You are on page 1of 4

BIULETYN

POLSKIEGO ZWIÑZKU
HODOWCÓW KONI
Nr (9) 2/2002 kwiecieƒ 2002
Bezp∏atny dodatek do prenumeraty redakcyjnej „Konia Polskiego“ ISSN 1640-9094

Szanowni Czytelnicy!
W naszych planach wydawniczych zak∏adaliÊmy, ˝e kwietniowy biuletyn przedstawi Paƒstwu „Regulaminy Mistrzostw Polski M∏odych
Koni“ bo takà nazw´ przyj´∏y od 2002 roku zawody sportowe nazywane dotychczas Czempionatami M∏odych Koni. Nie jest to jedyna zmiana
dotyczàca tej imprezy. Niestety, z przyczyn organizacyjnych, o zmianach regulaminów poinformujemy Paƒstwa dopiero w majowym biuletynie.
Ten poÊwi´cimy rozwianiu wàtpliwoÊci zwiàzanymi z badaniami grup krwi u koni. Informacje te powinny byç pomocne w∏aÊcicielom koni
i lekarzom weterynarii pobierajàcym krew. Poni˝szy tekst wyjaÊnia, mamy nadziej´, wszystkie zawi∏oÊci, a zamieszczone druki protokó∏ów
pobrania i wniosku o przebadanie mogà s∏u˝yç Paƒstwu do wys∏ania próbek krwi do laboratoriów. Przypominamy, ˝e w 2002 r. koszt badania
wynosi 86 z∏.

O POTRZEBIE WERYFIKACJI POCHODZENIA KONI HODOWLANYCH


NA PODSTAWIE GENETYCZNYCH BADA¡ KRWI
Grzegorz Cholewiƒski 1, Andrzej Stasiowski 2

1
) Laboratorium Badaƒ Markerów Genetycznych u Koni, Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu
2
) Polski Zwiàzek Hodowców Koni, Warszawa

