Zrób zakupy odbierz extra punkty

O f e r ta

Acerin
w a ż n a

Hamuje wydzielanie potu

d o w y c z e r pa n i a z a pa s ó w

Zdrowy styl życia dla każdego!

OmegaProvita
na wszelki wypadek...
Plaster Matopat
dbam o zdrowie
Nr 3 (80) maj /czerwiec 2009 ISSN 1730-098 czasopismo pacjentów aptek

Antyperspirant deo 30 tabletek Classic

do stóp 150 ml. suplement diety z opatrunkiem na tkaninie
8cm x 1m.

Moje pierwsze
kosmetyki
rozmowa z...
samborem czarnotą

Czuwa nade
+ 25 + 25 + 25 mną opatrzność
punktów

punktów

punktów
Powitaj wiosnę w lekkiej formie Obniża kaloryczność pokarmów Kompletne od A do Z
CLA max NaturKaps herbaton Centrum Materna
40 kapsułek 30 kapsułek 30 tabletek
Suplement diety Suplement diety Suplement diety

Rzuć
palenie!
nowość

strony 56–59

+ 25 + 25 + 25
punktów

punktów

punktów

www.doz.pl
infolinia:
0-800 apteki | 278-354 |
l i s t ę a p t e k z n a j d z i e s z n a s t r o n i e w w w. d o z . p l
Nr 3 (80) maj–czerwiec 2009 www.doz.pl czasopismo pacjentów aptek

Encyklopedia Chorego psychologia na co dzieŃ

Zapalenie zatok jako powikłanie Wiosenne przesilenie�������� 42
przeziębienia ����������������� 4 Zaświeciło słońce, przyroda wkoło budzi się do życia,
Mówi się, że katar nieleczony trwa tydzień, a leczony a Ty nie masz na nic siły?  Maria Bankiet
siedem dni i ustępuje.  lek. med. Ewa Pakuła
Suplementy diety, czyli witaminy w uroda i zdrowie
kolorowych tabletkach���������� 8
Komunikat w telefonie komórkowym „weź tabletkę”
Uciążliwa opryszczka ���������� 46
Potocznie nazywana zimnem, choć można na nią
Zostań uczestnikiem
to coraz powszechniejszy element życia.  zachorować nie tylko zimą. Maria Bankiet
Monika Mielus
zdrowe dojrzewanie
zdrowie matki i dziecka Moje pierwsze kosmetyki ������� 50
Błonica, krztusiec i tężec�������� 14 Nastolatki coraz częściej sięgają po rozmaite atrybuty
Błonica, tężec i krztusiec to trzy bardzo poważne bak- dorosłości, a jednym z nich są kolorowe kosmetyki.
teryjne choroby zakaźne. lek. med. Ewa Pakuła Szminka, podkład, cienie do powiek, tusz do rzęs…
Ciało obce w...��������������� 18  Maria Bankiet
Dzieci lubią bawić się drobnymi kamyczkami,
koralikami lub ziarnem np. fasoli... dbam o zdrowie
lek. med. Ewa Pakuła NOWY KATALOG NAGRÓD 2009 ���� 56
Czuwa nade mną opatrzność����� 60
Medycyna naturalna Rozmowa z Samborem Czarnotą, aktorem
Błonnik drogocenny dla cukrzyków 22 teatralnym i filmowym.
Błonnik pokarmowy to polisacharydy, które nie Rzuć wreszcie palenie! ��������� 62
ulegają strawieniu pod wpływem enzymów ... Od jutra nie palę! Wielu z nas obiecywało to sobie
 Ewelina Gruszka wielokrotnie. I wielu znów się nie udało…
 Maria Bankiet
kuchnia na zdrowie Tajemnicze „E” zdrowe czy szkodliwe?
Dieta 5xU na lato������������� 30 ������������������������ 70
Już niedługo czeka nas przyjemne wylegiwanie się Świadomość ważności dbania o zdrowie sprawiły, że
na słońcu, aktywne spędzanie wakacji, odpoczynek i wszystko co sztuczne źle się nam kojarzy...
relaks, ale nie możemy sobie wyobrazić wakacji bez… Monika Mielus
jedzenia. Monika Mielus stary KATALOG NAGRÓD �������� 73
Lżejsi, szczuplejsi i zdrowsi? Naturalnie! 74-78 RANY WYRZUCONE
������������������������ 34 ������������������������ 74
Nadwaga i otyłość stają się znakiem naszych czasów Sklep internetowy DOZ��������� 79
i prawdziwą współczesną plagą.  Ewelina Gruszka Fundacja „Dbam o Zdrowie”
pomaga walczyć z cukrzycą������ 80
programu!
Odwiedź najbliższą aptekę Dbam o Zdrowie.
Adresy znajdziesz na stronie www.doz.pl.
Swoją kartę uczestnika programu otrzymasz
od farmaceuty. Karta służy do zbierania punktów,
umożliwia odbieranie nagród i korzystanie z promocji.
Po zapisaniu się do programu otrzymasz pocztą
specjalną ofertę promocyjną.
zbieraj punkty – odbieraj nagrody
Za każdy zakup w dowolnej aptece Dbam
o Zdrowie będziesz otrzymywał punkty, które
możesz wymienić na atrakcyjne nagrody.
Część z nich umieszczona jest na str. 56–59,
a wszystkie nagrody możesz obejrzeć pod adresem
www.doz.pl.
korzystaj z promocji
Zbieraj dodatkowe punkty i korzystaj
z rabatów w specjalnie dla uczestników
programu przygotowywanych
promocjach!
korzystaj z apteki internetowej
i portalu o tematyce zdrowotnej
Produkty możesz wcześniej zamówić w aptece
internetowej na stronie: www.doz.pl i wskazać
aptekę, w której chcesz odebrać zamówienie.
Na portalu www.doz.pl znajdziesz wiele
artykułów, które pomogą Ci znaleźć odpowiedzi
na pytania dotyczące zdrowia Twojego i Twojej

EncyklopEdia
chorEgo
rodziny.
kuchnia na zdrowiE

z soli ze szpinakiem oraz mozzarel- stosować cały rok, aby móc roz-

Fundacja Dbam o Zdrowie wspólnie z producentem

zmianę na lepsze? Zacznijmy
więc od początku. lę z pomidorami zamiast tradycyj- koszować się smakami lata. Mi-
nego schabowego z ziemniakami nimum to 3 posiłki zjedzone
L atem mamy bogactwo
w spokojnej atmosferze i bez po-

zdrowiE Matki
świeżych warzyw, i surówką?
Urozmaicenie śpiechu. Należy zadbać jeszcze

i dziEcka
warto więc z tego o ich jakość przygotowania. Cóż
skorzystać i zadbać, Wybieramy produkty z różnych Umiarkowanie
grup żywnościowych, które są to takiego znaczy? Optymalnie
aby zawierał je każdy
możliwie w każdym posiłku. Dla Jedzmy tak, aby utrzymywać wykorzystajmy wartości zdro-
w normie swoją masę ciała. Dra- wotne produktów, np. nie gotu-

glukometrów Genexo – zorganizowała akcję pomocy.

posiłek. przypomnienia, wyróżniamy nastę-
styczne odchudzanie i nieracjonal- jąc długo brokułów na papkę,

pomagaj potrzebującym
pujące grupy spożywcze:
„„pieczywo i produkty zbożowe; ne diety, które często stosujemy tylko maksimum 5 minut, aby

„„mleko i produkty mleczne;
„„mięso i przetwory mięsne;
„„ryby, przetwory rybne i owoce
morza;
naturalna
MEdycyna
właśnie latem, aby dobrze wyglą- nie utraciły cennych witamin
dać na plaży, osłabiają metabolizm pod wpływem wysokiej tempe-
i przyczyniają się do efektu jo-jo. ratury. O tej porze roku starajmy
Z umiarem oddawajmy się wie- się zjadać w miarę możliwości

Cukrzyca – stara, nowa epidemia XXI w.

„„tłuszcze; czornemu podjadaniu. Wieczorne warzywa i owoce w postaci suro-
„„jaja; grillowanie sprzyja nie tylko sma- wej. Z drugiej strony musimy być
kowaniu tłustej karkówki i bocz- czujni, bo wysoka temperatura

na zdrowiE
„„ziemniaki;
ku, ale również zjadaniu o późnej otoczenia szybko sprzyja rozwo-

kuchnia
„„warzywa, grzyby i strączkowe;
porze rzeczy, które są ciężkostraw- jowi bakterii w pożywieniu. Je-

Część zebranych punktów możesz

„„owoce;
„„cukier i wyroby cukiernicze. ne i tuczące. Grillujmy, ale pamię- żeli pozostawimy np. lody czy
Latem warto ograniczyć spożycie tajmy o rozsądku zarówno w ilo- bitą śmietanę na dłuższy czas

������������������������ 81
ziemniaków, mięsa oraz warzyw ści, jak i jakości pożywienia. bez odpowiedniej temperatury,
kwaszonych. Możemy również po- to jesteśmy narażeni na zatrucie
salmonellą.

wypoczynEk
siłki obiadowe komponować bez Uregulowane

aktywny
łączenia produktów białkowych

przekazać na cele charytatywne. Prowadzimy

przyrządzenie

Dieta 5xU na lato

z węglowodanowymi. Obrazowo
rzecz ujmując, np. ryby (źródło biał-
ka) zjadamy z warzywami, ale bez
ryżu (źródło węglowodanów).
Spożywanie posiłków o regular-
nych porach, o odpowiedniej
wielkości i jakości dla niektórych
Co nieco o warzywach
i owocach
Latem mamy bogactwo świeżych

Lekarz radzi ���������������� 82

Oczywiście pieczywo, kasze i ma- może się wydawać nudne i nie- warzyw i owoców, warto więc
karony spożywać musimy, ale w se- ciekawe. Zalecenie to najlepiej z tego skorzystać i zadbać, aby

i zdrowiE
każdy posiłek zawierał właśnie te

Fundację DOZ, która wspiera osoby, które nie mogą

zonie letnim korzystniej będzie je

uroda
konsumować z wszechobecnymi grupy spożywcze. Pachnące po-
kolorowymi warzywami. Nie zapo- midory z dodatkiem świeżej ba-

Z
pewnością apetyt w upalne „„Urozmaicenie zylii i sosem balsamicznym z oli-
Już niedługo „„Umiarkowanie mnijmy o tłuszczu – najlepiej oli-
dni nam słabnie, nie powin-
wie z oliwek lub oleju z pestek wi- wą z oliwek mogą stanowić
no to jednak oznaczać zanie- „„Uregulowanie świetną przekąskę zamiast nud-
czeka nas „„Umiejętność przyrządzania nogron. Można przyrządzić
dbania swojej diety. Jest to czas, nej kanapki. Dla wzbogacenia

dojrzEwaniE
przyJemne smakowe tłuszcze, dodając do oli-

Na pytania pacjentów odpowiada lekarz medycyny i sobie pozwolić na wykupienie leków. Szczegóły
kiedy możemy jeść więcej i nie potraw smaku można dodać kilka pla-

zdrowE
wylegiwanie się na „„Uprawianie aktywności fizycznej wy bazylię, rozmaryn lub czosnek,
przybrać na wadze. Ważne jest co będzie stanowiło wspaniały sterków parmezanu oraz sałatę
słońcu, aktywne tylko prawidłowe skomponowa- akompaniament np. do sałat. Nie- rukolę i mamy gotowy posiłek na
nie posiłków, które pomogą nam Wymienione zalecenia profesora lunch lub kolację. W sezonie let-
spędzanie wakacJi, ożywić ciało i pobudzą do letniej Stanisława Bergera, sławy w dzie- zbędnego składnika odżywczego,
nim warto postawić również na
odpoczynek i dzinie żywienia, wydają się banal- jakim jest białko, szukajmy w wy-
aktywności. mienionych już rybach morskich, świeży szpinak, bób, seler nacio-
relaks, ale nie nie proste do zrealizowania. wy, rzodkiewkę, fasolkę szparago-

pod adresem: www.fundacja.doz.pl

nabiale i jajach. I w tym przypadku

o zdrowiE
Przyjrzyjmy się zatem swojemu wą. Mogą one stanowić dodatek

doktor nauk farmaceutycznych Jacek Owczarek

możemy sobie Pięć filarów żywienia jako dodatek lub podstawę posiłku

dbaM
sposobowi żywienia: czy proste do potrawy jak również bazę ca-
wyobrazić wakacJi wskazówki zaczynające się na li- niech stanowią warzywa. Mięso
O każdej porze roku warto wystarczy, że będzie gościem na na- łego posiłku. Niech przynajmniej
bez… Jedzenia. o nich pamiętać, ale szczególnej terę U nie zamieniają się w naszej 3–4 różne warzywa znajdą się co-
diecie na przedrostek „NIE”? Jak szym stole. Czyż nie smaczniej na
mocy nabierają właśnie latem. słonecznej werandzie zjeść roladkę dziennie w naszym menu.
Monika Mielus Oto one: zatem wykorzystać czas letni na
31

Farmaceuta radzi ������������ 84

infolinia: 0-800 aPTEKi | 278-354 | www.doz.Pl
30

sport to zdrowie masz pytania? skontaktuj się z nami:

Porad udziela mgr n. farm. Łukasz Kirzyński
Rodzinnie i wiosennie na powietrzu 38 Księgarnia www.doz.pl �������� 86 Do Twojej dyspozycji
Za oknem długo wyczekiwana piękna pogoda, która Dozik i Konkursy ������������� 88 jest bezpłatna infolinia:
sprzyja rodzinnym wyjściom i zabawom na świeżym Krzyżówka����������������� 90
powietrzu.  Kinga Nowak Laureaci������������������� 92 0 800 APTEKI (278-354)
czynna pn.–pt. 8.00–20.00,
sob. 8.00–14.00.

encyklopedia chorego
J
edną z nich jest zapalenie za-
tok przynosowych, które jako
powikłanie przeziębienia zda-
rza się dość często i  rozwija się
u około 5 procent chorych z ka-
tarem czy innymi objawami za-
każenia nosogardła.
Zatoki przynosowe
i przeziębienie
Zatoki przynosowe, inaczej
nazywane obocznymi nosa, są
kostnymi przestrzeniami po-
wietrznymi sąsiadującymi z jamą
nosową. Wyróżniamy zatoki:
„„szczękowe – w  obrębie kości
szczęki;
„„czołowe – w kości czołowej;
„„tzw. komórki sitowe – w kości si-
towej;
Zapalenie zatok
„„zatokę klinową – w  obrębie
trzonu kości klinowej.
Zatoki te łączą się z  jamą nosa,
która podzielona jest chrzęstno-
-kostną przegrodą na dwa prze-
wody, prawy i lewy.
Przeziębienie jest ostrym, wi-
jako powikłanie
rusowym zakażeniem górnych
dróg oddechowych występują-
cym u  wielu z  nas kilka razy
w roku. Dzieje się tak, ponieważ
istnieje około 200 typów wiru-
sów wywołujących przeziębienie.
przeziębienia
Przechorowanie uodparnia nas
na jeden typ wirusa, można nato-
miast zarazić się powtórnie wi-
rusem innego typu. Tym nie-
mniej z  wiekiem ludzie rzadziej
zapadają na przeziębienia, które
też mają łagodniejszy przebieg.
Zakażenie wirusami odbywa się
drogą kropelkową w  czasie ki-
Mówi się, że katar nieleczony trwa tydzień, a leczony siedem dni chania lub kaszlu. Niektórzy
i ustępuje. Czasem jednak nieżyt nosa przedłuża się, prowadząc uważają, że do przeziębienia do-
chodzi po ekspozycji na niską
do rozszerzenia się infekcji na sąsiadujące z nim narządy,
temperaturę, np. po przemocze-
np. zatoki oboczne nosa, gardło, ucho środkowe, krtań
niu nóg lub po przebywaniu
czy dolne drogi oddechowe. w przeciągu, ale sama niska tem-
peratura nie wywołuje choroby.
lek. med. Ewa Pakuła Do rozwoju zakażenia łatwiej
4 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl
dochodzi u osób zmęczonych, ze
stresami emocjonalnymi, zmia-
nami alergicznymi w jamie noso-
wo-gardłowej i u kobiet w środ-
kowej fazie cyklu miesięcznego.
Objawy przeziębienia doskonale
nam znane to: katar, kaszel, ból
gardła, niewielki stan podgorącz-
kowy i czasem chrypka.
Rozwój zapalenia zatok
Przedłużający się obrzęk błony ślu-
zowej nosa blokuje wąskie ujścia łą-
czące jamy zatok z  przewodami
nosowymi, prowadząc do zalegania
w zatokach śluzu na skutek zabu-
rzenia drenażu i  wentylacji zatok
oraz upośledzenia czynności ko-
mórek rzęskowych oczyszczających
te miejsca. Zalegający śluz jest do-
skonałą pożywką dla bakterii,
sprzyjając rozwojowi zakażenia
i stanu zapalnego w zatokach. Kon-
sekwencją tego jest rozwijający się
stan zapalny. Do zapalenia zatok
usposabiają często wady w budowie
nosa, np. skrzywienie przegrody
nosowej. Bardziej zagrożeni rozwo-
jem tej choroby są również alergicy
cierpiący na przewlekły nieżyt
i obrzęk błony śluzowej nosa.
Może być ono także następ-
stwem rozwijającego się zakażenia
w bliskości zatoki. Najczęściej do-
tyczy to zatoki szczękowej, która
sąsiaduje poprzez cienką ścianę
dolną z  zębami szczęki (II ząb
przedtrzonowy i I oraz II ząb trzo-
nowy).
Wyróżniamy trzy typy zapalenia zatok:
„„Ostre zapalenie zatok przyno-
sowych, które zaczyna się nagle
jako powikłanie zakażenia gór-
nych dróg oddechowych, trwa do
3 tygodni, a  po wyleczeniu nie
pozostawia trwałych zmian
w błonie zatok.
„„Nawracające ostre zapalenie
zatok przynosowych, które obja-
wia się częstymi nawrotami.
Encyklopedia
Chorego
„„Przewlekłe zapalenie zatok
przynosowych rozwijające się
najczęściej w przebiegu nieleczo-
nego lub niewłaściwie leczonego
zdrowie matki
ostrego zapalenia zatok, a  cza-
i dziecka
sem w następstwie schorzeń zę-
bów. Stan taki trwa ponad 3 mie-
siące. Objawy są wówczas mniej
nasilone, natomiast w  obrębie
błony śluzowej zatok pojawiają
się trwałe zmiany chorobowe.
naturalna
Medycyna
Kiedy podejrzewać
zapalenie zatok
Zapalenie zatok można podej-
rzewać, kiedy objawy przeziębie-
nia utrzymują się co najmniej
na zdrowie
przez 7 dni bez poprawy, pomi-
kuchnia
mo leczenia, i obejmują:
„„tępy ból głowy w okolicy czo-
ła nosa lub oczu nasilający pod
wpływem zmiany pozycji ciała
(zwłaszcza podczas pochylania
głowy do dołu);
wypoczynek
„„uczucie pełności w  nosie lub
aktywny
uczucie zatkanego nosa;
„„spływanie ropnej wydzieliny
z nosa do gardła;
„„gorączkę;
„„ból zębów bez przyczyny sto-
matologicznej;
„„małą skuteczność leków miej-
i zdrowie
uroda
scowo obkurczających naczynia
krwionośne błony śluzowej nosa.
Najbardziej dokuczliwym ob-
jawem zapalenia zatok jest ból,
który odczuwa ponad 75 procent
chorych. Lokalizuje się on nad
dojrzewanie
chorą zatoką, a  skóra w  tym
zdrowe
miejscu jest bolesna przy dotyku.
Zapalenie zatoki szczękowej daje
dolegliwości bólowe o charakte-
rze ucisku lub rozpierania do-
kładnie w  miejscu zatoki, tj.
w  okolicy policzka przy nosie,
o zdrowie
a  czasem ból ten może promie-
dbam
niować do zębów, ucha lub czoła.
Zapalenie zatoki czołowej wy-
wołuje bóle głowy w okolicy czo-
ła, nad łukami brwiowymi. Na-
5

encyklopedia chorego
tomiast głębiej zlokalizowane
komórki sitowe mogą wywoły-
wać ból między oczami i za ocza-
mi lub u nasady nosa, a ból z za-
toki klinowej chorzy odczuwają
nieraz w  potylicy lub jako ból
głowy promieniujący ku tyłowi.
Rozpoznanie
Przy podejrzeniu zapalenia za-
tok najwłaściwsze jest szybkie
zgłoszenie się do lekarza pierw-
szego kontaktu w celu otrzyma-
nia skierowania do laryngologa.
Specjalista oglądając we wzierni-
ku błonę śluzową nosa, może bo-
wiem stwierdzić jej obrzmienie
i zaczerwienienie oraz ropną wy-
dzielinę pochodzącą z zatok.
Do niedawna badaniem obra-
zowym potwierdzającym dia-
gnozę zapalenia zatok było zdję-
cie radiologiczne zatok. Obecnie
lepsze możliwości diagnostyczne
daje tomografia komputerowa.
W przypadku podejrzenia, że in-
fekcja w  zatokach rozwija się
w  następstwie zmian chorobo-
wych w  korzeniach zębów, wy-
konywane jest badanie radiolo-
giczne zębów, po którym chory
kierowany jest do leczenia stoma-
tologicznego. Wyleczenie zębów
Najlepsze możliwości
diagnostyczne daje
obecnie tomografia
komputerowa.
6 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
w takim przypadku jest niezbęd-
nym warunkiem do wyleczenia
zakażenia w zatokach.
Leczenie
Terapia zapalenia zatok powinna
być prowadzona dwukierunkowo.
Istotne jest bowiem nie tylko
udrożnienie ujść zatok, ale także
opanowanie infekcji. Przy przezię-
bieniu chorzy często w  pierwszej
kolejności kierują swe kroki do ap-
teki, szukając pomocy i  fachowej
porady. Od kilku lat coraz większą
popularnością cieszą się dostępne
bez recepty preparaty złożone łago-
dzące objawy, takie jak: ból głowy,
obrzęk błony śluzowej nosa
i zmniejszające niedrożność zatok.
Można też aplikować do nosa przez
kilka dni krople obkurczające błonę
śluzową nosa i rozszerzające dzięki
temu ujścia zatok. Leki te mogą być
także pomocne w  pierwszych
dniach choroby, kiedy jest gorączka
i zatkanie nosa, ale niezależnie od
zażywania leków bez recepty, nale-
ży zgłosić się do lekarza, który za-
ordynuje odpowiedni antybiotyk.
Korzystne jest wspomaganie far-
makoterapii zapalenia zatok odpo-
wiednim postępowaniem w  wa-
runkach domowych.
Encyklopedia
Chorego
Ważne jest:
„„wypijanie zwiększonej ilości pły-
nów (6–10 szklanek dziennie) w celu
rozrzedzania wydzieliny w zatokach;
zdrowie matki
„„aplikowanie sobie codziennego
i dziecka
gorącego prysznica lub zainstalowanie
w domu nawilżacza powietrza;
„„stosowanie ciepłego okładu na
twarz, którym może być ogrzany ręcz-
nik, butelka lub termofor z gorącą
wodą lub specjalny okład żelowy 3 lub
naturalna
więcej razy dziennie przez 5–10 min;
Medycyna
„„aplikowanie do przewodów nosa
aerozolu z roztworem soli fizjologicz-
nej, które dostępne są bez recepty
w każdej aptece;
„„unikanie palenia papierosów i bar-
dzo zimnego lub bardzo suchego po-
na zdrowie
wietrza, ponieważ czynniki te podraż-
kuchnia
niają błonę śluzową nosa i zatok,
nasilając objawy chorobowe.
Leki działające na błonę ślu-
zową nosa (doustne lub w  kro-
plach) należy stosować tylko
wypoczynek
kilka dni. W  przeciwnym razie
aktywny
chory łatwo się może przyzwy-
czaić do lżejszego oddychania
po tych lekach i w konsekwencji
może rozwijać się u  niego psy-
chiczna potrzeba ciągłego sto-
sowania kropli. Jednocześnie
długotrwałe stosowanie kropli
i zdrowie
uroda
do nosa prowadzi do nieodwra-
calnego uszkodzenia błony ślu-
zowej nosa.
Jeśli pomimo leczenia anty-
biotykami nie dochodzi do wy-
leczenia zapalenia zatok, ko-
dojrzewanie
nieczne może być leczenie
zdrowe
operacyjne mające na celu po-
prawę wentylacji zatok i odpły-
wu nagromadzonej wydzieliny.
Obecnie operacji zatok prze-
prowadza się najczęściej metodą
endoskopową, wprowadzając
o zdrowie
endoskop do nosa. Podczas ta-
dbam
kiego zabiegu można też usunąć
zagęszczoną wydzielinę oraz
zmienioną zapalnie błonę ślu-
zową zatoki.
www.doz.pl 7

encyklopedia chorego
Suplementy diety, czyli witaminy
w kolorowych tabletkach
Komunikat trwałego (tak, tak – nie może to
w telefonie być dłużej niż 2–3 miesiące!)
przyjmowania składników od-
komórkowym żywczych w  postaci tabletek,
„weź tabletkę”
kapsułek, kropli itp. Celem jest
to coraz uzupełnienie niedoborów tych
składników w codziennej diecie.
powszechniejszy Suplementy są to więc witaminy,
element życia. Nie prowitaminy, składniki mineral-
chodzi tu tylko ne, niezbędne nienasycone kwa-
sy tłuszczowe lub inne składniki
o przypominanie
uznane dla człowieka za wskaza-
o połknięciu ne. W skład suplementów wcho-
leków, ale często dzić mogą też zioła, rośliny, bak-
terie kwasu mlekowego oraz
o stosowanie wiele innych substancji, które
„witamin na mają wpływ na zdrowie.
wzmocnienie”. W  powyższych preparatach
zawartość poszczególnych skład-
Monika Mielus ników w  jednorazowej dawce,
czyli np. w tabletce, nie powinna
S
tres, pośpiech, zmęczenie, brak przekraczać 100 proc. zalecane-
czasu na regularne posiłki po- go dziennego spożycia z żywno-
wodują, iż czujemy, że nasz or- ścią. Preparaty mogą występować
ganizm „strajkuje”. Osłabieni sięga- jako tzw. kompleks i  zawierać
my po kolorowe pastylki, tabletki, kilkanaście składników odżyw-
syropy i inne postacie suplementów, czych, np. preparaty multiwita-
które mają nam zapewnić energię, minowe lub też w  formie poje-
zdrowie i siłę. Słusznie? I tak, i nie. dynczej, np. witamina C, cynk,
Przyjrzyjmy się, dla kogo są one wapń itd.
wskazane, a kiedy szkodzą. Przykładowe witaminy, minerały, zio-
ła i rośliny występujące w suplemen-
Suplement tach i ich działanie na organizm
– co to takiego? Witaminy i składniki mineralne
Wyjdźmy może od zdefiniowa- „„Witamina C – bierze udział
nia suplementacji, czyli krótko- w  tworzeniu tkanki łącznej
8 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl
www.doz.pl
Miłorząb japoński zapobiega
nowotworom, miażdżycy,
poprawia pamięć i koncentrację.
i  wzmacnia odporność poprzez
uszczelnianie naczyń krwiono-
śnych, jej niedobór powoduje też
tworzenie się siniaków.
„„Witamina D – ułatwia wchła-
nianie wapnia, co odgrywa istot-
ną rolę w tworzeniu się kości, za-
pobiega osteoporozie.
„„Witamina E – naturalny prze-
ciwutleniacz, zapobiegający cho-
robom cywilizacyjnym, niedobory
występują u  osób z  zaburzeniami
wchłaniania.
„„Kwas foliowy – wpływa na
proces tworzenia krwi, niedobór
jest szczególnie niebezpieczny
dla rozwijającego się płodu.
„„Magnez – konieczny do bu-
dowy kości i zębów, działa prze-
ciwstresowo, „wzmacnia” mózg,
zwalnia procesy starzenia się,
Encyklopedia
Chorego
zdrowie matki
i dziecka
naturalna
Medycyna
niedobór powoduje nadpobudli-
wość, drgawki, drżenia rąk i po-
wiek.
„„Żelazo – transportuje tlen
na zdrowie
w ustroju, odpowiada za tworze-
kuchnia
nie się czerwonych krwinek, jego
niedobór odpowiedzialny jest za
anemię, która objawia się blado-
ścią skóry, osłabieniem, utrud-
nieniami w  zapamiętywaniu,
zmniejsza odporność.
wypoczynek
„„Cynk – wpływa na rozwój fi-
aktywny
zyczny i płciowy, leczy rany i od-
parzenia, niedobór powoduje
brak łaknienia, zmiany skórne,
zahamowanie wzrostu.
Zioła, rośliny i inne składniki
„„Probiotyki – odbudowują florę
i zdrowie
uroda
bakteryjną w jelitach, wzmacniając
organizm, niezbędne po antybio-
tykoterapii i w biegunkach.
„„Aloes – sok z  tej rośliny ma
działanie przeczyszczające i  bak-
teriobójcze.
dojrzewanie
„„Imbir – przydatny szczególnie
zdrowe
dla kobiet w  ciąży (ale nie może
być surowy!) i z chorobą lokomo-
cyjną, gdyż łagodzi mdłości, po-
prawia krążenie i  wspomaga le-
czenie przeziębień.
„„Tran – zawiera witaminę D
o zdrowie
i  niezbędne nienasycone kwasy
dbam
tłuszczowe, wzmacnia odporność.
„„Czosnek – naturalny antybio-
tyk, działa bakteriobójczo, pod-
wyższa „dobry”cholesterol (HDL),
9

encyklopedia chorego
obniża ciśnienie, wspomaga zwal-
czanie pasożytów.
„„Miłorząb japoński – bogaty
w flawonoidy, związki zapobiega-
jące nowotworom, miażdżycy, po-
prawia pamięć i koncentrację.
„„Echinacea – wzmacnia odpor-
ność, polecana w rekonwalescencji.
Zmień to sam!
Jeżeli chcesz sięgnąć po suplemen-
ty, to zamiast od razu biec do apte-
ki, najpierw przyjrzyj się własnej
diecie. Może jest monotonna, za
dużo jest w niej jasnego pieczywa,
słodyczy, tłustego mięsa, żywności
typu fast food? Często spożywamy
żywność wysoko przetworzoną,
do której możemy zaliczyć np. bia-
ły ryż, mąkę pszenną, oraz pijemy
duże ilości kolorowych napojów
gazowanych, które przegryzamy
chipsami. Rezygnacja ze
świeżych warzyw, owo-
ców, produktów za-
wierających
błonnik oraz
wiele in-
10
nych „grzechów” żywieniowych
powoduje bez wątpienia zaburze-
nia w równowadze nie tylko wita-
minowo-mineralnej. Nasz orga-
nizm będzie także cierpiał z  po-
wodu niedoborów, jeżeli stosuje-
my lub stosowaliśmy bardzo
restrykcyjną, jednorodną dietę
o  zbyt niskiej kaloryczności.
W  tych wszystkich przypadkach
nie musimy od razu sięgać po su-
plementy, choć to bez wątpienia
szybsza i łatwiejsza wersja. Jednak
na dłuższą metę suplementy nie
zrekompensują nam „wyniszcze-
nia”, jakie fundujemy naszemu or-
ganizmowi, a wręcz mogą okazać
się szkodliwe.
Kolejna sytuacja, w  której sami
możemy zmodyfikować postępo-
wanie i  zachować składniki od-
żywcze, to gotowanie. Zdarza się
bowiem często, że nawet jeśli pro-
wadzimy racjonalny tryb życia, to
błędy, jakie popełniamy podczas
przygotowywania posiłków, przy-
czyniają się do zmniejszenia ilości
witamin i  składników mineral-
nych, które występują w żywno,-
Zanim sięgniesz po suplementy,
postaraj się wzbogacić swoją
dietę w naturalne witaminy.
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
Encyklopedia
Chorego
ści. Zbyt wysoka temperatura,
długie gotowanie warzyw, sma-
żenie, przechowywanie posiłków
przez dłuższy czas w  podwyż-
zdrowie matki
szonej temperaturze są przyczyną
i dziecka
utraty witamin (zwłaszcza wita-
min z grupy B, witaminy C i A).
Inne zagrożenia, które sobie regular-
nie „fundujemy”, to:
„„kofeina, która działa moczo-
pędnie, wypłukując z  organizmu
naturalna
witaminy z grupy B i witaminę C
Medycyna
oraz usuwa potas, magnez i wapń;
„„papierosy – u palaczy oprócz za-
truwania organizmu odnotowano
znaczne niedobory witaminy C.
Suplementacja u  osób pijących
duże ilości kawy i palących nało-
na zdrowie
gowo papierosy nie zniweluje
kuchnia
niekorzystnego działania wpły-
wu tych używek na organizm!
Suplemeny bywają
potrzebne
wypoczynek
Zdarza się również tak, że nasz
aktywny
organizm w  pewnych momen-
tach życia potrzebuje dodatko-
wego „wsparcia” witaminowo-
-mineralnego.
Nawet jeżeli nasz styl życia nie wyma-
ga modyfikacji, warto skorzystać z su-
plementów:
i zdrowie
uroda
„„jeżeli jesteś w  ciąży lub kar-
misz piersią,
„„jesteś w okresie menopauzy,
„„jesteś osobą starszą,
„„jesteś bardzo aktywny fizycznie,
„„masz schorzenia przewodu po-
dojrzewanie
karmowego (stany zapalne, owrzo-
zdrowe
dzenia),
„„masz biegunki, wymioty,
„„przyjmujesz leki antykoncep-
cyjne.
UWAGA!
o zdrowie
Wszystkie powyższe sytuacje
dbam
wymagają bezwzględnej konsultacji
z lekarzem. Tylko on może polecić
suplement, który będzie odpowiedni
dla danego stanu zdrowia!
www.doz.pl 11

