Kadrowanie i kompozycja: Kompozycja zaczyna si od pomysu.

Wybranie tematu zdjcia jest jedynie pierwszym krokiem. Mylenie nad tym, co
chcemy osign zaowocuje lepszymi zdjciami.
Dlaczego chcemy zrobi wanie to
zdjcie?
Jeszcze przed naciniciem spustu
migawki moemy poprawi jako
wykonywanego zdjcia, zadajc sobie
jedno proste pytanie: dlaczego to robi, co
chc osign? Nasuwajc si
natychmiast odpowiedzi jest, e chcemy
utrwali pewne wydarzenie lub scen, ktre
uwaamy za ciekawe. Posumy si nieco
dalej. Co tak naprawd chcemy w tej
scenie utrwali? Dlaczego wanie j
uwaamy za atrakcyjn? Odpowiadajc na takie pytania mona wyrobi sobie lepszy
pogld co do oczekiwanych rezultatw. Jeli naszym celem jest utrwalenie zabawy
naszego ukochanego szczeniaka, trzeba dobra sytuacj i ustawienia aparatu w taki
sposb, aby jak najlepiej odpowiaday one tego typu fotografii. Jeli z kolei
zamierzamy na zdjciu odda delikatne pikno grskiego krajobrazu, wszystkie
ustalenia bd wyglday inaczej. Caa tajemnica polega na docenianiu znaczenia
tych rzeczy i na wiedzy, jak si do nich waciwie ustosunkowa.
Bd gotw
Zanim zaczniemy utrwala waciwe momenty, musimy nauczy si je rozpoznawa.
Trzeba si wykaza dobrym instynktem i refleksem. Powinnimy si nauczy takiej
obserwacji, by umie przewidzie, co si wydarzy za chwil. Zrobienie wietnego
zdjcia to nie tylko szczcie, tu si licz umiejtnoci. Na dodatek umiejtnoci te
mona udoskonali przez praktyk.
Nietypowa perspektywa.
Humorystyczne zdjcia wykorzystuj take zestawienia elementw. Zudzenie kolizji
bawou z pojazdem jest efektem zastosowania nietypowej perspektywy.

Kadrowanie i kompozycja: Kompozycje s harmonijne.

Zrozumienie sposobu w jaki poszczeglne elementy wspistniej w fotografii,
jest wanym krokiem w kierunku tworzenia bardzo dobrych zdj.
Odkrycie i zrwnowaenie elementw.
Temat, ktry fotografujemy i sposb w jaki
to robimy niekoniecznie musz by ze sob
powizane. Dobry fotograf potrafi
poprawnie wykonywa kady rodzaj zdj.
Sport, krajobrazy, portrety - wszystkie one
wydaj si przyjemne dla oka, jeli s
waciwie skomponowane. Wikszo
zaawansowanych fotografw
najprawdopodobniej intuicyjnie stosuje
dwuetapowy proces: najpierw odkrywaj,
co jest waciwym tematem zdjcia,
nastpnie okrelaj, w jaki sposb
zrwnoway elementy na planie, aby daway przyjemny dla oka efekt. W pewnych
sytuacjach lepiej jest, aby gwny motyw zdjcia nie by pooony centralnie. Nie
zawsze chcemy aby wszystkie obiekty na fotografii wyy wyrane. Take czas i rodzaj
ekspozycji mog na wiele sposobw rni si od "poprawnego wzorca". Musimy
jednak pamita, aby wszelkie nasze dziaania byy uzasadnione.
Im mniej tym lepiej
Mylc, e im wicej umiecimy na zdjciu, tym lepsze
ono bdzie, jestemy w bdzie. Prawd mwic, jest
zupenie na odwrt. Pozostawiajc zbdne elementy
poza kadrem, moemy osign duo lepsze rezultaty.
Musimy pamita, e nie chcemy za jednym razem
sfotografowa caego wiata, a tylko jego konkretn
cz. Patrzc na dobrze wykonane zdjcie sportowe
widzimy jak akcja na nim zostaje wyizolowana - i to do
tego stopnia, e to fotografii jest celowo rozmazane.
Kiedy zadajemy sobie pytanie co chcemy osign
wykonujc zdjcie, musimy nauczy si eliminowa
elementy, ktre nie prowadz bezporednio do
podanego rezultatu. Oczywicie nie musimy si
ogranicza do wykonania tylko jednego zdjcia danej
sceny, lecz wstpna korekta przed naciniciem spustu
migawki sprawi, e wikszo naszych fotografii bdzie
pierwszorzdna.
Tajniki harmonii.
Kluczem do tworzenia dobrych kompozycji jest harmonia i zrwnowaenie
elementw na planie. Jeli waciwie dobierzemy pozycj, z ktrej wykonamy zdjcie,
silos bdzie wyglda jak rzeba. Nie powinnimy unika tematw, ktre tworz
zadziwiajce ksztaty geometryczne. Efektownie wygldajce czoo ciarwki
symbolizuje mas i moc.

