Dnia 12 listopada 2014 roku

UWAGI I KOMENTARZE
Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji (PIIT, Izba)
do projektu ustawy z 9 padziernika 2014 roku
o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
(poprawiona wersja opinii)
Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji (PIIT) z uwag i zadowoleniem obserwuje
kolejn nowelizacj ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, do zmieniajcej si
dynamicznie rzeczywistoci.
1. W projekcie nowelizacji ustawy proponuje si midzy innymi nowe zapisy Art.27,
28 i 29 oraz nowego Art. 291. W szczeglnoci zaproponowano przeniesienie czci
zapisw obecnego Art.29 do nowej treci Art. 27.
Wszystkie te artykuy maj te istotne znaczenie dla ochrony programu
komputerowego, opisanej w Rozdziale 7 PAiPK, a w szczeglnoci w Art.77
wykluczajcym stosowanie niektrych zapisw ustawy dla utworu programu
komputerowego.
Naszym zdaniem konieczne jest uwane przeanalizowanie merytoryczne
(informatyczne) i prawne nowych zapisw Art.27 291 w kontekcie ochrony
programw komputerowych w zgodzie z zapisami Dyrektywy 2009/24. Midzy
innymi naley sprawdzi, czy uwzgldniajc zapisy Dyrektywy 2009/24 bdzie
moliwe analizowanie i omawianie koncepcji i logiki algorytmw oraz interfejsw
zawartych w programach komputerowych dla celw naukowych i edukacyjnych.
PIIT deklaruje tutaj swoj pomoc merytoryczn (informatyczn) oraz prawn w tej
bardzo istotnej analizie.
2. Drugim niedostrzeonym przez autorw noweli problemem jest zjawisko tzw.
plagiatu, ujtego w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych w art. 115.1
definicj nastpujc Kto przywaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w bd,
co do autorstwa caoci lub czci cudzego utworu albo artystycznego wykonania
().
Szybkiemu wzrostowi dostpnoci
Internetu, towarzysz niestety take
niekorzystne zjawiska, takie jak rozwj na masow skal nieuprawnionego
kopiowania utworw objtych ochron praw wasnoci intelektualnej w celu
osignicia korzyci majtkowych lub uzyskania tytuu zawodowego. Rozwojowi
technicznemu
umoliwiajcemu
byskawiczne
kopiowanie
i
atwe
rozpowszechnianie skopiowanych utworw powinien towarzyszy jednak rozwj
odpowiednich narzdzi uatwiajcych wykrywanie i eliminowanie niepodanych i
nieetycznych zachowa, a take stworzenie ram prawnych umoliwiajcych
bezpieczne ich stosowanie.
W proponowanej nowelizacji prawa autorskiego przepisy dotyczce zjawiska
przywaszczania sobie autorstwa nie zostay w aden sposb dostosowane do

Uwagi i Komentarze PIIT do projektu nowelizacji ustawy o prawie autorskim i pp, 2014-11-12