encyklopedia chorego
Zagrożenia
Przyjmowanie preparatu multiwi-
taminowego lub innego, który uzu-
pełni niedobory danego składnika
w  organizmie, jest bez wątpienia
prostą i szybką drogą do poprawy
kondycji zdrowotnej. Musimy jed-
nak pamiętać, że suplementacja
prowadzona w niewłaściwy sposób
może powodować poważne konse-
kwencje. Najczęstszym problemem
jest przedawkowanie. Szczególnie
należy uważać w przypadku spoży-
wania witamin tłuszczorozpusz-
czalnych, czyli A, D, E i  K. Zbyt
duża dawka powoduje kumulowa-
nie się tych witamin w  wątrobie,
powodując jej uszkodzenie.
Pomiędzy przyjmowanymi
w  nadmiarze składnikami mogą
występować interakcje, np. obni-
żenie wchłaniania żelaza pod
wpływem nadmiaru wapnia. Ist-
nieje ryzyko nakładania się nega-
tywnego działania suplementów
podczas przyjmowania antybioty-
ków. Nadmiar żelaza, wapnia czy
magnezu powoduje zmniejsze-
nie wchłaniania antybiotyków
reklama
PIĘKNE WŁOSY, PAZNOKCIE I JEDWABISTA SKÓRA
revital complex
Opak.: 90 tabletek
suplement diety
Odpowiednio dobrane składniki
zawarte w preparacie Revital
Complex bardzo korzystnie
wpływają na poprawę wyglądu
skóry oraz utrzymanie jej
elastyczności,wzmocnienie paznokci
i regenerację włosów. Regularne
stosowanie preparatu pozwoli
utrzymać Twoje włosy, paznokcie i
skórę w doskonałej kondycji. Preparat
do nabycia w aptekach
i sklepach zielarskich.
biopharma
12
Po suplementy powinni
sięgać m.in. ludzie starsi.
z  grupy tetracyklin. Natomiast
doustne środki antykoncepcyjne
zwiększają zapotrzebowanie na
witaminy z grupy B, witaminę E,
wapń, cynk i magnez. Pamiętaj-
my, że jeżeli chcemy zrobić ba-
dania na oznaczenie składnika,
który występuje w  przyjmowa-
nym preparacie, to wynik może
wyjść zafałszowany ze względu
na „nieobiektywną” ilość wystę-
pującą w naszym organizmie.
Jeżeli rozpoczynamy suple-
mentację na własną rękę, to ważne
jest, aby nie stosować preparatów
dłużej niż 2–3 miesiące. Po pierw-
sze, nie doprowadzimy wtedy do
przedawkowania suplementu. Po
drugie, nasz organizm będzie miał
szanse po wzmocnieniu na „natu-
ralne” funkcjonowanie. Po trzecie,
substancje, zawarte w tabletkach
czy syropach, nie są dla organizmu
obojętne, a  przy dłuższym stoso-
waniu mogą okazać się szkodliwe.
Co warto wiedzieć
przed zakupem
suplementu?
Najlepiej zażywanie suplemen-
tów konsultować z lekarzem. Je-
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
Encyklopedia
Chorego
żeli już sami się na to decyduje-
my, to pamiętajmy o  kilku
ważnych zasadach:
„„dokładnie czytajmy etykiety
zdrowie matki
i  ulotki, czy zawartość witamin,
i dziecka
składników mineralnych i  innych
związków zawartych w  preparacie
nie przekracza 100 proc. zalecane-
go spożycia;
„„zwracajmy uwagę na napisy
„uleczy wszystko”, „wyleczy” – su-
naturalna
plementy nie uzdrawiają, jedynie
Medycyna
wspomagają i  regenerują orga-
nizm;
„„napis „tylko naturalne skład-
niki” nie zawsze oznacza, że bę-
dzie to preparat bezpieczny dla
zdrowia – czasami naturalny
na zdrowie
składnik preparatu może być
kuchnia
niebezpieczny dla alergików;
„„koszty też są ważne – jeżeli
preparat spełnia nasze oczekiwa-
nia, a  jest zbyt drogi, zapytajmy
o tańszy odpowiednik.
„„nie wolno kupować prepara-
wypoczynek
tu, jeżeli nie ma na nim infor-
aktywny
macji w języku polskim. Obec-
nie na rynku pojawiło się wiele
specyfików nieznanego pocho-
dzenia, których skład nie jest
nadzorowany przez polskie in-
stytucje.
i zdrowie
uroda
Puenta
Według żywieniowców zapotrze-
bowanie na wszystkie składniki od-
żywcze powinno być pokryte przez
pożywienie. Spożywanie urozma-
dojrzewanie
iconych posiłków oraz regularny
zdrowe
tryb życia na pewno przyczynia się
do uniknięcia niedoborów, również
tych witaminowo-mineralnych.
Jeżeli jesteś w  grupie osób,
u których niezbędne jest stoso-
wanie preparatów, postępuj we-
o zdrowie
dług wskazówek lekarza. Na co
dbam
dzień zastosuj powiedzenie Hi-
pokratesa: „Niech pożywienie bę-
dzie twoim lekarstwem, a  lekar-
stwo pożywieniem”.
www.doz.pl 13

Zdrowie matki i dziecka
Błonica,
D o zakażenia
tężcem
dochodzi
najczęściej
krztusiec
na skutek
zabrudzenia
rany ziemią.
i tężec
Błonica, tężec i krztusiec to trzy
bardzo poważne bakteryjne
choroby zakaźne. Z uwagi na
liczne komplikacje zdrowotne,
do jakich doprowadzają, tylko
powszechny system szczepień
ochronnych zabezpiecza nas
przed tymi chorobami.
lek. med. Ewa Pakuła
W
Programie Szcze-
pień Ochronnych na
rok 2008 uwzględ-
niona jest skojarzona szcze-
pionka przeciwko błonicy,
tężcowi i  krztuścowi, tzw.
DTP (Diphteria-błonica,
Tetanus-tężec, Pertussis-
-krztusiec), która zawiera
oczyszczone anatoksyny
(jady) błoniczą i  tężcową
oraz zawiesinę zabitych pa-
łeczek krztuśca.
Szczepionkę DTP podaje
się dziecku trzykrotnie
14 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
acelularną – tj. zawierającą
bezkomórkowy kompo-
nent krztuśca. Dzięki
temu rzadziej występują
po niej reakcje poszcze-
pienne. Według aktualne-
go Programu Szczepień
Ochronnych, acelularną
szczepionką DTP bez-
płatnie szczepione są dzie-
ci w  6. roku życia. Bez-
płatnie dostają ją również
dzieci z  trwałymi prze-
ciwwskazaniami do szcze-
pienia przeciw krztuścowi
szczepionką DTP. Naj-
częściej dotyczy to prze-
ciwwskazań neurologicz-
nych.
Tym niemniej, szcze-
pionką DTP może być
zaszczepione każde dziec-
ko, jeśli tylko jego rodzice
wyrażają taką wolę i zaku-
pią szczepionkę na swój
koszt.
Błonica
Dzięki masowym szcze-
pieniom choroba ta nam
już nie zagraża. Ale warto
o  niej pamiętać, bo w  la-
tach 90. XX wieku w kra-
jach sąsiadujących na
wschodzie z Polską doszło
w  odstępach co 6 tygodni do wybuchu epidemii bło-
w  pierwszym roku życia nicy właśnie z powodu za-
oraz jeden raz w  2. roku niechania tam kontroli
życia. Zawiesina zabitych szczepień.
pałeczek krztuścowych Maczugowce błonicy wy-
w szczepionce DTP, nazy- twarzają na błonach ślu-
wana też inaczej pełnoko- zowych lub na skórze tzw.
mórkowym komponentem błony rzekome dość ściśle
krztuśca, wpływa często na związane z  podłożem.
występowanie reakcji po- Mogą też wytwarzać tok-
szczepiennych, np. gorącz- syny, które uszkadzają
ki. Dlatego producenci układ nerwowy i serce. Do
unowocześnili szczepionkę zakażenia błonicą docho-
przeciwko krztuścowi jako dzi drogą kropelkową od
szczepionkę DTP, czyli chorego lub nosiciela ma-
www.doz.pl
Encyklopedia
Chorego
czugowców lub przez bez-
pośredni kontakt z przed-
miotami z  otoczenia
chorego. Błonica może
zdrowie matki
przyjmować kilka postaci
i dziecka
klinicznych.
„„Błonica gardła przebiega
jako angina nieżytowa lub
włóknikowa i  jest to po-
stać najlżejsza. Dotyczy
osób dorosłych. Często
naturalna
trudna jest do odróżnienia
Medycyna
od innych angin.
„„Błonica zatokowa dopro-
wadza do pojawienia się
białawych nalotów na
migdałkach oraz powięk-
szenia węzłów chłonnych
na zdrowie
z  gorączką do 38 st. C
kuchnia
i  złym samopoczuciem.
U  osób nieleczonych jad
błoniczy może wywołać
porażenia obwodowe i za-
burzenia pracy serca.
„„Błonica postępująca ce-
wypoczynek
chuje się tym, że naloty
aktywny
obejmują nie tylko mig-
dałki, ale i sięgają do oko-
licy krtani. Stan chorego
jest dość ciężki z  wysoką
gorączką i  szybkim tęt-
nem, i  często z  objawami
toksycznymi: porażenie
i zdrowie
uroda
podniebienia miękkiego,
białkomocz, zaburzenia
pracy serca.
„„Błonica toksyczna dopro-
wadza do utworzenia na
migdałkach jednolitej bło-
dojrzewanie
ny o  barwie brudnoszarej
zdrowe
lub zielonkawej, któremu
towarzyszy gnilny zapach.
Często dochodzi do
obrzęku tkanek na szyi.
Występują też objawy
toksyczne jak przy innych
o zdrowie
postaciach błonicy. Cha-
dbam
rakterystyczny jest nie-
proporcjonalnie ciężki
stan w stosunku do stwier-
dzanych zmian.
15

Zdrowie matki i dziecka
„„Błonica hipertoksyczna
przebiega jeszcze ciężej niż
toksyczna, gdyż dołączają
się zaburzenia hematolo-
giczne. Postać ta może
szybko doprowadzić do
śmierci chorego.
„„Błonica krtani, tzw. krup,
jest szczególnie niebez-
pieczna dla dzieci, ponie-
waż błony rzekome tworzą
się we wnętrzu krtani. Ob-
jawia się to kaszlem, chryp-
ką, bezgłosem oraz dusz-
nością. Jeśli nie uda się
usunąć błon lub zaintubo-
wać dziecka, może dojść
do śmierci na skutek udu-
szenia.
„„Błonica nosa, ucha i  skóry
są to łagodne postaci cho-
roby.
Błonicę rozpoznaje się na
podstawie badania bakte-
riologicznego materiału
pobranego ze zmian. Przy
podejrzeniu błonicy przede
wszystkim podaje się suro-
wicę przeciwbłoniczą,
a  następnie wdraża się le-
czenie antybiotykami
i inne w zależności od wy-
stępujących powikłań.
Tężec
Do zakażenia tężcem do-
chodzi najczęściej na sku-
tek zabrudzenia rany zie-
mią, w  której znajdują się
te bakterie w postaci prze-
trwalników. W ranie w do-
godnych warunkach, tj.
kiedy jest ona głęboka lub
dodatkowo zakażona przez
inne bakterie, z przetrwal-
ników rozwijają się lasecz-
ki tężca, które wytwarzają
toksyny mające szczegól-
nie silne działanie na
ośrodkowy układ nerwowy.
16
Choroba wylęga się od 2
do 50 dni, średnio do 2 ty-
godni. Przy czym im krót-
szy jest okres wylęgania,
tym przebieg choroby cięż-
szy. Objawami tężca są sil-
ne kurcze mięśni zwane
tężcowymi. W  początko-
wym okresie choroby kur-
cze dotyczą mięśni twarzy,
dając szczękościsk, a w fa-
zie rozwiniętej obejmują
mięśnie tułowia, co prowa-
dzi do usztywnienia ciała
i  wygięcia w  kształt łuku
oraz zaburzeń oddychania.
Może wówczas również
dochodzić do niedokrwie-
nia mózgu. Leczenie tężca
prowadzone jest w oddzia-
łach intensywnej terapii.
Rokowanie co do wylecze-
nia jest zawsze poważne,
ponieważ śmiertelność wy-
nosi około 30 proc.
Aby zmniejszyć ryzyko
zachorowania na tężec,
prowadzone są obowiąz-
kowe bezpłatne szczepie-
nia ochronne przeciwko tej
chorobie. Dotyczą one
dzieci i  młodzieży do lat
19. Osobom dorosłym za-
leca się dawki przypomi-
Krztusiec jest bardzo zaraźliwy
i w większości zapadają
na niego dzieci w wieku
przedszkolnym i szkolnym.
nające co 10 lat. Są to jed- Krztusiec
nak szczepienia płatne, Głównym objawem krztu-
ponieważ obecnie Mini- śca są częste, męczące napa-
sterstwo Zdrowia nie fi- dy kaszlu. Krztusiec jest bar-
nansuje ich. dzo zaraźliwy i w większości
Wobec tak dużego nie- zapadają na niego dzieci
bezpieczeństwa związane- w  okresie przedszkolnym
go z  zakażeniem tężcem i szkolnym. Ale coraz więcej
należy w  przypadku zra- przypadków tej choroby po-
nienia u  pacjenta przede jawia się też wśród młodzie-
wszystkim dobrze oczyścić ży. Nie wszystkie dzieci są
ranę, a  następnie wdrożyć bowiem szczepione prze-
profilaktykę przeciwtężco- ciwko krztuścowi. Chorują
wą, która ma na celu uzy- na niego również dorośli,
skanie odporności na la- którzy już dawno stracili
seczki tężca. O  sposobie odporność poszczepienną.
uodpornienia decyduje le- U  dorosłych ta choroba
karz, do którego zgłasza się przebiega łagodniej niż
zraniony pacjent (najczę- u  dzieci lub przyjmuje nie-
ściej jest to chirurg), biorąc typową postać zapalenia
pod uwagę dotychczasową oskrzeli.
historię szczepień oraz ry- Do zakażenia dochodzi
zyko wystąpienia tężca. drogą kropelkową lub przez
Przy niskim ryzyku jest to bezpośredni kontakt z cho-
pojedyncza dawka szcze- rym na krztusiec. Choroba
pionki przeciwko tężcowi zaczyna się bezobjawowym
(tzw. uodpornienie czyn- okresem wylęgania, który
ne), a przy wysokim ryzy- trwa około 2 tygodni.
ku podanie nie tylko szcze- Pierwszą fazą choroby jest
pionki przeciwtężcowej okres nieżytowy objawiają-
(1 lub 3 dawek), ale także cy się ogólnym osłabieniem,
i  surowicy przeciwtężcowej bólem gardła, katarem, za-
(tzw. uodpornienie czynno- paleniem spojówek i  sta-
bierne). nem podgorączkowym.
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
Okres ten również trwa
około 2 tygodni. Jest to
czas największej zakażal-
ności chorego dla oto-
czenia.
W drugiej fazie choroby
pojawia się napadowy ka-
szel, który początkowo jest
suchy i ma raczej charakter
pokasływania. Często nasi-
la się w  nocy. Za napady
kaszlu odpowiedzialna jest
toksyna krztuścowa, którą
produkują pałeczki krztuś-
ca. U części dzieci choroba
kończy się na tym etapie
i  traktowana wówczas jest
jako tzw. poronna albo nie-
pełnoobjawowa postać
krztuśca.
W  większości jednak
przypadków choroba roz-
wija się dalej, kiedy to ka-
szel jest już bardzo nasilony
z  głębokim i  świszczącym
wdechem, opisywanym
nieraz przez rodziców jako
„pianie koguta” lub zano-
szenie się. Napady kaszlu
mogą być sprowokowane
przez płacz dziecka, zwięk-
szony wysiłek fizyczny lub
uciśnięcie języka np. ły-
żeczką przy karmieniu
i  kończą się odkrztusza-
niem lepkiej i  gęstej wy-
dzieliny, a także często pro-
wokują wymioty. Na twarzy
dziecka mogą pojawiać się
drobne wybroczyny lub
wylewy krwi. Mogą też po-
jawiać się obrzęki twarzy
i  oczu. Kaszel krztuścowy
jest bardzo dużym wysił-
kiem dla dziecka, toteż jest
ono podczas ataku niespo-
kojne i silnie zaczerwienio-
ne na twarzy, a po napadzie
zmęczone.
Powikłaniami krztuśca
mogą być: zapalenie płuc,
www.doz.pl
Encyklopedia
Chorego
oskrzeli ucha środkowego,
a  także choroby ośrodko-
wego układu nerwowego.
U  niemowląt częste ataki
zdrowie matki
kaszlu mogą powodować
i dziecka
bezdechy, sinicę, niedotle-
nienie mózgu i  drgawki,
a także zaburzenia świado-
mości i  encefalopatię
krztuścową. Dlatego krztu-
siec u  niemowlęcia jest
naturalna
wskazaniem do leczenia
Medycyna
w szpitalu.
Krztusiec jest długą
chorobą i  trwać może od
1,5 do 2,5 miesięcy. Wraz
ze zdrowieniem ataki kasz-
lu stają się łagodniejsze, ale
na zdrowie
suche pokasływanie
kuchnia
u  dziecka może utrzymy-
wać nawet przez kilka
miesięcy po chorobie.
Również przez pewien
czas po chorobie dziecko
wykazuje dużą skłonność
wypoczynek
do kaszlu podczas nowej
aktywny
infekcji dróg oddechowych
lub przy gwałtownej zmia-
nie temperatury otoczenia.
Jednoznacznie diagnozę
można potwierdzić bada-
niem krwi w  kierunku
przeciwciał przeciwko
i zdrowie
uroda
krztuścowi oraz ukierun-
kowanym bakteriologicz-
nym posiewem plwociny.
Leczenie polega na an-
tybiotykoterapii połączonej
z  leczeniem objawowym
dojrzewanie
łagodzącym kaszel, zmniej-
zdrowe
szającym wymioty i  uspo-
kajającym dziecko. Jego po-
kój powinien być często
wietrzony i nawilżany, gdyż
chłodne i  wilgotne powie-
trze prowokuje mniej ata-
o zdrowie
ków kaszlu niż powietrze
dbam
ciepłe i  suche. Najlepszą
metodą zapobiegania
krztuścowi są szczepienia
ochronne.
17
 Encyklopedia
Zdrowie matki i dziecka

Ciało obce w...
do oka dostały się chemikalia,
oko należy przemywać dużą
ilością czystej wody. W  każ-
dym przypadku chory musi
a dziecko samo o tym nie po-
wiedziało, drobny przedmiot
może sam zaklinować się
w  głębi przewodu nosowego,
Chorego
Ciało obce w uchu
Przewody słuchowe małych
dzieci są wąskie i dość krótkie,
dlatego nie należy próbować

zdrowie matki
być jak najszybciej przebadany stając się przyczyną wycieku wyjmować ciała obcego z ucha

przez okulistę.
Ciało obce w nosie
Dzieci lubią bawić
się drobnymi Usuwanie ciała obcego z nosa,
nawet widocznego w  przed-
kamyczkami,
cuchnącej i  ropnej lub ropno-
krwistej wydzieliny.
Dodatkowymi objawami
zaklinowanego ciała obcego
w  nosie są: zatkanie jednego
z przewodów nosowych powo-
i dziecka
samemu. W trakcie takiej pró-
by można przedmiot wepchnąć
głębiej. Nie wolno również
ucha przemywać wodą, gdyż
rzadko spowoduje to wypad-
nięcie ciała obcego, a  jeśli jest

naturalna
sionku, wymaga umiejętności dujące trudności w  oddycha- to ziarno fasoli lub grochu,

koralikami, i wprawy, w przeciwnym razie
zabawkami, może dojść do uszkodzenia
ścianki nosa oraz jego zaklino-
papierkami lub wania. Dlatego najwłaściwsze
ziarnem np. fasoli jest szybkie zgłoszenie się do
i zdarza się, że specjalisty laryngologa, który
niu oraz ból nosa po tej stro-
nie. Jeśli ciało obce pozostaje
w  tym miejscu przez długi
czas, dochodzi do osadzania
się na jego powierzchni soli
mineralnych, tworzących tzw.
Medycyna
może zacząć pęcznieć, utrud-
niając dalszą pomoc. Jedynym
rozsądnym postępowaniem
w  tym przypadku jest szybkie
zgłoszenie się do laryngologa.
Czasem do przewodu słu-

na zdrowie
skutecznie usunie ciało obce kamienie nosowe. Są one trud- chowego zewnętrznego może

w ferworze zabawy
wkładają je do buzi,
nosa czy uszu.
lek. med. Ewa Pakuła
kuchnia
z tego miejsca. ne do usunięcia, ponieważ ich dostać się owad. Jego ruchy
Gdy moment włożenia cia- kształt jest odlewem kształtu w  przewodzie słuchowym ze-
ła obcego do nosa nie był za- przewodu nosowego, w  któ- wnętrznym wywołują niepokój
uważony przez rodziców, rym się znajdują. oraz ból. W takiej sytuacji moż-

wypoczynek
aktywny
I
m młodsze dziecko, tym ryzy-
ko tego jest większe, a następ-
stwa obecności ciała obcego
w  uchu, oku, przełyku czy dro-
gach oddechowych mogą być
bardzo poważne. Może jednak
się zdarzyć, że i u dorosłego doj-

i zdrowie
uroda
dzie do obecności ciała obcego
w którymś z naturalnych otwo-
rów naszego ciała. Warto więc
wiedzieć, jak wówczas się za-
chować.

dojrzewanie
Ciało obce w oku

zdrowe
Ciało obce w oku wyzwala ból,
łzawienie oraz mruganie. Cza-
sem odruchy te wystarczają do
Z aklinowanie
ciała obcego
oczyszczenia oka. Jeśli ciało
obce tkwi w tkankach oka, nie

o zdrowie
w przełyku wolno usuwać go samodziel-

dbam
zdarza się nie. W  pozostałych przypad-
najczęściej kach powierzchowną drobinkę
dzieciom. można próbować usunąć ro-
giem czystej chusteczki. Jeśli

18 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 19


Zdrowie matki i dziecka
na wpuścić do ucha kilka kro-
pli tłuszczu obojętnego, np.
oleju parafinowego, żeby unie-
ruchomić owada, co znacznie
łagodzi dolegliwości. Nie wol-
no pod żadnym pozorem
wkraplać innych substancji,
zwłaszcza nafty lub benzyny.
Następnie jak najszybciej na-
leży zgłosić się po pomoc do
laryngologa.
Ciało obce w drogach
oddechowych
Jest to przypadłość znacznie
częściej przytrafiająca się dzie-
ciom niż dorosłym. Obecność
ciała obcego w  drogach odde-
chowych wyzwala najczęściej
niepokój, gwałtowną duszność
oraz kaszel, który często umożli-
wia wykrztuszenie przedmiotu
z dróg oddechowych. Jeśli jednak
tak się nie dzieje, musimy udzie-
lić natychmiastowej pomocy.
Niemowlę układamy wzdłuż
na swoim przedramieniu gło-
wą do dołu, opierając je na ko-
lanie, a drugą ręką uderzamy 5
razy między łopatki. Z  reguły
pomaga to wykrztusić przed-
miot.
Starsze dzieci można prze-
łożyć pochylone głową w  dół
przez swoje kolana i  również
uderzać między łopatki. U sto-
jącego dziecka lub dorosłego
powtarzamy także 5 razy ude-
rzenia dłonią między łopatki.
Gdy inne metody zawiodą, nale-
ży wykonać manewr Heimlicha:
„„stajemy z tyłu za krztuszącą
się osobą i  obejmujemy ją ra-
mionami,
„„swoją lewą rękę zwiniętą
w  pięść umieszczamy nieco
poniżej wyrostka mieczykowa-
tego i mocno chwytamy ją roz-
łożoną prawą dłonią,
20
Prawidłowo i szybko wykonany
manewr Heimlicha może
uratować życie.
„„gwałtownym ruchem pocią-
gamy ręce do siebie i ku górze,
co powoduje wzrost ciśnienia
wewnątrz klatki piersiowej
i umożliwia usunięcie ciała ob-
cego.
Gdy powtórzenie tego postę-
powania 5 razy nie daje efektu,
konieczne jest natychmiasto-
we wezwanie pogotowia ra-
tunkowego i podjęcie akcji re-
suscytacyjnej.
Czasem ciało obce w  dro-
gach oddechowych nie daje żad-
nych wyraźnych objawów
i dopiero powtarzające się zapa-
lenia oskrzeli i  płuc prowadzą
do postawienia takiej diagnozy.
Ciało obce w przełyku
i w żołądku
Zaklinowanie ciała obcego
w  przełyku zdarza się najczę-
ściej dzieciom, jeśli połkną
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
Encyklopedia
Chorego
przypadkowo drobne
przedmioty brane do
ust, np. monety czy
części zabawek. U  do-
zdrowie matki
rosłych zdarza się to
i dziecka
zdecydowanie rzadziej
niż u dzieci, a do zakli-
nowania dochodzi
zwykle podczas szyb-
kiego przełykania po-
karmów. Najczęściej
naturalna
są to: zużyte, słabo
Medycyna
osadzone protezy zę-
bowe, ości, fragmenty
kości lub inne przed-
mioty obecne w  je-
dzeniu. Niekiedy cia-
ła obce połykają osoby
na zdrowie
o zaburzonej świado-
kuchnia
mości, psychicznie cho-
re, pijane lub będące pod
wpływem narkotyków. Pa-
cjent zazwyczaj sam infor-
muje o tym, że ciało obce
utknęło mu w przełyku.
wypoczynek
Objawami tego zjawiska są
aktywny
trudności w  połykaniu i  ból
w klatce piersiowej oraz odru-
chy wymiotne. Jeśli ciało obce
pozostaje dłużej w  przełyku,
wywołuje odczyn zapalny
w  obrębie błony śluzowej.
Czasem może nawet doprowa-
i zdrowie
uroda
dzić do perforacji ściany prze-
łyku i  zapalenia śródpiersia,
jest to sytuacja bardzo niebez-
pieczna dla życia. Podejrzenie
ciała obcego w  przełyku wy-
maga pilnego zgłoszenia się do
dojrzewanie
szpitala i jego usunięcia.
zdrowe
Jeśli ciała obce dostają się
do żołądka, to w  znakomitej
większości przypadków (80
–90 proc.) opuszczają przewód
pokarmowy samoistnie, nawet
jeśli trwa to wiele dni. W  po-
o zdrowie
zostałych przypadkach usuwa
dbam
się go za pomocą endoskopu.
Leczenie operacyjne jest ko-
nieczne tylko w  wyjątkowych
przypadkach.
www.doz.pl 21
 Encyklopedia
medycyna naturalna

Chorego
Błonnik

zdrowie matki
i dziecka
drogocenny

naturalna
Medycyna
dla cukrzyków

na zdrowie
kuchnia
Błonnik pokarmowy (włókno pokarmowe)
to polisacharydy, które nie ulegają strawieniu
pod wpływem enzymów znajdujących się w ludzkim

wypoczynek
aktywny
przewodzie pokarmowym. Jest niezbędny zarówno
dla osób zdrowych, jak i powinien być ważnym
składnikiem diety chorych na cukrzycę.
Ewelina Gruszka

i zdrowie
B

uroda
łonnik wchodzi niną dwóch form: rozpusz- z  owoców, łupin nasion
w  skład błon komór- czalnej i nierozpuszczalnej babki lub lnu), natomiast
kowych roślin w  wodzie. Rozpuszczalny forma nierozpuszczalna

B łonnik
pokarmowy
i w związku z tym może-
my go dostarczać organi-
zmowi tylko w  pokar-
błonnik zawiera pektyny,
gumy i śluzy. Znajdziemy
go w owocach, owsie, jęcz-
ulega w  przewodzie po-
karmowym tylko niewiel-
kim przemianom (np.

dojrzewanie
posiada
mach pochodzenia mieniu i  nasionach roślin błonnik zawarty w warzy-

zdrowe
minimalną roślinnego. Produkty po- strączkowych – fasoli wach i ziarnach zbóż). Jest
wartość chodzenia zwierzęcego i grochu. Nierozpuszczal- składnikiem balastowym
energetyczną, (mięso i  naturalne prze- ny błonnik, czyli celuloza, żywności i często jest na-
a jego duża twory, ryby, mleko i natu- hemicelulozy i  ligniny, zywany wypełniaczem
zawartość ralne przetwory, jaja), znajdują się w produktach przewodu pokarmowego.
w diecie a  także alkohole, masło, z pełnego ziarna, kaszach, Choć błonnik rozpusz-

o zdrowie
znacznie oleje i pozostałe produkty płatkach, warzywach i na- czalny nie ulega strawie-

tłuszczowe w  ogóle nie
ułatwia zawierają tego składnika.
odchudzanie. Błonnik zawarty w  po-
karmach jest zwykle miesza-
sionach. Błonnik rozpusz-
czalny w  połączeniu
z  wodą tworzy żel (np.
błonnik pochodzący
dbam
niu, to w  jelicie grubym
pod wpływem bakterii
częściowo ulega fermen-
tacji, w wyniku której po-

22 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 23


medycyna naturalna
wstają proste kwasy tłusz-
czowe. Nierozpuszczalny
natomiast zmniejsza
wchłanianie cholesterolu
do krwi, przynosi ulgę
w dolegliwościach związa-
nych z  trawieniem, zapar-
ciami, a poprawiając pery-
staltykę jelit, obniża ryzyko
nowotworów okrężnicy.
Błonnik pokarmowy
posiada minimalną war-
tość energetyczną, a  jego
duża zawartość w  diecie
znacznie ułatwia odchu-
dzanie. Według zaleceń
Światowej Organizacji
Zdrowia dzienne jego spo-
życie przez dorosłą osobę
powinno wynosić 20–40 g.
Działanie
fizjologiczne
Spożywanie pokarmów
o dużej zawartości błonni-
ka wywołuje wiele korzyst-
nych następstw w  organi-
zmie człowieka.
„„Pożywienie ze znaczną
ilością błonnika wymaga
lepszego żucia i  dlatego
ulega dokładniejszemu wy-
mieszaniu w jamie ustnej ze
śliną, a w konsekwencji jest
lepiej trawione.
„„Wzmożony w  czasie
gryzienia wypływ śliny wy-
wiera ochronne działanie
na zęby.
„„Błonnik zwiększa obję-
tość treści pokarmowej
w jelitach i szybciej wywo-
łuje uczucie sytości, chro-
niąc tym samym przed
nadmiernym przyrostem
masy ciała. Stwierdzono,
że osoby spożywające wię-
cej błonnika ważą prze-
ciętnie mniej niż osoby
o  tym samym wzroście,
24
z dietą o tej samej wartości
energetycznej, ale o  zbyt
małej zawartości błonnika.
„„Dzięki wolnym grupom
karboksylowym błonnik
ma również zdolności jo-
nowymienne. Praktycznie
oznacza to tyle, że niektóre
substancje (zwłaszcza me-
tale ciężkie i  toksyny po-
chodzące z zanieczyszczo-
nej żywności) mogą być
wchłonięte przez błonnik
i później wydalone ze stol-
cem.
„„Wytworzone podczas
rozkładu błonnika gazy
i krótkołańcuchowe kwasy
tłuszczowe mogą ułatwiać
wydalanie mas kałowych.
„„Błonnik tworzy korzyst-
ne środowisko dla rozwoju
fizjologicznej flory bakte-
ryjnej jelit. Niektóre roz-
puszczalne frakcje błonni-
ka pokarmowego stymulują
wzrost i aktywność mikro-
organizmów flory jelitowej
(tj. szczepów Bifidobacte-
Wzrost zawartości błonnika w diecie
poprawia tolerancję węglowodanów,
co ma szczególne znaczenie u osób
rium i/lub Lactobacillus).
Badania wykazują, że obec-
ność tych substancji w or-
ganizmie polepsza również
wchłanianie wapnia i  ma-
gnezu z  przewodu pokar-
mowego.
Wpływ błonnika
pokarmowego
na glikemię
Błonnik jest ważnym skład-
nikiem diety chorych na cu-
krzycę. Pokarmy bogatsze
w  ten składnik poprawiają
kontrolę glikemii i  zmniej-
szają zapotrzebowanie na
insulinę u  chorych na cu-
krzycę typu 2 oraz zmniej-
szają częstość ciężkich hipo-
glikemii u  chorych
z  cukrzycą typu 1. Współ-
czesne badania wskazują,
że zwiększenie udziału
błonnika pokarmowego
w  diecie może przeciw-
działać powstawaniu cu-
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
Encyklopedia
Chorego
zdrowie matki
i dziecka
naturalna
Medycyna
na zdrowie
kuchnia
chorujących na cukrzycę.
krzycy typu 2, jak rów-
nież odgrywa ogromną
rolę w jej leczeniu. Mimo
wypoczynek
iż błonnik zaliczany jest
aktywny
do węglowodanów, nie
podnosi on poziomu cu-
kru we krwi, a zwiększo-
ne jego spożycie może
nawet obniżać poziom
glukozy we krwi u diabe-
tyków. W przypadku dia-
i zdrowie
uroda
betyków chorych na cu-
krzycę typu 1 regularnie
przyjmowany błonnik
może zmniejszyć zapo-
trzebowanie na insulinę
nawet o 30–40 procent.
dojrzewanie
Błonnik opóźnia prze-
zdrowe
mianę węglowodanów po-
przez częściowe blokowa-
nie dostępu glukozy do
krwi, co z  kolei zmniejsza
wydzielanie insuliny i  po-
maga w utrzymaniu stabil-
o zdrowie
nego poziomu cukru we
dbam
krwi. Ponadto wydzielanie
insuliny jest częściowo wy-
woływane i  regulowane
przez system hormonalny.
www.doz.pl 25
 Encyklopedia
medycyna naturalna

