetencji
osb ju korzystajcych z internetu i zwizanych z nim technologii cyfrowych. Kompetencje naley
rozumie szeroko: jako powizan ze sob wiedz, umiejtnoci, motywacje i wiadomo.
Strategiczne znaczenie kompetencji cyfrowych wykracza poza kwesti zrwnowaonego rozwoju
spoeczestwa cyfrowego, poprzez budowanie trzech uzupeniajcych si filarw. Silne kompetencje
cyfrowe w spoeczestwie, na co wskazuj dokumenty strategiczne, przekadaj si midzy innymi
na ksztat rynku pracy i konkurencyjno polskich pracownikw, zdolno budowania kapitau
spoecznego i kulturowego, mog te by rdem znaczcych oszczdnoci (np. dla administracji
publicznej, wdraajcej bardziej efektywne rozwizania e-administracji).
Strategiczny wymiar rozwoju kompetencji cyfrowych znajduje odzwierciedlenie w rnych
programach rzdowych, w tym w Programie Operacyjnym Polska Cyfrowa. Jednoczenie jest
to obszar, ktry nadal nie jest traktowany do priorytetowo brak na przykad dokumentu
strategicznego, wyznaczajcego kierunki dziaa, ktry byby odpowiednikiem Narodowego Planu
Szerokopasmowego (infrastruktura) czy Planu Zintegrowanej Informatyzacji Pastwa (poda usug
publicznych). Dodatkowo, o ile rozwj kompetencji cyfrowych jest mocno i wyranie obecny w PO
Polska Cyfrowa, to potrzeba mocniejszego zdefiniowania podobnych dziaa w ramach PO Wiedza,
Edukacja, Rozwj oraz Regionalnych Programach Operacyjnych. Optymalnie, dziaania finansowane
w tych dodatkowych programach bd uzupenia i wspgra z dziaaniami prowadzonymi w ramach
POPC.
3. Relacyjny model kompetencji cyfrowych rys teoretyczny

Jedn z koncepcji, jakie w swoich pracach od lat 80. XX wieku rozwija Amartya Sen, indyjski ekonomista
i filozof nagrodzony Noblem, jest tzw. perspektywa moliwoci (capabilities approach). Zajmujcy
si ekonomi dobrobytu Sen zauwaa, e wspierajc jednostk musimy porzuci uniwersalistyczn
1. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: Strategia Rozwoju Kraju 2020. Warszawa, 2012. Dostpny:
https://www.mir.gov.pl/rozwoj_regionalny/Polityka_rozwoju/SRK_2020/Documents/Strategia_Rozwoju_Kraju_2020.pdf
ide wolnoci i przyjrze si, jakie realne moliwoci staj przed ni. Ze wzgldu na indywidualne
rnice, ale te na podziay spoeczne, przekadajce si na nierwny dostp do rnych zasobw,
nie kady jest bowiem w stanie w podobny sposb wykorzysta zaoferowane wsparcie. To podejcie
zaadaptowane zostao m.in. przez ONZ, ktre od roku 1993 korzysta ze stworzonego przez Sena
iMahbuba ul Haqa wskanika rozwoju spoecznego (HDI), uwzgldniajcego perspektyw moliwoci.
W przeprowadzonym przez Centrum Cyfrowe badaniu Korzystanie z mediw a podziay spoeczne2
podejcie Sena byo, obok socjologii Pierrea Bourdieu, zajmujcej si m.in. kwesti nierwnoci
spoecznych, jedn z gwnych inspiracji teoretycznych. Staralimy si w nim odpowiedzie na dwa
pytania:
1) dlaczego pomimo ogromnego zaangaowania rodkw publicznych
kompetencji medialnych Polakw w ostatnich latach niemal nie ronie?
oraz
poziom
2) jak ten stan rzeczy zmieni?

Dziki perspektywie moliwoci zaoylimy, e problemem jest nie tylko sposb pomiaru, ale te
szerzej podejcia do kompetencji cyfrowych, skoncentrowany na uniwersalnej matrycy kompetencji,
ktre powinien posi kady Polak. Zgodnie z tym podejciem kada osoba, bez wzgldu na swoje
yciowe potrzeby, powinna korzysta z komputera i internetu w podobny sposb a przecie nie s to
monolityczne technologie, wykorzystywane w jednorodny sposb; raczej rozwizania, pozwalajce
w plastyczny sposb wkomponowa je w indywidualny styl ycia.
Tym samym uznalimy, e kompetentne uycie mediw to uycie, ktre podnosi jako ycia
jednostki, uwzgldniajc jednak sposoby jej funkcjonowania w rnych obszarach. A rni si one
radykalnie jak pokazao przeprowadzone badanie, priorytety rnych grup spoecznych rni si
od siebie. Takie ujcie kwestii kompetencji okrelilimy jako relacyjny model kompetencji cyfrowych.
To zreszt do oczywiste: inaczej z podczonego do Sieci komputera bdzie korzysta emeryt, inaczej
osoba aktywna zawodowo. Inaczej wyglda bdzie usprawnienie codziennego funkcjonowania dla
osoby zawodowo pracujcej z komputerem, inaczej dla pracownika fizycznego. Metody pomiaru
poziomu kompetencji, a przede wszystkim budowane w oparciu o nie programy interwencji
publicznej i rozwoju e-usug, musz te rnice uwzgldnia. Traktowanie wszystkich w ten sam
sposb jest po prostu jak pokazay ostatnie lata i pomiary poziomu kompetencji, ale te odsetek
Polakw niekorzystajcych z nowych technologii, opisywane choby w Diagnozie spoecznej3
nieefektywne. Nie mona udawa, e wszyscy posiadaj takie same moliwoci rozwoju bo s one
skorelowane z zasobami, jakimi dysponuje jednostka, takimi jak pienidze, wyksztacenie itp.
Oczywicie takie spojrzenie komplikuje polityki spoeczne. Nie uniewania ono cakowicie podejcia
uniwersalistycznego, zakadajcego, e istnieje wsplny dla wszystkich zbir istotnych e-kompetencji.
Jest tak w przypadku podstawowych umiejtnoci dotyczcych pracy z informacj czy kompetencji
zwizanych z bezpieczestwem w Sieci. Jednak podejcie relacyjne narzuca postrzeganie korzystania
z technologii cyfrowych w kontekcie innych sfer aktywnoci. Utrudnia to zarwno planowanie
interwencji, jak i pomiary oraz tworzenie wskanikw. Wymaga osadzania dziaa na rzecz rozwoju
2 M. Filiciak, P. Mazurek, K. Growiec: Korzystanie z mediw a podziay spoeczne. Kompetencje medialne
Polakw w ujciu relacyjnym. Centrum Cyfrowe Projekt: Polska, Warszawa, 2013. Dostpny:
http://ngoteka.pl/bitstream/handle/item/215/korzystanie%20z%20mediow%20a%20podzialy%20spoleczne.pdf?sequence=3
3 D. Batorski, Polacy wobec technologii cyfrowych uwarunkowania dostpnoci i sposobw korzystania, [w:] Diagnoza Spoeczna
2013. Warunki i jako ycia Polakw. Raport, red. J. Czapiski, T. Panek, Contemporary Economics 2013, t. 7, s. 337.
kompetencji cyfrowych w ramach szerszych dziaa edukacyjnych. Jest to podejcie jak najbardziej
wskazane, a jednoczenie trudniejsze od prowadzenia prostych szkole z e-kompetencji. Nie znaczy
jednak, e uniemoliwia tworzenie spjnych modeli, co pokaemy w dalszej czci tekstu.
Co wicej, w podejciu relacyjnym zakada si, e technologie cyfrowe stanowi nie tyle obszar, ile
wymiar funkcjonowania obywateli. To przesunicie w perspektywie sprawia, e umowny Internet
(waciwie wszystkie cyfrowe technologie komunikowania) jest traktowany nie jako odrbny obszar
ycia, ale wymiar obecny w innych obszarach i uatwiajcy funkcjonowanie w nich.
We wzmiankowanym wczeniej raporcie pisalimy: Kompetencj traktujemy jako umiejetnoc
uzycia medium do wsparcia obszaru, ktry podmiot uwaza za wazny lub ktry zajmuje mu duzo
czasu (czyli jest wskazywany przez jednostke jako istotny obszar jego zycia). Zdajac sobie sprawe, ze
horyzont uznawanych za mozliwe uzyc internetu jest pochodna pozycji spoecznej zakadamy, ze jest
powiazany rwniez z mozliwymi do zmobilizowania przez jednostke zasobami. Tym samym chcemy
pokazac, ze ludzie czesto radza sobie z pojawiajacymi sie przed nimi wyzwaniami w obrebie swoich
grup spoecznych, i do tego radzenia sobie wystarczac moga im ich media i ich uzycia, czesto
rzne od sposobw wykorzystania mediw przez inne, zwaszcza uprzywilejowane grupy4.
Nie chcemy wic stygmatyzowa uytkownikw internetu za to, e nie robi czego, co w ich yciu
jest po prostu nieprzydatne. Zakadamy rwnoczenie, e zarwno wczenie cyfrowe wykluczonych,
jak i podnoszenie kompetencji osb korzystajcych z nowych technologii komunikowania, bdzie
efektywne wtedy, gdy przekazywana wiedza i umiejtnoci bd korespondowa z codziennymi
dziaaniami jednostek. Piszc najprociej: chodzi o to, by pokaza ludziom, e te wszystkie rozwizania
mog im si do czego przyda.
Podstawow konsekwencj przyjcia takiego relacyjnego modelu jest konieczno przedefiniowania
kompetencji cyfrowych. Maj one by traktowane funkcjonalnie ich nabywanie nie jest celem
samym w sobie, leczy suy zaspokajaniu rnorodnych potrzeb i uzyskiwaniu korzyci w rnych
sferach ycia.
4. Trzy poziomy kompetencji: informatyczne, informacyjne

ifunkcjonalne
Przez kompetencje rozumiemy wizk umiejtnoci, wiedzy i postaw, ktre pozwalaj efektywnie
wykorzystywa technologie cyfrowe. Katalog kompetencji dotyczy przede wszystkim przekazywania
umiejtnoci i powizanej z nimi wiedzy.
W podejciu relacyjnym przyjmujemy, e kompetencje funkcjonalne s oparte na kompetencjach
informatycznych i informacyjnych, ktre stanowi podoe do realizacji konkretnych dziaa i osigania
korzyci dziki stosowaniu technologii cyfrowych. Kompetencje informatyczne s wic baz dla
kompetencji informacyjnych, ktre z kolei s niezbdne do nabywania kompetencji funkcjonalnych.
Podzia kompetencji na trzy poziomy suy pokazaniu czci skadowych katalogu. W praktyce,
dziaania szkoleniowe i edukacyjne musz obejmowa rwnolege nabywanie kompetencji na
wszystkich trzech poziomach.
4 M. Filiciak, P. Mazurek, K. Growiec: Korzystanie z mediw a podziay spoeczne, s. 5.
4.1. Kompetencje informatyczne

Wedug raportu Spoeczestwo informacyjne w liczbach5 Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji
(2014): Kompetencje cyfrowe definiujemy jako zesp kompetencji informacyjnych obejmujcych
umiejtnoci wyszukiwania informacji, rozumienia jej, a take oceny jej wiarygodnoci i przydatnoci
oraz kompetencji informatycznych, na ktre skadaj si umiejtnoci wykorzystywania komputera
i innych urzdze elektronicznych, posugiwania si internetem oraz korzystania z rnego rodzaju
aplikacji i oprogramowania, a take tworzenia treci cyfrowych. Na bardziej oglnym poziomie
mona zatem powiedzie, e na kompetencje informatyczne skadaj si umiejtnoci zwizane
zprawidowym uytkowaniem sprztu, oprogramowania i korzystania z internetu.
Tak rozumiane kompetencje informatyczne stanowi komponent wszelkiego rodzaju kompetencji
cyfrowych. Mona powiedzie, e s zarwno punktem wyjcia, jak i przenikaj pozostae typy
kompetencji zwizanych z technologiami cyfrowymi.
Obejmuj one m.in. umiejtnoci z zakresu obsugi urzdze, jak: wczanie komputera, posugiwanie
si klawiatur, myszk, czy ekranem dotykowym. Dotycz korzystania z urzdze stacjonarnych, jak
i mobilnych. Nie naley zapomina, e w przypadku osb wykluczonych cyfrowo, ktre nie miay
bliszej stycznoci z technologiami cyfrowymi, te podstawowe umiejtnoci nie musz by oczywiste.
Ponadto ograniczone zdolnoci motoryczne, zwizane np. z zaawansowanym wiekiem, mog by
powan przeszkod w realizacji tych czynnoci. Kompetencji informatyczne zwizane s rwnie
zprawidowym wykorzystywaniem i instalowaniem odpowiednich aplikacji i oprogramowania. Wrd
podstawowych umiejtnoci mona wymieni przede wszystkim tworzenie treci (m.in. tworzenie
5 Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. Spoeczestwo informacyjne w liczbach, Warszawa, 2014. Dostpny:
https://mac.gov.pl/files/spoleczenstwo_informacyjne_w_liczbach_2014_srodek_lekki.pdf
plikw z wykorzystaniem odpowiednich opcji programw, zapisywanie plikw), organizowanie treci

(porzdkowanie plikw w folderach), wyszukiwanie treci .
Szereg kompetencji informatycznych, ktre wymagaj szczeglnej uwagi, zwizany jest
z prawidowym korzystaniem z internetu. Zespl holenderskich badaczy, ktry od lat zajmuje si
badaniem kompetencji cyfrowych, w publikacji Measuring Digital Skills6 opisa, jakie kompetencje
wchodz w obrb operacyjnych kompetencji zwizanych z korzystaniem z internetu. W tym wypadku
termin operacyjne ma podobne znaczenie, jak uywany przez nas termin informatyczne. Dziel
je na trzy typy kompetencji. Pierwszy typ zwizany jest z korzystaniem z internetu na urzdzeniach
mobilnych i obejmuje wiedz o tym jak: podczy si do sieci Wi-Fi, cign aplikacje na urzdzenie
mobilne, zainstalowa aplikacje na urzdzeniu mobilnym, ledzi koszty korzystania z aplikacji
iwyczy urzdzenie mobilne. Drugi typ kompetencji zwizany jest z efektywnym funkcjonowaniem
w rodowisku internetu, ktre wymaga wiedzy o tym jak: otworzy nowe okno w przegldarce,
cofn si do poprzednio przegldanej strony, ponownie zaadowa przegldan stron, poprawnie
uywa skrtw klawiaturowych (np. CTRL-C kopiowanie, CTRL-S zapisanie), doda zakadk do
strony, cign pliki, przesa pliki do internetu, posugiwa si ustawieniami prywatnoci, cign
bd przesa zdjcie, otworzy cignite pliki, odrni jakie aplikacje, programy s bezpieczne do
cigania, blokowa wyskakujce okienka z reklamami, jak chroni komputer przed wirusami oraz
jeli w czasie korzystania z internetu pojawiaj si problemy techniczne, w jaki sposb sobie z nimi
poradzi. Jako oddzielny typ kompetencji wymienione zostay te , ktre dotycz wiedzy otym, jak
otwiera strony internetowe posugujc si paskiem adresu oraz jak wypenia formularze online (Van
Deursen, Helsper, & Eynon, 2014)7. Przytoczona tutaj lista kompetencji informatycznych zwizanych
z internetem jest szczegowa, mimo to wci da si znale elementy, o jakie mona j uzupeni,
np. wiedza o tym jak posugiwa si takimi programami, aplikacjami jak komunikatory internetowe.
4.2. Kompetencje informacyjne

Kompetencje informacyjne, jako zagadnienie oraz problem badawczy, s obecne w literaturze
przedmiotu od poowy lat 70. XX wieku. Pocztkowo byy zwizane ze wiadomym i sprawnym
korzystaniem z tradycyjnych rde informacji oraz narzdzi uatwiajcych dotarcie do nich, wtym
katalogw bibliotecznych, indeksw, bibliografii itp. Wraz z rozwojem technologii cyfrowych
kompetencje informacyjne czciej wie si ze wiadomym korzystaniem z zasobw informacyjnych
internetu. Warto jednak podkreli, e wiadome i efektywne korzystanie z wszelkich zasobw
irde informacji jest uwarunkowane odpowiednim poziomem kompetencji informacyjnych.
Kompetencje informacyjne s definiowane na wiele sposobw, jednak najpeniejsza definicja
opracowana zostaa przez American Library Association w 1989 r. Zgodnie z ni kompetencje
informacyjne s rozumiane jako zesp umiejtnoci pozwalajcych uytkownikowi stwierdzi,
kiedy informacja jest potrzebna oraz wyszuka, oceni i wykorzysta informacje pochodzce
z rozmaitych rde8. Rozszerzona definicja kompetencji informacyjnych opiera si na zespole
praktycznych umiejtnoci pozwalajcych:
6 Van Deursen, A.J.A.M., Helsper, E.J. & Eynon, R.: Measuring Digital Skills. From Digital Skills to Tangible Outcomes project report.
Oxford, 2014. Available at: www.oii.ox.ac.uk/research/projects/?id=112
7 Tame.
8 Presidential Committee on Information Literacy: Final Report, 1989. Dostpny:
http://www.ala.org/ala/mgrps/divs/acrl/publications/whitepapers/presidential.cfm
okreli rodzaj i zakres potrzeby informacyjnej,

zapewni sobie efektywny dostp do rde informacji,
krytycznie oceni informacj i jej rda oraz zintegrowa wyselekcjonowan informacj
zdotychczas posiadan wiedz i systemem wartoci,
selektywnie wykorzysta informacj w sposb sprzyjajcy realizacji okrelonego celu,
okreli i zrozumie spoeczne, ekonomiczne, prawne aspekty dostpu do informacji
ikorzystania z niej9.
Wyszukiwanie informacji stanowi jedn z zasadniczych aktywnoci realizowanych w rodowisku
internetowym, jednoczenie przenikajc wszelkie obszary innych dziaa prowadzonych online.
Zaoenie lokaty bankowej, wybr hotelu i trasy dojazdu do niego, zrobienie zakupw, czy nawet
upieczenie ciasta jest coraz czciej zwizane z wczeniejszym korzystaniem z informacji dostpnych
w sieci.
W zwizku z powyszym kompetencje informacyjne nabieraj szczeglnego znaczenia w obliczu
rozwoju technologii cyfrowych oraz powszechnego dostpu do ogromnych zasobw informacji
elektronicznych. Jednoczenie, umiejtnoci te warunkuj dziaanie w niemal wszystkich
obszarach korzystania z technologii cyfrowych. Dlatego te stanowi one obok kompetencji
informatycznych, kwestii bezpieczestwa oraz korzystania z technologii przez osoby z rnego
rodzaju niepenosprawnociami zagadnienie horyzontalne, przenikajce wszystkie wyszczeglnione
wkatalogu obszary ycia, korzyci i kompetencje.
4.3. Modele kompetencji informatycznych i informacyjnych

