Poza Toruń NR 83

NR 83 | 27 LISTOPADA 2015 | ISSN 2084-9117 | NAKAD 50.000 EGZ.
www.pozatorun.pl
Nie chodzi o kradzie batonika
O nadcigajcych w Polsce i Europie

zmianach z profesorem Andrzejem Zybertowiczem, socjologiem z UMK, a obecnie
doradc prezydenta Andrzeja Dudy rozmawia
Jacek Kiepiski
BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO
Jestemy te na facebook.com/pozatorun
Zaway
powstay
Gmina Chema
Pracownia Orange jest ju
otwarta
16
***
Gmina Lubicz
Jak dba o seniorw? Debatowali w Lubiczu

26
***
Gmina Zawie Wielka
Zorganizowali kurs pierwszej

pomocy
28
***
Gmina Wielka Nieszawka
Zarzdca gminy odznaczony

przez wojewod
30
- Crka tylko zesza ze swojego pokoju na poddaszu,

a po piciu minutach ju go nie byo - mwi Piotr
Makowski, remontujc dom po lipcowej nawanicy
10-11
FELIETONY
pozatorun.pl
27 listopada 2015 r.
Masz dla
nas temat?
Red. ukasz Piecyk

czeka na informacje
FELIETON
FELIETON
Nie na arty
Smutna prawda
o waach
UKASZ
PIECYK
JACEK
KIEPISKI
Tyle si ostatnio dzieje, e

z tematem na felieton miaem
powany problem. Zupenie jak
z kawaami znam ich wiele,
ale eby bysn i zabawia bynajmniej nie rubasznymi anegdotami pikne dziewoje w szacownym klubie z wykwitnym
alkoholem, to ju zasadniczo
jest problem. Rwnie wiele, co
dobrych dowcipw, pamitam
wydarze z ostatniej imprezy.
Czyli niewiele. Z przedostaniej
te. Moe dlatego, e na adnej
nie byem.
Ale nie o tym. Wbrew analogii z artami, na razie nie dzieje
si nic miesznego. Chyba czas
to zmieni, wic zapraszam na
stronniczy przegld zdarze
Czy Trybuna Konstytucyjny zosta powoany zgodnie
z konstytucj? Konstytucyjno tej sprawy zbada Trybuna
Konstytucyjny w skadzie bliej
nieznanym konstytucjonalnej
zgodnoci trybu powoywania
Trybunau. Czy procedowanie
przez (by moe) niekonstytucyjny Trybuna Konstytucyjny
bdzie jednak zgodne z konstytucj? Prawd mwic, to jest
mao wane. Mnie ciekawi, kto

tam jest ostatecznie na licie
pac?!
Po sowie konstytucja
ostatnio najczciej odmieniano pornografi. Skandalizujcych scen seksu (podobno,
bo wszyscy mwi, nikt nie widzia zupenie jak z emerytur) nie byo w trakcie spektaklu
mierc i dziewczyna. Wicej
pieprzenia byo za to w publicznej dyskusji. Nieoficjalnie jednak wiemy, e z pek sklepowych znikn pyty The Cure
Pornography, a synna scena z Misia o wczeniejszym
przyjciu i nieubraniu zostanie
zastapiona krtkim kazaniem
arcybiskupa Hosera.
Czas na wiksze dziao. Antoni Macierewicz powoa na
swojego doradc 20-letniego
studenta, Edmunda Jannigera.
Jannigerowi gratuluj, bo osign ju wicej ni dowolny
absolwent piciu kierunkw
humanistycznych.
Samemu
ministrowi zazdroszcz przebiegoci, bo czym skorupka
za modu, tym na staro trci.
Macierewiczem.
Historia remontu dwunastokilometrowego wau chronicego Ciechocinek obrazuje

polskie podejcie do spraw
ochrony przeciwpowodziowej.
Tym bardziej, e przedmiotem
ochrony nie s pola uprawne
i pojedyncze zagrody, ale miasto o niezwykle ciekawej historii i walorach znanych poza
granicami kraju. Wydawaoby
si wic, e gdzie jak gdzie, ale
tu stosujemy ochron najwyszej jakoci.
Mit pierwszy: inwestycja
jest potwornie droga. Bzdura.
Ile kosztuje metr biecy zmodernizowanego wau? Znacznie
mniej ni metr kwadratowy
mieszkania okoo 2800 z.
A cen wanie usprawiedliwia
si powolno realizowania tej
bezcennej dla mieszkacw
i kuracjuszy inwestycji.
Mit drugi: osigamy wa na
wod stuletni, czyli w peni
bezpieczny. Mona tak mwi,
jeli nie spyta si o uyt technologi. Nagle okazuje si, e
czynnik ekonomiczny odegra
przy projektowaniu rol za-
sadnicz. W tym przypadku

projektant przyznaje, e zastosowana technologia przegrody
bentonitowo-cementowej doskonaa nie jest, bo nikt nie jest
w stanie sprawdzi jej szczelnoci. Przyznaje te, e brak siatek
chronicych przed ryciem nor
w wale dzi by ju nie przeszed...
Mit trzeci, najwaniejszy:
tak czy siak, Nizina Ciechociska jest bezpieczna, mona
pozbywa si dodatkowych zabezpiecze, jak choby starego
wau do tni polderyzujcego
Nizin (miasto planuje w tym
miejscu inwestycj). To klasyczne mydlenie oczu, tworzenie
podkadek na papierze. Kady
wa bowiem przecieka po kilku
dniach utrzymywania si fali
powodziowej. Im taszy tym
szybciej. A w przypadku wezbrania utrzymujcego si dwa
tygodnie kady rozmyje si
jak babka z piasku. Dlatego nie
wolno mieszkacom wmawia,
e s w peni bezpieczni. Bo na
terenach zalewowych nigdy nie
s.
Kontakt pod numerem:

733 842 795
stopka redakcyjna
Redakcja Poza Toru
Zotoria, ul. 8 marca 28
redakcja@tylkotorun.pl
Wydawca
Goldendorf
Redaktor naczelny
Radosaw Rzeszotek
Redaktor wydania
Kinga Baranowska
Dzia reportau i publicystyki
Jacek Kiepiski
(GSM 723 030 103)
Tomasz Wicawski
(GSM 535 405 385)
Dzia informacyjny
ukasz Piecyk,
Aleksandra Radzikowska,
Micha Ciechowski
Kultura
Aleksandra Radzikowska,
Micha Ciechowski
Zdjcia
ukasz Piecyk
Sport
Karol ebrowski
REKLAMA
Aleksandra Grzegorzewska
(GSM 512 202 240),
Agnieszka Korzeniewska
(GSM 534 206 683),
Magorzata Kramarz
(GSM 607 908 607),
Karol Przybylski
(GSM 665 169 292),
Iwona Zuchniak
(GSM 500 324 572)
Korekta
Agnieszka Luberadzka
reklama@pozatorun.pl
Skad
Studio Poza Toru
Druk
Agora S.A
ISSN 4008-3456
Redakcja nie odpowiada za tre
ogosze.
***
Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy

z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim
i prawach pokrewnych Agencja Public
Relations Goldendorf zastrzega, e dalsze
rozpowszechnianie materiaw opublikowanych w Poza Toru jest zabronione
bez zgody wydawcy.
pozatorun.pl
REKLAMA
REGION
pozatorun.pl
Co to za matka?
Zostawia ptoraroczne dziecko na parkingu przed stra poarn kilkaset kilometrw od domu.
Kilka dni wczeniej wzia je na spacer w Zabrzu i zagina. Znalaza si w Chemy, a malutki
chopiec sta si problemem. Dla niej i jej znajomego. Nikosiowi, cudem, nic si nie stao
Tomasz Wicawski
Para z Zabrza postanowia zabra maego Nikosia na wycieczk do Chemy. Modocianej matce i jej przyjacielowi dziecko si znudzio i zostawili je przed budynkiem stray poarnej. To miejsce pokazuje Wojciech Wojciechowski, dowdca jednostki w Chemy. 1,5 rocznym Nikodemem zaopiekowano si na oddziale pediatrycznym Szpitala Powiatowego w Chemy.
olicj o zaginiciu wnuka

zaalarmowaa babcia. Trzydziestodziewiciolatka jest
opiekunk prawn Nikodema.
Jego matk jest siedemnastoletnia Magda R. Sama jest jeszcze
dzieckiem, a za jej brak odpowiedzialnoci najwysz cen mg
zapaci umiechajcy si od ucha
do ucha malec. Przed wozem straackim znaleli go sami straacy.
Natychmiast przekazali policji,
a stamtd porzucone dziecko trafio do szpitala w Chemy.
Co tak naprawd stao si w tej
sprawie? Nastoletnia Magda R.
wysza w poniedziaek ze swoim
synem Nikodemem na spacer. Nie
ma peni praw rodzicielskich, bo
skoczy osiemnacie lat dopiero
w grudniu. Nazwanie j grzeczn
dziewczynk byoby jednak trudne. Opiekunem prawnym malucha jest babcia, ktra we rod
zawiadomia zabrzask policj,
e dziecko razem z matk zapado
si pod ziemi. Funkcjonariusze
w caym kraju zostali postawieni na nogi. Niko odnalaz si
w Chemy. Tam, w zimne, mokre,
jesienne popoudnie, porzucono
go na placu przez stra poarn.
- To nie do pomylenia, e
mog by takie matki mwi
starszy kapitan Wojciech Wojciechowski, dowdca jednostki ratowniczo-ganiczej w Chemy.
U nas suba odbywa si ca dob,
ale kilka, moe kilkanacie minut
REKLAMA
zajo nam, zanim spostrzeglimy

si, e na naszym placu zostawiono wzek z dzieckiem w rodku.
Z okien nie byo go wida, bo sta
za duym straackim wozem. Na
szczcie mamy zwyczaj czstych
obchodw po okolicy i jeden ze
straakw znalaz malutkiego
chopca.
Druhowie rozgldali si po
okolicy, ale nikt si nie pojawi.
Zabrali wic dziecko do rodka
i szybko zawiadomili policj. Komisariat ssiaduje z jednostk PSP
w Chemy, wic malec po kilku
chwilach by eskortowany przez
funkcjonariuszy do powiatowego
szpitala.
- Pracuj w subie trzydziesty
drugi rok i to jest pierwszy przypadek, kiedy dziecko zostao podrzucone na teren jednostki stray
poarnej rozkada rce wyranie
poruszony dowdca. Nie poznalimy matki ani ojca dziecka. Ale
prawd powiedziawszy, nie chciabym ich pozna.
Personel oddziau pediatrycznego zamar, gdy usysza o sprawie. Szybko jednak okazao si, e
Niko mia wiele szczcia i jego
yciu nie zagraa niebezpieczestwo.
- To urocze dziecko mwia
dzie po przyjciu malca na oddzia Izabella Bochyska, ordynator oddziau pediatrycznego
Szpitala Powiatowego w Chemy.
Umiecha si do nas wszystkich.
Idzie na rce do kadego. Jest bar- zotych i uciekli.

dzo ufny. Nie mwi jeszcze, ale
- Mczyzna, ktrego zatrzyma bardzo pozytywne usposobie- maa policja, nie jest ojcem dziecnie. Takie sytuacje s niezwykle ka mwi prokurator Tomasz
rzadkie. A jak dowiedziaam si, Sobczak, zastpca prokuratora
e chopca zostawia na pastw rejonowego Prokuratury Toru
losu rodzona matka, to zdbiaam. Wschd. - Powodem zostawienia
Przecie przy obecnych tempera- dziecka, jak wynika z materiau
turach malec mg zamarzn.
dowodowego, by fakt, e jego
Przekazanie dziecka nie byo matka i przyjaciel nie wiedzieli,
jednak kocem pracy funkcjona- co z nim zrobi. Chcieli wrci
riuszy. Zabezpieczyli oni materia do Zabrza, gdzie oboje mieszkaz kamer, ktrych w Chemy nie j, a dziecko im, widocznie, przebrakuje, i szybko
ustalili, e poszukuj
nastoletniej
kobiety w towarzyNie poznalimy matki
stwie nieco starszego mczyzny. To ani ojca dziecka. Ale prawd
on mia zostawi
wzek z dzieckiem powiedziawszy, nie chciaw rodku przed budynkiem stray.
bym ich pozna
Dugo nie trzeba byo czeka na
efekty ich pracy. Siedemnastolatka i jej
znajomy (dwudziestoszecioletni szkadzao. W Chemy znaleli si
mieszkaniec Zabrza) znajdowali dlatego, e przyjechali do rodziny
si na ulicy Dworcowej w Che- tego mczyzny. Nastolatka zabramy, nieopodal stacji PKP. Chcie- a dziecko spod opieki babci, eby
li wrci do domu. Nie za bardzo wyruszy z nim w podr do tych
wiedzieli, co maj z dzieckiem zro- ludzi.
bi. Zabawa w rodzicw znudzia
Sprawcy usyszeli zarzut dziaim si po paru dniach. Z komu- ania wsplnie i w porozumieniu.
nikatw policji w Zabrzu wynika, Bd odpowiadali z artykuu 210
e przed Chem byli w Bytowie, kk. Odpowiedz take za przetrzygdzie nocowali w hotelu. Nie za- mywanie maoletniego i kradzie.
pacili za pokj, ukradli siedemset Straakw z Chemy nie pociesza
Fot. MACIEJ
PAGAA
fakt, e porzucajcy dziecko uznali

ich za godnych zaufania.
- To szczcie w nieszczciu, e
zostawili je na naszym parkingu,
a nie na mietniku mwi Wojciech Wojciechowski. Ale nie
chciabym, eby takie sytuacje si
w ogle zdarzay. Przecie od dramatu dzielio nas tak niewiele.
Podobne dowiadczenia w takich sprawach maj chemyscy
policjanci.
- W mojej karierze analogiczna
sytuacja chyba jeszcze nie miaa
miejsca mwi Mariusz Sobecki,
komendant miejski policji w tym
miecie. Zdarzay si sprawy
rodzinne zwizane z przemoc,
ale nikt nie zostawia malutkich
dzieci byle gdzie, bez opieki. Przecie ten malec by bezbronny. Traf
chcia, e wszystko zakoczyo
si szczliwie. W porozumieniu
z Urzdem Miasta przekazalimy
dziecko do szpitala. Najwaniejsze
bowiem jest zdrowie chopczyka.
Policjant nie jest bowiem lekarzem
i nie jest w stanie stwierdzi, gdzie
malec wczeniej przebywa.
Najblisze okno ycia w regionie jest w Toruniu. W Chemy nie
ma takiego miejsca.
- Prosz zrozumie, e s to
naprawd jednostkowe przypadki
mwi bardzo dowiadczona ordynator pediatrii. Wos jednak
jey si na gowie, gdy si pomyli,
e w ogle mona wpa na taki
pomys.
pozatorun.pl
REKLAMA
WYWIAD
pozatorun.pl
Nie chodzi o kradzie batonika

O nadcigajcych w Polsce i Europie zmianach z profesorem Andrzejem Zybertowiczem, socjologiem
z UMK, a obecnie doradc prezydenta Andrzeja Dudy rozmawia Jacek Kiepiski
cy z prezydentem Bronisawem
Komorowskim. Podwadny nie
ocenia przeoonego. Tego typu
zachowania nieprzyjmowanie
do wiadomoci, e spoeczestwo odmwio mandatu zaufania PO i PSL powoduj reakcje,
o jakich pan mwi. Ale, z drugiej
strony, wszelki triumfalizm jest
psychicznie niebezpieczny.
Moe jeszcze niektrzy nie zauwayli zmian?
Polska jest na razie taka sama,
ale bdzie si zmieniaa. Teraz
jednak w inny sposb i w innym
kierunku ni przez osiem poprzednich lat.
Krtko spytam: kiedy zaczniecie,
jak to mwi, wiesza?
Bardzo panu wesoo: w Polsce nie stosujemy kary mierci;
a o wsadzaniu do wizie decydowa bd niezawise sdy.
W wypowiedziach zwycizcw
ostatnich wyborw razi mnie
triumfalizm: Przypominam, e
to my wygralimy.... Sympatii to
nie wzbudza.
Myl, e takie przypominanie
wynika z tego, e cz czonkw
PO i establishmentu nadal tak

si zachowuje, jakby wyborcy
nie odsunli ich od wadzy. Przykadem jest zachowanie, skdind rozsdnego, wicepremiera
Tomasza Siemoniaka, ktry na
midzynarodowej
konferencji
w Warszawie powiconej bezpieczestwu publicznie pozwoli sobie na ocen wsppracy

z prezydentem Andrzejem Dud.
Nie sdz, eby jakikolwiek minister Platformy publicznie pozwoli sobie na ocen wsppra-
Wielkiego oczyszczenia mona

si spodziewa?
Wystarczy przejrze archiwa
mediw, nawet tych popierajcych III RP, i opisy wielkich afer
gospodarczych, by dostrzec, jak
wielu z nich nigdy nie wyjaniono, nie mwic o ukaraniu sprawcw. Zakadam, e przywrcenie
prokuratury pod zarzd ministra
sprawiedliwoci zmobilizuje t
instytucj, eby najwiksze afery
zbadano i aby akty oskarenia
trafiay do sdw.
Bdzie si wraca do starych
spraw...
Jakich starych spraw? Jeli czytam w sierpniu 2015 na portalu
kulisy24.com, e minister Maria
Wasiak, nadzorujca m.in. PKP,
naciskaa na wydanie setek tysicy euro na jak bezuyteczn
ekspertyz i nie sysz, by premier
Ewa Kopacz reagowaa na tak
co najmniej niegospodarno,
to znaczy, e problem jest powany. Dzi okoo dziewidziesit
procent osb uznanych za winne korupcji koczy z wyrokami
w zawieszeniu. Co to znaczy? e
korupcja w Polsce jest opacalna.
Wystarczy przejrze statystyk
wyrokw za przestpstwa korupcyjne, by zobaczy, e co nie gra
w tym systemie.
Nazwiska: Macierewicz, Ziobro,
Kamiski s sygnaem dla spoeczestwa, e teraz bdzie si
dziao.
Antoni Macierewicz bdzie
stara si, by niejasnoci, ktre
narosy wok wielu przetargw,
zostay wyjanione. Mariusz Kamiski przekae tajnym subom jasno zdefiniowane zadania.
A Zbigniew Ziobro sprawi, e
prokuratorzy nawet w sytuacji
przecienia prac zrozumiej, by
najpierw zabiera si za sprawy
najwikszego kalibru, szkodliwe
dla gospodarki, dla systemu podatkowego jak np. ustalenie, czy
spka Ciech nie zostaa sprzedana poniej swojej wartoci a dopiero potem bd rozliczali obywateli z wykrocze, jak kradzie
batonika w sklepie.
Nazwisko Ziobro kojarzy mi si
z nagrywaniem. Jak bd wyglda rozmowy ministrw PiS-u w czasach, gdy te metody spowszedniay?
Bd zachowywali si jak
urzdnicy pastwowi. W ministerstwach s pokoje chronione

przed podsuchem. Chcc zaatwia wane sprawy, powinni si
spotyka w takich pomieszczeniach. A jak id do restauracji,
to powinni, po pierwsze, paci
z wasnej kieszeni, a zamiast
szczegw transakcji dotyczcych spek skarbu pastwa omawia ostatni odcinek przygd Jamesa Bonda.
Wczeniej takich bezpiecznych
pomieszcze nie byo?
Byy, ale politycy PO nie wierzyli subom, ktre im teoretycznie podlegay. Mwi mi wysoki
funkcjonariusz jednej z obecnych
sub: Oni nie rozmawiali w zabezpieczonych pomieszczeniach,
bo myleli, e my ich podsuchujemy. To jest paradoks Tuskowadzy, ktra nie wierzya subom
teoretycznie jej podlegajcym.
Teraz bdzie inne podejcie do
sub?
Jak zostanie zrobiony ich przegld, zostan zreformowane, to
standardem w demokratycznym
pastwie stanie si omawianie
spraw wagi pastwowej w instytucjach pastwowych, w tym
w pomieszczeniach chronionych
przez suby.
Zmieniajc temat, czy to Pan doradzi prezydentowi Dudzie powiedzie publicznie o Jarosawie
Kaczyskim: Jest pan wielkim
czowiekiem?
O takich sprawach doradca
pisze na staro w pamitnikach.
No, tak... Dawno zapowiada Pan
zmiany w mediach publicznych.
Mona zdradzi jakie szczegy?
Spawy mediw nie s wrd
tych, ktre mi prezydent powierzy. Na co dzie si im nie
przygldam, nie uczestniczyem
w przygotowaniu koncepcji ich
reformy. Ale zmiany bd take
w mediach prywatnych. Cho,
jak sysz, w TVN podobno red.
Jakub Sobieniowski dalej w starym stylu pracuje na opini najbardziej gorliwego propagandysty antypisowskiego... Zmiany
nastpi z kilku powodw. Po
pierwsze, media i ich waciciele podaj za nastrojami opinii
publicznej, by utrzyma kontakt
z widzami i zatem udzia w rynku. Po drugie, jak nowa wadza,
poprzez kontrol nad spkami skarbu pastwa, przekieruje
strumienie reklam, to media dopasowuj si do, odczytywanych
nawet bez sw, ycze dysponentw reklam.
Musz spyta o Smolesk.
Wszystko od nowa?
Wydaje si, e szum i wiadoma dezinformacja wok tej
tragedii bya tak dua, e naley
przyj zaoenie: zaczynamy od
zera, analizujemy punkt po punkcie podstawowe informacje, od
dokumentacji chemicznej, dokumentacji fotograficznej, akustycznej... Tak, jakbymy byli badaczami, ktrzy przyjechali wieo
na miejsce zdarzenia i prbowali
okreli podstawowe fakty.
Czyli od nowa?
Od pocztku. Rzeczowo.
pozatorun.pl
REKLAMA
REGION
pozatorun.pl
To co chroni Ciechocinek
Po zakoczeniu kolejnego etapu remontu wau przeciwpowodziowego pojawiy
si gosy, e uzdrowisko jest w peni bezpieczne i powd mu nie grozi. Czyby?
Jacek Kiepiski
telewizji
odtrbiono wielki sukces. Wa
chronicy Nizin Ciechocisk sta si w wyniku remontu budowl hydrotechniczn
klasy I, przygotowan na wod
stuletni. Jest wyszy rednio
o 1,3 metra od wau dotychczasowego, szerszy o ok. 5 metrw
i wyposaony w przegrod z zawiesin twardniejcych. O co dokadnie chodzi?
Modernizacj 12 kilometrw
wau wymusia powd z 2010
roku. wczesne podtopienia
domw przypomniay o potencjalnym zagroeniu prawdziw
tragedi, tak jak powd z 1924
roku, gdy po przerwaniu wau
Ciechocinek zosta zalany do
tego stopnia, e wok Grzybka
pywano dkami. Miasto ley na
terenie zalewowym i nic tego nie
zmieni.
Pierwszy etap remontu wau,
od strony Wouszewa, realizowano w 2013 roku. Wtedy zrobiono
dwa kilometry. Teraz zakoczy
si trzeci etap 3150 metrw.
Brakuje jeszcze ponad 3,5 km.
Choby z powodu nieukoczenia
inwestycji mwienie o zabezpieczeniu
przeciwpowodziowym
Ciechocinka jest wic dzi nieuprawnione.
Franciszek Zotnikiewicz, szef
Kujawsko-Pomorskiego Zarzdu
Melioracji i Urzdze Wodnych,
reprezentujcy inwestora, czyli
Koparka prawie na rodku Wisy. W taki sposb pozyskiwano materia na remont wau Ciechociskiego.
By wozida mogy dowie go na budow, stworzono specjaln drog u stp wau.
Urzd Marszakowski, zachwala