Obligatoryjne badania kontroli pochodzenia, to warunek wiary- DziÊ, wykonywane w kontroli pochodzenia, równoczeÊnie bada-
godnej hodowli.... nia, grup krwi oraz polimorficznych bia∏ek i enzymów, noszà nazw´
badaƒ markerów genetycznych choç w potocznym j´zyku niepre-
Rys historyczny badaƒ cyzyjnie nadal nazywane sà „badaniami grup krwi“.
Przez stulecia w celu identyfikacji koni pos∏ugiwano si´ opisem W Polsce, pierwsze obligatoryjne badania kontroli pochodzenia
zewn´trznym w oparciu o umaszczenia, pomiary czy pi´tna. wprowadzono u koni arabskich w 1988 roku. Od 1992 roku kontro-
Rozwój hodowli, sportu konnego, mi´dzynarodowa wymiana là pochodzenia obj´te sà tak˝e nasze konie pe∏nej krwi angielskiej.
materia∏u zarodowego, inseminacja oraz ró˝nego rodzaju transak- W 1997 roku Polski Zwiàzek Hodowców Koni wprowadzi∏ obo-
cje handlowe, obejmujàce konie b´dàce przedmiotem exportu lub wiàzek badaƒ ogierów pó∏krwi kierowanych do zak∏adów treningo-
importu, spowodowa∏y potrzeb´ gwarancji pochodzenia, której co- wych, a w 1998 r. obowiàzek badaƒ wszystkich ogierów przeznaczo-
raz cz´Êciej domaga∏y si´ zwiàzki hodowców, u˝ytkownicy oraz na- nych do rozrodu.
bywcy koni.
W latach 1960-tych ubieg∏ego stulecia w wielu krajach na Êwiecie Aktualny stan badaƒ na Êwiecie i w Polsce
wprowadzono obligatoryjnà kontrol´ pochodzenia w tamtejszych Wykorzystanie markerów genetycznych w kontroli pochodzenia
hodowlach koni, co zdecydowanie podnios∏o skutecznoÊç weryfika- to dziÊ rutynowa procedura w hodowlach koni w wielu krajach.
cji osobników oraz szanse wskazania b∏´dnie zapisanego ojcostwa Ka˝dego roku oko∏o 40 laboratoriów na Êwiecie bada ∏àcznie ponad
lub macierzyƒstwa. 300 tysi´cy urodzonych êrebiàt, co jest miernikiem zainteresowania
Prowadzone w latach 1960-tych g∏ównie w uniwersytetach i in- ró˝nych instytucji i hodowców weryfikacjà rodowodu. W samych
stytutach naukowych, badania cech genetycznych (grup krwi) zna- Stanach Zjednoczonych ponad 50 zwiàzków hodowców koni wy-
laz∏y zastosowanie w praktyce w kontroli pochodzenia u koni. Ob- maga jakiejÊ formy genetycznego testu. W Europie, w takich krajach
ligatoryjne badania – poczàtkowo tylko grup krwi – wprowadzono jak Niemcy, Francja, W. Brytania, Szwecja czy Holandia, rocznie ba-
najwczeÊniej w USA, Szwecji, W. Brytanii, Francji i Niemczech. da si´ od kilku do kilkunastu tysi´cy koni. To samo dotyczy Australii,
Badania nad grupami krwi u koni w Polsce majà tak˝e d∏ugà hi- Nowej Zelandii, Japonii czy Argentyny. W krajach tych, warunkiem
stori´. W 1962 roku prof. dr hab. Jerzy Zwoliƒski zapoczàtkowa∏ ba- przyj´cia hodowcy w poczet cz∏onków zwiàzku jest jego pisemna
dania w Zak∏adzie Hodowli Koni, Wy˝szej Szko∏y Rolniczej w Po- deklaracja przekazania próby krwi od ka˝dego narodzonego w ho-
znaniu. Ju˝ 1970 roku Profesor pisa∏: „.......badania grup krwi u koni dowli êrebaka do laboratorium, w celu weryfikacji pochodzenia.
– wprawdzie ˝mudne i k∏opotliwe – mogà jednak mieç znaczenie nie Dotychczas w Polsce, w kolejnych latach, badaniami, dotowany-
tylko teoretyczne ale i praktyczne. Przed wszystkim znajomoÊç grup mi od 1998 r. przez MRiRW, obj´to nast´pujàce liczby ogierów prze-
krwi oraz praw rzàdzàcych ich dziedziczeniem mo˝e pozwoliç na znaczonych do rozrodu:
unikanie przypadków choroby hemolitycznej u êrebiàt. Umo˝liwi – 1997 – 200
w przypadkach wàtpliwych – wykluczenie ojcostwa, co jest szcze- 1998 – 596
gólnie przydatne w elitarnej hodowli koni.....“ Niestety przez wiele 1999 – 540
jeszcze lat badania nie znalaz∏y zastosowania w praktyce. 2000 – 574
Opracowanie nowych technik laboratoryjnych (elektroforeza) 2001 – 604
pozwoli∏o tymczasem w innych krajach na zastosowanie (w latach Dane pochodzà z Laboratoriów w Poznaniu i Chorzelowie.
1970-tych) kolejnego narz´dzia w kontroli pochodzenia, czyniàc jà Badania ogierów kierowanych do zak∏adów treningowych s∏u˝y-
jeszcze bardziej skutecznà. ∏y w wi´kszoÊci przypadków jedynie identyfikacji osobników gdy˝