W 2014 roku Institute for Prospective Technological Studies (IPTS) Komisji Europejskiej opracowa,
w ramach projektu DIGCOMP, caociowy model kompetencji informatycznych i informacyjnych.
Model Digital Competence Framework (DIGCOMP)10 syntetyzuje dotychczasowe modele, rozwijajc
je jednoczenie do postaci zoonego modelu, ktry dzieli 21 kluczowych kompetencji na 5 obszarw
i rne poziomy zaawansowania. Model DIGCOMP jest zaczony w formie aneksu do niniejszego
opracowania. Zalecamy jego stosowanie jako katalogu bazowych kompetencji informatycznych
iinformacyjnych, niezbdnych dla budowania funkcjonalnych kompetencji cyfrowych.
Biorc pod uwag szeroki zakres kompetencji ujtych w modelu DIGCOMP, istnieje potrzeba
zdefiniowania wszego standardu podstawowych kompetencji cyfrowych. Chodzi o minimalny
zestaw umiejtnoci, niezbdnych do wykorzystywania podstawowych funkcji technologii sieciowych.
Katalog taki jest szczeglnie potrzebny do pracy z osobami wykluczonymi, ktre dotychczas czsto
byy szkolone z nadmiernie zaawansowanych kompetencji.
Spenienie warunku posiadania tych podstawowych kompetencji jest przy tym duo lepszym
wskanikiem korzystania z internetu ni przyjta tradycyjnie miara: korzystanie z internetu
przynajmniej raz w tygodniu. Przykadem takiego katalogu podstawowych kompetencji jest
9 Information Literacy Competency Standards for Higher Education, American Library Association, 2000. Dostpny:
http://www.ala.org/ala/mgrps/divs/acrl/standards/standards.pdf
10 Digital Competence Framework, 2013. http://is.jrc.ec.europa.eu/pages/EAP/DIGCOMP.html
10
opracowany w Wielkiej Brytanii model Basic Digital Skills11, obejmujcy nastpujce kompetencje
dla indywidualnych uytkownikw (model uwzgldnia te podstawowe kompetencje pracownikw
MP oraz organizacji pozarzdowych):
wysyanie poczty elektronicznej

wyszukiwanie treci
przegldanie stron WWW
wypenianie formularzy online
identyfikacja i usuwanie spamu
okrelanie, ktrym serwisom mona zaufa
okrelanie ustawie prywatnoci.
Pragniemy podkreli, e szkolenia z podstawowych kompetencji powinny take przyjmowa

perspektyw funkcjonaln zaznaczajc, e nabywanie tych kompetencji nie jest celem samym
wsobie.
Rekomendujemy przyjcie w Polsce modeli DIGCOMP i Basic Digital Skills jako standardw, po
ewentualnych konsultacjach majcych na celu ich weryfikacj w polskich warunkach.
5. Model funkcjonalny obszary ycia, korzyci i kompetencje

Aby mc skojarzy kompetencje z obszarami aktywnoci uytkownikw internetu, niezbdne jest
wyszczeglnienie tych obszarw. Podczas badania Korzystanie z mediw na bazie wywiadw
pogbionych z osobami rekrutowanymi z grup o bardzo rnej pozycji w spoecznych stratyfikacjach,
skonstruowalimy list jedenastu obszarw, przestawionych na poniszym wykresie nr 1.
Wykres 1. Istotne obszary ycia Polakw.
rdo: Opracowanie wasne na podstawie: M. Filiciak, P. Mazurek, K. Growiec, Korzystanie zmediw a

podziay spoeczne. Centrum Cyfrowe Projekt: Polska, Warszawa 2013.
11 Basic Digital Skills, b.d. http://www.go-on.co.uk/basic-digital-skills/
11
W prezentowanym tu Ramowym katalogu kompetencji cyfrowych, jak rwnie w opracowanej

wczeniej na potrzeby Stowarzyszenia Miasta w Internecie Taksonomii funkcjonalnych kompetencji
cyfrowych, definiujemy osiem kluczowych obszarw. S to:
1) praca i rozwj zawodowy,
2) relacje z bliskimi,
3) realizacja zainteresowa,
4) zdrowie,
5) finanse,
6) religia i potrzeby duchowe,
7) sprawy codzienne,
8) zaangaowanie obywatelskie.
Nastpnie, wewntrz kadego wyszczeglnionego obszaru ycia zidentyfikowalimy korzyci, jakie
mog odnosi osoby wspomagajce swoj aktywno w poszczeglnych obszarach technologiami
cyfrowymi. W ostatniej kolejnoci okrelilimy, jakie kompetencje cyfrowe s potrzebne, by odnie
dan korzy. Katalog ma zatem struktur drzewa: istotne obszary ycia -> korzyci wynikajce
ze stosowania technologii cyfrowych -> kompetencje cyfrowe. Na poniszym schemacie nr 1.
zaprezentowano wybrany fragment katalogu kompetencji ujty wanie w strukturze drzewa jest
to fragment obszaru sprawy codzienne.
Schemat 1. Zasada budowy ramowego katalogu kompetencji cyfrowych.
rdo: Opracowanie wasne.

12
W efekcie otrzymujemy macierz, w ktrej konkretne kompetencje s opisane w obrbie szerszych

korzyci, ktre mona osign. Te z kolei s naoone na kluczowe obszary ycia. Dla kadej
kompetencji proponujemy te bardziej szczegowy, praktyczny opis.
Katalog ten moe by podstaw dla dalszych krokw sucych standaryzacji procesu szkolenia
i podnoszenia kompetencji cyfrowych. Po pierwsze, moe suy sporzdzeniu mapy usug
publicznych, niepublicznych i komercyjnych wicych si z kluczowymi kompetencjami
ipozwalajcymi te kompetencje wykorzysta. Po drugie, moe by podstaw utworzenia narzdzi
pomiaru kompetencji, na przykad certyfikatu posiadanych kompetencji cyfrowych.
Katalog ten mona rozwija poprzez powizanie z innymi katalogami i modelami kompetencji.
Wpoprzedniej czci zaprezentowalimy model czcy kompetencje funkcjonalne z informatycznymi
i informacyjnymi. Innym przykadem mog by Europejskie Ramy e-Kompetencji (European
e-Competence Framework, ECF). Z ich pomoc mona rozwin obszar kompetencji zawodowych,
niezbdnych dla pracownikw sektora technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz, szerzej, osb
wykorzystujcych te technologie w pracy zawodowej.
13
RAMOWY KATALOG KOMPETENCJI CYFROWYCH
W projekcie wykorzystano ikony z The Noun Project:

Check-Box, autor: Garret Knoll, Bible, autor: Bruno Gatjens Gonzales, Piggy-Bank, autor: PJ Souders,
Suitcase, autor: Hakan Yalcin, People, Family, Bicycle, Cardiovascular, Men, autor: Iconsmind,
Education, autor: Gregor renar na licencji CC BY 3.0
14
6. Ramowy katalog kompetencji cyfrowych

1. Praca i rozwj zawodowy
1.1. Korzy: Znajduj prac
Kompetencje funkcjonalne
Rozszerzony opis kompetencji
Potrafi korzysta z serwisw porednictwa pracy
Umiem przeglda i wyszukiwa ogoszenia, odpowiada na interesujce

oferty pracy
Potrafi zamieci swoj ofert pracy w serwisie porednictwa pracy
Umiem wprowadzi dane nt. swojego dowiadczenia zawodowego,

kwalifikacji itp. do serwisu porednictwa pracy (np. Pracuj.pl, gazetapraca.
pl, praca.pl, infopraca.pl, jobs.pl)
Potrafi przygotowa (napisa i sformatowa) swoje CV i list motywacyjny Umiem napisa i sformatowa dokument tekstowy w edytorze tekstu (np.
na komputerze
Libre Office Writer, MS Word), dbajc o jego estetyk i przejrzysto
Potrafi wysa aplikacj o prac przez internet
Umiem wysa wiadomo e-mail z zacznikiem w postaci CV i/lub listu

motywacyjnego pod wskazany przez pracodawc adres
Potrafi umwi si na rozmow kwalifikacyjn korzystajc wyczenie Umiem wymieni korespondencj mailow z potencjalnym pracodawc,
zinternetu
korzystajc z opcji odpowiedz i/lub odpowiedz wszystkim
1.2. Korzy: Podnosz kwalifikacje zawodowe
Potrafi wyszuka online informacje nt. rnych form podnoszenia Umiem znale informacje na temat standardw kwalifikacji
kwalifikacji zawodowych
zawodowych (np. na stronie Ministerstwa Pracy i Polityki Spoecznej
www.kwalifikacje.praca.gov.pl) i sposobw ich podnoszenia/nabywania
Potrafi skorzysta z rnych form podnoszenia kwalifikacji zawodowych Umiem wyszuka oraz zapozna si z materiaami szkoleniowymi
w internecie
dostpnymi w internecie, wspierajc w ten sposb swj rozwj zawodowy
(e-learning, np. Akademia PARP www.akademiaparp.gov.pl)
15
Potrafi znale i uczestniczy w grupach dyskusyjnych dotyczcych Umiem wyszuka grup dyskusyjn powicon interesujcemu mnie
podnoszenia i/lub zdobywania nowych kwalifikacji zawodowych
zagadnieniu, doczy do niej oraz aktywnie w niej uczestniczy (dodawa
wypowiedzi, odpowiada innym, komentowa)
Potrafi znale w internecie informacje na temat rde finansowania Umiem znale informacje na temat rnych sposobw finansowania
rnych form podnoszenia kwalifikacji zawodowych
rozmaitych form podnoszenia kwalifikacji zawodowych, np. przez
Powiatowy Urzd Pracy lub pracodawc
Potrafie wykorzystywac media spoecznosciowe w celu budowania Umiem komunikowa si w celach zawodowych z innymi uytkownikami
swojego profilu zawodowego i nawiazywania kontaktw zawodowych serwisw i spoecznoci dedykowanych rozwojowi zawodowemu
online
(Goldenline, Linkedin, Facebook)
1.3. Korzy: Dbam o swoj karier
Potrafi znale informacje nt. sposobw finansowania mojej dziaalnoci Umiem dotrze do instytucji oferujcych wsparcie finansowe (dotacje,
zawodowej
granty, kredyty inwestycyjne), uzyska potrzebne informacje oraz zoy
wniosek online
Potrafi znale, wypeni i przesa odpowiednie formularze/dokumenty Umiem wyszuka, wypeni i przesa drog elektroniczn druki
zwizane z ksztatowaniem mojej kariery zawodowej w miejscu pracy
i formularze dotyczce mojej pracy (formularze umw, powiadomienia
itp.)
Potrafi wyszuka w internecie porady w zakresie prawa pracy
Umiem wyszuka informacje z zakresu prawa pracy, zwizane

z interesujcym mnie zagadnieniem, zapozna si z nimi i wykorzysta
zgodnie z potrzebami
Potrafi znale stron / forum / grup dyskusyjn podejmujc Umiem wyszuka grup dyskusyjn powicon interesujcemu mnie
zagadnienia zawodowe, ktre mnie interesuj
zagadnieniu, doczy do niej oraz aktywnie w niej uczestniczy (dodawa
wypowiedzi, odpowiada innym, komentowa)
Potrafi nawiza kontakt z osobami majcymi podobne zadania Umiem nawiza kontakt online (np. na forach internetowych) z osobami,
wmiejscu pracy
ktre mog udzieli mi wsparcia
16
Potrafi znale wsparcie w trudnych sprawach zwizanych z yciem Umiem wyszuka informacje nt. praw przysugujcych mi w trudnej
zawodowym
sytuacji (np. mobbing, trudnoci z uzyskaniem zasuonego awansu,
dyskryminacja, nierwnoci itp.), umiem skontaktowa si z osobami i/
lub instytucjami udzielajcymi wsparcia
1.4. Korzy: Zakadam i prowadz dziaalno gospodarcz
Potrafi korzysta ze rde informacji prawnej, finansowej, podatkowej, Umiem znale w internecie wiarygodne rda informacji prawnej oraz
ubezpieczeniowej itp. w celu aktualizowania wiedzy i postpowania informacji publicznej, udostpniane przez waciwe instytucje, a take
zgodnie z obowizujcymi przepisami w zakresie zakadania i prowadzenia znich skorzysta (znale potrzebne treci)
firmy
Potrafi zaoy i prowadzi stron WWW firmy, konto firmowe Umiem udostpnia informacje o swojej firmie w rnych mediach
w mediach spoecznociowych oraz w serwisach / katalogach / bazach sieciowych, w tym take definiowa zakres i odbiorcw tych informacji,
teleadresowych / branowych, waciwych dla obszaru mojej dziaalnoci dbajc o bezpieczestwo firmy i jednoczenie o jej promocj
Potrafi za porednictwem internetu skada dokumenty zwizane Znam serwisy i procedury umoliwiajce skadanie dokumentw
zprowadzeniem firmy
przez internet (np. Elektronicznej Skrzynki Podawczej urzdu); potrafi
sprawdzi, czy taka usuga jest bezpieczna
Potrafi uzyska podpis elektroniczny i korzysta z niego w pracy Posiadam (wiem, w jaki sposb uzyska) podpis elektroniczny i z niego
zawodowej
korzystam w sytuacjach, gdzie jest to moliwe
Potrafi korzysta z serwisw poredniczcych w sprzeday produktw Posiadam konto w serwisach tego typu (uniwersalnych i/lub
lub usug jako sprzedawca
specjalistycznych), umiem zamieci informacje o produktach lub
usugach mojej firmy, komunikowa si z kupujcymi i przeprowadzi
transakcj jako sprzedawca
1.5. Korzy: Zatrudniam pracownikw
Potrafi korzysta z serwisw porednictwa pracy jako potencjalny Potrafi zamieszcza ogoszenia o wolnych miejscach pracy, monitorowa
pracodawca
zgoszenia oraz kontaktowa si z kandydatami do pracy
17
Potrafi wypenia i wysya przez internet dokumenty zwizane Umiem korzysta z kanaw elektronicznej wymiany dokumentw
zzatrudnianiem pracownikw
zwizanych ze sprawami pracowniczymi: znajdowa je, wypenia
iprzekazywa do waciwych instytucji (np. ZUS, NFZ, US)
Potrafi przeprowadzi rozmow kwalifikacyjn za porednictwem Potrafi umwi si z kandydatami na termin rozmowy, korzystajc
internetu
z narzdzi sieciowych; umiem przeprowadzi rozmow kwalifikacyjn
zuyciem wybranego komunikatora internetowego
Potrafi znale i wybra dla pracownikw potrzebne im formy Umiem znale ofert e-learningow w potrzebnym zakresie, oceni jej
doskonalenia zawodowego (e-learning)
jako i wiarygodno oraz zapisa pracownika na kurs
1.6. Korzy: Pracuj sprawniej, wygodniej, szybciej
Potrafi wykorzystywa nowe technologie, w tym rozwizania chmurowe Umiem korzysta w pracy zawodowej z poczty e-mail, elektronicznych
w realizacji obowizkw zawodowych
kanaw tworzenia i wymiany dokumentw, usug patnoci i fakturowania
online itd.
Potrafi pracowa w zespoach rozproszonych, realizujc obowizki Umiem korzysta z narzdzi umoliwiajcych komunikacj online (np.
zawodowe za porednictwem internetu
Skype poczenia konferencyjne) oraz wspln prac (np. dokumenty
Google, Etherpad), dodajc swoje treci przy jednoczesnym uszanowaniu
wkadu intelektualnego innych osb
Potrafi pracowa w zespoach
zposzanowaniem wystpujcych rnic
zrnicowanych
kulturowo Potrafi, wykorzystujc narzdzia wspomagajce prac zdaln,

dostosowa si do rnic wkadu innych osb wynikajcych np. z rnicy
czasu lub rnic kulturowych
Potrafi wykonywa swoje obowizki zawodowe poza miejscem pracy, Umiem obsuy subow poczt e-mail, odebra lub wysa dokumenty
jeli jest taka potrzeba
drog elektroniczn, wykorzystujc urzdzenie mobilne (smartfon, tablet)
lub komputer by zalogowa si do odpowiednich serwisw
18
2. Relacje z bliskimi
2.1. Korzy: Wykonuj swoje obowizki rodzicielskie
Potrafi zapisa dziecko do wybranej placwki owiatowej na kolejnych Wiem, gdzie szuka serwisu rekrutacyjnego, umiem z niego korzysta,
etapach edukacji
znam terminy i procedury
Potrafi korzysta z informacji publikowanych na stronach internetowych Znam i korzystam ze strony internetowej placwki edukacyjnej, znajduj
szk lub przedszkoli
tam informacje dotyczce edukacji mojego dziecka, funkcjonowania
przedszkola/szkoy (terminarze, nauczyciele, ogoszenia itp.)
Potrafi korzysta z dziennika elektronicznego jako rodzic
Posiadam konto rodzica i z niego korzystam, sprawdzam informacje