zastosowan w Ciechocinku technologi, cho przyznaje: Nie
zastosowalimy siatki chronicej
przed zwierztami ryjcymi nory.
To strasznie przedroyoby inwestycj.
Tymczasem dzi takie siatki to
standard na etapie projektowania.
Przyznaje to wspprojektant modernizacji ciechociskiego wau,
Marcin Pawowski z poznaskiego biura BIPROWODMEL.
- Gdy rozpoczynalimy prace projektowe, nie byo jeszcze

takiego wymogu wyjania.
Gdyby projekt by nieco nowszy,
siatka, najpewniej, by si tu znalaza...
Teraz sama technologia. Wa
poszerzono i nadsypywano gwnie piaskiem wydobywanym
z Wisy. Dziki porozumieniu
z RZGW materia by darmowy,
bo pozyskanie go na wa miao
jednoczenie inny cel pog-
Fot. JACEK
KIEPISKI
bienie rzeki. S jednak na wiecie

gosy, mwice, e piasek rzeczny to materia na way kiepski.
Mennonici, mistrzowie prac hydrotechnicznych, ktrzy wprowadzali w tym miejscu osadnictwo,
way robili z materiau zmieszanego, gwnie z piasku i ilastej
mady wilanej, doskonaego spoiwa. Dzi te zaleca si materia
mieszany. Ale w ostatecznoci...
Sam piasek ubija si specjalnymi
maszynami, zagszcza, polewajc
wod, potem bada jego spoisto

i trzymanie normy.
A teraz najwaniejsze przegroda bentonitowo-cementowa.
Chodzi o wiercenie pionowych
otworw w koronie wau i wlewanie tam odpowiedniej mieszanki
zawiesin twardniejcych. Krtko mwic, jest to metoda preferowana przez decydentw przed
laty, bo... tania.
- W Wielkopolsce way modernizuje si wycznie za pomoc metalowych cianek szczelinowych wkopywanych u podna
wau od strony rzeki i krycia ciany wau mat bentonitow tumaczy Marcin Pawowski. Jest
to metoda o siedemdziesit procent drosza od tej uytej w Ciechocinku...
Bo lepsza. Chodzi o przesikanie wody. Stan metalowych cianek mona kontrolowa. cisego
przylegania do siebie wpuszczanych w wa bentonitowych supw nie.
Reasumujc wa w Ciechocinku jest poprawiany, ale robi si
to w najtaszy, w obecnej dobie,
sposb, a nawet bez elementu ju
dzi wymaganego na etapie projektowania siatki przeciwdziaajcej powstawaniu gronych dla
wau nor.
Czyli, jak zwykle: moe si
uda... Wszystko zweryfikuje wielka woda, ktra prdzej czy pniej przyjdzie.
pozatorun.pl
REGION
10
REGION
pozatorun.pl
Dzi Zaway si podnosz
Lipcowego popoudnia nie zapomn do koca ycia. Kady najmniejszy podmuch wiatru
w nocy powoduje, e zrywaj si z ek. Najgorzej jest z dziemi. Gdy tylko usysz krople
deszczu uderzajce o dach, patrz ku grze. eby tylko sufit znw nie znikn w mgnieniu oka
Tomasz Wicawski
Odbudowa zrujnowanych przez nawanic domw trwa w Zawaach w gminie Obrowo od kilku miesicy. Piotr Makowski ma ju dach, ale przed nim jeszcze sporo pracy.
omoc przysza z wielu

stron. Spisali si urzdnicy, straacy, ministerstwo,
a take postronne osoby. Przywozili meble, materiay budowlane,
farby. Sami przychodzili z grabiami i opatami i pytali, w jaki
sposb mona pomc. W takich
momentach Polacy umiej si zachowa. Po tygodniu poprzewracane drzewa i powyrywane elementy domostw i potw zostay
REKLAMA
uprztnite. Zacza si walko

o to, eby przed zim mie dach
nad gow.
Nawanica, ktra przesza
przez Zaway w gminie Obrowo w lipcu tego roku, bya najwiksz i najbardziej dotkliw
od kilkudziesiciu lat. Najstarsi
mieszkacy wsi nie pamitaj
takiej wichury. ywio zbiera
przeraliwe niwo. Zabiera ze
sob wszystko, co napotka na
drodze. Dachy latay po okolicy, chocia dawno nie kryje si

domostw som. To cud i zrzdzenie Boe, e nikt nie zgin.
Jednych uratowao to, e byli na
poprawinach, a drugich podpiwniczenie budynku. Straty szy
jednak w miliony. Wielu stracio
dorobek ycia. Wakacje przyniosy pacz, strach i ogrom pracy do
wykonania. Rkawy zakasali ju
nastpnego dnia po nawanicy.
- Cay czas remontujemy

mwi Piotr Makowski, mieszkaniec wsi Zaway. Trzy kominy
miaem zamane. Ze stropu w zasadzie nic nie zostao. Teraz od
drogi wyglda, jakbym wszystko
odbudowa, ale to tylko pozory. Gr mam zakryt, eby nie
padao do rodka i eby przey
zim w cieple. Szkd miaem na
sto tysicy zotych. Terenu wok
nawet jeszcze nie ruszyem. Teraz
Fot. UKASZ
PIECYK
remontuj pokoje. Jak umiem

i ile tylko mam si.
Takich rodzin w Zawaach jest
mnstwo. Dom pana Borka niszczycielski wiatr zrwna z ziemi.
Jemu pracy zosta jeszcze ogrom.
Dziaa jak moe. Nie ma wyjcia.
- Kilka dni temu radna znw
chodzia i pytaa, co jeszcze potrzeba mwi Piotr Makowski.
Nie mona powiedzie, e zostalimy bez wsparcia. Ale cae
REGION
pozatorun.pl
Tak wie wygldaa chwil po klsce ywioowej. Wiele osb nad boi si syszc najlejszy podmuch wiatru. Na szczcie nawet obcy ludzie okazali si solidarni.
oszczdnoci te ju poszy na
ten remont. Wiele spraw musi
poczeka na lepsze czasy. Plac
zabaw dla dziecka miaem przed
domem, ale teraz s pilniejsze potrzeby. Mam dziak siedemnacie arw. Siatka jest doszcztnie
zrujnowana. I tak dzikuj Bogu,
e wszyscy jestemy cali. Przecie
tego dnia bylimy w domu...
Mczyzna zawiesza gos. Jest
silnym facetem, ktry przey
wiele. Myla, e tak dugo nie bdzie tego wszystkiego nosi w sobie. Ale trzyma go do tej pory.
- To ogromne nieszczcie,
co tu duo gada rozkada rce
poszkodowany. Crka studiuje
w Bydgoszczy, ale w lipcu bya
w domu. Tylko zesza ze swojego pokoju na poddaszu, a po
piciu minutach ju go nie byo.
Stalimy w oknach i przygldalimy si, co to za diabelstwo idzie
w nasz stron. Gdy wytuko
wszystkie szyby, to ucieklimy do
piwnicy. Tam znalelimy bezpieczne schronienie.

Pan Piotr, poza crk Dari,
ma jeszcze siedmioletniego syna.
Ten nie chce sam spa od tamtego czasu. Trudno si dziwi, e si
boi. Gdy tylko syszy najmniejszy
wiatr, to biegnie pdem do rodzicw. Przez wiele tygodni zamiast
dachu domu bya plandeka.
- Tylko lekko zawiao, a dudnio, walio, huczao i pukao
mwi Piotr Makowski. Dorosy
by si przestraszy, a co dopiero
dziecko. Sam nocami spa nie
mog. Mylaem, e jestem odporny, ale guzik. Na kadego to
dziaa. Moe kiedy zapomn.
***
Obraz po lipcowej katastrofie
by apokaliptyczny. P wsi byo
zrujnowane. Nie bardzo byo
wiadomo, za co si wzi. Kady
stara si zabezpieczy swj dobytek. Wielu stracio to, na co pracowao przez tyle lat. Ale pomoc
nadesza i bya skoordynowana.

- Oceniam dziaania wszystkich organw jako niezwykle
sprawne mwi Alicja Tarkowska, sotys miejscowoci.
Wszystko byo natychmiast. Pomoc z Urzdu Gminy, rzdowa
i ta, ktra przysza od zwykych
ludzi. Baagan uprztnito w cigu tygodnia. Ruszylimy z odbudow. Sporo jeszcze zostao wok, ale wiele prac ju za nami.
Sotys nie potrafi wyrazi sowami wdzicznoci dla wszystkich, ktrzy zaangaowali si
w pomoc mieszkacom po tej,
niezwykle dotkliwej, tragedii.
- Mam ca kartk A4 z nazwiskami i nazwami instytucji, ktrym trzeba podzikowa mwi
kobieta. Zastanawiamy si jeszcze, w jakiej formie to zrobimy,
ale mog zapewni, e jestemy
ogromnie wdziczni wszystkim
poczwszy od straakw i kierowcw ciarwek, a skoczyw-
szy na darczycach materiaw

budowlanych czy mebli.
Mieszkacy omijaj ten temat,
ale po tragedii, niestety, pojawiy
si te problemy ssiedzkie zwizane z ziemi. Przez to jedna rodzina moga ruszy z odbudow
nieco pniej. Problem jest zawiy i kada ze stron ma swoje racje.
Sotys liczy jednak, e niesnaski
nie uniemoliwi odbudowy jednego z domostw.
- Dzieci nadal przeywaj t
spraw bardzo silnie mwi Alicja Tarkowska. Kilka razy syszaam, jak pytay, syszc pierwsze krople deszczu: Mamusiu,
czy wszystko bdzie dobrze?.
W kadym z nas to te siedzi.
Gdy tylko przychodzi SMS z informacj o silnych podmuchach
wiatru, to budz si demony.
W miejscowoci s dwa sklepy. Jeden doszcztnie ucierpia
w katastrofie. Drugi los oszczdzi. Ten pierwszy by drewnia-
11
Fot. MACIEJ
PAGAA
ny, ale udao si na jego miejsce

postawi murowany. W rodku
trzeba jeszcze wykona troch
pracy, eby znw mc sprzeda
produkty dla mieszkacw. Waciciele sklepu nie chc jednak
z nami rozmawia. S jedn ze
stron ssiedzkiego sporu o odbudow i granic.
***
rodki, ktre wpywaj na
specjalne konto, zaoone przez
Urzd Gminy na pomoc mieszkacom wsi Zaway i innych
miejscowoci, ktre ucierpiay
w wyniku lipcowej nawanicy, s
rozdzielane. Bd trafiay jeszcze
do potrzebujcych osb do koca roku. Wadze gminy serdecznie dzikuj wszystkim, ktrzy
przyczyniaj si do odbudowy
domostw i pomagaj osobom
dotknitym przez klsk ywioow. A jest ich naprawd wiele.
REKLAMA
12
GMINA CZERNIKOWO
pozatorun.pl
Sze dych
uczcz u nas
Ju 5 grudnia w Szkole Podstawowej w Czernikowie odbdzie

si magiczny koncert. Mieszkacw raczy swoimi gosami
i pomysami bdzie legendarna Piwnica Pod Baranami
Tomasz Wicawski
ydarzenie
odbdzie
si w ramach cyklu
Grudniowe Koncerty. Wczeniej w tym miejscu
gocili pod koniec roku ju m.in.
Zbigniew Wodecki, Zenon Laskowik, Krzysztof Daukszewicz,
Czerwony Tulipan oraz Alosza
Awdiejew.
Zbliajcy si koncert odbdzie si pod hasem Magiczne
Pieni Wielkich Piwnicznych
Gwiazd. Celem wydarzenia jest
przypomnienie lokalnej spoecznoci dokona najduej dziaajcego w Polsce kabaretu. Mury
szkolne wypeni piwniczne pieni, hymny i teksty. Do powiedzie, e z grup t w przeszoci
zwizani byli tak wybitni artyci,
jak m.in. Ewa Demarczyk, Zbigniew Preisner, Marek Grechuta,
Grzegorz Turnau, Tadeusz Kwinta czy Jan Kanty Pawlukiewicz.
Organizatorem wydarzenia
jest Szkoa Podstawowa w Czernikowie. Okazja jest szczeglna,
bo krakowska grupa dziaa ju
od szedziesiciu lat. Z tej okazji
ogoszono konkurs na muzyczn
interpretacj piwnicznych utwoREKLAMA
rw oraz projekt plakatu upamitniajcego szedziesiciolecie istnienia kabaretu.

Swoim patronatem wydarzenie otoczyli starosta toruski
Mirosaw Graczyk i wjt gminy
Czernikowo Zdzisaw Gawroski.
- wierwiecze istnienia samorzdu terytorialnego jest
dobr okazj do pokazania, e
wadze lokalne wspieraj i pro-
Pie legionw
si niesie
Galowe stroje, narodowe barwy i odwitne
wykonania utworw patriotycznych
niczego nie mogo zabrakn na gali
z okazji 97. rocznicy odzyskania
niepodlegoci w Czernikowie
muj dziaania zwizane z kultur mwi Zdzisaw Gawroski.

A w naszej gminie si dzieje
i powie to kady, kto tu mieszka.
Wieczr peen humoru, wzrusze i magii rozpocznie si 5
grudnia o godzinie 17.30 w Szkole Podstawowej w Czernikowie.
Rezerwacji biletw mona dokona pod numerami 883 68 96 35
lub 6004 19 93.
(WT)
rogram sowno-muzyczny przygotowali wsplnie:

dzieci z Przedszkola Publicznego w Czernikowie, chry
klubu seniora Rado i Koa
Gospody Wiejskich Jutrzenka,
modzie ze Szkoy Podstawowej im. K.K. Baczyskiego oraz
z Zespou Szk im. M. Kopernika w tej miejscowoci.
Gala, majca wieloletni tradycj, odbya si 10 listopada.
Uczestniczyo w niej, jak co roku,
liczne grono mieszkacw i goci.
- Obchody wita Niepodlegoci s coraz bardziej widoczne
w naszym kraju mwi Zdzisaw

Gawroski, wjt gminy Czernikowo. Zawsze uczestnicz
w nich ci, dla ktrych pami
o minionych, wzniosych wydarzeniach z naszej historii jest niezwykle istotna.
Tego rodzaju akademie pozwalaj na budowanie tosamoci
lokalnej i integracj wielu pokole mieszkacw gminy.
- S okazj do poszanowania
tradycji i pielgnowania polskoci dodaje wodarz gminy.
(WT)
DODATEK
pozatorun.pl
13
WITECZNE FINANSE
Zastaw si, a postaw si?

Polakw przygotowania do wit
Ponad 1000 z zamierza wyda przecitna polska rodzina na tegoroczne wita
Magorzata Kramarz
oniec listopada, to czas,

kiedy Polacy zaczynaj
myle o nadchodzcych
witach boego narodzenia.
Kady z nas lubi czas przygotowa. Ale skd wzi na to
wszystko pienidze? Okazuje
si, e Polacy maj swoje sposoby.
Kto z nas nie lubi robi prezentw najbliszym? A jeszcze
przyjemniej jest taki upominek
dosta. Niestety ceny wszystkich produktw s bardzo wysokie. Poczynajc od ywnoci,
poprzez zabawki, biuteri nie
mwic ju o gadetach i sprzcie komputerowym. Sami przyznajemy, e wydajemy za duo,
ale jak pokazuj badania wikszo z nas nie zamierza tego
zmienia. Co trzeci dorosy Polak spodziewa si co najmniej
dwch prezentw pod choink.
Najchtniej widziane s ksiki,
perfumy, gry komputerowe i na
kocu koperta z pienidzmi. Jak
wykazuj badania, przecitna
polska rodzina wyda na tegoroczne wita powyej 1000 z.
To jest koszt zarwno jedzenia,
wystroju domu jak i prezentw.

Tylko niewielka cz naszego
narodu planuje nie przekracza
kwoty 400 z.
Skd bierzemy na to pienidze? Gownie z oszczdnoci.
Ponad poowa Polakw ma
zaskrniaki, ktre chce przeznaczy na przygotowanie Boego Narodzenia. Zupenie odwrotnie ni w ubiegych latach,
wiksz cz chcemy przeznaczy na jedzenie, cho prezenty wcale nie bd takie tanie.
rednia cena upominku to ok.
150 z. A co z reszt Polakw?
Jak planuj sfinansowa przyjemnoci. Okoo 25% z nas zamierza za wydatki paci kart
kredytow, ktr spaci dopiero
po nowym roku. Takie rozwizanie stosowane jest gwnie
przez modych ludzi midzy 20

a 35 rokiem ycia. Jeszcze inni
zamierzaj wzi poyczk lub
kredyt w banku. Te kusz nas
rnymi promocjami przedwitecznymi, wic zapewne
cz Polakw skorzysta z tych
propozycji. Najmniejszy odsetek ma w planach poyczk od
rodziny lub znajomych.
Wrd naszego narodu przyjo si powiedzenie Zastaw
si, a postaw si. O co w tym
chodzi? Gwnie o to, eby
pokaza wrd rodziny i przyjaci, e sta nas na rnego
rodzaju przyjemnoci, e jestemy po prostu bogaci. Nikt natomiast nie musi wiedzie, e na
to wszystko si zapoyczylimy
i to pewnie na niemay procent.
Cae szczcie coraz wicej z nas
odchodzi od tej reguy. Nauczylimy si oszczdza i z gow
planujemy kady wydatek. Ponad poowa z nas deklaruje, e
prezenty witeczne bd praktyczne i na pewno kupione po
duszym namyle. Wolimy dawa i dostawa rzeczy praktyczne, anieli gadeciarskie czy
szpanerskie. Nauczylimy si
te wykorzystywa okazje. Wielu Polakw zaczo robi zakupy w Internecie. Niekiedy s
naprawd tasze ni te w sklepie stacjonarnym. Oczywicie
znaleli si te tacy, ktrzy nie
zamierzaj oszczdza na prezentach gwiazdkowych dla
bliskich. Jednak znaczna cz
spoeczestwa tylko najbliszym kupuje drogie prezenty,
pozosta cz rodziny obdarowujemy drobiazgami. Zakupy spoywcze robimy zazwyczaj w super i hiper marketach.
Skuszeni promocjami omijamy
mae osiedlowe sklepiki, ktre
nie mog liczy na wikszy zysk
w okresie przedwitecznym.
Dua cz osb przyznaje
te, e ich sytuacja materialna
jest lepsza ni w poprzednich
latach bd na takim samym
poziomie. Jestemy zadowolenie ze swoich zarobkw i moemy spokojnie przygotowywa
si do wit, ju nie w myl zasady Zastaw si, a postaw si.
REKLAMA
14
KULTURA
pozatorun.pl
Wielka Gala Disco Polo
Po raz pierwszy Toru bdzie goci osiem najwikszych polskich gwiazd tego gatunku.
Czasu na zakup biletu jest coraz mniej, bo koncert odbdzie si ju 12 grudnia
ilionowe odtworzenia utworw w Internecie, nieodczny

element kadego wesela i sylwestrowych nocy. To moliwe
tylko w przypadku muzyki
disco polo. A sucha si jej
gwnie po to, by wprawi si
w dobry nastrj, potaczy
i doadowa yciow energi.
Ruda taczy jak szalona czy
Ja uwielbiam j, ona tu jest
i taczy dla mnie nie ma
chyba nikogo, kto nie syszaby tych hitw chocia raz.
- Wielka Gala Disco Polo,
jedyna w Polsce, po raz pierwszy odbdzie si w Toruniu
i takiego koncertu miasto
jeszcze nie widziao mwi
Mariola Jankowiak z Agencji
Artystycznej TAMADA.
12 grudnia o godzinie 18.00
w Arenie Toru na ul. Bema
zaprezentuj si najwiksze
i najbardziej znane gwiazdy
muzyki disco polo. W cigu czterech godzin wietnej
zabawy na jednej scenie wystpi osiem najlepszych polskich zespow tego gatunku:
Weekend, After Party, Czadoman, MIG, Long&Junior, Andre, Pikni i Modzi oraz One
Moment.
REKLAMA
Pewne jest, e muzycy zapiewaj swoje najwiksze

hity, a aden fan nie wrci do
domu niezadowolony. Bdzie
przebojowo, rytmicznie i kolorowo. Wykonawcy z pewnoci okrasz swoje wystpy
oryginaln gr wiate i choreografi sceniczn. Dodatkowo kady, kto tylko bdzie
mia takie yczenie, doczy
si do piewajcych muzykw.
- Jeli mam ochot na relaks, sucham jazzu i muzyki
klasycznej, a wieczorami najczciej towarzysz mi rockowe i bluesowe ballady mwi
Dominika Klonowska, ktra bez muzyki nie wyobraa sobie ycia. Wszystko
zaley od tego, jakich emocji szukam. Czasem wcz
wic w odtwarzaczu reggae,
a czasem disco polo. Denerwuje mnie to, gdy kto kategoryzuje gatunki muzyczne,
bo kady z nich spenia inne
funkcje. Znam dobre rockowe
kawaki i znam te kiepskie,
tak samo jest z innymi nurtami. Przy disco polo najczciej si umiecham.
Chocia wiele osb ma do
tego gatunku ambiwalentny
stosunek, to kady zna teksty
najwikszych polskich hitw

i bawi si przy nich doskonale. Moe grudniowy wieczr
to doskonaa okazja do tego,
by do tego nurtu muzycznego
przekonali si take ci, ktrzy
nie s mu przychylni?
- Zapowiada si wietna
zabawa dla fanw disco polo
z caej Polski dodaje Mariola
Jankowiak. Wielu z nich deklaruje nam swj przyjazd ju
teraz. Tego koncertu po prostu nie mona przegapi! Bilety na to wydarzenie mona
naby w sklepie z pamitkami
w Ratuszu, w biurze podry
na dworcu PKS przy ul. Dbrowskiego, w ksigarni na ul.
Mae Garbary oraz zarezerwowa telefonicznie u organizatora Agencji Artystycznej TAMADA tel. 501 75
40 11. Wszystkie szczegy,
wraz repertuarem pozostaych imprez estradowych na
rok 2015/2016, znale mona na stronie internetowej
www.tamada.info.pl.
Przedwiteczny czas to
dobry okres, by rozluni si,
dobrze zabawi i przetaczy jeszcze jedn noc, zanim
caa Polska ruszy na parkiety
w sylwestra. To rwnie ideal-
ny moment na to, by z innymi

podzieli si wiar i nadziej.
Z tym zgadzaj si take
organizatorzy imprezy.
- Agencja Artystyczna TAMADA postanowia przyczy si
do akcji pomocy Darcy'emu Wardowi, dlatego serdecznie zapraszamy rwnie wszystkich
mionikw ula do
przyjcia na ten koncert dodaje Mariola Jankowiak. Pi procent
kwoty ze sprzedanych
biletw przekaemy na
leczenie i rehabilitacj ulowca. Zawsze, gdy
mam okazj, pomagam innym, dlatego teraz rwnie
chtnie to zrobi.
Koncert disco polo to
wietna propozycja. Mona
przyj na to wydarzenie
ze znajomymi i rodzin,
potaczy i naadowa akumulatory pozytywn energi,
a przy okazji dooy swoj
cegiek do tego, by Darcy odzyska zdrowie. Zapowiadany
koncert to idealna propozycja
dla kadego!
CAMERIMAGE
pozatorun.pl
Zote aby
wrczone
15
Najwiksze w Polsce wito operatorw

filmowych dobiego koca
Micha Ciechowski
wacjami na stojco nagrodzono Eda Lachmana, autora zdj do filmu

