Tytu

oryginau:
NOUS, LES DIEUX
Copyright Editions Albin Michel - Paris 2004
Copyright 2015 for the Polish edition by Wydawnictwo Sonia Draga
Copyright 2015 for the Polish translation by Lilla Teodorowska
Projekt graficzny okadki: Mariusz Banachowicz
Korekta: Magorzata Kryszkowska
ISBN: 978-83-7999-412-0
WYDAWNICTWO SONIA DRAGA Sp. z o.o.
Pl. Grunwaldzki 8-10, 40-127 Katowice
tel. 32 782 64 77, fax 32 253 77 28
e-mail: info@soniadraga.pl
www.soniadraga.pl
www.facebook.com/wydawnictwoSoniaDraga
E-wydanie 2015
Skad wersji elektronicznej:
Virtualo Sp. z o.o.

Spis treci
Przedmowa
1. Encyklopedia: Na pocztku
2. Kim jestem?
3. Encyklopedia: Na pocztku (cig dalszy)
4. Przybycie
5. Encyklopedia: Na pocztku (cig dalszy)
6. Przyobleczony w ciao
7. Encyklopedia: Na pocztku (zakoczenie)
8. Wyspa
9. Encyklopedia: W obliczu Nieznanego
10. Pierwsze spotkanie
11. Encyklopedia: A gdybymy byli sami we
wszechwiecie?
12. Spotkania
13. Encyklopedia: Niebiaskie jeruzalem
14. Miasto bogosawionych
15. Go
16. Encyklopedia: Symbolika cyfr

17. Pierwsza uroczysto w amfiteatrze

18. Encyklopedia: Krzyk
19. Pierwsze oficjalne zabjstwo
20. Encyklopedia: Ankh
21. Niebieski las

I. Dzieo w kolorze niebieskim

22. Niebieska rzeka
23. Mitologia: Geneza grecka
24. miertelnicy. Rok 0
25. Mitologia: Kronos
26. Sobota: Zajcia Kronosa
27. Encyklopedia: Trzy kroki w przd, dwa kroki
w ty
28. Czas zapisany na brudno
29. Encyklopedia: Kosmiczne jajo
30. Smak jajka
31. Encyklopedia: mier
32. aoba
33. Mitologia: Mieszkacy Olimpu
34. W niebieskim lesie

35. Encyklopedia: Lustro

36. Stadium lustra. 2 lata
37. Mitologia: Hefajstos
38. Niedziela: Zajcia Hefajstosa
39. Encyklopedia: Przepis na ciasto czekoladowe
40. Narodziny wiata
41. Encyklopedia: Czowiek superwietlny
42. Brzeg
43. Mitologia: Syreny
44. miertelnicy. 4 lata. Prba wody
45. Mitologia: Posejdon
46. Czas rolinnoci
47. Rosyjskie laleczki
48. Owoce morza, jeowce i ostrygi
49. Encyklopedia: Tajemnice
50. Wyprawa w czarnym wiecie

II. Dzieo w kolorze czarnym

51. W czarnym wiecie
52. Strach

53. obz przejciowy

54. Mitologia: Ares
55. Wtorek: Zajcia Aresa
56. Encyklopedia: Przemoc
57. Czas zwierzt
58. Encyklopedia: 142 857
59. Smak krwi
60. Encyklopedia: Prawo Petera
61. miertelnicy. 8 lat. Strach
62. Mitologia: Hermes
63. roda: Zajcia Hermesa
64. Encyklopedia: Rewolucja jahwistyczna
65. Czas szczepw
66. Encyklopedia: Mrwki
67. Bilans hermesa
68. Encyklopedia: Hierarchia u szczurw
69. Terytorium i agresja
70. Mitologia: Rasy ludzkie
71. Ona tu jest

72. Encyklopedia: Trzy upokorzenia

73. Beatrice zamordowana
74. wita gra
75. Poszukiwania prowadzone z powietrza
76. Encyklopedia: Lewiatan
77. W brzuchu potwora
78. Encyklopedia: Prawa Murphyego
79. miertelnicy. 10 lat
80. Mitologia: Demeter
81. Czwartek: Zajcia Demeter
82. Encyklopedia: Kalendarz
83. Czas plemion
84. Encyklopedia: Ceremonialne pochwki
85. Bilans demeter
86. Encyklopedia: Eksperyment na szympansah
87. Magiczna sztuczka
88. Encyklopedia: Pami pokonanych
89. Czas dowiadcze
90. Encyklopedia: Nostradamus

91. Spokojny wiat

92. Encyklopedia: Atlantyda
93. Edmond ma kopoty
94. Encyklopedia: Ruch encyklopedystw
95. miertelnicy. 12 lat
96. Mitologia: Afrodyta
97. Pitek: Zajcia Afrodyty
98. Encyklopedia: Prawo dlicha
99. Czas miast
100. Encyklopedia: Amazonki
101. Okrutne rozczarowanie
102. Encyklopedia: Samoograniczanie si pche
103. Uwaga na sufit
104. Encyklopedia: Dogoni
105. Najwaniejszy ucze
106. Encyklopedia: Iluzjonici
107. Wyprawa w czerwonym wiecie

Skadam podzikowania

Grardowi Amzallagowi,
niezalenemu umysowi

PRZEDMOWA
A gdyby si okazao, e to nie najbardziej wiate, lecz
wanie najokrutniejsze cywilizacje odcisny swe pitno
na historii ludzkoci?
Jeli si dobrze przyjrze, zauwaymy, e zaginione
kultury nie byy wcale najmniej rozwinitymi. Czasami
wystarczy przywdca naiwnie wierzcy w pokojowe
obietnice wroga lub te zakcajca przebieg bitwy
niespodzianka pogodowa, aby odmieni los caego ludu.
Nastpnie historycy zwycizcw od nowa i wedug
wasnego uznania opisywali przeszo pokonanych,
zwykle w taki sposb, ktry uzasadnia ich unicestwienie.
Powiedzenie Biada zwycionym zamyka wszelkie
dyskusje, pozbawiajc ewentualnych wtpliwoci
przysze pokolenia. A Darwin znalaz nawet naukowe
uzasadnienie tego rodzaju masakry, tworzc pojcie
selekcji naturalnej oraz swoj teori przeycia
osobnikw najlepiej przystosowanych.
Tak wanie, w oparciu o bitewne cmentarzyska
i zapomniane zdrady, powstaa historia zamieszkujcej
Ziemi ludzkoci.

Kto widzia?
Kto wie, jak byo naprawd?
Znalazem tylko jedn odpowied: bg lub bogowie,
oczywicie pod warunkiem, e on lub oni w ogle
istniej.
Prbowaem wyobrazi sobie tych dyskretnych
wiadkw historii. Bogw obserwujcych ludzkie rzesze
jak entomolodzy przygldajcy si yciu mrwek.
Jeeli istniej bogowie, to jak otrzymali edukacj?
Wszystko ulega ewolucji. Jak wic przeszli z okresu
modoci w wiek dojrzay? W jaki sposb wpywaj na
losy wiata? Dlaczego interesuj si nami?
Odpowiedzi szukaem w witych tekstach: od
tybetaskiej Ksigi umarych, poprzez szamanizm
i wielkie kosmogonie ludw zamieszkujcych wszystkie
kontynenty, a po egipsk Ksig umarych. Informacje,
ktre tam znalazem, rzadko byway sprzeczne. Tak jakby
istniao wsplne postrzeganie przekraczajcego nasz
umys wymiaru oraz regu kosmicznej gry.
Filozofia i nauka zawsze spieray si ze sob, ale dla
mnie obie te dziedziny cz si w tym, co nazywam
duchowoci laick. W niej za bardziej licz si
pytania ni odpowiedzi.
Wobec caej reszty pozwoliem dziaa swojej
wyobrani. W moim osobistym odczuciu, Szkoa bogw
stanowi naturaln kontynuacj Tanatonautw oraz
Imperium Aniow. Wydaje si cakiem logiczne, e po

zdobyciu Raju, a nastpnie poznaniu anielskiego wiata,

kolejnym krokiem na drodze ewolucji jest wiat bogw...
Wanie dlatego odnajdujemy tu znowu Michaela
Pinsona oraz jego niezwykych przyjaci: Raoula
Razorbacka, Freddyego Meyera, Marilyn Monroe,
wszystkich eks-tanatonautw, ktrych czy wsplna
dewiza: Z mioci do szpady, z humorem do tarczy.
Zagbiem si w w wiat wyobrani, jakby to by sen,
z ktrego dopiero si obudziem. Niektre sceny wracay
do mnie noc.
Pracujc, suchaem duo muzyki filmowej,
zwaszcza z Wadcy Piercieni, Wydmy oraz Jonathana
Liuingstona. Poza tym dzie muzyki klasycznej: dziewitej
symfonii Beethovena, Mozarta, Griega, Debussyego,
Bacha, Samuela Barbera oraz symfonii Planety Gustawa
Horsta. Z rocka: Mikea Oldfielda, Petera Gabriela, Yes,
Pink Floyd.
Kiedy rozmawiaem o moim pomyle z wydawc,
z entuzjazmem podszed do idei stworzenia takiego
wiata. Rezultat: ponad tysic stron, z ktrych powstan
trzy tomy powieci.
Na kocu poszukiwa mojego bohatera spotkanie
ze Stwrc Wszechwiata.
Moe zatem Czytelnik take zada sobie to pytanie:
Gdybym si znalaz na miejscu Pana Boga, to co bym
zrobi?.

Bernard Werber

Zostae tu przyprowadzony po
to, aby to widzia.
Ksiga Ezechiela, 40-4

Ci, ktrzy nie zrozumieli przeszoci,

Zwaszcza ci, ktrzy nie zrozumieli
historii ludzkoci,
W szczeglnoci za ci, ktrzy nie
zrozumieli swojej
wasnej przeszoci,
Zostan skazani na jej powtrzenie.
Edmund Wells
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom
V

Trzymany w laboratoryjnej klatce

chomik
mwi do swojego towarzysza:
Wytresowaem naukowca. Za kadym
razem,
kiedy naciskam na ten guzik, przynosi
mi ziarno.
Freddy Meyer

1. ENCYKLOPEDIA: NA POCZTKU
...Nic.
Na pocztku nie byo nic.
aden blask nie mci ciemnoci i ciszy.
Wszdzie bya Nico.
Rzdy pierwszej siy.
Siy N: force Neutre siy Obojtnej.
Ale Nico marzya, by sta si czym.
Wtedy w nieskoczonej przestrzeni
pojawia si biaa pera: Kosmiczne Jajo,
nosiciel wszystkich potencjaw
i wszystkich nadziei.
Jajo zaczo pka...
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

2. KIM JESTEM?
Kiedy byem istot mierteln. Potem byem anioem.
A teraz czym si stan?

3. ENCYKLOPEDIA: NA POCZTKU (cig dalszy)

...I Kosmiczne Jajo wybucho.
Stao si to w roku 0, miesicu 0, dniu 0,
godzinie 0, 0 minut, 0 sekund.
Wskutek dziaania drugiej siy skorupka
pierwotnego jaja rozpada si na dwiecie
osiemdziesit osiem kawakw.
Sia D, force de Division sia Podziau.
Podczas wybuchu wytrysno wiato, ciepo
i wielki obok pyu, ktry jak byszczcy
proszek rozsypa si w ciemnociach.
Powsta Nowy Wszechwiat.
Rozprzestrzeniajce si czsteczki taczyy
w rytm rozpoczynajcej si symfonii czasw.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

4. PRZYBYCIE
Lec.
Czysty umys, pokonuj przestrze z prdkoci
mojej myli.
Opuciem Imperium Aniow, ale dokd lec?
Unosz si spokojnie.
Przede mn jaki blask.
Ten blask fascynuje moj dusz. Czuj si jak motyl,
przycigany wiatem pomienia.
W gwiezdnej prni zauwaam samotn planet.
Ma dwa soca i trzy ksiyce.
Moja dusza pokonuje jej atmosfer i czuj,
e zostaem wessany przez jej powierzchni.
Spadam.
Niespodzianka: nie ma siy nonej.
Wzywa mnie grawitacja.
W dole zblia si ocean, przygotowujc sw tafl
na moje przyjcie.
Podczas spadania krzepn. Moja skra matowieje.
Najpierw stopy, potem nogi, dalej rce i twarz.
W miejsce pprzejrzystej powoki
pojawia si rowa i nieprzezroczysta skra.
Moje palce u stp czuj uderzenie.
Z wielkim trzaskiem rozbijam turkusowe lustro.
Jestem w wodzie.

Jest zimna, kleista, nieprzyjemna.

Nie mog zapa tchu. Dusz si.
Co si dzieje? Potrzebuj... powietrza.
Walcz. Musz koniecznie wypyn.
Sona woda szczypie w oczy. Zaciskam powieki.
Szamocz si. Wreszcie wydostaj si na powierzchni,
ykam ogromny haust powietrza i, co za ulga,
udaje mi si wyj z wody.
Oddycham.
Pocztkowo odczuwam paniczny strach,
ale za chwil uczucie to staje si prawie przyjemne.
Oprniam puca, by na nowo napeni je powietrzem.
Wdech, wydech. Przypomina mi to pierwszy haust
powietrza podczas moich ostatnich narodzin
w ludzkim ciele. Powietrze, w pierwotny narkotyk,
bez ktrego nie mona si oby.
Moje pcherzyki pucne pczniej.
Otwieram oczy i widz niebo.
Chciabym polecie tam, wysoko,
lecz pozostaj przytoczony wasnym ciarem.
Wok mojej duszy czuj ciao i ta dusza teraz mi ciy.
Czuj sztywno koci, wraliwo skry,
i wtedy pojawia si przeraajca myl.
Nie jestem ju anioem. Czybym sta si istot ludzk?