zamieszczane w e-dzienniku i komunikuj si t drog z nauczycielami
Potrafi zadba o bezpieczestwo dziecka w internecie, odpowiednio do Wiem, z jakich zasobw sieciowych korzysta moje dziecko, monitoruj
jego wieku i kompetencji
jego aktywno w internecie, umiem korzysta z moliwoci kontroli
rodzicielskiej np. w przegldarce internetowej, konsoli do gier, czsto
towarzysz dziecku w jego poszukiwaniach, jestem jego przewodnikiem,
ucz bezpiecznych zachowa w internecie
Potrafi w razie potrzeby pomc dziecku w zaoeniu konta na wybranych Umiem przeprowadzi dziecko przez procedur rejestracji na portalu
portalach edukacyjnych
edukacyjnym (np. w wydawnictwach edukacyjnych, dla potrzeb
ksztaceniowych, odrabiania pracy domowej), z zachowaniem zasad
bezpieczestwa w sieci (kontrolujc i/lub uczc je przestrzegania tych
zasad)
Potrafi zapisa dziecko do odpowiedniego specjalisty, w razie potrzeby Potrafi znale w internecie informacj o dostpnych usugach
lekarza, psychologa, pedagoga itp.
oraz w miar potrzeb zapisa dziecko na wizyt, w tym np. wypeni
odpowiednie formularze
Potrafi znale dziecku zajcia dodatkowe i zapisa je na nie przez Umiem znale i oceni ofert zaj dodatkowych dostpn na stronach
internet
wasnych instytucji i firm prowadzcych tak dziaalno bd w portalach
tematycznych; potrafi porwna te oferty, dokona wyboru i zapisa
dziecko na zajcia
19
Potrafi pomc dziecku w spdzaniu wolnego czasu i realizowaniu Umiem znale i oceni jako serwisw, aplikacji, treci i gier skierowanych
zainteresowa z pomoc internetu
do dzieci i modziey, oraz dobra je pod ktem zainteresowa dziecka.
2.2. Korzy: Utrzymuj stosunki towarzyskie
Potrafi utrzymywa i rozwija relacje z bliskimi (rodzin, przyjacimi, Umiem wykorzystywa rne narzdzia komunikacji elektronicznej (np.
znajomymi) za porednictwem Sieci
Facebook, Gadu-gadu, Skype, Messenger) z bliskimi w zalenoci od
potrzeb
Potrafi korzysta z narzdzi umoliwiajcych rozmow lub inne formy Umiem nawiza poczenie gosowe, rozmawia (z wideo lub bez),
komunikacji online (np. Facebook, Gadu-gadu, Skype, Messenger) w celu a nastpnie zakoczy rozmow; umiem korzysta z komunikatorw
rozwijania i utrzymywania relacji z bliskimi
tekstowych wysyajc i odbierajc wiadomo w czasie rzeczywistym
Potrafi wykorzystywa narzdzia komunikacji online (np. Facebook, Umiem wysya krtkie informacje, umawia si na spotkania, informowa
Gadu-gadu, Skype, Messenger), by wymienia si informacjami biecymi o najwaniejszych wydarzeniach
Potrafi korzysta z serwisw dedykowanych poznawaniu osb (np. Umiem zaoy konto, doda do niego odpowiednie treci oraz
edarling, Badoo)
wykorzystywa je w nawizywaniu nowych znajomoci, rwnie tych
ocharakterze prywatnym
Potrafi komunikowa si z nowo poznan osob wykorzystujc Umiem odbiera i czyta otrzymywane wiadomoci oraz odpowiada na
funkcjonalnoci serwisw (edarling.pl, sympatia.pl), dbajc o wasne nie w zalenoci od potrzeb, umiem korzysta z funkcjonalnoci serwisw
bezpieczestwo i prywatno
wspierajcych komunikacj (zaczepianie, wysyanie umiechw itp.)
2.3. Korzy: Dbam o prywatno
Potrafi zadba o bezpieczestwo swoich aktywnoci w sieci
Rozumiem rol oprogramowania (antywirus, firewall) zabezpieczajcego

posiadany sprzt przed najczstszymi zagroeniami w sieci i potrafi
z niego korzysta zalenie od potrzeb; umiem rozpoznawa zagroenia
w sieci (np. phishing, niezabezpieczone poczenia i elementy ledzce
na stronach WWW) i ich wiem, jak ich unika
20
Potrafi korzysta z ustawie prywatnoci w serwisach spoecznociowych Umiem skonfigurowa ustawienia prywatnoci w serwisach
spoecznociowych (np. Facebook, nk.pl, Goldenline, YouTube, Google+)
zgodnie z moimi potrzebami
Potrafi korzysta z trybu prywatnego w przegldarkach internetowych Umiem przej w prywatny tryb przegldarki internetowej (np. Mozilla
wzalenoci od potrzeb
Firefox, Google Chrome, MS Internet Explorer, Opera), kierujc si
dbaoci o swoj prywatno, gdy mam tak potrzeb
Potrafi zarzdza histori przegldanych stron w przegldarce Umiem skorzysta z historii przegldanych stron chcc wrci do
internetowej
interesujcej mnie strony lub skasowa j, gdy mam tak potrzeb;
potrafi usn swoje dane z przegldarki (histori, hasa, ciasteczka)
Potrafi zarzdza treciami publikowanymi przez innych w serwisach Umiem zareagowa, gdy publikowane przez innych treci nie odpowiadaj
spoecznociowych
mi lub np. propaguj mow nienawici (korzystajc z takich opcji serwisu,
jak ukrywanie postw, blokowanie innych uytkownikw) lub gdy chc je
widzie zawsze (obserwowanie)
2.4. Korzy: Zarzdzam swoim wizerunkiem i informacjami o mnie
Potrafi ksztatowa swj wizerunek w internecie w zalenoci od potrzeb Umiem zdecydowa, ktre z zamieszczanych przeze mnie treci s/
i odbiorcw
powinny by dostpne dla znajomych i przyjaci, a ktre dla kolegw
z pracy i przeoonych, kierujc si przede wszystkim dbaoci o swoj
prywatno
Potrafi rozpozna zagroenia wynikajce z cyfrowego obiegu treci Umiem reagowa w sieci na niepodane treci i ogranicza ryzyka
ireagowa na nie
zwizane z publikowaniem treci, ktre mogyby narusza dobra innych
osb
Potrafi zarzdza treciami publikowanymi przeze mnie w serwisach Umiem okreli, kto moe widzie publikowane przeze mnie treci
spoecznociowych
(wszyscy, znajomi, wybrane osoby) korzystajc z moliwoci serwisu
21
3. Edukacja
3.1. Korzy: zdobywam nowe kwalifikacje
Potrafi wyszuka online informacje nt. rnych form ksztacenia, w tym Umiem znale informacje nt. rnych form ksztacenia oraz sposobw
studiw wyszych, kursach, szkoleniach (internetowych i tradycyjnych)
korzystania z nich na stronach instytucji je prowadzcych (np. na stronie
Uniwersytetu Jagielloskiego www.uj.edu.pl)
Potrafi wiadomie wybra form ksztacenia z uyciem technologii Umiem wybra jedn z form edukacji w sieci, biorc pod uwag wasne
cyfrowej, na jak si decyduj
oczekiwania, moliwoci i preferencje, np. e-learning, e-coaching,
m-learning, blended-learning, samoksztacenie online itp.
Potrafi podnosi swoje kwalifikacje przez Internet i uzyskiwa ich Umiem zapisa si na kurs internetowy lub inn form doskonalenia
potwierdzenie
online i uzyska certyfikat jego ukoczenia, np. zawiadczenie, odznak
itp.
Potrafi zdawa egzaminy w formie cyfrowej
Umiem wypeni formularz egzaminacyjny potwierdzajcy poziom wiedzy

zdobytej podczas kursu internetowego lub innej formy ksztacenia, np.
poprzez wypenienie testu wyboru
Potrafi ocenia efekty swojej nauki w Internecie, ledzi postpy Umiem okreli efektywno uczenia si online, oceniajc przebieg
irozpoznawa braki
i intensywno procesu dydaktycznego, dobr narzdzi i metod oraz
zdobyt wiedz i umiejtnoci
3.2. Korzy: ucz si przez internet
Potrafi korzysta z rnych form, metod i narzdzi uczenia si Umiem wiadomie wybra form, metod lub narzdzie uczenia si
wykorzystujcych technologie cyfrowe
najlepiej odpowiadajce moim potrzebom, np. e-learning realizowany
metod projektow, webinarium, itd. i skorzysta z niego
Potrafi uczestniczy w procesach dydaktycznych online
Umiem aktywnie bra udzia w wybranych formach edukacji online, np.

zabierajc gos w dyskusjach podczas webinariw lub dodajc treci do
dokumentw powstajcych w rodowisku sieciowym
22
Potrafi znale inne osoby uczce si podobnych rzeczy, czerpa z ich Umiem znale i skorzysta z forw, grup dyskusyjnych lub innych narzdzi
dowiadczenia oraz wspiera w razie potrzeby
skupiajcych osoby rozwijajce swoj wiedz i umiejtnoci na podobne
tematy
Potrafi wspiera innych w korzystaniu z cyfrowych form zdobywania Umiem skorzysta z ich dowiadczenia oraz wspiera ich aktywno, np.
wiedzy
poprzez odsyanie ich do odpowiednich materiaw instruktaowych
3.3. Korzy: tworz zasoby edukacyjne i dziel si nimi
Potrafi tworzy treci cyfrowe wane dla mojej edukacji, wykorzystujc Potrafi tworzy wasne zasoby cyfrowe (np. teksty, grafiki, zdjcia,
take w tym celu istniejce zasoby
prezentacje, filmy), wykorzystujc w tym celu take istniejce ju
materiay, utworzone przez inne osoby i instytucje
Potrafi rozpozna stan prawnoautorski treci, w tym rne typy Rozumiem, jak licencjonowane s treci, czym s otwarte licencje i czym
otwartych licencji
skutkuje ich zastosowanie oraz jakie zasoby s dostpne w domenie
publicznej
Potrafi dzieli si zasobami edukacyjnymi i wiadomie korzysta w tym Potrafi udostpnia w internecie tworzone przez siebie treci edukacyjne,
celu z otwartych licencji
stosujc w tym celu odpowiednie serwisy internetowe oraz otwarte
licencje
4. Realizacja zainteresowa / Odpoczynek i hobby
4.1. Korzy: Zapeniam wolny czas
Potrafi znale informacje o ofercie kulturalnej i rozrywkowej w mojej Potrafi sprawdzi w internecie aktywno orodkw, ktre odpowiadaj
okolicy
moim zainteresowaniom i skorzysta z ich oferty: spotka, koncertw,
pokazw filmowych itp.
Potrafi znale w internecie serwisy wideo i filmowe, muzyczne, radio W zalenoci od swoich zainteresowa potrafi znale w internecie
itelewizj internetow oraz sklepy z audiobookami i ebookami
serwisy, gdzie legalnie i bezpatnie (bd uiszczajc odpowiednie opaty)
bd mg mie dostp do treci kulturowych
23
Potrafi znale w internecie ofert instytucji kultury bibliotek, muzew, W zalenoci od swoich zainteresowa potrafi znale w internecie
archiww, itd.
serwisy internetowe prowadzone przez lokalne, regionalne lub narodowe
instytucje kultury. Potrafi korzysta z katalogw i kolekcji cyfrowych
bibliotek, muzew i innych instytucji kultury
Potrafie kupic lub zarezerwowac przez internet bilety na wydarzenia Potrafi znale w internecie serwisy oferujce bilety do teatru, kina,
kulturalne
filharmonii, na koncert, wydarzenie kulturalne, sportowe, itd. oraz
dokona zakupu
Potrafi znale rozrywk online
Potrafi znale w internecie gry towarzyskie online, zarejestrowa si

iwybra odpowiedni dla mnie gr
4.2. Korzy: Rozwijam swoje hobby

Potrafi znale strony i serwisy z informacjami dotyczcymi moich Potrafi znale strony w internecie zawierajce treci zgodne z moimi
zainteresowa
zainteresowaniami, np. dotyczce gotowania, wdkarstwa; ledzi
informacje pojawiajce si na tych stronach (za pomoc subskrypcji
powiadomie w mediach spoecznociowych lub newsletterw, kanaw
RSS)
Potrafi znale i uczestniczy w spoecznociach osb podzielajcych Potrafi znale strony internetowe, na ktrych mog nawiza relacj
moje zainteresowania
z osobami podzielajcymi moje zainteresowania, np. zarejestrowa si
iumieszcza wpisy na forach internetowych
Potrafi kupi online sprzt, materiay i pomoce (np. ksiki) potrzebne Potrafi naby przez internet produkty, ktre pozwalaj mi rozwija
dla rozwijania moich zainteresowa
moje zainteresowania: znale odpowiedni sklep, sfinalizowa
transakcje zgodnie z zasadami bezpiecznego przeprowadzania transakcji
w internecie; znam przysugujce mi prawa zwizane ze zwrotem
produktw zakupionych przez internet
24
Potrafi tworzy treci dotyczce moich zainteresowa i publikowa je Potrafi stworzy w internecie miejsce, gdzie opublikuj treci (np.
wSieci
Dokumentacja fotograficzna, filmy instruktaowe, porady) zwizane
zmoimi zainteresowaniami: profile, kanay w mediach spoecznociowych,
strony lub blogi tematyczne; potrafi prawidowo stworzy taki profil
oraz potrafi publikowa na nim treci odpowiednio ustawiajc zasig
ich widocznoci w internecie (publiczny, widoczny dla okrelonego grona
odbiorcw)
4.3. Korzy: Dbam o rozwj osobisty
Potrafi prowadzi profil / wydarzenie / kana w
spoecznociowych, dotyczcy interesujcej mnie tematyki

mediach Posiadam konto na portalach spoecznociowych, umieszczam tam treci,
obserwuj interesujce mnie strony, komentuj wypowiedzi innych
dotyczce interesujcej mnie tematyki, moderuj i odpowiadam na
komentarze innych uytkownikw
Potrafi ledzi w mediach cyfrowych interesujce mnie zagadnienia
Posiadam konta na portalach spoecznociowych, obserwuj interesujce

mnie strony, komentuj wypowiedzi innych
Potrafi zdobywa wiedz w interesujcych mnie obszarach
Umiem znale serwisy i strony internetowe dotyczce interesujcych

mnie zagadnie, zapoznawa si z informacjami na nich dostpnymi oraz
wykorzystywa je zgodnie z moimi potrzebami
Potrafi znale rda informacji nt. kursw i zaj w interesujcych mnie Umiem znale w Sieci informacje o kursach i zajciach na interesujce
obszarach
mnie tematy; nawiza kontakt z ich organizatorami i si na nie zapisa
Potrafi skorzysta z rozmaitych materiaw edukacyjnych dostpnych Umiem znale w Sieci materiay edukacyjne dotyczce interesujcych
online
mnie zagadnie, takie jak materiay wideo, instruktarze, prezentacje,
wykady itp. i skorzysta ich w zalenoci od moich potrzeb
25
5. Zdrowie
5.1. Korzy: Prowadz zdrowy tryb ycia
Potrafi porwna wyniki moich bada z optymalnymi dla mojej Umiem znale strony (np. medonet.pl, poradnikzdrowie.pl) podajce
sytuacji zdrowotnej i grupy wiekowej
wiarygodne informacje na temat poprawnych wartoci wynikw bada
kontrolnych, umiem znale kalendarz bada okresowych waciwy dla
mojej sytuacji zdrowotnej (np. cia) i grupy wiekowej
Potrafi znale w internecie informacje na temat zdrowego trybu ycia, Umiem znale informacje dotyczce zdrowego stylu ycia, w tym
w tym zdrowego odywiania
zdrowego odywiania, oceni ich przydatno w mojej sytuacji zdrowotnej,
wybra odpowiednie do wykorzystania
Potrafi korzysta z aplikacji mobilnych rejestrujcych moj aktywno Znam aplikacje mobilne pozwalajce rejestrowa aktywno fizyczn (np.
fizyczn; publikuj te dane na moim profilu/blogu
Fit App, Runtastic Me), korzystam z wybranych narzdzi tego rodzaju,
publikuj uzyskane wyniki w mediach spoecznociowych
Potrafi znale, wybra, zapisa si w internecie na zajcia sportowe/ Umiem znale strony firm/klubw prowadzcych zajcia sportowe (np.
ruchowe odpowiednie dla mojego stanu zdrowia i preferencji
sportowa.warszawa.pl, senior.fit.pl), potrafi wybra ofert pasujc do
moich potrzeb, umiem zapisa si na takie zajcia online
Potrafi wymienia si informacjami na temat zdrowego trybu ycia
Wypowiadam si na temat zdrowego stylu ycia w mediach

spoecznociowych rnego typu: publikuj posty, odpowiadam na
komentarze, moderuj dyskusj
Potrafi prowadzi bloga, w ktrym pisz tylko lub take o zdrowym trybie Prowadz bloga/stron dotyczc zdrowego trybu ycia: umieszczam
ycia (ewentualnie: stron, serwis)
posty, moderuj komentarze, organizuj treci, komunikuj si
zczytelnikami
5.2. Korzy: Korzystam z systemu opieki zdrowotnej
Potrafi znale placwk opieki zdrowotnej, z ktrej usug mog korzysta Potrafi znale placwk opieki zdrowotnej publiczn lub niepubliczn
bezpatnie/odpatnie
odpowiadajc moim potrzebom zdrowotnym
26
Potrafi korzysta z e-usug oferowanych przez system opieki zdrowotnej Umiem uzyska Europejsk Kart Ubezpieczenia Zdrowotnego; umiem
korzysta ze Zintegrowanego Informatora Pacjenta
Potrafi znale lekarza / specjalist / placwk opieki zdrowotnej, Umiem znale placwk/lekarza, ktrzy maj podpisany kontrakt z NFZ,
wktrej mona skorzysta z usug patnych przez NFZ
wedug moich potrzeb zdrowotnych
Potrafi znale informacje dotyczce dostpnoci bezpatnych bada Umiem znale informacje dotyczce zalecanych w mojej sytuacji bada
i szczepie, umiem znale informacje o dostpnoci bezpatnych bada
iszczepie, wskazanych w mojej sytuacji
i szczepie
Potrafi zapisa si do lekarza / na badania (specjalistyczne) / zabiegi Umiem znale informacj/stron oraz zapisa si (wypeni formularz)
rehabilitacyjne / do sanatorium
na poszukiwan usug (badania, rehabilitacja, sanatorium)
Potrafi publikowa posty lub komentarze pomagam innym znale Publikuj posty dotyczce dostpnoci opieki medycznej, publikuj
odpowiedniego lekarza / placwk / usug / zabiegi / badania
komentarze/ odpowiadam na komentarze osobom poszukujcym rnych
form opieki medycznej
Potrafi korzysta z wybranych form i urzdze e-opieki
Umiem znale informacje na temat usug teleopieki, korzystam

zteleopieki, np. zdalnego przekazu wynikw monitorowania pracy serca
5.3. Korzy: Uzyskuj informacje i samopomoc zdrowotn