Carol, laureata tegorocznej
Zotej aby (na zdjciu). Gala
Zakoczenia, podczas ktrej
wrczono statuetki dla najlepszych twrcw, zwieczya 23.
Midzynarodowy Festiwal Sztuki Autorw Zdj Filmowych
Camerimage w Bydgoszczy.
- T nagrod dedykuj swojej
ekipie, reyserowi i wszystkim,
ktrzy kochaj kino powiedzia Lachman podczas odbierania statuetki. Wci jednak
jestem uczniem kina. Co
przekazuj innym, ale od nich
take jeszcze bior.
Do tegorocznej edycji Camerimage nadesano ponad dwa
tysice trzysta filmw. Spord
nich wybrano te, ktre walczyy
o zwycistwo w jedenastu kategoriach konkursowych. Najwaniejsz z nich by Konkurs
Gwny, ktrego laureatem zosta wspomniany Ed Lachman.
- Srebrn ab zdoby Sturla
Brandth Grvlen za zdjcia do
nagradzanego na caym wiecie
filmu Barany. Islandzka opowie relacjonuje Dariusz
Kuma, rzecznik Camerimage.
Brzowa trafia za na Wgry,
do autora zdj do filmu Syn
Szawa Mtysa Erdlyego.
Konkurs Filmw Polskich
wygra obraz Letnie przesilenie ze zdjciami Jerzego Zieliskiego. Wielkie brawa za
zdobycie Nagrody Studenckiej
im. Laszlo Kovacsa Zotej Kijanki otrzyma mody twrca
Bartosz Bieniek z Uniwersytetu
lskiego (Wydzia Radia i Telewizji im. K. Kielowskiego) za
zdjcia do etiudy studenckiej
Ameryka. Srebrna Kijanka powdrowaa w rce Simona Dreschera, operatora etiudy Stravanger, zrealizowanej dziki
Akademii Filmowej w Baden-Wrttemberg. Laureat Brzowej Kijanki to rwnie student

Wydziau Radia i Telewizji Uniwersytetu lskiego Damian
Kocur, ktry wyreyserowa
i stworzy zdjcia do etiudy To,
czego chc.
Zot ab w kategorii Penometraowych Filmw Dokumentalnych otrzyma film
Scena ciszy, ktrego autorem
zdj jest Lars Skree. Specjalne
wyrnienie odebra za Wojciech Staro, reyser i operator
filmu Bracia.
W konkursie na Krtkometraowe Filmy Dokumentalne
niekwestionowanym
zwycizc zosta film A Tale
of Love, Madness and Death.
Zota aba powdrowaa do
rk operatora, Alvaro Anguity.
Wyrnienie w tej kategorii
otrzyma Pavel Skvortsov, autor zdj do The Conversation.
Jury Camerimage 2015 docenio take Luisa Urquiz Mondragna za debiut reyserski
w filmie Perfect Obedience.
Nagrod za debiut operatorski
odebra Joshua James Richards
za Songs My Brother Taught
Me.
W konkursie filmw 3D jurorzy 23. Midzynarodowego
Festiwalu Filmowego Camerimage, za zwyciski uznali film
Love w re. Gaspara No.
Zdjcia do produkcji wykona
Benot Debie.
W konkursie wideoklipw
przyznano dwie nagrody za
najlepsz produkcj gwn nagrod otrzyma wideoklip do
piosenki Alright Kendricka
Lamara w re. Colina Tilleya.
Zdjcia do niego wykona Rob
Witt. Ten sam twrca zosta
laureatem najlepszych zdj do
wideoklipu Alright.
Podczas Gali Zakoczenia
23. edycji Camerimage wrczono take nagrody specjalne. Z Bydgoszczy ze Zotymi

abami do Hollywood wyjechali: amerykaski montaysta
Walter Murch, brytyjski autor
zdj do wideoklipw Martin
Coopen, duet operatorsko-reyserski Woch Vittorio Storaro
i Iraczyk Madid Madidi, kostiumografka Sandy Powell oraz
producent telewizyjny Frank
Sponitz.
Tegoroczna edycja Camerimage zdobya due uznanie
wrd goci i laureatw tegorocznych ab.
- To wielki zaszczyt, e mogem wzi udzia w tak prestiowym wydarzeniu wyznaje
Mtys Erdly, autor zdj, zdobywca Brzowej aby. Nie bez
przesady powiem, e Camerimage to jedyny festiwal, ktry
na serio zajmuje si obrazem
filmowym i nasz bran.
Zachwytu nie kryli take
aktorzy zaproszeni na Wielkie
wito Operatorw.
- Masz moliwo bycia
wrd najlepszych z najlepszych, no to jak nie wykorzysta tej szansy i nie dowiedzie
si czego o kinie? mwi

Wojciech Mecwaldowski, aktor
z prezentowanego na festiwalu
filmu 11 minut.
Gociem specjalnym Camerimage by prof. Piotr Gliski,
minister kultury i dziedzictwa
narodowego, ktry podkreli
wan rol bydgoskiego wydarzenia dla caej Polski.
- Camerimage to dobry przykad inicjatyw oddolnych zaznaczy Piotr Gliski. Kto tu
by kreatywny i mia wyjtkowy
pomys na festiwal, tak jak trzeba mie wyjtkowy pomys na
film, by przycign ludzi do
kina. Festiwal powicony gwnie operatorom to wydarzenie
jedyne na caym wiecie. Jestem
dumny, e odbywa si wanie
w Polsce, bo sawi j poza jej
granicami.
Podczas festiwalu filmowego studenci z caego wiata
mieli okazj take uczestniczy
w warsztatach i seminariach
prowadzonych przez wybitnych
twrcw kina. Jednym z nich by
Sawomir Idziak, autor zdj do
filmw takich jak Helikopter
w ogniu czy Harry Potter i Zakon Feniksa. Podczas projekcji
filmw widzowie mogli porozmawia z gomi Camerimage,

chociaby z Paulem Bettanym,
aktorem znanych z filmw Pan
i wadca: Na kracu wiata czy
Kod da Vinci, ktry debiutowa na festiwalu jako reyser
(Shelter).
Spor atrakcj okazaa si
take wizyta Bryana Adamsa, kanadyjskiego piosenkarza
w Toruniu. W Centrum Sztuki
Wspczesnej Znaki Czasu
otworzy swoj pierwsz w tej
czci Europy wystaw fotograficzn. Wernisaowi towarzyszyy tumy goci.
Na 23. edycj Midzynarodowego Festiwalu Filmowego
Camerimage do Bydgoszczy
przyjechao okoo tysica piciuset goci operatorw filmowych, reyserw, aktorw oraz
innych przedstawicieli brany
filmowej. Dziki organizatorom
wydarzenia Markowi ydowiczowi, dyrektorowi festiwalu,
oraz Fundacji Tumult, studenci
z caego wiata mieli moliwo
spotka si z prawdziwym filmowym wiatem rodem z Hollywood, celebrowanym w miecie nad Brd.
16
GMINA CHEMA
pozatorun.pl
Drzwi
stoj otworem
Multimedialna pracownia ORANGE ju
funkcjonuje w pomieszczeniach filii Biblioteki Samorzdowej w Skpem. Zagldaj do niej nie tylko dzieci i modzie, ale
take ich rodzice i seniorzy
Aleksandra Radzikowska
ajpierw gosowali na projekt w oglnopolskim

konkursie, by niedawno
uroczycie otworzy wyczekan
pracowni w Skpem. Miejscowa
biblioteka zostaa laureatem akcji
dziki ogromnemu zaangaowaniu mieszkacw, ktrych wysiki nie poszy na marne. Ich efekt
mona nie tylko podziwia, ale
rwnie korzysta z niego.
- Chtni ju do nas zagldaj,
najwiksze zainteresowanie jest
wrd dzieci i modziey mwi
Ilona Witkowska, pracownik biblioteki. Dzi organizujemy
warsztaty tworzenia ozdb choinkowych metod decoupage.
Gwnie z myl o osobach dorosych, szczeglnie mamach, ktre
przyprowadzaj dzieci do dziaajcego w szkole Klubu Malucha
Fikusie. Cay czas zachcamy
te osoby dorose do skorzysta-
nia z programu do nauki jzyka

angielskiego. Chcielibymy przeprowadzi te warsztaty fotograficzne, bo naszym zaoeniem jest
wydanie gry planszowej Skpiaczek o miejscach najbardziej
charakterystycznych dla naszych
terenw. Gdy bdzie cieplej, to
wyruszymy z aparatami i zrobimy
zdjcia, ktre zostan na tej grze
umieszczone.
Pracownia funkcjonuje w dni
robocze. W poniedziaki, rody i czwartki od godziny 10.00
do 14.00, we wtorki od 13.00
do 17.00, a w pitki od 14.00 do
18.00. Mieszkacy mog korzysta w niej z nowoczesnego sprztu, w ktry zaopatrzya pracowni Fundacja Orange. W Skpem
s to trzy komputery z dostpem
do szerokopasmowego Internetu,
konsola do gier oraz drukarka
Pracownia ORANGE funkcjonuje od poniedziaku do pitku.
i telewizor LCD. Pomieszczenia

s wyposaone w funkcjonalne
meble, ktrych zakup by wspfinansowany przez fundacj oraz
samorzd gminy.
Warto przypomnie, e pracownie ORANGE to program
spoeczny, w ramach ktrego
Fundacja Orange zakada multimedialne wietlice w maych
miastach i wsiach. Celem inicjatywy jest zapewnienie mieszkacom lepszego dostpu do nowych technologii. Poza tym taka
wietlica jest rwnie idealnym
Fot. NADESANE
miejscem do spotka, wymiany

inspiracji i przestrzeni do realizowania kreatywnych dziaa.
Dlatego inicjatyw mona wykorzysta w oryginalny sposb
organizujc szkolenia z obsugi
komputera i korzystania z Internetu dla osb starszych, wirtualne wycieczki czy multimedialne
rozgrywki sportowe.
- Jednemu seniorowi ju pokazalimy, jak obsugiwa komputer
i co moe znale w sieci dodaje Ilona Witkowska. Myl,
e osoby starsze przeami swoj
Z indeksami na uniwersytet
Odebrali indeksy i bd chodzi na wykady. Suchaczami Uniwersytetu Trzeciego Wieku

w gminie Chema zostali jej najstarsi mieszkacy. Czego mog si spodziewa po nowej
placwce?
atur ju dawno maj za

sob, a kasztany zamiast
kwitn, spady z drzew.
Nigdy nie jest jednak za pno na
to, by wybra si na uniwersytet. Dziki podpisaniu aktu powoania przez wjta Jacka Czarneckiego i dziekana prof. Cezarego
Kocielaka chemanie mog oficjalnie uczestniczy w zajciach
organizowanych przez UTW.
Podczas inauguracji nowi
suchacze zoyli lubowanie,
wysuchali, zgodnie z tradycj,
akademickiego
Gaudeamus
i wykadu inauguracyjnego pt.
Zanieczyszczenia
powietrza
a zdrowie czowieka. Filia placwki liczy obecnie trzydziestu
dziewiciu czonkw i to wanie
oni w pierwszym semestrze bd
uczestniczy w serii wykadw
w rody o godzinie 17.30 w sali
sesyjnej gminnego urzdu.
- Filia Uniwersytetu Trzeciego
Wieku jest propozycj dla seniorw nie tylko na spdzenie wolnego czasu, ale take na rozwj
w rnych dziedzinach mwi
Katarzyna Orowska z Urzdy
Gminy Chemy. To oferta dla
osb, ktrym kanapa i telewizor
nie wystarczaj i dlatego zapragnli indeksu UTW.
Organizatorzy chtnym osobom zaproponuj rwnie wycieczki. Pierwsza z nich ma odby
si jeszcze w tym roku.
- Mam nadziej, e program
zaj bdzie na tyle atrakcyjny,
e suchacze z chci i pasj bd
przychodzi na kolejne zajcia
mwi wjt gminy Jacek Czar-
Mieszkacy gminy Chema mog uczestniczy w zajciach Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
necki. Tylko wtedy dziaalno

UTW bdzie miaa sens. ycz im
rozwoju, systematycznoci i wytrwaoci.
Inauguracja uniwersytetu nie
bya jednak jedynym wanym
wydarzeniem, ktre zostao zorganizowane z myl o seniorach.
Wzili oni rwnie udzia w corocznym Gminnym Dniu Seniora
w Koczewicach, ktrego gospodarzem bya miejscowa szkoa.
- Organizacj spotkania zajli
si tradycyjnie pracownicy Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej
mwi Katarzyna Orowska.
Wydarzenie, rwnie tradycyjnie,

rozpocz muzyczny akcent dedykowany prawie trzystu seniorom,
ktry specjalnie na t okazj przygotowali uczniowie Szkoy Podstawowej w Koczewicach.
Seniorzy obejrzeli te program sowno-muzyczny pt.Jeszcze Polska nie zgina w wykonaniu grupy gimnazjalistw klas
mundurowych z gimnazjum
w Guchowie, nawizujcy tematycznie do odzyskania niepodlegoci. W dalszej czci muzycznej wdrwki wysuchali za
pieni biesiadnych, onierskich
Fot. NADESANE
i patriotycznych. Do wczenia si
w program i wsplnego piewania
namawiali ich czonkowie kapeli
TORUNIACY.
- Wiemy, e w rodowisku seniorw istnieje zapotrzebowanie
na to, by mogli wsplnie spdza
czas na tego typu wydarzeniach
dodaje Katarzyna Orowska.
Chwal coroczne spotkania
w gronie rwienikw, bo dla nich
jest to czsto okazja na rozmow
z dawno niewidzianymi kolegami.
(AR)
niemiao do nowoczesnych
technologii. Mamy w planach
przeprowadzenie
specjalnego
kursu z myl o nich. Jeli chodzi
o multimedialne rozgrywki i wycieczki, to oczywicie, chcemy
takie zorganizowa, ale przewidujemy zainteresowanie gwnie
wrd dzieci i modziey. Pki
co, graj na konsoli, ale powoli
bdziemy wypenia grafik innymi inicjatywami i odkrywa
rne tajniki. Poka im, e rne
miejsca na wiecie mog zwiedzi
wirtualnie.
Rolnictwo z
pomysem
Blisko trzydzieci osb,

w tym siedem z gminy
Chema, wzio udzia
w eliminacjach powiatowych
XXV Olimpiady Wiedzy Rolniczej w Zelgnie. O dobre miejsca walczyli rolnicy w wieku od
osiemnastu do czterdziestu lat.
Organizatorem olimpiady by
Kujawsko-Pomorski
Orodek
Doradztwa Rolniczego w Minikowie, a przeprowadzili j pracownicy Powiatowego Zespou
Doradztwa Rolniczego w Toruniu. Poamania pir miakom
yczy gospodarz gminy Jacek
Czarnecki.
Dzisiejsi modzi rolnicy to ludzie przedsibiorczy, z ogromn
wiedz i znajomoci biznesu.
Dlatego konkurs, na ktrym spotykaj si najlepsi z regionu, moe
by rwnie platform do wymiany dowiadcze. Dziki specjalistycznej wiedzy mog rozwija
i unowoczenia swoje gospodarstwa czy skuteczniej korzysta z porad. Teoria realizowana
w praktyce to sposb na sukces.
- To si potwierdza w codziennym yciu: rolnicy rozwinli skrzyda mwi Katarzyna
Orowska. Polska wie w cigu
ostatnich lat bardzo si zmienia,
oczywicie w pozytywnym tego
sowa znaczeniu.
Pierwsze miejsce w olimpiadzie zdoby Pawe Gerc z gminy
Obrowo. Drugie i trzecie wywalczyli mieszkacy gminy ysomice
kolejno Arkadiusz Kalbarczyk
i Adam Klonowski. Organizatorzy zadbali jednak o nagrody dla
wszystkich uczestnikw konkursu.
(AR)
pozatorun.pl
CAMERIMAGE
17
18
GMINA UBIANKA
pozatorun.pl
Wygraa
Polska
Bieg Niepodlegoci w Pigy jest wydarzeniem szczeglnym w kalendarzu imprez sportowych w gminie ubianka. Biao-czerwona armia
biegaczy demonstruje podczas niego przywizanie do ojczyzny
Tomasz Wicawski
awodnicy mieli w tym roku

do pokonania 11 kilometrw z Pigy przez Leszcz,
Zamek Bierzgowski i ubiank oraz z powrotem. To coraz
czstsza w naszym kraju forma
uczczenia rocznicy odzyskania
niepodlegoci. W gminie ubianka tak tradycj zapocztkowano dziewitnacie lat temu.
- Za rok tum biegaczy wystartuje po raz dwudziesty nie kryje
radoci Jerzy
Zajkaa, wjt gminy ubianka, rwnie zapalony sportowiec.
Na pewno oprawa przyszorocznej edycji bdzie szczeglna.
Ale jak pastwo uwanie spojrz,
to zobacz, e o symbolik narodow dbamy zawsze.
Rzeczywicie, kady uczestnik
zawodw ubrany by w okolicz-
nociow koszulk, ktra odwoywaa si do wita Niepodlegoci. Dystans te nie jest dobrany
przypadkowo. Mieszkacy i gocie startowali 11 listopada o godzinie 11.00 na trasie 11-kilometrowej.
W tym roku bezkonkurencyjny okaza si Grzegorz Kalinowski, ktry na mecie zameldowa
si po 37 minutach i 41 sekundach. Drugie miejsce zaj Karol
Konieczny z bydgoskiego Zawiszy z czasem 38:21, trzeci by Damian Piernikowski z Wocawska
38:37. Najlepszy z zawodnikw
gospodarzy Klubu Maratoskiego Truchcik ubianka okaza si Bartosz Wiligalski, zajmujc pit lokat.
W rywalizacji pa swj sukces
sprzed roku powtrzya Domini-
ka Nowakowska z Lborka, ktra

w pokonanym polu pozostawia
Joann Rutkowsk i Ann Arseniuk. Warto doda, e w pierwszej dziesitce zawody ukoczyo
jeszcze trzech zawodnikw miejscowego Truchcika, a druyna ta
wygraa klasyfikacj generaln
zawodw.
- Wszyscy chcemy zajmowa
jak najlepsze miejsca i osiga jak
najlepsze rezultaty mwi Jerzy
Zajkaa, ktry ukoczy bieg na
dwiecie siedemdziesitym sidmym miejscu. Wyniki s wane
i motywujce do treningw, ale
dzi z ca stanowczoci mog
stwierdzi, e w gminie ubianka
znw wygraa Polska.
Fot. Piotr Gobiewski
Zwykli ludzie gadajo
Nowa droga
asfaltowa
W Gminnej Bibliotece Publicznej w ubiance 19 listopada dominowaa gwara chemyska
Tomasz Wicawski
Dariusz Meller jest znawc gwary chelmyskiej. Jest w kocu historykiem i rodowitym mieszkacem tego miasta.
ilkadziesit osb uczestniczyo w spotkaniu autorskim historyka Dariusza Mellera. Czonek rady
powiatu toruskiego, przez dwie
kadencje wicestarosta, a teraz sekretarz gminy ubianka, stara si
kultywowa na naszym terenie
tradycje przodkw.
- Co to za maa ojczyzna, ktra nie szanuje swojego jzyka?
pyta retorycznie Dariusz Meller.
Bez poznania gwary nie mona
mwi, e co si wie o Chemy
(Chamy) i jej historii. Przecie
jzyk jest nierozerwalnie zwi-
zany z wydarzeniami, ktre tutaj

miay miejsce.
Autor kilku publikacji powiconych regionowi, m.in.
Sownika gwary uywanej
w Chemy i okolicach oraz
Krtkiej historii Chemy. od
pirszych poczunktw do dzisiaj,
opowiada osobom zgromadzonym w bibliotece o niuansach
specyficznego sposobu mwienia, ktry uksztatowa si przez
dziesiciolecia. Jest coraz mniej
osb, ktre potrafi porozumiewa si w ten sposb, wic spotkanie miao tym wiksz war-
to poznawcz.
- Staram si propagowa gwar, jak tylko mog mwi Dariusz Meller. To jzyk ludu, nie
aden wydumany przez naukowcw i narzucony z gry. Najczciej mona go jeszcze usysze
wrd zwykych ludzi. W rodzinach wielopokoleniowych przekazuje si go dzieciom i wnukom. U mnie w domu rwnie
o to dbamy. W barze lub na rynku w Chemy na pewno usysz
pastwo te ten do specyficzny
jzyk.
Przybyli na spotkanie miesz-
Fot. UKASZ
PIECYK
kacy i gocie mieli wiele powodw do wzrusze, miechu

i namysu. Bo gwara uczy, bawi
i wychowuje.
- Tym zagadnieniem zajmuj si od czasu studiw mwi
Dariusz Meller. Ale zbieram te
stare zdjcia i pocztwki, bo one
rwnie o Chemy i okolicach
mwi sporo. Mam pokan kolekcj.
Po spotkaniu mona byo
osobicie zamieni kilka zda
z autorem sownika gwary, a take naby jego publikacje.
W niedziel 22
listopada uroczycie
otworzono zmodernizowan tras
owa o szosie czcej