5. ENCYKLOPEDIA: NA POCZTKU (cig dalszy)

...Mino zaledwie kilka sekund, a ju niektre
czsteczki zaczy gromadzi si, ulegajc
dziaaniu trzeciej siy.
Siy A, force dAssociation siy czenia.
Czsteczki Neutronw, reprezentujce si
Obojtn, poczyy si z naadowanymi
dodatnio czsteczkami Protonw,
tworzc jdro.
Czsteczki Elektronw, naadowane ujemnie,
kryy wok jdra, zapewniajc mu
doskona rwnowag.
Trzy siy wsplnie znalazy swoje miejsce oraz swoj
odlego, tworzc bardziej zoon
jednostk, pierwsze wyobraenie siy czenia: Atom.
Od tej chwili energia pocza przeksztaca si
w materi.
By to pierwszy skok w ewolucji. Tymczasem materia
marzya, by przej do wyszego stadium. Tak powstao
ycie. ycie byo nowym dowiadczeniem dla
Wszechwiata.
W swoim sercu zapisao lady dziaania tworzcych
je trzech si (Division, Neutralite, Association), ktrych
pierwsze litery utworzyy: D.N.A.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

6. PRZYOBLECZONY W CIAO
Jak trudno, bdc wczeniej czystym umysem, sta si
znowu istot materialn.
Ju zapomniaem, jakie to cikie.
Czuj, jak wntrze ciaa wypeniaj nerwy, naczynia,
organy, w ktrych pluska i bulgocze. Czuj, jak bije moje
serce, lina odwiea moje gardo. Przeykam. Ziewam
tak szeroko, e czuj to moje wszystkie nowe zby.
Potem kaszl.
Badam moj szczk. Dotykam si. Tak, posiadam
ciao, tak jak wtedy, gdy byem ludzk istot na Ziemi.
I znowu sysz uszami, nie dusz.
Nie mogc ju lata, pyn. Pywanie, co za ciki
sposb przemieszczania si! Powolny i wyczerpujcy.
Wreszcie w oddali widz wysp.

7. ENCYKLOPEDIA: NA POCZTKU (zakoczenie)

...Ale ycie nie stao si kocowym
dowiadczeniem nowo powstaego wszechwiata.
Samo ycie rwnie marzyo o tym,
by osign wysze stadium. Zaczo si wic
rozmnaa, zmienia, eksperymentujc
z ksztatami, kolorami, temperatur
i zachowaniem. A do chwili, gdy dziki
poszukiwaniom znalazo tygiel
idealny dla swej ewolucji.
Czowieka.
Osadzony na pionowej konstrukcji, zoonej
z dwustu omiu koci, Czowiek by warstw tuszczu,
sieci
y i mini okrytych grub,
elastyczn skr. W grnej czci swego ciaa mia
Czowiek
ponadto centralny ukad nerwowy, poczony
z receptorami
wzroku, suchu, dotyku, smaku i wchu.
Dziki Czowiekowi ycie odkryo Inteligencj.
Czowiek wzrasta, rozmnaa si i y wrd
innych zwierzt oraz istot sobie podobnych.
Kocha je.
Panowa nad nimi.
Zaniedbywa je.

Tymczasem ycie marzyo, by osign kolejne,

wysze stadium.
Wtedy rozpoczo si nowe dowiadczenie:
Przygoda wiadomoci.
Nadal zasilanej trzema pierwotnymi rodzajami energii:
Domination Dominacj.
Neutralite Obojtnoci.
Amour Mioci.

Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

8. WYSPA
Docieram do piaszczystego brzegu. Wszystko mnie boli.
Wszystkie koci. Wszystkie minie. Wszystkie cigna.
Upadam, wyczerpany dugim pywaniem. Jest mi zimno,
kaszl. Podnosz gow i ogldam okolic. Znajduj si
na play o biaym i delikatnym piasku, pokrytej gst
mg, przez ktr wida tylko pnie palm kokosowych.
Syszc uderzenia fal, domylam si istnienia w oddali
wysokiego brzegu, ktrego strome ciany zanurzaj si
w wodzie. Dr, saby i zagubiony. I znowu powraca to
drczce pytanie, ktre znam z mojego ycia: A tak
waciwie... Co ja tutaj robi?.
Nagle docieraj do mnie zapachy morza i rolinnoci.
Zapomniaem, e mona odczuwa zapachy nosem.
Otacza mnie tysic rnych woni. Letnie powietrze
nasycone jest jodem, zapachami kwiatw, pykw, trawy
i mchu. A take orzechw kokosowych, wanilii
i bananw. Docza do nich sodka nuta, by moe
lukrecji.
Otwieram oczy ze zdziwienia. Jestem na wyspie, na
samotnej planecie. Na horyzoncie nie wida adnego
ldu. Czy oprcz rolin istnieje tu jaka inna forma ycia?
Odpowiedzi na to pytanie udziela mrwka,
wspinajca si po mojej stopie. Jest sama. Bior j na
palec i przysuwam do oka. Porusza czukami, prbujc
wyczu, co si dzieje, lecz wiem, e dostrzega tylko

ogromny rowy ksztat.

Gdzie jestemy?
Jej czuki podnosz si na dwik mojego gosu. Dla
niej jestem ciep gr, ktrej oddech oszaamia jej
receptory wchu.
Kad mrwk z powrotem na piasku, a ona zmyka,
biegnc zygzakami. Mj mistrz, Edmond Wells
specjalizowa si w badaniu tych owadw. Moe mgby
mnie nauczy, w jaki sposb porozumiewa si z nimi.
Ale jestem tu sam.
W tej chwili jakie krzyki rozdzieraj powietrze.
Krzyki ludzkie.

9. ENCYKLOPEDIA: W OBLICZU NIEZNANEGO

Tym, co najbardziej przeraa Czowieka, jest Nieznane.
Skoro tylko owo Nieznane, choby nawet okazao si
wrogie, uda mu si rozpozna, Czowiek czuje si
spokojny. Ale stan okrelany jako nie wiedzie
uruchamia dziaanie wyobrani. Wwczas w kadym
objawia si jego wewntrzny zy duch, naturalne zo.
Sdzc, e w ten sposb pokona ciemnoci, Czowiek
stawia
czoa
fantasmagorycznym
potworom,
stworzonym w swojej wasnej niewiadomoci.
Niemniej to wanie w chwili zetknicia z nieznanym
zjawiskiem ludzki umys wykazuje si najwyszymi
umiejtnociami. Jest uwany. Bystry. Wykorzystujc
wszystkie zdolnoci sensoryczne, stara si zrozumie,
po to, by przej kontrol nad strachem. Odkrywa
w sobie umiejtnoci, ktrych istnienia nawet nie
podejrzewa. Nieznane podnieca go i fascynuje. Obawia
si go, a jednoczenie pragnie je spotka, aby mc
sprawdzi, czy jego mzg potrafi znale rozwizania
umoliwiajce przystosowanie si. Dopki dana rzecz
nie jest nazwana, stanowi wyzwanie dla ludzkoci.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

10. PIERWSZE SPOTKANIE

Krzyk dobiega z wysokiego brzegu. Biegn w tamt
stron, zaniepokojony tym, co mogo go spowodowa,
a jednoczenie uspokojony faktem obecnoci czowieka.
Pdz, wspinam si na zbocze, a zdyszany docieram na
skalisty cypel.
Widz tam lece na brzuchu ciao. To mczyzna,
ubrany w dug bia tog. Zbliam si, odwracam go. Na
jego boku wida jeszcze wiee lady oparzenia. Twarz
poorana zmarszczkami, biaa broda. Ten obraz intryguje
mnie, posta jest mi znana. Widziaem j ju
w ksikach, sownikach, encyklopediach. I nagle wiem:
Juliusz Verne.
Musz kilkakrotnie przekn lin, aby zwilya
struny gosowe i umoliwia mi wydobycie dwikw.
Pan jest...
Mwienie rani mi gardo. Mczyzna, wodzc
obkanym wzrokiem, gwatownie chwyta moj rk.
PRZEDE WSZYSTKIM... nie naley i... TAM,
WYSOKO!
Gdzie nie naley i?
Unosi si z trudem i kieruje wskazujcy palec
w stron czego, co poprzez mg jawi mi si jako
niewyrany szczyt.
...NIE I TAM, WYSOKO!
Dry. Jego palce zaciskaj si na moim nadgarstku.

Nasze spojrzenia spotykaj si, lecz za chwil jego wzrok

kieruje si w stron pooonego ponad moim ramieniem
punktu. Z twarzy wyziera przeraajca ostateczno.
Odwracam si, lecz nie mog odrni nic, poza
palmami kokosowymi, na wp spowitymi mglist szat,
lekko koyszcymi si na wietrze. Nagle, tak jakby
wielko niebezpieczestwa na powrt napenia go
energi, podnosi si gwatownie, biegnie w stron
urwiska, zamierzajc skoczy w przepa. Rzucam si
w pogo za nim, chwytam jego do niemal w tej samej
chwili, gdy jego ciao traci rwnowag.
Walczy. Aby zmusi mnie, bym go puci, gryzie moj
rk. Lecz trzymam mocno, a drug rk chwytam jego
tog. Przyglda mi si przez chwil, zaskoczony moj
zawzitoci, i umiecha si smutno. Biaa tkanina
rozdziera si nieubaganie. Chc chwyci mocniej, ale
sysz guchy odgos spadajcego na mokry piasek ciaa.
Kawaek tkaniny zostaje w moich zacinitych palcach.
Tam, na dole, Juliusz Verne ley jak bezwadna
marionetka.
Prostuj si powoli i przeczesuj wzrokiem
otoczenie, ktre tak go przerazio. Nie widz nic, poza
szeregiem pni, palm koysanych wiatrem, utrzymujcej
si mgy i w oddali by moe jakiej gry.
Czyby bujna wyobrania spataa mi figla?
Schodz ostronie z urwiska, robi si coraz cieplej,
powietrze staje si cikie. Kiedy docieram na pla,

widz zdziwiony, e ciao pisarza znikno. Pozosta

tylko odcinity lad na piasku, obok ktrego zauwaam
wiee lady koskich kopyt.
Trwajc w zdumieniu, dostrzegam kolejn niezwyk
rzecz. Moj uwag przycigaj dobiegajce z gry
uderzenia skrzyde. Jaki ptak wynurzy si z mgielnego
paszcza i znieruchomia na wysokoci mojej twarzy.
Dopiero z bliska widz, e ta skrzydlata istota nie jest
ptakiem, lecz malek, mod dziewczyn z wielkimi
skrzydami motyla, ktrych przedueniem s dugie
czarne wypustki, niebieskim paziem o metalicznym
poysku.
...Ee... Dzie dobry mwi.
Patrzy na mnie figlarnie, krcc gow ze zdziwienia.
Ma due zielone oczy, piegi i dugie rude wosy, zwizane
splecion traw. Trzepoczc skrzydami, lata wok
moich uszu, przygldajc mi si tak, jakby nigdy
przedtem nie widziaa kogo podobnego.
Umiecha si do mnie, a ja odwzajemniam jej
umiech.
Ee... hm... czy pani rozumie moj mow?
Dziewczyna-motyl otwiera usta i wysuwa delikatny,
ostry jzyk w kolorze karminowej czerwieni,
przypominajcy dug wstk.
Delikatnie potrzsa pomienn fryzur, ale kiedy
chc zbliy palce do jej twarzy, ucieka, trzepoczc
skrzydami.

Biegn za ni, potykam si o wystajce kamienie

i rozkadam jak dugi. Ostre cicie rozrywa mi rk
w przegubie.
Przejmujcy bl.
Zupenie inny ni ten, ktry pali moje oczy
w zetkniciu ze son wod, czy te ten, ktry torturowa
moje pozbawione powietrza puca. Krwawi.
Zdziwiony patrz na ciemnoczerwon krew, perlc
si na mojej bladej, rowej skrze. Zapomniaem, jak
bolesne jest... odczuwa bl. Myl o tych wszystkich
chwilach, w ktrych moje ciao cierpiao, gdy byem
ludzk istot. Wronite paznokcie, prchnica zbw,
pleniawki, zapalenie nerww, reumatyzm... Jak mogem
znie tyle nieszcz? Zapewne tylko dlatego, e nie
wiedziaem wtedy o istnieniu ycia bez adnego
cierpienia. Ale teraz, gdy poznaem rado bycia czystym
umysem, bl jest dla mnie nie do zniesienia.
Dziewczyna-motyl znika, odfruwajc w kierunku
wysokich drzew, majaczcych niewyranie we mgle.
W jakim wic wyldowaem wiecie?