Potrafi znale informacje na temat obserwowanych u siebie lub bliskich Umiem nazwa obserwowane objawy, umiem znale wiarygodne
objaww oraz oceni ich wiarygodno
informacje na ich temat w Sieci
Potrafi znale informacje
zniezdrowych zachowa
dotyczce
zagroe
wynikajcych Umiem nazwa zagroenia wynikajce z niezdrowych zachowa, znam

konsekwencje niezdrowych zachowa, umiem znale informacje
dotyczce zagroe z tym zwizanych w Sieci
Potrafi znale informacje potrzebne w sytuacji zagroenia zdrowia lub Umiem znale informacje dotyczce pierwszej pomocy w rnych
ycia
sytuacjach zagroenia, umiem oceni ich wiarygodno
Potrafi znale informacje na temat dziaania lekw, ktre mam Umiem znale szczegowe informacje na temat lekw/terapii, ktrej
przyjmowa (terapii/zabiegw, ktrym mam si podda)
mam si podda, umiem oceni ich wiarygodno
27
5.4. Korzy: dbam o zdrowie osb, ktrymi si opiekuj (dzieci, osb starszych, chorych, z niepenosprawnociami)
Potrafi znale usug / lekarza / placwk / badania odpowiednie dla Potrafi znale placwk opieki zdrowotnej publiczn lub niepubliczn
potrzeb osoby, ktra podlega mojej opiece
odpowiadajc potrzebom zdrowotnym osb pozostajcych pod moj
opiek
Potrafi znale informacje dotyczce prawidowego rozwoju lub Umiem znale strony podajce wiarygodne informacje na temat danego
niepokojcych objaww zdrowotnych u dziecka
etapu rozwoju dziecka lub obserwowanych objaww; umiem oceni
jako przedstawianych tam informacji i porwna je z innymi rdami,
biorc pod uwag ich wiarygodno
Potrafi wymienia si informacjami z osobami w podobnej sytuacji Umiem skonsultowa swoj wiedz z osobami w podobnej sytuacji
rodzicami, opiekunami osb starszych, chorych, z ograniczeniami opiekujcymi si innymi korzystajc z rnych rde i narzdzi
sprawnoci
sieciowych (portale spoecznociowe, blogi, komunikatory itp.)
6. Finanse
6.1. Korzy: Zarzdzam swoimi finansami
Potrafi sprawdzi stan konta bankowego online
Potrafi za pomoc strony internetowej, aplikacji mobilnej bd

bankomatu sprawdzi rodki znajdujce si na moim rachunku bankowym
Potrafi wykona przelew krajowy, zagraniczny lub cykliczny online
Potrafi za pomoc strony internetowej bd aplikacji mobilnej przela

rodki finansowe na inny rachunek krajowy lub zagraniczny oraz ustawi
przelew cykliczny
Potrafi ustawi/odwoa polecenie zapaty
W przypadku staych patnoci, ktrych wysoko ulega zmianie

potrafi zaatwi formalnoci zwizane z ustawieniem polecenia zapaty
iaktywowania/dezaktywowania go online na stronie banku lub w aplikacji
mobilnej
Potrafi zaoy/zerwa e-lokat
Potrafi za pomoc strony internetowej bd aplikacji mobilnej zaoy/

zerwa e-lokat
28
Potrafi znale informacje o korzystnych metodach inwestowania Potrafi znale w internecie strony z informacjami na temat korzystnych
pienidzy: funduszach, lokatach, kursach giedowych
sposobw lokowania pienidzy i skorzysta z pomocy wasciwych osb/
instytucji, aby oceni wiarygodno zawartych tam informacji i skorzysta
z pomocy osb/instytucji
Potrafi wymieni walut online
Potrafi wymieni walut korzystajc z kantorw internetowych zaoy

konto w danym serwisie oraz zleci zakup waluty zachowujc reguy
bezpiecznych operacji finansowych w internecie
Potrafi dokonywa patnoci internetowych za pomoc przelewu online, Potrafi dokona patnoci online z pomoc strony wasnego banku lub
karty kredytowej lub cyfrowych portfeli
serwisw umoliwiajcych e-patnoci, takich jak Paypal, Payu, Skycash.
6.2. Korzy: Kupuj taniej
Potrafi znale i porwna ceny rnych produktw w internecie, Potrafi korzysta z serwisw porwnujcych ceny produktw
wykorzystujc odpowiednie narzdzia
w internecie, aby znale najkorzystniejsz cen interesujcego mnie
przedmiotu
6.3. Korzy: Zarabiam online
Potrafi sprzeda przedmioty poprzez serwisy internetowe lub aukcyjne
Potrafi korzysta z serwisw internetowych lub aukcyjnych, aby

sprzedawa przedmioty z zachowaniem zasad bezpieczestwa transakcji
finansowych w internecie: potrafi zaoy konto na wybranym serwisie,
wystawi przedmiot, sfinalizowa transakcj
Potrafi prowadzi sklep internetowy
Potrafi wstawi zdjcia i opisy przedmiotw, ktre chc sprzeda

w internecie na stron sklepu internetowego, potrafi prowadzi
niezbdn korespondencj mailow z klientami, potrafi sfinalizowa
transakcj w internecie z zachowaniem zasad bezpieczestwa, potrafi
sformuowa i przestrzega regulamin sklepu internetowego (zgodny
zobowizujcym prawem)
29
Potrafi zamieci ogoszenia/reklamy na temat moich produktw, usug Potrafi zredagowa/zamwi przygotowanie reklamy moich usug/
w interencie
produktw i umieci j w internecie, tak aby trafia do potencjalnych
klientw
7. Religia i potrzeby duchowe
7.1. Korzy: zaspokajam potrzeby duchowe/religijne
Potrafi odnajdowa i pozyskiwa materiay wspierajce rozwj duchowy/ Znam strony powicone rozwojowi duchowemu i religijnemu, potrafi
religijny (np. teksty, filmy, ale te informacje o spotkaniach itp.)
te dotrze do informacji o dziaalnoci grup i wsplnot, do ktrych nale
lub chciabym nalee
Potrafi aktywnie korzysta z forw internetowych i serwisw Znam fora i grupy tematyczne oraz obowizujce w nich normy
spoecznociowych zwizanych z rozwojem duchowym lub religijnym
komunikacyjne, potrafi zabra gos, udziela odpowiedzi, itp.
8. Sprawy codzienne
8.1. Korzy: zaatwiam sprawy urzdowe bez wychodzenia z domu
Wypeniam i skadam zeznanie podatkowe (PIT)
Umiem wypeni i zoy deklaracj podatkow online korzystajc

zodpowiedniego oprogramowania
Potrafi sprawdzi czy interesujca mnie usuga jest dostpna jako Potrafi odnale elektroniczne wersje usug oferowanych przez
e-usuga oraz skorzysta z niej
administracj publiczn poprzez Sie oraz z nich skorzysta
Potrafi znale, wypeni i wysa odpowiednie formularze, tak aby Po znalezieniu odpowiedniej e-usugi, potrafi wypeni formularz
zaatwi spraw za porednictwem e-usugi
isprawdzi status sprawy online
Potrafi znale w internecie dane teleadresowe i godziny funkcjonowania Potrafi sformuowa zapytanie do wyszukiwarki internetowej lub
interesujcej mnie instytucji/urzdu
za porednictwem lokalnej strony, np. gminy, potrafi znale serwis
potrzebnego urzdu, a w nim informacje o godzinach pracy
30
8.2. Korzy: robi zakupy online

Potrafi korzysta ze sklepw internetowych
Umiem znale w internecie sklep internetowy z interesujc mnie ofert,

porwnywark cenow lub serwis aukcyjny; umiem znale interesujce
mnie produkty w tych serwisach, wiem na jakie informacj powinienem
zwrci uwag, aby dokona zakupw u wiarygodnych sprzedawcw
Potrafi bezpiecznie zapaci kart/przelewem w internecie
Umiem dokona patnoci w wybranym przez siebie sklepie internetowym

lub serwisie aukcyjnym
Potrafi zasign porady na temat/znale recenzje produktw, ktre Potrafi znale w internecie opinie i recenzje konsumenckie, w tym
mnie interesuj
innych uytkownikw; umiem oceni wiarygodno tych recenzji, potrafi
zada pytanie na temat produktu na odpowiednim forum/stronie
8.3. Korzy: Planuj przejazdy i podre
Potrafi znale w internecie, za porednictwem wyszukiwarki lub Potrafi sformuowa prawidowe zapytanie w wyszukiwarce, znam te
serwisw geolokacyjnych, adres miejsca, w ktre chc dotrze; jeli jest adresy serwisw geolokacyjnych i ich funkcjonalnoci
ono dostpne, potrafi te obejrze zdjcie lokalizacji
Potrafi wyznaczy tras przejazdu komunikacj publiczn bd innym Potrafi znale stron przewonika i informacje na niej, ale te potrafi
rodkiem transportu
skorzysta z niezalenych od przewodnikw serwisw wspomagajcych
korzystanie z transportu publicznego oraz serwisw geolokalizacyjnych
Potrafi sprawdzi miejsce przystanku komunikacji publicznej i rozkad Potrafi wyszuka stron przewonika, odnale na niej rozkad jazdy
jazdy
ilokalizacj przystanku
Potrafi sprawdzi ceny biletw komunikacji publicznej i kupi bilety Potrafi znale odpowiedni lub oglnopolski serwis z informacjami
przez internet
obiletach i jeli istnieje taka moliwo dokona zakupu online (wybra
bilet, uregulowa patno, zapisa bilet elektroniczny)
31
Potrafi korzysta z funkcji GPS w smartfonie
Potrafi znale aplikacj z mapami w serwisie Google Play lub AppStore,

potrafi j pobra i zainstalowa; potrafi wyszuka potrzebn lokalizacj,
wyznaczy tras do niej i korzysta z nawigacji podczas drogi; potrafi
korzysta z serwisw uatwiajcych unikanie korkw
Potrafi korzysta z serwisw, aplikacji turystycznych
Potrafi znale stron lub aplikacj z opisem lokalnych atrakcji/restauracji

i zasad korzystania z nich oraz dojazdem; potrafi skorzysta z internetu,
aby sprawdzi opinie innych uytkownikw o tym miejscu
Potrafi korzysta z serwisw, aplikacji pozwalajcych na rezerwacj Potrafi znale stron lub aplikacj pozwalajc na rezerwacje noclegu
noclegu online
w danej okolicy zgodn z moimi upodobaniami oraz moliwociami
finansowymi; potrafi skorzysta z internetu, aby sprawdzi opinie innych
uytkownikw o tym miejscu
9. Zaangaowanie obywatelskie
9.1. Korzy: Zdobywam wiedz o gminie, kraju i wiecie
Potrafi znale i korzysta z serwisw informacyjnych, w tym z serwisw Umiem znale i korzysta z serwisw urzdu gminnego lub miejskiego,
lokalnych
lokalnych instytucji kulturalnych i spoecznych (np. szk, domw kultury
i bibliotek) oraz serwisw informacyjnych, w ktrych zamieszczane s
informacje m.in. a temat wydatkw i zamwie publicznych
Potrafi znale informacje o interesujcych mnie wydarzeniach biecych Umiem znale i korzysta z serwisw informacyjnych z wiadomociami
zkraju i ze wiata oraz z lokalnych serwisw informacyjnych
Potrafi znale program telewizyjny i radiowy
Umiem korzysta z programu telewizyjnego lub radiowego, dostpnego

na stronie nadawcy lub w serwisach telewizyjnych, umiem obejrze lub
posucha wybranych audycji online, jeli s dostpne
32
9.2. Korzy: Uczestnicz w yciu obywatelskim

Potrafi skorzysta z platformy e-PUAP i platform regionalnych
Umiem zarejestrowa si w serwisie e-PUAP oraz korzysta z usug

dostpnych online
Potrafi znale stowarzyszenia i fundacje dziaajce na moim obszarze Potrafi korzystajc z wyszukiwarek tak sformuowa zapytanie, aby
lub w interesujcym mnie obszarze tematycznym
znale strony czy informacje o interesujcych mnie organizacjach
Potrafi nawiza kontakt ze stowarzyszeniami i fundacjami (np. poprzez Umiem odnale informacje kontaktowe wybranych organizacji lub ich
e-mail lub serwis spoecznociowy)
konta w serwisach spoecznociowych i z ich pomoc kontaktowa si
zorganizacj
Potrafi znale informacje o biecych wydarzeniach i spotkaniach Umiem znale informacje o biecych wydarzeniach, na stronach (lub
wmojej okolicy
na kontach w serwisach spoecznociowych) m.in. urzdu gminnego lub
miejskiego, lokalnych instytucji kulturalnych i spoecznych (np. szk,
domw kultury i bibliotek) oraz serwisw informacyjnych
Potrafi korzysta z technologii cyfrowych w dziaalnoci na rzecz Umiem wykorzysta technologie cyfrowe (serwisy spoecznociowe,
organizacji 3. Sektora
tablice ogosze itd.) w promocji, zarzdzaniu i prowadzeniu dziaa
na rzecz organizacji pozarzdowej / poytku publicznego / podmiotw
ekonomii spoecznej
Potrafi organizowa i nagania/promowa organizowane przeze mnie Umiem wykorzysta technologie cyfrowe (serwisy spoecznociowe,
wydarzenia spoeczne
tablice ogosze itd.) do organizacji i promocji rnego rodzaju wydarze,
w tym organizowanych na potrzeby spoecznoci lokalnej
9.3. Korzy: Uczestnicz w yciu politycznym
Potrafi znale strony instytucji publicznych dziaajcych w mojej okolicy Umiem znale i korzysta z serwisw urzdu gminnego lub miejskiego,
lokalnych instytucji kulturalnych i spoecznych (np. szk, domw kultury
i bibliotek) oraz serwisw informacyjnych
33
Potrafi nawiza kontakt z politykami online (np. poprzez e-mail lub Umiem znale strony lub konta w serwisach spoecznociowych
serwis spoecznociowy)
interesujcych mnie politykw oraz nawiza z nimi kontakt m.in. przez
e-mail lub serwisy spoecznociowe, w ktrych s obecni
Potrafi znale informacje wyborcze
Umiem znale informacje wyborcze m.in. na stronie Pastwowej Komisji

Wyborczej, na stronach lokalnych instytucji oraz na stronach partii
iorganizacji politycznych
Uzupenieniem poniszego katalogu kompetencji cyfrowych w ujciu funkcjonalnym jest model DIGCOMP, zawierajcy katalog kompetencji bazowych:
informatycznych i informacyjnych.
34
DIGCOMP Digital Competence Framework

Analiza dotychczasowych ram kompetencji cyfrowych, przeprowadzona w ramach unijnego projektu
DIGCOMP, pozwolia przygotowa ramy kompetencji informatycznych i informacyjnych (Digital
Competence Framework), ktre w naszym odczuciu zawieraj wszystkie obszary kompetencji
warunkujcych efektywne korzystanie ze sprztu i z oprogramowania w zakresie technologii
informacyjno-komunikacyjnych. Model ten jest oparty na syntetyzujcej analizie kilkunastu
wczeniejszych modeli kompetencji cyfrowych12. Ramy kompetencji cyfrowych przygotowane
wramach tego projektu s podzielone na:
pi oglnych obszarw: informacja, komunikacja, tworzenie treci, bezpieczestwo,
rozwizywanie problemw (dimension 1),
dwadziecia jeden kompetencji wyrnionych w tych obszarach (dimension 2), ktre
podlegaj ocenie:
na trzech poziomach: podstawowy redni zaawansowany (dimension 3),
z uwzgldnieniem przykadw (dimension 4),
i z uwzgldnieniem zastosowa do konkretnych celw (dimension 5)13.
1. Informacja
Przegldanie, szukanie i filtrowanie informacji
Identyfikacja, lokalizacja, wyszukiwania, zapisywanie, organizacja informacji cyfrowej w zalenoci
od istotnoci i potrzeb.
Poziom podstawowy Przegldanie, szukanie i filtrowanie informacji
Umiem wyszukiwa informacje online, korzystajc z wyszukiwarek internetowych, wiem, e
rne wyszukiwarki mog generowa rne wyniki.
Poziom redni Przegldanie, szukanie i filtrowanie informacji
Umiem przeglda informacje w Internecie i wyszukiwa informacje online, umiem wyrazi
swoje potrzeby informacyjne, umiem selekcjonowa waciwe informacje pord wynikw
wyszukiwania.
Poziom zaawansowany Przegldanie, szukanie i filtrowanie informacji
Umiem korzysta z szerokiego zakresu strategii podczas przegldania i wyszukiwania informacji
online, umiem selekcjonowa i ledzi otrzymywane informacje, wiem, kogo obserwowa
welektronicznych platformach wymiany informacji (na przykad na mikroblogach).
Przykady wiedza Przegldanie, szukanie i filtrowanie informacji
Zna rne wyszukiwarki internetowe
12 A. Ferrari, Digital competence in practice: An analysis of frameworks, JRC Technical Reports, Joint Research Centre for the
European Commission, Luxembourg 2012, s. 4.
13 Ibidem, s. 56.
35
Wie, ktre wyszukiwarki (bazy danych) s odpowiednie do uzyskania konkretnych

informacji
Wie, jak wyszukiwa informacje za pomoc rnych urzdze i mediw
Przykady umiejtnoci Przegldanie, szukanie i filtrowanie informacji
Umie korzysta z linkw i czyta nielinearnie
Umie korzysta z filtrw i agentw
Umie szuka za pomoc sw ograniczajcych liczb uzyskiwanych wynikw
Przykady postawy Przegldanie, szukanie i filtrowanie informacji
Przejawia aktywn postaw wobec poszukiwania informacji
Poszukuje informacji potrzebnych do osigania rnych celw yciowych
Jest zainteresowany systemami informacji i ich dziaaniem
Zastosowania do konkretnych celw Przegldanie, szukanie i filtrowanie informacji
Poziom podstawowy umiem skorzysta z wyszukiwarki, aby dowiedzie si wicej na
temat wybranego rodzaju energii cieplnej
Poziom redni umiem znale wiele rde informacji na temat wybranego rodzaju
energii cieplnej przez wprowadzenie odpowiednich sw kluczowych, mog stosowa
wyszukiwanie zaawansowane, eby zlokalizowa najbardziej odpowiednie rda
informacji
Poziom zaawansowany umiem znale wiele rde informacji na temat wybranego
rodzaju energii cieplnej za pomoc rnych wyszukiwarek i zaawansowanego wyszukiwania,
umiem korzysta z baz danych online przez powizane odnoniki
Ocena informacji
Gromadzenie, przetwarzanie, rozumienie i krytyczna ocena informacji.
Poziom podstawowy Ocena informacji
Wiem, e nie wszystkie informacje w Internecie s wiarygodne.
Poziom redni Ocena informacji
Umiem porwna rne rda informacji.
Poziom zaawansowany Ocena informacji
Jestem krytyczny wobec informacji, umiem sprawdzi i oceni jej wano i wiarygodno.
Przykady wiedza Ocena informacji
Wie, jak oceni i przeanalizowa otrzymane informacje
Wie, jak oceni zawarto komunikatw medialnych
Wie, jak oceni wano wiadomoci znalezionych online lub w mediach i jak je
zinterpretowa
36
Przykady umiejtnoci Ocena informacji