Chorego
Wzrost spożycia błonnika liny wywołuje ten sam Wzrost tego parame- nik niż po produktach wa strączkowe. Co do pie-
prowadzi do obniżenia po- efekt) i  przyczynia się do tru po spożyciu określo- ubogobłonnikowych. czywa, to warto, jeśli nie
ziomu zaangażowanych zmniejszenia masy ciała. nego pokarmu określa się Współczesny rynek, ma innych przeciwwska-
w to hormonów. Z kolei duże stężenie insu- jako efekt glikemiczny. który oferuje ogromną zań, zastąpić pszenne żyt-

zdrowie matki
Spożycie pokarmu za- liny, związane z dietą o ma- Im niższa wartość indek- rozmaitość towarów, daje nim. To ostatnie charakte-

i dziecka
wierającego oczyszczone łej zawartości błonnika, su glikemicznego (IG) nam możliwość dokony- ryzuje się znacznie
węglowodany i  pozbawio- może sprzyjać nadmierne- danego produktu, tym wania racjonalnych wy- niższym indeksem glike-
nego błonnika powoduje mu przyrostowi masy ciała. niższy poziom glukozy borów, do których zachę- micznym (55) od pszen-
znacznie większe wydzie- Mechanizm tego działania we krwi po jego spożyciu. ca ludzi zdrowy rozsądek nego (85). W  przypadku
lanie insuliny, niż spożycie polega na zmianie w fizjo- lub zmusza choroba. piekarskich wyrobów cu-
pokarmu wysokobłonni- logii tkanki tłuszczowej, Przykładowe produkty W  przypadku chorych kierniczych na pewno po-

naturalna
kowego. W związku z tym zmianie szlaków metabo- o niskim indeksie glikemicznym na cukrzycę oba wymie- winniśmy przy ich wybo-

Medycyna
W sklepach ze zdrową
wzrost zawartości błonni- licznych z  utleniania na (poniżej 50) to: nione czynniki przema- rze kierować się zarówno żywnością bez trudu
ka w diecie poprawia tole- gromadzenie substancji „„pełnoziarnisty chleb - 45, wiają za wyborem produk- wartością indeksu glike- znajdziemy ciasteczka
rancję węglowodanów, co zapasowych oraz na zwięk- „„pumpernikiel - 40, tów wysokobłonnikowych. micznego, jak i  zawarto- o dużej zawartości błonnika.
ma szczególne znaczenie szeniu apetytu. „„niedojrzały banan - 30, To oczywiste, że w  diecie ścią błonnika.
u osób chorujących na cu- Jak wynika ze staty- „„pomarańcza - 43, osób dotkniętych tym Od niedawna są już
krzycę. Błonnik zmniejsza styk, z  powodu otyłości „„cebula - 15, schorzeniem powinny być dostępne na polskim ryn- W opracowaniu wykorzy- • Pracę zbiorową pod re-

na zdrowie
wydzielanie insuliny po- cierpi prawie miliard osób „„fasola gotowana - 33. stale i  w  obfitości obecne ku ciastka z  otrębami stano m.in.: dakcją prof. dr. hab. Fran-

przez zwalnianie tempa na świecie, a liczba ta sta-
wchłaniania składników le rośnie. Do konsekwen-
odżywczych po posiłku. cji zbyt dużej masy ciała
należy zwiększone ryzyko
rozwoju wielu chorób,
Większa
m.in. cukrzycy.
Rośliny strączkowe są Produkty o wysokim IG
wyjątkowo bogate w błonnik. (powyżej 70) to:
„„ziemniaki purée - 90,
„„biały chleb - 70,
Według stanowiska „„ryż biały gotowany - 70,
warzywa ze szczególnym
naciskiem na bogate
w  błonnik rozpuszczalny
i  nierozpuszczalny warzy-
kuchnia
o  wysokiej zawartości • Artykuł dr n. med. Anity ciszka Świderskiego, „Żyw-
błonnika pokarmowego Witor (II Klinika Chorób Za- ność wygodna i  żywność
spełniające obydwa wy- kaźnych Śląskiej Akademii funkcjonalna”, WNT, War-
mienione kryteria. Medycznej w Katowicach) szawa

wypoczynek
wrażliwość U  osób z  nadmierną Polskiego Towarzystwa „„miód - 73,

na insulinę masą ciała, chorych na cu-
krzycę typu 2 w  celu re-
Dieta zawierająca dużą za- dukcji wagi zaleca się dietę
wartość błonnika zwiększa o  niższej podaży kalorii
wrażliwość na insulinę w połączeniu ze zwiększo-
(tzn. mniejsza dawka insu- ną aktywnością fizyczną.
aktywny
Diabetologicznego z  2007 „„marchew gotowana - 85,
roku, dla większości oty- „„frytki - 95,
łych pacjentów diety od- „„daktyle - 103.
chudzające powinny do- Indeks glikemiczny pokar-
starczać w  ciągu doby co mu zależy od jego oporno-
najmniej 1000–1200 kcal ści na trawienie i  wchła-
(kobiety) i 1200–1600 kcal nianie oraz sposobu

i zdrowie
uroda
(mężczyźni). przygotowania (np. dłu-
reklama
gość gotowania prowadzi
SIŁA DWÓCH SERC – Dla Mamy i dla Taty
Ważny indeks do wzrostu zawartości
Doppelherz Vital Tonik skrobi łatwo poddającej się
Opakowanie 750 ml z kieliszkiem
glikemiczny trawieniu). Właśnie dlate-
Suplement diety Węglowodany powinny go ryż biały ma wyższy IG

dojrzewanie
• Zwiększa siły witalne i opóźnia procesy starzenia.
pokrywać 45–50 proc. za- od ryżu brązowego, a  wa-

zdrowe
• Usprawnia pracę serca, układu krążenia i układu nerwowego.
Zawiera: koncentrat czerwonego wina, wyciągi z winogron i głogu, potrzebowania energe- rzywa gotowane – od wa-

na zdrowie
żelazo, witaminy z grupy B i mikroelementy. tycznego i  pochodzić rzyw surowych.

z  produktów bogatych
w  błonnik pokarmowy
i  charakteryzujących się
niskim indeksem glike-
kuchnia
Pokarmy bogate
w błonnik mają niższy in-
deks glikemiczny i  powo-
dują mniejszą stymulację

o zdrowie
micznym (IG poniżej 50). trzustki do wydzielania in-

dbam dbam
Spożycie pokarmu zawie- suliny. Podobnie szczytowe
rającego węglowodany stężenia glukozy we krwi

o zdrowie
powoduje wzrost pozio- są niższe po podaniu po-
QUEISSER PHARMA mu glukozy we krwi. karmów bogatych w błon-

26 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 27

 Reklama
Opieka Medyczna w PZU
Wizyta u specjalisty lub operacja dostępne
bez problemów i długich kolejek
Kolejki czy walka o „nume-
rek” do lekarza Podstawo-
wej Opieki Zdrowotnej, nie-
dostępni specjaliści, nie
muszą być już naszym pro-
blemem. Dzisiaj, za niewiel-
ką sumę pieniędzy - składkę
prywatnego ubezpieczenia
zdrowotnego - uzyskamy
dostęp do wysokiej jakości
usług medycznych i  specja-
listów.
Coraz więcej osób dostrzega
konieczność dbania o  własne
zdrowie i postrzega je jako istot-
ną, jedną z najważniejszych war-
tości w życiu. Badania pokazują,
że już połowa polskich rodzin
korzysta z  prywatnych świad-
czeń zdrowotnych, a  wiele do-
28
strzega korzyści wynikające z tej kunastu najważniejszych specjal-
formy leczenia. ności. Na wizytę można umówić
Przykładem atrakcyjnego się telefonicznie, w  dogodnym
prywatnego ubezpieczenia zdro- dla siebie terminie. Dodatkowo,
wotnego jest oferta PZU - pry- do dyspozycji Klientów jest spe-
watne ubezpieczenie zdrowotne cjalna, działająca całodobowo
Opieka Medyczna. Indywidual- Infolinia.
ne ubezpieczenie zdrowotne
w PZU gwarantuje opiekę lekar- W podstawowej ofercie tego
ską na najwyższym poziomie bez ubezpieczenia, pakiecie „Stan-
skierowania i  zbędnych formal- dard” (składka miesięczna 49 zł)
ności. Klienci bez ograniczeń bez ograniczeń można korzy-
mogą skorzystać z  porad profe- stać z wizyt u lekarzy kilkunastu
sjonalnej kadry medycznej i pla- specjalności, wykonać uzupeł-
cówek wyposażonych w  nowo- niające testy diagnostyczne oraz
czesny sprzęt medyczny. bezpłatny przegląd stomatolo-
W  wybranym zakresie, za stałą, giczny raz w roku. Klienci otrzy-
miesięczną składkę mają do swo- mują również 15% zniżki na
jej dyspozycji lekarzy pierwszego specjalistyczne badania oraz
kontaktu (internista, pediatra, le- 15 % zniżki na usługi nie objęte
karz rodzinny) oraz lekarzy kil- ubezpieczeniem. Do dyspozycji
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
klientów bardziej wymagających
jest pakiet „Standard Plus”.
W  tym pakiecie już za  79 zł
miesięcznie badania specjali-
styczne są w  ramach składki
(bez dopłat), a  dodatkowo
Klienci otrzymują usługę pry-
watnego konsultanta szpitalne-
go podczas pobytu w  szpitalu.
Wykupując pakiet „Komfort”
(za 69 zł miesięcznie) można
korzystać z wizyt u lekarzy pod-
stawowej opieki zdrowotnej (le-
karz rodzinny, internista, pedia-
tra) oraz z  bezpłatnych wizyt
domowych w godzinach otwar-
cia placówek. „Komfort Plus”
(89 zł miesięcznie) oferuje po-
nadto bezpłatne specjalistyczne
testy diagnostyczne. Dla najbar-
dziej wymagających klientów
PZU przygotował specjalny pa-
kiet „Premium Plus”, w którym
za 119 zł lub za 169 zł miesięcz-
nie (w  zależności od wieku
Klienta) mamy do dyspozycji
badania dodatkowe oraz cało-
dobowe wizyty domowe.
Prywatna opieka medyczna to
propozycja ciekawa i  opłacalna
www.doz.pl
dla każdego. Za przystępną cenę
można skorzystać z  szerokiego
zakresu świadczeń medycznych
w nowoczesnych przychodniach
lekarskich. Wizyty umawiane są
telefonicznie - bez skierowań
i kolejek.
W  przypadku konieczności
przeprowadzenia operacji war-
to wykupić w PZU ubezpiecze-
nie szpitalne Opieka Medycz-
na. Gwarantuje ono szybkie
i  profesjonalne przeprowadze-
nie usług diagnostycznych
i chirurgicznych w najlepszych
publicznych i prywatnych szpi-
talach. W  ramach tego ubez-
pieczenia Klienci mają zagwa-
rantowane: konsultację
medyczną i  diagnostykę przed
zabiegiem lub operacją, prze-
prowadzenie tego zabiegu/ope-
racji przez specjalistów wyso-
kiej klasy, opiekę podczas
pobytu w szpitalu oraz zapew-
niony transport medyczny.
Dzięki takiej ofercie, każdy
Klient czuje się bezpiecznie,
gdyż ma zagwarantowaną po-
moc w każdej chwili, natomiast
wskazany zabieg lub operacja
są przeprowadzone w  uzgod-
nionym i  dogodnym dla niego
terminie. Posiadanie ubezpie-
czenia szpitalnego w  PZU,
gwarantuje wykonanie zabie-
gu/operacji w  czasie nie dłuż-
szym niż 30 dni od daty zgło-
szenia (czas oczekiwania na
operację w  ramach publicznej
służby zdrowia wynosi często
kilka lub kilkanaście miesięcy).
Dodatkowo, Klienci mają za-
pewniony komfort - pokój
maksymalnie dwuosobowy
o  podwyższonym standardzie
z  własną łazienką oraz wyży-
wienie dostosowane do stanu
zdrowia.
Każdy z  nas może skorzy-
stać z  prywatnej opieki me-
dycznej. Wystarczy zadzwonić
pod numer 0 801 111  811,
a  otrzymamy tam szczegółową
informację. Szczegółowe infor-
macje uzyskają Państwo rów-
nież na stronie internetowej
www.opiekamedyczna.pl
i  we wszystkich Punktach Ob-
sługi Klienta PZU Życie SA.
29
 Encyklopedia
kuchnia na zdrowie

Chorego
zatem wykorzystać czas letni na słonecznej werandzie zjeść roladkę ciekawe. Zalecenie to najlepiej

L atem mamy bogactwo

świeżych warzyw,
zmianę na lepsze? Zacznijmy
więc od początku.
z soli ze szpinakiem oraz mozzarel-
lę z pomidorami zamiast tradycyj-
nego schabowego z  ziemniakami
stosować cały rok, aby móc roz-
koszować się smakami lata. Mini-
mum to 3 posiłki zjedzone w spo-

zdrowie matki
warto więc z tego
Urozmaicenie i surówką? kojnej atmosferze i bez pośpiechu.

skorzystać i zadbać,
aby zawierał je każdy Wybieramy produkty z  różnych
posiłek.
grup żywnościowych, które są
możliwie w każdym posiłku. Dla
przypomnienia, wyróżniamy nastę-
pujące grupy spożywcze:
Umiarkowanie
Jedzmy tak, aby utrzymywać
w normie swoją masę ciała. Dra-
styczne odchudzanie i nieracjonal-
i dziecka
Należy zadbać jeszcze o  ich ja-
kość przygotowania. Cóż to ta-
kiego znaczy? Optymalnie wyko-
rzystajmy wartości zdrowotne
produktów, np. nie gotując długo
brokułów na papkę, tylko maksi-

naturalna
„„pieczywo i produkty zbożowe; ne diety, które często stosujemy mum 5 minut, aby nie utraciły

Medycyna
„„mleko i produkty mleczne; właśnie latem, aby dobrze wyglą- cennych witamin pod wpływem
„„mięso i przetwory mięsne; dać na plaży, osłabiają metabolizm wysokiej temperatury. O tej porze
„„ryby, przetwory rybne i owoce i  przyczyniają się do efektu jo-jo. roku starajmy się zjadać w miarę
morza; Z  umiarem oddawajmy się wie- możliwości warzywa i  owoce
„„tłuszcze; czornemu podjadaniu. Wieczorne w postaci surowej. Z drugiej stro-
„„jaja; grillowanie sprzyja nie tylko sma- ny musimy być czujni, bo wysoka

na zdrowie
„„ziemniaki; kowaniu tłustej karkówki i  bocz- temperatura otoczenia szybko

„„warzywa, grzyby i strączkowe;
„„owoce;
„„cukier i wyroby cukiernicze.
Latem warto ograniczyć spożycie
ziemniaków, mięsa oraz warzyw
kwaszonych. Możemy również po-
ku, ale również zjadaniu o późnej
porze rzeczy, które są ciężkostraw-
ne i tuczące. Grillujmy, ale pamię-
tajmy o rozsądku zarówno w ilo-
ści, jak i jakości pożywienia.
kuchnia
sprzyja rozwojowi bakterii w po-
żywieniu. Jeżeli pozostawimy np.
lody czy bitą śmietanę na dłuższy
czas bez odpowiedniej tempera-
tury, to jesteśmy narażeni na za-
trucie salmonellą.

wypoczynek
siłki obiadowe komponować bez

Dieta 5xU na lato
łączenia produktów białkowych
z  węglowodanowymi. Obrazowo
rzecz ujmując, np. ryby (źródło biał-
ka) zjadamy z warzywami, ale bez
ryżu (źródło węglowodanów).
Oczywiście pieczywo, kasze i ma-
karony spożywać musimy, ale w se-
aktywny
Uregulowane
Co nieco o warzywach
przyrządzanie
Spożywanie posiłków o  regular- i owocach
nych porach, o  odpowiedniej Latem mamy bogactwo świeżych
wielkości i jakości dla niektórych warzyw i  owoców, warto więc
może się wydawać nudne i  nie- z  tego skorzystać i  zadbać, aby
każdy posiłek zawierał właśnie te

i zdrowie
uroda
zonie letnim korzystniej będzie je grupy spożywcze. Pachnące po-

Z
  pewnością apetyt w  upalne
Już niedługo dni nam słabnie, nie powin-
czeka nas no to jednak oznaczać zanie-
przyjemne dbania swojej diety. Jest to czas,
kiedy możemy jeść więcej i  nie
Oto one: konsumować z  wszechobecnymi midory z  dodatkiem świeżej ba-
„„Urozmaicenie kolorowymi warzywami. Nie zapo- zylii i sosem balsamicznym z oli-
„„Umiarkowanie mnijmy o tłuszczu – najlepiej oli- wą z  oliwek mogą stanowić
„„Uregulowanie wie z oliwek lub oleju z pestek wi- świetną przekąskę zamiast nud-
„„Umiejętność przyrządzania nogron. Można przyrządzić nej kanapki. Dla wzbogacenia

dojrzewanie
wylegiwanie się na przybrać na wadze. Ważne jest potraw smakowe tłuszcze, dodając do oli- smaku można dodać kilka pla-

zdrowe
słońcu, aktywne tylko prawidłowe skomponowa- „„Uprawianie aktywności fizycznej wy bazylię, rozmaryn lub czosnek, sterków parmezanu oraz sałatę
spędzanie wakacji, nie posiłków, które pomogą nam co będzie stanowiło wspaniały rukolę i mamy gotowy posiłek na
ożywić ciało i pobudzą do letniej Wymienione zalecenia profesora akompaniament np. do sałat. Nie- lunch lub kolację. W sezonie let-
odpoczynek aktywności. Stanisława Bergera, sławy w dzie- zbędnego składnika odżywczego, nim warto postawić również na
i relaks, ale nie dzinie żywienia, wydają się banal- jakim jest białko, szukajmy w wy- świeży szpinak, bób, seler nacio-
możemy sobie Pięć filarów żywienia nie proste do zrealizowania. mienionych już rybach morskich, wy, rzodkiewkę, fasolkę szparago-

o zdrowie
Przyjrzyjmy się zatem swojemu nabiale i jajach. I w tym przypadku wą. Mogą one stanowić dodatek
wyobrazić wakacji

O  każdej porze roku warto
bez… jedzenia. o  nich pamiętać, ale szczegól-
nej mocy nabierają właśnie la-
Monika Mielus tem.
sposobowi żywienia: czy proste
wskazówki zaczynające się na li-
terę U nie zamieniają się w naszej
diecie na przedrostek „NIE”? Jak
dbam
jako dodatek lub podstawę posiłku do potrawy, jak również bazę ca-
niech stanowią warzywa. Mięso łego posiłku. Niech przynajmniej
wystarczy, że będzie gościem na na- 3–4 różne warzywa znajdą się co-
szym stole. Czyż nie smaczniej na dziennie w naszym menu.

30 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 31


kuchnia na zdrowie
Z owocami natomiast nie nale-
ży przesadzać. Mają słodszy smak,
nie trzeba ich przyrządzać tak jak
warzyw, aby były smaczne. To
w wielkiej mierze przesądza o tym,
że zjadamy np. kilogram śliwek
czy czereśni, co daje nam odpo-
wiednio 450 i 610 kcal. Stanowi to
¼ kaloryczności diety, a  nie za-
pewni uczucia sytości na długo.
Nie zachęcam do zaprzestania je-
dzenia owoców sezonowych,
wręcz przeciwnie – są one obo-
wiązkowym składnikiem menu,
ale stosujmy tu umiar. Z owoców
letnich warto szczególnie sięgnąć
po arbuza, który doskonale ugasi
pragnienie i orzeźwi poprzez dużą
zawartość wody. Maliny, truskaw-
ki, jagody to owoce niskokalorycz-
ne, ale pamiętajmy, że w porówna-
niu z  warzywami zawierają dużo
większą ilość cukru.
Najkorzystniej byłoby, aby owo-
ce stanowiły dodatek do posił-
ków, a  jeżeli mamy ochotę na
większą ilość ulubionego letnie-
go daru natury, to niech stanowi
to oddzielny posiłek. Owoce do-
skonale komponują się z dodat-
kiem maślanki, jogurtu czy kefi-
ru, co możemy wykorzystać na
32
popołudniową przekąskę. Do-
skonale smakują domowej robo-
ty sorbety, które łatwo przyrzą-
dzić z  sezonowych owoców.
Wystarczy zmiksować ulubione
owoce i  zamrozić. Wkładając
mus do woreczków na kostki
lodu możemy stworzyć wspania-
ły dodatek chłodzący. Wystarczy
wrzucić kostkę zamrożonego
przecieru z  owoców do wody
i  mamy pyszną i  zdrową wodę
owocową.
Pijmy na zdrowie
Podczas upalnego lata zwiększa
się zapotrzebowanie na płyny. Pa-
miętajmy, że słodzone napoje po-
wodują wzrost pragnienia i  do-
datkowe wcale niemałe kalorie.
Jeżeli chcemy skutecznie ugasić
pragnienie, to sięgnijmy po wodę
źródlaną z niską zawartością sodu.
Dla urozmaicenia można dodać
kostki lodu, miętę i  cytrynę, co
wspaniale wzbogaci smak i  sku-
tecznie nas ochłodzi. Świeżo wy-
ciskane soki w warzyw i owoców
są również ciekawą alternatywą,
lecz niech nie stanowią całej ilości
wypijanych płynów, czyli około
2,5 litra na dobę.
U jak uprawianie sportu
Przynajmniej 2 razy w tygodniu
znajdźmy czas na regularny wy-
siłek fizyczny. Postarajmy się też
o  codzienny, minimum 30-mi-
nutowy spacer. Bo kiedy będą tak
sprzyjające okoliczności aury, jak
nie latem właśnie? Warto więc
połączyć przyjemne z pożytecz-
nym.
Stanowcze NIE dla…
Warto na czas letni odstawić:
„„wszystkie wyroby, które za-
wierają czekoladę;
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
Encyklopedia
Chorego
„„chipsy;
„„słone paluszki i inne przekąski
zawierające dużą ilość soli;
„„tzw. zupki chińskie i inną żyw-
zdrowie matki
ność wysoko przetworzoną.
i dziecka
Wymienione produkty oprócz
tego, że są niezdrowe o  każdej
porze roku i  należy się ich wy-
strzegać, to dodatkowo latem
powodują „rozgrzewanie organi-
zmu”, przez co się jeszcze bar-
naturalna
dziej pocimy.
Medycyna
Zażywajmy lata
Ta obfita w  atrakcje pora roku
zachęca do skorzystania rów-
nież z  dobrodziejstw sezono-
na zdrowie
wych produktów. Każdy mając
kuchnia
swój własny gust, może tworzyć
wspaniałe kulinarne dzieła z se-
zonowych plonów. Wystarczy
zajrzeć do bogatych zasobów
internetowej książki kuchar-
skiej. Zachęcam do ekspery-
wypoczynek
mentowania w  kuchni oraz jak
aktywny
najczęstszego aktywnego spę-
dzania na świeżym powietrzu.
Pogodne dni to jedyna szansa
w  roku, kiedy z  promieni sło-
necznych kumulujemy dla orga-
nizmu witaminę D.
i zdrowie
uroda
Menu na letni dzień
Śniadanie: Tosty z pieczywa razo-
wego z serem pleśniowym i sałat-
ką z pomidorów
dojrzewanie
Przekąska: Maślanka z otrębami
zdrowe
pszennymi i garścią malin
Obiad: Sałatka z grillowanym łoso-
siem, kaparami, różnymi rodzajami
sałat i bazyliowym dressingiem
Przekąska: Garść jagód i truska-
wek polana sosem z jogurtu natu-
o zdrowie
ralnego z dodatkiem cynamonu
dbam
Kolacja: Jajko faszerowane,
papryka, grzanki z pieczywa razo-
wego z dodatkiem oliwy z oliwek
www.doz.pl 33

kuchnia na zdrowie
Lżejsi, szczuplejsi i zdrowsi?
Naturalnie!
Nadwaga i otyłość stają się znakiem naszych czasów i prawdziwą
współczesną plagą. Stanowią nie tylko problem natury estetycznej,
lecz także poważne zagrożenie dla zdrowia. Sprzyjają bowiem
rozwojowi wielu poważnych schorzeń, takich jak choroby układu
krążenia, cukrzyca, zwyrodnienia układu kostno-stawowego.
Ewelina Gruszka
Z
  badań prowadzonych
przez Światową Orga-
nizację Zdrowia
(WHO) wynika, że zbęd-
ne kilogramy lub tusza to
w niektórych rejonach pro-
blem aż 75 proc. populacji.
W Polsce z otyłością i nad-
wagą zmaga się 60 proc.
kobiet i  połowa populacji
mężczyzn.
Droga od nadwagi do
otyłości bywa często nie-
daleka. Dlatego też wystą-
pienie nadwagi trzeba już
uznać za sygnał alarmowy.
O niej mówimy wtedy, gdy
wskaźnik masy ciała (BMI)
przekracza 25. BMI obli-
czamy, dzieląc wagę ciała
wyrażoną w  kilogramach
przez podniesiony do kwa-
dratu wzrost (w metrach).
Pomijając skłonności
dziedziczne, przyczyną
przybierania na wadze jest
przejadanie się i  brak ru-
chu, a  także nieracjonalne
odżywianie. Jeżeli przez
34
dłuższy czas spożywamy
więcej jedzenia, niż wyma-
gają tego potrzeby energe-
tyczne naszego organizmu
i stronimy od fizycznej ak-
tywności – to przybieramy
na wadze. Najpierw nie-
znacznie. Potem pojawia
się nadwaga, później – oty-
łość. Kokieteryjne powie-
dzonko, iż „kochanego cia-
ła nigdy za wiele”, brzmi
po prostu niemądrze.
Chudnąć
z rozsądkiem
Nie ma wątpliwości, że
o  utrzymanie wagi ciała
w normie należy dbać, ale
trzeba to robić rozsądnie.
Prościej zapewne byłoby
zrezygnować z  głodówek
i  odchudzających diet na
rzecz zmiany w żywienio-
wych nawykach, co nie
jest łatwe. Tak czy owak,
gubienie kilogramów,
a  potem utrzymywanie
prawidłowej masy ciała jące ważne role w  pod-
dla wielu z  nas pozostaje trzymywaniu procesów
zadaniem niemal niewy- życiowych.
konalnym.
Najczęstszym błędem Utyć bardzo łatwo
popełnianym przez osoby
odchudzające się jest cał- Niewiele trzeba, by zgubić
kowite zaprzestanie jedze- zbędne kilogramy. Wystar-
nia. Taka głodówka może czy zmniejszenie wartości
doprowadzić do niepożą- energetycznej spożywa-
danych skutków – w orga- nych pokarmów (ilość ka-
nizmie pozostaną nadal lorii), regularne, zbilanso-
duże pokłady tkanki tłusz-
czowej. Dietę odchudza-
jącą należy prowadzić tak,
wane odżywianie połączo­ne
z unikaniem przekąsek po-
między posiłkami, odpo-
aby utrata wagi nastąpiła wiednie zestawianie skład-
w wyniku spalania właśnie ników posiłku, a  także
tłuszczów, a  nie utraty regularny ruch.
wody i  masy mięśniowej Z  odchudzaniem za-
lub spalania innych sub- wsze jednak kojarzy się
stancji zapasowych waż- dyskomfort: dietetyczny
nych dla naszego zdrowia. reżim, rezygnacja z żywie-
Nasz organizm nie potrafi niowych nawyków i doga-
przemieniać tłuszczów dzania podniebieniu, ćwi-
w glukozę, a wiele tkanek czenia fizyczne, aby ciało
(np. tkanka nerwowa) po- zachowało jędrność, a  syl-
trzebuje właśnie jej do wetka – ładne proporcje.
funkcjonowania, więc roz- Aż tyle wyrzeczeń dla paru
kładane są białka spełnia- zbędnych kilogramów?!
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
Lepiej więc zawczasu
zmienić tryb życia i nawy-
ki żywieniowe, by później
nie mieć problemu z nad-
wagą. A w tym celu warto
pamiętać o  ograniczeniu
spożycia tłuszczu, soli, cu-
kru i produktów, które go
zawierają. Warto zapo-
znać się z wartościami ka-
lorycznymi potraw, które
kładziemy na talerzu.
Świadomość tego, że np.
100 kcal to mały kawałek
ciasta, kilka wafelków,
kromka białego pieczywa,
a  także 60 dag brokułów
lub pieczarek nie będzie
bez znaczenia. Tyje się
niepostrzeżenie i  dość
szybko, chudnie – dłużej
i  trudniej. Dla spalenia
200 kcal (kawałek tortu)
potrzebny jest 50-minu-
towy spacer w  tempie 4
km na godzinę, 40-minu-
towe zajęcia aerobiku, pół
godziny pływania z pręd-
kością 20 m na minutę...
Pomyślmy o tym, nim się-
gniemy po ciastko. Może
minie nam apetyt i zastą-
pimy je owocową sałatką?
Błonnik w walce
z nadwagą
Otyłość ma często swe
źródło również w  złym
funkcjonowaniu jelit pro-
wadzącym do zaparć.
Winna temu jest m.in.
dieta uboga w  błonnik,
oparta na wysoko prze-
tworzonych produktach.
W codziennym jadłospisie
znajduje się go 7–8 g. Spe-
cjaliści żywieniowcy twier-
dzą, że powinno go być
cztery–pięć razy więcej.
www.doz.pl
Encyklopedia
Chorego
Błonnik ma kluczowe
znaczenie dla dobrej pra-
cy jelit. Systematyczne
dostarczanie odpowied-
zdrowie matki
niej ilości błonnika po-
i dziecka
prawia perystaltykę
i  usprawnia ich funkcjo-
nowanie. A to stanowi je-
den z  warunków zacho-
wania zdrowia w  ogóle.
Zapewnienie stałego źró-
naturalna
dła błonnika ma więc
Medycyna
ogromne znaczenie. I  tu
w  sukurs przychodzi nam
natura, oferując – poza wa-
rzywami i owocami – takie
rośliny, jak choćby babka
płesznik. Łupiny nasion
na zdrowie
zawierają obfitość błon-
kuchnia
nika, podobnie jak korzeń
konjac. Ten ostatni ma
jeszcze taką cenną wła-
ściwość, że daje uczucie
sytości, zaspokaja głód
i zmniejsza apetyt, co po-
wypoczynek
zwala ograniczać ilość
aktywny
spożywanych pokarmów.
Konjac zawiera absorbują-
cy wodę polisacharyd – glu-
komannan.
Błonnik można też ku-
pić w sklepach ze zdrową
żywnością i dodawać do
i zdrowie
uroda
jogurtu lub soku. Praca je-
lit będzie znacznie efek-
tywniejsza, gdy zadbamy
o  jego codzienną porcję
D ietę
odchudzającą
należy prowadzić
tak, aby utrata
w  połączeniu z  prebioty-
kami, czyli fruktooligosa- wagi nastąpiła
dojrzewanie
charydami, będącymi na- w wyniku spalania
zdrowe
turalnymi składnikami tłuszczów, a nie
wielu roślin. Dieta wzbo- utraty wody
gacana błonnikiem i fruk-
tooligosacharydami wpły- i masy mięśniowej
wa korzystnie na lub spalania
mikroflorę jelitową. Po- innych substancji
o zdrowie
maga utrzymać równowa- zapasowych
dbam
gę bakteryjną w okrężnicy ważnych dla
i ułatwia usuwanie z orga- naszego zdrowia.
nizmu zbędnych produk-
tów przemiany materii.
35