11. ENCYKLOPEDIA: A GDYBYMY BYLI SAMI

WE WSZECHWIECIE?
Pewnego dnia nasza mnie ta dziwna myl: A gdybymy
byli sami we wszechwiecie?. Nawet najwiksi wrd
nas sceptycy utrzymuj, e istniej pozaziemskie ludy
oraz e jeli nie uda si nam, ludzkoci ziemskiej, jeli
poniesiemy klsk, to gdzie tam, by moe bardzo
daleko, inne inteligentne istoty odnios zwycistwo. I to
jest uspokajajce... Lecz jeli bylibymy sami? Naprawd
sami? Gdyby w nieskoczonej przestrzeni nie byo
adnej innej yjcej oraz inteligentnej istoty? Gdyby
wszystkie planety byy jak te, ktre mona obserwowa
w systemie sonecznym... zbyt zimne lub zbyt gorce,
zbudowane z gazowej magmy lub skalistych
aglomeratw? Gdyby ziemskie dowiadczenie okazao
si tylko cigiem przypadkw i tak nadzwyczajnych
zbiegw okolicznoci, e nie mogyby nigdzie indziej
mie miejsca? Jeli byby to tylko jedyny
i niepowtarzalny cud? Znaczyoby to, e jeli nam si nie
uda, jeli zniszczymy nasz planet (a od niedawna
moemy to zrobi broni jdrow, zanieczyszczeniem
rodowiska itd.), nie pozostanie ju nic. By moe po nas
the game is over, bez moliwoci rozegrania kolejnej
partii. Moe jestemy ostatni szans. Zatem nasz bd
byby ogromny. Idea, e istoty pozaziemskie nie istniej,
wprowadza wicej zamieszania ni wiara w ich

istnienie... Zadziwiajce. A jednoczenie jaka

odpowiedzialno. Moe wanie takie jest najbardziej
przewrotne i najstarsze przesanie: Moe jestemy
sami we wszechwiecie i, jeli nam si nie uda, ju
nigdzie nic nie bdzie istnie.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

12. SPOTKANIA
Musz odnale dziewczyn-motyla. Zagbiam si
w coraz gstszy las, peen palm kokosowych i wrzosw.
Nagle zatrzymuje mnie dobiegajcy z poblia szmer.
W porozrywanej miejscami mgle zauwaam istot
z ludzkim tuowiem i korpusem konia.
Stworzenie ma skrzyowane ramiona, uparty wyraz
twarzy, czarna grzywa na karku przypomina szal,
rozwiewany podmuchami wiatru. Czowiek-ko zblia
si powoli, otwierajc ramiona, tak jakby chcia mnie
obj. Cofam si gwatownie. Z jego nozdrzy wydobywa
si para, unosi si, rc i uderzajc dwoma piciami
w swoj kosk pier. Emanuje niesychan moc,
jednoczenie ludzk i zwierzc. Kiedy zaczyna uderza
kopytem w ziemi jak byk gotujcy si do ataku,
uciekam, co si w nogach. Ale ciki galop staje si coraz
bliszy. Chwyta mnie. Obejmuj mnie dwie owosione
rce. Czowiek-ko podnosi mnie, przyciska do swojego
tuowia i zabiera ze sob. Nie wzruszaj go ani moje
krzyki, ani rozpaczliwe uderzenia pitami. Przechodzi
w galop. Przyczepiony do niego, wiszc zaledwie dziesi
centymetrw nad ziemi, czuj, jak paprocie choszcz
moje kostki.
Przemierzamy wsplnie lasy palm kokosowych, a
docieramy do duej polany, od ktrej odchodzi
wznoszca si do gry cieka. Ruszamy ni. Galopujemy

dugo. Mijamy kolejne lasy, rwniny, niewielkie jeziora,

ktrych brzegi porastaj drzewa o dziwacznie
powykrzywianych pniach.
Na kocu cieki rozpociera si szeroka rwnina.
W jej rodku wznosi si jakby wielkie biae miasto,
opasane kwadratem marmurowych, wysokich na kilka
metrw murw. Z dwu stron rwnin zamykaj
wzgrza, czynic j niewidoczn. Tylko podstawa lecej
naprzeciw gry wynurza si z mgy.
W bieli grubych murw brama miejska odcina si
zotym ukiem. Jej boki zdobi dwie masywne kolumny,
jedna czarna, druga biaa. To tutaj koczy si nasza
droga.
Czowiek-ko stawia mnie na ziemi i przytrzymujc
za rk, kilkakrotnie uderza koatk w odrzwia. Kilka
chwil pniej brama otwiera si powoli. Na progu staje
brzuchaty brodacz w biaej todze. Ma ponad dwa metry
wzrostu, jego gow wieczy korona z lici winoroli.
Tym razem bez skrzyde motyla i bez koskich kopyt.
Pomijajc wzrost giganta, czowiek wydaje si normalny.
Patrzy na mnie podejrzliwie.
Jest pan tym, na ktrego czekamy? pyta.
Czuj ulg, widzc przed sob istot, ktra mwi i z
ktr mog si porozumie.
Olbrzym dodaje rozbawionym tonem:
W kadym razie mog stwierdzi, e jest pan...
spuszcza wzrok nagi.

Pospiesznie zakrywam domi narzdy pciowe.

Czowiek-ko mieje si do rozpuku, podobnie jak
dziewczyna-motyl, ktra pojawia si przed chwil. Jeli
nawet ci dwoje nie potrafi mwi, to przynajmniej
rozumiej mow.
Nie wymagamy tu stroju wyjciowego, ale nie jest
to rwnie klub naturystw.
Wyciga z torby tunik i tog, obie biaego koloru,
i uczy, jak mam si w to ubra. Owin dwukrotnie
przecierado wok ciaa, nastpnie przerzuci po nad
ramieniem.
Gdzie ja jestem?
W miejscu Ostatecznego Wtajemniczenia. Mamy
zwyczaj nazywa to miejsce Aeden.
A miasto?
To jego stolica. Mamy zwyczaj nazywa je Olimpi.
A jak pan si nazywa? To znaczy, jak si pan nazywa
w czasach, gdy mia pan jeszcze nazwisko?
To prawda. Zanim zostaem anioem, byem
miertelnikiem.
Pinson. Michael Pinson. Francuz. Pci mskiej. Ojciec
rodziny. Zmary wskutek katastrofy boeinga, ktry spad
na jego dom.
Michael Pinson.
Olbrzym zaznacza odpowiedni kratk na swojej
licie.
Michael Pinson? Bardzo dobrze. Willa numer 142

857.

Chciabym si najpierw dowiedzie, co tutaj robi.

Jest pan uczniem. Przyby pan tu, by nauczy si
najtrudniejszego zawodu.
Widzc, e nie rozumiem, wyjania:
Nieatwo by anioem, prawda? A wic prosz sobie
wyobrazi, e moe by jeszcze trudniej. Zadanie
wymagajce zdolnoci, taktu, kreatywnoci, inteligencji,
subtelnoci, intuicji... (Olbrzym wydmuchuje wicej
powietrza, ni jest to potrzebne do artykuowania
dwikw). B--g. Jest pan w Krlestwie Bogw.
Oczywicie braem pod uwag istnienie jednostek
wyszego rzdu ni anioy, lecz nigdy nie miabym
marzy o tym, e pewnego dnia stan si... bogiem.
Naturalnie tego trzeba si nauczy. Na razie jest
pan tylko bogiem-uczniem precyzuje mj rozmwca.
Zatem nie staem si na powrt czowiekiem, jak to
sobie wyobraaem, przywdziewajc moj cielesn
powok. Kiedy tumaczy mi Edmond Wells, e
Elohim imi oznaczajce w jzyku hebrajskim Boga
w rzeczywistoci jest w liczbie mnogiej. Paradoks
pierwszej religii monoteistycznej: uywa liczby mnogiej,
by nazwa swojego jedynego boga.
A pan?
Zazwyczaj nazywaj mnie Dionizosem. Niektrzy
zupenie niesusznie twierdz, e jestem bogiem zabaw
i pijatyk, winoroli i orgii. To pomyki i nieprawda. Ja

jestem bogiem wolnoci. To prawda, e w potocznych

wyobraeniach wolno jest zawsze podejrzana i atwo
utosamiana z rozpust. Jestem bardzo dawnym bogiem
i gosz wolno wyraania tego wszystkiego, co w nas
najlepsze. Jeli uchodz przy tym za rozpustnika, trudno.
Wzdycha, chwyta winogrono i wkada do ust.
Dzi moja kolej na przyjmowanie nowych uczniw.
Jestem bowiem take nauczycielem w Szkole Bogw,
inaczej mwic, bogiem-mistrzem.
Olbrzymi bg-mistrz w koronie z winnej latoroli,
unoszca
si
dziewczyna-motyl,
czowiek-ko
niecierpliwie przebierajcy kopytami... Gdzie ja
waciwie spadem?
Byem wiadkiem zbrodni tam, nad urwiskiem.
Dionizos przypatruje mi si uwanie, z yczliwoci,
nie wykazujc zbytniego zainteresowania t informacj.
Czy moe pan okreli, kim bya ofiara? pyta.
Sdz, e chodzi o Juliusza Vernea.
Juliusza Vernea? powtarza, spogldajc
ponownie na list. Juliusz Verne... Ach, tak.
Dziewitnastowieczny pisarz, autor powieci sciencefiction. Za wczenie, o wiele za wczenie... Poza tym za
bardzo ciekawski. Musi pan wiedzie, e ciekawscy
ludzie czsto miewaj problemy.
Problemy?
Niech wic pan nie bdzie zbyt ciekawski. Wiem, e
przy takiej liczbie uczniw, jaka jest w tym roczniku,

trudno nam bdzie wszystkich dopilnowa. Tymczasem

prosz zadowoli si dotarciem do paskiego osiedla,
a dokadniej do paskiej willi. Tam poczuje si pan jak
w domu.
Jake dawno nigdzie nie czuem si jak w domu.
Noce w Aedenie s chodne, poranki take. Radz,
by poszed pan si rozlokowa. Willa 142 857. Cherubinka
chtnie pana zaprowadzi. To niedaleko, lecz jeli jest pan
zmczony, moe pan dosi centaura.
Cherubinka czyli dziewczyna-motyl, centaur czyli
czowiek-ko te wszystkie krzywki czowieka ze
zwierzciem to chimery. Tylko chimery. Przypomina mi
to Wysp doktora Moreau, gdzie szalony naukowiec
skrzyowa ludzi ze zwierztami.
Wol pj sam. Gdzie to jest?
Musi pan i szerok alej, przej przez gwny
plac, nastpnie skrci w trzeci ulic w lewo, ulic
Drzew Oliwnych. Bez problemu znajdzie pan numer 142
857. Prosz odpocz, ale pozosta w gotowoci. Kiedy
usyszy pan trzy dugie uderzenia dzwonu, prosz przyj
na gwny plac.
Zakadam sanday, ktre podaje mi Dionizos. Tak
obuty i przyodziany w moj nieskazitelnie bia tog,
przekraczam okaza bram Olimpii.

13. ENCYKLOPEDIA: NIEBIASKIE JERUZALEM

Fragment z Apokalipsy w. Jana. Zabra mnie na wysok
gr. I pokaza mi wielkie miasto, Niebiaskie
Jeruzalem. Otoczone wysokim murem z dwunastoma
bramami. Przed kad z bram sta anio, dwunastu
aniow, a na kadej bramie wypisane byo imi jednego
z dwunastu pokole synw Izraela....
Miasto zostao zbudowane w ksztacie czworoboku,
takiej samej dugoci i szerokoci....
Wnios tam chwa i dobre imi narodw. I nie wejdzie
do niego nic nieczystego, ani nikt z tych, ktrzy
popeniaj czyny pode i kamstwo.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

14. MIASTO BOGOSAWIONYCH

Miasto bogw janieje przed moimi oczarowanymi
oczyma.
Szeroka, wysadzana cyprysami droga przecina
miasto niczym jasna linia.
Id gwn alej Olimpii.
Lece po obu jej stronach pagrki i doliny
przystrojone
s
monumentalnymi
gmachami,
prawdopodobnie zbudowanymi przez tytanw.
Pltanina rzek, przez ktre przerzucono drewniane
mosty, wije si, by wreszcie znale ujcie w jeziorach,
ktrych tafl porastaj nenufary w kolorze malwy. Na
poudniowej stronie widz strome zbocza, a na nich
szerokie tarasy najeone bambusami, krzakami r
i palmami. Mona powiedzie, e pijany architekt
narysowa miasto takim, jakim widzia je w stanie
zamroczenia alkoholowego: cig terenw lecych na
rnych wysokociach, zamknitych wysokimi murami.
Rnobarwny tum wypenia aleje, ulice i uliczki.
Modzi mczyni i mode kobiety podobnie jak ja ubrani
s w biae togi; prawdopodobnie te s uczniami Szkoy
Bogw. Nie zwracaj na mnie uwagi.
Moda kobieta w tej todze spaceruje z trzygowym
psem o wygldzie jamnika, rodzajem cerbera. S te
centaury, satyry, cherubiny.
Rozrniam samce i samice. Motyle o wygldzie

chopcw. S te centaury skrywajce wypuko biustu

pod swymi dugimi wosami-grzywami.
Id i odkrywam kolejne elementy krajobrazu. Place
targowe, na ktrych ludzie i dziwne stwory rozmawiaj
ze sob, porozumiewajc si za pomoc gestw. Domki
z biaego kamienia pokryte czerwon dachwk,
z korynckimi kolumnami, rzebionymi balustradami,
fontannami, z ktrych tryska byszczca woda w kolorze
miedzi, wylewana przez kamienne trytony.
Letnie powietrze pachnie pykami kwiatw i wieo
skoszon traw. Wydaje mi si, e dostrzegam pola,
gdzie uprawia si zboa, a obok nich zagony warzyw.
Kilka zwierzt rolinoernych zupenie normalnych:
kozy, barany, krowy, podobnych do tych, ktre spotyka
si na Ziemi skubie traw, z obojtnoci odnoszc si
do wspaniaoci krajobrazu.
Za sosnami wida nowe wille. Wszystkie
jednopitrowe.
Na kocu alei znajduje si duy, okrgy plac
z sadzawk, porodku ktrej, na niewielkiej wysepce
ronie wiekowe drzewo.
Podchodzc bliej, dostrzegam, e pene majestatu
drzewo to jabo. Jej owoce s zotego koloru. Czyby
bya to jabo z Ogrodw Edenu, drzewo Poznania Dobra
i Za, ktre przyczynio si do opuszczenia raju przez
Adama i Ew? Jej kora pomarszczya si przez tysice lat,
jej korzenie, sigajce brzegw tej szczeglnej wyspy,