Jest w stanie poradzi sobie z natokiem informacji
Ocenia przydatno, aktualno, dokadno i kompletno informacji
Odrnia informacje pochodzce z wiarygodnych i z niewiarygodnych rde
Przykady postawy Ocena informacji
Jest wiadomy, e nie wszystkie informacje mona znale w Internecie
Jest krytyczny wobec informacji znalezionych online
Zdaje sobie spraw, e mimo globalizacji niektre kraje s bardziej reprezentowane
wInternecie ni inne
Zastosowania do konkretnych celw Ocena informacji
Poziom podstawowy znalazem informacje na temat spoeczestwa w XVI wieku,
pochodzce z rnych rde, ale nie jestem pewien, jak oceni ich warto
Poziom redni znalazem informacje na temat spoeczestwa w XVI wieku, pochodzce
z rnych rde, i sprawdziem w oryginalnych materiaach ich wiarygodno
Poziom zaawansowany znalazem informacje na temat spoeczestwa XVI wieku,
pochodzce z rnych rde, sprawdziem oryginalne rda i cz z nich odrzuciem,
poniewa ich akademickie pochodzenie jest niejasne, sprawdziem szczegy w rnych
rdach, aby si upewni co do ich wiarygodnoci
Przechowywanie i wyszukiwanie informacji

Zapisywanie i przechowywanie informacji w celu atwiejszego wyszukiwania i organizowania
informacji i danych.
Poziom podstawowy Przechowywanie i wyszukiwanie informacji
Wiem, jak zapisa pliki i treci (na przykad teksty, zdjcia, muzyk, pliki wideo i strony internetowe).
Wiem, jak wrci do zapisanych plikw i treci.
Poziom redni Przechowywanie i wyszukiwanie informacji
Wiem, jak zapisa, przechowywa i tagowa pliki, treci i informacje, mam swoje strategie
przechowywania plikw i treci. Wiem, jak organizowa zapisane pliki i treci oraz jak nimi
zarzdza.
Poziom zaawansowany Przechowywanie i wyszukiwanie informacji
Umiem stosowa rne metody i narzdzia organizowania plikw, treci i informacji, umiem
zastosowa strategie pobierania treci, ktre zostay zapisane przeze mnie lub przez inne osoby.
Przykady wiedza Przechowywanie i wyszukiwanie informacji
Wie, jak przechowywa informacje na rnych urzdzeniach
Wie, jakie s rne media suce przechowywaniu informacji
Wie, e s rne sposoby przechowywania informacji, i umie wybra waciw
37
Przykady umiejtnoci Przechowywanie i wyszukiwanie informacji

Porzdkuje i kategoryzuje informacje w zalenoci od przyjtej metody
Korzysta z rnych sposobw kategoryzowania przechowywanych informacji
Umie tagowa informacje
Przykady postawy Przechowywanie i wyszukiwanie informacji
Wie, jakie znaczenie ma tworzenie zapasowych kopii danych
Rozumie znaczenie wypracowania zrozumiaego i pragmatycznego sposobu
przechowywania danych
Jest wiadomy konsekwencji przechowywania informacji w formacie publicznym
iprywatnym
Zastosowania do konkretnych celw Przechowywanie i wyszukiwanie informacji
Poziom podstawowy stworzyem notatki o ciaach staych i zapisaem tekst oraz ilustracje
na pulpicie
Poziom redni stworzyem notatki o ciaach staych i zapisaem je w rnych formatach,
w odpowiednio nazwanych folderach
Poziom zaawansowany stworzyem notatki o ciaach staych i zapisaem je w odpowiednio
nazwanych folderach na dysku oraz w sieci (na dysku sieciowym), tak aby atwy dostp
do nich mieli inni uytkownicy i ebym ja rwnie atwo mg korzysta z tych materiaw
2. Komunikacja
Komunikowanie si w rodowisku sieciowym, dzielenie si zasobami z wykorzystaniem narzdzi
sieciowych, kontakt i wsppraca z innymi osobami za porednictwem mediw cyfrowych, interakcja
i partycypacja w spoecznociach i sieciach, wiadomo midzykulturowa.
Komunikacja z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych i aplikacji

Interakcja przez rne urzdzenia i aplikacje cyfrowe, rozumienie, jak przebiega komunikacja
w rodowisku cyfrowym, umiejtno wyboru waciwych narzdzi komunikacji elektronicznej,
poruszanie si midzy rnymi formatami komunikacji elektronicznej, dostosowywanie strategii
komunikacji do potrzeb odbiorcw.
Poziom podstawowy Komunikacja z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych i aplikacji
Umiem kontaktowa si z innymi osobami za porednictwem narzdzi komunikacji elektronicznej
(telefony komrkowe, VoIP, czat, poczta elektroniczna.)
Poziom redni Komunikacja z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych i aplikacji
Umiem korzysta z kilku narzdzi komunikacji elektronicznej, aby kontaktowa si z innymi
osobami, stosujc bardziej zaawansowane funkcje tych narzdzi.
Poziom zaawansowany Komunikacja z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych i aplikacji
Angauj si w korzystanie z szerokiego zakresu narzdzi komunikacji elektronicznej (poczta
elektroniczna, czat, blogi, mikroblogi, komunikatory), umiem zastosowa narzdzia komunikacji
38
elektronicznej, dostosowujc je do celu dziaania, umiem dostosowa narzdzia komunikacji do

potrzeb odbiorcw, umiem odbiera rne rodzaje komunikatw.
Przykady wiedza Komunikacja z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych i aplikacji
Wie, jak wiadomoci i maile s przechowywane i wywietlane
Wie, jakie s funkcje kilku pakietw komunikacji elektronicznej
Wie, jakie s zalety i wady poszczeglnych kanaw komunikacji, i wybiera odpowiedni
wdanej sytuacji komunikacyjnej
Przykady umiejtnoci Komunikacja z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych i aplikacji
Umie wysa maila, esemesa, pisa bloga
Umie wyszuka i skontaktowa si z innymi uytkownikami programu
Umie filtrowa otrzymywane komunikaty
Przykady postawy Komunikacja z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych i aplikacji
Czuje si pewnie i komfortowo w komunikacji online
Zdaje sobie spraw z zagroe zwizanych z komunikowaniem si online z obcymi osobami
Jest zaangaowany w komunikacj online
Zastosowania do konkretnych celw Komunikacja z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych i aplikacji
Podstawowy korzystam z poczty elektronicznej i telefonu komrkowego, aby
skontaktowa si z innymi osobami i ustali szczegy podry subowej
redni podczas ustalania szczegw podry subowej korzystam gwnie z telefonu
komrkowego, ale rwnie z poczty elektronicznej i rozmw VoIP, umiem nawiza
poczenie telekonferencyjne (z kilkoma osobami), korzystajc z rozmw VoIP
Zaawansowany podczas podry korzystam z wielu narzdzi komunikacji
(telefon komrkowy, VoIP, czat, poczta elektroniczna), umiem nawiza poczenie
telekonferencyjne (z kilkoma osobami), korzystajc z rozmw VoIP i uywajc rnych
funkcji (nagrywanie rozmowy, udostpnienie plikw i ekranw), umiem prowadzi
telekonferencj i moderowa jej przebieg
Dzielenie si informacjami i zasobami

Dzielenie si z innymi informacjami i zasobami, aktywna postawa wobec dzielenia si wiedz,
materiaami, zasobami i wystpowania jako porednik, umiejtno cytowania i wczania nowych
informacji do posiadanego zasobu wiedzy.
Poziom podstawowy Dzielenie si informacjami i zasobami
Umiem dzieli si plikami i treciami z innymi osobami za porednictwem prostych narzdzi
(poczta elektroniczna, przesyanie zacznikw).
Poziom redni Dzielenie si informacjami i zasobami
Umiem uczestniczy w networkingu i komunikacji sieciowej, przekazujc wiedz, treci
iinformacje.
39
Poziom zaawansowany Dzielenie si informacjami i zasobami

Umiem aktywnie dzieli si informacj, treciami i zasobami z innymi osobami w komunikacji
sieciowej, pracy zdalnej i na platformach dedykowanych wsppracy online.
Przykady wiedza Dzielenie si informacjami i zasobami
Wie, ktre treci (zasoby, informacje) mog by publicznie udostpnione
Wie, kiedy naley poda rdo, z ktrego zaczerpnito dane informacje
Wie, jak oceni warto rde i informacji
Przykady umiejtnoci Dzielenie si informacjami i zasobami
Umie sprawdzi regulacje w zakresie prawa autorskiego danych treci
Umie dzieli si treciami sieciowymi (na przykad przez ich udostpnienie w serwisach
spoecznociowych)
Umie wykorzysta potencja mediw spoecznociowych, aby lansowa wyniki swojej
pracy
Przykady postawy Dzielenie si informacjami i zasobami
Przyjmuje aktywn postaw wobec dzielenie si zasobami, treciami i wiedz
Jest wiadom regulacji w zakresie prawa autorskiego
Ma ugruntowan wiedz i opini na temat praktyk dzielenia si zasobami, zalet, wad
iogranicze tego procesu
Zastosowania do konkretnych celw Dzielenie si informacjami i zasobami
Podstawowy dziel si dokumentami z innymi osobami w firmie, przesyajc je jako
zaczniki do maili
redni dziel si dokumentami z innymi osobami w firmie, przesyajc je jako zaczniki
do maili lub udostpniam na platformach wsppracy
Zaawansowany dziel si dokumentami z innymi osobami w firmie i jej otoczeniu,
dostosowujc strategie udostpniania do okolicznoci
Aktywno obywatelska online

Uczestniczenie w yciu obywatelskim przez zaangaowanie online, poszukiwanie okolicznoci
sprzyjajcych rozwijaniu i wzmacnianiu kompetencji cyfrowych, wiadomo moliwoci
wykorzystania technologii do aktywnoci obywatelskiej.
Poziom podstawowy Aktywno obywatelska online
Wiem, e mona wykorzystywa TIK w dostpie do usug publicznych i z niektrych pasywnie
korzystam.
Poziom redni Aktywno obywatelska online
Aktywnie korzystam z podstawowych funkcjonalnoci usug online (urzd, szpital, bankowo,
usugi e-governance).
40
Poziom zaawansowany Aktywno obywatelska online

Aktywnie uczestnicz w przestrzeniach online, wiem, jak si zaangaowa w dziaalno
obywatelsk online, umiem korzysta z wielu rnych serwisw.
Przykady wiedza Aktywno obywatelska online
Wie, jak TIK moe by wykorzystywane w zaangaowaniu w spoeczestwie
demokratycznym (lobbowanie, petycje, parlament)
Wie, jak TIK i media mog wspiera rne formy zaangaowania obywatelskiego
Przykady umiejtnoci Aktywno obywatelska online
Umie doczy do wanych serwisw sieciowych w zalenoci od potrzeb i celw
Umie znale waciwe stowarzyszenia, sieci i serwisy spoecznociowe odpowiadajce
wasnym potrzebom i zainteresowaniom
Umie skorzysta z rnych funkcjonalnoci TIK, mediw i e-usug
Przykady postawy Aktywno obywatelska online
Ma wiadomo, jaki jest potencja TIK i mediw dla zaangaowania obywatelskiego
Krytycznie podchodzi do mediw spoecznociowych, networkingu i spoecznoci online
Angauje si w media uczestniczce
Zastosowania do konkretnych celw Aktywno obywatelska online
Poziom podstawowy przegldam czasami strony zwizkw zawodowych reprezentujcych
moje interesy pracownicze i czytam wiadomoci tam zamieszczone
Poziom redni zoyem online aplikacj do zwizku zawodowego, korzystam z e-usug,
na przykad news feed, regularnie czytam wiadomoci dostpne w ten sposb
Poziom zaawansowany aktywnie uczestnicz w tworzeniu zasobw portalu zwizku
zawodowego, angauj si w dziaalno obywatelsk (na przykad wysyam petycje)
ikorzystam z usug online
Wsppraca z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych

Wykorzystanie TIK i mediw do pracy zespoowej, wsplnego tworzenia wiedzy, treci i zasobw.
Poziom podstawowy Wsppraca z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych
Umiem wsppracowa z innymi osobami, korzystajc z ograniczonych moliwoci TIK (na
przykad poczta elektroniczna).
Poziom redni Wsppraca z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych
Umiem tworzy i zmienia wyniki pracy zespoowej, korzystajc z prostych narzdzi pracy online.
Poziom zaawansowany Wsppraca z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych
Czsto korzystam z narzdzi wsppracy cyfrowej, czuj si pewnie w tym obszarze, wspierajc
wten sposb wsplny proces tworzenia zasobw, treci i wiedzy.
41
Przykady wiedza
Wie, e proces wsppracy pozytywnie wpywa na tworzenie treci
Wie, kiedy wsppraca moe pozytywnie, kiedy za negatywnie wpyn na tworzenie
treci
Wie, jaka jest dynamika wsppracy online i jakie znaczenie ma dzielenie si opiniami na
temat jej wynikw
Przykad umiejtnoci Wsppraca z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych
Umie dzieli si (dawa i przyjmowa) opiniami na temat wynikw pracy online
Umie pracowa zdalnie
Umie wykorzystywa media spoecznociowe w celach zwizanych z prac
Przykady postawy Wsppraca z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych
Chtnie si dzieli i wsppracuje z innymi
Jest gotowy by czci zespou
Poszukuje nowych form wsppracy, ktre niekoniecznie s oparte na modelu pracy
twarz w twarz
Zastosowania do konkretnych celw Wsppraca z wykorzystaniem narzdzi cyfrowych
Poziom podstawowy wiem, e mog skorzysta z TIK podczas pracy nad dokumentami
finansowymi z innymi osobami w mojej firmie
Poziom redni stworzyem projekt dokumentu finansowego i udostpniem go innym
osobom, aby mogy dodawa do niego treci i komentarze
Poziom zaawansowany stworzyem projekt dokumentu finansowego i udostpniem go
innym osobom w chmurze, abymy mogli nad nim pracowa wsplnie, bd otrzymywa
powiadomienia o wprowadzanych zmianach, eby pracowa rwnolegle
Netykieta
wiadomo i znajomo norm obowizujcych w interakcjach online, wiadomo rnic
kulturowych, umiejtno ochrony siebie i innych osb przed zagroeniami mogcymi wynika
z komunikacji w sieci, umiejtno wypracowania strategii radzenia sobie z niewaciwymi
zachowaniami w komunikacji online.
Poziom podstawowy Netykieta
Znam podstawowe normy obowizujce w kontaktach z innymi online.
Poziom redni Netykieta
Znam zasady netykiety i umiem je zastosowa we wasnych zachowaniach.
Poziom zaawansowany Netykieta
Umiem zastosowa rne aspekty netykiety w rozmaitych przestrzeniach komunikacyjnych
online, mam wypracowane strategie radzenia sobie z niewaciwymi zachowaniami w komunikacji
online.
42
Przykady wiedza Netykieta

Wie, jakie s (bd) konsekwencje wasnego zachowania
Zna kwestie etyczne zwizane z korzystaniem ze rodowiska cyfrowego, na przykad
cyberprzemoc, naraenie si na niebezpieczne treci
Wie, e w rnych kulturach obowizuj odmienne praktyki komunikacyjne
Przykady umiejtnoci Netykieta
Umie ochroni siebie i innych przed zagroeniami wynikajcymi z komunikacji online
Umie zgosi naduycie i zagroenie
Umie stosowa strategie radzenia sobie z cyberprzemoc i niewaciwym zachowaniem
online
Przykady postawy Netykieta
Przestrzega zasad etycznych zwizanych z korzystaniem i publikowaniem informacji
Dostosowuje si do zmieniajcych si warunkw komunikacji elektronicznej
Akceptuje i docenia rnorodno
Zastosowania do konkretnych celw Netykieta
Poziom podstawowy wiem, e komentarze zamieszczane na stronie firmowej nie
powinny by obraliwie
Poziom redni zawsze kilka razy czytam wiadomoci na stronie firmowej, aby si upewni,
e nie ma tam obraliwych lub nieetycznych komentarzy, umiem zablokowa moliwo
dodawania obraliwych lub nieetycznych komentarzy ich nadawcom
Poziom zaawansowany znam oficjalny materia na temat etycznych praktyk, bior
udzia w sesjach online, aby by na bieco ze wszystkimi nowymi zagadnieniami, ktre
si pojawiaj, szczeglnie w zakresie biznesu i handlu
Zarzdzanie tosamoci cyfrow

Tworzenie i ksztatowanie tosamoci cyfrowej (jednej lub kilku) oraz zarzdzania ni, umiejtno
ochrony wasnej reputacji, umiejtno zarzdzania danymi dostpnymi przez rne konta i aplikacje.
Poziom podstawowy Zarzdzanie tosamoci cyfrow
Wiem, jakie s zalety i zagroenia zwizane z tosamoci cyfrow.
Poziom redni Zarzdzanie tosamoci cyfrow
Umiem ksztatowa wasn tosamo wirtualn i ledzi moje lady w sieci.
Poziom zaawansowany Zarzdzanie tosamoci cyfrow
Umiem zarzdza kilkoma tosamociami wirtualnymi w zalenoci od okolicznoci i celu, umiem
ledzi informacje online pochodzce z rnych serwisw, jakie powstaj podczas interakcji
zinnymi osobami, wiem jak dba o swj wizerunek w sieci.
Przykady wiedza Zarzdzanie tosamoci cyfrow
Wie, jakie s korzyci posiadania wicej ni jednej tosamoci cyfrowej
43
Rozumie poczenia midzy wiatem online i offline