nowych rozwiza technicznych. Take w opublikowanych przez Zesp do Spraw

Przeciwdziaania Naruszeniom Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych Propozycji
dziaa na rzecz ochrony praw autorskich i praw pokrewnych 2015-2017 problem
ten nie znalaz swojego miejsca.
Brak w nowelizacji prawa autorskiego zapisw regulujcych moliwo
gromadzenia i przetwarzania utworw objtych ochron praw wasnoci
intelektualnej rodzi naszym zdaniem take zagroenia, zwizane ze znowelizowan
ustaw o szkolnictwie wyszym.
W dniu 1 padziernika 2014 r. w ycie wesza ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie
ustawy Prawo o szkolnictwie wyszym oraz niektrych innych ustaw (Dz. U.
2014, poz. 1198). Nowelizacja ta nakada na Ministra waciwego do spraw
szkolnictwa wyszego (dalej Minister) prowadzenie Systemu Informacji o
Szkolnictwie Wyszym w ramach Zintegrowanego Systemu Informacji o Nauce i
Szkolnictwie Wyszym POL-on. System POL-on obejmuje szereg danych, o
ktrych mowa w art. 34a ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyszym (Dz. U.
2004, Nr 164, poz. 1365 ze zm.), dalej Ustawa. Nowym elementem, jaki ma
obejmowa System POL-on jest repozytorium. Repozytorium stanowi zbir prac
dyplomowych. Dane, ktre ma zwiera repozytorium okrela art. 167b ust. 2
Ustawy. Samo repozytorium skada si z prac dyplomowych, ktre rektorzy uczelni
zobowizani s wprowadza niezwocznie po zdaniu przez studenta egzaminu
dyplomowego.
W zwizku z takim zapisem ustawowym rodzi si zagadnienie dotyczce
ewentualnego naruszenie praw autorskich studentw, ktrzy te prace stworzyli. W
dotychczasowej debacie wyksztaciy si dwa przeciwstawne pogldy. Pierwszy z
nich zwraca uwag na wtpliwoci zwizane z legalnoci zamieszczania prac
studentw w systemie prowadzonym przez Ministra. Eksperci wskazuj, e uczelnia
nie posiada praw autorskich do danej pracy dyplomowej wacicielem tych praw
jest absolwent uczelni. Prawo do wykorzystywania prac studentw tym bardziej nie
bdzie przysugiwao Ministrowi, na ktrego naoono przecie obowizek
prowadzenia oglnopolskiego repozytorium prac. (zob. Urszula Mirowska-oskot,
System anty-plagiatowy rzdu amie prawo. Nieuczciwi studenci pozostan
bezkarni? Dziennik Gazeta Prawna 2014-10-29).
Istnieje rwnie pogld przeciwny, ktry wskazuje, e uzyskanie zgody studenta czy
absolwenta nie jest konieczne, poniewa przekazanie pracy dyplomowej do
repozytorium jest obowizkiem wynikajcym z Ustawy, a prace zamieszczone w
repozytorium nie bd oglnodostpne. Podstaw prawn dla tego stanowiska
stanowi ma art. 33 z indeksem 2 ustawy z dnia 4 lutego 2004 roku o prawie
autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 1994, Nr 24, poz. 83 ze zm.). Jest to jednak
teza dyskusyjna, zwaszcza w sytuacji braku odpowiednich zmian w tej wanie
ustawie, ktre wprost pozwalayby na wykorzystywanie prac dla potrzeb
repozytorium, bez zgody ich autorw. Eksperci zwracaj ponadto uwag, e taka
rozszerzajca interpretacja prawa autorskiego stanowiaby naruszenie (Marcin
Chaupka, Kiedy walka z plagiatami narusza prawa autorskie?, www.chalupka.pl,
30.10.2014 r.).
W zwizku z tymi wtpliwociami prawnymi PIIT proponuje wprowadzenie do
nowelizacji prawa autorskiego zapisu umoliwiajcego rozszerzenie stosowania
dozwolonego uytku publicznego o nowe pole eksploatacji, obejmujce

Uwagi i Komentarze PIIT do projektu nowelizacji ustawy o prawie autorskim i pp, 2014-11-12

gromadzenie i przetwarzanie utworw wycznie na potrzeby stworzenia bazy

referencyjnej na rzecz sprawdzania oryginalnoci autorstwa przez podmioty,
dysponujce
odpowiednimi
technologiami
przetwarzania
i
ochrony
zgromadzonych danych.
Uwaamy, e takie rozwizanie zapobiegoby wtpliwociom prawnym dotyczcym
legalnoci przetwarzania prac w repozytorium, przy czym nie jest to sprzeczne z
dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/29/WE z dnia 22 maja 2001 r.
w sprawie harmonizacji niektrych aspektw praw autorskich i pokrewnych w
spoeczestwie informacyjnym a take suy interesowi publicznemu, pozwala,
bowiem usprawni proces wykrywania nieuprawnionych zapoycze oraz
wprowadzania w bd, co do autorstwa utworw.
W zwizku z powyszym, chodzi o zaspokojenie szczeglnie wanych potrzeb
oglnospoecznych,
ktrym
ustawodawca
daje
pierwszestwo
przed
indywidualnymi interesami majtkowymi podmiotw uprawnionych. Jest jednak
rzecz oczywist, e realizowana przez pastwo polityka owiatowa, kulturalna i
informacyjna nie moe odbywa si kosztem twrcw i podmiotw praw
pokrewnych, dlatego te - przy tworzeniu wyjtkw od przyznanych praw
wycznych - konieczne jest osignicie pewnej rwnowagi midzy
indywidualnymi interesami podmiotw uprawnionych a interesem spoecznym.

Uwagi i Komentarze PIIT do projektu nowelizacji ustawy o prawie autorskim i pp, 2014-11-12