kuchnia na zdrowie
Ocet jabłkowy
pomoże
Trwając w słusznym posta-
nowieniu zachowania wagi
ciała w  normie bądź też
mądrego jej redukowania,
nie sposób zapomnieć
o nieprzebranych zasobach
natury i  innych roślinach,
które z  różnych powodów
sprzyjają odchudzaniu
i utrzymaniu jego efektów.
Przykładem jest ocet
jabłkowy, który przeżywa
teraz renesans popularno-
ści. A znany był już w cza-
sach starożytnych (ponoć
Kleopatra zawdzięczała mu
szczupłą sylwetkę). Doce-
niały go też nasze prapra-
babki oraz medycyna ludo-
wa. Ocet jabłkowy to
bogactwo witamin, amino-
kwasów i  enzymów nie-
zbędnych do prawidłowego
funkcjonowania organizmu
i  dobrego samopoczucia.
Jego skuteczność w  walce
o  prawidłową masę ciała
polega na tym, że hamuje
apetyt, pomaga w  spalaniu
tłuszczu i w przemianie cu-
krów, a także poprawia tra-
wienie i  oczyszcza orga-
nizm ze złogów oraz toksyn.
Na znaczne przyspieszenie
procesów trawienia wpływa
pektyna pobudzająca dzia-
łanie soków żołądkowych
i  enzymów trawiennych
oraz kwaśny odczyn octu.
Dzięki temu właśnie orga-
nizm jest w  stanie spalić
więcej kalorii i  skutecznie
pozbyć się nagromadzo-
nych zapasów tłuszczu, co
ma istotne znaczenie dla
poziomu cholesterolu.
Naukowe badania po-
twierdzają jego dobroczyn-
36
Dzięki zawartej w nasionach
białej fasoli fasolaminie
walka z nadwagą jest
znacznie łatwiejsza.
ne działanie, zwłaszcza
w połączeniu z dietą bogatą
w  błonnik, a  ubogą
w tłuszcz i sód.
Pokrzywa
na trawienie
Innym naturalnym środ-
kiem sprzyjającym odchu-
dzaniu jest... pospolita po-
krzywa. Charakteryzuje ją
duża zawartość soli mine-
ralnych i witamin, m.in.: K,
B2 i  B5 (kwas pantoteno-
wy), C, a  także garbników,
kwasów organicznych, ka-
rotenoidów. Duże ilości soli
mineralnych – związków
żelaza, potasu, wapnia
i  rozpuszczalnej krze-
mionki – oraz wita-
min w  liściach
pokrzywy uzu-
pełniają w  or-
ganizmie nie-
dobór tych
składników
(zwłaszcza
mikroelemen-
tów), pobudzają pracę żo-
łądka, wątroby i  trzustki,
wytwarzających określone
enzymy. Wzmagając ich
aktywność, poprawiają tra-
wienie i ułatwiają przyswa-
janie pokarmów. Stąd też
skuteczność pokrzywy
w  zaburzeniach czynności
układu pokarmowego
i w usprawnianiu przemia-
ny materii, zwłaszcza gdy
mamy do czynienia z defi-
cytem mikroelementów
w  organizmie. Pokrzywa
działa oczyszczająco, gdyż
zwiększa wydalanie moczu,
a wraz z nim – szkodliwych
dla organizmu substancji,
produktów przemiany ma-
terii. Jest to szczególnie
istotne podczas diety re-
dukcyjnej.
Fasolamina
– zabójca tłuszczu
Na szczęście dzięki innej
naturalnej substancji, faso-
laminie, zawartej w nasio-
nach białej fasoli walka
z  nadwagą nie musi być
pasmem ograniczeń. Na-
wet w  trakcie kuracji od-
chudzającej można sobie
czasem pofolgować. Moż-
na, zachowując rozsądek,
jeść to, co lubimy, bez lęku,
że węglowodany obrócą się
przeciw nam, bo fasolami-
na skutecznie neutra-
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
Encyklopedia
Chorego
lizuje skrobię dostarczaną
naszemu organizmowi
wraz z pokarmami. Zapo-
biega przyrostowi tkanki
zdrowie matki
tłuszczowej, „unieszkodli-
i dziecka
wiając” skrobię. Obniża
kaloryczność posiłków.
Dzieje się tak dlatego, że
blokuje ona aktywność en-
zymu trzustkowego – alfa-
amylazy – rozkładającego
naturalna
skrobię na cukry proste, ła-
Medycyna
two przetwarzane przez or-
ganizm w  tkankę tłuszczo-
wą. A  więc zanim enzym
trzustkowy zdąży przetwo-
rzyć skrobię na glukozę, a jej
nadwyżki następnie
na zdrowie
w  tłuszcz, węglowodanowa
kuchnia
bomba zostaje rozbrojona.
Spożyte węglowodany nie
zostają strawione, lecz do-
słownie „przelatują” przez
układ pokarmowy. Nie gro-
madzą się w  postaci tkanki
wypoczynek
tłuszczowej.
aktywny
Mówiąc obrazowo: fa-
solamina wyłapuje czą-
steczki cukru, zapobiegając
ich rozkładowi w przewo-
dzie pokarmowym i wchło-
nięciu do krwiobiegu.
Skrobia jest usuwana z or-
i zdrowie
uroda
ganizmu w  takiej postaci,
w jakiej ją otrzymał.
Zmotywowani do pozby-
cia się zbędnych kilogramów,
uzbrojeni w silną wolę, z orę-
żem naturalnych środków
dojrzewanie
mamy duże szanse na sukces.
zdrowe
A zatem – do dzieła!
o zdrowie
dbam
www.doz.pl 37

sport to zdrowie
Rodzinnie i wiosennie
na powietrzu
Za oknem długo wyczekiwana piękna pogoda, która sprzyja rodzin-
nym wyjściom i zabawom na świeżym powietrzu. Wykorzystajmy ten
wspaniały czas i wspólnie zadbajmy o zdrowie, kondycję i dobre
samopoczucie w najlepszym towarzystwie.
Kinga Nowak
O
  współczesnej rodzinie
często mówi się, że jest
skostniała i  zasiedziała
w domu przed telewizo-
rem. Konsumpcyjny tryb
życia sprawił, że wolne chwile
spędzamy niekorzystnie i  naj-
częściej osobno. Owszem, jeste-
śmy wszyscy razem w  jednym
domu, jednak każdy zajmuje się
swoimi sprawami. W ciągu tygo-
dnia jesteśmy zabiegani, żyjemy
w  stresie i  ciągłym hałasie. To
wszystko negatywnie wpływa na
zdrowie każdego z nas. W takiej
sytuacji rodzinne wyjścia na
świeże powietrze nabierają
szczególnego znaczenia.
Ruch na świeżym
powietrzu
A ktywnie sobotnie
popołudnie
z rodziną łagodzi
Spędzając aktywnie z rodziną sobotnie
popołudnie, bardzo dużo zyskujemy:
……rozwijamy układ mięśniowo-kostny;
……poprawiamy przemianę materii;
stresy i wywiera ……przyspieszamy odchudzanie, regene-
pozytywny wpływ na rując organizm;
nasze samopoczucie. ……korzystnie wpływamy na układ od-
pornościowy;
38 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl
……łagodzimy stres oraz wywieramy do-
datni wpływ na psychiczne samopoczu-
cie całej rodziny.
Wspólne wypady za miasto, pój-
ście do parku czy zabawa na
świeżym powietrzu integruje
całą rodzinę oraz rozwija psy-
chicznie i  emocjonalnie nasze
pociechy. Przede wszystkim od
najmłodszych lat uczymy dzieci
zdrowego stylu życia oraz otwie-
ramy je na ludzi i otoczenie.
Wspólne zabawy
Jazda na rowerze
Jest to jedna z  najprzyjemniej-
szych wiosennych aktywności.
Pozwala na kontakt z przyrodą,
daje niezapomniane chwile od-
poczynku na łonie natury.
Wspólne wycieczki rowerowe
mogą stanowić całodzienne wy-
zwanie – najpierw razem
z  dziećmi określamy trasę do
przebycia, następnie przygoto-
wujemy się do wyjazdu i  okre-
śloną drogą zdobywamy po-
Encyklopedia
Chorego
zdrowie matki
i dziecka
naturalna
Medycyna
na zdrowie
kuchnia
szczególne etapy szlaku. Jazda
na rowerze ma same zalety
– poprawia kondycję całego or-
ganizmu, usprawnia układ mię-
to zdrowie
śniowy, oddechowy i  krążenia.
sport
Pod wpływem pedałowania uda
i  łydki stają się smuklejsze
i  zgrabniejsze, wzmacniają się
mięśnie brzucha, bioder i  rąk.
Wysiłek ten powoduje dotlenie-
nie organizmu, zwiększenie wy-
dolności oraz przeciwdziała po-
i zdrowie
uroda
jawianiu się żylaków na nogach.
Jest dobrym elementem zapo-
biegania otyłości, cukrzycy, cho-
rób serca czy osteoporozy.
U dzieci rower rozwija poczucie
równowagi, oswaja z prędkością,
dojrzewanie
daje pewność siebie i  sprawia
zdrowe
mnóstwo radości.
Pamiętajmy jednak, aby przed
podróżą odpowiednio się do niej
przygotować. Sprawdźmy stan
rowerów, opracujmy bezpieczną
drogę, zapakujmy jedzenie i na-
o zdrowie
poje oraz trzymajmy się wyzna-
dbam
czonej trasy. Dziecko zawsze po-
winno jeździć w  dopasowanym
kasku i mieć swobodny, ale bez-
pieczny strój.
39

sport to zdrowie
Gra w badmintona
Niegdyś bardzo popularna zabawa,
która uczy rywalizacji i  pozwala
zaangażować całą rodzinę. Polega
na przebijaniu nad siatką lotki za
pomocą rakietki. Lotkę najlepiej
przebijać przez siatkę lub inną
przeszkodę w niedalekiej odległo-
ści między graczami. Sport ten jest
znany na całym świecie
i  uprawiany w  formie
rekreacyjnej, jak i pro-
fesjonalnej (jest dys-
cypliną olimpijską).
Na poziomie tur-
niejowym bad-
minton wymaga nieby-
wałej zręczności, siły, refleksu
i szybkości. Jednak w formie rekre-
acyjnej jest przyjemną i  niedrogą
zabawą.
Cena rakietek do badmintona
to ok. 30 zł, lotki to wydatek
ok. 25 zł za kilka sztuk. W zamian
otrzymujemy bardzo dużo
– przede wszystkim poprawiamy
sprawność fizyczną i  wydajność
organizmu oraz przeciwdziałamy
skrzywieniom kręgosłupa. Sprzęt
jest lekki i prosty w użyciu, a sama
gra sprawia ogromną przyjem-
ność, uczy współzawodnictwa,
gry zespołowej oraz integracji.
Daje również wiele śmiechu,
krzyku i emocji, angażując w za-
bawę całą rodzinę.
Minigolf
To oryginalna propozycja dla ro-
dzin, które w  nietypowy sposób
chcą spędzić wolny czas. Golf jest
sportem postrzeganym w  Polsce
jako elitarny, tylko dla ludzi o za-
sobnych portfelach. Jest rozgry-
wany na specjalnym terenie po-
dzielonym na tzw. dołki.
40
Zawodnik ma za zadanie jak
najmniejszą liczbą uderzeń zali-
czyć wszystkie dołki w  polu.
W  profesjonalnej rozgrywce
przejście przez wszystkie dołki
zajmuje ok. 5 godzin. My również
możemy skorzystać z  tej przy-
jemności, grając na minipolach
golfowych. Są to specjalne tory do
gry, na których wbija się małą pi-
łeczkę do dołków za pomocą ude-
rzeń kijem golfowym. Gra odby-
wa się na betonowych ścieżkach,
gracz ma do przejścia osiemna-
ście stanowisk, które musi poko-
nać w określonej kolej-
ności. Na każdym
stanowisku można wy-
konać sześć uderzeń, aby
wbić piłkę do dołka. Niewbicie
piłki za szóstym razem oznacza
punkt karny i przejście do następ-
nego stanowiska. Jest to niezwy-
kle przyjemny sport i co najważ-
niejsze niedrogi. Wszelkie
akcesoria do gry są do wypoży-
czenia, zaś sztywna etykieta gol-
fowa nie obowiązuje.
Ceny za grę liczone są różnie: na
przykład za godzinę zapłacimy ok.
10 zł, zaś za jedną rundę ok. 5–6 zł.
Wiele klubów i  miejsc rekreacyj-
nych, chcąc zachęcić do gry w mi-
nigolfa, oferuje zniżki za kolejne
godziny lub rundy gry. Ten sport
jest bardzo dobrą formą wypoczyn-
ku i  gwarantuje niezapomniane
przeżycia. Najmłodsi będą za-
chwyceni zabawą, o której z en-
tuzjazmem opowiadać będą ko-
legom z klasy.
Siatkówka
Ten popularny sport z  powodze-
niem możemy praktykować w ro-
dzinnym gronie. W wydaniu pro-
fesjonalistów każda z drużyn liczy
6 zawodników, którzy odbijają pił-
kę w  taki sposób, aby przeleciała
ona nad siatką. Zespół wykonuje
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
maksymalnie trzy odbicia, każde
kolejne jest błędem. W  zawodo-
wej grze uderzona piłka siatkowa
może lecieć z prędkością przekra-
czającą 100 kilometrów na godzi-
nę, a  zawodnicy muszą wykazać
się szybkością, siłą, precyzją i umie-
jętnością gry zespołowej. Jednak
wspólna rodzinna gra nie musi być
intensywna i  bardzo męcząca,
a  efekty mogą być korzystne dla
każdego członka rodziny. Wystar-
czy, że kupimy piłkę siatkową i ra-
zem z rodziną wybierzemy się na
pobliski stadion. Do gry możemy
zaangażować również przyjaciół
i  sąsiadów, z  którymi miło i  ak-
tywnie spędzimy czas.
Jeśli zbierzemy wystarczającą
liczbę osób (minimum 6), wów-
czas dzielimy się na dwie grupy
i stajemy po przeciwnych stronach
boiska do siatkówki. Mecz rozgry-
wa się do 2 lub wygranych setów
(wszystkich jest 5). Seta wygrywa
zespół, który jako pierwszy zdobę-
dzie 25 punktów. Punkt zdobywa
drużyna, która prawidłowym za-
graniem sprawi, że piłka dotknie
boiska przeciwnika. Zdobywa się
również punkt wtedy, gdy prze-
ciwnik popełni błąd. Gra w  siat-
kówkę sprawia wiele radości, po-
prawia kondycję fizyczną oraz
integruje rodziny. Jest doskonałą
propozycją na spędzenie wolnego
popołudnia. Jeśli nie mamy w po-
bliżu boiska do siatkówki, to nic
nie stoi na przeszkodzie, żebyśmy
odbijali piłkę siatkową w kole zło-
żonym z kilku osób.
Ringo
Niewiele osób wie, że ringo jest to
polska gra, wymyślona przez zna-
nego szermierza i  dziennikarza
Włodzimierza Strzyżewskiego.
Polega na rzucaniu gumowym
kółkiem tak, aby upadło na boisko
przeciwnika. Kółko waży ok. 160
gramów, ma średnicę ok. 17 cm
i  nie powoduje urazów palców.
Grę przeprowadza się na specjal-
nym boisku, zaś pola do gry są po-
dzielone taśmą lub sznurem na wy-
sokości ok. 240 cm. Celem jest
zdobycia 15 punktów. Zawodnicy
bronią swojego pola i starają się tak
przebić kółko nad taśmą, aby upa-
dło ono w granicach pola przeciw-
nika. Punkt zdobywa się za każdy
błąd drużyny przeciwnej, a traci za
błąd własny. Kółko jest chwytane
tylko jedną ręką i tą samą musi zo-
stać odrzucone. Nie wolno go prze-
trzymywać, gdyż powoduje to utra-
tę punktu. Gra posiada wiele
rygorystycznych zasad, jednak
w  zabawie z  dziećmi nie musimy
ich ściśle przestrzegać. Najważniej-
sze, aby ruszać się na świeżym po-
wietrzu i dobrze się bawić.
Rodzinny relaks
na świeżym powietrzu
Wiosenny spacer
Już samo wyobrażenie o rodzinnej
przechadzce w sobotnie, słoneczne
popołudnie jest bardzo zachęcają-
ce. Nie tylko integruje rodzinę
i  sprzyja rozmowom, ale również
www.doz.pl
stanowi dobrą ochronę przed cho-
robami serca, wycisza i obniża hor-
mony stresu. Warto wybierać miej-
sca zazielenione i  spokojne, aby
dotlenić organizm i nabrać sił. Kie-
dy nasza pociecha jest w  wieku
niemowlęcym, taki spacer staje się
dla rodzica wręcz codziennym
obowiązkiem. Przede wszystkim
dotlenia mały organizm, co wpły-
wa na rozwój mózgu i odżywienie
tkanek. Pod wpływem promienio-
wania słonecznego dostarczana jest
również do organizmu młodego
człowieka witamina D.
Każda forma ruchu na
świeżym powietrzu
dobrze wpłynie na
nasze samopoczucie.
Encyklopedia
Chorego
Nic tak wspaniale nie
smakuje jak piknikowe
owoce i przysmaki.
zdrowie matki
i dziecka
naturalna
Medycyna
na zdrowie
Zorganizujmy piknik
kuchnia
Kiedy za oknem panuje przyjemna
pogoda, warto zebrać całą rodzinę
i  wybrać się na wspólny piknik.
Wybierzmy spokojne miejsce,
z dala od miejskiego gwaru i tłu-
mów ludzi. Zabierzmy ze sobą
to zdrowie
przekąski (oczywiście tylko zdro-
sport
we!!!), które przygotujemy wspól-
nie z dziećmi. Wiedząc, że potrawy
będą spożywane na pikniku, nasze
pociechy z  ogromną przyjemno-
ścią nam pomogą. Jedzenie włóż-
my do koszyka, zabierzmy ze sobą
również napoje i  kocyk. Na ten
i zdrowie
uroda
czas uwolnijmy się od pośpiechu,
zerkania na zegarek i  odbierania
każdego telefonu. Niech to będzie
chwila tylko dla najbliższych.
Przeważnie to dorośli planują
aktywne wykorzystanie wolnego
dojrzewanie
czasu na świeżym powietrzu. War-
zdrowe
to czasami posłuchać swoich po-
ciech i pozwolić im na zagospoda-
rowanie sobotniego popołudnia.
Dajemy wtedy dzieciom możli-
wość wykazania się inicjatywą i sa-
modzielnością, rozwijamy ich
o zdrowie
twórcze myślenie i  zainteresowa-
dbam
nia oraz uczymy planować wolny
czas. I co najważniejsze, wspólnie
spędzamy najcenniejsze chwile
w życiu.
41

Psychologia na co dzień
Wiosenne
przesilenie
Zaświeciło słońce, przyroda wkoło
budzi się do życia, a Ty nie masz na
nic siły? Jesteś osłabiony, zmęczony,
ciągle rozdrażniony, cierpisz na
chroniczne bóle głowy? To mogą
być objawy wiosennego przesilenia,
którego skutkom można łatwo
zaradzić – wystarczą niewielkie
zmiany w diecie i trybie życia, żeby
poczuć się lepiej.
Maria Bankiet
W
raz z  pojawie-
niem się upra-
gnionej wiosny
w  otaczającym
nas środowi-
sku zachodzi wiele zmian
– gwałtownie wzrasta tem-
peratura powietrza, znacznie
wydłuża się dzień, a przesta-
wienie zegarków na czas let-
ni dodatkowo narzuca także
zmianę dotychczasowego
rytmu dobowego. Wahania
pogody, pojawienie się w po-
W iosną warto wziąć
kilka dni zaległego
urlopu, żeby z bliska
wietrzu alergizujących pył-
ków w połączeniu z brakiem
nowalijek przyczynia się do
obserwować, jak ogólnego osłabienia i  apatii.
przyroda budzi się Do wszystkich tych zmian
do życia. trzeba się przystosować
w stosunkowo krótkim cza-
42 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
sie (około 2–3 tygodni), co
dla zmęczonego po zimie or-
ganizmu jest nie lada wysił-
kiem.
Wiosna, wiosna…
Wiosenne przesilenie to
zespół dolegliwości, która
formalnie w medycynie nie
istnieje. W żadnej z uczo-
nych ksiąg nie ma definicji
stanu ducha i  zdrowia,
przez który przechodzi
większość z  nas u  progu
wiosny. W  naszej części
Europy ludzie często cier-
pią z powodu braku słońca
– gorzej funkcjonują, są
apatyczni i  zmęczeni, cią-
gle smutni i niezadowoleni
z życia. Wraz z nadejściem
wiosny i  upragnionego
słońca budzą się do życia
jak niedźwiedzie z  zimo-
wego snu. Poprawia im się
nastrój, ale brakuje sił, by
cieszyć się upragnionym
słońcem.
Przesilenie to zatem
nic innego jak skutek pro-
cesów przestawienia się
naszego organizmu z bier-
nego, jesienno-zimowego
trybu życia, na rytm wio-
senno-letni. Zmienia się
w tym czasie sposób funk-
cjonowania układu krąże-
nia oraz poziom hormo-
nów, które są odpowie-
dzialne za nastrój. Najgo-
rzej zmiany te znoszą
osoby starsze i  słabe,
u których często pojawiają
się przeziębienia wywoła-
ne spadkiem odporności
– jest to cena, jaką płacimy
za pojawienie się wiosny.
Ruch to zdrowie
Najlepszym sposobem na
pokonanie wiosennego
przesilenia i szybkie prze-
stawienie organizmu na
letnie tory jest aktywność
– w  starym porzekadle
„ruch to zdrowie” jest wie-
le prawdy. Nie należy pod-
dawać się i odsypiać w cią-
gu dnia. Zamiast tego le-
piej wybrać się nawet na
krótki spacer, który sku-
tecznie pomoże odzyskać
równowagę. Można wziąć
psa na przechadzkę albo
wyciągnąć z  piwnicy ro-
wer – każda aktywność na
świeżym powietrzu jest
wskazana, ponieważ oży-
wi krążenie krwi i  pobu-
dzi układ nerwowy.
www.doz.pl
Encyklopedia
Chorego
Ruch musi stać się
istotnym punktem dnia
– można zacząć od po-
święcania 1,5 godziny ty-
zdrowie matki
godniowo na basen czy
i dziecka
jogging w parku. Idealnie
byłoby przeznaczyć go-
dzinę dziennie na jakąkol-
wiek aktywność fizyczną
– wszystko po to, by
w końcu zacząć się ruszać.
naturalna
W tym czasie warto także
Medycyna
wziąć kilka dni zaległego
urlopu i  wybrać się w  ja-
kieś ciche i spokojne miej-
sce, żeby z bliska zaobser-
wować, jak przyroda bu-
dzi się do życia.
na zdrowie
Ruch pomoże także
kuchnia
wygrać z  sennością i  po-
czuciem ciągłego zmęcze-
nia, które są skutkiem od-
zwyczajenia organizmu od
świeżego powietrza. Zimą
i wczesną wiosną sporo cza-
Psychologia
na co dzień
su spędzamy w  zamknię-
tych, niewietrzonych po-
mieszczeniach i  dlatego
i zdrowie
uroda
dojrzewanie
zdrowe
o zdrowie
dbam
Gdy dopadnie cię senność,
przerwij na chwilę pracę
i wybierz się na krótki spacer.
43
 Encyklopedia
Psychologia na co dzień

Chorego
reagujemy zmęczeniem na działają jak dodający życio- dzamy przed ekranem
duże dawki tlenu, których dajnej energii zastrzyk, a B6 ...jedz także dużo komputera. Półmrok nie-
nagle dostarczamy nasze- jest także odpowiedzialna świeżych warzyw. korzystnie wpływa na na-
mu organizmowi. Powinno za produkcję serotoniny, strój i samopoczucie.

zdrowie matki
się przyzwyczajać go do zwanej hormonem szczę- Nie zapominajmy

i dziecka
nich stopniowo – najlepiej ścia. Aby zapobiec stanom o  tym, że wiosna działa
codziennie rano otworzyć zapalnym skóry, które poja- nie tylko na nasz orga-
okno i  wziąć kilka głębo- wiają się wraz z pierwszymi nizm, ale także na psychi-
kich oddechów. promieniami słońca, po- kę. W  tym czasie zazwy-
winno się jeść pełnoziarni- czaj więcej od siebie ocze-
Wiosenna dieta ste pieczywo, płatki owsia- kujemy, staramy się wcie-

naturalna
ne, szpinak oraz marchew. lić w  życie noworoczne

Medycyna
Złej kondycji u progu wio- Niezbędne w walce z wio- postanowienia – wiele
sny winne jest także poży- sennym przesileniem mogą osób to właśnie z  wiosną
wienie, które jemy w zimie okazać się także suplemen- wiąże wszelkie ważne
– są to zazwyczaj produkty ty, czyli witaminy w tablet- zmiany. Nie ma w tym nic
ubogie w  witaminy, prze- kach, które nie tylko popra- złego pod warunkiem, że
tworzone, zawierające nie- wią kondycję włosów i pa- nów czy czekoladek – jabł- nie robimy wszystkiego

na zdrowie
nasycone kwasy tłuszczo- znokci, ale także uzupełnią ko, grejpfrut są znacznie naraz. Powinno się plano-

kuchnia
we. W pierwszej kolejności niedobory między innymi lepsze. Układajmy jadło- wać wszystko rozsądnie,
należy zatem uzupełnić Zamiast wzdychać przed kwasu foliowego – odpo- spis w ten sposób, by zna- rozłożyć siły, a  wtedy
niedobory witamin oraz komputerem – wsiadaj na wiedzialnego za energię lazło się w nim jak najwię- wszystko z  pewnością się
składników mineralnych rower i jedź przed siebie. i dobry humor. Odporność cej produktów zawierają- uda.
oraz zrzucić zbędne kilo- podwyższą produkty mlecz- cych wapń, potas, magnez,
gramy, których w  chłod- ne, które zawierają żywe selen oraz cynk. Jedzmy Chcesz wygrać z wiosennym

Psychologia
na co dzień
niejszych miesiącach zde- ste, smażone potrawy, za- żywcze, niż te przechowy- kultury bakterii – wszelkie dużo drobiu, ryb i  owo- przesileniem? Wystarczy, że
cydowanie nam przybywa. wiesiste sosy, gęste zupy wane całą zimę. W sklepie jogurty oraz serki. ców morza. Ogranicz zastosujesz się do kilku
Wiosenna dieta, którą i  zastąpić je kolorowymi warto wybierać owoce i cy- Wiosną jedzmy jak naj- kawę, która wypłukuje zasad:
oczywiście warto też utrzy- warzywami i  owocami. trusy pochodzące z  cie- więcej owoców i  warzyw. z organizmu witaminę B1, ……Dieta to podstawa.
mywać latem, powinna Najlepiej korzystać z mro- płych krajów – rodzime Wybierajmy je na przeką- przez co czujemy się roz- Jedz dużo produktów zbożo-
przede wszystkim wyeli- żonych, które są o  wiele nie mają o  tej porze roku skę między posiłkami za- drażnieni, mamy proble- wych, kasz, ryżu, warzyw, ryb
minować z  jadłospisu tłu- bogatsze w  wartości od- zbyt wielu witamin. miast kalorycznych bato- my z koncentracją i zapa- oraz drobiu. Zapomnij o ciężko-
Codzienne posiłki po- miętywaniem. Małą czar-

i zdrowie
strawnych daniach, które obcią-

uroda
winny także uwzględniać ną możesz zastąpić wodą żają organizm i powodują, że
reklama
kiełki, które są cennym mineralną – powinno się przybywa niechcianych fałdek.
Dbaj o drogi moczowe!
źródłem witamin i  skład- jej wypijać nawet do 2 li- ……Dużo śpij, minimum to
ników mineralnych, a  do- trów dziennie. osiem godzin dziennie.
Vitabutin datkowo można je samo- Pamiętaj, że sen nie tylko
Suplement diety
dzielnie hodować w domu. Nastaw się regeneruje, ale także działa an-

dojrzewanie
Regularne spożywanie w odpowiedniej ilości soku
z żurawin amerykańskich wspomaga prawidłowe Podobnie jest z natką pie- tystresowo, dzięki czemu zapo-

zdrowe
funkcjonowanie dróg moczowych. Vitabutin to truszki i  szczypiorkiem, pozytywnie! mnisz, co to rozdrażnienie.
suszony ekstrakt z żurawin standaryzowany na
zawartość substancji czynnych. które będą kolorową ozdo- W  czasie wiosennego ……Przebywaj na świeżym
Dostępny bez recepty w aptekach bą nawet zwykłych, co- przesilenia warto wypo- powietrzu. Wybierz taki sport,
w opakowaniach 30 i 100 kapsułek. Suplementy dziennych kanapek. czywać i  spać minimum który możesz uprawiać poza
diety nie powinny być stosowane jako substytut
zróżnicowanej diety. Nie przekraczać zalecanej Obolałe i zastane po zi- osiem godzin na dobę. czterema ścianami – bieganie,
dawki dziennej 36mg PAC/6 kapsułek. mie mięśnie i stawy potrze- Taka regeneracja pozwoli rolki, jazda na rowerze.

o zdrowie
bują dużych ilości witaminy odzyskać energię potrzeb- ……Po konsultacji z lekarzem

B6, którą można znaleźć
w rybach, roślinach strącz-
vita care kowych, mleku czy kapu-
ście. Witaminy z  tej grupy
Herbapol Lublin S.A.
Ciężkiego, smażonego ną do życia. Powinno się
schabowego zamień na także zadbać o odpowied-
porcję pysznego łososia... nie oświetlenie, zwłaszcza
jeśli większość czasu spę-
dbam
uzupełnij domową apteczkę
o preparaty wspomagające
regenerację osłabionego po
zimie organizmu.

44 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 45


uroda i zdrowie
Uciążliwa
opryszczka
Potocznie nazywana zimnem, choć można na nią zachorować nie
tylko zimą. Wywołuje ją wirus, którego nosicielem jest większość
z nas. Jak zatem skutecznie uchronić się przed opryszczką?
Maria Bankiet
O
pryszczka pojawia się
zwykle w  najmniej od-
powiednim momencie
– przed randką czy waż-
ną rozmową z  poten-
cjalnym pracodawcą. Zazwyczaj
koncentrujemy się na jej aspek-
cie kosmetycznym, ale powikła-
nia po źle leczonej opryszczce
mogą być bardzo poważne.
Podstępny wirus
Herpes simplex, czyli wirus, który
jest przyczyną powstawania
opryszczki, jest jednym z najbar-
dziej podstępnych drobnoustro-
H erpes simplex
jest wirusem
odpowiedzialnym
jów. Jeśli raz wniknie do organi-
zmu, to pozostaje w  nim na za-
wsze – nawet przez wiele lat
za powstawanie w  stanie uśpienia. Co ważne,
opryszczki. dzięki opanowanej przez niego
Jeśli raz wniknie sztuce kamuflażu jest praktycznie
niewykrywalny dla układu od-
do organizmu,
pornościowego człowieka. Wirus
pozostaje w nim pasożytuje w komórkach nerwo-
na zawsze. wych, czekając na odpowiedni
moment do ataku, który pojawia
46 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl
się zwykle wtedy, gdy spada od-
porność organizmu, co może być
spowodowane przez stres, zmę-
czenie czy nieodpowiednią dietę.
Wyróżnia się dwa typy wirusa
opryszczki zwykłej, które są ze
sobą spokrewnione, jednak wy-
wołują dwie zupełnie różne cho-
roby. HSV-1 (Herpes simplex
typu 1) jest sprawcą ponad 75
proc. infekcji tzw. opryszczki
wargowej, która wbrew swojej
nazwie może występować także
w  okolicach nosa. Najbardziej
niebezpieczne dla chorego jest
jednak przeniesienie wirusa z ust
w  okolice oczu – dzieje się tak,
gdy przypadkowo dotkniemy
ręką najpierw ust w miejscu po-
wstania opryszczki, a potem oka.
Rezultaty są bardzo groźne dla
organizmu – może dojść do wi-
rusowego zapalenia rogówki oraz
spojówki, a  w  skrajnych przy-
padkach nawet do uszkodzenia
wzroku lub jego trwałej, nieod-
wracalnej utraty. HSV-1 zazwy-
czaj najszybciej rozwija się
Encyklopedia
Chorego
zdrowie matki
i dziecka
naturalna
Medycyna
na zdrowie
kuchnia
u  dzieci, atakując jamę ustno-
gardłową, mózg oraz opony
to zdrowie
móz­gowo-rdzeniowe. Jeśli nie
sport
podejmie się szybkiego leczenia,
to opryszczka u  małych dzieci
może grozić nawet śmiercią.
Inną odmianą wirusa jest
HSV-2 (Herpes simplex typu 2),
który atakuje narządy płciowe
i może przenosić się także na po-
i zdrowie
uroda
zostałe części ciała umiejscowio-
ne poniżej pasa. Stwierdzenie, że
drogą przenoszenia się tego typu
opryszczki jest stosunek płciowy,
jest mitem, ponieważ choroba ta
bardzo często dotyka także no-
dojrzewanie
worodki. Dlatego zazwyczaj, jeśli
zdrowe
u ciężarnej lekarze wykryją obec-
ność wirusa HSV-2, to decydują
się na wykonanie zabiegu cesar-
skiego cięcia, by nie narażać nie-
potrzebnie dziecka na zakażenie.
Szczególnie narażeni na rozmaite
o zdrowie
powikłania po zachorowaniu na
dbam
opryszczkę są chorzy na AIDS,
osoby, które zostały poddane ope-
racji przeszczepu organów oraz
te, które cierpią na białaczkę.
47