skrcaj si tak, by omin skay. Jej gazie zanurzaj si

w niebie i rozpocieraj szeroko, wychodzc poza
otaczajc wysp sadzawk, a nawet poza opasujcy
sadzawk murek. Jej cie pada niemal na cay gwny
plac.
Ponownie przychodz mi na myl fragmenty
Apokalipsy w. Jana: Na placu, porodku miasta stao
Drzewo ycia... a licie Drzewa ycia su do leczenia
narodw.
Od gwnego placu odchodz prostopadle cztery
szerokie aleje. Tablice kierunkowe wskazuj:
na wschd: POLA ELIZEJSKIE
na pnoc: AMFITEATR IMEGARON
na zachd: PLAA
adna tabliczka nie mwi, co jest na poudniu. Lekki
powiew chodzi mj kark. Odwracam si i widz lecc
cichutko za mn rudowos cherubink z filutern min.
Czego ode mnie chcesz? Jak masz na imi?
Chimera kicha, a ja podaj jej kawaek togi, aby
moga wytrze nos.
No dobrze. Poniewa nie chcesz mi nic powiedzie,
zatem dla mnie bdziesz... smarkaczk. Rbic drwa jest
si drwalem, czytajc czytelnikiem, wic smarkajc
staje si...
Smarkaczka porusza si gwatownie, wyranie za, e
si z niej wymiewam. Wysuwa swj cienki motyli jzyk,
krzywi si i przewraca oczami. Naladuj j, wysuwam

jzyk, nastpnie ruszam ponownie w drog, przestajc

si ni interesowa.
Stwierdzam, e o ile wszystkie aleje biegn prosto, to
wszystkie ulice s zakrzywione i wij si wok gwnego
placu. Przed domami widz ogrody pene nieznanych mi
drzew, ktrych kwiaty podobne s do orchidei, a ich
zapach przypomina drzewo sandaowe i godziki.
Numer 142 857 na ulicy Drzew Oliwnych okazuje si
bia pokryt czerwon dachwk will, osonit potem
z cyprysw. Nie ma bramy ani murka, wszystko jest
otwarte. wirowa cieka prowadzi do drzwi, w ktrych
brak zamka. Leccej za mn cherubince daj do
zrozumienia, e jestem u siebie i chc zosta sam.
Kiedy zamykam jej drzwi przed nosem, ma
rozzoszczon min. Trudno.
Zauwaam drewnian zasuwk umoliwiajc
zamknicie drzwi i oddycham z ulg. Natychmiast czuj
si szczliwy z powodu przebywania w miejscu, gdzie
nic nie moe mi przeszkodzi. Ju dawno mi si to nie
zdarzyo. U siebie. Rozgldam si. Przestronny pokj
suy za salon. Na rodku krluje czerwona kanapa
i niski drewniany stolik. Na biaej cianie powieszono
paski ekran telewizora.
Z boku stoi biblioteczka. Znajdujce si w niej ksiki
proponuj mi wycznie czyste, dziewicze strony.
Telewizor bez pilota.
Ksiki bez tekstu.

Zbrodnia bez ledztwa.

Na prawo od biblioteczki stoi fotel i biurko z licznymi
szufladami. Na blacie ptasie piro zanurzone
w kaamarzu. Czybym mia zapeni wasnorcznie te
puste stronice?
W kocu trzeba przyzna, e moje przygody warte s
opowiedzenia, o tym jestem przekonany, a ponadto, jak
kady, chciabym zostawi po sobie jaki lad. Ale od
czego zacz? Dlaczego nie od litery A? podpowiada mi
wewntrzny gos. Byoby to logiczne. Zatem A.
Siadam przy biurku i pisz.
A... a czy ja mam prawo to wszystko opisa? Nawet
teraz, z perspektywy czasu, trudno mi uwierzy, e ja,
Michael Pinson, uczestniczyem w tak wspaniaej epopei
i....
Zastygam z pirem w rku. Byem nie tylko
Michaelem Pinsonem. W Raju odkryem, e jako istota
ludzka w cigu trzech tysicleci przeszedem rne
wcielenia. Byem myliwym, rolnikiem, gospodyni
domow, rzemielnikiem, ebrakiem. Byem mczyzn,
byem kobiet. Zaznaem dostatku i biedy, dobrego
zdrowia i choroby, wadzy i poddastwa. Wikszo
moich istnie bya banalna... Niemniej jednak okoo
dziesiciu wciele byo interesujcych. Biaa niewolnica
w egipskim seraju, rozmiowana w astronomii; druid
uzdrawiajcy zioami z lasu Broceliande; onierz grajcy
na dudach w saksoskiej Anglii; doskonale wadajcy

mieczem samuraj w cesarstwie japoskim; tancerka

francuskiego kankana w Paryu 1830 roku, taczca dla
niezliczonych kochankw; lekarz, pionier aseptyki
chirurgicznej w carskim Sankt Petersburgu...
W wikszoci przypadkw kade z tych szczeglnych
wciele le si skoczyo. Druid, bdcy wiadkiem rzezi
i zdegustowany zachowaniem swych wspbraci,
postanowi odebra sobie ycie. Tancerka popenia
samobjstwo wskutek miosnego zawodu. Rosyjski
lekarz zmar na grulic. Niemniej, przechodzc
z jednego wcielenia do drugiego, w kocu si
poprawiem.
W moim ostatnim yciu byem Michaelem Pinsonem
i to jego wygld zachowaem dzisiaj. Podczas ostatniego
wcielenia przyjaniem si z Raoulem Razorbackiem,
ktry wcign mnie w wielk przygod. Ju jako ludzie
doroli i dwaj naukowcy zjednoczylimy nasz wiedz
moj z zakresu medycyny i jego z dziedziny biologii, aby
sprbowa dowiadczenia, ktre poczyoby nauk
z yciem duchowym: podry pozacielesnych
w poszukiwaniu kontynentu umarych. Nazwalimy to
tanatonautyk, z greckiego thanatos mier i nautis
badacze. My, tanatonauci, zbudowalimy wsplnie
tanatodromy, z ktrych moglimy wzbi si
w przestworza. Cierpliwie przyswajalimy sobie techniki
opuszczania ciaa i wzlatywania dusz w zawiaty.
Walczylimy o to, by jako pierwsi dotrze do Raju, jeszcze

przed duchownymi witych religii. Pokonalimy, jedn

po drugiej, siedem bram kontynentu umarych,
z determinacj stawiajc czoa kademu nowemu,
nieznanemu terytorium. By tanatonaut znaczyo by
pionierem, ale take uprawia niebezpieczny zawd.
Stopniowo odkrywaem tysicletnie tajemnice,
zarezerwowane wycznie dla wtajemniczonych.
Powiedziaem na ten temat duo wicej, ni ludzko
bya w stanie przyj.
Samolot spadajcy na mj salon pooy kres yciu
Michaela Pinsona. Wezwano mnie do nieba.
Tam, jako Pinson, zostaem oceniony i osdzony za
wszystkie dobre i ze uczynki, ktrych dopuciem si
podczas tej ostatniej ludzkiej egzystencji. Na szczcie
w czasie procesu miaem prawo do wyjtkowego
adwokata: pisarza Emila Zoli, mojego anioa stra.
Dziki niemu wyszedem z tego cao i sdziem, e na
zawsze zostaem zwolniony z obowizku odradzania si
jako miertelnik.
Staem si czystym duchem. Anioem. Bdc
anioem, dostaem pod opiek trzech ludzi, ktrym
z kolei ja miaem pomc wydosta si z cyklu
reinkarnacji. Pamitam tych trzech klientw: Igor
Czekw, rosyjski onierz; Venus Sheridan, amerykaska
modelka i aktorka; Jacques Nemrod, francuski pisarz.
Ale nieatwo jest pomaga ludziom. Edmond Wells,
mj mentor w dziedzinie nauki o anioach, zwyk mwi:

Ludzie bardziej staraj si zmniejszy swoje

nieszczcie, ni zbudowa szczcie. To on nauczy
mnie, jak oddziaywa na nich picioma sposobami: za
pomoc snw, intuicji, znakw, mediw i kotw. Tak
wanie uratowaem jednego z moich klientw, Jacquesa
Nemroda, dajc mu moliwo wyjcia, jeli tylko bdzie
chcia, z cyklu reinkarnacji. Co do mnie, miaem prawo
opuci Imperium Aniow i przej na wyszy poziom.
A obecnie, prosz, jestem w... Aedenie. Byem
miertelnikiem, byem anioem. Kim zostan teraz?
Bogiem-uczniem powiedzia Dionizos.
Odkadam piro do kaamarza i udaj si dalej
oglda moj will. Na prawo od salonu odkrywam pokj
umeblowany szerokim oem z baldachimem. W szafie
czeka na mnie okoo dwudziestu tunik oraz biaych tog,
identycznych jak ta, w ktr jestem ubrany. Przeduenie
sypialni stanowi azienka. Muszla, wanna, umywalka,
wszystko w marmurze, z pozacan armatur. Flakon
z szarym proszkiem pachnie lawend. Puszczona
z kranu woda tworzy kremow pian. Rozbieram si
i zanurzam z rozkosz.
Zamykam powieki. Sucham mojego serca, ktre
robi...

15. GO
...Puk, puk.
Drgnem. Znowu smarkaczka? Sysz ponowne
pukanie. Wstaj, by j przegoni. Idc, chlapi na
podog. Jedn rk przytrzymuj rcznik wok bioder,
drug chwytam szczotk do mycia plecw i tak uzbrojony
otwieram drzwi.
Ale istota za progiem to nie chimera. Stoi przede
mn, umiechajc si, Edmond Wells, mj mistrz wiedzy
anielskiej:

16. ENCYKLOPEDIA: SYMBOLIKA CYFR

Historia wiadomoci przebiega zgodnie z symbolik
cyfr
stworzon przed trzema tysicami lat przez Indian.
Linia krzywa oznacza mio.
Krzy oznacza prb.
Linia pozioma oznacza przywizanie.
Zbadajmy ich rysunki.
1. Minera. Typowa linia pionowa. adnego
przywizania, mioci, prby. Minera nie ma
wiadomoci. Jest po prostu pierwszym stadium
materii.
2. Rolina. Linia pozioma zakrzywiona w grnej
czci. Rolina poczona jest z ziemi poprzez poziom
kresk, symbolizujc korzenie uniemoliwiajce jej
poruszanie si. Rolina kocha niebo i zwraca do niego
swe licie oraz kwiaty, by zgromadzi wiato.
3. Zwierz. Dwie krzywe. Zwierze kocha ziemi
i kocha niebo, ale nie jest przywizane ani do jednego,
ani do drugiego. Jest wycznie emocjami. Strachem,
pragnieniem... Dwie krzywe to jak dwa pyski. Ten, ktry
gryzie, i ten, ktry cauje. 4. Czowiek. Krzy. Stoi na
rozdrou, pomidzy 3 i 5. 4 to chwila prby. Albo
ulegnie ewolucji i stanie si inteligentny, albo powrci
do stadium 3, stajc si znw zwierzciem. 5.
Czowiek rozumny. Odwrcona 2. Lini poziom

w grnej czci poczony jest z niebem, krzywa u dou

wskazuje na mio do ziemi. Jest mdry. Wyszed poza
sw zwierzc natur. Nabra dystansu do wydarze
i ju nie reaguje instynktownie ani emocjonalnie.
Pokona swj strach i pragnienie. Kocha swoj planet
i pobratymcw, przygldajc im si z daleka. 6. Anio.
Owiecona dusza, wolna od koniecznoci odradzania si
w ciele. Wydostaa si z cyklu reinkarnacji i jest ju
wycznie czystym duchem, a wic nie odczuwa blu
i nie musi zaspokaja podstawowych potrzeb. Anio jest
krzyw mioci, spiral, ktra zaczyna si w sercu,
potem schodzi na ziemi, by pomc ludziom,
a nastpnie idzie do gry, by osign wyszy wymiar.
7. Bg. A przynajmniej bg-ucze. Anio, ktry
wznoszc si, dotyka wyszego wymiaru. Podobnie jak
5, ma kresk, ktra czy go z niebem. Ale zamiast
krzywej mioci, ktra prowadziaby go ku doowi, ma
lini prost. Jego dziaania obejmuj dolny wiat. 7 jest
te krzyem, jak odwrcona cyfra 4. Jest to wic prba,
rozdroe. Aby mc wspina si wyej, musi coraz wicej
osiga.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej
(powtrzenie z tomu IV)

17. PIERWSZA UROCZYSTO W AMFITEATRZE

A co byoby powyej sidemki? Liczba 8?
Sycha dwik dzwonu. Trzy dugie uderzenia.
Spiesznie zdamy na gwny plac z jego wiekowym
drzewem. Inni uczniowie Szkoy Bogw, ubrani w biae
togi, id przed nami. S w rnym wieku, bez wtpienia
w tym, ktry zapisao ich ostatnie ziemskie istnienie.
Spogldamy na siebie zdziwieni, e jest nas tak wielu,
prbujc odgadn, co jest w nas takiego szczeglnego,
e bylimy godni znale si tutaj.
Moda dziewczyna w szafranowej todze pokazuje
nam, abymy ustawili si w kolejce.
To Hora szepcze Edmond Wells.
Czy to pora? Nie wiem, nie mam zegarka.
Mj mistrz umiecha si.
Nie zrozumiae. To jest Hora, czyli grecka
pbogini. Tak si je nazywa.
Ile ich jest?
Tylko trzy. Eunomia Hora Praworzdnoci, Dike
Hora Sprawiedliwoci i Ejrene Hora Pokoju. Wszystkie
s pboginiami, crkami Temidy bogini praw, i Zeusa
krla bogw.
Biorc pod uwag sposb, w jaki Hora ustawia nas
szybko w szeregu, sdz, e to musi by pierwsza z nich.
Eunomia... W jzyku greckim przedrostek eu oznacza
dobry, jak w wyrazie eufonia, czyli dobre brzmienie,

dobry stan, a w przypadku naszej Hory dobre imi.