Kadrowanie i kompozycja: Zmieniajmy pozycj, z ktrej wykonujemy zdjcia;

poszukujmy dynamiki.
Chcc sfotografowa okrelon scen musimy zastanowi si nad miejscem, z
ktrego wykonujemy zdjcie.
May czy duy kt?
Jednym ze sposobw planowania
kompozycji jest poruszanie si aparatem.
Przesuwajc aparat w inn pozycj,
zmieniamy obszar, ktry kadrujemy. Ten
jeden z najbardziej wyrazistych sposobw
modyfikacji zdj jest jednoczenie jednym
z najrzadziej zgbianych przez
pocztkujcych fotoamatorw. Poprzez
przykucnicie i sfotografowanie tematu od
dou, czy te wejcie na co i ujcie go od
gry moemy zobrazowa skrajnie rne
nastroje. Nie musimy widzie wszystkiego z typowej pozycji stojcej. Prawd jest, e
robienie zdj z poziomu oczu daje bardzo naturalne efekty, zdarza si jednak, e
poprzez zmian kta fotografowania moemy doda zdjciom nieco ekspresji i
dramaturgii. Warto troch poeksperymentowa. Nawet niewielkie zmiany w tle lub na
pierwszym planie mog da imponujce rezultaty.

Kadrowanie i kompozycja: Elementy

wiat fotografii peen jest poprawnych rozwiza. Sztuka polega na tym, aby
wybra najlepsze z nich.
Poziomo czy pionowo
Stosunek dugoci bokw klatki w aparatach 35 mm
wynosi 3:2. Podczas robienia zdj mamy tendencj do
stosowania ujcia poziomego. Dzieje si tak, poniewa
wikszo obrazw z jakimi si spotykamy w naszym
codziennym yciu (takich jak np. telewizja, ekrany
kinowe itp.) jest w ten sposb uoona. Na dodatek,
obrazy, ktre s szersze ni wysze, sprawiaj wraenie
bardziej stabilnych. Jeli fotografujemy np. krajobraz,
wydaje nam si naturalne, e powinien by on ujty
poziomo. Jeli chcemy uzyska lepsz fotografi,
musimy stale myle nad tym co robimy. Jeli
zamierzamy ukaza pewn cech przyrody, ujcie
pionowe moe pomc nam usun z kadru cz
zbdnych obiektw. Nie istniej adne reguy okrelajce
sposb, w jaki powinnimy ustawia aparat. Trzeba
eksperymentowa, sta si twrc. Ostatecznie, to
przecie tylko zabawa.

Kadrujc tworzymy dynamik zdjcia.

Jak wspomniano wczeniej, naturalnym nawykiem przy fotografowaniu jest
umiejscawianie tematu zdjcia w centrum kadru. Nie jest to oczywicie postpowanie
bdne, lecz znacznie ogranicza moliwoci twrcze. Obraz bdcy wynikiem takiego
ujcia moe by zbyt statyczny. Centralnie umieszczony obiekt wydaje si trway i
stabilny, lecz nie sprawia wraenia ruchu. Jeli umiejscowimy go z boku, w obrbie
kadru wytworzy si pewna dynamika, ktra czsto ju sama w sobie jest interesujca
i moe si podoba. W sztuce jak jest fotografika, podejmowana decyzja nie jest
wyborem pomidzy rozwizaniem dobrym a zym, lecz raczej suy badaniu
potencjalnych moliwoci. Poprzez wiadome planowanie kompozycji w obrbie
kadru, moemy tworzy lepsze fotografie.