uroda i zdrowie
Jak powstaje
opryszczka?
Wirusem Herpes simplex można
zarazić się bardzo łatwo – drogą
kropelkową oraz w  wyniku bez-
pośredniego kontaktu z zarażoną
osobą. Czynnikiem, który może
przyczynić się do uaktywnienia
się opryszczki, może być także
choroba, która wiąże się z  pod-
wyższeniem temperatury ciała,
miesiączka czy nadmierne wy-
ziębienie organizmu lub też
przegrzanie, np. na skutek bar-
dzo intensywnego opalania.
Przebieg choroby:
Faza mrowienia – zakażone miej-
sce zaczyna swędzieć, piec i  kłuć.
Okres ten trwa około 1–2 dni. Już
w tym czasie powinno się sięgnąć po
skuteczny preparat antywirusowy,
a  wtedy może w  ogóle nie dojść do
rozwoju opryszczki.
Faza pęcherzyka – w miejscu, któ-
re początkowo było tylko zaczerwie-
nione, powstaje mała grudka stop-
niowo przekształcająca się w  bardzo
bolesne pęcherzyki, które bardzo ła-
two się rozprzestrzeniają.
Faza sączenia – pęcherzyki zaczy-
nają pękać, a  wtedy sączy się z  nich
przezroczysty, gęsty i  lepki płyn.
W  tej fazie opryszczką najłatwiej
można zarazić inne osoby.
Faza strupa – pęcherzyki zaczynają
się goić i zasychając, tworzą strupki.
Co najważniejsze, nie powinno się ich
wtedy dotykać czy zdrapywać, ponie-
waż skutkuje to ostrym bólem i krwa-
wieniem. Poza tym znacznie wydłuża
się czas gojenia opryszczki, a  także
może spowodować powstanie blizny.
Leczenie opryszczki
Zazwyczaj osoby, które cierpią
z powodu opryszczki, za główny
problem uznają defekt kosme-
48
U ciężarnej z wirusem HSV-2
wykonuje się cesarskie cięcie,
by nie narażać dziecka na zakażenie.
tyczny. Jednakże nie wolno jej
lekceważyć, ponieważ może to
doprowadzić do bardzo poważ-
nych powikłań. Na szczęście są
sposoby na skuteczne wylecze-
nie opryszczki, a jedynym z nich
i  najczęściej stosowanym jest
acyklowir, który wnika do zara-
żonych komórek i  skutecznie
hamuje rozwój szkodliwego wi-
rusa. W  każdej aptece bez re-
cepty dostępne są maści, które
w swoim składzie mają właśnie
tę substancję.
Niestety, nie wynaleziono jesz-
cze skutecznego sposobu na zwal-
czenie nawrotów opryszczki. Mimo
że prowadzone są badania nad
szczepionką, to na razie nie przy-
niosły one zadowalających rezulta-
tów. Także profilaktyka w przypad-
ku opryszczki jest mało skuteczna.
Jedyne, co można zrobić, to dbać
o stałe podnoszenie odporności or-
ganizmu poprzez zażywanie suple-
mentów diety, które stymulują
funkcje obronne organizmu – na
przykład olej z wątroby rekina czy
wyciąg z jeżówki.
Powinno się także uzupełnić
codzienną dietę o  produkty,
które dostarczają witamin C,
B6 oraz B12, a także zawierają
naturalne kultury bakterii – jo-
gurty naturalne i  kefiry oraz
maślanki.
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
Encyklopedia
Chorego
Fakty i mity
Wokół wirusa powodującego
opryszczkę, Herpes simplex, przez
wiele lat narosło wiele mitów.
zdrowie matki
Nie bez powodu jest on uważany
i dziecka
za jeden z najbardziej nieodgad-
nionych i  złowieszczych wiru-
sów. Według światowych sza-
cunków jego nosicielami jest aż
80 proc. całej ziemskiej popula-
cji, ale choruje tylko połowa
naturalna
z  nich. Dlaczego tak się dzieje?
Medycyna
Nie do końca wiadomo. Nie od-
kryto także żadnej prawidłowo-
ści, jeżeli chodzi o częstotliwość
zachorowań – są takie osoby,
u których opryszczka pojawia się
kilka razy w  roku, podczas gdy
na zdrowie
inni chorują rzadziej
kuchnia
– zaledwie dwa lub trzy razy
w ciągu całego życia. Jeżeli cho-
dzi o polskie realia, to w naszym
kraju jest o 50 proc. więcej cho-
rych niż w innych krajach Euro-
py. Prawdopodobną przyczyną
to zdrowie
takiego stanu rzeczy jest panują-
sport
cy u nas zmienny i kapryśny kli-
mat oraz gorsze warunki ekono-
miczne.
Kiedy dochodzi do zakażenia pier-
wotnego, gdy wirus zagnieżdża się
w organizmie?
i zdrowie
Najprawdopodobniej dzieje się to już
uroda
we wczesnym dzieciństwie albo nawet
w okresie niemowlęcym. W większości
przypadków taka infekcja przebiega
niezauważalnie, ale może prowadzić
także do śmierci, ponieważ jeszcze
niewykształcony układ odpornościo-
dojrzewanie
wy maluchów nie potrafi się bronić
zdrowe
przez groźnym wirusem.
Nie należy jednak popadać
w paranoję, tylko stosować dietę
bogatą w witaminy i dbać o od-
powiedni, wysoki poziom odpor-
ności. A  co najważniejsze, gdy
o zdrowie
już raz zachorujemy na opryszcz-
dbam
kę, warto mieć pod ręką maść
z  acyklowirem, by móc zastoso-
wać ją jeszcze, zanim pojawi się
bolesny pęcherzyk.
www.doz.pl 49

zdrowe dojrzewanie
d ziewczęta
ZAZWYCZAJ
sięgają po
Moje pierwsze
KOLOROWE
kosmetykI,
kosmetyki
które często
jedynie
maskują
problemy
z cerą, ale
nie eliminują
przyczyn ich
powstawania.
Nastolatki coraz częściej sięgają po rozmaite
atrybuty dorosłości, a jednym z nich są kolorowe
kosmetyki. Szminka, podkład, cienie do powiek, tusz do
rzęs… Warto jednak dowiedzieć się, jaka pielęgnacja
naprawdę upiększa młodą cerę.
Maria Bankiet
J
akich kosmetyków
powinna używać na-
stolatka? Najczęściej
młode dziewczęta
sięgają po kosmetyki
kolorowe, które bardzo
często jedynie maskują
skutki problemów z  cerą,
ale nie eliminują przyczyn
ich powstawania. Tym-
czasem pielęgnacja po-
winna opierać się na pre-
paratach beztłuszczowych,
odświeżających, wzboga-
conych morskimi minera-
łami, które nie zatykają
porów. Dodatkowo warto
zwracać uwagę na to, by
nie zawierały one składni-
ków, które mogą podraż-
niać skórę, takich jak kwas
salicylowy czy alkohol.
W  tym okresie szczegól-
nie ważne jest oczyszcza-
50 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl
nie cery oraz nawilżanie
w  połączeniu z  działa-
niem kojącym i odświeża-
jącym.
Problemy z cerą
Większość dziewcząt
w okresie dojrzewania bo-
ryka się z licznymi proble-
mami z cerą. Ich przyczy-
ną zazwyczaj są hormony,
pod wpływem których
znacznie intensywniej
pracują gruczoły łojowe,
wydzielając większe ilości
sebum, co z  kolei prowa-
dzi do zatykania się porów
i  tworzenia się zaskórni-
ków. Skóra nastolatków
jest bardzo podatna na
występowanie stanów za-
palnych, co w konsekwen-
cji sprzyja powstawaniu
Encyklopedia
Chorego
zdrowie matki
i dziecka
naturalna
Medycyna
na zdrowie
kuchnia
to zdrowie
sport
trądziku – jego efektem
jest przetłuszczona i błysz-
cząca się cera. Dziewczęta
sięgają wtedy po kosmety-
ki swoich mam, by zatu-
szować szpecące zmiany.
i zdrowie
uroda
Jednak podbieranie kre-
mów jest bardzo złym
pomysłem, ponieważ pre-
paraty dla skóry dojrzałej
mogą powodować po-
drażnienia oraz nasilać
dojrzewanie
łojotok – przez zawarte
zdrowe
w  nich substancje nawil-
żające. Ratunkiem mogą
być jedynie odpowiednio
dobrane lecznicze ko-
smetyki przeznaczone
specjalnie dla nastolat-
o zdrowie
ków. Takie preparaty, do-
dbam
tleniają skórę i  dzięki
temu łatwiej przyswaja
ona substancje tonujące
gruczoły łojowe.
51

zdrowe dojrzewanie
Aby ustalić, jaki masz
rodzaj cery, wybierz się
do kosmetyczki lub
wykonaj nasz prosty test.
Badanie
rodzaju skóry
Aby właściwie zadbać o cerę
nastolatki, trzeba ją naj-
pierw zbadać, by móc pra-
widłowo określić, jaki typ
reprezentuje. Dokładną
analizę może przeprowa-
dzić tylko kosmetyczka,
która uprzednio zrobi re-
laksujący masaż twarzy.
Podobny test można jed-
nak wykonać samodzielnie
w domu. Wystarczy określić
podstawowe cechy charak-
terystyczne dla każdego
52
Codzienna
pielęgnacja
typu cery. Należy pamiętać krok po kroku
o tym, że na jej stan wpły-
wają między innymi: pora
dnia, pora roku, dzień cy-
klu oraz sytuacja psychofi-
zyczna. Test najlepiej wyko-
nać rano – wystarczy do
czoła, brody i  policzków
przyłożyć lusterko, a  na-
stępnie dokładnie przyj-
rzeć się odbiciu. Następ-
nym krokiem jest chwyce-
nie dwoma palcami skóry
pod dolną powieką. Po
chwili puszczamy i  obser-
wujemy, jak długo utrzy-
muje się ślad na skórze.
Interpretacja
wyników testu
cera sucha – po teście z lu-
sterkiem nie zobaczymy na
jego powierzchni żadnych od-
cisków tłuszczu, natomiast
ślad po palcach utrzyma się
nawet do pół minuty;
cera tłusta – na powierzch-
ni lusterka zobaczymy tłusty
i wilgotny odcisk, ale ślad pod
powieką zniknie prawie na-
tychmiast;
cera normalna – podczas
testu ślad tłuszczu na luster-
ku jest mało widoczny, a ślad
pod dolną powieką ginie nie-
malże natychmiast;
cera mieszana – odcisk na
lusterku pozwala wyraźnie
wyodrębnić partie suche i tłu-
sty ślad, a znak pod powie-
ką utrzymuje się mniej więcej
przez pół minuty.
Jeśli zdiagnozujemy już
typ cery, to następnym kro-
kiem jest dobór odpowied-
nich kosmetyków.
Firmy kosmetyczne do-
słownie prześcigają się
w  produkowaniu kremów
i  innych preparatów do
pielęgnacji skóry twarzy
specjalnie dla nastolatek.
Wszystko dlatego, że mło-
da cera jest szczególnie ka-
pryśna i  wymagająca,
a  prawidłowa pielęgnacja
tłustej, skłonnej do po-
drażnień i zmian trądziko-
wych wymaga stosowania
odpowiednich kosmety-
ków. Są to z reguły prepa-
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
raty antybakteryjne, które
zapewniają młodej skórze
właściwą pielęgnację, dzię-
ki czemu zyskuje ona
atrakcyjny, zadbany i zdro-
wy wygląd.
Większość nastolatek
ma cerę mieszaną – ich
skóra na policzkach jest
sucha, a czoło, nos i broda
(czyli tak zwana strefa T)
bardzo szybko się prze-
tłuszczają, przyczyniając
się do powstawania w tych
miejscach szpecących za-
skórników. Do pielęgnacji
cery mieszanej powinno
się stosować specjalne ko-
smetyki, które dogłębnie
nawilżą przesuszone partie
skóry oraz zmatują strefę
T, która przestanie się
błyszczeć.
Zazwyczaj takie prepa-
raty zawierają w  swoim
składzie substancje aktyw-
ne, takie jak wyciąg z alo-
esu oraz kwas glikolowy,
które regulują pracę gru-
czołów łojowych, działają
przeciwzapalnie i przeciw-
bakteryjnie.
Podstawę codziennej
pielęgnacji cery każdej na-
stolatki powinno stanowić
dokładne oczyszczanie.
Pod żadnym pozorem jed-
nak nie powinno się do
tego używać zwykłego my-
dła. Najlepszym rozwiąza-
niem są specjalne żele, któ-
re zawierają salicylan sodu
czy morskie minerały
o  działaniu absorbującym
wydzielinę łojową. Do
oczyszczania doskonale
nadają się także płyny mi-
celarne oraz beztłuszczowe
mleczka. Kolejnym kro-
kiem jest przemycie skóry
twarzy bezalkoholowym
Encyklopedia
Chorego
tonikiem, czyli kosmety- ku, witaminy z  grupy B,
kiem, który dogłębnie na- algi morskie. Podstawę codziennej pielę-
gnacji cery każdej nastolatki
wilża, przywraca prawi- W  przypadku trwałych
dłowe pH skóry, zwęża śladów po trądziku powin- powinno stanowić dokładne
zdrowie matki
pory i ma właściwości ma- no się stosować preparaty, oczyszczanie twarzy.
i dziecka
tujące. Dwa razy w  tygo- które zredukują zmiany
dniu powinno się także skórne i  blizny. Wybór od-
wykonywać peeling z kwa- powiedniego kremu jest
sem salicylowym, który bardzo ważny, ponieważ
złuszczy martwy naskó- może nasilać problemy
rek, usunie zaskórniki oraz z cerą – z tego powodu nie
naturalna
dzięki udrożnieniu ujścia powinien on mieć silnie
Medycyna
gruczołów łojowych wy- działających właściwości.
raźnie poprawi kondycję Warto pamiętać o  tym, by
skóry. zawierał filtry przeciwsło-
Ostatnim etapem co- neczne. Jeśli problemy z cerą
dziennego rytuału pielę- pojawiają się sporadycznie
gnacyjnego jest użycie – na przykład tuż przed
na zdrowie
kremu pielęgnacyjnego miesiączką – najlepszym
kuchnia
o lekkiej konsystencji, któ- rozwiązaniem będą kremy
ra zbytnio nie obciąży z  wyciągami z  ziół. Dla
skóry. Krem powinien za- lepszej pielęgnacji cery po-
wierać substancje anty- winno się także raz w tygo-
bakteryjne – związki cyn- dniu stosować maseczki
to zdrowie
reklama
sport
pielęgnacja skóry narażonej na podrażnienia słoneczne i termiczne
Thermi®
ŻEL PIELĘGNACYJNO-ŁAGODZĄCY
dla skóry narażonej na podrażnienia
termiczne i słoneczne
i zdrowie
75 ml
uroda
Żel Thermi® to produkt innowacyjny, który powinien się znaleźć w każdej domowej ap-
teczce. Zawiera chlorek 1-metylonikotynamidu (metabolit witaminy PP), który chroni
przed powstawaniem podrażnień i pielęgnuje naskórek. Żel działa kojąco i łagodząco oraz
zapobiega nadmiernemu wysuszeniu skóry. Zmniejsza uczucie przegrzania i pieczenia
skóry odczuwane po zbyt długiej ekspozycji na słońce. Thermi® zabezpiecza skórę przed
odparzeniami i otarciami. Specjalnie opracowana formuła hydrożelu zapewnia skutecz-
ne działanie chłodzące.
Żel nie powoduje podrażnień skóry.
dojrzewanie
zdrowe
Wskazania do stosowania:
• pielęgnacja skóry narażonej na podrażnienia słoneczne i termiczne oraz odmrożenia,
• zabezpieczenie skóry przed odparzeniami,
• łagodzenie w otarciach i podrażnieniach skóry.
o zdrowie
dbam
PHARMENA SA
www.doz.pl 53
 Encyklopedia
zdrowe dojrzewanie

Chorego
złuszczające, głęboko „„Nie używaj pudru – nasto-
oczyszczające (np. z  kaoli- latki powinny ograniczyć ciekawostki www
nem), odżywiające i  nawil- się do kremu tonującego.
żające. Naturalna cera wygląda

zdrowie matki
najlepiej. Nie należy także Śmiech wspomaga leczenie cukrzycy

SOS – pryszcz nadużywać solarium – in-
tensywna opalenizna nie
Prawdziwym dramatem tylko wyszła już z  mody,
każdej nastolatki jest nagłe ale także jest szkodliwa dla
pojawienie się pryszcza na skóry.
twarzy w  najmniej odpo- „„Makijaż jest idealnym do-
i dziecka
Że śmiech to zdrowie, wiemy od dawna wszyscy. Amerykańscy
naukowcy dowodzą, że śmiech połączony ze standardowym le-
czeniem diabetyków redukuje nadciśnienie, podwyższa po-
ziom dobrego cholesterolu i obniża ryzyko wystąpienia zawału.
W badaniu wzięło udział 20 diabetyków cierpiących na nadci-

naturalna
wiednim momencie. War- pełnieniem wizerunku tylko

Medycyna
śnienie i hiperlipidemię (zespół zaburzeń metabolicznych obja-
to mieć wtedy pod ręką wtedy, gdy nie zapominasz wiający się podwyższonym poziomem cholesterolu i trójglice-
odpowiednie i sprawdzone o  codziennej pielęgnacji, rydów we krwi). Już po dwóch miesiącach kuracji u pacjentów,
kosmetyki, które zatuszują a także o demakijażu przed którzy śmiali się przez 30 minut dziennie, naukowcy zauważyli
krostki. Nie należy ich jed- snem i  nigdy, przenigdy znaczną poprawę w zakresie wszystkich badanych wskaźników.
nak nadużywać, ponieważ nie nakładaj kolejnej war- Po upływie roku okazało się, że poziom dobrego cholesterolu
oprócz działania bakterio- Gdy nagle pojawi się pryszcz – warto mieć stwy makijażu na poprzed- podniósł się u nich o 26 proc., podczas gdy u osób z grupy kon-

na zdrowie
bójczego także silnie wy- nią. trolnej zaobserwowany wzrost wynosił zaledwie 3 proc. Poziom

kuchnia
pod ręką kosmetyki, które go zatuszują.
suszają skórę. Do masko- „„Delikatny róż na policzkach szkodliwych białek C-reaktywnych zmniejszył się natomiast o 66
wania pryszczy świetnie ożywi twarz. Nie należy proc. w porównaniu z 26 proc. w grupie kontrolnej.
nadają się rozmaite suche nie się bardziej widoczny. Makijaż nastolatki z nim przesadzać, żeby nie
sztyfty i korektory w ołów- Także jego kolor nie powi- Wiele matek dorastających wyglądać niczym porcela-
ku (w  kolorze beżowym nien być zbyt jasny w sto- dziewczyn zadaje sobie py- nowa laleczka. Karmienie piersią chroni przed
lub zielonym), które nakła- sunku do odcienia karnacji. tanie: kiedy powinnam po- „„Używaj błyszczyków, a  nie
chorobami

to zdrowie
da się punktowo, by zatu- W tym przypadku ma za- zwolić mojej córce się ma- jednokolorowych poma-

sport
szować czerwony ślad wo- stosowanie prosta zasada lować? Makijaż sam w so- dek, które są odpowied- Karmienie piersią okazuje się być nie tylko zdrowe dla dziecka,
kół krostki. Korektor na- – jasne powiększa i  przy- bie nie jest niczym złym. niejsze dla starszych dziew- ale także dla jego matki. Im dłużej kobieta karmi piersią, tym
stępnie powinno się przy- bliża, a  ciemne zmniejsza Rzecz w tym, żeby podkre- czyn. Błyszczyki w  tub- bardziej obniża swoje ryzyko zawału serca i choroby sercowo-na-
pudrować. Warto pamiętać i oddala. Lepiej zatem użyć ślał on urodę i był jak naj- kach mają zazwyczaj owo- czyniowej – informują naukowcy z USA na łamach pisma „Obste-
o tym, że nie należy z nim ciemniejszego korektora, bardziej delikatny. Tym- cowe smaki i  świetnie trics & Gynecology”. Wyniki najnowszych badań zespołu Eleanor
przesadzać – im więcej go dobranego do koloru pod- czasem nastolatki mają pachną. Bimla Schwarz z uniwersytetu w Pittsburgu wykazały, że kobie-
nałożymy, tym pryszcz sta- kładu. skłonność do przesady „„Cienie do powiek powinny

i zdrowie
ty po menopauzie, które karmiły wcześniej piersią przynajmniej

i nie zdają sobie sprawy, że
reklama
w zbyt wyrazistym makija-
Leczenie redukujące blizny żu mogą wyglądać karyka-
Cicatrix turalnie.
Opakowanie: 50 ml / 1.7 oz. , 30 ml / 1.0 oz. Nie ma konkretnej gra-
Cicatrix redukuje przerosłe blizny, świeże i stare blizny, ślady po oparzeniach
nicy wieku, od której moż-
mieć neutralne kolory i  być
dobrane do typu urody.
Niezależnie jednak od
tego, jaki makijaż stosują
nastolatki, kluczowa jest
odpowiednia pielęgnacja
uroda
przez miesiąc, rzadziej chorowały na cukrzycę, miały niższe ci-
śnienie krwi i niższy poziom cholesterolu. Panie, które karmiły
swoje dzieci przez ponad rok, miały aż o 10 proc. niższe ryzyko
zawału serca, udaru oraz chorób układu krążenia i serca niż ko-
biety, które nigdy nie karmiły piersią.

dojrzewanie
i trądziku, rozstępy oraz bliznowce.
Pobudza i przyspiesza leczenie blizny. Ułatwia prawidłową epitelializację na zacząć się malować skóry twarzy – rozpoznanie Na raka piersi – orzechy włoskie

zdrowe
skóry i przyczynia się do odbudowy jej struktury.
Składniki Cicatrix pochodzące z roślin Centella asiatica i Pinus sylvestris – kluczem jest odpowiedni typu cery, dobranie właści-
przechodzą specjalny proces aktywacji molekularnej. To czyni Cicatrix
produktem o wysokiej skuteczności, który stymuluje produkcję kolagenu dobór kosmetyków, które wych kosmetyków oraz re- Naukowcy z Marshall University School of Medicine twierdzą
fibroblastów (kolagen typu I i III), reguluje homeostazę naskórka i moduluje
przewlekły proces zapalny w tkance blizny.
powinny być antybakteryj- gularne ich stosowanie. Hi- na podstawie badań na myszach, że jedzenie orzechów wło-
Rodzaj blizny Okres leczenia ne i  hipoalergiczne. Moż- giena jest w  tym wieku skich znacząco zmniejsza częstotliwość występowania raka sut-
Operacja 3 tygodnie na je z powodzeniem kupić podstawą i  jeśli codzienne ka, a u gryzoni, u których doszło do rozwoju nowotworu, guzy
Urazy 3 tygodnie
Oparzenia 3 tygodnie w większości aptek. zabiegi staną się przyjemną były mniejsze i rozwinęły się później. Dzieje się tak dzięki zawar-

o zdrowie
Blizny potrądzikowe 6 tygodni rutyną, to znikną wszystkie tym w orzechach organizmowi kwasów omega-3, antyoksydan-

dbam
Rozstępy
Stare blizny
6 tygodni
1-3 miesiące
Aby uniknąć przesady i zawsze dotychczasowe problemy tów oraz fitosteroli.
wyglądać perfekcyjnie, wy- z cerą, a wypryski staną się
starczy zastosować się do kilku tylko przykrym wspomnie- PAP, JG
niem.
Aspen
prostych zasad:

54 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 55

 encyklopedia chorego

Zbieraj punkty, wybieraj  nagrody karty na zakupy w aptekach dbam o zdrowie elektryczna elektryczna elektryczna sauna do twarzy
maszynka maszynka szczoteczka beurer

zdrowie i uroda
Wymiana punktów zdobytych podczas zak- odzeniem, jak i nowe, które znalazły się w nim

upów w Aptekach DOZ na wartościowe nagrody
rzeczowe to jeden z  przywilejów uczestników
programu DOZ. Tworząc katalog nagród
zawsze dbamy o  to, by były one wysokiej
jakości, a  także zapewniały bezpieczeństwo
użytkowania. Zależy nam, aby wybór nagród
był jak najbardziej zróżnicowany i  pozwolił
każdemu znaleźć coś przydatnego dla sie-
bie. Dlatego też nasz aktualny katalog nagród
zawiera zarówno pozycje z  poprzedniego
zdrowie i uroda
dzięki Państwa sugestiom. Aby mogli Państwo
zapoznać się z  naszymi propozycjami, prezen- do golenia do strzyżenia do zębów
tujemy je również na łamach naszego pisma. braun
Oferta nagród jest tak obszerna, że możemy
pokazać wprawdzie znaczną, ale tylko część
z nich. Wszystkie propozycje natomiast możecie
Państwo obejrzeć na portalu www.doz.pl, na
który serdecznie zapraszamy.

Zachęcamy do wymienienia punktów na

420 1015 2020
punktów punktów punktów
630punktów
460
punktów
1525
punktów
1520punktów
wydania, które cieszyły się największym pow- atrakcyjne nagrody!!! D1278 D1279 D1280 D828 D462 D518 D282

accos® accos® dermena® allreco® urządzenie termofor zestaw do kąpieli zestaw świeczek
żel przeciwtrądzikowy płyn myjący do skóry trądzikowej żel hamujący wypadanie włosów żel myjący do skóry skłonnej do masażu zapachowych

zdrowie i uroda

zdrowie i uroda
75 ml 175 ml 100 ml do podrażnień i alergii
na podczerwień
kosmetyki

kosmetyki
200 ml

175punktów
200punktów
240punktów
175 punktów
805punktów
240
punktów
240
punktów
100
punktów
D1256 D1257 D1261 D1260 D283 D1228 D1221 D1226

allerco® allerco® galanea baby® galanea® bauer bm 16 poduszka łańcuszek przywieszka

krem do skóry skłonnej balsam do skóry skłonnej krem pielęgnacyjno-ochronny relaksujący krem ciśnieniomierz naramienny ortopedyczna

biżuteria i zegarki
zdrowie i uroda
do podrażnień do podrażnień z tlenkiem cynku nawilżający pod oczy
z pamięcią

kosmetyki
kosmetyki

i alergii i alergii 125 ml 30 ml

40 ml 200 ml

170punktów
235 punktów
135punktów
155 punktów
2380punktów
870
punktów
275
punktów
180
punktów
D1258 D1259 D1253 D1254 D1262 D1244 D879 D874

galanea galanea galanea galanea kolczyki zegarek damski zegarek męski patelnia

biżuteria i zegarki
pianka do mycia twarzy kojący krem na rozszerzone nawilżający krem matujący balsam do ciała nawilżający do naleśników
naczynka i wygładzający, casio casio
głęboko oczyszczająca 50 ml
hypoalergiczny tefal

kosmetyki
kosmetyki

150 ml 50 ml
200 ml

agd
155punktów
175punktów
175punktów
155 punktów
230punktów
1105
punktów
1105
punktów
975
punktów
D1255 D1252 D1251 D1249 D875 D389 D391 D410

galanea galanea galanea suszarka patelnia 24 cm patelnia 28 cm Żelazko termowentylator

kojący krem półtłusty przeciwzmarszczkowy, mleczko do demakijażu, kojące kojący krem nawilżający, do włosów tefal tefal
zdrowie i uroda

hypoalergiczny i nawilżające, hypoalergiczne przeciwzmarszczkowy,

hypoalergiczny
kosmetyki

50 ml 200 ml
50 ml
agd

agd
135punktów
125 punktów
135punktów
365 punktów
1125 punktów
1425
punktów
875
punktów
850
punktów
D1248 D1250 D1253 D463 D409 D408 D285 D481

więcej nagród na www.doz.pl więcej nagród na www.doz.pl

 encyklopedia chorego

elektroniczna forma do pieczenia toster gofrownica plecak explorer zestaw:

waga kuchenna z pokrywką materac dmuchany
parasol na plażę
piłka plażowa

sport

sport
agd

agd
730
punktów
675
punktów
655
punktów
610
punktów
540punktów
680
punktów
D460 D775 D278 D288 D562 D1218

sandwich patelnia wok czajnik zestaw noży 100 roślin smakołyki prosto o chłopcach o dziewczętach
bezprzewodowy kuchennych w twojej kuchni z ula dla zdrowia dla chłopców dla dziewcząt
Wykorzystaj moc natury! i urody

ksiĄŻki

ksiĄŻki
agd

agd
585
punktów
390
punktów
560
punktów
380
punktów
780punktów
240
punktów
380
punktów
380punktów
D196 D773 D194 D300 D1243 D1242 D1241 D1240

korkociąg otwieracz wyciskacz dziadek choroby leczenie lęków cholesterol alergie pokarmowe
do konserw do czosnku do orzechów reumatyczne i depresji pod kontrolą Porady lekarzy i dietetyków

ksiĄŻki

ksiĄŻki
agd

agd
375
punktów
375
punktów
335
punktów
280
punktów
240punktów
340
punktów
250
punktów
320punktów
D170 D171 D168 D166 D1239 D1238 D1237 D1236

komplet kuchenny muzyczna lampka lalka agatka grzechotka otyłość dieta łatwo naucz małe dziecko astma i alergia
nocna zwierzątko Zapobieganie i leczenie strawna myśleć i czuć Postępowanie z dziećmi

zabawki

ksiĄŻki

ksiĄŻki
agd

315
punktów
1110
punktów
675
punktów
340
punktów
250punktów
400
punktów
270
punktów
330punktów
D301 D270 D258 D242 D1235 D1234 D1233 D1232

skakanka gra w chińczyka pływacki czepek drążek do ćwiczeń parasol kubek kamizelka telefon
cyfrowa silikonowy i okulary na deszcz (1 szt.) odblaskowa przewodowy
inne nagrody

inne nagrody
(1 szt.) Panasonic
zabawki

sport

300
punktów
84
punkty
540
punktów
490
punktów
300punktów
110
punktów
200
punktów
790punktów
D1223 D1224 D309 D315 D1219 D1229 D1222 D369

więcej nagród na www.doz.pl więcej nagród na www.doz.pl

wywiad numeru

wywiad
numeru
Czuwa nade mną opatrzność
i w związku z tym mogę so-
bie pozwolić na małą prze-
rwę. Poza tym za chwilę ak-
torstwo nie będzie moim je-
dynym źródłem utrzymania,
ponieważ mam różne pomy-
Rozmowa z Samborem Czarnotą, aktorem teatralnym i filmowym, sły na siebie. Uważam, że do-

radzi
doz
znanym z ról w takich spektaklach jak: „Amadeusz”, „Romeo i Julia” brze jest, kiedy nie jesteśmy
uwiązani do jednego miejsca,
czy „Toksyny” (w łódzkim Teatrze Jaracza) oraz w filmach, m.in.: uzależnieni. Razem z  moim
w „Egoistach”, „Białej sukience”, „Karolu – człowieku, który został przyjacielem myślimy o pew-
papieżem” (zagrał przyjaciela Karola Wojtyły). Wielką popularność nym „biznesie”, poza tym
prowadzę imprezy, jestem in-
przyniosła mu rola Łukasza w serialu „Egzamin z życia”. struktorem i mogę uczyć lu-

fundacji
dzi jeździć na nartach. Mam

– Na pytanie, jakie kobiety lu-
bisz, odpowiedziałeś w jednym
z wywiadów, że mądre, wraż-
liwe, wyrozumiałe, inteligent-
ne, silne, niezależne. Nie prze-
sadziłeś?
pewno w  dużych miastach.
Ale w mniejszych miejscowo-
ściach, na wsiach, gdzie życie
towarzyskie jest ograniczone,
bez wątpienia jedną z  rzeczy,
dzięki którym kobieta może
Chcę mieć rodzinę, i to z trój-
ką dzieci.
– I z czego mógłbyś dla niej zre-
zygnować? Mniej pracować?
– Pewnie mógłbym, pomimo
że jestem pracoholikiem. Źle
dza mu, że ciągle o  tym sa-
mym. Po dziewięciu latach
grania non stop w  różnych
produkcjach powiedziałem so-
bie: „Już nie mogę. Muszę od-
sapnąć”. Już nie mogłem tylko
z Życia
duże umiejętności w  sensie
szybkiego dostosowywania
się do potrzeb.
Szczerze mówiąc, nigdy
nie miałem problemów z  fi-
nansami. Zawsze czuwała
nade mną opatrzność – kiedy

specjalisty
– Wiem, że spotkać taką ko- usidlić mężczyznę, jest dobra się czuję, kiedy nie pracuję; nie dla pieniędzy wychodzić i pa- kończyła się jedna rzecz, to

okiem
bietę jest praktycznie niemoż- kuchnia. Kiedy facet przycho- umiem odpoczywać. To moja plać tego tekstu. I chociaż „po- pojawiała się druga. Nie myślę
liwe, ale taki jest mój ideał. Ale dzi do domu po ciężkiej pracy główna wada. Nie umiem leciały” duże finanse, wolę żyć o przyszłości. Nie myślę z lę-
jak może zauważyłaś, nie po- w polu czy fabryce i ma poda- usiąść i patrzeć. Udaje mi się to trochę skromniej, ale za to bar- kiem: „Co dalej?”. I bardzo się

wiedziałem, że ma być piękna
i superzgrabna. Natomiast lu-
bię, kiedy kobieta dobrze go-
tuje. Ja uwielbiam to robić i lu-
ny smaczny obiad, czuje się
kimś lepszym, ponieważ został
obsłużony. Lecz jest to tylko
dodatek. Moim zdaniem naj-
tylko wtedy, gdy popłynę na
ryby. Ale to zdarza się raz do
roku.
– Jednak zrezygnowałeś z kil-
dziej w zgodzie z moją duszą
i  umysłem. Wezmę rolę, jeśli
będzie fajna, która da mi pew-
ną satysfakcję (nawet jeśli bę-
Sambor Czarnota
z tej cechy cieszę.
– Można wyciągnąć wniosek,
że do uprawiania zawodu ak-
tora nie tyle potrzebny jest ta-

ksiĘgarnia
bię, gdy mogę się w  kuchni ważniejsze są charaktery – jak ku seriali. dzie w komercyjnej produkcji), lent, co predyspozycje psy-

z drugą osobą uzupełniać. Tak
się składa, że kobieta, którą
kocham, kompletnie nie umie
gotować, ale stwierdziłem, że
jest to fantastyczne, ponieważ
jest moim bardzo pilnym
uczniem. Nie ukrywam, że
miło jest być dla kogoś autory-
ludzie się uzupełniają, jak na
siebie patrzą, czy potrafią za
sobą tęsknić, czy kojarzą im się
z tą drugą osobą smaki, kolory,
miejsca, muzyka; czy lubią się
ze sobą pokłócić (bo to znaczy,
że im na sobie zależy, że nie są
sobie obojętni). Najgorzej, gdy
– Od kwietnia zrezygnowałem
z wszystkiego, co mi zapropo-
nowano. Oprócz „Tańca
z gwiazdami”, który wybrałem
świadomie, ponieważ chcia-
łem zobaczyć, jak ten program
funkcjonuje z  drugiej strony.
Nie żałuję, natomiast wiem, że
albo jeśli zatęsknię i  znowu
będę chciał grać głupoty. Na
razie bez grania czuję się fan-
tastycznie.
– A nie obawiasz się, że jeśli
przestaniesz grać w serialach,
za chwilę reżyserzy filmowi nie
będą wiedzieli, kto to jest Sam-
chiczne. A przede wszystkim
– trzeba być optymistą.
– Trzeba. Ja nie jestem typem
depresyjnym, „chandrowcem”.
Nie chodzę dwa dni smutny.
Najwyżej godzinę, dwie.
– W jakimś wywiadzie po-
wiedziałeś, że wziąłeś udział
– Jednym z Twoich ulubionych ak-
torów jest Hugh Grant?
– Uwielbiam go. Uważam, że
w tym gatunku jest świetnym
aktorem. „Nothing Hill”, „To
właśnie miłość” i  „Był sobie
chłopiec” to moje ulubione
ra. Spuśćmy z  siebie to po-
wietrze.
– Czy jest jakiś minus oglą-
dania komedii romantycz-
nych? Na przykład, że kobiety
chciałyby, aby ich partner za-
chowywał się tak, jak ten na
doz
go z rzeczywistością. Mogą
powiedzieć: „Patrz, jak im
się dobrze powodzi, zobacz,
jakie to wzruszające!”. Ko-
medie romantyczne są na-
iwne, ponieważ takie jest
założenie. Nie mają nam

tetem.
– W takim razie pewnie podpi-
sujesz się pod hasłem: „Przez
żołądek do serca”? Kobiety
uważają, że jeśli będą dobrze
gotować, ich szanse na zdoby-
cie (a później zatrzymanie męż-
ludzie dobierają się z rozsądku
albo z rozsądku są ze sobą. Ży-
cie jest za krótkie, żeby się tak
męczyć. Oczywiście na po-
czątku nie wiemy, jak nam ra-
zem będzie, ale ufam, że gdy
ktoś staje na ślubnym kobier-
to jedyny show, jaki popełni-
łem, gdyż nie jest to mój
świat.
– Zrezygnowałeś z seriali dla-
tego, że kolidowały z „Tańcem
z gwiazdami”?
– Tak. Ale również dlatego, że
bor Czarnota?
– Może tak być. Dlatego nie
będę oryginalny, gdy powiem,
że taką ostoją i siłą jest teatr.
Zawsze mówię, że wybrałem
ten zawód nie na chwilę, tylko
jeśli się uda – na pół życia
w „Tańcu z gwiazdami”, po-
nieważ chciałeś pokazać inną
twarz, gdyż ludzie utożsamiają
Cię najczęściej z bardzo poważ-
nymi, wymagającymi rolami.
Partnerka, z którą tańczyłeś,
stwierdziła, że jesteś sympa-
filmy. Żałuję, że reżyserzy nie
zetknęli go jeszcze z  Meg
Ryan, która też pięknie gra,
na przykład w  „Bezsenność
w  Seatle” czy „Mam wiado-
mość”.
– Mężczyźni nieczęsto przy-
ekranie?
– Nie sądzę, że mówią do
męża: „Ty nie kupujesz mi
kwiatów, a  ten przynosi
śniadanie do łóżka! Zobacz,
jaki masz brzuch, a  on jest
taki przystojny!”. A jeśli tak
dozik
specjalnie dawać do myśle-
nia, tylko natchnąć pozy-
tywną energią – że chociaż
było źle, los się odwrócił.
Widz ma zobaczyć radość,
szczęście, ładnych ludzi, ko-
lorowy świat. Taki jest ich

czyzny) ogromnie wzrastają.
Czy jedzenie jest dla Was aż tak
ważne?
– Uważam, że hasło to nieco
się zdezaktualizowało. A  na
cu, to naprawdę wierzy, że bę-
dzie z partnerem na całe życie.
– Ty też staniesz?
– Prędzej czy później tak, po-
nieważ jestem tradycjonalistą.
po iluś latach grania przekra-
cza się pewną granicę i  czło-
wiek już się nie kontroluje.
Gra lepiej, gorzej, lepszy sce-
nariusz, gorszy, i nie przeszka-
i dłużej. Szybkie kariery szyb-
ko się kończą. Aby w tym za-
wodzie naprawdę zaistnieć,
trzeba przebyć dłuższą drogę.
Myślę, że taką przebyłem
tycznym, rozgadanym face-
tem, z dużym poczuciem hu-
moru.
– Chciałem, by ludzie mnie
takiego zobaczyli.
znają się, że lubią komedie ro-
mantyczne.
– Ja bardzo lubię. Nawet te
głupie, polskie. Przecież nie
możemy grać tylko Szekspi-
się dzieje, to tylko na chwi-
lę. Przecież każdy z nas wie,
że świat komedii roman-
tycznych jest wyidealizowa-
ny, że ma niewiele wspólne-
krzyŻÓwka
schemat. Jeśli idziemy do
kina na komedię romantycz-
ną, robimy to świadomie.
Kupujemy bilet albo nie. Ja
lubię taką fikcję.