Uczniowie przedstawiaj si po kolei, a Eunomia
zaznacza ich na licie obecnoci i wskazuje, dokd maj
si kierowa. Gdy wymieniam moje nazwisko, Hora
przyglda mi si z uwag. Czyby zastanawiaa si, czy
jestem tym, na kogo czekaj?
Jednak zadowala si wskazaniem mi alei Pnocnej,
prowadzcej do Amfiteatru.
A tam, przy wejciu, nowe zbiegowisko. Kolejna
Hora, bez wtpienia jest to Dike, take sprawdza na licie
nazwiska. Przechodzc, zagldam jej przez rami
i widz, e nazwisko Juliusza Vernea zostao
przekrelone, a w jego miejsce wpisano... Edmond Wells.
Czy to znaczy, e mj nauczyciel niespodziewanie
zastpi zamordowanego pisarza?
Mwi Pinson i w zamian otrzymuj pudeko.
Zaciekawiony szybko je otwieram. W rodku jest krzy
wielkoci doni. U gry ma pak z przezroczystego szka,
jest te acuszek do zawieszenia na szyi. Pod spodem
znajduj trzy przyciski, kady z wygrawerowan liter.
To jest ankh mwi Edmond Wells. Bero
bogw.
Bero bogw... Odwracam je i rozpoznaj numer: 142
857, taki jak numer mojej willi.
Nie oddalajc si od mojego mistrza i przyjaciela,
wchodz do Amfiteatru. Miejsca dla widzw, tworzce
okrg, centralnie pooona scena, wszystko to

przypomina zwyczajny antyczny amfiteatr. Wok

w niewielkich grupkach rozmawiaj ze sob
zaniepokojeni uczniowie.
Tak jakbymy znaleli si we nie z czasw
dziecistwa mwi.
Mj przyjaciel wysuwa inn hipotez.
...Albo w ksice. Tak jakby kto napisa ksik,
ktrej akcja dzieje si w takiej scenerii. Wystarczy, by
czytelnik pochyli si nad jej stronami, a ksika oyje.
Z nami w rodku.
Wzruszam ramionami, niezbyt przekonany, lecz on
kontynuuje niewzruszony.
Jaki pisarz pochonie mitologi greck, by j
potem urzeczywistni i sprawi, abymy my w niej yli.
Moim zdaniem wszystko zaczyna si od powieci i na
niej si koczy.
Podchwytuj jego myl.
To znaczy, e pisarz obserwuje nas jako swoich
bohaterw. Lecz czy napisa ju ca histori? Czy te
zacz od koca albo odkrywa wtek razem z nami,
istotami, ktre sam stworzy?
Patrzy na mnie, na wp umiechnity, na wp
rozbawiony.
Moda dziewczyna w tej todze oraz koronie
z kwiatw i owocw pokazuje, bymy stanli z boku,
umoliwiajc wejcie kolejnym osobom.
Trzecia Hora?

 Nie, zdaje mi si, e to inny rodzaj pbogini: Pora

Roku.
Stoi tak blisko, e czuj jej zapach. Jest w nim
konwalia i lilia. Jeli to Pora Roku, musi by Wiosn.
Podziwiam jej wielkie zote oczy, lniane wosy i smuke
donie. Odruchowo chciabym j dotkn, lecz Edmond
Wells powstrzymuje mnie.
Przygldam si szkolnym kolegom rozproszonym na
widowni. Nie brakuje sawnych ludzi. Wydaje mi si, e
rozpoznaj w tym tumie kilka osb. Jest malarz Henri de
Toulouse-Lautrec, powieciopisarz Gustave Flaubert, jest
Etienne de Montgolfier, jeden z braci, pionierw lotw
balonem, mistrz ceramiki Bernard Palissy, malarz
impresjonista Claude Monet, lotnik Clement Ader,
rzebiarz Auguste Rodin. S te kobiety: aktorka
tragiczna Sarah Bernhardt, rzebiarka Camille Claudel,
fizyk Maria Curie, aktorka Simone Signoret, tancerkaszpieg Mata Hari.
Edmond Wells, czowiek wiatowy, podchodzi do tej
ostatniej.
Dzie dobry, jestem Edmond Wells, a to mj
przyjaciel Michael Pinson. Czy nie jest pani przypadkiem
Mat Hari?
Moda brunetka potakuje. Spogldamy na siebie, nie
wiedzc, co powiedzie.
Powoli zapada zmrok, a my takim samym powolnym
ruchem gromadzimy si wzdu trybun. Na niebie

pojawia si nie jeden, lecz trzy ksiyce, ukadajc si

w ksztacie trjkta. Szczyt Olimpu nadal zanurzony jest
we mgle.
Gono wypowiadam drczce mnie pytanie:
A wic co jest na grze?
Pierwszy odpowiada mi Vincent van Gogh:
Szaro zmieszana z kolorem pomaraczowym
i niebieskim o brzowozocistych refleksach.
Mata Hari podpowiada:
Tajemnica.
Georges Mlis wzbogaca wypowied:
Magia.
Gustave Eiffel dodaje pgosem:
Architekt Wszechwiata.
Simone Signoret dorzuca:
Producent filmowy.
Maria Curie mwi z rozmarzeniem:
Ostatni Pierwiastek.
Sarah Bernhardt waha si:
Jestemy w Olimpii. Moe to jest... Zeus?
Przerywa nam jaki gos.
Odwracamy si. Widzimy niewysokiego czowieczka
o powych wosach, w okrgych okularach i z czarn
brod.
Tam, w grze nie ma zupenie nic. Ani Zeusa, ani
Architekta, ani magii... Nic. Tylko nieg, a wok mga.
Jak to w grach.

Gdy z ogromn pewnoci wypowiada te sowa,

nagle na szczycie zapala si wiato i zaczyna migota jak
sygna z latarni morskiej, wysyany we mgle.
Widzia pan to? pyta Mlis.
Tak odpowiada brodacz. Widziaem wiato.
Zwyczajne wiato. To oni wczyli na szczycie
reflektor, po to, by wpyn na nasz wyobrani, a wy
patrzycie jak my zafascynowane wiatem lampy. To
tylko scenografia i gra.
Taki pan kategoryczny. Kim pan jest? pyta,
kokietujc go, Sarah Bernhardt.
Mczyzna zgina si wp:
Pierre Joseph Proudhon, do usug.
Proudhon? Teoretyk anarchizmu? dopytuje si
Edmond Wells.
We wasnej osobie.
Syszaem o tym prowokatorze, nie wiedzc, do kogo
jest podobny. No tak, do Karola Marksa. W tamtych
czasach bez wtpienia modne byy brody i dugie wosy.
Ma wysokie, gadkie czoo, wosy zwizane w koski
ogon.
Proudhon: ateista, anarchista, nihilista, dumny
z tego, kim jest dodaje.
Ale przecie przeszed pan reinkarnacj... mwi
Sarah Bernhardt.
No. Chocia w ni nie wierzyem.
I sta si pan anioem?

 No. Chocia nie wierzyem w anioy.

A teraz jest pan uczniem Szkoy Bogw?
No. I teraz bd bogiem ateistw ogasza
Proudhon, wyranie zadowolony z tej definicji. Prosz
powiedzie szczerze: wierzy pani w t ca Szko
Bogw? Wyobraa pani sobie, e zrobimy matur
z Demiurgii?
Nowy ucze wcza si do dyskusji. Mczyzna
z wyranym zezem zbienym, ktrego skutki prbuje
opanowa.
Tam, w grze wykrzykuje jest na pewno co
bardzo silnego i bardzo piknego! My jestemy tylko
bogami-uczniami, malekimi bokami. On jest Wielkim
Bogiem.
Co pan ma na myli? pytam.
Mam na myli co, co nas przewysza moc,
majestatem, wiadomoci, wszystkim mwi z ekstaz.
Nowy ucze nazywa si Lucien Dupres i twierdzi, e
w swoim ziemskim yciu by okulist. Sam widzia
podwjnie, lecz innym pomaga widzie wyranie. A
wreszcie zrozumia, e prawdziwie widzie mona tylko
przez wiar.
No pewnie, moe pan ple te bzdury owiadcza
Proudhon. Ja nie boj si gono woa: Ani Boga, ani
mistrza!.
Pomruk dezaprobaty rozchodzi si wzdu rzdw,
w ktrych siedz uczniowie.

Anarchista mwi dalej:

Ja jestem jak wity Tomasz. Wierz tylko w to, co
widz. A widz ludzi zebranych na wyspie, ktrzy
rozkoszuj si imieniem boga, mimo e tyle religii
zabronio uywa tego sowa. Bg tu, bg tam. Mwicie,
e jestecie ludmi wierzcymi, a tak naprawd jestecie
zgraj bluniercw. Zreszt, co to takiego bg? Czy
posiadamy jak szczegln wadz? Ja tylko mog
stwierdzi, e straciem atrybuty anioa. Przedtem
lataem i przenikaem przez materi. Dzi jestem godny,
chce mi si pi i wystroili mnie w tog, ktra mnie gryzie.
Ma racj. Mnie te przeszkadza ta szorstka tkanina,
a na sam dwik sowa gd, odek kurczy si i wzywa
pomocy.
Pierre Joseph Proudhon mwi dalej:
Mwi wam, e caa ta tekturowa dekoracja, ta
otoczona dymem gra, to jedna wielka bujda.
W tej samej chwili rozlega si krtki, stumiony
dwik.
Widzimy centaura uderzajcego dwoma paeczkami
w zawieszony na brzuchu ogromny bben.
Za nim drugi centaur, uderzajcy w tym samym
rytmie. Dalej trzeci i caa procesja zoona z dwudziestu
centaurw walcych ze wszystkich si w bbny.
Zbliaj si, id najpierw wzdu cian Amfiteatru,
potem zajmuj miejsca wok nas, otaczaj nas koem
i ju nikt si nie rusza, wszyscy pozostajemy na swoich

miejscach. Dwik bbnw zdaje si coraz goniejszy.

Jest ich okoo setki, bbni, bbni bez przerwy. Rytm
roznosi si po caym moim ciele, jest w skroniach,
w klatce piersiowej, w rkach i nogach. Czuj kad
z moich na nowo odzyskanych koci, kady element
szkieletu.
Zdaje si, jakby centaury prowadziy co w rodzaju
drgajcego dialogu. Jedni improwizuj partie solowe,
bdce jednoczenie rodzajem wezwania, na ktre
pozostali odpowiadaj tym samym motywem.
Nage renie przerywa procesj.
Na idcym stpa koniu, siedzc po damsku w siodle,
wjeda jaka kobieta. Ubrana w srebrn tog, w hemie
na gowie, wymachuje wczni. Na jej ramieniu siedzi
sowa.
Wrd niezwykej ciszy, jaka zapada, kobieta
wjeda na rodek areny. Zdaje si, e ma prawie dwa
metry wzrostu. Jak Dionizos. Zapewne jak wszyscy
bogowie-nauczyciele.
Mwi, wyranie akcentujc kady wyraz:
Jestecie naprawd bardzo licznym rocznikiem.
A jeszcze nie wszyscy uczniowie przybyli. Jest was prawie
stu, pozostali docz wieczorem. Nigdy nie mielimy
tylu uczniw. W sumie bdzie was w szkole stu
czterdziestu czterech.
Dwanacie razy dwanacie szepcze mi do ucha
Edmond Wells. Jak stu czterdziestu czterech

potomkw Adama i Ewy, stu czterdziestu czterech

pierwszych ludzi...
Kobieta uderza wczni w ziemi, jakby chciaa
przywrci spokj w rozgadanej klasie.
Za kadym razem wybieramy uczniw spord
aniow pochodzcych od istot miertelnych z tego
samego kraju i kultury. Unikamy w ten sposb
nacjonalizmu, podegajcego do tworzenia odrbnych
ugrupowa. W tym roku postawilimy na byych
Francuzw.
Bogini przebiega wzrokiem po zebranych
w Amfiteatrze. Nikt si nie rusza. Nawet Proudhon siedzi
cicho. Lekko zeskakuje z wierzchowca.
Bdziecie tu kontynuuje bogami ludw, tak jak
gdzie indziej s pasterze stad. Tu nauczycie si, jak by
dobrymi pasterzami.
Kiedy tak spaceruje po arenie, sowa opuszcza jej
rami i wzlatuje nad nasze gowy.
Musicie wiedzie, e czekaj was dwa semestry,
podczas ktrych dwunastu bogw-mistrzw zajmie si
wasz edukacj. Oto ich lista:
1. Hefajstos bg kowali.
2. Posejdon bg mrz.
3. Ares bg wojny.
4. Hermes bg wdrowcw.
5. Demeter bogini rolnictwa.
6. Afrodyta bogini mioci.