Wymysowo z Nawr.
To drugi etap przebudowania ul. Rwnej, czcej gminy ubianka i Chema.
Wstg przecili m.in. marszaek
wojewdztwa Piotr Cabecki oraz
wjtowie Jerzy Zajkaa i Jacek
Czarnecki.
- Modernizacja tej drogi to
efekt inicjatywy obywatelskiej
mieszkacw Wymysowa powiedzia Jerzy Zajkaa, wodarz
ubianki. Ale bez wsparcia
Urzdu Marszakowskiego trudno byoby o wykonanie tej inwestycji.
- Trzeba byo pomc doda
Piotr Cabecki. Teraz mona
powiedzie, e Wymysowo i Dbiny uzyskay bezporednie poczenie z Gdaskiem.
(WT)
numer 12(91)/2015
ISSN 1734-2066
WIADOMOCI
RELACJE
KOMENTARZE
AKTUALNOCI
www.powiattorunski.pl
AKTUALNOCI
Przymiarki do powiatowego Pozarzdwki

na Forum
budetu na 2016 rok
W przygotowanym przez Zarzd planie budetowym na 2016 rok dochody szacuje si na 16 grudnia w Starostwie Popoziomie 76,5 mln z, natomiast wydatki na nieco ponad 76,6 mln z. 85% tej kwoty pochon wiatowym w Toruniu odbwydatki biece, a pozostae 15% majtkowe
dzie si Forum Organizacji
Na inwestycje zaplanowano w bu- towych i wynosi bdzie niecae 9 mln z. cji bd wprowadzenia zmian w przygo- Pozarzdowych
decie kwot prawie 11,5 mln z. Zarzd
powiatu kontynuowa bdzie realizacj projektw z udziaem rodkw zewntrznych z Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich, z Programu Rozwoju
Gminnej i Powiatowej Infrastruktury
Drogowej na lata 2016-2020 oraz samorzdw gminnych.
Niestety, unijna perspektywa finansowa 2007-2013 ju si zakoczya,
a uzgodnienia dotyczce Regionalnego
Programu Operacyjnego w nowej perspektywie jeszcze trwaj, wic na tym
etapie budet nie zawiera zada finansowanych z tego programu. czny udzia
rodkw zewntrznych na inwestycje
stanowi ponad 50% ich wartoci.
W budecie zabezpieczono take
rodki w wysokoci 950 tys. z jako rezerw na nieprzewidziane wydatki.
W ramach Zwizku Powiatw Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego i przy
wsppracy z samorzdem wojewdztwa zakoczya si aktualizacja ewidencji
budynkw i gruntw. W nadchodzcym
roku aktualizowane bd dane na terenie miasta Chemy.
Deficyt budetowy w roku 2016 wyniesie 129,8 tys. z i pokryty zostanie
w caoci ze rodkw zgromadzonych
na rachunku bankowym. Pomimo tego
deficytu bdzie to kolejny rok spadku
zaduenia powiatu o 1,5 mln z, wynikajcy ze spaty wczeniejszych obligacji.
Na koniec 2016 r. planowane zaduenie
nie przekroczy 11,7% wydatkw bude-
Przygotowany przez zarzd powiatu projekt budetu na kolejny rok jest

budetem przygotowujcym powiat
do aplikowania o kolejne rodki unijne.
Przed nami jeszcze konieczno akcepta-
Na co wydamy pienidze inwestycyjne?

Drogi
Remont cigu komunikacyjnego drg BrowinaGrzywnaSawkowo oraz ChemaDziemionyGrzegorz
Przebudowa drogi WolaOswka,
Budowa chodnika na trasie TurznoPapowo Toruskie oraz w Mierzynku,
Budowa cigu pieszo-rowerowego w Krobi,
Wsparcie niskoemisyjnej infrastruktury drogowej poprzez wybudowanie cigw pieszo-rowerowych przygotowanie inwestycji kolejnych drg rowerowych w ramach ZIT-u Wojewdzkiego,
Remonty na drogach powiatowych tzw. nakadki minimum 5 km,
W ramach partnerstwa wsparcie inwestycji drogowych na terenie gmin Chema i Czernikowo.
Owiata
Modernizacja trzech azienek w internacie Zespou Szk, CKU w Gronowie dla potrzeb osb
niepenosprawnych,
Termomodernizacja czci budynku internatu, sali gimnastycznej i cznika w ZS, CKU w
Gronowie,
Adaptacja piwnic na potrzeby Zespou Szk w Chemy.
Pomoc spoeczna i zdrowie
Termomodernizacja budynku DPS w Dobrzejewicach polegajca na czciowej wymianie
okien i drzwi oraz wymianie poszycia dachowego,
Przygotowanie dokumentacji planowanych inwestycji w trzech domach pomocy spoecznej
oraz rozpoczcie budowy nowego obiektu na potrzeby rodowiskowego Domu Samopomocy,
Zakup udziaw w spce Szpital Powiatowy spka z o.o. w Chemy pozwalajcej kontynuowa proces standaryzacji szpitala.
Inne
Zakup samochodu ratowniczo-ganiczego dla PSP w Toruniu.
Samorzdowcy
odznaczeni
18 listopada 2015 r. Starosta Toruski Mirosaw Graczyk odebra z rk Wojewody Kujawsko-Pomorskiej Ewy Mes
Odznak Honorow za Zasugi dla Samorzdu Terytorialnego.
Odznaka nadawana jest m.in. za
szczeglne osignicia w pracy w samorzdzie, za udzia w pracach legislacyjnych, zwizanych z wprowadzaniem
i reformowaniem samorzdu terytorialnego w administracji polskiej i organizacjach midzynarodowych, czy te za
prac naukow, badawcz i dydaktyczn
dotyczc samorzdu.
towanym projekcie budetu przez rad

powiatu. Nastpi to prawdopodobnie
jeszcze w tym roku.
Mirosaw Graczyk
Starosta Toruski
Decyzj Ministra Administracji i Cyfryzacji

odznaczonych zostao 16 samorzdowcw
z naszego wojewdztwa, wrd nich poza
Starost Toruskim take Wjt Gminy Wielka Nieszawka Kazimierz Kaczmarek
Do uczestnictwa zapraszamy wszystkie organizacje dziaajce w trzecim

sektorze, majce swoj siedzib na terenie powiatu toruskiego.
Podczas Forum nastpi prezentacja
inicjatyw zgoszonych do konkursu na
Najciekawsz Inicjatyw Spoeczn.
Do konkursu zgoszono 12 inicjatyw.
Wyboru tej najciekawszej dokonaj
uczestnicy forum, za zwycizca konkursu otrzyma w nagrod bon zakupowy
o wartoci 1000 z z przeznaczeniem na
dalsz dziaalno statutow lub spoeczn. Wszyscy zgoszeni do konkursu
otrzymaj nagrody niespodzianki.
Podczas Forum przyznany zostanie
rwnie tytu Wolontariusza Roku Powiatu Toruskiego. W ten sposb ju
po raz pity wyrniona zostanie osoba, ktra aktywnie dziaa na rzecz spoeczestwa i najbliszego otoczenia.
W drugiej czci forum swoj dziaalno na rzecz organizacji pozarzdowych
zaprezentuje Kujawsko-Pomorski Orodek Wsparcia Inicjatyw Pozarzdowych
Tok z Torunia. Uczestnicy forum zapoznaj si rwnie z moliwoci ubiegania si o dofinansowanie swojej dziaalnoci w ramach otwartych konkursw
ofert ogaszanych przez powiat toruski
oraz z innymi dziaaniami podejmowanymi na rzecz wsppracy z trzecim
sektorem. Dodatkowe informacje oraz
zgoszenia uczestnictwa w Forum przyjmowane s pod nr tel. 56 662 88 42 do
10 grudnia br.
(JR)
Zmagania z ortografi
O Piro Starosty
Po raz 13 w toruskim Starostwie odby si powiatowy konkurs ortograficzny
O piro Starosty Toruskiego. Oto jego
laureaci:
I miejsce: Joanna Dejewska z Gimnazjum
w Czernikowie
II miejsce ex aequo: Klaudia Buczkowska
i Marta Luntkowska z Gimnazjum w Pluskowsach, Dominika Buawska z Gimnazjum
w Obrowie, ukasz Lamparski z Gimnazjum
w Zejwsi Wielkiej oraz Hanna Tarasienko
z Gimnazjum w Grsku.
III miejsce ex aequo: Wiktoria Sulecka
z Gimnazjum nr 1 w Chemy, Magdale-
na Rutkowska z Gimnazjum w ubiance,

Zuzanna Wojciechowska z Gimnazjum
w Obrowie i Monika Brynkus z Gimnazjum
w Zejwsi Wielkiej. Gratulacje!!! :)
(AG)
2 Powiat Toruski,
listopad 2015
ZARZD
Prawnicy pomog najuboszym
5 sierpnia 2015 r. Sejm RP uchwali ustaw o nieodpatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej (Dz. U. z 2015 roku,
poz. 1255), ktrej celem jest zagwarantowanie wszystkim osobom fizycznym dostpu do informacji prawnej, a tym ktrych
z uwagi na status materialny lub sytuacj yciow nie sta na opacenie prawnikw - zapewnienie pomocy prawnej
Kto moe ubiega si o darmow pomoc prawn?
Ustawa zakada, e otrzymaj j osoby speniajce co najmniej jeden z poniszych warunkw:
modzie do 26. roku ycia,
osoby posiadajce wan Kart Duej
Rodziny,
seniorzy po ukoczeniu 65 lat,
osoby fizyczne, ktrym w okresie roku
poprzedzajcego zostao przyznane
wiadczenie z pomocy spoecznej na
podstawie ustawy o pomocy spoecznej,
kombatanci i weterani,
zagroeni lub poszkodowani katastrof
naturaln, klsk ywioow lub awari techniczn.
Od kiedy rusza system nieodpatnej pomocy prawnej?
Od 1 stycznia 2016 roku.
Kto bdzie udziela pomocy?
Nieodpatnej pomocy prawnej udziela bd adwokaci i radcowie prawni
zatrudnieni przez powiat toruski, ale
wskazani przez Okrgow Izb Radcw
Prawnych oraz Okrgow Rad Adwokack. Natomiast w punktach prowadzonych przez organizacje pozarzdowe
porad bd mogli udziela take doradcy podatkowi oraz absolwenci wyszych
studiw prawniczych (posiadajcy co
najmniej trzyletnie dowiadczenie),
a w szczeglnie uzasadnionych przypadkach rwnie aplikanci adwokaccy lub
radcowscy z upowanienia odpowiednio
adwokata lub radcy prawnego udzielajcych nieodpatnej pomocy prawnej.
Jaki bdzie zakres tej pomocy?
Pomoc taka obejmuje: poinformowanie o obowizujcym stanie prawnym, o przysugujcych uprawnieniach
lub o spoczywajcych obowizkach;
wskazanie sposobu rozwizania problemu prawnego; sporzdzanie projektw
pism; ustanowienie adwokata, radcy
prawnego, doradcy podatkowego lub
rzecznika patentowego w postpowaniu
sdowo-administracyjnym.
Taka pomoc nie moe dotyczy spraw
zwizanych z prowadzeniem dziaalnoci
gospodarczej, z wyjtkiem przygotowa-
nia do jej rozpoczcia.

Gdzie i kiedy bdzie mona otrzyma
tak pomoc?
Powiat toruski zawar porozumienia
z wikszoci gmin tak, by punkty darmowej pomocy prawnej byy zlokalizowane
w pobliu osb ich potrzebujcych, bez
koniecznoci przyjazdu do Torunia, na
ul. Towarow.
Udzia organizacji pozarzdowych w pomocy prawnej
Zgodnie z zapisami ustawy poow
punktw naley przeznaczy do obsugi przez organizacje pozarzdowe, dlatego w dniu 22 padziernika 2015 roku
ogoszono konkurs na obsug punktw
w Czernikowie, ubiance, ysomicach,
Obrowie i Zejwsi Wielkiej przez te organizacje. Wpyny trzy oferty, komisja
konkursowa dokona wyboru do koca listopada tego roku. Jeli okae si jednak,
e adna z organizacji pozarzdowych
nie spenia wysokich wymaga okrelo-
nych w konkursie, to 15 grudnia Starosta

zwrci si do Prezesw Okrgowej Rady
Adwokackiej i Okrgowej Izby Radcw
Prawnych o wskazanie adwokatw i radcw prawnych na te punkty.
Komentarz do ustawy
Na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej obecnie dziaaj ju podmioty
wiadczce poradnictwo prawne. S to
zarwno podmioty o charakterze niepublicznym, jak i publicznym. Brak byo
jednak takiego, dla ktrego udzielanie pomocy prawnej byoby zadaniem
okrelonym ustawowo. Problematyk
t zajmuj si obecnie Biura Porad Obywatelskich, Studenckie Poradnie Prawne
oraz niektre organizacje pozarzdowe.
Natomiast poradnictwo prawne wiadczone przez podmioty publiczne koncentruje si w instytucjach pomocy spoecznej, biurach poselskich i senatorskich,
Pastwowej Inspekcji Pracy, sdach czy
te np. w Starostwie u Powiatowego
HARMONOGRAM DZIAANIA PUNKTW NIEODPATNEJ POMOCY

PRAWNEJ W POWIECIE TORUSKIM OD 1 STYCZNIA 2016 R.:
Punkt
Dni/godziny
PN 900-1300
Chema
WT 900-1300
(dla Miasta i
R 900-1300
Gminy Chema)
Adres
rodowiskowy Dom Samopomocy
ul. Hallera 25, Chema
Czernikowo
WT 1000-1400
R 1000-1400
Lubicz
PN 1000-1400
WT 1000-1400
CZ 1000-1400
PT 1000-1400
Urzd Gminy Czernikowo

ul. Sowackiego 12, p. nr 14
Urzd Gminy w Lubiczu
Lubicz Dolny
ul. Toruska 24
CZ 900-1300
PT 900-1300
ubianka
PN 1300-1700
ysomice
WT 1000-1400
PT 1000-1400
Obrowo
PN 1000-1400
R 1000-1400
CZ 1000-1400
Wlk. Nieszawka
R 1500-1900
Zawie Wlk.
CZ 1500-1900
PT 1500-1900
ubianka
ul. Toruska 97
Urzd Gminy ysomice
ul. Warszawska 8, p. nr 6
Urzd Gminy Obrowo
ul. Al. Lipowa 27, p. nr 35
Budynek byego Orodka Kultury w Maej
Nieszawce, ul. Lena 1
wietlica Integracyjna /budynek GOPS/
ul. Soneczna 28, p. nr 11
Rzecznika Konsumentw. Poradnictwo

prawne i obywatelskie wiadcz rwnie
orodki pomocy spoecznej i powiatowe
centra pomocy rodzinie w ramach realizacji niepieninych wiadcze z pomocy
spoecznej w postaci poradnictwa specjalistycznego.
Mona uzna, e osoby dysponujce zasobami finansowymi s w stanie
zapewni sobie profesjonaln pomoc
prawn w postaci adwokata czy radcy
prawnego. Brak byo jednak do tej pory
mechanizmw umoliwiajcych uzyskanie dostpu do tego rodzaju usug osobom, ktrych stan majtkowy nie pozwala pokry kosztw porady prawnej na
wolnym rynku. Celem zaproponowanych
w ustawie rozwiza jest zbudowanie
systemu charakteryzujcego si moliwie najwiksz uniwersalnoci, zarwno w zakresie dostpu do niego wszystkich mieszkacw, jak i zakresu spraw,
w ktrych bdzie mona uzyska nieodpatnie pomoc prawn. System stanowi ma zinstytucjonalizowane narzdzie
umoliwiajce uzyskanie pomocy prawnej na wysokim poziomie merytorycznym, niezalenie od sytuacji faktycznej
i majtkowej zainteresowanego.
Ustawa jednoznacznie powierzya powiatom zadanie w zakresie udzielania
nieodpatnej pomocy i edukacji prawnej,
ale przy wsppracy z gminami, Izbami
Radcw Prawnych i Rad Adwokack, co
gwarantuje wysok jako pomocy.
(CM)
Uwaga czasowe utrudnienia
w dojedzie do Starostwa!
W zwizku z przebudow ul. Pod
Dbow Gr oraz jej skrzyowa
z ul. Wielki Rw, Batorego i Towarow,
12 padziernika 2015 r. zostay one
wyczone z ruchu. W czasie trwania
remontu
dojazd
do
Starostwa
Powiatowego jest moliwy jedynie
od strony ul. Chrobrego, a dojazd do
Urzdu Celnego od Trasy rednicowej.
Prace maj zakoczy si do 31 maja
2016 r.
PRZYJAZNY URZD
www.powiattorunski.pl dla niepenosprawnych

Jeszcze w tym roku niepenosprawni uytkownicy serwisu internetowego powiatu toruskiego bd mogli zobaczy go w nowej
odsonie, a to dziki trwajcym wanie pracom nad dostosowaniem strony internetowej do potrzeb osb nie w peni sprawnych
Nowa, bardziej przejrzysta strona,
zwikszony kontrast, a take moliwo odsuchania treci zamieszczanych
w serwisie dziki specjalnej aplikacji to
tylko niektre z udogodnie, ktre powiat
wprowadza po to, aby uatwi osobom
z rnego rodzaju niepenosprawnociami
dostp do informacji.
Projektanci nowej strony zwracaj
szczegln uwag na atwo poruszania
si po serwisie, intuicyjno nawigacji oraz
dostpno niezbdnych formularzy, wyszukiwarek i elementw multimedialnych.
Zanim serwis zostanie oddany do uytku
jego funkcjonalno zostanie sprawdzona
przez niezaleny audyt z udziaem osb
niepenosprawnych. Tylko pozytywna opinia audytorw bdzie potwierdzeniem, e
zaoenia projektu zostay zrealizowane i po

serwisie swobodnie bdzie moga porusza
si osoba niedowidzca, niedosyszca, niepenosprawna ruchowo czy intelektualnie.
Jednoczenie powstaje take serwis adresowany specjalnie dla osb niepenosprawnych, zawierajcy przydatne informacje
dotyczce ubezpiecze spoecznych, rde
i moliwoci uzyskania dofinansowa, ulg
i uprawnie oraz wiele innych, uatwiajcych funkcjonowanie w spoeczestwie.
Dostosowanie strony do potrzeb osb
niepenosprawnych moliwe jest dziki
otrzymaniu dofinansowania z Ministerstwa
Cyfryzacji. Do konkursu o uzyskanie finansowego wsparcia przystpio prawie 200
jednostek z caej Polski. 126 z nich otrzymao dofinansowanie, a wrd nich na 30.
miejscu listy rankingowej powiat toruski,

ktry otrzyma ca wnioskowan kwot
i wanie podpisuje umow z Ministerstwem na dofinansowanie w wysokoci
31,2 tys z.
To niejedyna inicjatywa powiatu wychodzca naprzeciw potrzebom niepenosprawnych. Starostwo Powiatowe
w Toruniu we wsppracy z Powiatowym
Centrum Pomocy Rodzinie planuje opracowanie oraz wydanie w 2016 roku publikacji
stanowicej kompendium wiedzy dla osb
z rnego rodzaju niepenosprawnociami.
Niezbdnik osoby niepenosprawnej bdzie
zbiorem zagadnie z zakresu dziaalnoci
zakadu ubezpiecze spoecznych, takich
jak zasady przyznawania rent z tytuu niezdolnoci do pracy, rent socjalnych, rehabili-
tacji leczniczej oraz aktywizacji zawodowej,