Przykady umiejtnoci Zarzdzanie tosamoci cyfrow
Umie chroni siebie i innych przed zagroeniami dla wizerunku online
Umie prowadzi profil odpowiadajcy wasnym potrzebom
Umie ledzi informacje pozostawiane przez siebie online
Przykady postawy Zarzdzanie tosamoci cyfrow
Ma wiadomo zalet i zagroe zwizanych z utrzymywaniem tosamoci cyfrowej
Nie boi si udostpnia pewnych informacji o sobie online
Rozwaa rne moliwoci prezentowania swojego wizerunku online
Zastosowania do konkretnych celw Zarzdzanie tosamoci cyfrow
Poziom podstawowy wiem, e mog mie profil publiczny dostpny w serwisach
spoecznociowych powiconych rozwojowi zawodowemu
Poziom redni mam profil w serwisie spoecznociowym, ktrego uywam w celach
zawodowych, i zamieszczam tam wycznie profesjonalne informacje
Poziom zaawansowany zarzdzam swoim profilem profesjonalnym i korzystam z usug
sieciowych, aby ledzi postpy w projektach, w jakie si angauj
3. Tworzenie treci
Tworzenie treci
Tworzenie treci w rnych formatach, w tym multimedialnych, edytowanie i poprawianie treci
stworzonych samodzielnie lub przez innych, twrcze wyraanie siebie przez media i technologie
cyfrowe.
Poziom podstawowy Tworzenie treci
Umiem tworzy proste treci cyfrowe (na przykad tekst, tabela, obrazy, nagrania audio).
Poziom redni Tworzenie treci
Umiem tworzy treci cyfrowe w rnych formatach, w tym multimedialne (na przykad tekst,
tabela, obrazy, nagrania audio).
Poziom zaawansowany Tworzenie treci
Umiem tworzy treci cyfrowe w rnych formatach, na rnych platformach i w rnych
rodowiskach, umiem wykorzysta rnorodne narzdzia cyfrowe, aby tworzy oryginalne treci
cyfrowe.
Przykady wiedza Tworzenie treci
Wie, e treci cyfrowe mog by tworzone w rnych formatach
Wie, ktre programy i aplikacje su do obrbki poszczeglnych typw komunikatw
Wie, jak jest nadawane znaczenie przez multimedia
44
Przykady umiejtnoci Tworzenie treci

Umie korzysta z podstawowych pakietw oprogramowania do tworzenia treci w rnych
formatach (tekst, zdjcia, audio, wideo)
Umie prezentowa wiedz, na przykad w formie map wiedzy lub diagramw, korzystajc
z nowych mediw
Umie korzysta z rnych mediw, aby twrczo wyraa siebie
Przykady postawy Tworzenie treci
Poznaje nowe sposoby zapisu treci cyfrowych
Docenia znaczenie TIK dla procesu poznawania i tworzenia
Krytycznie podchodzi do procesu produkowania i konsumowania wiedzy za porednictwem
technologii informacyjno-komunikacyjnych
Zastosowania do konkretnych celw Tworzenie treci
Poziom podstawowy musz zaprezentowa swoje pomysy w szkole i mog wykorzysta
w tym celu nowe technologie
Poziom redni musz zaprezentowa swoje pomysy w szkole i mog w tym celu
wykorzysta odpowiednie programy, ilustracje, wideo i muzyk, aby twrczo wykona to
zadanie
Poziom zaawansowany musz zaprezentowa swoje pomysy w szkole i wiem, jak
stworzy film, wykorzystujc tekst, audio, ilustracje i muzyk
Integracja i przetwarzanie treci

Zmienianie, przewarzanie i czenie istniejcych treci w celu stworzenia nowego, oryginalnego i
relewantnego przekazu.
Poziom podstawowy Integracja i przetwarzanie treci
Umiem wprowadza podstawowe zmiany do treci stworzonych przez innych.
Poziom redni Integracja i przetwarzanie treci
Umiem edytowa, przetwarza i modyfikowa treci stworzone przeze mnie lub przez innych.
Poziom zaawansowany Integracja i przetwarzanie treci
Umiem czy istniejce treci, aby tworzy nowe przekazy.
Przykady wiedza Integracja i przetwarzanie treci
Wie, e zasoby mona tworzy ze zrnicowanych i z rozproszonych zasobw informacji
Wie, e rne bazy i zasoby mog by czone i ponownie wykorzystywane
Wie, e naley odwoywa si do wykorzystanych rde informacji
Przykady umiejtnoci Integracja i przetwarzanie treci
Umie skorzysta z podstawowych funkcji sucych modyfikowaniu treci
Umie tworzy prezentacje wiedzy, na przykad mapy wiedzy lub diagramy, korzystajc
zmediw cyfrowych
45
Umie skorzysta z waciwej licencji upowszechniania treci

Przykady postawy Integracja i przetwarzanie treci
Krytycznie wybiera informacje i zasoby do dalszego wykorzystania
Ocenia i ceni prac innych osb
Jest wiadomy istnienia cyfrowych repozytoriw
Zastosowania do konkretnych celw Integracja i przetwarzanie treci
Poziom podstawowy umiem edytowa swoj prac, wprowadzajc poprawki nauczyciela
umieszczone w trybie ledzenia zmian
Poziom redni podczas przygotowywania pracy czsto wykorzystuj materiay (ilustracje,
tabele) stworzone przez inne osoby, wspierajc swoje argumenty
Poziom zaawansowany podczas przygotowywania pracy korzystam z oprogramowania,
ktre pozwala mi na zamieszczanie danych z istniejcych rde bez koniecznoci
zapisywania ich, kopiowania i wklejania
Przestrzeganie prawa autorskiego i licencji

Rozumienie, jakie jest zastosowanie prawa autorskiego i licencji do informacji i treci.
Poziom podstawowy Przestrzeganie prawa autorskiego i licencji
Wiem, e jaka cz treci, z ktrych korzystam, moe by objta prawem autorskim.
Poziom redni Przestrzeganie prawa autorskiego i licencji
Posiadam podstawow wiedz na temat praw autorskich i wasnoci intelektualnej, umiem
zastosowa wybrane licencje do tworzonych przeze mnie treci.
Poziom zaawansowany Przestrzeganie prawa autorskiego i licencji
Wiem, w jaki sposb rne rodzaje licencji wpywaj na informacje i zasoby, ktrych uywam
iktre tworz.
Przykady wiedza Przestrzeganie prawa autorskiego i licencji
Zna przepisy prawa autorskiego i prawa dotyczcego licencji
Wie, e istniej rne sposoby licencjonowania tworzonych treci
Wie, jakie s rnice midzy prawem autorskim, dozwolonym uytkowaniem, otwartymi
licencjami i copyleft
Przykady umiejtnoci Przestrzeganie prawa autorskiego i licencji
Wie, jak licencjonowa wyniki wasnej pracy w rodowisku cyfrowym
Wie, gdzie znale informacje na temat prawa autorskiego i licencji
Przykady postawy Przestrzeganie prawa autorskiego i licencji
Przyjmuje krytyczn postaw wobec regulacji prawnych w zakresie wasnoci intelektualnej
Jest niezaleny i bierze odpowiedzialno za wasne wybory i zachowanie
46
Zastosowania do konkretnych celw Przestrzeganie prawa autorskiego i licencji

Podstawowy wiem, e pewne zachowania (na przykad pobieranie treci chronionych
prawem autorskim bez zezwolenia) jest nielegalne
redni zdaj sobie spraw, ktre z wykorzystywanych przeze mnie rde s objte
prawem autorskim i jak naley si do nich odnie
Zaawansowany umiem zastosowa rne licencje do materiaw, ktre tworz,
dokadnie przeanalizowaem dostpne online informacje na temat nielegalnych praktyk
edukacyjnych
Programowanie
Wprowadzanie ustawie, programowanie zmian, programowanie aplikacji, tworzenie
oprogramowania, programowanie urzdze, rozumienie zasad programowania, rozumienie, co kryje
si pod pojciem programowania.
Poziom podstawowy Programowanie
Umiem zmienia proste funkcje oprogramowania i aplikacji (ustawienia podstawowe).
Poziom redni Programowanie
Umiem wprowadzi pewne zmiany do oprogramowania i aplikacji (ustawienia zaawansowane,
podstawowe zmiany w programach).
Poziom zaawansowany Programowanie
Umiem wprowadza zmiany w (otwartym) oprogramowaniu, zmienia, modyfikowa, pisa kod
rdowy, umiem kodowa i programowa w kilku jzykach, znam i rozumiem, jakie s funkcje
wprogramach.
Przykady wiedza Programowanie
Wie, jak dziaa system cyfrowy
Wie, jak dziaa oprogramowanie
Wie, jak dziaa ekosystem technologiczny
Przykady umiejtnoci Programowanie
Umie tworzy zoone modele, symulacje i wizualizacje rzeczywistoci, korzystajc
zinformacji cyfrowych
Umie programowa i kodowa urzdzenia cyfrowe
Umie zmieni podstawowe ustawienia
Przykady postawy Programowanie
Ma wiadomo, e moe wprowadzi zmiany do wikszoci istniejcego oprogramowania
Jest zainteresowany, jaki jest potencja TIK dla programowania i tworzenia
Zastosowania do konkretnych celw Programowanie
Podstawowy umiem zmieni style formatowania w uywanym przeze mnie edytorze
tekstu
47
redni umiem uywa otwartego oprogramowania, aby tworzy wasn bibliotek

odniesie
Zaawansowany umiem stworzy nowe oprogramowanie i dostosowa je do moich
potrzeb
4. Bezpieczestwo
Bezpieczestwo wasne, ochrona danych, ochrona wizerunku sieciowego, ustawienia bezpieczestwa,
bezpieczne i zrwnowaone uytkowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Narzdzia suce ochronie

Ochrona wasnych urzdze, wiadomo zagroe i niebezpieczestw online, znajomo ustawie
bezpieczestwa.
Poziom podstawowy Narzdzia suce ochronie
Umiem wdroy podstawowe czynnoci, aby chroni moje urzdzenie (na przykad uywa
oprogramowania antywirusowego, stosowa hasa).
Poziom redni Narzdzia suce ochronie
Wiem, jak chroni swoje urzdzenia cyfrowe, rozwijam znane mi sposoby dbania o bezpieczestwo.
Poziom zaawansowany Narzdzia suce ochronie
Czsto rozwijam znane mi sposoby dbania o bezpieczestwo, umiem si zachowa, gdy urzdzenie
jest w jaki sposb zagroone.
Przykady wiedza Narzdzia suce ochronie
Wie, e jest wiele ryzyk zwizanych z korzystaniem z technologii informacyjnokomunikacyjnych
Wie, jakie s aktualne sposoby unikania ryzyk zwizanych z korzystaniem z technologii
informacyjno-komunikacyjnych
Rozumie ryzyka zwizane z korzystaniem z sieci
Przykady umiejtnoci Narzdzia suce ochronie
Umie zainstalowa program antywirusowy
Umie chroni rne urzdzenia przed zagroeniami
Przykady postawy Narzdzia suce ochronie
Ma pozytywny, ale jednoczenie realistyczny, stosunek do korzyci i zagroe zwizanych
z nowymi technologiami
Przykady konkretnych zastosowa Narzdzia suce ochronie
Podstawowy mam silne haso na komputerze w pracy, dlatego tylko ja mog z niego
korzysta
redni instalujc oprogramowanie pobrane z sieci, korzystam z serwisw, w ktrych
48
mog przeskanowa plik online

Zaawansowany korzystajc z usug w chmurze, szyfruj pliki zawierajce najbardziej
poufne wyniki pracy
Ochrona danych osobowych

Rozumienie warunkw wiadczenia usug, aktywna ochrona danych osobowych, szanowanie danych
osobowych innych osb, ochrona przed oszustwami, zagroeniami i przemoc online.
Poziom podstawowy Ochrona danych osobowych
Wiem, e mog dzieli si tylko pewnymi informacjami osobowymi (moimi lub innych osb)
wrodowisku sieciowym.
Poziom redni Ochrona danych osobowych
Umiem zadba o ochron swoj i innych osb, rozumiem oglne zasady ochrony danych osobowych
i mam podstawowe rozeznanie, w jaki sposb moje dane s zbierane i wykorzystywane.
Poziom zaawansowany Ochrona danych osobowych
Czsto zmieniam domylne ustawienia prywatnoci online, aby podnie poziom ochrony, mam
szerok wiedz i odpowiednie zrozumienie spraw zwizanych z prywatnoci w sieci, wiem, jak
moje dane s gromadzone i wykorzystywane.
Przykady wiedza Ochrona danych osobowych
Wie, e wiele serwisw wykorzystuje informacje o nim w komunikacji reklamowej lub
mniej widocznych kanaach
Rozumie zagroenia zwizane z kradzie tosamoci online
Wie, jak chroni dane osobowe innych osb z otoczenia (jako pracownik, rodzic, nauczyciel)
Przykady umiejtnoci Ochrona danych osobowych
Umie zachowywa si rozwanie w sprawach zwizanych z ochron danych osobowych
Umie ledzi informacje na swj temat
Umie usun lub zmodyfikowa informacje na swj temat, za ktre jest odpowiedzialny
Przykady postawy Ochrona danych osobowych
Jest wiadom zasad prywatnoci online wasnych i innych osb
Jest wiadom trwaoci i wpywu informacji zamieszczanych na wasny temat online
Krytycznie podchodzi do udostpniania informacji na wasny temat online
Zastosowania do konkretnych celw Ochrona danych osobowych
Podstawowy wiem, ktrych informacji na swj temat nie powinienem udostpnia
redni mam intuicyjne rozeznanie, jak informacje bd przechowywane przez firm,
wybieram wic odpowiednie ustawienia prywatnoci podczas komunikacji prowadzonej
na zewntrz
Zaawansowany wiem, jak dane s przetwarzane w mojej firmie i jakie s zasady
dotyczce prywatnoci, czsto sprawdzam i zmieniam swoje ustawienia prywatnoci,
49
oprogramowanie suce ochronie danych aktualizowane jest automatycznie, w razie

zagroenia wiem, z kim si skontaktowa
Ochrona zdrowia fizycznego i psychicznego przed zagroeniami wynikajcymi

zkorzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych
Unikanie zagroe zdrowia wynikajcych z korzystania z TIK w wymiarze zdrowia zarwno fizycznego,
jak i psychicznego.
Poziom podstawowy Ochrona zdrowia fizycznego i psychicznego przed zagroeniami wynikajcymi zkorzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych
Wiem, jak unika cyberprzemocy, wiem, e nowe technologie mog negatywnie wpyn na
moje zdrowie, jeli s uywane niewaciwie.
Poziom redni Ochrona zdrowia fizycznego i psychicznego przed zagroeniami wynikajcymi zkorzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych
Wiem, jak chroni siebie i innych przed cyberprzemoc, rozumiem ryzyka dla zdrowia wynikajce
z korzystania z TIK (od ergonomii do uzalenienia od technologii).
Poziom zaawansowany Ochrona zdrowia fizycznego i psychicznego przed zagroeniami wynikajcymi zkorzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych
Wiem, jak waciwie korzysta z TIK, aby unika zagroe dla zdrowia, wiem, jak zachowa
rwnowag midzy wiatem online i offline.
Przykady wiedza Ochrona zdrowia fizycznego i psychicznego przed zagroeniami wynikajcymi zkorzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych
Wie, jakie s konsekwencje nadmiernego korzystania z technologii informacyjnokomunikacyjnych
Wie o uzaleniajcych aspektach korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych
Przykady umiejtnoci Ochrona zdrowia fizycznego i psychicznego przed zagroeniami wynikajcymi zkorzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych
Umie poradzi sobie z rozproszeniem podczas pracy online
Umie podj dziaania majce na celu ochron zdrowia wasnego i innych osb, za ktre
jest odpowiedzialny
Przykady postawy Ochrona zdrowia fizycznego i psychicznego przed zagroeniami wynikajcymi zkorzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych
Zachowuje zrwnowaone podejcie do korzystania z technologii informacyjnokomunikacyjnych
Zastosowania do konkretnych celw Ochrona zdrowia fizycznego i psychicznego przed zagroeniami wynikajcymi zkorzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych
Podstawowy mam wiadomo, e korzystanie z TIK moe uzalenia
redni rozumiem, jakie s pozytywne i negatywne aspekty korzystania z technologii
Zaawansowany czytaem na temat pozytywnych i negatywnych aspektw korzystania
TIK i rozmawiaem na ten temat z innymi osobami
Ochrona rodowiska
wiadomo wpywu TIK na rodowisko naturalne.
50
Poziom podstawowy Ochrona rodowiska

Staram si oszczdza energi.
Poziom redni Ochrona rodowiska
Rozumiem pozytywne i negatywne skutki korzystania z TIK dla rodowiska naturalnego.
Poziom zaawansowany Ochrona rodowiska
Jestem poinformowany na temat wpywu TIK na ycie codzienne, konsumpcj i rodowisko
naturalne.
Przykady wiedza Ochrona rodowiska
Rozumie, jak dziaa rodowisko cyfrowe
Wie, jaki jest wpyw komputerw i innych urzdze na rodowisko naturalne
Przykady umiejtnoci Ochrona rodowiska
Umie wykorzystywa TIK, jednoczenie nie bdc od nich cakowicie zalenym
Wie, jak korzysta z TIK efektywnie pod wzgldem czasu i kosztw
Przykady postawy Ochrona rodowiska
Ma pozytywny, ale realistyczny stosunek do korzyci i zagroe zwizanych z korzystaniem
z technologii informacyjno-komunikacyjnych
Zdaje sobie spraw, e wykorzystywane rodowisko technologiczne moe pozytywnie lub
negatywnie wpywa na rne sprawy, skutek za zaley od tego, jak TIK s wykorzystywane
Jest wiadom zwizku midzy TIK a rodowiskiem naturalnym
Zastosowania do konkretnych celw Ochrona rodowiska
Podstawowy wyczam komputer, gdy wychodz z biura
redni rozumiem, e moje potrzeby posiadania nowych urzdze do pracy mog mie
wpyw na rodowisko
Zaawansowany poszukuj najlepszych dostpnych urzdze i najlepszego dostpnego
oprogramowania, zanim poprosz o nowy komputer do pracy
5. Rozwizywanie problemw
Okrelanie potrzeb i zasobw cyfrowych niezbdnych do podejmowania wiadomych decyzji
owyborze najbardziej odpowiednich narzdzi cyfrowych w zalenoci od celw i zapotrzebowania,
rozwizywanie problemw koncepcyjnych za pomoc rodkw cyfrowych, twrcze wykorzystanie
technologii, rozwizywanie problemw technicznych, podnoszenie kompetencji wasnych i innych
osb.
Rozwizywanie problemw technicznych