W drugim semestrze zajcia bd prowadzi:

7. Hera bogini rodzin.
8. Hestia bogini ogniska domowego.
9. Apollo bg sztuk.
10. Artemida bogini oww.
11. Dionizos bg uroczystoci, ktrego ju znacie.
Na koniec dodam, e rwnie ja stan na katedrze:
12. Atena bogini mdroci.
Nie wiem dlaczego, ale z tych wszystkich imion tylko
jedno zapado mi w pamici: Afrodyta, bogini mioci...
Wymienia to imi, a ja odniosem dziwne wraenie, e je
znam. Jakby ta osoba naleaa do mojej rodziny
z przeszoci. Lub z przyszoci.
Bogini w hemie na gowie robi jeszcze kilka krokw
i cignie dalej:
Do dwunastu bogw-mistrzw docz bogowie
pomocniczy. W pierwszym semestrze bd to: Syzyf,
Prometeusz i Herakles. W drugim spotkacie si
z Orfeuszem, Edypem oraz Ikarem. Doczy do nich
Kronos, bg czasu, a podczas kursu wstpnego, jeli
uznacie to za przydatne, Hermafrodyta, ktry wspomoe
was psychicznie i bdzie cay czas do waszej dyspozycji.
Na widowni ponownie rozlega si gwar, ale to jeszcze
nie wszystko, co Atena ma nam do powiedzenia.
Ponownie uderza wczni w ziemi.
Dodam jeszcze, e jak to ma miejsce w kadej
wsplnocie, jestecie zobowizani przestrzega

ustalonych regu:
1. Nie przebywa poza murami Olimpii po
usyszeniu dwunastu uderze dzwonu, wybijajcych
pnoc.
2. Nie uywa przemocy wobec mieszkacw
wyspy, czy to wobec boga, chimery czy te innego
ucznia.
3. Nigdy nie opuszcza zaj.
4. Zawsze nosi swj ankh, w przedmiot
przypominajcy biuteri, ktry kady z was otrzyma
w szkatuce. Musicie zawsze mie go na szyi. To jest
wasz identyfikator. Bdzie wam rwnie potrzebny do
pracy.
Kolejne szmery przebiegaj midzy rzdami. Atena,
wiadoma zdziwienia wywoanego jej sowami, wyjania:
Pamitajcie o tym, e poza murami Olimpii nie
jestecie bezpieczni. Na wyspie czyha peno
niebezpieczestw, ktrych nie jestecie w stanie nawet
sobie wyobrazi.
Haas, zamiast sabn, jeszcze si wzmaga.
Poza tym dodaje podnoszc gos mamy tu osob
gotow poskromi wasze turystyczne zapdy. To diabe
we wasnej osobie.
Wymawiajc to sowo, dry ze strachu.
Po jej sowach nastpuje prawdziwy harmider,
ktremu wcznia nie jest ju w stanie zapobiec, dlatego
centaury zaczynaj wali w bbny, prbujc nas uciszy.

Kady ma wasn wizj diaba. Cichn uderzenia. Atena

koczy:
Pierwsze zajcia jutro. Bg Kronos, odpowiedzialny
za czas, bdzie na was czeka na lekcji 0. Powtarzam raz
jeszcze: zaley mi, aby zajcia odbyway si w ciszy,
spokoju umysu i oglnej pogodzie ducha.
W tej chwili dobiega nas krzyk konajcego.

18. ENCYKLOPEDIA: KRZYK

Czsto jest tak, e ycie zaczyna i koczy si krzykiem.
W czasach staroytnych Grekw rozpoczynajcy bitw
onierze wznosili okrzyki wojenne, by doda sobie
odwagi. Germascy rycerze krzyczeli tak, e na echo ich
gosw konie nieprzyjacielskiej armii staway dba.
Tradycja celtycka wspomina Hopera Noza, nocnego
stra, ktrego nawoywania wiody wdrowcw
w zastawione na nich puapki. Krzyk biblijnego Rubena,
syna Jakuba, mia moc tak wielk, e ten, kto go usysza,
umiera ze strachu.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

19. PIERWSZE OFICJALNE ZABJSTWO

Krzyk brzmi jeszcze dugo, potem nagle cichnie.
Spogldamy po sobie zaniepokojeni. Zdaje si, e
haas dobiega spoza Amfiteatru. Sowa bogini Ateny
kieruje si w tamt stron, a pdzce centaury s ju
poza aren. Wszyscy wybiegamy na zewntrz. Zbity tum
gromadzi si wok centaurw otaczajcych miejsce,
w ktrym znajduje si ofiara. Ledwie j widz. Ley na
ziemi, ze skrzyowanymi ramionami. Dziura na
wysokoci serca jest tak szeroka, e wida przez ni
ziemi. Ciao wok rany jest poparzone, zupenie jak u
Juliusza Vernea.
Czuj, e cay dr. Bdc anioem, wierzyem, e na
zawsze pozbywam si strachu przed mierci.
Przybywajc tu, obleczony w ciao, odnajduj to dawne
uczucie. Czyli znw staem si miertelny. Mog nie tylko
cierpie, ale take umrze.
Dlaczego bogowie odrzucili przywilej aniow?
Jest ju ciemno. Jeden z uczniw zblia pochodni do
wykrzywionej przeraeniem twarzy zabitego, owietlajc
jednoczenie osupiaych widzw.
Kto to jest? pytam.
Nazywa si Debussy, Claude Debussy mwi
szeptem jaki meloman.
Twrca Popoudnia fauna by jednym z nas i umar,
zanim zdyem go pozna.

 Kto to zrobi? dopytuje si kto inny.

Diabe... sugeruje mistyk, Lucien Dupres.
Ciekawe, czemu nie wasz synny Wieki Bg?
ironizuje Proudhon. Skoro uwaacie go za boga
sprawiedliwoci, czemu od czasu do czasu nie miaby
kara swych owieczek? Skoro w niego wierzycie,
pogdcie si z tym, e was karci.
Zaniepokojona Atena krci gow. Jej sowa kry nad
nami, jakby miaa za chwil wskaza domniemanego
zabjc.
Winny jest pord was twierdzi bogini. Jaki
bg-ucze... bogobjca.
Bogobjca to sowo robi wraenie.
Kto po raz ostatni widzia ofiar? pyta Atena.
Dwa centaury kad ciao kompozytora na noszach.
Przykrywaj go kocem, a mnie si nagle wydaje, e ofiara
jeszcze si porusza. Przecieram oczy ze zdumienia. To
chyba jaki odruch bezwarunkowy lub halucynacja.
To nie jest pierwsza zbrodnia. Wczeniej zabito
Juliusza Vernea mwi cicho.
Kto to powiedzia? wykrzykuje Atena, ktrej nie
podejrzewaem o taki dobry such.
Kryj si za czyj gow. Sowa wzbija si
w powietrze i lata nad naszymi gowami, przygldajc
nam si z bliska. Kiedy zblia si do mnie, czuj
pulsowanie poruszanego jej skrzydami powietrza.
Krew w krlestwie bogw... Bogobjca z pewnoci

jest jednym z czonkw tego rocznika.

Jej twarz teje.
Znajd go i ukarz.
144 minus 1, jest nas wic ju tylko 143 zauwaa
Proudhon, najwyraniej rwnie mao wzruszony
zbrodni, jak i grob kary.
Tymczasem ja, ogarnity niepokojem, kurczowo
ciskam zawieszony na szyi ankh.

20. ENCYKLOPEDIA: ANKH

Ankh, nazywany te zaokrglonym krzyem, by
w staroytnym Egipcie symbolem boskim i krlewskim.
Swym ksztatem przypomina liter T, nad ktr
umieszczono piercie. Nazywano go rwnie Wzem
Izydy, bowiem Egipcjanie w piercieniu dopatrywali
si symbolu drzewa ycia, utosamianego z Izyd. Ankh
przypomina, e bosko osiga si w drodze
rozpltywania kolejnych wzw; jest to symboliczny
akt, oznaczajcy w rzeczywistoci rozwizywanie
etapw rozwoju duszy. Faraon Echneton, jak wikszo
kapanw Soca, przedstawiony jest z ankh trzymanym
w doniach. Podczas uroczystoci pogrzebowych w
szczeglny krzy suy jako klucz otwierajcy ycie
wieczne i jednoczenie zamykajcy obszary ycia
dostpne wycznie kapanom. Czasami znak
zaokrglonego krzya rysowano na czole, umieszczajc
go pomidzy oczami. Symbolizowa on obowizek
dotrzymania tajemnicy przez nowego kapana. Ten, kto
zna tajemnice ycia po mierci, nie moe wyjawi ich
nikomu, a jeli to uczyni, zostanie ukarany utrat
pamici.
Wyznawcy religii koptyjskiej utosamiali ankh
z kluczem do wiecznoci.
W hinduizmie zaokrglony krzy to symbol dwch
aspektw seksualnych, umieszczonych w dwupciowej

istocie.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

21. NIEBIESKI LAS

Nie sdzi pan, e wanie popeniamy straszne
gupstwo?
Edmond Wells i ja pokonujemy wschodni cian
murw Olimpii, uywajc w tym celu sznurw oraz
zwizanych przecierade.
Dowiemy si tylko wtedy, gdy to zrobimy
odpowiada. Schodzimy powoli.
Juliusz Verne powiedzia mi: Absolutnie nie naley
tam i mamrocz.
Moje wahanie denerwuje mistrza.
Czego ty waciwie chcesz, Michael? ebymy
siedzieli z zaoonymi rkami, zastanawiajc si, co jest
na szczycie gry?
W tym odwanym czowieku, ktry namawia mnie
do zamania zakazu, nie poznaj Edmonda Wellsa,
uczcego mnie niegdy przestrzegania wszystkich praw
w Imperium Aniow.
Gdy docieramy wreszcie na d murw miejskich, od
trzymania sznura rce piek mnie ywym ogniem.
Szybko chowamy zwizane przecierada w akacjowych
zarolach.
Z miejsca, w ktrym jestemy, wida ju tylko dwa
ksiyce, a gra robi jeszcze wiksze wraenie.
Olimp...
Brodzimy w wysokiej trawie, kierujc si na wschd.

Zbocze robi si coraz bardziej strome, a ka ustpuje

miejsca coraz liczniejszym krzewom, ktre w kocu
przechodz w gsty las. Tu stok staje si agodniejszy,
a nasz marsz wrd drzew nabiera tempa.
Chwil przed zmierzchem niebo staje si ognicie
czerwone.
Nagle syszymy haas. Kadziemy si w paprociach.
Widzimy zbliajc si powoli posta. Biaa toga. Znaczy,
ucze. Chc wsta i go zawoa, lecz Edmond Wells
chwyta mnie za rkaw i daje znak, bymy pozostali
w ukryciu. Nie rozumiem, po co ta ostrono, gdy nagle
widz lecc nad wdrowcem cherubink, ktra za
chwil kieruje si do miasta. Kilka sekund pniej
dostrzegamy pdzcego galopem centaura, ktry chwyta
naszego miaka.
Cherubinki pilnuj, centaury api mruczy
Edmond.
Czowiek-ko zabiera naszego towarzysza na
poudnie.
Co z nim zrobi? pytam zaniepokojony.
Edmond Wells trwa w bezruchu, gdy tymczasem
czowiek-ko znika w oddali. Mistrz przeczesuje
wzrokiem okolic, by upewni si, e nie ma tam ani
cherubinki, ani adnego innego centaura.
Zatem czynic kolejne odejmowanie, jak mwi
Proudhon, jest nas ju nie 143, lecz 143 minus jeden, czyli
142.

Ruszamy ponownie w drog, skradajc si pomidzy

drzewami i pilnujc, czy niczego nie ma w grze.
Jestemy tak czujni, e potrafilibymy usysze nawet
najmniejszy haas, lecz cisz zakca tylko szum lici.
Zrywa si zachodni wiatr. Wieje coraz silniej, targajc
gaziami drzew i zrywajc licie.
Widz, jak w oddali cherubinka stara si wzbi do
gry, a wreszcie poddaje si i ucieka przed wichur.
Przypuszczam, e te skrzydlate dziewuszki maj swoje
wasne miasteczko. Moe to due ptasie gniazdo? Ju
sobie wyobraam, jak malekie dziewczta-motyle
wyleguj si rozkosznie w gniedzie wycieanym
mchem, porostem i gazkami.
Dudnienie kopyt. Znowu centaur przeczesuje
okolice, bez wtpienia w poszukiwaniu kolejnych
przestpcw. Wciga nozdrzami powietrze, a my
kryjemy si w rowie na tyle, na ile jest to moliwe.
Rozwiana wiatrem grzywa choszcze mu twarz. Staje
dba, by lepiej widzie. Oparty na tylnych kopytach,
przykada do ponad oczami, tworzc z niej daszek.
Nastpnie chwyta dug ga i uderza ni w zarola,
jakby chcia wyposzy ewentualnych intruzw.
Podmuchy wiatru staj si coraz sabsze, a wraz z nimi
znika jego nieufno i on take odchodzi do miasta.
Wreszcie wydostajemy si z rowu. Wiatr powoli
cichnie. Nie mog opanowa szczkania zbw.
Zimno ci? pyta Edmond Wells.