a take orzecznictwa dla celw ustalenia
uprawnie do wiadcze. Osoby posiadajce orzeczenie o stopniu niepenosprawnoci znajd w niezbdniku wiele pomocnych
informacji o swoich prawach i uprawnieniach, moliwociach otrzymania wsparcia
ze rodkw Pastwowego Funduszu Rehabilitacji Osb Niepenosprawnych, a take
wiele przydatnych adresw instytucji, stron
internetowych i numerw telefonw.
Mamy nadziej, e publikacja ta oraz modernizacja powiatowego serwisu umoliwi
osobom niepenosprawnym swobodne komunikowanie si i uatwi codzienne ycie
oraz zaatwienie najwaniejszych spraw.
(MG)
3 Powiat Toruski,
listopad 2015
POWIAT W UNII
649 uczniw zdobyo paszport do kariery
Pomys napisania projektu pojawi si grudniu 2013 roku. Powiat Toruski wsplnie z dyrekcjami Zespou Szk i Zespou Szk
Specjalnych w Chemy oraz Zespou Szk, Centrum Ksztacenia Ustawicznego w Gronowie stan do konkursu w ramach
dziaania: Programy rozwojowe szk i placwek prowadzcych ksztacenie zawodowe ukierunkowane na zmniejszanie
dysproporcji w osigniciach uczniw w trakcie procesu ksztacenia oraz podnoszenie jakoci procesu ksztacenia
Projekt Zawodowy paszport do kariery znalaz si w grupie projektw
modelowych, co oznacza, e wypracowane w nim rozwizania bd stosowane w kolejnym okresie programowania
na lata 2014-2020.
W ramach projektu uczniowie mieli
moliwo uczestnictwa w wielu dodatkowych zajciach poszerzajcych kwalifikacje zawodowe. Modzie poznawaa
tajniki carvingu, stylizacji paznokci, florystyki, fachu barmana-kelnera, kierowcy
wzkw jezdniowych, operatora koparko-adowarki i spawacza. Oprcz zaj
zawodowych wszyscy uczniowie technikum uczestniczyli w zajciach dodatkowych z jzykw: polskiego, angielskiego
i niemieckiego oraz matematyki. Przeoyo si to na popraw zdawalnoci
matury, zwaszcza w obszarze jzykw
obcych.
Bardzo istotn czci projektu by zakup wyposaenia do pracowni specjalistycznych, dziki ktrym w Zespole Szk,
CKU w Gronowie doposaono pracownie
zawodw medycznych, kosmetycznych
oraz uzupeniono baz dydaktyczn
w pracowniach mechanicznych i mechanizacyjnych. Dla zawodw medycznych
zakupiono m.in.: ka szpitalne wraz
z wyposaaniem, akcesoria antyodleynowe, szafki przykowe, wzki zabiegowe, wzki inwalidzkie, kozetki, aparatur kontrolno-pomiarow, fantomy
pielgnacyjno-zabiegowe dwupciowe,
fantomy do prowadzenia resuscytacji.
Dla zawodu technik usug kosmetycznych zakupiono: lampy kosmetyczne,
sterylizatory, autoklaw dezynfekcyjny,
kombajny kosmetyczne wielofunkcyjne,
urzdzenie do jonoforezy, urzdzenie do
darsonwalizacji, urzdzenie do mikrodermabrazji korundowej i diamentowej,

wapozony, masaery, fotele i leanki kosmetyczne, ka do masau pozwolio
to na stworzenie w szkole profesjonalnego salonu kosmetycznego. W Zespole
Szk w Chemy doposaono dwie pra-
cownie: technika obsugi turystycznej

oraz sprzedawcy. W Zespole Szk Specjalnych w Chemy kompleksowo wyposaono pracowni kucharza. cznie
wyposaenie tych pracowni kosztowao
blisko 400 tys. z.
Z punktu widzenia rozwoju szkolnictwa zawodowego wanym elementem
projektu bya wieloaspektowa wsppraca z pracodawcami. Obejmowaa
ona midzy innymi konsultacje programw nauczania w zawodach technik
hotelarstwa, technik mechanizacji rolnictwa oraz technik usug turystycznych
i sprzedawca, ktrych wynikiem bya
modyfikacja programw nauczania.
W zawodzie technik mechanizacji rolnictwa wprowadzono nowy przedmiot:
odnawialne rda energii, natomiast
w planie lekcji technikw hotelarzy pojawi si przedmiot: wellness i SPA. Kolejn
paszczyzn wsppracy bya organizacja wakacyjnych stay zawodowych dla
uczniw technikum i zasadniczej szkoy
zawodowej w rzeczywistych warunkach
pracy w firmach regionalnych. Z tej formy wsparcia skorzystao 112 uczniw
z trzech powiatowych szk.
Ogem przyznane wnioskiem o dofinansowanie rodki wyniosy 1 622 753
z, a realizacja projektu zakoczya si
30 wrzenia 2015 r.
Anita Murawska-Czapla
ZS, CKU w Gronowie
Fantazyjnie udekorowane potrawy s ozdob

kadego stou umiejtno tworzenia takich
dekoracji na pewno jest plusem w CV docenianym przez pracodawcw
Z pracowni kucharzy w ZS, CKU w Gronowie zawsze unosz si smakowite zapachy nowoczesny sprzt pozwala poznawa zarwno kulinarne
tradycje, jak i poda za biecymi trendami
W peni wyposaona, wielostanowiskowa pracownia spawalnicza to prawdziwa rzadko w szkoach

zawodowych w Gronowie mona nauczy si fachu, na ktry zawsze jest zapotrzebowanie
Profesjonalny salon kosmetyczny w ZS, CKU

w Gronowie pozwala opanowa umiejtnoci
oraz nauczy si obsugi specjalistycznych urzdze niezbdnych kosmetyczkom
W dodatkowych zajciach specjalistycznych uczestniczyo:

389 uczniw ZS, CKU w Gronowie,
36 uczniw ZS Specjalnych w Chemy,
102 uczniw ZS w Chemy.
W dodatkowych zajciach dydaktyczno-wyrwnawczych przygotowujcych do egzaminw
zawodowych uczestniczyo:
W dodatkowych zajciach dydaktyczno-wyrwnawczych z przedmiotw maturalnych
uczestniczyo:
W dodatkowych zajciach ukierunkowanych na rozwj kompetencji kluczowych (m.in.
autoprezentacja, przedsibiorczo, technologia informacyjno-komunikacyjna) uczestniczyo:
117 uczniw w ZS, CKU w Gronowie,
Z pomocy psychologiczno-pedagogicznej skorzystao 65 uczniw z trzech zespow szk.
Do wsppracy nad konsultacj programw nauczania zaangaowano 18 pracodawcw,
a stae zawodowe realizowano we wsppracy z 40 pracodawcami.
Zrealizowano cznie 19 115 godzin rnego rodzaju zaj:
14 100 godzin zaj w ramach realizacji stay zawodowych,
2531 godzin zaj specjalistycznych przygotowujcych do wejcia na rynek pracy,
886 godzin zaj przygotowujcych do egzaminu zawodowego,
932 godziny zaj z przedmiotw maturalnych,
666 godzin zaj w zakresie poszerzania kompetencji kluczowych.
Wykorzystali swoj szans

950 osb dorosych uczestniczyo w projekcie Szkoa przysza do Ciebie wykorzystaj t szans, realizowanym przez
powiat toruski i Zesp Szk, Centrum Ksztacenia Ustawicznego w Gronowie. To kontynuacja projektu Szkoa przysza
do Ciebie, w ktrym uczestniczyo cznie 1165 uczestnikw ksztacenia ustawicznego w formach szkolnych
Celem projektu byo zwikszenie
udziau osb dorosych z wojewdztwa
kujawsko-pomorskiego z wyksztaceniem co najwyej rednim w ksztaceniu ustawicznym w formach szkolnych
i pozaszkolnych.
W ramach projektu utworzono 3 oddziay zamiejscowe szkoy policealnej
dla dorosych: asystent osoby niepenosprawnej w Chemy, opiekunka rodowiskowa w Zejwsi Wielkiej i Wielkim
Rychnowie, 7 oddziaw zamiejscowych
kwalifikacyjnych kursw zawodowych:
R.3. Prowadzenie produkcji rolniczej

w Brchnowie, A.61. Wykonywanie zabiegw kosmetycznych twarzy w Wielkim
Rychnowie, E.12. Monta i eksploatacja
komputerw osobistych oraz urzdze
peryferyjnych w Tuchowie, Z.4. wiadczenie usug opiekuczych osobie chorej
i niesamodzielnej w Chemy, Dobrczu
i Ostrowitem Rypiskim.
Przeprowadzono rwnie kursy umoliwiajce uzyskiwanie i uzupenianie
wiedzy, umiejtnoci i kwalifikacji zawodowych: kurs kadry i pace, carvingu, flo-
rystyki, stylizacji paznokci, cukiernictwa,

kurs spawania metod MMA, MAG i TIG,
kurs obsugi i eksploatacji kombajnu
zboowego, kurs operatora koparko-adowarki, kierowcy wzka jezdniowego
z bezpieczn wymian butli gazowej.
Projekt czy w sobie wiele rnych
form wsparcia pozwalajcych penoletnim mieszkacom wojewdztwa kujawsko-pomorskiego, legitymujcych si
maksymalnie wyksztaceniem rednim,
rozpocz nauk lub podwysza kwalifikacje likwidujc bariery ekonomiczne,
geograficzne oraz spoeczne. Zajcia

byy bezpatne i odbyway si w pobliu
miejsca zamieszkania uczestnikw. Kursanci otrzymywali darmowe podrczniki
oraz pomoce dydaktyczne.
Z ankiet ewaluacyjnych wynika,
e zajcia trafiy w potrzeby uczestnikw
i byy przysowiowym strzaem w dziesitk. Osoby uczestniczce w projekcie
dzwoni do Organizatora i pytaj kiedy
bd kolejne kursy?.
Anita Murawska-Czapla
ZS, CKU w Gronowie
4 Powiat Toruski,
listopad 2015
POMOC SPOECZNA
Jesienne quizowanie w Dobrzejewicach

Mieszkacy powiatowych domw pomocy spoecznej tak polubili wsplne spotkania i imprezy, e mimo
zakoczenia projektu Tacy sami - otwieramy si na innych kontynuuj ssiedzkie wizyty
Tym razem Dom Pomocy Spoecznej
,,Dom Kombatanta w Dobrzejewicach
zaproponowa mieszkacom pozostaych DPS z powiatu torusk++iego spotkanie z nutk rywalizacji pod hasem
,,jesienny quiz.
W zabawie uczestniczyy picioosobowe druyny z DPS w Browinie, Wielkiej Nieszawce i Pigy oraz gospodarze
z Dobrzejewic. Zawodnicy odpowiadali na
pytania w formie rymowanych zagadek,
ukadanek oraz wykrelanek o tematyce przyrodniczej. Poziom by niezwykle
wyrwnany, jednak najwiksz wiedz
wykazali si mieszkacy Domu Pomocy
Spoecznej w Pigy.
Po zasadniczej czci spotkania, podliczeniu punktw i wyonieniu zwycizcw

rywalizacji, atmosfera rozlunia si przy
kawie i pczkach dajc wszystkim okazj
do rozmw, a nawet zabawy tanecznej!
KARTKA Z KALENDARZA 21 LISTOPADA
Dzie Pracownika Socjalnego
Zgodnie z zasadami fair play druyny

rozstay si w dobrych nastrojach, yczc
sobie nawzajem wszystkiego dobrego i
kolejnych tak miych spotka i zabierajc
pamitkowe dyplomy i sodkie nagrody.
Wioleta Redmer
Instruktor
terapii
zajciowej
PORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA
Najwaniejsze?
Dostrzec problem!
To okazja by podzikowa osobom, ktrych praca, powicenie

i zrozumienie dla ludzkiej saboci, bezsilnoci i bezradnoci
wywoanych przez samotno, chorob czy niepenosprawno W odpowiedzi na sugestie nauczycieli i pedagogw Poradnia
daje poczucie bezpieczestwa i wiar w lepsze jutro
Psychologiczno-Pedagogiczna w Chemy zorganizowaa koPracownik socjalny to czsto jedyny twie kujawsko-pomorskim. Zatrudnieni lejn konferencj, tym razem na temat Zaburzenia emocjoprzyjaciel, ktremu mona powierzy w jednostkach pomocy spoecznej pranalne, prby samobjcze i samobjstwa u dzieci i modziey
najskrytsze tajemnice oraz sekrety. Cza- cownicy maj pod swoj opiek ponad
sem to jedyny czowiek, ktry wyciga
pomocn do w obliczu problemw, z
jakimi na co dzie zmagaj si osoby starsze, niepenosprawne, przewlekle chore,
pozostajce w bardzo trudnej sytuacji
materialnej czy te niezaradne yciowo.
Dzie Pracownika Socjalnego w powiecie toruskim to bardzo wane wydarzenie dla ponad 250 osb pracujcych
w czterech domach pomocy spoecznej,
dwch rodowiskowych domach samopomocy oraz w powiatowym centrum
pomocy rodzinie. Rola pracownika socjalnego w systemie pomocy spoecznej
cigle si zmienia. Dzi w zalenoci od
sytuacji swoich podopiecznych peni
oni rol porednikw, mediatorw, terapeutw, pedagogw, a czsto doradcw
czy rzecznikw. Wymaga to wszechstronnej wiedzy nie tylko z zakresu pomocy
spoecznej, ale take z socjologii, pedagogiki czy psychologii oraz cigego samoksztacenia.
Powiat toruski stanowi bardzo wane
zaplecze usug socjalnych w wojewdz-
1300 osb. S to mieszkacy domw pomocy spoecznej, uczestnicy zaj rodowiskowych domw samopomocy, osoby
objte interwencj kryzysow, piecz
zastpcz, a take programem Aktywny
Samorzd oraz rehabilitacj spoeczn
i zawodow. Zbliajce si wito jest
wic okazj do wyraenia szacunku dla
trudnej pracy wykonywanej przez pracownikw socjalnych.
Z okazji Dnia Pracownika Socjalnego
wszystkim pracownikom powiatowych
jednostek pomocy spoecznej yczymy
zadowolenia oraz satysfakcji z pracy,
ktrej wykonywanie wymaga nie tylko wiedzy i umiejtnoci, ale rwnie
zrozumienia dla ludzkiej saboci oraz
gbokiego przekonania, e czowiek w
obliczu problemw nie moe pozosta
sam. Do wszystkich pracownikw socjalnych kierujemy podzikowania oraz wyrazy uznania za wysiek i zaangaowanie
w wypenianiu wanej roli spoecznej
oraz prac na rzecz drugiego czowieka!
(MG)
Problem samobjstw wrd dzieci

i modziey osiga coraz wiksz skal.
Statystyki policyjne dotyczce tego zagadnienia wskazuj, i alarmujco wzrasta ich liczba. Niezwykle wana jest wic
umiejtno skutecznego zapobiegania.
Jednak samo ostrzeganie czy apelowanie do dorosych, wspodpowiedzialnych
za wybr ycia czy mierci nie wystarczy.
Do podjcia efektywnych przeciwdziaa
wychowawczych potrzebna jest wiedza na
temat psychicznych uwarunkowa aktw
samobjczych nastolatkw, umiejtnoci
rozpoznawania zapowiedzi i sygnaw wysyanych przez dziecko oraz szybkie podjcie dziaa prewencyjnych. Wiedza ta
powinna by szeroko propagowana wrd

dorosych, a szczeglna odpowiedzialno
w tym wzgldzie spoczywa na rodzicach
i nauczycielach, ktrzy jako osoby z najbliszego otoczenia dorastajcego maj moliwo skutecznej reakcji.
Wykad i prezentacj dla nauczycieli
oraz pedagogw z powiatu toruskiego przedstawia Olga Olszewska lekarz
specjalista, psychiatra dzieci i modziey,
a take dowiadczony psychoterapeuta.
W swoim wystpieniu scharakteryzowaa
przyczyny i ryzyko samobjstwa, z podkreleniem zaburze zachowania, chorb
psychicznych i depresji u dzieci i modziey, majcych rne, czsto nieznane nam
symptomy. Omwia te ustaw o ochronie zdrowia psychicznego, w wietle ktrej w skrajnych przypadkach mona decydowa o umieszczeniu osoby w szpitalu
psychiatrycznej bez jej zgody. Konferencja
bya wspierana i dotowana przez Starostwo Powiatowe w Toruniu.
Magorzata Domalska
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Chemy
PSZS
Due i mae piki w grze!
Unihokejowy zawrt gowy

By moe to przyszli hokeici kto
wie? Dzi walcz o powiatowe trofea,
na salach sportowych, a za lat kilka, na
lodowych taflach mog podbija serca
kibicw hokeja. Powiatowe turnieje, jak
zawsze, nios ze sob mnstwo emocji.
Zarwno u tych najmodszych, jak i tych
nieco starszych. W kategorii chopcw

z podstawwek Mistrzostwa Powiatu
nie dali sobie odebra uczniowie Szkoy
Podstawowej ze Sawkowa. Podobnie
rzecz si miaa z dziewcztami w tym
przypadku tytu mistrzowski pozosta w
rkach uczennic Szkoy Podstawowej w
Turznie. Natomiast najlepszymi gimnazjalistkami okazay si dziewczta z Gimnazjum w Obrowie.
Rczna robota
Jesie to rwnie czas powiatowych
zmaga pikarzy i pikarek rcznych.
W kategorii dziewczt niespodzianek
nie byo. Niepokonane pozostay gospodynie turniejw panie z Lubicza
Grnego zarwno te najmodsze, jak
i odrobin starsze koleanki z gimna-
zjum. Modzi adepci piki rcznej rywalizowali w Chemy. Tytuu bronili gimnazjalici z Dobrzejewic. Postanowili sobie
rok temu, e stawi czoa na zawodach
wojewdzkich druynie z Brodnicy, by
tak si stao musieli wywalczy Mistrzostwo Powiatu. Raz jeszcze udowodnili, e
s najlepsi na powiatowej arenie. Wobec
tego, nie pozostaje nam nic innego, jak
yczy sukcesu w Brodnicy. Natomiast w
rywalizacji szk podstawowych gospodarze turnieju, uczniowie Szkoy Podstawowej nr 3 z Chemy, nie pozostawili
adnych zudze swoim kolegom, w niepowtarzalnym i piknym stylu zdobywajc Mistrzostwo Powiatu. Gratulujemy!!!
Artur Stankiewicz
Powiatowy Koordynator Sportu Szkolnego
POWIAT TORUSKI
Bezpatny Miesicznik Samorzdowy
Starostwo Powiatowe w Toruniu
ul. Towarowa 4-6
87-100 Toru
tel. 56 662 88 88, fax 56 662 88 89
e-mail: starostwo@powiattorunski.pl
Redakcja w skadzie:
dr Malwina Rouba redaktor naczelny
Agnieszka Niwiska (AN) redakcja numeru
Magorzata Gowacka (MG), Anna Grzybowska (AG),
Joanna Rybitwa (JR), Czesaw Makowski (CM)
Kontakt: rzecznik@powiattorunski.pl, tel. 56 662 88 52
Skad: Starostwo Powiatowe w Toruniu
Druk: Drukarnia Agora SA. w Pile, ul. Krzywa 35
GMINA YSOMICE
pozatorun.pl
23
wierwiecze lokalnej wadzy

W Hotelu Monet 9 listopada odbya si uroczysta sesja Rady Gminy ysomice.
Powicona bya 25-leciu istnienia samorzdu terytorialnego w Polsce
Tomasz Wicawski
potkanie miao szczeglny

charakter. Byo okazj do
podsumowa,
podzikowa i wyrnie. Samorzdowcy chcieli, w przededniu wita
Niepodlegoci, zamanifestowa
wano oddolnej inicjatywy,
ktra umacnia poczucie wpywu
na wadz w obywatelach. Samorzdno bya tego dnia najwysz wartoci.
W wydarzeniu bray udzia
wadze gminy z wjtem Piotrem
Kowalem i Robertem Kouchowskim, przewodniczcym Rady
Gminy ysomice, na czele. Obecni byli radni, sotysi, przewodniczcy rad soeckich wszystkich
kadencji, poczwszy od 1990
roku, pracownicy urzdu gminy,
kierownicy jednostek organizacyjnych, przedstawiciele stowarzysze i k gospody wiejskich.
Pojawia si take wjt II kadencji
Alicja Kolaska.
Uroczyst gal otworzy przewodniczcy rady gminy, ktry
w swoim przemwieniu inauguracyjnym nawizywa do dwch
rocznic 25-lecia samorzdu
oraz 97. rocznicy odzyskania nie-
podlegoci przez Polsk.