60 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 61

encyklopedia
doz radzi chorego

wywiad
numeru
W
Rzuć wreszcie
cale nie
musisz
przytyć. Uczucie
głodu można

palenie!
niwelować, pijąc
duże ilości wody

radzi
doz
mineralnej,
soków
owocowych
lub jedząc
małe, zdrowe
przekąski.

fundacji
z Życia
specjalisty
okiem
Od jutra nie palę! Wielu z nas obiecywało to sobie wielokrotnie.
I wielu znów się nie udało… Radzimy, jak rzucić ten zgubny
nałóg najskuteczniej.
Maria Bankiet

ksiĘgarnia
ażdy, kto kiedykolwiek także główny składnik odpowie- je, że stopniowo zwiększa się

próbował rzucić palenie,
wie o tym, że nie jest to ta-
kie łatwe, jakby się mogło
z pozoru wydawać. Papie-
rosy mają silne działanie uzależ-
niające i dlatego zerwanie z nało-
giem wymaga nie tylko silnej woli
i  motywacji samego palacza, ale
dzialny za uzależnienie, czyli ni-
kotynę. Dodatkowo papierosy
mentolowe mają lepszy smak
i w związku z tym zaciągamy się
nimi głębiej, co powoduje, że
głębiej wciągamy także szkodli-
wy dym tytoniowy i w rezultacie
możemy także wypalać ich
doz
liczba wypalanych papierosów.
Kolejnym mitem na temat pa-
lenia jest przekonanie, że pomaga
ono utrzymać pożądaną wagę. Nie
jest to jednak w żadnym wypadku
właściwa terapia odchudzająca.
To fakt, że nikotyna wpływa na
ośrodek łaknienia w mózgu i sku-

także – a może przede wszystkim
– wsparcia jego najbliższych.
Mity na temat palenia
Większość palaczy uważa, że pa-
lenie papierosów mentolowych
znacznie więcej niż zwykłych pa-
pierosów. Jeśli już o ilości mowa,
to wśród nałogowych palaczy
dominuje przekonanie, że orga-
nizm człowieka jest w stanie zni-
welować szkody wywołane przez
wypalenie około 7 sztuk dzien-
dozik
tecznie hamuje uczucie głodu. Pa-
lacze często z  tego powodu nie
jedzą śniadań, czyli podstawowe-
go posiłku w ciągu dnia, ponieważ
w pierwszej kolejności muszą za-
spokoić właśnie głód nikotynowy.
Także wdychanie dymu może

jest mniej szkodliwe. Nie jest to
prawdą, ponieważ mają dokład-
nie tyle samo substancji toksycz-
nych (nawet do około 4 tysięcy!),
co zwykłe papierosy. Zawierają
nie. Wbrew pozorom nie jest to
wcale dobra wiadomość dla osób,
które palą mało, bowiem nikoty-
na ma silne działanie uzależnia-
jące i w związku z tym powodu-
krzyŻÓwka
przyczynić się do przyspieszenia
przemiany materii, a  im więcej
wypalonych papierosów, tym
większe uczucie „przepalenia”.
Wtedy palacz nie ma ochoty na

62 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 63

encyklopedia
doz radzi chorego
jedzenie, ponieważ nie czuje jego
smaku i nie czerpie z tego żadnej
przyjemności. Z  tego powodu
większość osób obawia się, że jeśli
zerwie z nałogiem, to gwałtownie
przytyje. Jak sobie z tym poradzić?
Odpowiedź w dalszej części arty-
kułu.
Zdecydowanie najgroźniej-
szym mitem związanym z  pale-
niem papierosów jest stwierdze-
nie, że nie powinno się gwałtow-
nie rzucać. To prawda, że objawy
głodu nikotynowego, które się
wtedy znacznie nasilają, mogą być
dokuczliwe i bardzo nieprzyjem-
ne, ale można sobie z nimi pora-
dzić odpowiednimi sposobami.
Jeśli boisz się efektów gwałtow-
nego odstawienia papierosów, to
spróbuj stopniowo ograniczać
liczbę wypalanych sztuk. Ta me-
toda jest szczególnie polecana,
gdy ktoś pali dużo (ponad paczkę
dziennie) już od wielu lat, a przy
poprzednich próbach zerwania
z  nałogiem odczuwał silne obja-
wy odstawieniowe.
Uzależnienie
– na czym polega?
Wielu palaczy twierdzi, że palą
dlatego, bo lubią i  mogliby
w  każdej chwili zerwać z  nało-
giem, gdyby tylko naprawdę tego
chcieli. Tymczasem rzucenie pa-
lenia nie jest takie proste
– wszystko przez zawartą w pa-
pierosach nikotynę, czyli sub-
stancję psychoaktywną, która
oddziałuje na ośrodkowy układ
nerwowy w podobny sposób jak
na przykład heroina czy kokaina,
powodując silne uzależnienie.
Specjaliści wyróżniają
trzy kategorie uzależnienia:
Psychiczne – polega na trud-
ności w kontrolowaniu używania
danego środka uzależniającego.
64
Objawia się ono wtedy, gdy
w  specyficznych sytuacjach ży-
ciowych – na przykład silnego
stresu – osoba odczuwa przymus
wypalenia papierosa i  to odczu-
cie dominuje nad wszystkimi
pozostałymi. Uzależnienie psy-
chiczne jest podobne do nawyku,
czyli zachowania wyuczonego –
na pewne kategorie sytuacji, zda-
rzeń reagujemy właśnie zapale-
niem papierosa, tworząc wokół
tego swoisty rytuał. Rzucając pa-
lenie, należy w takim przypadku
nauczyć się innego zachowania
w tych sytuacjach, w których do-
tąd sięgaliśmy po papierosa.
Fizyczne – zapalenie papierosa
działa pobudzająco i  poprawia
nastrój. Jest to związane z  tym,
że zawarta w nich nikotyna po-
woduje zwiększenie ilości wy-
dzielania dopaminy, dającej
uczucie przyjemności po wypa-
leniu papierosa. Warto pamiętać
o  tym, że jest to efekt krótko-
trwały, a podtrzymać go sztucz-
nie może jedynie nikotyna. Za-
tem z czasem palacz pali nie po
to, by odczuwać przyjemność,
tylko po to, żeby nie odczuwać
przykrych stanów związanych
z tym, że brakuje nikotyny w jego
By skutecznie rzucić palenie
– musisz być o tym przekonana.
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
wywiad
numeru
organizmie. Efektem niezapale-
nia papierosa jest zespół absty-
nencyjny, który może objawiać
się rozdrażnieniem, zawrotami
głowy, bezsennością lub złym
nastrojem. Jeśli zatem sięgasz po
papierosa po to, żeby czuć się do-
radzi
doz
brze, to oznacza, że jesteś fizycz-
nie uzależniony od nikotyny.
Społeczne – ostatni rodzaj
uzależnienia związany jest
z  przynależnością do grupy,
w której palenie papierosów jest
normą zachowania. Jest ono czę-
fundacji
sto przecież elementem rozma-
z Życia
itych spotkań towarzyskich czy
pretekstem do zrobienia sobie
przerwy w pracy. Palacze zwykle
obawiają się, że wraz z  rzuce-
niem palenia stracą swoją grupę
znajomych i zostaną wyobcowa-
ni z towarzystwa.
specjalisty
okiem
Rzucić czy nie rzucić
– oto jest pytanie
Jeśli zastanawiasz się, czy nie
rzucić palenia, to oznacza, że je-
steś na dobrej drodze do pozby-
cia się szkodliwego dla zdrowia
ksiĘgarnia
nałogu. Jeśli wiesz już, jaki wpływ
doz
na organizm ma nikotyna, nade-
szła pora na przeanalizowanie
korzyści z niepalenia i powodów,
dla których warto pożegnać się
z  papierosami. Zastanów się, co
w  związku z  tym stracisz, a  co
możesz zyskać? Najważniejsze
jednak, by określić główny po-
dozik
wód, dla którego warto rzucić
palenie – może to być na przy-
kład obawa o stan zdrowia, cho-
roba, zmęczenie nałogiem, chęć
zaoszczędzenia pieniędzy, proś-
ba rodziny lub znajomych. Naj-
lepiej oczywiście, gdy palacz chce
krzyŻÓwka
przestać palić dla siebie – taki
powód jest zazwyczaj najsilniej-
szy i najbardziej skuteczny.
Kluczem do sukcesu jest mo-
tywacja – wygrana w bitwie z na-
www.doz.pl 65
encyklopedia
doz radzi chorego
Jedz zdrowe przeką-
ski. Jeśli czujesz, że
musisz zająć czymś
ręce, sięgnij po
marchewkę.
łogiem odbywa się zazwyczaj na
polu psychiki. Sposobem na
zwycięstwo może być na przy-
kład prowadzenie dzienniczka
– na pierwszej stronie warto
napisać listę argumentów za
i  przeciw rzuceniu palenia.
Główny powód można także
napisać na samoprzylepnych
karteczkach i  porozwieszać
w różnych miejscach mieszka-
nia, by stale mieć go przed
oczami. W  dzienniczku warto
także odnotowywać pozytyw-
ne aspekty rzucenia palenia,
które zaobserwujemy już
w kilka dni po odstawieniu pa-
pierosów. Nie warto unikać sy-
tuacji, w których dotąd zawsze
sięgaliśmy po papierosa – na-
leży się dostosować do nowej
rzeczywistości bez dymka.
W  kalendarzu można zazna-
czać liczbę dni, która minęła
od momentu, gdy przestaliśmy
palić – pomoże to zobaczyć,
jak wiele już osiągnęliśmy.
Najlepszym lekarstwem
w  chwilach zwątpienia może
okazać się kartka motywacyjna
napisana przez kogoś bliskie-
go. W  kryzysie warto także
porozmawiać z  kimś o  swojej
chęci sięgnięcia po papierosa
66
można zwalczyć poprzez inten-
sywny wysiłek fizyczny. Na po-
czątek wystarczy po prostu rezy-
gnacja z windy i wchodzenie po
schodach, szczególnie polecane
są także basen, siłownia czy ae-
robik. Wysiłek fizyczny pomaga
skupić uwagę na czynnościach,
które nie są w  ogóle związane
z  paleniem. W  tym trudnym
lub przypomi- czasie warto także zadbać o  re-
nać sobie powo- laks i zapisać się na zajęcia jogi,
dy, dla których które pozwolą wyciszyć umysł
chcemy rzucić. i poprawią kontrolę nad ciałem.
Z  czasem głód nikoty-
nowy będzie słabł – naj- „Wspomagacze”
trudniejsze są pierwsze dni
niepalenia. – czyli jak wesprzeć
silną wolę
Sposoby
Na rynku pojawia się coraz wię-
na rzucenie palenia cej rozmaitych wspomagaczy,
Nie ma jednego uniwersalnego które mają pomóc w  rzucaniu
sposobu gwarantującego powo- palenia. W aptekach można ku-
dzenie w rzucaniu palenia. Moż- pić już gumy, inhalatory, plaster-
na zdecydować się na ten krok ki, tabletki, które zastępują niko-
nagle – bez wcześniejszego roz- tynę z papierosów syntetycznym
ważania, dywagacji i planowania, preparatem. Pomagają one w ten
a  tym samym trudniej w  ostat- sposób pokonać objawy absty-
niej chwili się rozmyślić. Jeśli już nencji, które pojawiają się, gdy
się na to zdecydujemy, warto przestaniemy palić. Dzięki ich
oczyścić mieszkanie i  wyrzucić zastosowaniu obce nam będą
wszystkie zachomikowane pacz- problemy z  koncentracją, roz-
ki papierosów oraz popielniczki. drażnienie czy nerwowość. Ilość
Powinno się także zrobić gene- nikotyny dostarczana do organi-
ralne porządki i uprać wszystkie zmu w postaci gum czy plaster-
ubrania, zasłony i firanki, a także ków zostaje stopniowo zmniej-
tapicerkę w  samochodzie, żeby szana aż do całkowitego odsta-
pozbyć się zapachu dymu papie- wienia. Co najważniejsze, synte-
rosowego. tyczna nikotyna nie powoduje
Wielu palaczy ma problem, raka, może być zatem skutecz-
czym zająć ręce po odstawieniu nym i znacznie zdrowszym spo-
papierosów. Można przerzucić sobem na walkę z  nałogiem.
się na chrupanie marchewki, je- Wspomagacze pomagają poko-
dzenie pestek dyni lub słonecz- nać chęć sięgnięcia po papierosa
nika, żucie gum. Nie wolno jed- w  najtrudniejszym okresie, czyli
nak zamykać się w ciszy czterech od 3 tygodni do nawet 3 miesię-
ścian – warto dużo rozmawiać cy po odstawieniu papierosów.
z  innymi, by nie myśleć ciągle W aptekach dostępne są także
o  głodzie nikotynowym. Ostat- nowoczesne tabletki leczące uza-
nie chęci zapalenia papierosa leżnienie od nikotyny, które może
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
przepisać wyłącznie lekarz. Lek
działa na ten sam receptor w móz-
gu, co zawarta w tytoniu nikotyna,
dzięki czemu pozwala osłabić głód
nikotynowy i  trudne do przezwy-
ciężenia objawy abstynencyjne
u  osoby rzucającej palenie. Sub-
stancja czynna w  tym preparacie
działa na dwa sposoby: pobudza re-
ceptory nikotynowe, aby uwalniały
one dopaminę, czyli hormon szczę-
ścia, oraz zmniejsza uczucie przy-
jemności związane z paleniem – na
wypadek, gdyby silna wola zawio-
dła i  palacz sięgnął po papierosa.
Zasadniczą różnicą między popu-
larnymi wspomagaczami dostęp-
nymi bez recepty a  lekami, które
może zaordynować tylko lekarz,
jest fakt, że ich zażywanie nie jest
związane z dostarczaniem nikotyny
do organizmu. Średni czas trwania
takiej kuracji wynosi około 12 ty-
godni, a jej koszt jest równy kwocie,
jaką przeciętny palacz wydaje mie-
sięcznie na papierosy – przy założe-
niu, że wypala on paczkę dziennie.
Jak rzucić palenie
i nie przytyć?
Jedną z  głównych przyczyn po-
wstrzymujących kobiety przed
rzuceniem papierosów jest strach
przed znacznym przybraniem na
wadze. Faktem jest, że wiele osób
walczących z nałogiem tyje, co jest
związane z tym, że rzucanie pale-
nia zwiększa percepcję smaków
i zapachów – wiele potraw zaczy-
na nam po prostu smakować i dla-
tego jemy ich coraz więcej.
W  związku z  rzuceniem palenia
zwiększa się także zapotrzebowa-
nie organizmu na wiele składni-
ków mineralnych oraz witamin.
W związku z tym po odstawieniu
papierosów można odczuwać na-
pady głodu, a  ich skutków nie
osłabia już nikotyna, która znacz-
nie przyspiesza metabolizm.
www.doz.pl
Tycie w okresie rzucania palenia
nie jest jednak regułą i można sobie
z nim poradzić. Jego przyczyn nale-
ży szukać zarówno w podłożu psy-
chologicznym, jak i fizjologicznym.
Spożywanie dodatkowych kalorii
jest wywołane nie tylko przez
wzmożone łaknienie, ale także po-
trzebę zajęcia czymś rąk. Jest jed-
nak wiele sposobów, aby sprostać
tym problemom. Uczucie głodu
można niwelować, pijąc duże ilości
wody mineralnej, soków owoco-
wych lub jedząc małe, zdrowe prze-
kąski, takie jak jabłka, marchewki
czy niesłodzone jogurty. Powinno
się także jeść o  stałych porach
– więcej małych posiłków wcale nie
sprawi, że przytyjesz. Z pewnością
utrzymasz kontrolę nad swoją
wagą, gdy będziesz w dzienniczku
zapisywać także, co i o jakiej godzi-
nie jesz. Wieczorem poświęć chwi-
lę na przejrzenie dzienniczka i pod-
sumowanie każdego dnia. Przeana-
lizuj, co możesz poprawić. Pochwal
samego siebie za to, że przestrze-
gasz własnych postanowień.
Bardzo dobrym sposobem jest
także zwiększenie aktywności ru-
chowej. Nie musimy oczywiście od
razu codziennie przebiegać kilku-
nastu kilometrów – zacznijmy od
częstych spacerów, wolnych prze-
jażdżek rowerowych czy zrezygno-
wania z  windy i  wchodzenia na
wyższe piętra po schodach.
W  tym trudnym czasie za-
pewnij sobie odrobinę luksusu,
zadbaj o siebie. Po pierwsze, po-
uświadom sobie, że gdy już rzucisz palenie, to:
po 2 godzinach organizm pozbędzie się szkodliwej nikotyny,
a po 24 tlenku węgla
po kilku dniach wróci smak i węch – znowu poczujesz, co jesz
po 2 miesiącach naczynia krwionośne odzyskają elastyczność
po 5 miesiącach znacznie zmniejszy się ryzyko zachorowania na
raka oraz chorobę wieńcową
wywiad
numeru
staw na sen, który ma działanie
regeneracyjne i  uspokajające. Po
drugie, wypełnij swój czas – spo-
tykaj się z dawno niewidzianymi
znajomymi, umów się do kosme-
tyczki czy spędź wieczór z  ulu-
bioną książką i lampką wina. Pa-
radzi
doz
miętaj, że rzucasz palenie dla sie-
bie i  to właśnie o  Twoje dobre
samopoczucie tu chodzi.
Wsparcie bliskich
Nie jest możliwe rzucenie palenia
fundacji
bez wsparcia osób bliskich i  ro-
z Życia
dziny. Warto porozmawiać z nimi
o naszym zamiarze i uprzedzić, że
w  następnych tygodniach może-
my być nieco rozdrażnieni i  de-
nerwować się błahostkami. Jeśli
poprosimy o wsparcie, to nie zo-
staniemy sami ze swoim proble-
specjalisty
mem – warto czasami otworzyć
okiem
się na życzliwość innych.
Jeśli jednak wciąż się wahasz
i nie wiesz, czy chcesz rzucić pale-
nia, to może 31 maja, czyli Świa-
towy Dzień Bez Papierosa, będzie
dobrym pretekstem. Warto wła-
śnie w ten dzień przypomnieć so-
ksiĘgarnia
bie, że palenie szkodzi nie tylko
doz
Tobie, ale także tym osobom, któ-
re są z Tobą blisko, które kochasz.
Bez ich wsparcia sobie nie pora-
dzisz, ale musisz też dać im coś od
siebie i zrobić ten pierwszy, decy-
dujący krok – jeśli tego nie uczy-
nisz, to wszystkie inne motywacje,
finansowe czy zdrowotne, nie da-
dozik
dzą rezultatu.
krzyŻÓwka
67
 wywiad doz z Życia okiem ksiĘgarnia dozik krzyŻÓwka
numeru radzi fundacji specjalisty doz
69
www.doz.pl
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
encyklopedia chorego

68
doz radzi

wywiad
numeru
Co zatem kryje się za numerkami?
od E-100 do E-199 – tak oznakowane są barwniki
od E-200 do E-299 – te numery otrzymały substancje
konserwujące
od E-300 do E-399 – to przeciwutleniacze

radzi
doz
od E-400 do E-499 – substancje stabilizujące,
zagęszczające, emulgujące
Pozostałe substancje otrzymały numery powyżej E-500

ność. Zgodnie z przepisa- jawia się jeszcze słowne

mi regulującymi stosowa- określenie, jest to właśnie

fundacji
nie substancji dodatko- pełna nazwa substancji

wych do żywności, nie
mogą one być używane
przez producenta w  spo-
sób dowolny. Każda sub-
stancja chemiczna doda-
wana do żywności prze-
chodzi przez ocenę eks-
z Życia
dodatkowej. Dla przykła-
du barwnik E-124 to
czerwień koszenilowa,
konserwant E-211 to
benzoesan sodu, E-410 to
mączka chleba świętojań-
skiego używana jako za-

specjalisty
pertów Światowej gęstnik.

okiem
Organizacji Zdrowia.
Ustanawiają oni normy Po co nam te
dla każdego dodatku,
dodatki?

Tajemnicze „E”
w  jakiej ilości może być
bezpiecznie dodawany do
produkcji, nie stanowiąc
przy tym zagrożenia dla
W  dzisiejszych czasach
żywność zaspokaja nie tyl-
ko potrzeby fizjologiczne.

ksiĘgarnia
zdrowia. Musi mieć jeszcze atrak-

doz
Dla uporządkowania cyjny wygląd, smak, za-
i  ułatwienia wymiany to- pach. Ważne jest też, aby

zdrowe czy szkodliwe?

warowej pomiędzy krajami
wprowadzono system nu-
meryczny oznaczeń sub-
stancji dodatkowych. Sym-
bol „E” umieszczony na
opakowaniu jest deklaracją
produkt, który nam przy-
padnie do gustu, po raz
kolejny smakował tak
samo. Istotna też stała się
trwałość, łatwość przygo-
towania i  przechowywa-

producenta, że zastosowa-
Chemizacja środowiska, masowość towarów oraz coraz większa ne substancje dodatkowe
świadomość ważności dbania o własne zdrowie sprawiły, że wszystko są umieszczone na „pozy-
tywnej” liście zatwierdzo-
co sztuczne źle się kojarzy, a wręcz budzi odrazę. nej przez Unię Europejską
Monika Mielus oraz że zgodnie z obecnym
dozik
nia. Dla zapewnienia tych
wszystkich cech podczas
procesu technologicznego
niezbędne jest właśnie
stosowanie substancji do-
datkowych. Głównym

S
stanem wiedzy nie stwier- jednak czynnikiem decy-

krzyŻÓwka
zczególnie staliśmy zgłębić tajniki magicznych Co to są substancje re są celowo, w małych ilo- dzono ich szkodliwości dla dującym o stosowaniu do-
się wrażliwi na nie- oznaczeń „E” na opakowa- dodatkowe? ściach, dodawane do żyw- zdrowia przy właściwym datków jest przede wszyst-
naturalne składniki niach żywności, aby być ności podczas jej wytwa- stosowaniu. kim aspekt ekonomiczny.
pożywienia. I słusz- w  pełni świadomym kon- Mianem tym określa się rzania. Same natomiast nie Czasami obok oznako- Żaden producent nie
nie, ale warto też sumentem. substancje chemiczne, któ- są spożywane jako żyw- wania numerycznego po- może dopuścić do strat

70 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 71

doz radzi
Promocja

wywiad
numeru
spowodowanych krótkim
okresem trwałości artyku-
do organizmu substancji
nieodżywczych utrwalamy
wymień punkty na nagrody
łów potrzebnych do wy- dzieciom złe nawyki ży-
tworzenia żywności. wieniowe, a wiąże się to ze Nexcare Nexcare Artro Hydrabio
Oto, w jakich jeszcze innych ce- spożywaniem produktów, Coldhot Coldhot Protect Legere
lach wykorzystywane są te które mają w  swym skła- classic mini
63 kaps. 40 ml
substancje: dzie prawie wyłącznie cu-

radzi
doz
„„zapobieganie niekorzyst- kier i  substancje dodatko-
nym zmianom barwy, sma- we, np. kisiele, galaretki,
ku, zapachu, konsystencji; oranżada.

210 105 413 705

„„ułatwienie produkcji po- Oprócz powyższych
przez zmniejszenie ubyt- Unikajmy kupowania kisieli niebezpieczeństw warto

99 50 200 350
ków; czy galaretek, które poza wiedzieć, że niektórzy pro-
„„zamiana składników dużą ilością „E” mają ducenci mogą również

fundacji
droższych i/lub trudno do- w swym składzie prawie przekraczać stosowanie do-

z Życia
Punktów Punktów Punktów Punktów
stępnych na tańsze. wyłącznie cukier puszczalnych poziomów
i substancje dodatkowe. substancji dodatkowych. Ginkgo Vitapil Petrole Petrole
Mogą również wystąpić re- Biloba z azulenem z chlorofilem
Czy są korzyści? 60 mg 60 tabl. do włosów do włosów
akcje tych substancji ze jasnych ciemnych
W przemyśle spożywczym chronią również witaminy ilość, jaka jest ustalana dla składnikami żywności 100 tabl.
szampon 200 ml szampon 200 ml
stosowanie dodatków jest A  i  C przed utlenieniem, każdego dodatku, oceniana w czasie procesu przetwór- + balsam 200 ml + balsam 200 ml
niezbędne, choćby ze utratą wartości odżywczej jest na podstawie aktualnej czego czy też przechowy-

specjalisty
+ lotion 200 ml + lotion 200 ml
względów technologicz- oraz przebarwieniem pro- wiedzy. Za pewien czas wania o nieznanych jeszcze

okiem
nych, jakościowych i  eko- duktu. może się okazać, że dawki, skutkach.
490 400 340 340
245 190 170 170
nomicznych. „„Glicerol i sorbitol (sub- które do tej pory były bez-
Oto kilka przykładów wykorzy- stancje stabilizujące) utrzy- pieczne, mogą okazać się Co więc wybrać?
stania: mują odpowiednią wilgot- szkodliwe. Dodatkowo na-
„„Do przedłużenia trwa- ność gumy do żucia czy np. stępuje kumulacja w orga- Stosowanie barwników, Punktów Punktów Punktów Punktów
łości stosuje się konser- nadzienia z  wiórków ko- nizmie substancji pocho- konserwantów, przeciwu-
wanty, które zapobiegają kosowych w ciastach. dzących z  różnych źródeł. tleniaczy, etc. jest w  obec- AA Prestige Magnetic Super oferta Ozone Thermi

ksiĘgarnia
Age Corrector: B6 Trachisept żel
mikrobiologicznemu psu- „„Substancje zapobiegają- Jest to szczególnie niebez- nych czasach niezbędne, miód

ciu się żywności. Chemicz-
ne środki konserwujące
zmniejszają ryzyko zatruć
pokarmowych, m.in. bar-
dzo niebezpieczną dla
zdrowia toksyną botulino-
wą. Dzięki nim można
także uzyskać wyroby ni-
doz
ce zbrylaniu dodaje się do pieczne dla alergików. Od- ale warto mieć na uwadze peeling, 50 tabl. 75 ml
maseczka i cytryna
cukru pudru, zabielaczy do notowuje się przypadki, że zagrożenia dla zdrowia, ja- i krem 16 szt.
kawy, zup i sosów w prosz- po dostaniu się do organi- kie niesie spożywanie pro-
ku, proszków do pieczenia. zmu osób cierpiących na duktów z tymi substancja-
„„Powłoki z wosku pszcze- alergię substancji dodatko- mi. Jedyne, co może zrobić
lego, który też jest używa- wych występują reakcje, ta- konsument, to uważnie 1332 154 95 145
666 75 50 75
ny jako substancja dodat- kie jak zaburzenia żołąd- czytać etykiety i  wybierać
kowa, stosuje się do powle- kowo-jelitowe, wysypki te artykuły, w  których jest

dozik
skokaloryczne, bezglute- kania drażetek i  gumy do czy astma. Żywności za- jak najmniejsza ilość skład-
nowe, bez cukru. żucia, dzięki czemu zapo- wierającej substancje do- ników „E”. Jesteśmy bo- Punktów Punktów Punktów Punktów
„„Dzięki barwnikom biegają wysychaniu i wpły- datkowe nie powinny też wiem zdani na lojalność Oilatum Sebiprox Kamiwaza Tsumewaza
można zwiększyć atrakcyj- wowi powietrza spożywać niemowlęta i  szczerość producentów, Soft szampon naturalny krem
ność wyrobu. Naturalne i dzieci. Nadmierne spoży- że stosują substancje do- Szampon przeciw- stymulator regenerujący
łupieżowy wzrostu paznokcie
barwniki są dużo droższe, Zagrożenia? cie fosforanów, które wy- datkowe do żywności tylko 150 ml włosów i skórę rąk
szybciej tracą kolor w pro- stępują np. w  serkach to- wtedy, kiedy są one nie- 60 ml

dukcji i są drogie.
„„Przeciwutleniacze służą
do ochrony przed zepsu-
ciem tłuszczu w  czasie
przechowywania
Tak czy nie?
Bez wątpienia i  w  tym
przypadku kij ma dwa
końce. Trzeba mieć na
krzyŻÓwka
pionych, szynce konserwo- zbędne. Wybierając nato- 100 ml 40 ml
wej czy napojach typu cola, miast produkty dla dzieci,
powoduje zaburzenia go-
spodarki kostnej. Oprócz
warto dokładniej przyglą-
dać się żywności dla nich 336 288 672 235

72
oraz uwadze fakt, że bezpieczna wczesnego wprowadzania przeznaczonej.
168
Punktów
144
Punkty
310
Punktów
110
Punktów
73
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl
Oferta ważna do wyczerpania zapasów
encyklopedia
doz radzi chorego

wywiad
numeru
N ie ma granicy
wieku,
w którym
należy
Wzmocnijmy kości,
czyli jak nie dać się
rozpocząć

radzi
doz
odpowiednie
ćwiczenia
zapobiegające
osteoporozie.