1
weryfikacj´ pochodzenia uniemo˝liwia∏ brak danych dotyczàcych se Comparison Test). Pozytywne wyniki Testu czynià dane laborato-
rodziców. DziÊ do badaƒ trafiajà ju˝ osobniki, których ojcowie po- rium wiarygodnym, a certyfikaty przez nie wystawiane honorowa-
siadajà certyfikaty, a wyniki ich testów genetycznych znajdujà si´ ne sà na arenie mi´dzynarodowej.
w bazie danych. Badania polimorfizmu bia∏ek i enzymów prowadzone sà przy
Testy stanà si´ pe∏nowartoÊciowe z chwilà wprowadzenia obo- wykorzystaniu elektroforezy na ró˝nych ˝elach.
wiàzku badaƒ tak˝e klaczy – matek, tak jak ma to miejsce w przy-
padku êrebiàt urodzonych z inseminacji czy te˝ w rasach zacho- Certyfikat pochodzenia
wawczych. Wyniki testu zapisywane sà na wystawianych przez laboratorium
DziÊ, nie spe∏niony jest jeszcze jeden istotny warunek – termin certyfikatach w postaci fenotypów lub/i genotypów stwierdzonych
pobierania prób krwi. We wszystkich hodowlach gdzie badania w poszczególnych uk∏adach genetycznych. Ponadto, certyfikat za-
prowadzone sà od wielu lat istnieje obowiàzek przeprowadzenia wiera takie dane jak: nazwa konia, rasa, p∏eç, rok urodzenia, umasz-
takiego testu u êrebaka w wieku 2-6 miesi´cy, a wi´c praktycznie czenie oraz numer testu laboratoryjnego (Tab. 1)
przy matce. Pozwala to uniknàç b∏´dów natury technicznej (za- Certyfikat jest dokumentem identyfikujàcym to˝samoÊç konia,
miana przy odsadzeniu), jak równie˝ innych pomy∏ek wÊród star- którà mo˝na w ka˝dej chwili potwierdziç lub wykluczyç w jednym
szych koni. z laboratoriów pracujàcych pod egidà ISAG (np. w przypadku eks-
portu lub importu).
Cele badaƒ Certyfikat o którym mowa, jest certyfikatem mi´dzynarodowym
Cele prowadzonych badaƒ sà jasne: i honorowany jest we wszystkich krajach, w których zwiàzki ho-
1. weryfikacja pochodzenia konia na potrzeby zwiàzku, osób indy- dowców go wymagajà, a zapisane w nim wyniki badaƒ mogà byç
widualnych, instytucji handlowych lub torów wyÊcigowych interpretowane tylko przez laboratoria, do których trafia próba krwi
2. identyfikacja osobnika w przypadku transakcji kupna czy sprze- konia wraz z certyfikatem.
da˝y, pomy∏ki w transporcie, zamiany po odsadzeniu itp. Certyfikat jest tak˝e dokumentem – Êwiadectwem, wykluczajà-
3. znajomoÊç grup krwi konia mo˝e zostaç wykorzystana równie˝ cym lub nie wykluczajàcym pochodzenie danego osobnika po jed-
w profilaktyce konfliktu serologicznego jak równie˝ w przypad- nym lub obojgu rodzicach jeÊli ci byli równie˝ badani. Komplet cer-
ku wskazaƒ do transfuzji np. u urodzonego ju˝ êrebi´cia z obja- tyfikatów przechowywany jest w bazie danych w Laboratorium.
wami niedokrwistoÊci hemolityczej (˝ó∏taczka).
Zasady wykluczania pochodzenia
Jeszcze o testach Mo˝liwoÊç wykluczenia ojcostwa, macierzyƒstwa czy rodziciel-
Czynniki genetyczne (markery krwi) wykorzystywane w bada- stwa obojga rodziców opiera si´ na genetycznych prawach Mendla,
niach kontroli pochodzenia charakteryzujà si´ nast´pujàcymi ce- sformu∏owanych jeszcze w XIX w.
chami: Istniejà 3 podstawowe regu∏y w dziedziczeniu markerów krwi,
• dziedziczà si´ w prosty sposób, co oznacza, ˝e sà przekazywane wykorzystywane w rozstrzyganiu spornych przypadków pocho-
nast´pnemu pokoleniu jako cecha dominujàca lub kodominujàca dzenia:
• sà w pe∏ni rozwini´te w momencie narodzin lub krótko po nich 1. osobnik nie mo˝e posiadaç markera (cechy) nieobecnego przynaj-
i pozostajà niezmienione w ciàgu ca∏ego ˝ycia mniej u jednego z rodziców
• sà cechami dziedzicznymi, nie wp∏ywa na nie Êrodowisko 2. je˝eli osobnik w zakresie genu kontrolujàcego dany marker krwi