- Program sowno-muzyczny
przygotowany przez modzie by
niezwykle wzruszajcy mwi
Piotr Kowal. To niepoliczalna
warto, e mode pokolenie angauje si w takie przedsiwzicia
i chce nasz histori poznawa
oraz zrozumie.
Wystp dzieci z ZS nr 1 w ysomicach koordynoway nauczycielki Ewa Klaman oraz Edyta
Wojdyga-Sadowska. Radni zebrani w Hotelu Monet w ysomicach przyjli uchway dotyczce
przyznawania stypendium dla
najzdolniejszej modziey, a take przegosowali okolicznociowe owiadczenie, upamitniajce
obchody 25. rocznicy odrodzenia
samorzdu terytorialnego.
- Jednostki samorzdu terytorialnego w Polsce s dzi niepodwaanymi przez nikogo, bardzo
istotnymi elementami rozwoju
pastwa mwi Robert Kouchowski, przewodniczcy Rady
Gminy ysomice. Na radnych,
wybieranych w bezporednich
wyborach, spoczywa ogromna
odpowiedzialno za ksztatowa-
Taniec radoci
I Charytatywny Maraton Zumby w Turznie

za nami. Kilkaset osb posuchao serca
i pomogo choremu Marcelowi
ody mieszkaniec Brzena w gminie Lubicz

cierpi na poraenie mzgowe, hipoplazj robaka mdku oraz padaczk. Rehabilitacja
dziewiciolatka jest niezwykle
kosztowna. Ale w takich sytuacjach na mieszkacach naszego
regionu mona polega.
Kamila Kowalska w Zespole
Szk w Turznie prowadzi zajcia
z zumby i aerobiku. Dugo nie
trzeba byo czeka na jej reakcj,
gdy dowiedziaa, si e may Marcel potrzebuje pomocy. Skrzykna znajomych instruktorw
z caego kraju i zrobia wydarzenia, ktre przeroso najmielsze
oczekiwania.
- Nie spodziewaam si, e tak
wiele osb wczy si w t akcj
i pomoe nam mwi organizatorka przedsiwzicia. Dziki
ludziom wielkiego serca, indywidualnym darczycom i firmom,

ktre wspary wydarzenie, udao
nam si zebra spor sum na leczenie chopca.
Przez trzy godziny sala
w Turznie bya pena. Amatorw
wsplnych wicze nie zabrako.
Mona si spodziewa, e podobne akcje bd w przyszoci kontynuowane.
- Bawilimy si z wielk chci
i radoci, wiedzc, e moemy
komu pomc mwi Marta,
mieszkanka Turzna, ktra uczestniczya w wydarzeniu. Kady
z nas moe znale si w yciu
w trudnej sytuacji i wtedy pozostanie mi liczy na pomoc. Ale ludzi skorych do takiej nie brakuje.
(WT)
nie losu maej ojczyzny. Dlatego

tak wane jest, eby jak najszersze grono osb rozumiao istot
samorzdnoci i cel dziaania poszczeglnych organw.
Spotkanie byo te okazj do
wyrnienia Grzegorza Kalinowskiego, ktry zosta w tym roku
mistrzem kraju w biegu na 1500
metrw na otwartym stadionie.
Na uroczystych obradach radnych nie mogo te zabrakn
znamienitych goci. Przemwienia okolicznociowe wygosili
m.in.: byy wicemarszaek Senatu
Jan Wyrowiski, pose na Sejm
RP Jan Ardanowski oraz wicestarosta powiatu toruskiego Andrzej Siemianowski.
Wszyscy
dostrzegamy
w gminach powiatu toruskiego
zmiany, ktre zaszy na przestrzeni ostatnich lat mwi Andrzej
Siemianowski. yjemy przecie
i pracujemy w tym otoczeniu.
Gminy speniaj swoj rol w rozwoju naszego pastwa w sposb
niezwykle wyrany i trzeba sobie
tylko yczy, eby tak byo nadal.
Pose Ardanowski rwnie
podkrela zasugi samorzdu lo-
kalnego.
- Staram si uczestniczy
w wielu wydarzeniach w naszym
regionie mwi parlamentarzysta. Sucham te ludzi i wiem,
e zaufanie, ktrym obdarzaj wjtw i radnych, jest czsto
duo wiksze ni w stosunku do
wadzy oddalonej od nich kolejnymi szczeblami zorganizowania
pastwa. Trzeba zrobi wszystko,
eby obywatele mieli poczucie jak
najszerszego uczestnictwa w demokracji jako takiej. To zadanie
dla nas wszystkich.
Wydarzenie uwietnia specjalnie przygotowana na t okazj

wystawa fotograficzna, powicona minionemu wierwieczu.
Prezentowano te kroniki, specjalne wydanie Wiadomoci
ysomickich, a okolicznociowe
medale wybija Adam Kozowski,
kustosz Regionalnej Izby Historii
i Tradycji w ysomicach. W klimat ostatnich dekad zgromadzonych goci przenieli zesp KTO
TO TAKI oraz gitarzysta Jacek
Supkowski.
Fot. Piotr Gobiewski
OGOSZENIE
W dniu 9 listopada 2015r. w trakcie obrad uroczystej sesji Rady Gminy ysomice podjte zostay dwie uchway:

1. Uchwaa Nr XIV/80/2015 w sprawie Programu Stypendialnego wspierania edukacji uzdolnionej modziey z terenu Gminy ysomice,

2. Uchwaa Nr XIV/81/2015 w sprawie szczegowych warunkw przyznawania stypendiw dla uzdolnionej modziey z terenu Gminy ysomice.
Pierwsza z uchwa zakada powstanie Programu Stypendialnego, ktrego celem jest wspieranie edukacji uzdolnionej modziey, uczcej si w szkoach podstawowych, gimnazjalnych lub ponadgimnazjalnych, zamieszkaych na
terenie Gminy ysomice. Wsparcie uczniw odbywa si bdzie poprzez udzielenie im pomocy finansowej w formie stypendiw za wybitne osignicia naukowe.
Druga z podjtych uchwa okrela szczegowe warunki przyznawania tyche stypendiw dla zdolnych uczniw,
ktrzy:
1) uzyskali co najmniej bardzo dobr ocen zachowania i uzyskali redni ocen z obowizkowych zaj edukacyjnych, co najmniej:

a) 5,20- w przypadku uczniw szk podstawowych,

b) 5,00 w przypadku uczniw szk gimnazjalnych,

c) 4,80 w przypadku szk ponadgimnazjalnych,
2) spenili co najmniej jedno z poniej wymienionych kryteriw:

a) uzyskali tytu laureata lub finalisty olimpiady przedmiotowej lub tytu laureata konkursu przedmiotowego przynajmniej o zasigu wojewdzkim, zwalniajcy ze sprawdzianu w klasie szstej szkoy podstawowej lub
z czci egzaminu gimnazjalnego,

b) uzyskali tytu laureata lub finalisty olimpiady przedmiotowej, zwalniajcy z egzaminu maturalnego
z danego przedmiotu,

c) uzyskali tytu laureata lub finalisty turnieju lub olimpiady tematycznej zwizanej z wybran dziedzin
wiedzy zawodowej, zwalniajcy z etapu pisemnego egzaminu zawodowego.
Uchwaa Nr XIV/81/2015 bdzie obowizywa od dnia 3 grudnia 2015r. i obejmie uczniw, ktrzy uzyskali
w/w osignicia w roku szkolnym 2014/2015.

Zachcamy Pastwa do zapoznania si z treci uchwa oraz skadania wnioskw przez osoby speniajce
kryteria do otrzymania stypendium, w terminie od 3 grudnia 2015r. do 15 grudnia 2015r. Wzr wniosku znajduje si na stronie internetowej Urzdu Gminy ysomice www.lysomice.pl.

Dodatkowych informacji udziela Magdalena Kwaniewska, inspektor ds. owiaty i sportu w Urzdzie
Gminy ysomice, tel. 56 678 32 22 wew.39.
24
Modelarze na medale
CHEMA
pozatorun.pl
Z VI Festiwalu Modelarskiego O Puchar Komendanta Centrum

Szkolenia Logistyki w Grudzidzu przywieli a 41 medali. W tej
pasji to jednak nie nagrody s najwaniejsze. Liczy si te rado
tworzenia
tym roku przypada

35-lecie
dziaalnoci
chemyskiej modelarni Combat. Jej czonkowie
odnosz sukcesy na zawodach,
a instruktorzy szkol swoich nastpcw. Myli si ten, kto uwaa,
e najlepsz rozrywk dla malucha jest komputer. A w jeszcze
wikszym bdzie s ci, ktrzy sdz, e taka pasja mija z wiekiem.
Podobno, jeli kto naprawd zauroczy si zapachem farb, klejw
i atmosfer tworzenia, zauroczony
bdzie ju na zawsze.
Pocztki modelarni sigaj
1980 roku, a pierwsze zajcia odbyway si w piwnicy bloku przy
ul. ks. Piotra Skargi. Od 1990 roku
jej czonkowie zajmowali si budow redukcyjnych modeli plastikowych. Do tego celu zbierali
dokumentacje fotograficzn, plany konstrukcyjne oraz brali udzia
w rnego rodzaju wyjazdach
i rekonstrukcjach historycznych.
Dzi sekcja funkcjonuje w lokalu
Spdzielni Mieszkaniowej przy
tej samej ulicy, a specyfika tej pasji
nie zmienia si znaczco.
Obecnie szefem modelarni jest
Marek Wantowski, instruktor, sdzia i zdobywca ponad 50 meda-
li mistrzostw Polski. To pod jego

wodz czonkowie pracowni pomylnie zakoczyli sezon.
- Odnielimy duy sukces, bo
z Grudzidza przywielimy a 41
medali mwi Marek Wantowski. W tym sezonie bylimy na
21 imprezach, a VI Festiwal Modelarski O Puchar Komendanta
Centrum Szkolenia Logistyki by
ostatnim, w jakim prezentowalimy nasze modele w tym roku.
Wystartowalimy w kategoriach
modeli kartonowych i plastikowych. Druynowej klasyfikacji nie
byo, ale myl, e na tle innych
uczestnikw z wojewdztwa zaprezentowalimy si najlepiej.
Charakterystyczne i wyjtkowe
w chemyskiej pracowni jest to,
e odwiedza j duo dzieci. Praca
nad modelami wymaga cierpliwoci, kreatywnoci i czasu, dlatego
m.in. pasja modych modelarzy
zasuguje na uznanie.
- Zazwyczaj stowarzyszenia
zrzeszaj starsze osoby, a dzieci licz niewiele mwi Marek
Wantowski. Ciko je nakoni
w dobie komputerw do mudnego sklejania modeli, bo to cika
praca. Dlatego ciesz si, e nasza
grupa jest tak liczna. Chyba potra-
fi ich cign do modelarni, bo

nie traktuj tej pasji sucho. Zaley mi na atmosferze, jedzimy te
na wycieczki do muzew czy pokazy militarne. cz nasze zajcia
z lekcjami patriotyzmu i historii.
Po prostu lubi to robi. Sam sklejam modele i jed na festiwale
jako zawodnik, ale skupiam si
gwnie na szkoleniu modych
pokole. Zbyt mao jest ludzi, ktrym chce si pracowa z dziemi
i to w dodatku spoecznie, a mona z tego czerpa wiele radoci.
Zdolnoci manualne nie s
bez znaczenia, ale nie s rwnie
najwaniejsze. Liczy si pasja tworzenia czego od podstaw. Dzieci
w pracowni mog wymienia si,
z opiekunami i midzy sob, dowiadczeniami i spostrzeeniami.
S jak dua, dwudziestoosobowa
rodzina.
- Pracuj osiem godzin dziennie w cukrowni, a po skoczonej
pracy po prostu wychodz i gasz
wiato mwi Marek Wantowski.
Sprawy modelarni mam na gowie od rana do wieczora. Co kupi,
jaki klej, jaka farba jest potrzebna?
Cigle rozwijamy te nasz festiwal
modelarski w Chemy, na ktrym
swoje prace prezentuj nawet za-
W Grudzidzu czonkowie modelarni Combat zakoczyli

tegoroczny sezon sukcesem.
graniczni pasjonaci.
Czogi, pocigi, samoloty, motocykle, okrty - to nad ich modelami najczciej pracuj stali
bywalcy pracowni.
- Zawsze zachcam kadego, by
prbowa skleja nie tylko to, co
Fot. NADESANE
lubi najbardziej dodaje Marek

Wantowski. Dziki temu nauczy
si wicej, a dodatkowo zwikszy swoje szanse na medale. One
s wane, ale dla nas liczy si co
wicej
Miasto bdzie si rozwija

Samorzdowcy przystpili do opracowania Strategii Rozwoju Miasta Chemy na lata 20162022. Swoje sugestie
w tym temacie wyra rwnie mieszkacy
eby dziaania gwarantoway

rozwj w dobrym kierunku, najpierw w dokumencie
naley okreli gwne problemy,
z jakimi boryka si miasto. Na
podstawie diagnozy wskazane zostan cele i priorytety, ktre trzeba
bdzie zrealizowa. Strategi przygotuj eksperci toruskiej firmy
Lech Consulting, a ich zesp uzupeni pracownicy Urzdu Miasta
Chemy oraz jednostek organizacyjnych gminy.
- Przyjta metodologia tworzenia
dokumentu
zakada
wspprac i moliwie szerokie
zaangaowanie
przedstawicieli
wszystkich rodowisk ycia spoecznego, gospodarczego oraz politycznego ocenia miejski sekre-
tarz Janusz Wilczyski. W tym

przedsibiorcw, wadz samorzdowych, organizacji pozarzdowych i mieszkacw.
Nie po raz pierwszy samorzdowcy zasigaj opinii rwnie
u mieszkacw. Tegoroczna inicjatywa budetu obywatelskiego
nie przepada bez echa. To wanie
oni wskazali w pierwszej kolejnoci, e zaley im na zainwestowaniu w klub Wkniarza Chema.
I tym razem ich gos bdzie brany
pod uwag, poniewa w ramach
prac nad strategi trwaj badania
ankietowe wrd mieszkacw,
ktre pozwol na pozyskanie informacji niezbdnych do opracowania prawidowej diagnozy
sytuacji spoeczno-gospodarczej
miasta.
- W ramach konsultacji spoecznych 18 listopada zorganizowano spotkanie dotyczce sfery
spoecznej mwi Janusz Wilczyski. Uczestniczyli w nim
przedstawiciele organizacji pozarzdowych funkcjonujcych na
terenie Chemy i jednostek organizacyjnych miasta, radni, a take
inne podmioty dziaajce w obszarze spraw spoecznych. Natomiast 19 listopada przeprowadzono konsultacje z przedsibiorcami
prowadzcymi dziaalno gospodarcz w Chemy.
Na okres grudzie 2015
stycze 2016 zaplanowane jest
poddanie konsultacjom spoecznym projektu strategii. Wwczas

mieszkacy bd mogli zgasza
swoje uwagi co do treci dokumentu. Wszyscy, ktrzy bd
chcieli si z ni zapozna, powinni
odwiedzi siedzib Urzdu Miasta
Chemy, gdzie projekt zostanie
wyoony do wgldu.
- Zachcamy mieszkacw
do aktywnego udziau w pracach
nad przygotowaniem strategii
dodaje Janusz Wilczyski. Jestemy gboko przekonani, e
dziki wsplnemu zaangaowaniu
stworzony dokument stanowi
bdzie podstaw funkcjonalnego
i prospoecznego rozwoju miasta
wperspektywie najbliszych kilku
lat.
Szczegowe informacje dotyczce konsultacji bd upubliczniane na stronie internetowej

urzdu oraz na tablicy ogosze
w jego siedzibie.
(AR)
CHEMA
pozatorun.pl
Maymi krokami
do celu
25
O pierwszym miejscu w ligowej tabeli, atmosferze w druynie

i zaoeniach na sezon z Sebastianem Tylickim, trenerem KS Chema, rozmawia Aleksandra Radzikowska
Miejsce lidera tabeli macie Pastwo zagwarantowane nawet
w przypadku sobotniej poraki
w Grudzidzu. O takim pocztku
rozgrywek marzyli wszyscy, ale cel
by trudny do zrealizowania.
Te mecze ukadaj nam si dobrze, realizujemy swoje zaoenia.
Cay czas jestemy w cisej czowce i pozostaje tylko cieszy si,
e chopaki tak dobrze prezentuj
si na boisku. Wynosz wnioski z treningw i przekadaj je
na ligow rywalizacj.
Ju przed sezonem
pojawiay si pewne symptomy, ktre
pozwalay
wierzy
w dobre wyniki.
Tak, kiedy robiem testy przed sezonem, przyszli nowi
zawodnicy, ktrych wczeniej nie
widziaem. Dziki nim mogem
skonstruowa taki skad, eby
wszyscy byli na jednakowym poziomie. Z dowiadczenia wiem,
e jeli ma si siln i wyrwnan
dwunastk, to w lidze procentuje
to lepiej, ni jeli ma si silniejsz
szstk. Wartociowi zmiennicy
s bardzo cenni i potrzebni.
Sen o I lidze moe si zici?

Nie wybiegam tak daleko
w przyszo. Skupiam si na kadym kolejnym meczu, bo najwaniejsza jest realizacja tych maych
celw. Obserwuj, jak chopaki
sobie radz, bo zaley mi na ich
dobrej dyspozycji. Jeli na koniec
sezonu bdzie dobry wynik, pojawi si satysfakcja i bdziemy walczy o I lig, jeli nadejdzie taka
j gr, ale wycigamy wnioski

z ligowych spotka. Jeli chodzi
o mecz ze Stal Grudzidz, to takie zaoenia taktyczne powstan
pod kad konkretn osob. Nie
chciabym jednak zdradza szczegw.
Przed sezonem zwraca Pan uwag na to, e linie bloku i obrony

nie wsppracuj ze sob tak, jak
powinny. W tych
rozgrywkach wiBronimy o wiele wida, e komunikacja jest znacznie
cej piek. Ten element lepsza.
o wiele
naprawd poprawili- Bronimy
wicej piek. Ten
my i blok funkcjonuje element naprawd poprawilimy
dobrze.
i blok funkcjonuje
dobrze.
Sebastian Tylicki
okazja. Przed sezonem gwnym

zadaniem do wykonania byo to,
eby poprawi pite miejsce w lidze. Do celu zmierzamy maymi
krokami.
Druyna robi swoje czy przygotowujecie si Pastwo taktycznie
do kadego przeciwnika?
Cay czas pracujemy nad swo-
Jak wyglda to
w
pozostaych
formacjach?
Naszym duym atutem jest
wanie silna i wyrwnana druyna. Nie chciabym wymienia nikogo personalnie, ale fajne jest to,
e na podobnym poziomie mamy
dwch rozgrywajcych. Maj inne
style, wic mog rotowa skadem,
co daje swobod. W ataku rwnie mamy dwch zawodnikw,
lewo- i praworcznego, wic ata-
Sebastian Tylicki jest zadowolony z dyspozycji swoich

podopiecznych.
ki s urozmaicone. W przyjciu
posiadamy szerok gam, bo zawodnikw jest czterech. Na treningu walcz o pozycj, by wyj
w podstawowym skadzie i ciko
jest wskaza najlepszego. rodkowych jest dwch, ale s to najlepsi siatkarze, jacy do tej pory grali
w Chemy na tej pozycji. Mamy
perspektywy i dobre wyniki.
A za tym idzie wietna atmosfera
w druynie.
Nie trenujemy duo, bo tylko
dwa razy w tygodniu i gdzie t atmosfer musimy zbudowa. Z racji tego, e sam byem zawodnikiem, odbywa si to w szczeglny
sposb. Na treningu skupiamy si
wycznie na pracy, nie ma adnych miechw, do sprawy podchodzimy bardzo powanie. Po
treningu nie jestem trenerem, tylko koleg. Jest czas na arty i w ten
sposb budujemy kolektyw.
Fot. UKASZ
PIECYK
trener nie zmieniem charakteru. Kiedy jest czas na prac, to

po prostu pracujemy. Wymagamy od siebie, bo mamy potencja.
Dowiadczenie wyniesione z boiska procentuje, bo przekadam
t wiedz na zesp. Dla mnie te
momenty, gdy wygrywamy, s
satysfakcjonujce. Jestem zadowolony, e zawodnicy realizuj
to, co ja mam na myli. Siatkarze
nie borykaj si z wikszymi kontuzjami, wic moemy spokojnie
pracowa. Do Grudzidza jedziemy skadem kompletnym i gotowym do walki. Nie bdzie to atwy
mecz, bo s wiceliderem tabeli, ale
damy z siebie wszystko.
Jak Pan si czuje w roli trenera?

Przed sezonem nie byo wiadomo, jak w rzeczywistoci uo si
Pana relacje z zawodnikami.
Cay czas jestem sob, jako
REKLAMA
26
GMINA LUBICZ
pozatorun.pl
Biao- czerwona
na maszt
ycie powinno
mie sens
W Urzdzie Gminy Lubicz 20 listopada odbya si konferencja

powicona seniorom. Samorzdowcy wiedz doskonale,
e trzeba dba o wszystkie grupy wiekowe
W gminie Lubicz wito Niepodlegoci

uczcili zarwno uczniowie, jak i seniorzy.
Przywizanie do wolnoci i barw narodowych pokazay wszystkie pokolenia
Tomasz Wicawski
Spotkanie dotyczce wieku senioralnego przycigno dojrzaych mieszkacw i specjalistw.
ydarzenie byo zwizane z Oglnopolskim

Dniem Seniora. Sala
w UG pkaa w szwach, bo coraz
powszechniejsze jest przewiadczenie, e jesie ycia moe wyglda zupenie inaczej ni jeszcze kilkadziesit czy kilkanacie
lat temu. Pomysw na aktywizacj osb starszych bowiem nie
brakuje.
- Senior ma ogromne moliwoci pomagania i dawania
mioci drugiemu czowiekowi
mwi Anna Sikorska, kierownik Gminnego Orodka Pomocy
Spoecznej w Lubiczu. Babcie
i dziadkowie tak wanie robi.
Z okazji Dnia Seniora wjt
gminy przygotowa akcj Seniorze, bd widoczny na drodze
oraz zorganizowa konferencj
Wiek senioralny wyzwania
i potrzeby. Akcja profilaktyczna
zostaa przeprowadzona razem
z Komend Miejsk Policji w Toruniu. Czonkowie czterech klubw seniora dziaajcych na terenie gminy oraz stowarzyszenia
Pokolenie otrzymali odblaskowe torby na zakupy. Dodatkowo
sierant Agnieszka Bubie z wydziau ruchu drogowego przypomniaa zasady bezpiecznego poruszania si po drodze.
- Jesie i zima to najtrudniejszy okres dla ruchu drogowego
mwia ekspertka w tej dziedzinie. Wtedy wanie widoczno,
a raczej ograniczenia teje, ma
ogromny wpyw na wywoywanie
wypadkw. Niebezpiecznie jest
nawet w dzie, bo nasze miejscowoci spowija mga i czsto pada
deszcz.
Posiadanie odblaskowych elementw jest niezwykle istotne
przy poruszaniu si pieszych po
drogach i wzdu nich.
- Torby, ktre otrzymalimy,
bardzo nam si przydadz mwiy osoby starsze uczestniczce
w spotkaniu. Wydaje nam si,
e jeeli my widzimy samochd,

to i kierowca musi nas widzie.
A to zudne.
Konferencja Wiek senioralny wyzwania i potrzeby zostaa zorganizowana przy udziale Gminnego Orodka Pomocy
Spoecznej w Lubiczu.
- Wiek senioralny to mdro
i dowiadczenie, ale te wie si
on z pewnymi ograniczeniami
mwia Teresa Gryciuk, sekretarz
gminy Lubicz, witajc w imieniu
wjta jej uczestnikw.
Sprawa ta jest niezwykle powana, gdy liczba osb po szedziesitym roku ycia dynamicznie wzrasta. W 2000 roku byo
ich 16,7 proc., w 2020 bdzie 24,4
proc., a w 2050 roku a 33,4 proc.
To ogromne wyzwanie dla instytucji pomocy spoecznej i nie
tylko.
Anna Sikorska, kierownik
Orodka Pomocy Spoecznej
w Lubiczu, mwia o narastajcej
przemocy wobec osb starszych.
Stereotyp jest taki, e wystpuje ona tylko w rodzinach
patologicznych, a to nieprawda,
poniewa dotyka wszystkich rodowisk mwia zatroskana kierownik. Sprawcy wobec wiadkw stosuj szereg manipulacji
i bagatelizuj swoje zachowanie.
Trzeba wszystkim, take ofiarom,
uwiadomi, e przemoc to przestpstwo.
Dr Elbieta Kociska z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego
w Bydgoszczy, ktra przybliya biologiczne i psychologiczne
aspekty starzenia si czowieka,
chwalia pomys realizowany
w Lubiczu.
W dobie starzejcego si
spoeczestwa kada taka inicjatywa jest niezwykle cenna argumentowaa
wykadowczyni.
Staro moe trudno jest pokocha, ale naley j zaakceptowa.
Warto podkreli, e starzejemy
si indywidualnie. Starzejemy si
Fot. UKASZ
PIECYK
tak, jak yjemy. A mamy coraz