osteoporozie

fundacji
z Życia
Boli nas ząb – idziemy do dentysty, dopadnie nas przeziębienie

specjalisty
– wybieramy się do internisty: zawsze kiedy nasz organizm

okiem
daje nam sygnał, że któryś z układów źle funkcjonuje,
to reagujemy. A co z podstawą naszego całego organizmu
– kośćmi?
Monika Mielus

ksiĘgarnia
K
Jak tworzy się

ości rzadko nas bolą, a jeżeli
już tak, to tłumaczymy to
nieprawidłową postawą ciała
lub przemęczeniem. Podstępną
chorobą kości jest osteoporoza,
która bardzo długo „nie boli”,
dopóki nie zacznie dochodzić do
częstych złamań. Ale wtedy jest
cia, pozostałe 10 proc. do oko-
ło 35. roku życia, kiedy to osią-
ga się masę szczytową (ang.
peak bone mass). Od 35. do 40.
roku życia rozpoczyna się pro-
ces stopniowego zmniejszania
się masy kostnej. Jest to zjawi-
sko normalne, które jest wyra-
doz
„siła” kości?
Wbrew pozorom, już od samego
początku życia mamy wpływ na
stan naszych kości. Pierwszym
i  niezmiernie ważnym momen-
tem dla całego późniejszego jego

już za późno. Sprawdź więc, czy
grozi ci ta coraz częstsza choroba
cywilizacyjna i jak można jej za-
pobiec.
Osteoporoza jest układową
chorobą szkieletu, charaktery-
zującą się niską masą kości, za-
zem starzenia się kości. U męż-
czyzn przebiega ono równo-
miernie przez całe życie, nato-
miast u  kobiet wzrasta gwał-
townie po okresie menopauzy.
Utrata masy kostnej prze-
biega przez długi czas zupeł-
dozik
stanu jest okres płodowy i okres
karmienia piersią – w tym czasie
potrzebna jest przede wszystkim
prawidłowa, wysokowapniowa
dieta z  zawartością minimum
1200–1500 mg wapnia dziennie.
Następny etap obejmuje dzieciń-

burzoną mikroarchitekturą
tkanki kostnej i w konsekwen-
cji zwiększoną łamliwością.
Około 90 proc. masy kost-
nej formuje się do 20. roku ży-
nie niezauważalnie. Najczę-
ściej jej pierwszym objawem są
złamania: nadgarstka, trzonów
kręgowych oraz szyjki kości
udowej.
krzyŻÓwka
stwo i trwa do około 20. roku ży-
cia. To okres szczególny – do
tego czasu formuje się zdecydo-
wana większość masy kostnej.
W  tym czasie powinniśmy zro-

74 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 75

encyklopedia
doz radzi chorego
bić wszystko dla uzyskania
maksymalnego przyrostu masy
kostnej, którą po okresie
względnej równowagi, czyli po
35. roku życia, niestety może-
my już tylko z różną szybkością
tracić i tylko od nas samych za-
leży, jak szybko ona następuje.
W  tym czasie najważniejsze
jest to, w  jaki sposób traktuje
się nasz własny organizm,
a  więc czy się prawidłowo od-
żywiamy, czy uprawiamy sporty
itd. Natomiast w  wieku około
40 lat dochodzi jeszcze u  ko-
biet do znacznego przyśpiesze-
nia ubytku wapnia z kości z po-
wodu zanikania funkcji hormo-
nalnej jajników. Ubytek ten to
2–10 proc. rocznie.
Sprawdź, czy nie jesteś
w grupie ryzyka
Czynnikami ryzyka osteoporozy,
których związek ze wzrastają-
cym zagrożeniem złamaniami
kości został udowodniony, są:
„„przebyte uprzednio złamania
po minimalnym urazie,
„„rodzinna skłonność do wystę-
powania osteoporozy,
„„wczesna menopauza i  długo-
trwały niedobór estrogenów
w organizmie kobiety po meno-
pauzie,
„„utrzymujące się zaburzenia
miesiączkowania w każdym wie-
ku kobiety,
„„niedobór testosteronu u męż-
czyzn,
„„szczupła budowa ciała,
„„długotrwałe stosowanie leków
z grupy glikokortykosteroidów,
„„wiek powyżej 65 lat,
„„niedobór wapnia w diecie,
„„nadużywanie kawy, alkoholu,
napojów typu cola,
„„palenie papierosów,
„„długotrwałe unieruchomie-
nie.
76
UWAGA!
Im więcej czynników ryzyka, tym
większa możliwość rozwoju oste-
oporozy i  zagrożenie złamaniami
kości. Współwystępowanie trzech,
czterech czynników osteoporozy
stanowi niepokojący sygnał, który
powinien skłonić do zainteresowa-
nia się stanem własnych kości!
Osteoporoza nie pojawia się na-
gle. Jest chorobą podstępną, roz-
wijającą się przez wiele lat, nie
manifestując się początkowo
w żaden szczególny sposób. Uby-
tek masy kostnej postępuje po-
woli, często bez żadnych bólów,
które mogłyby być ostrzeżeniem
przed nadchodzącą chorobą. We
wczesnej fazie choroby nie od-
czuwamy, że coś złego dzieje się
z naszymi kośćmi!
Co powinno nas
zaniepokoić?
Oto kilka klinicznych objawów
osteoporozy:
„„przewlekłe bóle pleców i oko-
licy krzyżowej kręgosłupa,
„„uczucie znużenia i apatii,
„„ograniczenie ruchomości
w stawach,
„„obecność przewlekłych bólów
utrudniających poruszanie się,
często mylonych z bólami na tle
reumatycznym,
„„zwiększona skłonność do sa-
moistnych złamań, np. szyjki ko-
ści udowej, kości nadgarstka,
przedramienia, żeber itd.,
„„zaburzenia funkcji układu
krwionośnego, trawiennego
i nerwowego,
„„obniżenie wzrostu – postępu-
jące garbienie się pleców.
Na częstość występowania cho-
roby ma wpływ wiele czynników.
Należą do nich:
„„płeć – częściej zapadają kobiety,
„„rasa – badania epidemiolo-
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
giczne dowodzą, że najbardziej
podatna na osteoporozę jest rasa
biała,
„„wadliwy sposób żywienia,
„„mała aktywność fizyczna.
W kwestii dwóch pierwszych nie
jesteśmy w stanie nic zrobić, na-
tomiast zarówno odżywianie, jak
i  aktywność fizyczna to odpo-
wiedzialność za nasze zdrowie
i życie.
Właściwe żywienie
– kiedy i jakie?
Podstawą w  zapobieganiu, ale
także i  w  leczeniu osteoporozy
jest wapń. Dlaczego? Ponieważ
kości składają się w  ponad 2/3
z wapnia. Budowane są one naj-
bardziej intensywnie w  okresie
dojrzewania. Toteż od stopnia
ich nasycenia wapniem do 20.
roku życia zależy osiągnięcie re-
zerwy mineralnej chroniącej
przed osteoporozą, czyli nad-
mierną utratą tkanki kostnej
związaną z wiekiem. Zapewnie-
nie odpowiedniej podaży wapnia
podtrzymuje prawidłowy stan
szkieletu i  zmniejsza szybkość
utraty masy kostnej. Dlatego aby
zapobiegać osteoporozie, należy
zacząć od prawidłowego żywie-
nia naszych dzieci, dając przy-
kład poprzez racjonalne żywie-
nie siebie samych.
Wapń – niezastąpiony
obrońca
Głównym sposobem osiągnięcia
zalecanej podaży wapnia jest
zwiększenie spożycia mleka i jego
przetworów. Mleko jest cennym
źródłem wapnia nie tylko z powo-
du jego zawartości i dobrej biodo-
stępności. Należy jednak pamiętać,
że korzystny wpływ wykazały
mleko, jogurty i  kefiry, natomiast
inne produkty mleczne ze wzglę-
du na dodatki technologiczne
(m.in. sód, fosforany, szczawiany),
wysoką zawartość białka zwierzę-
cego i  zakwaszający charakter
mogą wykazywać efekt odwrotny.
Niedostateczna podaż wapnia uru-
chamia w  organizmie człowieka
mechanizmy, które doprowadzają
do uwalniania wapnia z  kości
w  celu utrzymania prawidłowego
stężenia tego pierwiastka w  suro-
wicy krwi. Jedną z metod zapobie-
gania osteoporozie jest zatem duże
spożycie wapnia przez całe życie.
Jeżeli z  jakichś powodów nie
możesz pić mleka, a  tolerujesz
kefir, maślankę czy jogurty, to
oczywiście możesz spożyć tę
samą ilość produktów mlecznych
Głównym sposobem osiągnięcia
zalecanej podaży wapnia jest
zwiększenie spożycia mleka
i jego przetworów.
www.doz.pl
fermentowanych. Warto pamię-
tać, aby nabiał nie był „odtłusz-
czony” czy typu „light”, bowiem
całkowite usunięcie tłuszczu po-
zbawia produkty mleczne wita-
miny D niezbędnej do prawidło-
wego wchłaniania wapnia.
Co zrobić, jeżeli mamy alergię
na białko mleka i mleko oraz jego
przetwory muszą bezwzględnie
zostać wyeliminowane z  diety?
Możemy i  powinniśmy szukać
wapnia w innym pożywieniu.
Źródłem tego pierwiastka są:
„„kasze gruboziarniste,
„„pieczywo,
„„suche nasiona roślin strączko-
wych (fasola, groch, soja, socze-
wica),
wywiad
numeru
„„warzywa liściaste,
„„orzechy,
„„kakao.
W 100 g otrąb pszennych lub ta-
kiej samej ilości fasoli suchej jest
tyle samo wapnia co w  100 ml
mleka, czyli 120 mg pierwiastka
radzi
doz
kościotwórczego. W 100 g natki
(ok. 6 pęczków) znajdziemy aż
200 mg wapnia! Problem jest
jednak w tym, że o ile 100 g faso-
li nie jest zbyt dużą porcją, ale już
zarówno otrąb, a już tym bardziej
natki nie będziemy w stanie tyle
fundacji
zjeść. Drugą ważną kwestią jest
z Życia
przyswajalność wapnia ze źródeł
roślinnych. Z  mleka aż 80 proc.
tego składnika wchłania się do
organizmu, natomiast przyswa-
janie tego pierwiastka z warzyw
czy produktów zbożowych jest
znaczniej ograniczone wskutek
specjalisty
obecności błonnika pokarmowe-
okiem
go, kwasu szczawiowego i związ-
ków fitynowych (obecnych np.
w szpinaku).
Nie samo mleko…
Mając na uwadze ograniczenie
ksiĘgarnia
wchłaniania wapnia przez wy-
doz
mienione powyżej związki, nale-
ży wspomnieć o ważnej roli wi-
taminy D, która ułatwia przy-
swajanie tego składnika. Może-
my ją znaleźć w: konserwach
rybnych (szprotka, makrela), ry-
bach wędzonych, jajach (szcze-
gólnie w  żółtku), tranie, śle-
dozik
dziach. W sezonie letnim warto
korzystać też z  promieni sło-
necznych, gdyż aktywna forma
witaminy D wytwarzana jest pod
wpływem słońca.
W  profilaktyce osteoporozy
ważną rolę odgrywają również
krzyŻÓwka
składniki mineralne, jak cynk,
miedź czy magnez, które są tzw.
kofaktorami enzymów biorących
udział w syntezie różnych skład-
ników macierzy kostnej.
77
encyklopedia
doz radzi chorego

Ruszył sklep

radzi
doz
Jasne, że
warto!
Cynk – jego niedobór w die-
W letni dzień nawet 15 minut
cie kobiety ciężarnej jest przy-
na słońcu wystarczy, by pokryć
czyną zaburzeń wzrostu dziecka.
Średni bądź skrajny niedobór nasze dobowe zapotrzebowanie
tego składnika w  pożywieniu na witaminę D, które wynosi

internetowy DOZ
dzieci i  młodzieży powoduje 400 j.m.
m.in. zaburzenia w dojrzewaniu

radzi
doz
układu kostnego. Znajdziemy go
w produktach zbożowych z peł-
nego przemiału (np. otręby),
w  mięsie, nasionach strączko-
zbierać odpowiedzi na oczeki- punkty,

W
wych, botwince.
Miedź – bierze udział w  roz-
woju układu kostnego. Niedobór
i uruchomił
odbierać
wania naszych klientów

fundacji
może prowadzić do skoliozy DOZ.PL na

z Życia
– skrzywienia bocznego kręgo-
słupa. Szukajmy jej w  wątróbce, Wrogowie Twoich pewnić swojemu organizmowi super
swojej stronie Sklep
DOZ, który umożliwia

szpinaku, brokułach, orzechach,
migdałach.
Magnez – zawarty w pożywie-
niu umożliwia przyswajanie
wapnia. Natomiast nadmierne
kości
Przyglądając się własnemu co-
dziennemu jadłospisowi, zwróć
uwagę, czy nie ma w nim nastę-
właściwej podaży wapnia w die-
cie, rozpocznij przyjmowanie
preparatów wapniowo-witami-
nowych. Zawsze skonsultuj to
z lekarzem.
nagrody!
Państwu zakup różnorodnych pro-
duktów – zaczynając od kosmetyków,
artykułów higienicznych po książki,
suplementy diety, zabawki, artykuły
dla dzieci, okulary sportowe i konfe-

specjalisty
spożycie hamuje wzrost kości. pujących składników: kofeina „„Postaraj się osiągnąć i  utrzy- rencyjne oraz wiele innych!

Ważne jest, aby w diecie była za-
chowana odpowiednia proporcja
między Ca i Mg. Około połowa
magnezu znajdującego się w or-
ganizmie wchodzi w skład kości.
Bogactwo magnezu to: kasza
gryczana, otręby pszenne, soja,
(badania naukowe wskazują na
zwiększone ryzyko złamań kości
u  osób wypijających 2 filiżanki
kawy bądź 4 szklanki herbaty
dziennie), tytoń (zanotowano
wyraźny związek pomiędzy pa-
leniem tytoniu a  częstością zła-
mać prawidłową masę ciała.
„„Korzystaj ze słonecznej pogo-
dy (pod wpływem promieni sło-
necznych powstaje w skórze wi-
tamina D).
„„Zmień tryb życia z siedzącego
na bardziej aktywny – zacznij się
okiem
„„Oferta Sklepu DOZ jest stale uzupeł-
niana, aby znalazło się w niej więcej
towarów i produktów, którymi Pań-
stwo są zainteresowani. Sklep DOZ
to nowa jakość zakupów przez In-
ternet, bowiem szczególną uwagę

ksiĘgarnia
orzechy włoskie, banany. mań kręgów, kości przedramie- gimnastykować, dużo spaceruj. zwróciliśmy na przyjazną klientowi

doz
nia i  biodra) oraz napoje typu „„Postaraj się ograniczyć do mi- formę przekazu, klarowny i przej-
cola (zawierają znaczne ilości nimum używki, tj. kawę, papie- rzysty interfejs sklepu. Powoduje to,

Ruszaj się!!!
Niezmiernie ważnym czynni-
kiem dla prawidłowej budowy
kości jest wysiłek i  aktywność
fizyczna. Dłuższe unierucho-
mienie w  łóżku jest przyczyną
fosforanów, których nadmiar
prowadzi do zmian hormonal-
nych prowadzących do aktywacji
procesów niszczenia kości).
Dekalog
rosy, alkohol – zadbasz w  ten
sposób o cały organizm.
„„Bądź ostrożny – unikaj sytu-
acji mogących doprowadzić do
upadku, a  w  konsekwencji do
złamań kości.
że zakupy są proste jak nigdy dotąd!
„„Ofertę Sklepu DOZmożna przeglą-
dać całą dobę, a gdy znajdą Pań-
stwo interesujący produkt – szyb-
ko i łatwo finalizujecie transakcję.
Specjalna oferta!
Karta stałego klienta
to stałe korzyści,
prezenty i atrakcyjne
oferty!
Odbiór osobisty na terenie Łodzi
Dla pierwszych 10 osób, które zrobią zakupy

gwałtownie postępującego zani-
ku układu kostnego. Ruch i ćwi-
czenia fizyczne stymulują wzra-
stanie kości i  zapobiegają utra-
cie masy kostnej. Najlepsze ćwi-
czenia to chodzenie, turystyka
piesza, wchodzenie po scho-
mocnych kości
Zapobieganie to podstawa na-
szego postępowania żywienio-
wego, dlatego:
„„Spożywaj pokarmy bogate
w wapń (mleko i jego przetwory)
dozik
„„Jeżeli zidentyfikowałeś u siebie Sklep DOZ zapewnia konkuren-
obecność czynników ryzyka roz- cyjność towarów i cen oraz szybką w Sklepie DOZ, i wybiorą opcję odbiór osobisty
woju osteoporozy, zainteresuj się dostawę produktów do klienta.
możliwością wykonania badania zestaw Oceanic Oillan, kąpiel,
densytometrycznego kości.
„„Jeżeli przyjmujesz przewlekle
Nowy
„„DOZ.PL – to Katalog
największa baza infor-Nagród!
macji o urodzie, zdrowiu i profilaktyce,
do suchych i spękanych rąk i stóp gratis!
Odbiór własny zamówień w sklepie internetowym w godz. 10-16
leki, zapytaj lekarza rodzinnego,
Już
smetycznedostępny
i zdrowotne, najlepsze mar-w aptekach
dokładne opisy produktów, porady ko-
Dbam 53 a, 91-026o
Łódź Zdrowie!

dach, ćwiczenia siłowe, tenis
i taniec. Nie ma granicy wieku,
w którym należy rozpocząć od-
powiednie ćwiczenia zapobie-
gające osteoporozie.
78
i  witaminę D (tran, żółtko jaj),
tak żeby Twoje kości miały od-
powiednią ilość budulca.
„„Jeżeli uważasz, że z  jakiegoś
powodu nie jesteś w  stanie za-
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
czy nie mają one negatywnego
wpływu na kości.
„„Poproś swojego lekarza, aby
ocenił, czy Twój organizm jest
zagrożony osteoporozą.
www.doz.pl
krzyŻÓwka
Sklep Internetowy DOZ, ul. Wielkopolska
kowe produkty na rynku, bogaty asor-
tyment, bezpieczna i szybka dostawa. Życzymy udanych zakupów
Zaufało nam już wielu użytkowników
– dołącz do nich już dziś!
oraz zapraszamyi bogata
� Różnorodna na www.doz.pl
oferta prezentów zarówno
za mniejszą jak i większą ilość punktów.
� Nowość! Każde 5 zł wydane w aptece premiowane punktami. 79
z Życia fundacji
Fundacja Dbam o Zdrowie
pomaga walczyć
z cukrzycą
W marcu br. Fundacja Dbam o Zdrowie wspólnie z producentem
glukometrów Genexo – patronem akcji, jak i jej głównym darczyńcą
– zorganizowała akcję pomocy dla swoich beneficjentów.
A
kcja prowadzona
jest w rejonie Pod-
karpacia (Przemyśl,
Rzeszów, Sanok,
Mielec, Krosno).
Skierowana jest do osób,
które otrzymały pomoc od
Fundacji w  ramach akcji
„Podaruj Zdrowie” prowa-
dzonej pod koniec 2008
roku. Pomocą są objęte oso-
by, które we wniosku o dofi-
nansowanie zakupu leków
jako jedną z jednostek cho-
robowych podały właśnie
cukrzycę – chorobę nazwa-
ną epidemią XXI wieku.
Na początku marca Fun-
dacja Dbam o Zdrowie wy-
słała do wszystkich osób pi-
smo wraz z  wnioskiem
o przyznanie pomocy w for-
mie glukometru. Otrzymali-
śmy zwrotnie ponad 90 proc.
wniosków od 604 osób.
– Nie spodziewaliśmy
się, że wpłynie aż tyle wnio-
80
sków. Oznacza to, że fak-
tycznie cukrzyca jest jedną
z najbardziej powszechnych
obecnie chorób. Cieszymy
się, że znów możemy pomóc
osobom, których nie zawsze
stać na zakup nie tylko le-
ków, ale także potrzebnego
im sprzętu medycznego
– mówi Małgorzata Mar-
chewka z Fundacji.
Wszystkie osoby, które
odesłały wniosek o  przy-
znanie glukometru, otrzy-
mają glukometr GLUCOSENSE.
Akcja prowadzona jest
w  chwili obecnej na Pod-
karpaciu, ale z  pewnością
swym zasięgiem obejmie
kolejne regiony Polski.
Glucosense to nowocze-
sny system monitorujący
stężenie glukozy we krwi
przeznaczony do samo-
kontroli dla pacjentów
z  cukrzycą, do użytku
w  warunkach domowych
i szpitalnych. Posiada mię- wierzchnią; krótki czas pomiaru
dzynarodowe certyfikaty – 10 sekund; funkcja ostrzeżenia ke-
jakości zgodne z  EN ISO tonowego; zakres pomiaru stężenia
9001 i EN ISO 13485. glukozy: 20–600 mg/dl; pamięć 450
pomiarów z datą i godziną oraz war-
Cechy produktu: tości średnie; możliwość transmisji
duży, czytelny wyświetlacz – dobrze danych do komputera; karta gwa-
widoczne wyniki pomiarów; prosta ob- rancyjna (dożywotnia gwarancja);
sługa – jeden przycisk; skalibrowany współpracuje z refundowanymi pa-
do osocza krwi – wyświetlane wyniki skami testowymi Glucosense.
odpowiadają stężeniu glukozy w osoczu W zestawie:
krwi; automatyczne wykrywanie glukometr Glucosense, instrukcja ob-
elektrod wkładanego paska i auto- sługi, urządzenie do pobrania próbek
matyczne uruchomienie gleukome- krwi (nakłuwacz – autolancet),
tru; pasek testowy z układem samo- 10 pasków testowych Glucosense
czynnie zasysającym krew oraz za- i 10 sterylnych ostrzy do nakłuwacza,
bezpieczoną po- pasek kodowy, 2 płyny kontrol-
ne, dzienniczek samokon-
troli, etui, dodatkowa ba-
teria.
infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 |
Cukrzyca – stara,
nowa epidemia XXI w.
T
ak mawiają znawcy
tematu, zwłaszcza
lekarze i farmaceu-
ci. Statystyki są za-
trważające – we-
dług WHO obecnie na
świecie żyje prawie 250
mln cukrzyków, a ich licz-
ba rośnie w  bardzo szyb-
kim tempie. Szacuje się,
że do 2025 roku liczba
chorych może wynieść
nawet do 380 mln.
Problem ten nie omija
również naszego kraju.
Przyjmuje się, że chorych
jest 2–2,5 mln osób, z cze-
go połowa niestety nie wie
o  swojej chorobie. Jest to
wynikiem zaniedbań za-
równo ze strony samych
chorych, jak i naszej służ-
by zdrowia. Podwyższone
stężenie glukozy we krwi
nie powoduje jednoznacz-
nych dolegliwości i  cu-
krzycę bardzo często wy-
krywa się albo przypadko-
wo, kiedy wykonuje się
badania okresowe, lub do-
piero w  momencie poja-
wienia się powikłań, np.
ze strony serca, nerek, na-
czyń, układu nerwowego.
Taka sytuacja powoduje,
iż po kilku, kilkunastu la-
tach rozwoju choroby jest
już za późno na profilak-
www.doz.pl
tykę i  czas zacząć inten-
sywne leczenie. Odsetek
chorych na cukrzycę
w  Europie wynosi 8,6
proc., podczas gdy w kraju
próg ten jest znacznie
przekroczony i  osiągnął
poziom 9,1 proc. ogólnej
populacji. Cukrzyca i  jej
powikłania zaliczane są
do pięciu najczęstszych
przyczyn zgonów w  kra-
jach rozwiniętych.
Czy można zatem normalnie
żyć z cukrzycą i poprawić swój
stan zdrowia?
Przede wszystkim należy
prowadzić bardziej ruchli-
wy tryb życia. Dawniej
więcej chodziliśmy, za-
równo na spacery, jak i do
pracy. Obecnie wszędzie
jeździmy samochodami
i autobusami. Wolny czas
spędzamy przed telewizo-
rem, co nie pozostaje bez
wpływu na nasze zdrowie.
Prowadzimy siedzący
tryb życia, a więc nasz or-
ganizm potrzebuje mniej
kalorii. My natomiast na-
dal spożywamy tyle, co
zawsze, a może i znacznie
więcej (liczba osób oty-
łych znacznie wzrasta i to
już w  wieku szkolnym
dzieci mają problem z oty-
łością). Nie dość, że jemy
dużo, to jeszcze niezdro-
wo. Kuszą nas fast foody,
bo szybciej i rzekomo ta-
niej.
Do tego palimy papie-
rosy, spożywamy różnego
typu używki i  oczywiście
żyjemy w  ciągłym stresie
i pośpiechu, co nie sprzyja
naszemu zdrowiu, nato-
miast może w  dużym
stopniu przyczynić się do
rozwoju cukrzycy lub
przyspieszenia pojawienia
się jej powikłań.
Leczenie cukrzycy obejmu-
je przestrzeganie zaleceń
dietetycznych oraz zwięk-
szoną ilość ruchu, dopaso-
waną indywidualnie do
możliwości każdego pa-
cjenta. Jeżeli to nie wy-
starcza, trzeba sięgnąć po
terapię farmakologiczną,
stosując różne leki doustne
i/lub insulinę.
Proces leczenia może-
my doskonale wspomóc,
stosując domową samo-
kontrolę za pomocą zesta-
wów monitorujących stę-
żenie glukozy we krwi
(m.in. glukometrów). Jest
ona bardzo ważna, bo-
wiem poprzez sprawdza-
wywiad
numeru
radzi
doz
nie w różnych porach dnia
fundacji
(np. na czczo, po posił-
z Życia
kach) stężenia glukozy
możemy ocenić, czy sto-
sowane leczenie jest sku-
teczne, ewentualnie mo-
żemy wprowadzać zmiany
w  leczeniu, dokonywać
właściwego doboru leków.
specjalisty
Odpowiednio częsta sa-
okiem
mokontrola jest pomocna
w  profilaktyce powikłań
cukrzycy oraz stanów za-
grożenia życia (np. bardzo
wysokie lub bardzo niskie
stężenia glukozy prowa-
dzące do śpiączki).
ksiĘgarnia
W przypadkach znaczne-
doz
go pogorszenia samopo-
czucia możemy bardzo
szybko sprawdzić, w  ja-
kim stopniu nasze stęże-
nie glukozy odbiega od
pożądanego i  podjąć
w  trybie nagłym odpo-
wiednie leczenie.
dozik
Postarajmy się już dziś
zrobić szybki rachunek
sumienia i choć częściowo
ograniczyć te czynniki,
które niekorzystnie wpły-
wają na nasze zdrowie.
Wszak profilaktyka jest
krzyŻÓwka
lepsza od leczenia skut-
ków choroby.
E. Łacina
Konsultacja: Grzegorz Bora
– Genexo sp. z o.o.
81
okiem specjalisty
Leksykon apteczny

wywiad
numeru
Drodzy
Czytelnicy,
Lekarz radzi Czy wiesz, że…
»»
na Wasze pytania
odpowiada nasz ekspert:

radzi
lekarz medycyny i doktor Moja 7-letnia

nauk farmaceutycznych córka co jakiś czas na-
rzeka na bóle w  okoli-
Jacek
cach piszczeli (najczę-
Owczarek ściej przed snem). Czy to
z Zakładu Biofarmacji coś poważnego i  jak
Uniwersytetu można temu zaradzić?
ną bólu nóg jest wzrost
dziecka, to istnieją dosyć
proste metody walki z takim
bólem. Najważniejszą z nich
są po prostu wielokrotnie
powtarzane ćwiczenia roz-
ciągające mięśnie. Pomocne
doz
Przyczyny krwawień … witaminy i kwasy omega-3 Medica z Kerastimem – amino- … witaminy w ciąży są nie- sion babki płesznik oraz mielone sie-
z  nosa są bardzo liczne mają dobroczynny wpływ na kwasem bogatym w  siarkę, mię lniane dostarczają błonnika i ślu-
zbędne
- choroby zakaźne; naczy- organizm który stymuluje proces wzro- zów. Inulina (prebiotyk) ułatwia
niowe, endokrynologiczne; stu włosów. Szampon wzboga- Centrum Materna to peł- rozwój i utrzymanie naturalnej flo-
zaburzenia krzepnięcia; OmegaProvita to całko- cony jest również ekstraktem ny zestaw składników mine- ry bakteryjnej jelit. Dodatek błonni-
niewydolność wątroby oraz wicie nowatorskie i  optymal- z korzenia pokrzywy, który po- ralnych i  witamin dla kobiet ka jabłkowego w naturalny sposób
niewydolność nerek. Rów- ne połączenie składników, któ- prawia mikrokrążenie w miesz- planujących ciążę, w ciąży i kar- reguluje perystaltykę jelit, pobu-

fundacji
Medycznego Bóle u dzieci w wieku od są również masaże czy cie- nież uszkodzenie naczyń re są podstawą zdrowej diety. ku włosowym oraz niacyną, miących. To specjalnie zbilanso- dzając ściany jelit do pracy i przesu-

4 do 6 lat to dość częsta do-
w Łodzi
legliwość i  u  zdrowego
dziecka jest zawsze sygna-
płe okłady. Leki przeciwbó-
lowe należy u  dzieci stoso-
wać ostrożnie i  tylko po
z Życia
krwionośnych wewnątrz Kwasy omega-3, których źró- która hamuje proces starzenia wana formuła stworzona z  my- wania znajdującej się w nich masy.
się mieszków włosowych.
nosa np. zapalenia błony dłem są tłuste ryby morskie, ślą o  przyszłych mamach i  ich
śluzowej nosa; ciało obce mają dobroczynny wpływ na dzieciach. Skład tabletki zo- … opuncja figowa wspoma-

łem niepokojącym. Jeżeli
dziecko zaczyna uskarżać się
na bóle w obydwu kończy-
nach i występują one głów-
»»
konsultacji z lekarzem.
Mój 13-letni syn
w nosie; suchy nieżyt nosa
mogą spowodować krwa-
wienie. Może także wystą-
pić jako objaw przedawko-
cały organizm. Witaminy i sole
mineralne dostarczają dzien-
ną porcję tych składników, któ-
rych, jak wykazały wyniki ba-
… CLA pomaga spalać tkan- stał opracowany tak, by w  die-
kę tłuszczową cie mamy nie zabrakło kwasu
foliowego, witamin z  grupy B,
CLA max NATURKAPS® to
witaminy C i  innych ważnych
ga odchudzanie
HerbaTon to preparat wspo-
magający odchudzanie, który blo-
kuje prawie 1/3 tłuszczu zawarte-

specjalisty
kapsułki zawierające naturalnego go w pokarmach, obniżając kalo-
nie wieczorem lub późnym miewa częste nieurazo- wania niesterydowych le- dań m.in. Instytutu Żywności witamin. Centrum Materna to

popołudniem oraz nie mają
stałego charakteru, to mogą
być to bóle spowodowane
szybkim wzrostem. Nie-
mniej jednak może on mieć
zupełnie inne i groźne pod-
łoże. Trzeba dokładnie obej-
we krwawienia z  nosa.
Co to może oznaczać?
Krwawienie z  nosa jest
to częsty objaw u  dzieci.
Występuje jednak w  każ-
dym okresie wiekowym
okiem
pochodzenia sprzężony kwas li- ryczność potraw i  pomagając
ków przeciwzapalnych po- i  Żywienia, najczęściej brakuje nolowy (CLA) w  postaci wysokiej również składniki mineralne jak
wszechnie stosowanych w diecie Polaków. magnez, selen, żelazo i jod. w  osiągnięciu szczupłej sylwetki.
jakości, opatentowanej substan- Wszystko to dzięki zawartości
w leczeniu „przeziębienia”. cji o nazwie Clarinol™. Powoduje NeOpuntii® – opatentowanego
Z reguły przebieg krwa- … kerastim stymuluje po- spalanie już istniejącej tkanki … błonnik i  śluzy regulują
składnika roślinnego pozyskiwa-
wienia z nosa nie jest nie- rost włosów tłuszczowej oraz ogranicza jej po- pracę jelit
nego z  opuncji figowej. NeOpun-
bezpieczny, a  przyczyna EVA MEDICA to lecznicze wstawanie w  organizmie. Przy- Colosan Ex przywraca prawi- tia® charakteryzuje się wysoką
krwawienia jest banalna. szampony gwarantujące specja- czynia się do redukcji cellulitu dłową perystaltykę jelit. Polecany

ksiĘgarnia
zawartością błonnika – powyżej
rzeć bolące miejsce. Ocena, również u  osób starszych. Niemniej jednak krwawie- listyczną pielęgnację włosów i  poprawy sylwetki. Pozwala na jest osobom mającym problemy 45%. Błonnik ten, łącząc się

czy w  okolicach, gdzie zlo-
kalizowany jest ból, nie ma
otarć, zadrapań, obrzęków
jest bardzo ważnym elemen-
tem diagnostycznym. W sy-
tuacjach niepokoją-
cych zawsze należy
Czynnikami sprzyjającymi
krwawieniom z  nosa są:
obfite unaczynienie błony
śluzowej w  nosie, cienka
i  wrażliwa błona śluzowa
w  przedniej części prze-
grody oraz obecność splo-
nie z  nosa może być sta-
nem zagrażającym życiu,
zwłaszcza w  sytuacji czę-
stych i  obfitych krwawień
w krótkim odstępie czaso-
wym. Powtarzające się
krwawienia z  nosa wyma-
i skóry głowy. Dla osób cierpią-
cych na zaburzenia wzrostu
włosów ratunkiem może okazać
się szampon wzmacniający Eva
zachowanie proporcji między ilo-
ścią tkanki tłuszczowej a mięśnio-
wej, przez co chroni przed po-
wstaniem efektu „jo-jo”.
z wypróżnianiem. Może być również
stosowany jako uzupełnienie diet
oczyszczających i  odchudzających.
Zawarte w Colosanie Ex łupiny na-
doz
z  tłuszczem pokarmu, zamienia
go w  żel, który zamiast odłożyć
się w  postaci tkanki tłuszczowej,
zostaje wydalony z organizmu.