Kadrowanie i kompozycja: Dese i barwa

Pamitajmy o tym, e moemy wykorzystywa powtarzajce si motywy oraz
e odpowiedni kolor moe sprawi, e nasze zdjcia bd doskonae.
Kolory
Nowoczesne filmy kolorowe pozwalaj tworzy znakomite wielobarwne
fotografie. Zastosowanie bon kolorowych do tworzenia przezroczy daje
szczeglnie dobre rezultaty, a same przezrocza czsto osigaj ponadprzecitn
jako. Waciwe postrzeganie barw jest proste. Trudniej jest rozpozna, czy element
o danym kolorze jest w stanie skupi w sobie ciar fotografii. Oczywicie
przychodz tu na myl np. kwiaty. Jednak podobnie jak w naturze, w scenach
miejskich rwnie znajdziemy subtelne pikno, ktrej przykuje nasz uwag.

Dese.
Fotografie oparte na powtarzajcych si motywach wywieraj bardzo subtelne
wraenie, ktre na obrazach olejnych raczej jest nieuchwytne. Soczewki aparatu
"widz" powtarzajce si konfiguracje w sposb przyjemny dla naszego oka.
Niezalenie od tego, czy za pomoc teleobiektywu przedstawimy zbir elementw w
spaszczonej perspektywie, czy uwypuklamy szczegy stosujc obiektyw
szerokoktny, umiejtno rozrniania i obrazowania powtarzajcych si motyww
daje nam pen satysfakcj.
Kadrowanie i kompozycja: Punkt ustawienia ostroci.
Nie zawsze chcemy, aby wszystko na zdjciu byo wyrane, lecz wybr
waciwych elementw wymaga przemylenia.
Wiea czy most?
Kiedy uzyskamy lepsze rezultaty, czy wtedy gdy ostro
ustawimy na wie, czy na most? Nie powinnimy unika
rozmazywania niektrych czci zdjcia.
Uwaga obserwatora zostaje wtedy
skupiona na tym, co pozostao ostre.
Wybircze wyostrzanie elementw
Celowe rozmazanie niektrych czci
fotografii czsto daje dobry efekt.
Wykonujc portrety lub zdjcia sportowe
powinnimy si stara, by to byo
rozmazane. Chcc zrobi poprawne
zdjcie zza okna lub ekranu, musimy