wicej pomysw na aktywizacj
seniorw w naszym najbliszym
otoczeniu.
Poza czynnikami genetycznymi wpywajcymi na ten proces
a w 53 proc. znaczenie ma bowiem styl ycia, przebyte choroby
i rodowisko.
O tym, jak funkcjonowa
w rodzinach z osobami z zaburzeniami psychicznymi mwia
Anna Jewusiak psycholog kliniczny.
- Wany jest przekaz niewerbalny umiech, dotyk, postawa
ciaa wyjaniaa. Postulowaa,
aby opiekunowie szukali te pomocy u specjalistw.
Niestety, osoby starsze bywaj
te wykorzystywane.
Zaley mi, abycie pastwo
mieli jak najwiksz wiadomo
praw podkrelaa radca prawny
Beata Rataj. Pani mecenas wyjaniaa seniorom, co zrobi, gdy
uniemoliwia si im kontakty
z wnukami, kiedy warto spisa
umow przed notariuszem i czy
mona uniewani darowizn.
O wolontariacie jako formie
aktywizacji seniorw mwia
z kolei prof. Halina Guzy-Steinke
z UKW, a dobre praktyki w tym
temacie zaprezentowaa Monika Kwiliska koordynator wolontariatu z toruskiej Fundacji
wiato.
Seniorka Monika Secler, wolontariuszka ze wiata, opowiedziaa wzruszajc histori
o siedmioletnim Mikoaju, ktrym si opiekuje.
Ja mam duo czasu, a ycie
powinno mie sens mwia.
Pani Monika rozmikczya
wszystkie serca.
- Jak wida, senior ma ogromne moliwoci pomagania i dawania mioci drugiemu czowiekowi. I seniorzy wanie to robi
podsumowaa Anna Sikorska.
Poza uroczystoci gminn apele odbyy si te w szkoach.
yo wsplne piewanie patriotycznych pieni, wsteczki i balony w barwach

narodowych. Tak obchodzono
w Lubiczu Dolnym 97. rocznic
odzyskania przez Polsk niepodlegoci. We wszystkich szkoach
specjalne inscenizacje przygotowali uczniowie.
- Od dziewidziesiciu siedmiu lat moemy cieszy si niepodlegoci, cho tak naprawd
zostaa ona przerwana na prawie p wieku mwi podczas
gminnych obchodw wita Marek Olszewski, wjt gminy Lubicz, ktry zorganizowa imprez
razem z 5 Lubick Druyn Harcersk Gra.
O historii tego terenu mwi
pose na Sejm RP.
Nasz tragedi byo to, e
mieszkacy z Lubicza Dolnego
walczyli z ssiadami z Lubicza
Grnego, bo przecie granica zaborw bya na Drwcy przypomina Jan Ardanowski.
Tego dnia wybrzmiay z du
moc pieni patriotyczne w wykonaniu chrw Arka i Pokolenia, grupy solistw, modziey
szkolnej oraz harcerzy i zuchw.
Z wystpujcymi na scenie piewali wszyscy chtni, poniewa
druhowie przygotowali dla mieszkacw piewniki. Przybyych
obdarowywano
biao-czerwonymi wsteczkami, a dzieci dodatkowo balonikami w barwach
narodowych. Harcerze czstowali
sodyczami i kiebaskami, ktre
pieczono na ognisku pod czujnym okiem straakw.
W grbociskim gimnazjum
uczniowie z kka teatralno-filmowego prowadzonego przez
Fot. URZD
GMINY
Sylwi Goczewsk przygotowali przedstawienie, ktrego scenariusz powsta na podstawie

dramatu Rewicza wiadkowie albo nasza maa stabilizacja.
W trzech odsonach symbolicznie ukazali sytuacj niewoli,
wolnoci oraz pozornej wolnoci
czowieka. Przedstawienie miao
uwiadomi modemu czowiekowi, czym jest prawdziwa wolno i jak naley z niej korzysta.
Sceny dramatu byy przeplatane
muzyk gran na ywo. Uczniowie przy dwikach gitary zapiewali piosenki zespow Kult oraz
Chopcy z Placu Broni.
W Gronowie uczniowie klas
IVVI szkoy podstawowej zaproponowali inscenizacj, ktrej
motywem przewodnim staa si
wycieczka do muzeum i spotkanie z galeri postaci historycznych. Wystpujcy rozpoczli
prezentacj od ostatniego krla
Polski Stanisawa Augusta Poniatowskiego, poprzez
Jana
Henryka Dbrowskiego, Jana
Matejk, a skoczyli na sylwetce
Jzefa Pisudskiego. Na zakoczenie gwny bohater Jasiu
przedstawi prezentacj multimedialn do piosenki Jana Pietrzaka
eby Polska bya Polsk, opowiadajc w niej histori Polski od
jej powstania do roku 1918.
Natomiast w Szkole Podstawowej w Mycu Pierwszym na okolicznociowy apel zaprosili pitoklasici. Wrd wierszy i licznych
informacji historycznych nie
zabrako te patriotycznych pieni, dumnie piewanych przez
uczniw i nauczycieli.
(WT)
GMINA LUBICZ
pozatorun.pl
Woliera
z papugami
27
Wybr by niezwykle trudny. O przydomowe ogrody

dba coraz wicej osb. Znamy ju jednak laureatw
czternastej lubickiej edycji konkursu Pikna zagroda
Tomasz Wicawski
zonkowie komisji mieli

trudny orzech do zgryzienia. Trzeba stwierdzi, e lubiczanie starannie
aranuj swoje najblisze otoczenie.
Cele konkursu to integracja i aktywizacja mieszkacw
wsi do tworzenia atrakcyjnych
warunkw wypoczynku i pracy.
- Ta rywalizacja jest take
zacht do dbania o popraw
estetyki zabudowy mwi
Marek Olszewski, wjt gminy Lubicz. Pozwala take
na popraw warunkw higieniczno-sanitarnych w gospodarstwach i na dziakach
siedliskowych oraz wzmacnia
wiadomo wagi zagospodarowania otoczenia wok nas.
Podczas uroczystego wrczenia nagrd samorzdowcy
podkrelali wiadomo w tej
mierze laureatw konkursu.
- Kada gmina ma uchwa o przestrzeganiu porzdku,
ale pastwu nie trzeba o niej
przypomina mwia 17 listopada Hanna Anzel, prze-
wodniczca Rady Gminy Lubicz. To wy dajecie przykad.

Kierownik
Powiatowego
Zespou Doradztwa Rolniczego w Toruniu Danuta Wiliska chwalia samorzd za
zaangaowanie w konkurs
i przyznaa, e z roku na rok
wybr zwycizcw jest trudniejszy.
- Dlatego zdecydowalimy
si na przyznanie miejsc ex
aequo mwi Marek Gliszczyski, przewodniczcy komisji konkursowej.
W kategorii na najbardziej zadban zagrod wiejsk I miejsce przypado Joannie i Januszowi Klugowskim
z Gronowa oraz Marzannie
i Adamowi Kolickim z Lubicza Dolnego. II miejsce otrzymali Elbieta i Maciej Majszak
z Grbocina, a take Agnieszka i Jan Janiaczyk z Brzena,
III Elbieta i Wiesaw Lubak
z Lubicza Grnego oraz Boena i Mirosaw Przybyszewscy
z Brzezinka.
W kategorii na najbardziej
zadban dziak siedliskow
podium wyglda nastpujco: I miejsce Eugenia i Marian Stefascy z Grbocina,

Magorzata i Piotr Wegner
z Kopanina; II miejsce Ewa
i Adam Jaworscy z Grbocina,
Krzysztof i Krystyna Wilczyscy z Rogowa, Anna i Wojciech niechowscy z Nowej
Wsi, Ilona i Robert Wrbel
z Rogwka, a take Wiesawa
i Jan Parzych z Jedwabna; III
miejsce Leongina i Andrzej
Grygie z Krobi oraz Grayna i Kazimierz Kwiatkowscy
z Krobi.
Marzenna Kolicka mwia
wprost, e aby mie zadbane
otoczenie, trzeba woy w to
wiele pracy. Nie jest to atwe,
ale efekt potrafi napawa
dum.
Na szczcie mi pomaga
syn Pawe mwia kobieta.
Gdy tylko ma wolne, to zajmuje si zieleni wok domu,
ktra posadzona jest wszdzie,
gdzie tylko mona.
Jej syn marzy o tym, aby
w przyszoci za domem stworzy wielki park. Teraz ele-
Nagrody w konkursie wrczali m.in. wjt gminy i przewodniczca Rady Gminy Lubicz.
mentem charakterystycznym
gospodarstwa pastwa Kolickich jest woliera z kilkunastoma papugami.
- Laureaci konkursu s
ogrodnikami z zamiowania
do rolin, posiadaj obszern
Fot. URZD
GMINY
o nich wiedz podsumowuje

czonkini komisji Danuta Suchorzyska. Wprowadzaj
do swych ogrodw urzdzenia
i elementy architektury ogrodowej, tworz swoje ogrody
z pasj i na bieco.
REKLAMA
28
GMINA ZAWIE WIELKA
pozatorun.pl
Zachowa
zimn krew
Akademia Liderek zorganizowaa w szkole w Zejwsi Wielkiej kurs

pierwszej pomocy. Akcja odbya si pod hasem Nie patrz, ratuj
Tomasz Wicawski
Kurs pierwszej pomocy ma pomc opanowa nerwy w sytuacji zagroenia.
arsztaty przeprowadzono 14 listopada. Trway

sze godzin i uczestniczyo w nich kilkadziesit osb.
Wszystko po to, eby w sytuacji
zagroenia uratowa ycie osobie potrzebujcej pomocy. Jedna
z koordynatorek akcji opowiada
o jej przebiegu.
- W okresie poprzedzajcym
inicjatyw odbyway si spotkania organizacyjne, na ktrych
przydzielano zadania liderkom
mwi Justyna Przybyszewska, koordynator wydarzenia. Wsplnie z przedstawicielami OSP
Toporzysko i OSP yn ustalalimy przebieg i zakres szkolenia.
Podczas zebra omawialimy to,
co ju zostao zrobione i kwestie,
ktre jeszcze s do wykonania,
aby szkolenie przebiego sprawnie
i zgodnie z zaoeniami.
Kurs pierwszej pomocy odbywa si 14 listopada w godzinach
1016. Dzieci uczestniczyy w zajciach razem z rodzicami. Goci
przywitali koordynator imprezy
z ramienia Urzdu Gminy Krzysztof Rak oraz przedstawicielka liderek Katarzyna Zieliska.
- Kolejnym etapem byo omwienie przez czonkw OSP rnych form udzielania pomocy
relacjonuje Justyna PrzybyREKLAMA
Fot. URZD
GMINY
szewska. Po czci teoretycznej

uczestnicy zostali zaproszeni na
krtk przerw kawow, podczas
ktrej zapisywali si do grup szkoleniowych. Kada grupa miaa
swoj opiekunk-liderk oraz
harmonogram warsztatw.
Koordynatorem caej akcji
zostaa Katarzyna. Zieliska.
W tym samym czasie starsze dzieci uczestniczyy w warsztatach
plastycznych Bezpieczna droga
do szkoy, prowadzonych przez
plastyka Alicj elazek, a modsze dzieci pod opiek animatorki
z Domu Kultury w Grsku i Renaty Dobrowolskiej uczestniczyy
w grach i zabawach.
Dzieci miay zapewnione napoje i przekski. W kadej z sal
przygotowano dla uczestnikw
niezbdne przybory i materiay
do udzielania pierwszej pomocy
i wod do picia. Podczas zaj
z resuscytacji kady uczestnik
otrzyma jednorazow maseczk
do sztucznego oddychania, ktr
mona nosi w torebce, przechowywa w apteczce w samochodzie
lub w domu.
- Dzieci uczestniczyy w grach,
zabawach sportowych i logicznych, rozwizyway kalambury
mwi Justyna Przybyszewska.
Bray te udzia w konkursach
plastycznych,
recytatorskich
i piewaczych. O godzinie 13.00
przygotowany zosta poczstunek dla dzieci: zupa pomidorowa, owoce, sodycze, drodwki,
pczki oraz napoje. Ze wzgldu
na zrnicowany wiek dzieci, napoje byy zarwno w duych butelkach, jak i w jednorazowych
maych kartonikach ze somk.
Aby unikn poparze, dzieci
miay podawan zup na stoy,
a najmodsze byy karmione przez
dorosych. Po poczstunku dzieci
wrciy do klas.
Po zakoczeniu zaj w klasach uczestnicy ponownie zebrali
si na sali gimnastycznej, gdzie
z rk przedstawicieli organizatorw szkolenia odebrali certyfikaty, ulotki informacyjne, pyty
z prezentacj pierwszej pomocy,
magnesy informacyjne i opaski
odblaskowe. Dla wszystkich OSP
przygotowaa kalendarze straackie na rok 2016.
W przygotowywaniu przedsiwzicia brali udzia pracownicy
wszystkich szk w gminie Zawie Wielka, wczyli si w akcj rozdawania ulotek uczniom
i rodzicom. Zachcali do udziau
w niej take ksia ze wszystkich
parafii na terenie tego samorzdu,
a sotysi i radni wywieszali plakaty. W szkoleniu wzio udzia
pidziesit osb.
- Osoby zostay podzielone
na grupy, dziki temu kada osoba moga osobicie przewiczy
rne formy udzielania pierwszej
pomocy mwi Justyna Przybyszewska. W sytuacji zagroenia,
mamy nadziej, kada z nich bdzie umiaa teraz zachowa zimn krew. Uczestnicy byli bardzo
zadowoleni ze szkolenia, podoba
si im ju sam pomys zorganizowania takiego przedsiwzicia.
Forma, w jakiej zostao ono zorganizowane, rwnie przypada
im do gustu.
W zajciach towarzyszcych
udzia wzio szedziesicioro
dzieci. Akcja nie mogaby si odby bez wsparcia licznych sponsorw, ktrym jej organizatorzy
serdecznie dzikuj.
Jaskka dla
Niepodlegej
W ynie w gminie Zawie Wielka
postawili na integracj spoecznoci lokalnej.
Ostatnio uczcili wito Niepodlegoci
Inscenizacja w ynie zrobi ogromne wraenie na wszystkich widzach.
onta sowno-muzyczny
zaprezentowano
w miejscowym kociele.
W przedstawieniu pt. Uwiziony ptak nie piewa wzio udzia
ponad pidziesit osb. Reyserem bya nauczycielka ze szkoy
podstawowej.
- Jestem niezwykle dumna,
e udaje si nam zachci do
wsplnych przedsiwzi tak
wiele osb mwi Monika Stafiej, dyrektor Szkoy Podstawowej
w ynie. Zostaam dyrektorem niedawno i to byo moim
celem. Jak na razie udao nam si
zrealizowa trzy przedsiwzicia,
ale staramy si to robi z duym
rozmachem, wic przygotowania
s do czasochonne.
Pierwsze prby przed gal
niepodlegociow odbyway si
we wrzeniu. Zebra tyle osb
na prby nie jest atwo. Dzieci si
ucz, a doroli przecie pracuj.
Wszyscy wiczyli jednak dzielnie
wieczorami w kociele.
- W przedstawieniu brali
udzia nauczyciele, uczniowie,
Fot. URZD
GMINY
rodzice i mieszkacy yna

wyjania Monika Stafiej. Skorzystalimy z gocinnoci ksidza
proboszcza, a duo pomogo nam
take zaprzyjanione OSP.
Podczas gali, ktra odbya si
20 listopada, Pawe Kowalski wykona dla zgromadzonych w kociele goci Jaskk z repertuaru Stana Borysa. Kontrabasista
Andrzej Gulczyski, mieszkaniec
gminy Zawie Wielka, zadba
o opraw muzyczn. Graa take
jego ona, ktra jest skrzypaczk.
Wszystko zaczo si rok temu
od jaseek Doroli dzieciom.
Te tak si spodobay, e aktorzy
amatorzy bisowali w Centrum
Edukacji Modziey w Grsku
podczas oglnopolskiego podzikowania dla twrcw centrum.
Wiosn odby si koncert charytatywny.
- Mamy penowymiarow sal
gimnastyczn, ale ludzie si ju
nie mieszcz umiecha si Monika Stafiej. Obymy mieli jednak tylko takie problemy.
(WT)
pozatorun.pl
REKLAMA
29
30
GMINA WLK. NIESZAWKA
pozatorun.pl
W elitarnym gronie Przyjaciele

Wjt gminy Wielka Nieszawka Kazimierz Kaczmarek
zosta odznaczony przez wojewod
kujawsko-pomorskiego odznak honorow
Tomasz Wicawski
yrnienie przyznano
18 listopada za zasugi
dla samorzdu terytorialnego. Docenionych zostao siedemnastu przedstawicieli
wadz samorzdowych z naszego
wojewdztwa, m.in. prezydent
miasta Bydgoszcz Rafa Bruski
i starosta toruski Mirosaw Graczyk.
Odznaka,
ustanowiona
w czerwcu 2015 roku, nadawana
jest osobom, ktre maj szczeglne zasugi na rzecz samorzdu
terytorialnego. Przyznaje j minister administracji i cyfryzacji,
REKLAMA
a wrcza wojewoda.
- Jestem bardzo dumny i szczliwy, e znalazem si w tak zaszczytnym gronie mwi wodarz gminy Wielka Nieszawka.
To wyrnienie traktuj jako
docenienie kilku dekad pracy
na rzecz rozwoju samorzdnoci
w Polsce.
W zaoeniu nagroda ta ma
w szczeglnoci podkrela wkad
laureata w dziaalno organw
jednostek samorzdu terytorialnego, zwizkw i stowarzysze
JST, wykonywanie zada dotyczcych samorzdu w urzdach
administracji publicznej oraz

urzdach organw wadzy publicznej. Moliwe jest take wyrnienie osb, ktre w tej dziedzinie odznaczyy si na odcinku
pracy naukowej i badawczej.
Ewa Mes przyznaa nagrody,
poza Kazimierzem Kaczmarkiem,
Krzysztofowi Baranowskiemu,
starocie lipnowskiemu, Tomaszowi Barczakowi, starocie mogileskiemu, Ryszardowi Brejzie,
prezydentowi Inowrocawia, Rafaowi Bruskiemu, prezydentowi
Bydgoszczy, Krzysztofowi Chodubskiemu, burmistrzowi Kowalewa Pomorskiego, Mirosawowi
Graczykowi, starocie toruskiemu, Zbigniewowi Jaszczukowi,
starocie niskiemu, Franciszkowi Koszowskiemu, starocie
wieckiemu, Krzysztofowi Makiewiczowi, starocie wbrzeskiemu, Tadeuszowi Majewskiemu,
starocie
inowrocawskiemu,
Robertowi Malinowskiemu, prezydentowi Grudzidza, Barbarze
Nowakowskiej, wjtowi gminy
Rogowo, Antoniemu Pawskiemu,
dyrektorowi Kujawsko-Pomorskiego Biura Planowania Przestrzennego i Regionalnego we
Wocawku, Michaowi Skaeckiemu, wjtowi gminy Lubiewo
i Zofii Topoliskiej, wodarzowi
gminy Lniano.
(WT)
z Naddniestrza
Delegacja z Modawii gocia
w gminie Wielka Nieszawka
ocie podziwiali Aquapark

Olender, jako przykad
ogromnej inwestycji, zrealizowanej przy udziale rodkw
z Unii Europejskiej. Odwiedzili te Przedszkole Niepubliczne
Leny Ludek w Maej Nieszawce, a take obserwowali przyjazd
do samorzdu mobilnego gabinetu dentystycznego.
Delegacja z do egzotycznego
dla Polakw kraju europejskiego
w gminie Wielka Nieszawka pojawia si 10 listopada. Wraz z ni
przyjechaa do tego samorzdu
Ewa Mes, wojewoda kujawsko-pomorski. Wodarze gminy gocili Lorett Handabur, minister
sportu i modziey, Iuri Bodruga, ambasadora Republiki Modawii w RP, Dan Manoli, starost rejonu Telenesti oraz Efimi
Bandalac, wicestarost rejonu
Briceni.
Przedstawiciele Modawii rozmawiali w naszym wojewdztwie

o wsppracy polsko-modawskiej, sposobie zorganizowania
administracji w Polsce i finansowaniu inwestycji. Przykadem
takich bya budowa Aquaparku
Olender w maej podtoruskiej
gminie.
- Oprowadziem goci po
obiekcie relacjonuje Kazimierz
Kaczmarek, wjt gminy. Opowiedziaem te o rdach finansowania tego projektu i zasadach
funkcjonowania kompleksu.
Delegacja spotkaa si take
z Mari Mioszewicz, dyrektorem
Gminnej Biblioteki Publicznej,
a w Maej Nieszawce obserwowaa akcj Chro dziecice umiechy, zwizan z przyjazdem do
miejscowoci mobilnego gabinetu dentystycznego.
(WT)
pozatorun.pl
REKLAMA
31
32
DODATEK
pozatorun.pl
BUDOWLANKA
MECENAS DODATKU
Zabezpiecz ogrd
przed zim
Zanim nadejd silne mrozy, warto zadba o roliny w ogrodzie. Bez naszej pomocy mog nie przetrwa zimy
Magorzata Kramarz
ierwsze przymrozki ju za
nami. Mimo, i to dopiero
pocztek jesieni, a do zimy
zosta nam ponad miesic, warto ju teraz pomyle o ochronie
dla naszych rolin w ogrodzie.
Nie ma jednego, konkretnego
terminu, w ktrym powinnimy
to zrobi. Po prostu, kiedy robi
si coraz chodniej i aura nie
zapowiada, eby miao si co
zmieni, naley okry nasz flor
i zabezpieczy j przed mrozem,
chodnym i suchym wiatrem oraz
socem. Nie powinnimy jednak
osania rolin za wczenie, poniewa zbyt wolno przechodz
one wtedy w stan spoczynku, co
moe skutkowa tym, e po zimie
nic ju z nich nie zostanie bo ulegn zaparzeniu.
Materiay, ktrymi bdziemy
zabezpiecza rolinno, zale
gwnie od rodzaju i odpornoci
na przemarzanie drzew, krzeREKLAMA
ww i kwiatw w ogrodzie. Do
okrywania moemy uy tego co
mamy na dziace czyli suchych lici, kory z drzew czy uschnitych
gazek. Moemy tez skorzysta
z oferty sklepw ogrodniczych
i postawi na maty somiane, szary papier lub agrowknin. Musimy pamita, e nie wolno nam
uywa plastikowych workw
i toreb poniewa nie przepuszczaj one powietrza.
W pierwszej kolejnoci, przed
mrozem powinnimy zabezpieczy roliny, ktre s na niego
najbardziej naraone czyli te,
ktre rosn w miejscu nieosonitym od wiatru i te nowo posadzone. Poniewa s wiee
i mode nie zdyy si jeszcze
ukorzeni i ich odporno na
niskie temperatury jest prawie
zerowa. Wiksze i starsze drzewa
nie potrzebuj ju takiej ochrony.
Im starsze, tym ich odporno
na chd jest zwikszona. Do

zabezpieczenia drzew i krzeww
w ogrodzie odpowiednia bdzie
kora lub trociny, ktrymi naley przykry system korzeniowy.
Wbrew pozorom dla wikszoci
drzew owocowych groniejsze s
przymrozki wiosenne ni srogie
zimy, poniewa na wiosn mrz
uszkadza pki i kwiaty. W przypadku krzeww np. r lub magnolii poza ochron korzeni, do
ktrej potrzebna nam bdzie
gruba warstwa kory, moemy
zasoni take koron owijajc
j agrowknin lub chochoem
ze somy. Podczas chodnych
zimowych dni nie powinnimy
zapomnie o iglakach i rolinach
zimozielonych np. bukszpanie.
Mimo i s to gatunki bardzo
wytrzymae na niskie temperatury, to niekorzystanie na nie wpywa zimny wiatr i ostre soce.
Podczas silnego nasonecznienia
woda z powierzchni licia szybko

wyparowuje, a rolina z zamarznitej ziemi nie moe jej pobra
w skutek czego widnie z braku
wody a nie mrozu. Ostre soce
na przeomie zimy i wiosny moe
take przypala licie. Co zrobi,
aby na kolejny rok cieszy si
iglakami i bukszpanem? Moemy w okolicy tych rolin zamontowa specjalne siatki cieniujce,
ktre nie przepuszczaj promieniowania, ale chroni te przed
wiatrem. Rwnie dobrze sprawdzi si osona ze somy lub agrowkniny. Dbajc o roliny w naszym ogrodzie nie powinnimy
pomin trawy. Wydawa by si
mogo, e nie trzeba jako specjalnie jej pielgnowa. Jednak
jeli zgrabimy z jej powierzchni
wszystkie licie unikniemy ich
gnicia, a co za tym idzie nasza
murawa nie poknie. Jeli pogoda nam pozwoli, bdzie sucho
i do ciepo, to nawet pod koniec

listopada moemy ostatni raz
skosi trawnik. Wystajce dba
trawy spod niegu uatwiaj rozwj chorobom. Nasz trawnik
lepiej zniesie mrona zim jeli
zasilimy go specjalnym nawozem
zoonym z wielu skadnikw.
Kady, kto jest ogrodnikiem
z zamiowania wie jak zadba
o ogrd zim. Wydawa by si
mogo, e o tej porze roku odpoczniemy od prac porzdkowych na dziace, lecz nic bardziej
mylnego. Poza tym, e zabezpieczymy nasz rolinno ju jesieni, to warto jej co jaki czas
doglda i sprawdza, czy aby na
pewno wszystkie zabezpieczenia
s wystarczajce. Moe si okaza, e w trakcie silnych i dugotrwaych mrozw bd one niewystarczajce.
pozatorun.pl
REKLAMA
33
34
DODATEK
pozatorun.pl
BUDOWLANKA
MECENAS DODATKU
Plandeka dobra na wszystko