Suplement diety
udać się do lekarza. tów jamistych w  jamach gają wnikliwej diagnostyki

dozik
Jeżeli przyczy- nosa. lekarskiej.

Szanowni Czytelnicy,

Suplement diet y
odpowiedzi udzielane w Poradni DOZ mają jedynie charakter informacyjny
i w żadnym wypadku nie stanowią ostatecznej diagnozy problemów
naszych Czytelników. Staramy się tu opisywać problemy najczęściej

krzyŻÓwka
poruszane przez Was w listach, jednak nie jesteśmy w stanie podać
ostatecznej diagnozy. W celu jej postawienia w większości wypadków
Suplement diety

konieczna jest osobista wizyta u specjalisty. Z tego też względu nie

Suplement diety
jesteśmy w stanie odpowiedzieć na wszystkie Wasze pytania.

Suplement diety
82 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 83
okiem specjalisty

Farmaceuta radzi:
Wyjeżdżając w teren, war-
Kupując plastry, wybierajmy to zaopatrzyć się w ręczny
takie zestawy, które zawiera- odbiornik GPS. Urządze-
ją różne kształty i rozmiary. nie takie podaje na bieżą-
co współrzędne geogra-
ficzne. Przydatne może
wywiad
numeru
Jeżeli na urlop zabieramy dzie-
ci i/lub osoby starsze, warto
mieć przy sobie następujące
informacje:
„„wiek;
„„zdiagnozowane i prze-

Apteczka wczasowicza
być również odnotowanie byte choroby;

charakter ystycznych
punktów dookoła nas lub
mijanych po drodze. Dzię-
ki temu dyspozytor przyj-
mujący zgłoszenie może
z większą precyzją pokie-
rować akcją ratunkową.
radzi
doz
„„przyjmowane leki;
„„informacja o alergiach
„„grupa krwi;
„„kogo powiadomić w na-
głym przypadku.
Często w  stanie silnego
wzburzenia, stresu nie po-

fundacji
trafimy działać racjonal-

Informacje ważne (na te-
mat chorób, osób, które
mają być powiadomione,
telefony kontaktowe) war-
to przechowywać w miej-
z Życia
nie i przekazać tych infor-
macji ratownikom me-
dycznym, stąd posiadanie
ich w zwięzłej formie, np.
na karteczce noszonej

N
adchodzi powoli re to mogą okazać się nie- „„Plastry, plasterki scu łatwo dostępnym dla w portfelu, może w znacz-
Łukasz czas, aby planować ocenione nawet w  przy- – kupując plastry, starajmy ratownika, jednocześnie nym stopniu ułatwić za-

specjalisty
Kirzyński wiosenny i  letni wy- padku spędzania wolnego się wybierać zestawy uni- można je zabezpieczyć danie osobom mającym

okiem
poczynek. Co prawda, czasu w  ośrodku wczaso- wersalne, turystyczne. Za- poprzez np. zafoliowanie. nam pomóc.
magister nauk obecny rok jest raczej wym czy miejscu gęsto za- wierają one plastry w róż- Nie ufajmy zbytnio książ-
farmaceutycznych rokiem pracodawcy niż ludnionym. nych kształtach, także ła- „„Leki przeciwbólowe agować na ewentualne re- kom adresowym i notatni- Nie lekceważmy obo-
pracownika (jeżeli cho- Tak naprawdę zależy to two dopasować właściwy. i przeciwgorączkowe akcje alergiczne (o  co kom w telefonach komór- wiązku przygotowania
dzi o  układ wolnych od nas, czy zaopatrzymy W przypadku gdy na urlop – czyż nie zdarzyło się tak, szczególnie łatwo u  osób kowych. Niestety, nowo- i  zabrania apteczki. Sta-
dni), to nic nie stanie się w gotową apteczkę, czy wybieramy się z  małymi że w  drugi, trzeci dzień niemających często kon- czesne urządzenia nie wy- rajmy się ją przygotować
na przeszkodzie zapa- sami ją skompletujemy. dziećmi, można rozważyć urlopu byli Państwo zaka- taktu z przyrodą). trzymują długo na baterii ze szczególną staranno-

ksiĘgarnia
lonym globtroterom, Jednak bez względu na to, zakup dostępnych w apte- tarzeni, opatuleni kołdrą, „„Węgiel, i w przypadku jej rozłado- ścią, gdy jadą z  nami na

doz
aby już w  maju wyru- w jaki sposób zaopatrzymy kach kolorowych plaster- trawieni przez gorączkę leki przeciwbiegunkowe wania stają się bezużytecz- wypoczynek dzieci. Po-
szyć na weekendowe się w  podstawowe środki, ków z  postaciami z  bajek, w  środku upalnego lata? – należą do podstawo- ne. Zadbajmy o kopie bez- mimo że dostępność za-
wypady. Choć urlop warto pomyśleć, co powin- dzięki takiemu barwnemu Dzieje się tak często, po- wych artykułów, które są pieczeństwa na papierze. wartych w apteczce środ-
(i  słusznie) kojarzy no znaleźć się w takim ze- opatrunkowi dziecko nieważ przemęczony or- obowiązkowe w przypad- ków jest duża, to jednak
nam się z  przyjemnym stawie. szybciej zapomni o  po- ganizm ma problem ze ku zmiany miejsca poby- Apteczka to nie tylko leki nagły wypadek może się
czasem relaksu i odpo- Oto propozycje, które pozwolą wstałej dolegliwości. Pa- zmianą aktywności oraz tu, kuchni, warunków hi- oraz środki medyczne, ale nam w  chwili, w  której
czynku, pamiętajmy, że nam wybrnąć cało z  niejednej miętajmy również, aby klimatu. Warto wtedy pod gienicznych. także podstawowe i  waż- nie ma akurat możliwo-
nawet wtedy narażeni opresji: plastry ze względów hi- ręką mieć leki, które po- „„Rękawiczki ne informacje. Oto wykaz ści skorzystania z  usług

jesteśmy na urazy, wy-
padki oraz kontuzje.
Zanim w ferworze wal-
ki zaczniemy pakować tor-
by, plecaki oraz walizki,
przygotujmy się do wyjaz-
„„Woda utleniona
(może być w  żelu) – nie-
oceniona w przypadku ska-
leczeń, otarć naskórka, za-
drapań. Nie zapominajmy
nigdy przemyć i zdezynfe-
kować rany. W  przypadku
gienicznych zmieniać jak
najczęściej.
„„Gaza jałowa, bandaż,
bandaż elastyczny
– w  przypadku ich braku
otwartą ranę można zabez-
pieczyć kawałkiem czyste-
mogą zmniejszyć powsta-
łą dolegliwość.
„„Leki przeciwhistaminowe,
preparaty
zawierające wapŃ
– warto zaopatrzyć się
w  dostępne bez recepty
dozik
jednorazowe niektórych z nich, których po- lokalnej apteki – w środ-
– często jako argument siadanie może być dla nas po- ku lasu, na łódce czy po
przeciwko udzieleniu ob- mocne: prostu w nocy.
cej osobie pierwszej po-
mocy wymieniana jest Telefony alarmowe:
obawa przed kontaktem
fizycznym. Dlatego też Ogólnopolski telefon alarmowy – 112

du odpowiednio wcześniej
na okoliczność podstawo-
wego zabezpieczenia od
strony apteczki oraz zesta-
wu pierwszej pomocy, któ-
gdy zaobserwujemy, że za-
czerwienie i obrzęk wokół
niej utrzymuje się lub po-
głębia, natychmiast należy
udać się do lekarza.
go, naturalnego materiału.
Jednak koszt zakupu jest
znikomy, dlatego tych po-
zycji nie powinno zabrak-
nąć w naszej apteczce.
środki zawierające chloro-
wodorek cetyryzyny lub
loratadyny oraz preparaty
zawierające duże dawki
wapna, tak aby móc zare-
krzyŻÓwka
w  naszej apteczce zawsze TOPR – 0 601 100 300
powinniśmy mieć kilka par
rękawiczek jednorazo- GOPR – 0 601 100 300
wych, które jednocześnie WOPR – 0 601 100 100
eliminują zabrudzenia.

84 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 85

85
encyklopedia
ksiĘgarnia www.doz.pl
chorego

radzi
Alergie pokarmowe.

doz
Celiakia Chcę karmić piersią
WIEDZA TO NAJWIĘKSZA BROŃ W WALCE Z KAŻDĄ CHOROBĄ! Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski Porady lekarzy i dietetyków Grażyna Rybak
Mirosław Jarosz (red.),
Drodzy Czytelnicy!

26
Celiakia jest poważnym problemem

10
Jan Dzieniszewski (red.) Praktyczny poradnik dla kobiet w ciąży i młodych mam. Czytel-
Wiedząc, że łatwiej zapobiegać, niż leczyć, zapraszamy Państwa do zaku- zdrowotnym, a jej powikłania mogą sta-

19
niczki znajdą w nim teoretyczne i praktyczne informacje na te-
80
pów w naszej Księgarni Wysyłkowej. Znajdą tu Państwo poradniki doty- nowić nawet zagrożenie dla życia. Jedy- W  swej najłagodniejszej formie alergia
czące profilaktyki i leczenia wielu chorób, jak i te pomagające prowadzić
nym sposobem na uniknięcie objawów pokarmowa wywołuje lekki obrzęk warg mat karmienia piersią, a także odpowiedzi na najczęściej za-
chorobowych jest dieta bezglutenowa. dawane pytania, m.in.: Co robić, gdy karmienie boli? Czy moje
i jamy ustnej, w swej najcięższej formie

specjalisty
zdrowy tryb życia. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pacjentów, Książka zawiera praktyczne porady i za-
systematycznie wprowadzamy do naszej oferty nowe tytuły, które cieszą lecenia specjalistów z Instytutu Żywno- powoduje zapaść naczyniową połączo- dziecko się najada? Co robić, gdy brakuje pokarmu?... i wiele in-

Płeć serca. O chorobach układu
się Państwa zainteresowaniem i uznaniem.
krążenia u kobiet
Pełna oferta księgarni znajduje się na stronie www.doz.pl
Krystyna Rożnowska
Zamówienia można składać na stronie internetowej www.doz.pl
lub wypełniając formularz zamówienia umieszczony na stronach Serce kobiety pracuje inaczej niż serce
mężczyzny, co wynika z różnic w funkcjo-
czasopisma i wysyłając na adres: nowaniu układu hormonalnego. W  na-
KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA DBAM O ZDROWIE, ul. Wielkopolska 53a, szej książce znajdziesz odpowiedzi na
ści i Żywienia w Warszawie. Mogą z niej
korzystać zarówno pacjenci, jak i lekarze
podstawowej opieki zdrowotnej.
Format 145x205 mm ,
oprawa broszurowa
Skazy krwotoczne
Jerzy Windyga
Skazy krwotoczne - wśród nich hemofilia
- należą do chorób, które u pacjentów i ich
rodzin budzą bardzo dużo obaw. Rozwój
medycyny spowodował, że przy obecnych
metodach terapii osoby cierpiące na skazę
okiem
ną z  gwałtownym spadkiem ciśnienia. nych zagadnień.
Ta ostatnia reakcja nosi nazwę wstrząsu
anafilaktycznego. Ponadto autorka w ciepły i zrozumiały sposób omawia korzyści
płynące z karmienia piersią, sposoby przystawiania dziecka do
By ochronić się przed tego rodzaju do-
świadczeniami, trzeba zachowywać nie- piersi oraz wiele innych sytuacji i czynników, na które powinna
ustanną czujność, wystrzegając się spoży-
wania przypadkowego jedzenia. Autorzy
zwracać uwagę karmiąca matka.
poradnika sugerują, jak zmodyfikować
sposób jedzenia – co jeść, a czego unikać
Oprawa broszurowa, format 145x205 mm

14
91-026 Łódź. wiele pytań dotyczących przyczyn, obja- – aby nie dopuścić do takich sytuacji.
40 krwotoczną mają duże szanse na normalne

fundacji
Prosimy również o wskazanie liczby zamawianych książek i złożenie wów i przebiegu chorób serca oraz ukła-

z Życia
du krążenia u kobiet, m.in.: O czym może życie. Nasz poradnik będzie im służyć po- Oprawa broszurowa, format
podpisu na formularzu. świadczyć promieniujący ból w  klatce mocą w codziennych zmaganiach z choro- 145x205 mm,
Złożenie zamówienia na książki z określonej oferty nie obliguje do zama- piersiowej? Co to jest koronarografia? bą. Autor omawia różne rodzaje skaz krwo- 228 stron
wiania książek w kolejnych wydaniach. Książki wysyłamy do Państwa W jaki sposób można zapobiegać miaż- tocznych oraz ich leczenie. Odpowiada
dżycy? Jaka dieta jest odpowiednia dla także na pytania najczęściej nurtujące pa-
za pośrednictwem Poczty Polskiej, zgodnie z obowiązującym cennikiem. osób z nadciśnieniem tętniczym? Jak się cjentów i ich rodziny.

17 55 15 30
ustrzec przed udarem mózgu?
Oprawa broszurowa,

niezbędnik doz
Format 145x205 mm, format 145x205 mm
Życzymy miłej lektury i dużo zdrowia. oprawa broszurowa
Zespół Księgarni Dbam o Zdrowie

Pełna oferta księgarni na stronie www.doz.pl Pełna oferta księgarni na stronie www.doz.pl

Choroby serca Narkomania. Podręcznik Żywienie kobiet w ciąży Hemoroidy FORMULARZ ZAMÓWIENIA
Robert Myers dla nauczycieli, Dorota Szostak-Węgierek , Aleksandra Cichocka Grzegorz Krasowski, Marek Kruk Formularz bez numeru karty pacjenta i podpisu jest nieważny
Znakomity kardiolog dr Rob Myers stwo- wychowawców i rodziców Lekarze i dietetycy są zgodni, że brak dostatecznej liczby korzystnych Guzki krwawnicze, czyli popularne hemoroidy, to dolegliwość Numer karty pacjenta: ....................................................................

ksiĘgarnia
rzył doskonałe kompendium wiedzy na Zygfryd Juczyński składników w diecie zagraża zdrowiu nie tylko kobiety ciężarnej, ale dotykająca bardzo wielu ludzi, nadal jednak traktowana jest
temat tych skomplikowanych „życiowych” i oczekiwanego przez nią dziecka. jako coś wstydliwego. A przecież to poważna, uciążliwa i często Telefon kontaktowy: .......................................................................
Książka traktuje problemy narkomanii

zagadnień. Przedstawia w nim m.in.:
n najczęstsze choroby serca i ich objawy,
w tym zawał, typy arytmii, zastoinową
niewydolność;
w sposób całościowy, biorąc pod uwagę
złożone relacje zachodzące między jej uwa-
runkowaniami psychologicznymi, społecz-
Jakie to składniki? Gdzie je można znaleźć? W jakich ilościach spoży-
wać? A może powinna ona jeszcze sięgnąć po suplementy? Czy bać
się nadwagi, czy cały czas się pilnować? Odpowiedzi na te i inne py-
tania można znaleźć w naszym poradniku. Przygotowali go specjali-
groźna choroba końcowego odcinka przewodu pokarmowego.
Dzięki tej książce pacjent będzie wiedział, na czym polega ob-
rana przez lekarza prowadzącego metoda leczenia, czego ma
się spodziewać podczas zabiegu chirurgicznego i jakie leki
doz
Imię: .............................. Nazwisko: .................................................
Ulica: ......................................... Nr domu: ......... Nr lokalu: ...........
Kod pocztowy: ................ Miejscowość: .........................................

15 30
12
no-kulturowymi i medycznymi. Autor nie

n rodzaje badań i metody leczenia;
n czynniki ryzyka i niebezpieczeństwa
związane z hormonalną terapią zastępczą;
n wpływ diety i aktywności seksualnej
na pracę serca.
Książka ta, napisana przystępnie i rzeczo-
60
ści z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie. może stosować.
moralizuje, ale przedstawia fakty, opisu- ZAMAWIAM:
je rzeczywistość, której elementem są nar- 144 strony, oprawa broszurowa, format 145x205 mm Format 145x205 mm, oprawa broszurowa Uwaga!!! Koszt wysyłki zgodny z cennikiem Poczty Polskiej
kotyki będące zagrożeniem dla coraz szer-
szych kręgów dzieci i młodzieży. Lp. Tytuł Cena Liczba
Podręcznik uzyskał pozytywne opinie

22
Centrum Metodycznego Pomocy Psy-

wo, zawierająca ilustracje, słowniczek naj-
ważniejszych terminów i wykaz leków, to
wspaniały przewodnik zarówno dla osób
chorych i ich najbliższych, jak i tych, którzy
pragną, by ich serce pozostało zdrowe.
Format 139x208
mm, 224 strony,
oprawa
dozik
00
chologiczno-Pedagogicznej oraz Krajo- Kamica żółciowa.
wego Ośrodka Wspierania Edukacji Za- Padaczka
wodowej. Sergiusz Jóźwiak, Katarzyna Kotulska Porady lekarzy i dietetyków
Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski
Format 145 x 205 mm, Atak padaczki zawsze budził lęk, dlatego na temat jej przy-
oprawa czyn i przebiegu powstało wiele fałszywych opinii i przesą- Kamica żółciowa w większości przypadków nie wywołuje żadnych
broszurowa objawów i może pozostać nierozpoznana – bez żadnych nieko-
dów. Autorzy poradnika, przeznaczonego dla chorych i ich
rodzin, przekazują najnowszą wiedzę o chorobie oraz spo- rzystnych dla zdrowia skutków. Jednak u części osób powstające
sobach jej leczenia. W publikacji można znaleźć informa- w drogach żółciowych złogi mogą wywoływać zaburzenia czyn-

krzyŻÓwka
broszurowa

22 29 16
ności przewodu pokarmowego, napady ostrego bólu i groźne po-

50 00 20
cje o dostępnych na rynku lekach, ich niepożądanych dzia-
łaniach z innymi lekami. Pacjenci znajdą również słownik wikłania. Do czynników sprzyjających rozwojowi kamicy żółciowej Jeżeli masz wątpliwości – zadzwoń pod bezpłatny numer
przydatnych terminów medycznych oraz adresy organiza- należą między innymi: nieregularny tryb życia, niewłaściwe odży- infolinii 0 800 278 354
cji i grup niosących pomoc chorym w Polsce. wianie, otyłość i - paradoksalnie - gwałtowne odchudzanie.
………………………… …………………………
Format 145x205 mm, oprawa broszurowa 120 stron, oprawa broszurowa, format 145x205 mm
data podpis zamawiającego
Oferta dla uczestników programu „Dbam o Zdrowie”
86 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 87
87
encyklopedia chorego
dozik

WIELKANOCNY KONKURS RYSUNKOWY W APTEKACH DBAM O ZDROWIE

WAKACJE DOZIKA
Z okazji świąt Wielkiejnocy w aptekach Dbam o Zdrowie zorganizowano
Hanna Skibińska
konkurs rysunkowy dla dzieci. Konkurs pod tytułem „Z czym kojarzą Ci się
Święta Wielkanocne” zgromadził wiele ciekawych i wyjątkowych prac.
Wszystkie prace były szczególne, różnorodność pomysłów i technik
wykonania, tym bardziej utrudniała wybór zwycięzców.
Latem na łące lub w ogrodzie można spotkać dużo biedronek. Połącz linią, po kolei, wszystkie biedronki,
Najbardziej oryginalne obrazki, które wyróżniono, zostały przyniesione do
a zobaczysz co można robić latem na Mazurach. Po połączeniu biedronek możesz pokolorować rysunek.
apteki w Sosnowcu przy ul. Kościelnej 44 z sąsiedniej Szkoły Podstawowej
nr 1 im. Stefana Żeromskiego przy ul. Wojska Polskiego 8 w Sosnowcu.
Oto lista 5 zwycięzców naszego małego konkursu:
4 I miejsce: Hanna Skibińska IIIa
Kinga Baran Magdalena Wola Barbara Sarniecka Nikola Błażejska
II miejsce: Kinga Baran IIIa
III miejsce: Magdalena Wola IIIa
Wyróżnienie I: Barbara Sarniecka IIIa
1 Wyróżnienie II: Nikola Błażejska, lat 5
Laureaci zostali nagrodzeni miłymi upominkami. Gratulujemy talentów!

2 3

6 5 10 9 KONKURS FOTOGRAFICZNY MAMA I JA

Specjalnie z okazji Dnia Matki i Dnia Dziecka przygotowaliśmy Ogrzewa • Relaksuje • Koi • Uspokaja
ciepła przytulanka o właściwościach aromoterapeutycznych dla dzieci!
konkurs fotograficzny. Podgrzana w mikrofali przez 2 minuty-utrzymuje ciepło do 2 godzin.
7 8
Wiosna to ta pora roku, w której tak chętnie spędzamy czas na
powietrzu. Spacer, jazda na rowerze, rolkach czy zabawa na wolnym
powietrzu to także świetna okazja, aby utrwalić te chwile.
Prześlij nam Wasze zdjęcie, jak aktywnie spędzacie razem czas.
Dla autorów najciekawszych zdjęć czekają atrakcyjne nagrody.

Zdjęcia prosimy przesłać na adres fotokonkurs@doz.pl

Wśród dzieci, które przyślą swoje rysunki na adres redakcji: do dnia 15 czerwca.
ul. Zbąszyńska 3, 91-342 Łódź (z dopiskiem DOZIK), rozlosujemy zestawy upominkowe. Rozmiar wiadomości e-mail nie powinien przekraczać 20 MB
Do wygrania 25 maskotek – termoforów
sponsorem konkursu jest firma ASPEN
88
88 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 89
89
encyklopedia
krzyŻÓwka chorego

wywiad
numeru
radzi
doz
fundacji
z Życia
Dla dwudziestu pięciu osób, które przyślą prawidłowe
rozwiązanie, pharmena – sponsor krzyżówki
przygotował nagrodę

specjalisty
okiem
ksiĘgarnia
doz
dozik
krzyŻÓwka
Rozwiązanie krzyżówki przyślij na adres
redakcji: ul. Zbąszyńska 3, 91-342 Łódź

90 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 91

 ików programu
encyklopedia
listy pacjentÓw
chorego
y do kr ęg u ucz estn
Zapraszam

wywiad
numeru
dbam o zdrowie
Nr 3 (80) maj /czerwiec 2009
iSSN 1730-098 czasopismo pacjentów
aptek

Moje pierwsze
kosmetyki
Wyjaśnienie
rozMowa z...
Samborem czarNotą
W poprzednim numerze „Dbam o Zdrowie” w artykule „Polskie morze – zdrowie i aktywność” namawialiśmy Państwa
Czuwa nade
mną opatrzność do jazdy quadami nie tylko po plażach (co w niektórych miejscach jest dozwolone), ale także po wydmach, które zgodnie
25
puNktów

+
z polskim prawem są obszarem chronionym i nie można po nich nawet chodzić (oczywiście poza wyznaczonymi
miejscami). Dziękujemy naszej Czytelniczce, Pani Elizie Wrocławskiej, za zwrócenie uwagi na ten błąd. Atrakcyjne Karta
rzuć now ość
nagrody
palenie! strony 56–59

do wyboru z katalogu
podarunkowa
25 www.doz.pl
Rozwiązaniem krzyżówki 1 z numeru 2(79) było hasło: Slim Coffee pobudza i odchudza Pomysł na prezent
puNktów

radzi
doz
infolinia:
|
0-800 apteki | 278-354

Upominki wylosowali pacjenci następujących aptek uczestniczących w programie „Dbam o Zdrowie”: dla całej rodziny
Wydawca: Bez Recepty Sp. z o.o.
(spółka Polskiej Grupy Farmaceutycz- 0303645 APTEKA „POD LWEM”, 2549152 APTEKA DBAM O ZDROWIE, 3145439 APTEKA DBAM O ZDROWIE, 3641143 APTEKA „OMEGA”,
nej), 91-342 Łódź, ul. Zbąszyńska 3, 87-880 BRZEŚĆ KUJAWSKI, HANKI 37-100 ŁAŃCUT, MICKIEWICZA 10 66-200 ŚWIEBODZIN, MATEJKI 1 38-500 SANOK, KOŚCIUSZKI 22
SAWICKIEJ 7 2774988 APTEKA DBAM O ZDRO- 3200725 APTEKA „POD ESKULAPEM”, 3674701 APTEKA „TWOJA APTEKA
tel. 042 613 34 44.
1140869 APTEKA „VIOLA”, 15-297 WIE „BIAŁA”, 90-011 ŁÓDŹ, KILIŃ- 16-400 SUWAŁKI, NONIEWICZA 85D RODZINNA”, 53-657 WROCŁAW,
Prezes wydawnictwa: BIAŁYSTOK, ŻELAZNA 9 LOK. 14 SKIEGO 93 3239130 APTEKA „SALUS”, DŁUGA 37/47
Wojciech Rosicki. 1226553 APTEKA DBAM O ZDRO- 2786073 APTEKA „BIO-FARM”, 20- 88-220 OSIĘCINY, PL. BOH. POWSTA- 3680425 APTEKA, 98-200 SIERADZ,

fundacji
Redakcja: adres jak wyżej

WIE, 05-300 MIŃSK MAZOWIECKI,
Redaguje zespół. Redaktor naczelny: KONSTYTUCJI 3 MAJA 7
Krzysztof Chrzanowski. 1528779 APTEKA DBAM O ZDRO-
Sekretarz redakcji: Grzegorz WIE, 43-170 ŁAZISKA GÓRNE,
Dróżdż. Redaktor graficzny: WIEJSKA 1
Izabela Raduszewska. 1563933 APTEKA, 83-100 TCZEW,
DĄBROWSKIEGO 11
Dział reklamy:
2049085 APTEKA DBAM O ZDRO-
Małgorzata Dębowska WIE, 94-030 ŁÓDŹ, INŻYNIERSKA 1/3
570 LUBLIN, SZMARAGDOWA 24
2819068 APTEKA DBAM O ZDRO-
WIE, 62-200 GNIEZNO, JANA III SO-
BIESKIEGO 17 (CH ALBERT)
2823634 APTEKA „MELISSA”, 41-
400 MYSŁOWICE, MIKOŁOWSKA 15
2958883 APTEKA DBAM O ZDRO-
WIE „CITOFARM”, 95-200 PABIANICE,
WYSPIAŃSKIEGO 4
NIA WARSZAWSKIEGO 6/3
3355990 APTEKA „REMEDIUM”,
11-600 WĘGORZEWO, 3 MAJA 17
3491364 APTEKA, 08-200 ŁOSICE,
RYNEK 29
3584971 APTEKA, 78-100 KOŁO-
BRZEG, DWORCOWA 1
3626433 APTEKA DBAM O ZDRO-
WIE, 91-211 ŁÓDŹ, RYDZOWA 22
z Życia
P.O.W. 80 (KAUFLAND)
3711372 APTEKA „SAGITTARIUS”
60-330 POZNAŃ, CZEŚNIKOWSKA 2
3714490 APTEKA „MELISSA BIS”,
60-239 POZNAŃ, MORAWSKIEGO 1/2
3732255 APTEKA DBAM O ZDROWIE,
97-300 PIOTRKÓW TRYBUNALSKI,
GARBARSKA 10/12

specjalisty
tel. 022 329 65 16, 0601 292 272,

okiem
e-mail: mdebowska@doz.pl,
Katarzyna Kustra, tel. 042 613 35 86, Rozwiązaniem krzyżówki 2 z numeru 2(79) było hasło: Dermena hamuje wypadanie włosów
0 723 691 965, e-mail: kkustra@doz.pl Upominki wylosowali pacjenci następujących aptek uczestniczących w programie „Dbam o Zdrowie”:
Projekt graficzny i skład: Innova,
0029932 APTEKA DBAM O ZDROWIE, WIE „POD BIAŁYM ORŁEM”, 83-100 63-700 KROTOSZYN, KOŚCIUSZKI 9 82-300 ELBLĄG, PŁK. DĄBKA 152
02-532 Warszawa, ul. Rakowiecka 36,
41-500 CHORZÓW, GAŁECZKI 30 TCZEW, PL. HALLERA 24 3490920 APTEKA DBAM O ZDROWIE, 3669946 APTEKA „PIASTOWSKA”,
tel.: 022 606 39 65, 022 606 39 66. 0227183 APTEKA DBAM O ZDRO- 2914048 APTEKA „VIOLA”, 15-297 22-100 CHEŁM, SIENKIEWICZA 8 48-385 OTMUCHÓW, RYNEK 19
Graficy: Dorota Jędrkiewicz, WIE, 24-100 PUŁAWY, M. CURIE- BIAŁYSTOK, ŻELAZNA 9 LOK. 14 3518269 APTEKA DBAM O ZDRO- 3683769 APTEKA DBAM O ZDROWIE,
Robert Trojanowski (www.dr-graphic.eu)

ksiĘgarnia
SKŁODOWSKIEJ 2 2966085 APTEKA „POLVITA”, 44-120 WIE „STAROMIEJSKA”, 87-800 WŁO- 99-300 KUTNO, SIENKIEWICZA 6
Nadzór farmaceutyczny: 0313368 APTEKA „HERBA”, 80-425 PYSKOWICE, ARMII KRAJOWEJ 28 CŁAWEK, PL. WOLNOŚCI 17 3701416 APTEKA „TWOJA APTEKA

Jerzy Stasiak, Druk: RR Donnelley GDAŃSK, MICKIEWICZA 1/3
Europe Sp. z o.o. 0564554 APTEKA „PASŁĘCKA”,
Zdjęcia: 123rf, FORUM 14-400 PASŁĘK, PL. GRUNWALDZKI 6
1763489 APTEKA DBAM O ZDRO-
WIE „PRZYJAZNA”, 35-310 RZESZÓW,
Redakcja nie odpowiada za treść
WIERZBOWA 17
reklam. Nie zwraca materiałów 2679093 APTEKA DBAM O ZDRO-
niezamówionych. Zastrzega sobie WIE, 92-504 ŁÓDŹ, ELSNERA 19
prawo do dokonywania skrótów 2817194 APTEKA DBAM O ZDRO-
3210007 APTEKA „PANACEUM”,
22-300 KRASNYSTAW, PONIATOW-
SKIEGO 33A
3261251 APTEKA„CIEPLICKA”, 58-560
JELENIA GÓRA, PRZYMIERZONYCH 4
3314223 APTEKA DBAM O ZDRO-
WIE „FARMAKON”, 78-400 SZCZECI-
NEK, 28 LUTEGO 3
3421062 APTEKA „POD WAGĄ”,
3555706 APTEKA „MILENIUM”,
39-300 MIELEC, ŻEROMSKIEGO 19A
3580070 APTEKA DBAM O ZDROWIE,
43-100 TYCHY, KS. TISCHNERA 1
3637323 APTEKA, 15-182 BIAŁY-
STOK, 27 LIPCA 2
3660626 APTEKA CENTRUM,
82-300 ELBLĄG, PŁK. DĄBKA 152
3660639 APTEKA CENTRUM,
doz
RODZINNA”, 25-363 KIELCE, MAS-
SALSKIEGO 3
3701484 APTEKA „TWOJA APTEKA
RODZINNA”, 25-363 KIELCE, MAS-
SALSKIEGO 3
3972184 APTEKA DBAM O ZDROWIE,
41-905 BYTOM, ZABRZAŃSKA 163

dozik
redakcyjnych, nadawania tytułów
i śródtytułów. Za treść opisów
preparatów odpowie­dzialność Lista Laureatów Konkursu Dozika
ponoszą Zleceniodawcy. Paweł 0590862 APTEKA „PARKOWA” 19-300 EŁK MICKIEWICZA 15
Jakub 1688775 APTEKA DBAM O ZDROWIE 24-200 BEŁŻYCE BEDNARSKA 2
Agata 2403709 APTEKA „PILULA” 11-200 BARTOSZYCE SIKORSKIEGO 27A
Mateusz 2820926 APTEKA DBAM O ZDROWIE „ŚW. ŁUKASZA” 64-920 PIŁA POZNAŃSKA 28
Marcin 2913040 APTEKA DBAM O ZDROWIE „LOTOS” 19-200 GRAJEWO PIŁSUDSKIEGO 15

krzyŻÓwka
Patryk 2937552 APTEKA DBAM O ZDROWIE 46-200 KLUCZBORK JAGIELLOŃSKA 14
Martyna 3353716 APTEKA „MELISA” 10-461 OLSZTYN PANA TADEUSZA 6
ISSN 1730-098 Daria 3494101 APTEKA DBAM O ZDROWIE 22-200 WŁODAWA RYNEK 18 Tysiące
Michał 3643276 APTEKA DBAM O ZDROWIE 49-100 NIEMODLIN OPOLSKA 30B Artykuły pożytecznych
Michał 3659361 APTEKA „POD MIŁORZĘBEM” 13-220 RYBNO ZAJEZIORNA 60 o tematyce informacji
zdrowotnej na największym
w bezpłatnym czasopiśmie portalu o zdrowiu
dla uczestników
92 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl programu doz.pl 93