rozmy pierwszy plan. Zdarza si czasem, e nie jestemy w stanie wykona

wystarczajco ostrego zdjcia (tak jest czsto przy fotografowaniu dzikiej przyrody),
a wtedy jedyn rzecz, ktr moemy zrobi, jest celowe rozmazanie niektrych jego
czci.
Operujc ostroci moemy take zrealizowa bardziej twrcze zamysy. Oko
obserwatora zawsze si skupia na wyranych elementach na zdjciu, co daje nam
moliwo eksperymentowania. Dla wzmocnienia efektu, moemy celowo ograniczy
ilo ostrych obiektw. Uywajc aparatw z autofocusem musimy wiedzie jak
korzysta z technik blokowania ostroci. W aparatach serii EOS jest to bardzo proste.
Kadrowanie i kompozycja: Zdjcia w dzie
Waciwoci owietlenia zmieniaj si przez cay dzie, lecz nie warto
ogranicza si do "magicznego" popoudniowego soca.
Wielu fotografw uwaa soce za gwne
rdo wiata. Korzystanie wycznie z
owietlenia sonecznego nie jest zym
nawykiem, trzeba jednak bra pod uwag
rnice w jego jakoci. Szczeglnie
istotnymi czynnikami s: pora dnia i kt
padania promieni sonecznych.
Odpowiednia pora?
Wrd fotografw zwyko si mwi o
wietle pnego popoudnia. Istotnie, w
promieniach soca znajdujcego si nisko nad horyzontem fotografowane obiekty
wygldaj najadniej. Podobne wraenie mona odnie wczesnym rankiem, kiedy to
wiato jest bardziej rowe, w odrnieniu od zocistego wiata popoudniowego.
Nie bez znaczenia s inne czynniki, np. pooenie geograficzne, pogoda,
przejrzysto powietrza, itp. Robienie zdj w poudnie czsto nie przynosi dobrych
efektw. wiato padajce bezporednio
z
gry jest przyczyn powstawania
brzydkich kontrastw pomidzy
elementami jasnymi a ciemnymi. Ludzie
nie wygldaj atrakcyjnie z powodu cieni
na ich twarzach. Nie znaczy to, e
robienie zdj w rodku dnia jest
niedopuszczalne. Powinnimy sobie
jednak zdawa spraw z problemw,
ktre mog przy tym wystpi.
Niebo.
Kademu chyba zdarzyo si
fotografowa pikne, bkitne niebo i nastpnie rozczarowa widokiem zdj
przedstawiajcych blad, rozmyt paszczyzn. Fotografowanie z obiektywem
skierowanym w stron soca lub ze socem z boku sprawia, e rezultatem pomiaru
wiata jest nadmierna ekspozycja nieba. Zdjcia, przy ktrych soce znajduje si za
naszymi plecami pozwalaj uzyska gbszy odcie bkitu. Jeli tylko niebo stanowi

istotny element kompozycji zdjcia, koniecznie trzeba zmierzy intensywno

owietlenia.
Kadrowanie i kompozycja: Zdjcia wieczorem i w nocy
Robienie zdj wieczorem i noc stwarza szczeglne problemy, lecz dostarcza
take wielu niezwykych moliwoci.
Wieczorne wiato
Czasami po zachodzie soca mamy do
czynienia z wyjtkowo korzystnymi
warunkami owietleniowymi. Robienie
zdj o tej porze jest prawdziwym
wyzwaniem. wiat nabiera mrocznego i
tajemniczego wygldu, ktry chciaoby si
utrwali na zdjciu, jednak wymagane o tej
porze bardzo dugie czasy nawietlania
mog znacznie utrudni fotografowanie z
aparatem trzymanym w rku. W takich
sytuacjach bardzo pomocny moe okaza
si statyw. Nie mniej problemw moemy napotka przy ustawianiu ostroci. Wtedy
wyjciem z sytuacji moe okaza si zrobienie kilku zdj przy rnych ustawieniach,
a nastpnie wybranie najlepszego.
Nocne pejzae
Fotografowanie wiate w nocy wymaga bardzo dugiego czasu ekspozycji.
Oczywicie niezbdny jest statyw. Konieczne moe okaza si przyblione
okrelenie czasu ekspozycji i nawietlenie kilku klatek przy rnych jego wartociach.
Gdy fotografujemy bardzo odlegy obiekt w ciemnoci, mog wystpi problemy w
dziaaniu autofocusu. Dobrym wyjciem jest wwczas wczenie trybu rcznego
ustawiania ostroci. Podczas dugiej ekspozycji kolorowe filmy uzyskuj zielonkawe
zabarwienie. Zjawisko to nazywamy rozbalansowaniem barw i nie mona poda dla
niego adnego rodka zaradczego. Zapoznanie si z szersz gam filmw pozwala
stwierdzi, e niektre z nich lepiej nadaj si do dugiego czasu ekspozycji ni inne.
Wykonanie kilku prb pozwoli wybra ten najlepszy.
Kadrowanie i kompozycja: Zudzenie ruchu
Jak odda ruch? Czasami rozmazane sceny daje lepsze efekty ni utrzymanie
ostroci.
Wraenie ruchu
Aby sfotografowa poruszajce si obiekty,
moemy zastosowa krtki czas otwarcia
migawki. Moemy take wodzi aparatem
za gwnym obiektem w taki sposb, by
uzyska rozmazane to, ktre zdaje si
"pyn". Czsto to wanie ruch sprawia,
e zdjcie staje si interesujce, jednak
ustawiczne stosowanie tej zasady moe
sta si nudne. Przykadem niech bdzie
wybr sposobu fotografowania wodospadu.