jest homozygotà (posiada dwie identyczne formy genu), to ca∏e
Weryfikacja rodowodu jest zadaniem odpowiedzialnym. Ekono- jego potomstwo bez wyjàtku, musi posiadaç t´ form´ genu (allel)
miczne i prawne konsekwencje badania wykazujàcego niezgodnoÊç 3. je˝eli osobnik jest heterozygotà (posiada dwie ró˝ne formy genu)
w pochodzeniu sà daleko idàce i dlatego wymogi stawiane tym te- w badanym uk∏adzie genetycznym, wówczas ca∏e jego potom-
stom sà bardzo wysokie. stwo musi mieç przynajmniej jednà form´ tego genu (allel)
Najwa˝niejszà sprawà dla hodowcy jest dok∏adnoÊç wyników,
ich powtarzalnoÊç, efektywnoÊç i koszt. Stosowane dziÊ badania NiezgodnoÊç w którymkolwiek z wymienionych wy˝ej punktów
wymogi te spe∏niajà. SkutecznoÊç standardowego testu w wykryciu – w przypadku kwestionowanego ojcostwa lub macierzyƒstwa –
b∏´dnie zapisanego ogiera lub klaczy gdy zapis drugiego z rodziców pozwala na wykluczenie danego osobnika jako rodzica.
jest poprawny, wynosi 97-99%, w zale˝noÊci od rasy i uk∏adów ge-
netycznych wykorzystywanych w badaniach. WykrywalnoÊç b∏´- Test identyfikacyjny
dów w pochodzeniu, w przypadku kojarzeƒ osobników ró˝nych Poza konkretnymi, spornymi przypadkami ojcostwa czy macie-
ras lub zamiany dwóch koni rasowo ró˝nych jest bliska 100%. rzyƒstwa, zwiàzki hodowców mogà korzystaç z rutynowych badaƒ
OdpowiedzialnoÊç za decyzje o wykluczeniu spoczywa wy∏àcz- w celu wykrycia b∏´dnie zapisanego potomstwa.
nie na laboratorium, w którym przeprowadzane sà badania. Osoba Chocia˝ nie mo˝na wykluczyç nieuczciwoÊci, to przecie˝ zdarza-
odpowiedzialna musi posiadaç wiedz´ na temat dziedziczenia mar- jà si´ w praktyce pomy∏ki nie wynikajàce ze z∏ej woli hodowcy. Cz´-
kerów i byç Êwiadoma wyjàtków i pu∏apek, które kryje natura. sto sà one wynikiem chwilowej nieuwagi lub zaniedbania obowiàz-
Przed podj´ciem ostatecznej decyzji o wykluczeniu przeprowadza ków. Znane z praktyki sà przypadki u˝ycia dwóch ogierów i niepre-
si´ ponowne badanie, chyba ˝e w∏aÊciciel uzna to za zb´dne. Bada- cyzyjnych zapisów stanówek. Nie do rzadkoÊci nale˝y zamiana
nie takie jest bezp∏atne. dwóch podobnie umaszczonych êrebiàt tu˝ po odsadzeniu od ma-
tek. Hodowcom znane sà tak˝e wybryki nad wyraz wyroÊni´tych
Zakres i metody badaƒ m∏odych ogierków lub ich troszk´ starszych kolegów na pastwi-
Rutynowe badania w kontroli pochodzenia u koni prowadzone skach, po czym zdarza si´, ˝e ta sama klacz kryta jest w tej samej rui
sà w oparciu o 15-17 uk∏adów genetycznych (najcz´Êciej 7 uk∏adów w∏aÊciwym (drugim) ogierem. Wynik badaƒ w takich przypadkach
grupowych krwi oraz 8-10 wybranych, najbardziej polimorficznych nie trudno przewidzieç. Jednak przypadki te, mogà nigdy nie zostaç
uk∏adów bia∏ek i enzymów). Stosowane dziÊ techniki pozwalajà wykryte bez rutynowych badaƒ.
analizowaç 34 grupy krwi i ponad 80 alleli w wy˝ej wymienionych Mo˝liwoÊci wykrycia zamiany êrebaka poprzez badania marke-
uk∏adach. rów genetycznych zale˝à od wielu czynników. W sytuacji gdy oboje
Badania grup krwi prowadzi si´ przy pomocy surowic testowych rodzice sà nieprawdziwi, szansa jest wi´ksza ani˝eli wówczas gdy
opracowywanych w poszczególnych laboratoriach oraz weryfiko- nieprawdziwe jest tylko jedno z rodziców. JeÊli za∏o˝ymy, ˝e pomy∏-
wanych w ramach organizowanych co 2 lata przez International So- ki wynikajàce z przedstawionych powy˝ej powodów wynoszà 1 na
ciety for Animal Genetics (ISAG) tzw. Testach Porównawczych (Hor- 100 przypadków urodzin, to program weryfikacji pochodzenia (kon-