 Nie.
Boisz si?
Nie odpowiadam.
Boisz si bogobjcy? nalega Edmond.
Nie.
A wic diaba?
Te nie.
No to o co chodzi? e ci zapie centaur?
Mylaem o... Afrodycie.
Edmond Wells serdecznie klepie mnie po ramieniu.
Tylko nie fantazjuj.
Dionizos powiedzia, e jestemy w miejscu
Ostatecznego Wtajemniczenia. Wic to normalne, e
spotykamy to, co najlepsze i to, co najgorsze, e
odczuwamy najwikszy strach i najwiksze pragnienie.
Diabe i bogini mioci...
Oj, Michael, jak zawsze dajesz si porwa swojej
wyobrani. I ju zdye zakocha si w kobiecie, ktrej
nawet jeszcze nie spotkae. Moc sw, prawda? Bogini
mioci. Ju samo wymawianie tych sw sprawia ci
przyjemno...
Las wznosi si coraz bardziej stromo. Czerwie nieba
przechodzi w kolor malwy, dalej w szary, a w kocu staje
si granatowe. Zamglony szczyt trjktnej gry znowu
wysya wietlny sygna, jakby chcia rzuci nam
wyzwanie.
Ciemno staje si coraz gbsza. Nie widz nawet

wasnych stp. Przychodzi mi na myl, e kiedy na dole

dwanacie uderze dzwonu wybije pnoc, lepiej bdzie
da sobie spokj.
Wszystko niknie w ciemnoci. Nagle wrd paproci
dostrzegam niewielkie wiateko. Robaczek witojaski.
Cay rj wietlikw zrywa si do lotu, tworzc wietlist
chmur, rozcigajc si na wysokoci naszych oczu.
Edmond Wells chwyta jednego z fosforyzujcych
owadw i umieszcza go w zagbieniu doni. wietlik nie
ucieka, wrcz przeciwnie, zaczyna wieci z jeszcze
wiksz moc. Specjalista od mrwek bardzo delikatnie
podaje mi drugiego wietlika, ktry teraz trzepocze
skrzydekami w mojej doni. Zdziwiony zastanawiam si,
jak takie malekie stworzenie moe wytwarza tak
wielk jasno. Moje renice powoli przyzwyczajaj si
do ciemnoci, ale wietlik jest niemal tak skuteczny jak
latarka.
Wspomagani przez robaczki witojaskie, ruszamy
dalej. Nagle kolejne wiata rozcinaj mrok. Ponownie
kryjemy si w zarolach, skd obserwujemy zadziwiajc
scen: widzimy bogw-uczniw, ktrzy idc, wytwarzaj
wiato byskawic. Uywaj do tego swoich ankh,
wywoujcych pioruny. Teraz rozumiem, dlaczego Atena
z tak pewnoci twierdzia, e mier Claudea
Debussyego spowodowa jeden z uczniw. Jego ciao
wok rany byo zwglone. Zaokrglony krzy, krzy
ycia, i owszem, ale rwnie krzy mierci.

Wdrowcy zauwayli nas. Zgasili swoje ankh, a my

pooylimy wietliki na ziemi. Chocia nie widzimy si
nawzajem, jestemy wiadomi, e znajdujemy si
w odlegoci pidziesiciu metrw od siebie.
Kim jestecie? pytam pierwszy.
A wy? odpowiada kobiecy gos.
Wy pierwsi nakazuje mski gos.
Rozmowa guchych.
Spotkajmy si wp drogi mwi z opanowaniem.
Zgoda. Na trzy. Raz... dwa... trzy...
Nikt si nie rusza. Scena przypomina mi fragment
Encyklopedii Wellsa, dotyczcy paradoksu winia, ktry
nie jest w stanie zaufa w peni swoim wsplnikom i woli
na nich donie, ni ryzykowa, e to oni donios na
niego. Ale w tej sytuacji jest co, co mi nie daje spokoju.
Ten mski gos... Chyba go znam.
...Raoul? pytam z niedowierzaniem.
MICHAEL!
Biegniemy do siebie w ciemnoci, po omacku,
wreszcie, nieprzytomni ze szczcia, padamy sobie
w ramiona. Raoul, Raoul Razorback. Mj najlepszy
przyjaciel. Raoul, maomwny chopak spotkany na
cmentarzu Pere-Lachaise w Paryu. Ten, ktry zarazi
mnie sw pasj zdobywania obcych rozumowi obszarw.
To z nim, u jego boku, przekraczaem kolejne granice
poznania wiata umarych. Raoul, prawdziwy wynalazca
tanatonautyki, nieustraszony odkrywca zawiatw.

Wymachuje swoim ankh, a nastpnie kieruje go w stron

ziemi. W blasku wiata wida jego wyduon, chud
twarz, moj take.
Michael, jak zwykle, gdzie ja, tam i ty!
Nadal ciska mnie swoimi dugimi rkoma. Za nim
widz dwie inne postaci. Przecieram oczy. Freddy Meyer,
niewidomy rabin, ktry otworzy przed nami tajemnice
kabay. Freddy, okrga twarz, dobroduszny wygld,
pionier grupowych lotw, z warkoczami ze srebrnych
sznurkw, ten, ktry drobnym artem potrafi
rozadowa nastrj w najbardziej napawajcej groz
sytuacji.
Wszechwiat jest naprawd may! wykrzykuje.
Nie mona nawet zmieni planety, by nie wpa na
przyjaci...
Blaskiem swojego ankh owietla ziemi i dziki temu
mog widzie jego twarz.
Zatem ten, ktry na Ziemi by niewidomy, odzyska
wzrok. Obok, przytulona do niego, stoi Marilyn Monroe.
Ziemski symbol seksu, Marilyn Monroe, w wiecie
aniow zostaa towarzyszk rabina.
To dlatego, e nic tak nie czy, jak humor
potwierdza.
W swojej obcisej todze gwiazda wyglda jeszcze
bardziej uwodzicielsko ni zazwyczaj. Przygarniam j
w ucisku.
O, prosz mwi Freddy ledwie wrci do ludzkiej

postaci, a ju kady pretekst jest dobry, by obmacywa

moj on...
Atena mwia, e s tu wycznie Francuzi. Ale ty,
Marilyn, o ile dobrze pamitam, jeste Amerykank...
Freddy tumaczy, e wychodzc za niego, moga
wybra jedno obywatelstwo. Aby mc z nim pozosta,
wybraa bycie Francuzk, na co zgodzia si niebiaska
administracja. Moim zdaniem, wadzom Olimpii musiao
bardzo zalee na obecnoci alzackiego rabina wrd
tegorocznych uczniw, skoro zgodziy si na to nagicie
przepisw. A moe pojcie narodowoci jest tu
traktowane bardzo szeroko, bo przecie Mata Hari
i Vincent van Gogh, chocia zmarli we Francji, pochodzili
jednak z Holandii...
Aktorka nadal robi ogromne wraenie. Zadarty
nosek,
niebieskie
oczy
ocienione
dugimi,
wypielgnowanymi rzsami, mleczna cera. Sia miesza
si ze saboci, agodno ze smutkiem. Wszystko to
wzrusza mnie i rozczula.
Rwnie Edmond Wells wychodzi z ciemnoci.
Pomidzy Raoulem i moim mistrzem istniaa zawsze
swego rodzaju nieufno, ale dzi wydaje si, e
wzajemne ale poszy w zapomnienie.
Z mioci do szpady, z humorem do tarczy! woa
Marilyn, przypominajc nasze niegdysiejsze zawoanie.
Zgodnym chrem, nie przejmujc si cherubinkami
ani centaurami, powtarzamy nasze dawne haso:

 Z mioci do szpady, z humorem do tarczy!

Chwytamy si za donie. Znw jestemy razem
i dobrze nam z tym. Wraca tyle wsplnych wspomnie.
Kiedy bylimy anioami, wdrowalimy razem
w kosmosie, poszukujc planety zamieszkiwanej przez
inteligentne istoty, a znalelimy Czerwon Planet.
Wsplnie wypowiedzielimy wojn upadym anioom
i wygralimy j z mioci do szpady, z humorem do
tarczy.
Kiedy wyruszalimy odkrywa kontynent umarych,
bylimy tanatonautami mwi Freddy Meyer. Podczas
odkrywania Imperium Aniow bylimy angelonautami.
Teraz, gdy poznajemy krlestwo bogw, przydaaby si
nowa nazwa.
Teonauci, z greckiego theo bg, gdy bdziemy
eksploratorami boskoci powiedziaem.
Niech bd teonauci zgadzaj si moi przyjaciele.
Raoul pokazuje, jak mam si posugiwa swoim
ankh. Aby wytworzy wiato, naley przestawi kko
w pozycj D, a nastpnie nacisn na nie. wiecc pod
stopy zauwaam, e moi towarzysze s pobrudzeni
ziemi.
Kopalimy tunel pod murem miasta, w miejscu,
gdzie zarola maskuj wyjcie tumaczy rabin. Byo
nas troje, wic szo szybko.
Chodmy dalej razem proponuje Edmond Wells.
Tak wic ju w pitk wspinamy si wrd drzew.

Przekraczamy potoki, podamy ciekami. Kiedy

mijamy kolejne zarola, naszym oczom ukazuje si
niezwyky widok.
Jest to dolina przecita turkusow rzek, szerok na
kilkadziesit metrw, lnic i byszczc w ciemnoci
jak ogromny, owietlony od wewntrz basen. Woda nie
jest przejrzysta, ale miejscami wida nocowietliki,
wodn odmian robaczkw witojaskich. To one
owietlaj wod.
Nigdy nie widziaem tak intensywnie niebieskiej
barwy.

I. DZIEO W KOLORZE NIEBIESKIM

22. NIEBIESKA RZEKA

Niebieski.
Dugo patrzymy w nurt rzeki. wietliki wiruj na
powierzchni, jak plama wiata na dziwnym obrazie.
Wiatr usta. adnego centaura w zasigu wzroku.
Pewnie poszy spa. Ciekawe, jak one pi? Czy tak jak
konie, na stojco, ze zwieszon gow, czy moe lec na
boku, jak ludzie?
Z dou dobiega dwik dzwonu, ktrego pojedyncze
uderzenie oznajmia, e wybia pierwsza w nocy gdy, ku
naszemu ogromnemu zdziwieniu, na horyzoncie
pojawia si intensywne wiato. Jego snop, o wiele
silniejszy od tego, ktry owietla czasami szczyt Olimpu,
przenika przez chmury. To tak jakby o pierwszej w nocy
wstawa wit. Ju wiem, to drugie soce rozpoczyna
swoj zmian. Nie wschodzi tak wysoko, jak jego
poprzednik i od razu staje si czerwone.
Nasze wietliki, ju bezuyteczne, znikaj.
Turkusowa rzeka na tle beowego piasku i gstej zieleni
lasu nabiera fiokoworowej barwy.
Idziemy wzdu brzegu, szukajc brodu, gdy nagle
zagradza,
nam
drog
haaliwy
wodospad,
przypominajc Marilyn Monroe plan filmowy Niagary.
Nie przedostaniemy si. Niej, w dole rzeki nurt jest
nadal silny, lecz wydaje si mniej zdolny do tego, by nas

porwa. Ryzykowa przepynicie wpaw, czy szuka

dalej?
Dwik czyich krokw przerywa nasze rozmylania.
Pospiesznie chowamy si w zarolach. To samotny bgucze idzie w nasz stron.
Raoul zrywa si nagle:
Ojcze!
Francis Razorback wydaje si mniej poruszony tym
nieoczekiwanym spotkaniem.
Co ty tu robisz, Raoul?
A co, sdzie, ojcze, e nie jestem zdolny zosta
bogiem?
Z jego togi wypada ksika. Raoul spieszy, by j
podnie.
Francis Razorback, autor napisanego w ziemskim
yciu dziea mier, rzeczywisto nieznana wyjania, e
przebywajc w tym wiecie, pisze Mitologi. Po przybyciu
do Olimpu zanotowa ca szerok wiedz z dziedziny
greckiej filozofii i mitologii, ktr posiad w swym
ostatnim ziemskim yciu. Liczy, e w czasie pobytu na
wyspie uda mu si stopniowo zapeni sto pustych stron
swojej ksigi.
Edmond Wells, wyranie zainteresowany tymi
sowami, dodaje, e te nadal pisze swoj Encyklopedi.
Byby zachwycony, mogc w niej umieci wiedz
Francisa Razorbacka z zakresu mitologii, ktra
z pewnoci jest o wiele dokadniejsza od tej, jak on

posiada.
Syszc to, Francis Razorback gwatownie si cofa.
Kto inny miaby korzysta z owocw moich bada?
To byoby zbyt proste! Niech kady tworzy wasne dzieo,
zdajc wasn drog.
Uwaam, e wiedza nie jest niczyj wasnoci
twierdzi mj mistrz. Kady moe z niej korzysta. O ile
pamitam, mitologi greck znamy gwnie dziki
Hezjodowi. Sami nie wymylilimy nic nowego, nic nie
stworzylimy, ograniczajc si wycznie do zebrania
wiedzy, ktra istniaa przed nami.
Jego rozmwca milczy, niezbyt przekonany.
Panie Razorback, to nie pan wymyli mitologi
greck, tak samo jak ja nie jestem twrc fizyki
kwantowej. adna z tych dziedzin nie jest nasz
wasnoci. Nasze dziea to tylko przekaniki. Jestemy
jak wstki, ktrymi zwizane s kwiaty tworzce bukiet.
Twarz Francisa Razorbacka staje si purpurowa.
Kiedy byem miertelny, nie zgadzaem si, by
ktokolwiek uywa mojej szczoteczki do zbw, czy te
jad z mojego talerza. Dlaczego, zostawszy bogiem,
miabym to zmienia? Tworzc niepotrzebne
mieszaniny, sprawiamy, e wszystko staje si
rozwodnione i zwietrzae. Prosz zatem zatrzyma
paski bukiet, a ja zachowam swj.
Ale, ojcze... oponuje niemiao Raoul.
Zamilcz, synu, ty si na tym nie znasz ucina

krtko Francis Razorback.

Ale...
Mj biedny Raoulu. Jak zwykle biadolisz. Jak zwykle
narzekasz. Caa matka. Biedaczka, tak jak ty, przez cae
ycie pozostawaa w moim cieniu, a kiedy odszedem,
okazao si, e nie potraficie y waszym wasnym
yciem.
Ale, ojcze... przecie to ty nas opucie!
Razorback prostuje si, mierzc syna wzrokiem,
a ten kuli si, jak przed ciosem.
Znikajc z waszego ycia, zmusiem was do
odkrywania wasnych talentw. Nie uywany misie
zanika. Odwaga jest wanie takim miniem, podobnie
jak niezaleno i ambicja.
Raoul usiuje usprawiedliwi si:
Ojcze, powiedziae mi przecie: Bd mi
posuszny, bd wolny. Te dwa zwroty wykluczaj si.
Obserwowaem ci z zawiatw i spostrzegem, e
nadal jeste maruderem, zamiast i naprzd.
Jak moesz tak mwi, ojcze? protestuje Raoul.
Stworzyem tanatonautyk. Odkryem Czerwon
Planet.
Bez przesady kontynuuje ojciec. Zawsze
w czyim towarzystwie. I to w czyim, pytam? Ludzi
bardziej od ciebie niezdecydowanych i lkliwych. Sam
dziaaby szybciej i dotar o wiele dalej. Bez nich byby
prawdziwym bohaterem.