Pojawia si pytanie: czy na zdjciu ma by widoczna dokadnie kada kropla wody,

czy chcemy raczej zobaczy rwcy potok? Jak zwykle w takich przypadkach, nie
mona wskaza dobrego lub zego rozwizania -naley dokona wyboru, kierujc si
wasn kreatywnoci.
Najazd
Podczas robienia zdj moemy
zastosowa ciekaw technik,
wykorzystujc wasnoci obiektyww o
zmiennej ogniskowej. Polega ona na
zmianie ogniskowej w trakcie ekspozycji. W
tym celu niezbdne jest ustawienie bardzo
dugiego czasu nawietlania oraz
zamontowanie aparatu na statywie, co
spowoduje, e linie przesunicia bd
jednakowe. Wan kwesti jest wybr
odpowiedniego tematu. Skierowanie na
plan wielu rde wiata daje zazwyczaj
najlepsze rezultaty, jako e linie przesunicia s wtedy bardzo wyrane.
Zdjcie z poruszonym tem
Wykonywanie zdj z poruszonym tem jest
szczeglnie interesujce, kiedy stosujemy
rne czasy otwarcia migawki. Wykonujc
tego typu fotografie musimy
zsynchronizowa ruch aparatu z ruchem
fotografowanego obiektu (kamera potrafi
filmowa scen statyczn, lecz prba
wykonania tego przy pomocy lustrzanki
jednoobiektywowej zaowocuje niczym
innym jak rozmyciem caego zdjcia).
Dobierajc krtki czas otwarcia migawki,
uzyskujemy zdjcie z rozmytym tem i wyranym, ostrym tematem. Przy
zastosowaniu duszego czasu gwny obiekt bdzie odpowiednio bardziej
rozmazany. W tej technice bardzo duo zaley od samego fotografa, tote
stosowanie jej czsto prowadzi do uzyskania zdj jedynych w swoim rodzaju. Warto
poeksperymentowa.

Kadrowanie i kompozycja: Korzystanie z filtrw

Stosowanie filtrw jest dobrym sposobem na rozwizanie wielu problemw, a
przy tym znacznie poszerza nasze moliwoci.

Filtry polaryzacyjne
Filtry polaryzacyjne mog by obracane, aby skutecznie likwidowa wpyw wiata
odbitego. S one szczeglnie uyteczne w sytuacjach, gdy robimy zdjcia obiektw,
ktre silnie odbijaj promienie soneczne, np. wody, szka, gadkich powierzchni
metalowych, itp. Dziki ich uyciu obraz staje si bardziej wyrany. Drug funkcj
filtrw polaryzacyjnych jest wysycanie barw nieba i innych elementw pejzau.
Wykonanie zamieszczonego tu zdjcia wymagao uycia obrotowego filtra
polaryzacyjnego, np. takiego, jaki dostarczany jest prze firm Canon. Dziaanie
efektu polaryzacji najlepiej jest oceni przez obserwacj zmian zachodzcych w
owietlonych miejscach kadru podczas obracania filtra.

Filtry skylight i UV
Jednym z prostszych sposobw skorygowania wygldu sceny jest umieszczenie na
obiektywie filtra. Zarwno filtry typu skylight, jak i UV zapobiegaj powstawaniu na
zdjciu mgieki spowodowanej dziaaniem promieni sonecznych, ograniczajc
dostp promieni ultrafioletowych do filmu fotograficznego. Filtry UV s zazwyczaj
przezroczyste, podczas gdy typ skylight charakteryzuje si rowym zabarwieniem,
ktre powoduje wiksze nasycenie barw w warunkach zacienienia lub zachmurzenia.
Niektrzy fotografowanie na stae zamocowuj te filtry na obiektywach, zapobiegajc
w ten sposb mechanicznym uszkodzeniom soczewek.