2
trola pochodzenia) powinien zredukowaç wskaênik niezgodnoÊci. Tak. W takim przypadku, zgodnie z rozporzàdzeniem Ministra
SkutecznoÊç badaƒ w takich przypadkach wynosi 95-99%. Oznacza Rolnictwa, równie˝ obowiàzuje badanie obojga rodziców jeÊli nigdy
to, ˝e tylko 1 na 2 do 10 tysi´cy koni pozostanie z b∏´dnym zapisem przedtem nie byli badani.
pochodzenia nie zweryfikowanym poprzez badanie markerów krwi.
Prowadzone badania wykaza∏y, ˝e prawdopodobieƒstwo i˝ dwa Co zrobiç w przypadku gdy ogier, lub samo nasienie pochodzi z importu,
nie spokrewnione konie tej samej rasy b´dà mia∏y identyczny uk∏ad a nie posiada certyfikatu badaƒ?
markerów krwi wynosi 1/100 000.
W ten sposób rutynowo prowadzona kontrola pochodzenia mo- W∏aÊciciel zobowiàzany jest posiadaç certyfikat badaƒ genetycz-
˝e zdecydowanie uwiarygodniç rodowody naszych koni. nych ogiera, w tym tak˝e dawcy nasienia (do Laboratoriów w Po-
Po 5 latach badaƒ w Polsce, przede wszystkim ogierów, za wcze- znaniu i Chorzelowie nale˝y przes∏aç kserokopi´ certyfikatu). W∏a-
Ênie na jednoznacznà ocen´ sytuacji w polskiej hodowli koni pó∏- Êciciel klaczy powinien si´ upewniç czy wybrany przez niego ogier
krwi czy w rasach zachowawczych. Prowadzone niezale˝nie od ob- zaÊwiadczenie takie posiada.
ligatoryjnej kontroli pochodzenia badania w Laboratorium Badaƒ Przy zakupie ogiera lub nasienia (tak w kraju jak i za granicà), ku-
Markerów Genetycznych Akademii Rolniczej w Poznaniu, wykaza- pujàcy powinien ˝àdaç od kontrahenta takiego w∏aÊnie Êwiadectwa
∏y, ˝e w latach 1985-1995 wskaênik niezgodnoÊci w polskiej hodow- (certyfikatu). Decydowanie si´ na krycie klaczy ogierem bez certyfi-
li koni ras pó∏krwi oraz zachowawczych waha∏ si´ w zale˝noÊci od katu lub inseminowanie nasieniem takiego ogiera nara˝a w∏aÊcicie-
w∏aÊciciela oraz rasy od 4.0 % do 11.6 %. la klaczy w niedalekiej przysz∏oÊci na problemy zwiàzane z uzyska-
Si´gajàc do doÊwiadczeƒ innych hodowli w krajach o wysokiej niem rodowodu dla urodzonego osobnika.
kulturze hodowlanej – wskaênik wykluczeƒ w pierwszych latach W przypadku ogiera lub nasienia importowanego przed 2002 r.
po wprowadzeniu kontroli wynosi∏ tam równie˝ 10.0% -12.0 %. istnieje mo˝liwoÊç uzyskania takiego certyfikatu za granicà (jeÊli
DziÊ 1-2 â. w przesz∏oÊci tam w∏aÊnie zakupiono nasienie lub ogiera bez certy-
Nie ulega wàtpliwoÊci, ˝e wprowadzona w ˝ycie przez Polski fikatu). W staraniach mo˝e pomóc Laboratorium w Polsce.
Zwiàzek Hodowców Koni kontrola pochodzenia, uwiarygodnia na-
szà hodowl´ zarówno w kraju jak i na arenie mi´dzynarodowej, co Czy wykluczenie ojcostwa, macierzyƒstwa lub rodzicielstwa na podsta-
w dobie otwartych granic, szerokiego eksportu jak i importu zwie- wie markerów genetycznych jest pewne?
rzàt oraz nasienia do inseminacji staje si´ dziÊ koniecznoÊcià.
Wykluczenie pochodzenia oparte na niezgodnoÊciach w dwóch
lub wi´cej uk∏adach genetycznych jest pewne w 100%
Odpowiedzi na najcz´Êciej stawiane pytania
Czy importowane do Polski, w celu u˝ycia w hodowli konie posiadajàce
Jak pobieraç i przesy∏aç próby krwi do Laboratorium? certyfikat wystawiony w kraju pochodzenia powinny byç ponownie zbada-
ne u nas w kraju?
Podstawowe zasady przesy∏ania prób krwi podane sà na odwrot-
nej stronie formularza „Protokó∏ pobrania krwi od konia“, który W przypadku wàtpliwoÊci co do to˝samoÊci konia tak. Kseroko-