Identyfikowanie problemw technicznych i ich rozwizywanie (od drobnych problemw po zoone
trudnoci).
51
Poziom podstawowy Rozwizywanie problemw technicznych

Umie poprosi o wsparcie techniczne, kiedy TIK nie dziaaj zgodnie z oczekiwaniami albo kiedy
korzysta z nowych programw, urzdze lub aplikacji.
Poziom redni Rozwizywanie problemw technicznych
Umie rozwizywa proste problemy, gdy TIK nie dziaaj zgodnie z oczekiwaniami.
Poziom zaawansowany Rozwizywanie problemw technicznych
Umie rozwizywa zoone problemy wynikajce z wykorzystywania technologii informacyjnokomunikacyjnych.
Przykady wiedza Rozwizywanie problemw technicznych
Wie, jak jest zbudowany komputer lub inne urzdzenie
Wie, gdzie szuka rozwizania problemw
Wie, jakie s rda informacji i gdzie znale pomoc w rozwizywaniu prostych problemw
z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi
Przykady umiejtnoci Rozwizywanie problemw technicznych
Umie korzysta ze zrwnowaonego zespou technologii cyfrowych i analogowych
wrnych sytuacjach i jest w stanie zmienia go dynamicznie w czasie
Jest w stanie rozwiza problem techniczny lub podj decyzj, co zrobi, gdy TIK nie
dziaaj zgodnie z oczekiwaniami
Przykady postawy Rozwizywanie problemw technicznych
Przyjmuje aktywn postaw wobec rozwizywania problemw
Chtnie korzysta z rad podczas rozwizywania problemw
Siga po rozwizania bdce alternatyw w sytuacji, gdy musi co zrobi, problemu z TIK
nie mona za rozwiza
Zastosowania do konkretnych celw Rozwizywanie problemw technicznych
Podstawowy umiem wyjani problem osobie pracujcej w pomocy technicznej, gdy
co nie dziaa
redni umiem rozwiza okoo poowy pojawiajcych si problemw z TIK, czerpic
zwasnych dowiadcze lub korzystajc z pomocy technicznej
Zaawansowany jest niewiele problemw, z ktrymi nie umiem sobie w ogle poradzi,
ale gdy takie si pojawiaj, kontaktuj si z pomoc techniczn
Rozpoznawanie potrzeb i narzdzi niezbdnych do rozwizywania problemw

Ocena wasnych potrzeb w zakresie zasobw, narzdzi i rozwoju kompetencji, umiejtno
dopasowania potrzeb i moliwych rozwiza, dostosowanie narzdzi do indywidualnych potrzeb,
krytyczna ocena moliwych rozwiza i narzdzi cyfrowych.
Poziom podstawowy Rozpoznawanie potrzeb i narzdzi niezbdnych do rozwizywania problemw
Umie korzysta z TIK przy rozwizywaniu problemw w ograniczonym zakresie, umie wybra
narzdzia cyfrowe do wykonywania rutynowych zada.
52
Poziom redni Rozpoznawanie potrzeb i narzdzi niezbdnych do rozwizywania problemw

Rozumie ograniczenia TIK, umie rozwizywa nietypowe problemy, korzystajc z moliwoci TIK,
umie wybra odpowiednie narzdzie w zalenoci od celu i oceni skutki jego wykorzystania.
Poziom zaawansowany Rozpoznawanie potrzeb i narzdzi niezbdnych do rozwizywania problemw
Umie podejmowa wiadome decyzje o wyborze narzdzi, urzdze, aplikacji, oprogramowania
przy realizacji nowych zada, jest wiadom rozwoju TIK, rozumie, jak dziaaj TIK, krytycznie
ocenia zastosowanie poszczeglnych narzdzi do osigania rnych celw i realizacji rozmaitych
zada.
Przykady wiedza Rozpoznawanie potrzeb i narzdzi niezbdnych do rozwizywania problemw
Wie, e urzdzenia i zasoby cyfrowe maj zarwno potencja, jak i ograniczenia
Wie, jakie zadania mog by wykonane z wykorzystaniem technologii informacyjnokomunikacyjnych
Wie, jakie s najbardziej odpowiednie i najbardziej popularne programy i urzdzenia
wykorzystywane przez innych
Przykady umiejtnoci Rozpoznawanie potrzeb i narzdzi niezbdnych do rozwizywania problemw
Umie podejmowa wiadome decyzje o tym, czy i jak wykorzystywa TIK w wykonywaniu
okrelonych zada
Umie dobra najlepsze rozwizanie technologiczne do danego problemu
Przykady postawy Rozpoznawanie potrzeb i narzdzi niezbdnych do rozwizywania problemw
Jest zainteresowany nowymi technologiami
Krytycznie ocenia moliwe rozwizania wykorzystujce technologie informacyjnokomunikacyjne
Zastosowania do konkretnych celw Rozpoznawanie potrzeb i narzdzi niezbdnych do rozwizywania problemw
Podstawowy korzystam z zasobw sieciowych do wykonywania pewnych (rutynowych)
zada
redni przystpujc do realizacji nowego lub nie do koca zdefiniowanego zadania,
umiem wybra spord kilku moliwoci najlepsze rozwizanie w zakresie narzdzia lub
technologii
Zaawansowany pracujc, wybieram i zamawiam technologie czy narzdzia najbardziej
odpowiednie do zaspokojenia moich potrzeb zawodowych, umiem wybra spord kilku
produktw taki, ktry bdzie najlepiej suy moim potrzebom, planuj i monitoruj
podjte dziaania
Innowacyjno i twrcze wykorzystywanie technologii

Innowacyjne podejcie do TIK, aktywne uczestniczenie we wsplnym tworzeniu nowych technologii
i multimediw, wyraanie siebie z wykorzystaniem mediw cyfrowych, tworzenie wiedzy
irozwizywanie problemw przy wsparciu technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Poziom podstawowy Innowacyjno i twrcze wykorzystywanie technologii
Wiem, e TIK mog by twrczo uywane, i umiem je tak wykorzystywa w pewnym zakresie.
53
Poziom redni Innowacyjno i twrcze wykorzystywanie technologii

Umiem twrczo wykorzystywa TIK w rozwizywaniu problemw, wsppracuj przy tworzeniu
innowacyjnych i kreatywnych rozwiza, ale nie przyjmuj roli lidera.
Poziom zaawansowany Innowacyjno i twrcze wykorzystywanie technologii
Umiem rozwizywa problemy koncepcyjne, korzystajc z technologii i narzdzi cyfrowych,
uczestnicz w tworzeniu wiedzy za porednictwem TIK, mog bra udzia w dziaaniach
innowacyjnych i aktywnie wsppracowa z innymi przy tworzeniu innowacyjnych i kreatywnych
rozwiza.
Przykady wiedza Innowacyjno i twrcze wykorzystywanie technologii
Korzysta ze zrwnowaonego zespou rozwiza cyfrowych i analogowych, sigajc po
rne moliwoci rozwizania problemu
Wie, jak rozwiza problem, korzystajc z narzdzi cyfrowych
Wie, jak znale relewantne informacje przydatne do rozwizania danego problemu
Przykady umiejtnoci Innowacyjno i twrcze wykorzystywanie technologii
Umie korzysta z potencjau TIK w procesie przedstawiania i rozwizywania problemw
Umie znale waciwe rozwizanie problemu, korzystajc z potencjau technologii
Przykady postawy Innowacyjno i twrcze wykorzystywanie technologii
Chtnie zapoznaje si z moliwociami oferowanymi przez technologie informacyjnokomunikacyjne
Przyjmuje aktywn postaw podczas poszukiwania rozwiza problemw
Przyjmuje aktywn postaw podczas wsplnego rozwizywania problemw
Zastosowania do konkretnych celw Innowacyjno i twrcze wykorzystywanie technologii
Podstawowy umiem korzysta z prostego oprogramowania w mojej firmie w sposb
wykraczajcy poza podstawowe zastosowania
redni umiem korzysta z oprogramowania wspierajcego zarzdzenie projektami (aby
planowa i organizowa zasoby oraz zarzdza nimi), umiem korzysta z oprogramowania
i aplikacji wspierajcych wizualizacj i organizacj zoonych zada
Zaawansowany wiem, e TIK mog pomc mi lepiej zrozumie, jak zarzdza zasobami
(ludzkimi, finansowymi, czasem), i korzystam z wyspecjalizowanego oprogramowania,
aby planowa przyszo mojego zespou i projektu
Rozpoznawanie brakw w zakresie kompetencji cyfrowych

Rozumienie, ktre obszary wasnych kompetencji wymagaj rozwinicia, wspieranie innych osb
wrozwijaniu ich kompetencji, bycie na bieco z rozwojem technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Poziom podstawowy Rozpoznawanie brakw w zakresie kompetencji cyfrowych
Mam podstawow wiedz, ale zdaj sobie spraw z moich ogranicze w zakresie korzystania
ztechnologii informacyjno-komunikacyjnych.
54
Poziom redni Rozpoznawanie brakw w zakresie kompetencji cyfrowych

Wiem, jak si uczy nowych zastosowa technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Poziom zaawansowany Rozpoznawanie brakw w zakresie kompetencji cyfrowych
Czsto podnosz swoje kompetencje cyfrowe.
Przykady wiedza Rozpoznawanie brakw w zakresie kompetencji cyfrowych
Wie, jak szeroki jest zakres TIK, wyraajcy si jako aspekt globalizacji i networkingu
Wie, jak powstaj TIK, w jakich celach i kto pracuje nad ich rozwojem
Ma wiedz eksperck na temat kluczowych rozwiza technologicznych stosowanych
wobszarze swoich zainteresowa
Przykady umiejtnoci Rozpoznawanie brakw w zakresie kompetencji cyfrowych
Umie podnosi swoje kompetencje cyfrowe
Umie zarzdza procesem zdobywania przez siebie kompetencji w zakresie korzystania
ztechnologii informacyjno-komunikacyjnych
Umie zdobywa now wiedz na temat TIK i integrowa j z posiadanymi kompetencjami
Przykady postawy Rozpoznawanie brakw w zakresie kompetencji cyfrowych
Jest pozytywnie nastawiony do poznawania wzrastajcych moliwoci technologii
Rozwija kompetencje cyfrowe zgodnie z wasnymi potrzebami
Jest wiadom najwaniejszych tendencji w zakresie TIK, nawet jeli nie jest ich
uytkownikiem
Zastosowania do konkretnych celw Rozpoznawanie brakw w zakresie kompetencji cyfrowych
Podstawowy wiem, e w mojej firmie pracownicy wspieraj swoj prac przez TIK
wsposb, z ktrego ja nie korzystam
redni wiem, e s kursy online, podczas ktrych si dowiem, jak wspiera swoj prac
przez technologie informacyjno-komunikacyjne
Zaawansowany oczekuje si, e przynajmniej raz w roku bd uczestniczy w dobrym
kursie, podczas ktrego naucz si lepiej wykorzystywa TIK w swojej pracy
55
7. Kwestie szczegowe
Jako uzupenienie modelu i ramowego katalogu kompetencji cyfrowych prezentujemy trzy kwestie
szczegowe, zasugujce na szczegln uwag w procesie rozwijania kompetencji cyfrowych. S
to kwestie: bezpieczestwa w korzystaniu z technologii cyfrowych, kompetencji nakierowanych
na wykorzystanie e-usug oraz specyfik korzystania przez osoby z rnego rodzaju ograniczeniami
iniepenosprawnociami.
W kadym z trzech przypadkw kluczowe znaczenie ma powizanie rozwoju kompetencji z innymi
aspektami budowania spoeczestwa informacyjnego. Rozwizanie wyzwa w tych trzech obszarach
wymaga rwnoczenie na przykad poday odpowiednich rozwiza i usug, stworzenia regulacji
prawnych czy nawet zapewnienia odpowiedniego sprztu.
7.1. Kompetencje cyfrowe a infrastruktura internetu

szerokopasmowego
Jak ju wczeniej zaznaczylimy, jednym z kluczowych elementw ramowego katalogu kompetencji
s podstawowe kompetencje sprztowe, czyli kompetencje informatyczne. Wi si one nie tylko
z wykorzystaniem sprztu i oprogramowania, ale te samego internetu, cznie z podstawowymi
narzdziami sieciowymi (takimi jak przegldarki, wyszukiwarki, komunikatory czy programy
pocztowe).
Poniewa posiadanie dostpu do internetu jest niezbdnym warunkiem korzystania z technologii
cyfrowych, kompetencje zwizane z posiadaniem odpowiedniego dostpu do sieci maj istotne
znaczenie. W przypadku osb nie posiadajcych staego dostpu do internetu, np. w domu lub
pracy, podstawow kompetencj jest umiejtno uzyskania dostpu. Chodzi np. o posiadanie
wiadomoci, e instytucje publiczne (biblioteki, urzdy gminy, itd.) zapewniaj dostp do internetu.
Kolejn kompetencj jest umiejtno pozyskania dostpu, o parametrach odpowiednich do
wasnych potrzeb, dla swojego domu, organizacji czy przedsibiorstwa. Kompetencje te obejmuj
zrozumienie parametrw dostpu do internetu (w szczeglnoci przepustowoci cza) oraz korzyci
zwizanych z internetem szerokopasmowym. W dalszej kolejnoci, jest to umiejtno dobrania
odpowiedniej przepustowoci cza; umiejtno wybrania rnych form dostpu (np. dostp od
operatora kablowego, operatora mobilnego, itd.). Dalsze niezbdne kompetencje maj wymiar
konsumencki i obejmuj umiejtno oceny, ktra oferta jest najkorzystniejsza. Istotne umiejtnoci
obejmuj rwnie zdolno testowania przepustowoci i rozwizywania podstawowych problemw
z czem internetowym.
Kompetencje te s szczeglnie istotne dla instytucji publicznych, zarwno w wymiarze praktycznym
obsugi technologii jak i strategicznym zapewnienia instytucji odpowiedniego dostpu
szerokopasmowego. Wiele instytucji, takich jak szkoy, biblioteki, domy kultury, nie posiadaj dzisiaj
odpowiedniej jakoci cza, odpowiadajcego ich potrzebom. To kwestia zarwno dostpnoci
odpowiedniej oferty, kosztw jak i wiadomoci osb decyzyjnych.
Majc na uwadze wzrost wykorzystania internetu szerokopasmowego oraz zwikszenie popytu na
tego rodzaju usugi, naley dba nie tylko o kompetencje cyfrowe, ale take o stron podaow.
Dostawcy usug szerokopasmowych powinni zapewnia jasne informacje na temat dostpnych
56
czy szerokopasmowych, pomaga klientom dokonywa wiadomego wyboru usugi, oraz

wspiera dziaania majce na celu upowszechnienie wykorzystania internetu (w tym technologii
szerokopasmowych).
7.2. Bezpieczestwo w korzystaniu z technologii cyfrowych

Bezpieczestwo kadej osoby korzystajcej z Internetu zaley nie tylko od jej wiedzy, kompetencji
oraz uwanoci, ale rwnie od oglnego poziomu bezpieczestwa usug, z ktrych korzysta oraz
dbaoci o bezpieczestwo innych uytkownikw sieci.
W kadej grupie wiekowej zauwaalne jest stopniowe zastpowanie tradycyjnych usug przez cyfrowe.
Dla osb, ktre z nowych technologii zaczynaj korzysta dopiero teraz, bywa to szczeglnie trudn
zmian, wymagajc nie tylko pozyskania nowych umiejtnoci i wiedzy, ale rwnie zrozumienia,
czsto zupenie odmiennych sposobw funkcjonowania tych technologii.
Upowszechnianie wykorzystania nowych technologii cyfrowych do takich czynnoci jak korzystanie
z usug administracji publicznej oraz usug komercyjnych oznacza udostpnianie w sieci wikszej
iloci informacji o nas, czsto danych osobowych, a nawet danych wraliwych (np. informacji
o zdrowiu). Popularno usug komercyjnych (np. zakupy w sieci, bankowo internetowa) oraz
serwisw oferujcych moliwoci rozwoju osobistego i komunikacji spoecznociowej (serwisy
spoecznociowe, randkowe) uniemoliwia atwe ograniczenie katalogu kompetencji do umiejtnoci
obsugi najpopularniejszych usug i narzdzi, ktre zmieniaj si nieustajco.
Przenoszc do sieci zarzdzanie tak kluczowymi sferami jak finanse, informacje o zdrowiu czy relacjach
osobistych musimy pamita, e konsekwencje utraty kontroli nad nie maj w sieci ogranicze (nie da
si w praktyce usun udostpnionych czy wykradzionych danych), a zaawansowane zabezpieczenia
wymagaj czstszych zmian ni te, do ktrych jestemy przyzwyczajeni w analogowych wersjach
bankowoci czy handlu. Takie kwestie jak tworzenie mocnych hase i zarzdzanie nimi, umiejtno
rozrniania bezpiecznych i szyfrowanych pocze (np. bezpiecznych pocze SSL podczas przesyania
takich danych jak hasa), ograniczone zaufanie wobec usug i komunikatw w sieci (mogcych by
np. atakiem phishingowym), wiadomo nadzorowania wikszoci kanaw komunikacji przez
dostawcw usug (powszechno profilowania reklam i treci i ledzenia aktywnoci w sieci) dotycz
nie jednej, ale wszystkich obszarw korzystania z internetu. czenie danych ze sob jest w sieci
wyjtkowo proste dlatego dbao o bezpieczestwo naszych danych i wiadome nimi zarzdzanie
(rwnie na poziomie ochrony wasnej prywatnoci) jest problemem przekrojowym.
Promujc Internet wrd osb wykluczonych cyfrowo i wspierajc ich w wykorzystywaniu
nowoczesnych e-usug musimy zadba nie tylko o wysokie bezpieczestwo tych usug, ale co
waniejsze, o umiejtnoci krytycznej oceny sytuacji w sieci przez te osoby. Bez wiadomoci
zagroe, oceny ryzyka oraz wiedzy na temat podstawowych zasad bezpieczestwa oraz tego, jak je
samodzielnie rozwija, osoby rozpoczynajce korzystanie z sieci mog stawa si znacznie atwiej ni
inne grupy, ofiarami cyfrowych zagroe zamiast beneficjentami korzyci z nich pyncych. Te uwagi
dotycz take wielu osb ju korzystajcych z internetu, ktre mimo to nie posiadaj odpowiedniej
wiedzy i umiejtnoci dotyczcych bezpiecznego korzystania.
Bezpieczne korzystanie z tej rosncej oferty wymaga nabycia podobnych umiejtnoci i intuicji
jak zasady higieny osobistej czy ograniczonego zaufania w ruchu drogowym. Niestety zagroenia
w sieci s najczciej niewidoczne, ich konsekwencje odoone w czasie, a ewentualni przestpcy
57
czy przyczyny problemw bardzo czsto ulokowani poza granicami kraju, a tym samym poza jego
jurysdykcj.
Dlatego kompetencje cyfrowe, w szczeglnoci w zakresie bezpiecznego, wiadomego i krytycznego
korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych, wymagaj rwnie wsparcia prawnego,
m.in. poprzez wzmacnianie ochrony obywateli przed naduyciami ich danych przez podmioty
komercyjne oraz poprzez wspieranie przez pastwo wysokich standardw ochrony danych przez
podmioty publiczne i prywatne.
Kompetencje cyfrowe w zakresie bezpiecznego korzystania z technologii cyfrowych mona sprowadzi
do czterech gwnych obszarw, ktre prezentujemy poniej.
Ochrona prywatnoci i wizerunku