Firma Plandeki Toru zmienia siedzib. Teraz dziaa przy ul. Poznaskiej 152.
Znajdziesz tam pokrycie dla wszystkich rodzajw pojazdw
Tomasz Wicawski
o przedsibiorstwo jest
wiodcym wykonawc
produktw z materiaw
plandekowych w centralnej
Polsce. Wieloletnie dowiadczenie oraz wykorzystywanie
nowoczesnych
materiaw
i technologii umoliwia wykonywanie realizacji najwyszej
jakoci. Na rynku s ju od
pitnastu lat i zaufay im tysice mieszkacw regionu.
Co znajdziemy w ofercie
firmy Plandeki Toru?
- Wykonujemy plandeki
z materiaw PCV o gramaturze od 600 do 900g/m2 - mwi
waciciel przedsibiorstwa.
- Korzystamy rwnie z materiaw z certyfikatami niepalnoci. Niedawno zmienilimy
siedzib firmy. Szukajcie nas
na lewym brzegu przy ul. Poznaskiej.
Przedsibiorstwo ma bardzo szeroki asortyment produktw. Mona w nim zamwi plandeki na wszystkie
dostpne typy pojazdw. Zarwno na naczepy standardowe, kurtynowe, przyczepy
REKLAMA
do samochodw osobowych,
plandeki do wywrotki, pojazdy rolnicze, odzie i jachty.
Firma przygotowuje te
pokrycia hal magazynowych,
silosw i basenw. Moemy
u niej rwnie zakupi plandeki na altany ogrodowe i ogrdki sezonowe. Kryj take konstrukcje stalowe i drewniane.
Wykonuj rwnie banery reklamowe, nadruki reklamowe

rnych typw na materiaach
plandekowych.
- Wykonujemy te zlecenia na indywidualne zlecenie
klienta - tumaczy waciciel
firmy. - Zdarza si, e robimy
worki kajakowo-eglarskiej,
pokrowce, tunele czy leje
stokowe. Nasze produkty s

trwae oraz posiadaj wysok
jako i konkurencyjn cen.
A plandeki mona stosowa
w najrniejszy sposb. Gwnie widuje si je w transporcie,
ale praktyka pokazuje, e sposoby zastosowania materiau
plandekowego s bardzo rnorodne.
Na stronie internetowej
firmy Plandeki Toru pod adresem www.plandeki.torun.
pl mona podziwia galerie
z najrniejszych realizacji.
Z firm mona skontaktowa
si pod numerami telefonu
566547817 lub 48602369201
lub pod adresem e-mail
krzyzanowski2@op.pl.
pozatorun.pl
DODATEK
35
36
DODATEK
pozatorun.pl
BUDOWLANKA
MECENAS DODATKU
Jasne
wita
Wielokolorowe lampki witeczne
sprawi, e magia Boego Narodzenia pozostanie w domu na duej
Micha Ciechowski
ople, kurtyny, a take tradycyjne wielokolorowe

lampki wiszce na choince to tylko nieliczne propozycje ze witecznej oferty toruskiego sklepu Leroy
Merlin. Dziki szerokiej gamie
produktw kady znajdzie odpowiednie owietlenie do udekorowania domu na wita.
Boonarodzeniowe lampki mog by wykorzystywane
zarwno wewntrz, jak i na zewntrz budynku. Od tego, co
chcemy owietli, bdzie zalea odpowiedni ich dobr.
- Sklep Leroy Merlin w
dziale owietlenie posiada kilkadziesit rodzajw lampek
witecznych, acuchw oraz
kurtyn wietlnych mwi
Piotr Pietrusiak, doradca
klienta. Najprostszy, wielokolorowy piciometrowy acuch z lampkami dostpny jest
w naszej ofercie ju od 17,85 z.
Ceny za wietlne ozdoby
dochodzi mog nawet do kilkudziesiciu zotych. Wszystko zaley jednak od tego, co i
jak chcemy dekorowa.
Najpopularniejszym
REKLAMA
owietleniem montowanym
na zewntrz budynkw jest to
zamontowane w podbitce dachowej dodaje przedstawiciel
Leroy Merlin. Dom wyglda bdzie jak skpany w wietle. Warto jednak zaznaczy,
e lampki umieszczane poza
budynkiem powinny mie odpowiednie zabezpieczenia.
Na pkach toruskiego
sklepu otrzymamy wic odpowiednio izolowane owietlenie, przystosowane do
zmiennych warunkw atmosferycznych.
- Do dekoracji domu mona
wykorzysta najpopularniejsze
acuchy z maych lampek lub
zdobywajce coraz wiksze
powodzenie na rynku ozdoby, w ktrych wykorzystano
diody LED mwi mczyzna. S one energooszczdne
i dugowieczne. Mog dawa
wiato ciepe lub zimne, o wysokim wskaniku oddawania
barw. Wiele z nich ma take
odpowiednie sterowniki, dziki czemu to ich uytkownik
decyduje, kiedy i w jakiej formie maj one wieci lub pul-
sowa.
Ciekawe i niebanalne efekty tworz dostpne w Leroy
Merlin kurtyny wietlne lub
nitki wyposaone w diody
LED. Daj one wraenie cigej smugi wiata. W sklepie
mona wybiera wrd wielu form dekoracji wietlnych.
Wrd nich znajduj si wiecce gwiazdy, choinki, renifery
i wiele innych witecznych
motyww. Ozdoby mog te
przybiera formy wy oraz
acuchw.
Jeeli witecznym owietleniem chcielibymy upikszy
wntrze domw czy mieszka,

warto pomyle o ciekawych
rozwizaniach, jakimi s pery
wietlne czy zasony. Aby podtrzyma tradycj, na choince
pojawi si mog standardowe
lampki choinkowe. Ich szerok
gam rwnie znale mona
w Leroy Merlin.
A co, gdy ju owietlimy
swoje mieszkania i witeczne
drzewko? Warto pomyle o
prezentach.
- Jeeli nie mamy pomysu
na boonarodzeniowe prezenty, wspania niespodziank
okaza si moe karta poda-
runkowa sklepu Leroy Merlin

podsumowuje Piotr Pietrusiak.
Odpowiednio
dobrane
witeczne owietlenie pozwoli nada mieszkaniu lub domowi elegancji, wprowadz przytulny, spokojny witeczny
nastrj. O profesjonalny dobr
wiateek zadbaj eksperci Leroy Merlin, ktrzy od kilkunastu lat z pasj zajmuj si
doradztwem owietleniowym.
Zajrzyjmy wic do sklepu i
sprawmy sobie pikne wita.
pozatorun.pl
REKLAMA
37
38
DODATEK
pozatorun.pl
BUDOWLANKA
MECENAS DODATKU
Szko - czysto
i elegancja
Elegancki, nowoczesny i niepowtarzalny design. To wszystko moemy
mie, jeli w swoich wntrzach postawimy na lakierowane szko
Magorzata Kramarz
zko wykorzystane we wntrzach jaki czas temu stao

si bardzo modne. Swoje
zastosowanie ma nie tylko jako
zastawa kuchenna. Tego materiau moemy uy praktycznie
w kadym wntrzu i kadym
meblu. Szklane tafle umieszczane s na drzwiach szafy,
cianach w kuchni czy azience. Dekoracja pomieszczenia
z uyciem lnicej, lakierowanej
szyby, to wielka przyjemno.
Lustrzane odbicie optycznie powiksza wntrze i daje niesamowite wraenia.
Najczciej ozdobne szko
wykorzystuje si w kuchni.
To innowacyjne rozwizanie
zyskuje coraz wicej zwolennikw. Nie tylko, dlatego, e
nadaje pomieszczeniu oryginalnoci, ale sprawia, e jest ono
atwiejsze w utrzymaniu czystoci. Najwikszym problemem
w czyszczeniu kafli s fugi, to
w nich gromadzi si najwicej
brudu. Zazwyczaj tuste plamy
REKLAMA
s najtrudniejsze do usunicia,
do tego dochodz zanieczyszczenia po rnego rodzaju sosach czy zupach, a wiadomo e
z biaej fugi usunicie plam po
salsie pomidorowej jest wrcz
niemoliwe. Jeli postawimy na
szko, problem nie bdzie ju
tak uciliwy. Do jego czyszczenie wystarczy pyn do szyb
oraz czysta szmatka. Nawet najzwyklejszy detergent do mycia
naczy poradzi sobie z tustymi
plamami. Wydawa by si mogo, e szkoo i kuchnia to nienajlepsze poczenie. Ot nic
bardziej mylnego. Tafle szka,
ktre wykorzystuje si do tego
typu pomieszcze s odpowiednio przygotowane. Szko,
montowane za kuchenk jest
hartowane i do tego pokryte
odpowiednim laminatem, ktry zabezpiecza przed wilgoci.
Nie musimy obawia si tego, e
cokolwiek si z nim stanie pod
wpywem wysokich temperatur czy pary. Podobnie jest ze
szkem, ktre kadziemy w azience. Ono take ma specjaln

ochronn powok. Dziki temu
nie ma strachu, e pod tafl pojawi si grzyb. Jak powszechnie
wiadomo najwiksz bolczk
przy sprztaniu azienki jest
osad powstay z wody i myda.
Aby si go pozby niekiedy musimy uywa silnych, rcych
i niebezpiecznych dla zdrowia
detergentw. Przy szkle nie ma
ju takiego problemu, jest ono
odporniejsze na takie zabrudzenia dziki specjalnemu wykonaniu. A co w takim szkle
jest najfajniejsze poza tym, e
atwo je utrzyma w czystoci?
Caa paleta wzorw i kolorw.
Producenci obiecuj nawet, e
na szybie moe pojawi si zdjcie, ktre sami wybierzemy. Tak
wic szko ozdobne jestemy
wstanie dopasowa do kadego
stylu i wntrza. Bardzo modne
stao si rwnie wykorzystywanie tego tworzywa do pokrycia drzwi przesuwnych oraz
drzwi od lodwki. Takie rozwizanie nadaje pomieszczeniu

charakteru i czyni go niepowtarzalnym. Wykorzystujc szko
do pokrycia lodwki, jestemy
w stanie tak dobra jego odcie
do reszty mebli, e nasi gocie
bd mie problem ze wskazaniem miejsca, w ktrym jest
sprzt kuchenny. Szka lacobel
moemy rwnie uy do pokrycia frontw mebli kuchennych. Wwczas jest ono powlekane specjaln warstw, ktra
zabezpiecza je przed porysowaniem. Takie zastosowanie szyby
ma swoich zwolennikw i przeciwnikw. Szafki to najczciej
uywana rzecz w kuchni std
bardzo atwo o zabrudzenia,
chodzi gwnie o odbicia doni
na lnicej tafli szka. Posiadajc takie rozwizanie musimy
liczy si z tym, e bdziemy

do czsto my meble. Ponadto szko wykorzystywane jest
rwnie jako deski do krojenia.
To zupenie nowe rozwizanie
i zastpstwo dla tradycyjnych
drewnianych desek. S one wygodniejsze w codziennym uyciu i atwiejsze w czyszczeniu.
Z pewnoci nie zbiera si na
nich tyle bakterii ile na standardowych podkadach do krojenia.
Obecnie szko daje wiele
moliwoci. Jest ono stosowane
zarwno w kuchni czy azience
jak i pokoju dziennym. Takie
rozwizanie to ciekawa odmiana dla typowych aranacji
mieszkania. Nieskoczona ilo
wzorw i kolorw pozwoli kademu wybra co dla siebie.
REKLAMA
pozatorun.pl
Karta na wszystkie usugi
39
O zaletach posiadania karty MOSiR i sposobach jej wykorzystywania z Maciejem Grzeszczakiem,

kierownikiem basenw Miejskiego Orodka Sportu i Rekreacji, rozmawia Aleksandra Radzikowska
Co naley zrobi, eby zosta posiadaczem karty lojalnociowej
MOSiR?
Kart mona kupi w kadym
z naszych obiektw za pi zotych, doadowa dowoln kwot
i wykorzystywa. Jej posiadacze
maj na niej pienidze podobnie jak na karcie bankomatowej
i mog ni paci za wszystkie
usugi, ktre oferujemy. Od zwykego wejcia na basen, przez kurs
nauki pywania, po czepek albo
okulary. Mona wynaj kort, zapaci za nocleg w pokoju hotelowym czy lizgawk na lodowisku.
Jej waciciel moe liczy na rabaty?
S ceny sztywne, jeli chodzi
o czepki czy okulary, ale na usugi
basenowe wejcie do sauny czy
na basen rabaty s przewidziane bez adnego proszenia. Klient,
pacc t kart, ma naliczan znik. Niebieska karta MOSiR-u nie
ma daty wanoci, a pienidze,
ktre na niej s, nie przepadaj.
W przypadku zgubienia mona
j zablokowa. Dodatkowo, jeli
kto przychodzi na basen i dostaje informacj, e z pidziesiciu
zotych zostaje mu trzy zote i to
nie wystarcza na opacenie usugi, wtedy np. w recepcji kadego
obiektu, gdzie te karty funkcjonuj, moe j doadowa. Albo dopaci w tradycyjny sposb.
Na ktrych z Pastwa obiektw
mona korzysta z tej karty?
dokadnie statystyki, ale wiem na

pewno, e jest bardzo popularna.
Wci jest na ni zapotrzebowanie, klienci cay czas zgaszaj do
nas ch ich zakupu. Obserwuj
kryt pywalni na ul. Bayskich
wycofaem tam karnety papierowe, a wprowadziem karty MOSiR i jeszcze rynek si nie nasyci.
Cay czas je dowo. Klienci wol
nie nosi przy sobie gotwki, bo
to dla nich wygodne.
Maciej Grzeszczak zachca do wyrobienia sobie karty MOSiR.
Mona z niej korzysta w naszych piciu najwikszych obiektach, czyli na dwch pywalniach
w Miniaquaparku przy ul. Hallera, pywalni przy ul. Bayskich,
kortach tenisowych, Tor-Torze
i Hotelu Camping Tramp.
Karta jest dla posiadacza duym
udogodnieniem, ale jaka bya dodatkowa idea jej wprowadzenia?
Nie zaleao Pastwu jedynie na
sprawnym systemie?
Oczywicie, chcielimy rw-
nie wypromowa zdrowy i aktywny tryb ycia. eby wyjcie

na basen czy na kort zaczo dla
wielu rodzin by codziennoci
i pomysem na wsplne spdzanie wolnego czasu. Nawet Ministerstwo Sportu i Turystyki
wprowadza rne programy, eby
zachci dzieci, dorosych i seniorw do ruchu. Szczeglnie maluchy maj dzi powane problemy
z form i schorzeniami wynikajcymi z biernego trybu ycia
i dugiego przesiadywania przed
Fot. PIOTR
GOBIEWSKI
komputerem. Karta pomoga

w jeszcze jednym wanym aspekcie. Nie kadego sta na korzystanie w takich usug, wic eby
klienci mogli uprawia rekreacj
ruchow, potrzeba do tego przystpnych cen. To wanie wnosi
system rabatw.
Od kiedy ta karta funkcjonuje
i jakim cieszy si wrd mieszkacw powodzeniem?
Karta funkcjonuje ju od blisko dwch lat. Ciko prowadzi
Maj Pastwo plany zwizane

z wprowadzeniem tej karty w innych miejscach?
Docelowo chcemy tym systemem obj wszystkie nasze
obiekty. Zaley nam na tym, eby
jedna karta umoliwiaa opacenie wszystkich proponowanych
przez nas usug. Wtedy jej posiadacz swobodnie zdecyduje czy
tego dnia chce sobie popywa,
czy np. pojedzi na ywach.
Technologia idzie do przodu,
a my chcemy si do tego dostosowa i wyj naprzeciw oczekiwaniom wszystkich klientw. Nikt
nie bdzie musia zastanawia si,
ile i gdzie zapaci. Bdzie mia
po prostu nasz kart i to znaczco uproci mu spraw.

Poza Toruń NR 83

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Poza Toruń NR 83

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NR 83 | 27 LISTOPADA 2015 | ISSN 2084-9117 | NAKAD 50.000 EGZ.

Nie chodzi o kradzie batonika

O nadcigajcych w Polsce i Europie

BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO

Jak dba o seniorw? Debatowali w Lubiczu

Zorganizowali kurs pierwszej

Gmina Wielka Nieszawka

Zarzdca gminy odznaczony

- Crka tylko zesza ze swojego pokoju na poddaszu,

Red. ukasz Piecyk

Tyle si ostatnio dzieje, e

mao wane. Mnie ciekawi, kto

Historia remontu dwunastokilometrowego wau chronicego Ciechocinek obrazuje

sadnicz. W tym przypadku

Kontakt pod numerem:

Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy

olicj o zaginiciu wnuka

zajo nam, zanim spostrzeglimy

Idzie na rce do kadego. Jest bar- zotych i uciekli.

fakt, e porzucajcy dziecko uznali

Nie chodzi o kradzie batonika

PO i establishmentu nadal tak

w Warszawie powiconej bezpieczestwu publicznie pozwoli sobie na ocen wsppracy

Wielkiego oczyszczenia mona

urzdnicy pastwowi. W ministerstwach s pokoje chronione

Urzd Marszakowski, zachwala

- Gdy rozpoczynalimy prace projektowe, nie byo jeszcze

bienie rzeki. S jednak na wiecie

wod, potem bada jego spoisto

Dzi Zaway si podnosz

omoc przysza z wielu

uprztnite. Zacza si walko

drodze. Dachy latay po okolicy, chocia dawno nie kryje si

- Cay czas remontujemy

remontuj pokoje. Jak umiem

piwnicy. Tam znalelimy bezpieczne schronienie.

nadesza i bya skoordynowana.

szy na darczycach materiaw

ny, ale udao si na jego miejsce

Ju 5 grudnia w Szkole Podstawowej w Czernikowie odbdzie

rw oraz projekt plakatu upamitniajcego szedziesiciolecie istnienia kabaretu.

muj dziaania zwizane z kultur mwi Zdzisaw Gawroski.

rogram sowno-muzyczny przygotowali wsplnie:

w naszym kraju mwi Zdzisaw

Zastaw si, a postaw si?

oniec listopada, to czas,

wystroju domu jak i prezentw.

przez modych ludzi midzy 20

Wielka Gala Disco Polo

ilionowe odtworzenia utworw w Internecie, nieodczny

Pewne jest, e muzycy zapiewaj swoje najwiksze

najwikszych polskich hitw

ny moment na to, by z innymi

Najwiksze w Polsce wito operatorw

wacjami na stojco nagrodzono Eda Lachmana, autora zdj do filmu

Akademii Filmowej w Baden-Wrttemberg. Laureat Brzowej Kijanki to rwnie student

23. edycji Camerimage wrczono take nagrody specjalne. Z Bydgoszczy ze Zotymi

si czego o kinie? mwi

filmw widzowie mogli porozmawia z gomi Camerimage,

ajpierw gosowali na projekt w oglnopolskim

nia z programu do nauki jzyka

Pracownia ORANGE funkcjonuje od poniedziaku do pitku.

i telewizor LCD. Pomieszczenia