w∏aÊciciel jest zobowiàzany wype∏niç przy pobieraniu krwi. Pobra- pi´ certyfikatu badaƒ genetycznych konia wykonanych za granicà.
nie krwi i przes∏anie jej zgodnie z opisanà procedurà pozwoli unik- nale˝y koniecznie przes∏aç do Laboratoriów w Poznaniu i Chorzelo-
nàç uszkodzenia przesy∏ki, wylania jej zawartoÊci i tym samym pro- wie.
blemów zwiàzanych z koniecznoÊcià powtórnego pobierania i prze- Czy badania markerów genetycznych wykonuje si´ raz czy wi´cej razy
sy∏ania prób do Laboratorium. w ciàgu ˝ycia konia?
Formularz „Protokó∏ pobrania krwi od konia“ oraz jego odwrotna
strona wydrukowane sà w niniejszym Biuletynie. Formularze mo˝- Badania markerów genetycznych („grup krwi“) u konia wykonu-
na kopiowaç (ksero) i wykorzystaç w przypadku wysy∏ania krwi do je si´ jeden raz w ˝yciu, stàd powtórne przesy∏anie prób po roku lub
badaƒ. Oprócz „Protokó∏u pobrania krwi od konia“, do Laborato- d∏u˝ej od pobrania jest niecelowe.
rium, wraz z próbami krwi, nale˝y przes∏aç tak˝e „Zlecenie badania
grup krwi konia“ (wzór w Biuletynie) oraz orygina∏ lub ksero dowo- Czy w∏aÊciciele otrzymujà wyniki badaƒ?
du dokonanej wp∏aty za badanie. W∏aÊciciel konia w ciàgu 2 – 3 ty-
godni otrzyma faktur´ oraz poÊwiadczenie wykonania badania. Nie. Wyniki badaƒ znajdujà si´ w bazie danych w Laboratorium.
Przesy∏ki nie nale˝y oklejaç dopiskami typu: „ekspres“, „ostro˝- W∏aÊciciel otrzymuje pisemne potwierdzenie wykonania badaƒ,
nie „ czy „polecony“ gdy˝ nie ma to ˝adnego wp∏ywu na szybszy które jest wystarczajàcym dokumentem dla Polskiego Zwiàzku Ho-
termin dostarczenia przesy∏ki do Laboratorium, a czasami wr´cz dowców Koni.
odwrotnie, dociera ona jeden dzieƒ póêniej. Takie „dodatki“ podno- W przypadku sprzeda˝y konia za granic´, w∏aÊciciel mo˝e
szà niepotrzebnie koszt przesy∏ki. otrzymaç jednorazowo orygina∏ certyfikatu jeÊli kupujàcy takowe-
go ˝àda.
Czy w przypadku badania konia urodzonego w wyniku inseminacji na- Uwaga!
le˝y tak˝e badaç matk´ i ojca (dawc´ nasienia)? Informacja dla w∏aÊcicieli ogierów
urodzonych do 1995 roku (w∏àcznie)
Tak. W przypadku badania osobnika urodzonego w wyniku insemi-
nacji, zgodnie z obowiàzujàcymi programami hodowlanymi dla po- Laboratorium Badaƒ Markerów Genetycznych u Koni, Akademii
szczególnych ras koni, niezb´dne jest badanie zarówno matki, jak i oj- Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu i Laboratorium
ca. JeÊli w∏aÊciciel konia posiada informacj´, ˝e rodzice lub jedno z nich Grup Krwi w Chorzelowie informujà, ˝e w uzgodnieniu z Polskim
by∏o ju˝ w przesz∏oÊci badane, wówczas próby krwi od nich nie wysy- Zwiàzkiem Hodowców Koni, do koƒca roku 2002 wykonywaç b´dà
∏a. W przypadku wàtpliwoÊci informacj´ takà mo˝na uzyskaç telefo- badania ogierów starszych urodzonych do 1995 r. (w∏àcznie), wyjàt-
nicznie w Laboratorium. W∏aÊciciel klaczy decydujàcy si´ na jej inse- kowo w cenie 43 z∏otych od ogiera (50% zni˝ki). Celem proponowa-
minacj´ powinien ˝àdaç takiej informacji od w∏aÊciciela ogiera lub na- nych badaƒ jest uzupe∏nienie bazy zbadanych ogierów o osobniki
sienia aby uniknàç w przysz∏oÊci dodatkowych problemów i kosztów. dotychczas nie badane, po których coraz wi´ksza liczba potomstwa
trafia aktualnie do badaƒ.
Czy w przypadku badania konia jednej z ras zachowawczych nale˝y tak- Oferta dotyczy ogierów wszystkich ras poza czystà krwià arabskà
˝e badaç ojca i matk´? i pe∏nà krwià angielskà.

3
Za∏àcznik nr 1

You might also like