Zalenie od sytuacji i potrzeb uytkownicy powinni by wiadomi rnic midzy komunikacj
prywatn i publiczn. Oznacza to umiejtno oceny sytuacji oraz narzdzi wykorzystywanych
wdanym momencie, a dalej podejmowanie odpowiednich decyzji o ich uyciu lub zmianie ustawie
(np. ustawie prywatnoci w portalach spoecznociowych, uyciu alternatywnego oprogramowania,
blokowaniu ledzenia przez ciasteczka, rezygnacji z usugi, ktrej regulamin jest niekorzystny etc.).
Anonimowo i nadzr w sieci

Korzystajc z sieci, wbrew pozorom jestemy mniej anonimowi ni na ulicy. Uytkownicy powinni by
wiadomi, e obserwacja ich aktywnoci w sieci jest bardzo prosta i do powszechna. Korzystajc
zinternetu powinni zarwno umie zwikszy swoj anonimowo zalenie od potrzeb, jak i rozumie
jej ograniczenia (np. moliwo identyfikacji autora po wielu czynnikach, takich miejsca, urzdzenia
i cza, z ktrych korzysta). Mimo czstego postrzegania ycia wirtualnego jako czego osobnego
od dziaa poza sieci, jest ono czci naszego prawdziwego ycia i podlega tym samym prawom,
dlatego w sieci dziaaj rwnie formy nadzoru uzasadnione np. walk z cyberprzestpczoci.
Bezpieczestwo komunikacji, pracy i transakcji

Rosnca popularno cyfrowych usug komunikacyjnych i finansowych generuje nowe rodzaje
zagroe, a tym samym nowe zasady higieny i bezpieczestwa pracy w sieci. Umiejtnoci
rozpoznawania oszustw i zagroe cyfrowych takich jak phishing, spam, click-baity s podstaw
codziennego obcowania z cyfrowymi informacjami. Poza nimi musimy rwnie dba o odpowiednie
zabezpieczanie naszych danych (m.in. poprzez zarzdzanie i silne hasa), komunikacji (wybr
bezpiecznych narzdzi komunikacji zalenie od sytuacji) oraz pocze (np. rozpoznawanie
bezpiecznych pocze HTTPS dla przesyu wanych danych). Zagroenia w sieci maj czasem rwnie
bardziej indywidualny wymiar (np. stalking), a radzenie sobie z nimi wymaga nie tylko umiejtnoci
technicznych, ale rwnie zrozumienia jak reagowa na takie dziaania.
Uzalenienia i higiena korzystania z mediw

Korzystanie z sieci wymaga nie tylko nabycia umiejtnoci i nawykw, ktre podnios nasze
bezpieczestwo, ale rwnie takich, ktre uchroni nas przed negatywnymi konsekwencjami
psychologicznymi, ktre towarzysz nadmiernemu lub nieracjonalnemu korzystaniu z dowolnej
technologii czy formy spdzania czasu. Naley umiejtnie ocenia zarwno wasne praktyki, jak
i by wsparciem dla innych osb, pomagajc im obserwowa oznaki zagroenia uzalenieniem
iuzyska pomoc specjalisty. Negatywne skutki moe mie nie tylko uzalenienie od sieci, ale rwnie
58
korzystanie z niej bez etycznej oceny zachowa, naszych oraz obserwowanych u innych osb (np.
publikacji treci mogcych szkodzi czyjemu wizerunkowi, nkaniu w sieci).
7.3. Korzystanie z e-usug

Program Operacyjny Polska Cyfrowa ujmuje, w celu szczegowym 5., korzystanie z e-usug jako
kluczowy aspekt korzystania z internetu. Podejcie takie jest zgodne z zaoeniami przyjtymi
wStrategii Rozwoju Kraju 2020. Zgodnie z nimi naley rwnoczenie rozwija kompetencje cyfrowe
i umiejtnoci korzystania (strona popytowa) oraz usugi i produkty online (strona podaowa).
Jednoczesny rozwj poday i popytu na treci i usugi sieciowe moe potencjalnie stworzy spiral
pozytywnych oddziaywa: rosnca ilo atrakcyjnych usug zachca obywateli do korzystania
zinternetu, a rosnca liczba kompetentnych cyfrowo obywateli jest uzasadnieniem dla rozwijania
elektronicznej administracji. Zaoenie Strategii moe zosta zrealizowane przy jednoczesnej realizacji
dziaa z osi priorytetowej II: E-administracja i otwarty rzd oraz osi priorytetowej III: Cyfrowe
kompetencje spoeczestwa.
Nakierowanie rozwoju e-kompetencji na korzystanie z e-usug jest zgodne z podejciem relacyjnym.
Przyjmuje si bowiem, e proces edukacyjny ma na celu przekazanie praktycznych umiejtnoci
wykorzystania okrelonych, poytecznych usug publicznych. Zwizek ten jest rwnie korzystny
zperspektywy rozwoju e-usug, nakania bowiem administracj publiczn do tworzenia rozwiza
w duchu projektowania zorientowanego na uytkownika (user-centered design). Dowody
przyjmowania takiego podejcia wida ju obecnie, w ramach prac nad wytycznymi dla konkursw
w ramach POPC, prowadzonych przez Komitet Monitorujcy Programu. Pragniemy jednak wskaza
wyzwania wynikajce z wizania kwestii rozwoju kompetencji cyfrowych i rozwoju e-administracji.
Podstawowym wyzwaniem jest dostpno odpowiednich e-usug, warunkujca moliwo
skutecznej realizacji zaoe celu szczegowego 5. Polska wypada relatywnie dobrze w unijnych
statystykach rozwoju e-administracji. Dane z 9th Benchmark Measurement z 2010 roku, cytowane
w raporcie Spoeczestwo informacyjne w liczbach 2013, pokazuj, e 80% z 20 podstawowych usug
administracji publicznej jest ju dostpne online. Polska zblia si do redniej unijnej w 4 kategoriach
wyrnionych w 11th Benchmark Measurement z 2014 roku. Jednak bardziej szczegowa analiza
pokazuje, e tylko co trzeci urzd udostpnia usugi elektroniczne i pozwala zaatwi przynajmniej
niektre sprawy w peni elektronicznie. Wskanik ten jest szczeglnie niski wrd administracji
samorzdowej i urzdw gminnych a wic na szczeblu, na ktrym obywatele najczciej zaatwiaj
sprawy i potrzebuj kontaktu z urzdem. Znaczcymi symptomami problemw z cyfryzacj urzdw
s dane dotyczce posiadania planw, programw lub dokumentw strategicznych (90% urzdw ich
nie posiada) i przekonania o tym, e e-administracja usprawnia i przyspiesza prac urzdw (uwaa
tak 5% urzdnikw). Wskanik czstkowy wiadczenia i rozwijania usug e-administracji wynosi 34%
(w 2012 roku).
Wyzwaniem jest rwnie jako usug e-administracji. Dowodem problemw moe by jeszcze
niszy wskanik posiadania uytecznej strony WWW wynis on 12% (w 2012 roku). Biorc pod
uwag nisk poda i jako usug, nie zaskakuje rwnie niski poziom popytu. W 2014 roku 27%
Polakw deklarowao interakcj online z administracj publiczn, a formularz online wypenio
15% obywateli. Jak czytamy w raporcie Spoeczestwo informacyjne w liczbach 2013, Gwnym
powodem nieskorzystania z e-administracji jest niski poziom zaawansowania usug elektronicznych
oraz skromna oferta usug.
59
Praktycznym wyzwaniem dla programw rozwoju e-kompetencji, nakierowanych na korzystanie

ze-usug, moe wic by dostpno odpowiednich usug. Naley przy tym unikn rozwoju kompetencji
na bazie usug testowych czy symulacji prawdziwych usug tworzonych w sytuacji ich braku.
Niezbdnym krokiem jest wic zmapowanie odpowiednich, istniejcych e-usug, odpowiadajcych
poszczeglnym kompetencjom z katalogu. Mog to by usugi na szczeblu narodowym, regionalnym
lub lokalnym te ostatnie s szczeglnie podane. Lokalne e-usugi powinny te by mapowane na
terenie gmin objtych projektami z dziaania 3.1 podczas fazy przygotowawczej do realizacji szkole
(na przykad podczas opracowywania lokalnego dokumentu strategicznego).
Naley take pamita, e korzystanie z e-usug nie jest celem samym w sobie, nie naley wic szkoli
osb z korzystania z usug dla nich nieprzydatnych (np. emerytom nie jest potrzebna umiejtno
zoenia deklaracji PIT online, nawet jeli jest ona publicznie dostpna). Mona wic rwnie wskaza
pakiet e-usug, ktre mog by przydatne i atrakcyjne, a jednoczenie s dostpne. Nale do nich
na pewno serwisy i usugi oferowane online przez publiczne instytucje kultury. Szczeglnie istotne
jest te zmapowanie publicznych e-usug o duym znaczeniu w yciu codziennym zwizanych ze
zdrowiem, edukacj i tak dalej. Mniej istotne, z punktu widzenia uczenia e-kompetencji w modelu
relacyjnym, s e-usugi umoliwiajce realizacj przez obywateli obowizkw biurokratycznych.
Na koniec pragniemy zwrci uwag na cztery kwestie szczegowe:
Po pierwsze, wykorzystanie e-usug jest czsto stosunkowo zaawansowan kompetencj,
szczeglnie biorc pod uwag jako tych usug (utrudniajc czsto ich zrozumienie
i wykorzystanie). Naley wic odpowiednio skonstruowa program tych dziaa, ktre
dotycz osb wykluczonych i z minimalnymi dotychczasowymi umiejtnociami.
Po drugie, kluczowym czynnikiem z punktu widzenia korzystania z e-usug jest ich
dostpno (accessibility) warunkuje ona moliwo korzystania z usug przez wielu
uytkownikw, niezalenie od ich kompetencji.
Po trzecie, z punktu widzenia potrzeby prowadzenia tego rodzaju e-integracji nakierowanej
na korzystanie z e-usug, istotne jest tworzenie przystpnych i dostpnych w sposb
otwarty materiaw edukacyjnych i szkoleniowych. Powinien to by obowizkowy element
kadego projektu tworzenia usug e-administracji.
Po czwarte, jeli jest to moliwe, naley angaowa urzdnikw i pracownikw administracji
publicznej w dziaania szkoleniowe dotyczce e-usug. Przykadem moe by wczenie
bibliotekarzy w uczenie korzystania z oferty online instytucji kultury.
7.4. Specyfika kompetencji cyfrowych uytkownikw

zniepenosprawnociami
Na pene uczestnictwo osb z niepenosprawnociami w spoeczestwie sieciowym skadaj si trzy
elementy:
1. specjalistyczny sprzt i oprogramowanie (technologie asystujce),
2. kompetencje w korzystaniu z technologii,
3. dostpne interfejsy i tre w sieci.
60
Korzystanie z serwisw internetowych wymaga od czci osb z niepenosprawnociami uywania

technologii asystujcych. Technologie asystujce to rozwizania kompensujce ograniczenia
wynikajce z niepenosprawnoci, na przykad programy odczytu ekranu dla osb niewidomych,
programy powikszajce dla osb sabowidzcych, specjalne klawiatury i myszy dla osb
niesprawnych ruchowo itp. Nie wszystkie osoby z niepenosprawnociami musz korzysta
ztechnologii asystujcych, ale dla duej czci s one niezbdne. Co wicej ich uywanie wymusza
rwnie pewn specyfik sposobu pracy, na przykad korzystanie z czytnika ekranu wymusza prac
za pomoc klawiatury.
Kompetencje cyfrowe osb z niepenosprawnociami obejmuj oprcz standardowych ujtych
w katalogu - take specyficzne kompetencje. Dotycz one uywania technologii asystujcych
oraz doboru aplikacji speniajcych wymagania dostpnoci. Z tego powodu struktura
uywanego oprogramowania jest nieco inna ni dla ogu spoeczestwa. Czasami uczenie osoby
zniepenosprawnoci konkretnego rozwizania technicznego bdzie nieskuteczne lub nieefektywne.
Osoba szkolca takiego uytkownika powinna zna technologie asystujce oraz sposoby pracy z ni,
atake zna metody komunikowania si z osobami z niepenosprawnoci. Dotyczy to w szczeglnoci
osb niesyszcych oraz z niepenosprawnoci intelektualn.
Dostpno interfejsw i treci dla osb niepenosprawnych oznacza spenienie wymaga zawartych
w specyfikacji WCAG 2.0. Bez tej zgodnoci serwis internetowy moe by trudny lub niemoliwy
do obsuenia przez osob z niepenosprawnociami. Uytkownik nie ma te adnego wpywu na
dostpno serwisu, a zatem moe by wykluczony z jego uywania pomimo spenienia innych
warunkw, to znaczy posiadania odpowiednich technologii oraz kompetencji. Wykluczenie moe by
cakowite lub czciowe, na przykad obejmujce cz funkcji oferowanych przez serwis. Niekiedy
moliwe jest znalezienie funkcjonalnego zamiennika dla serwisu, na przykad uycie wersji mobilnej
tego samego serwisu lub znalezienie innego serwisu o analogicznej funkcjonalnoci. Jednak
dokonanie oceny dostpnoci nie jest rzecz trywialn i moe to uczyni tylko osoba posiadajca
odpowiedni wiedz.
61

Ramowy Katalog Kompetencji Cyfrowych

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ramowy Katalog Kompetencji Cyfrowych

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ramowy katalog

Wymiar strategiczny kompetencji cyfrowych5

Relacyjny model kompetencji cyfrowych rys teoretyczny5

4. Trzy poziomy kompetencji: informatyczne, informacyjne ifunkcjonalne7

Model funkcjonalny obszary ycia, korzyci i kompetencje11

Ramowy katalog kompetencji cyfrowych15

Ramowy katalog kompetencji cyfrowych powinien by traktowany jako dokument referencyjny

2. Wymiar strategiczny kompetencji cyfrowych

3. Relacyjny model kompetencji cyfrowych rys teoretyczny

2) jak ten stan rzeczy zmieni?

4. Trzy poziomy kompetencji: informatyczne, informacyjne

4 M. Filiciak, P. Mazurek, K. Growiec: Korzystanie z mediw a podziay spoeczne, s. 5.

4.1. Kompetencje informatyczne

plikw z wykorzystaniem odpowiednich opcji programw, zapisywanie plikw), organizowanie treci

4.2. Kompetencje informacyjne

okreli rodzaj i zakres potrzeby informacyjnej,

4.3. Modele kompetencji informatycznych i informacyjnych

wysyanie poczty elektronicznej

Pragniemy podkreli, e szkolenia z podstawowych kompetencji powinny take przyjmowa

5. Model funkcjonalny obszary ycia, korzyci i kompetencje

rdo: Opracowanie wasne na podstawie: M. Filiciak, P. Mazurek, K. Growiec, Korzystanie zmediw a

W prezentowanym tu Ramowym katalogu kompetencji cyfrowych, jak rwnie w opracowanej

rdo: Opracowanie wasne.

W efekcie otrzymujemy macierz, w ktrej konkretne kompetencje s opisane w obrbie szerszych

RAMOWY KATALOG KOMPETENCJI CYFROWYCH

W projekcie wykorzystano ikony z The Noun Project:

6. Ramowy katalog kompetencji cyfrowych

Rozszerzony opis kompetencji

Potrafi korzysta z serwisw porednictwa pracy

Umiem przeglda i wyszukiwa ogoszenia, odpowiada na interesujce

Potrafi zamieci swoj ofert pracy w serwisie porednictwa pracy

Umiem wprowadzi dane nt. swojego dowiadczenia zawodowego,

Umiem wysa wiadomo e-mail z zacznikiem w postaci CV i/lub listu

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Umiem wyszuka informacje z zakresu prawa pracy, zwizane

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

kulturowo Potrafi, wykorzystujc narzdzia wspomagajce prac zdaln,

Rozszerzony opis kompetencji

Posiadam konto rodzica i z niego korzystam, sprawdzam informacje

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Potrafi zadba o bezpieczestwo swoich aktywnoci w sieci

Rozumiem rol oprogramowania (antywirus, firewall) zabezpieczajcego

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Umiem wypeni formularz egzaminacyjny potwierdzajcy poziom wiedzy

Rozszerzony opis kompetencji

Umiem aktywnie bra udzia w wybranych formach edukacji online, np.

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Rozszerzony opis kompetencji

Potrafi znale w internecie gry towarzyskie online, zarejestrowa si

4.2. Korzy: Rozwijam swoje hobby

Rozszerzony opis kompetencji

Wymiar strategiczny kompetencji cyfrowych5

Relacyjny model kompetencji cyfrowych rys teoretyczny5

4. Trzy poziomy kompetencji: informatyczne, informacyjne ifunkcjonalne7

Model funkcjonalny obszary ycia, korzyci i kompetencje11

Ramowy katalog kompetencji cyfrowych15