 Martwym bohaterem wzdycha Raoul.

Ojciec wzrusza ramionami.
Nie bierzemy udziau w tym pojedynku, cho
w pewnym momencie dostrzegam w spojrzeniu
przyjaciela ten bysk, ktry niegdy tak bardzo mnie
zaniepokoi.
Twoja odwaga, powicenie. Udowodnie je,
ojcze... popeniajc samobjstwo twierdzi Raoul.
wietnie podniesionym gosem odpowiada ojciec.
Przecie ja popeniem samobjstwo po to, by mc
odkrywa nowe obszary. Obszary mierci. Aby wskaza
wam drog. Naraony na nieustanne prby. Drwic
z bogw. Kuszc los. Ty za zawsze waye wszystkie za
i przeciw, mnoc wtpliwoci, nim zacze dziaa.
Wypowiedziawszy te sowa, z min czowieka
znudzonego ca t gadanin, Francis Razorback
rozbiera si nagle, kadzie tunik, tog i ksik na kpie
paproci, a sam, nagi, wskakuje do wody, obojtny na
zimno i wartki nurt. Oddala si, pync doskonaym
kraulem. Bdc ju na rodku rzeki, odwraca si do nas,
woajc:
Widzisz, mj synu, znowu bawisz si w marudera,
znowu czekasz na innych, zamiast sam podj decyzj!
W yciu jest tak, e najpierw trzeba si zaangaowa,
a potem dopiero szuka odpowiedzi, po co!
Ju
szykujemy
si,
by
pj
ladem
najodwaniejszego z nas, gdy nagle Marilyn nas

powstrzymuje. Z wodnej tafli wynurzaj si jakie

stworzenia. Kobiety-ryby. Maj tuw kobiety, lecz ich
biodra przechodz w dugi rybi ogon, zaopatrzony
w petwy. Ich niebieskie uski lni metalicznym
blaskiem, mienic si jak cekiny.
Ojcze, uwaaj! krzyczy Raoul.
Ale byy nauczyciel nie syszy go. Pynie ju bardzo
szybko. Kiedy zauwaa niebezpieczestwo, jest za pno.
Na prno zwiksza tempo, nie starcza mu czasu, by
dotrze do drugiego brzegu. Rzeczne stwory api go za
ydki i wcigaj pod wod. Raoul chce si rzuci na
pomoc, lecz rabin Freddy Meyer powstrzymuje go,
chwytajc silnie doni.
Zostaw mnie! krzyczy Raoul, prbujc si
oswobodzi.
Widz, e Freddy nie zdoa go dugo utrzyma.
Czuj, e musz co zrobi. Bior kamie i uderzam
przyjaciela w gow. Nie po to dopiero co go odnalazem,
eby go znowu straci. Przez chwil spoglda na mnie
zdziwiony, wreszcie pada na piasek jak dugi.
Jego ojciec raz jeszcze uderza rk w wodzie, po
czym znika.
Jeden z centaurw, z pewnoci zaalarmowany
naszymi krzykami, zblia si galopem. Razem z Freddym
chwytamy Raoula za stopy i cigniemy w zarola.
Centaur podbiega do naszych ladw, pochyla si nad
nimi, wcha, grub gazi przeczesuje pobliskie krzewy,

a w kocu oddala si.

Syreny wynurzaj z wody swoje pikne twarze,
intonujc melodyjny piew, majcy nas zwabi.
Tej nocy nic ju nie zdziaamy mwi Edmond
Wells, marszczc czoo.
Ledwie udaje mi si zabra ksik zatytuowan
Mitologia.

23. MITOLOGIA: GENEZA GRECKA

Na pocztku by Chaos.
Nic go nie zapowiadao. Pojawi si tak zwyczajnie, bez
ksztatu, bez haasu, bez wybuchu, za to nieskoczenie
wielki. Miny tysice sennych lat, nim cakiem
niespodziewanie z Chaosu wyonia si Gaja Ziemia.
Gaja bya podna i urodzia jajo, z ktrego wydoby si
Eros, potga mioci. Bezcielesny bg kry we
wszechwiecie niewidoczny, niedotykalny, roznoszc
wszdzie sw miosn moc. Chaosowi spodobao si
tworzenie bogw. Dlatego nie zatrzyma si w p drogi,
lecz stworzy Ereb Ciemno oraz Nyks czyli Noc. Ci
dwoje, poczeni w miosnym zwizku, wydali na wiat
Eter Powietrze, ktre wznioso si nad wiatem, oraz
Hemare, czyli wiato, owietlajce wszechwiat.
Tymczasem Ciemno i Noc nie umiay y w zgodzie.
Uwaay swoje dzieci za dziwne i szybko je porzuciy. Po
narodzinach Eter i wiata, Ciemno i Noc ucieky,
a kiedy decydoway si powrci, odchodzili inni. Gaja
za rodzia nadal.
Tak przyszed na wiat Uranos Niebo, ktre zajo
pozycj nad jej gow, oraz Urea Gry, umieszczone u
jej boku, a take Pontos Woda, pynca po jej ciele.
Czwarte dziecko, Tartar podziemny wiat jaski,
pozosta w onie matki. Niebo, morze, gry, wiat
podziemny, wszystko to sprawio, e Gaja staa si

jednoczenie bogini oraz planet doskona. Ale cigle

bya bardzo podna, a panteon jej bstw nadal si
zapenia. Ze swoim pierwszym synem, Uranosem,
spodzili dwunastu Tytanw, trzech Cyklopw oraz
trzech Hekatonchejrw, sturkich olbrzymw
o pidziesiciu gowach.
Jednak kiedy Uranos zrozumia, e jest tylko zabawk
w rkach matki, odmwi bycia ojcem, znienawidzi
i uwizi Tytanw oraz Cyklopw w podziemnym
wiecie Tartarze. Rozwcieczona Gaja ukua ostry
sierp i daa go swoim dzieciom, drczcym j
z podziemia, aby odzyskay wolno, zabijajc
obkanego ojca.
Zbyt mocno jednak obawiay si swego rodzica, aby
omieli si dziaa. Wolay gasn zamknite
w wizieniu, ni narazi si na gniew Nieba. Tylko
Kronos, najmodszy z Tytanw, podj si tego zadania.
Kiedy Uranos prbowa wzi Gaj si, Kronos ugodzi
ojca sierpem i wykastrowa, wrzucajc jego msko do
morza. Uranos, wyjc z blu, oddali si od Ziemi i nigdy
ju nie powrci. Przeraony zbrodni popenion przez
syna, rzuci na niego kltw: Ten, ktry omieli si
podnie rk na swego ojca, sam zginie z rk wasnego
syna. Tak wic Uranos Niebo i Gaja Ziemia, dawszy
ycie wielu dzieciom i przeywszy wiele zych chwil,
rozstali si na zawsze. I wtedy nastay rzdy Kronosa
boga czasu.

Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej
(wedug Francisa Razorbacka, zainspirowanego dzieem
Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

24. MIERTELNICY. ROK 0

Osuwam si na fotel w mojej willi. Jestem wyczerpany.
Co za noc! Powrt, dziki tunelowi wydronemu pod
murami przez moich przyjaci, okaza si o wiele
atwiejszy ni droga w tamt stron. Jednake
musielimy nie cigle nieprzytomnego Raoula.
Dziki numerowi wygrawerowanemu na jego ankh
wiedziaem, gdzie mieszka. Willa 103 683. Pooylimy go
do ka. Cho jutro pikny guz przyozdobi mu skro,
nadal bdzie wrd nas, zamiast na dnie niebieskiej
rzeki.
Zamykam oczy. Kolejne odczucie ogarnia moje ciao.
Zmczenie. Pal mnie wszystkie minie. Serce mocno
wali. Jestem spocony, a tunika lepi mi si do ciaa. Poza
tym jestem godny. Godny i spragniony. Jestem
wyczerpany, lecz zbyt zdenerwowany, by zasn. Nie
syszaem bicia dzwonu, ale sdz, e jest druga w nocy.
Tak jest. Sycha dwa uderzenia. Koniecznie musz
odpocz. Zajcia zaczynaj si o smej. Wydaje mi si,
e kiedy byem czowiekiem, potrzebowaem
przynajmniej sze godzin snu, by zregenerowa siy.
Zmieniam pozycj, odwracam si i zatrzymuj wzrok
na zaokrglonym krzyu, wiszcym na szyi. Jest pikny.
Zupenie przypadkowo naciskam na przycisk oznaczony
liter D. Ankh wysya promie, tworzcy niejedn lini,
lecz jaskraw wizk biaego wiata, skierowan w jeden

cel. Caa ta mnogo byskw w rezultacie niszczy

krzeso.
Oto czym jest ankh, kiedy nie produkuje wiata.
Straszn broni. Obracajc guzik D, spostrzegam, e
mona w ten sposb redukowa lub zwiksza moc
byskawicy. Im mocniej przekrc, tym bardziej wiato
przypomina promie lasera. A do czego suy litera A?
Obracam i naciskam. Nic. To moe przycisk N?
Spodziewam si rnych katastrof, ale nie tego, e
zobacz wczony ekran telewizora.
A wic w moim ankh znajduje si pilot, ktrego tak
szukaem. A co daj w Tele Olimpia? Niska kobieta
o skonych oczach, ktrej towarzysz dwie pielgniarki
i mczyzna, wanie rodzi dziecko. Kobieta zaciska zby
i nie wydaje z siebie adnego krzyku. Pielgniarki take
milcz. Wszystko toczy si w atmosferze skupienia.
Cyfra z boku ekranu wskazuje na kana: 1. Obracam
krek, by przeczy na dwjk. Znowu pord. Tym
razem otya blondynka. Mniej wiata, ale wicej ludzi.
Jaki blady, cherlawy mczyzna o spojrzeniu
bretoskiego spaniela, z ca pewnoci m, ciska do
rodzcej, pozwalajc jej miady swoj. Od czasu do
czasu stara si pochyli, aby zobaczy, co tam si dzieje,
ale szybko unosi si z powrotem, przeraony. Kobieta
dyszy jak szczeniak i aje wszystkich, zdaje si po grecku.
Tum pielgniarek i modych lekarzy uwija si wok niej.
W gbi sali wida ca rodzin. Gos przyszej mamy

dominuje nad zgromadzonymi. Kobieta wydaje

polecenia i gono krytykuje wszystkich przedstawicieli
suby zdrowia.
Trzeci kana. Tutaj pord odbywa si nie w szpitalu,
lecz w drewnianej chatce, zbudowanej wrd drzew
typowych dla afrykaskiego pejzau. Rodzcej
towarzysz tylko kobiety. Akuszerka ubrana jest
w witeczn sukienk, a zaplecione na jej gowie
warkoczyki tworz najbardziej niezwyke wzory. Stojce
wok dziewczynki nuc melodi, ktrej rytm wybijaj
tam-tamy. Niewielka grupa zebranych w ogrodzie ludzi
podchwytuje pie.
Czwartego kanau brak. Po obejrzeniu trzech
pierwszych doszedem do wniosku, e w Olimpii
telewizja nadaje tylko sceny porodw. Chyba, e trafiem
na wydanie specjalne, powicone narodzinom na
wiecie.
Wracam na jedynk. Wta istotka pacze cichutko.
Jedna pielgniarka zakada jej na malek rczk
bransoletk z danymi dziecka, potem wstrzykuje co
w rami. Druga wprowadza do noska rurk,
podtrzymywan kawakiem plastra.
Na dwjce due, grube niemowl fika nkami
i wrzeszczy, ku radoci zgromadzonej rodziny. Kady
podchodzi, by ucaowa dziecko, podczas gdy uzbrojona
w nieostre noyczki pielgniarka mczy si z ppowin.
Noworodek z kanau trzeciego ley na rkach

akuszerki, ktra pokazuje go przez okno zgromadzonym

w ogrodzie ludziom. Na nowo podejmuj pie, ktr na
swym posaniu nuci take matka.
Wiedziony jakim przeczuciem, otwieram szeroko
oczy. Trzy narodziny. Dobry Boe. Przecie to moi byli
klienci, trzy dusze, ktrymi zajmowaem si jako anio.
Afrykaskie dziecko to z pewnoci Venus Sheridan,
amerykaska gwiazda, ktra w nowym yciu bdzie
poszukiwaa swych korzeni. May Grek to chyba Igor, mj
rosyjski onierz. Z wiernoci dla jzykw uywajcych
cyrylicy postanowi ponownie narodzi si na ziemi
helleskiej. Ten, ktrego nienawidzia wasna matka,
zapragnie takiej, ktra bdzie go uwielbia, gdy widzc,
jak gruba kobieta okrywa go ognistymi pocaunkami, nie
mam wtpliwoci, e udao mu si pokona kltw
mwic, e przez dziesi kolejnych cyklw reinkarnacji
wasna matka bdzie chciaa go zniszczy. Wreszcie
dziecko azjatyckie to Jacques, mj pisarz. Zafascynowany
Orientem, tym razem znalaz si wanie tam.
Stwierdzam szybko, e fakt wyzwolenia Jacquesa
z koniecznoci kolejnych narodzin nie sprawi, e
zapragn zosta anioem. Wola wrci na Ziemi jako
bodhisattwa, jedna z obudzonych dusz, ktre wybieraj
powrt na Ziemi, by mc oddziaywa na blinich.
Wszystkie noworodki maj pomarszczone buki
maych staruszkw. Encyklopedia Wiedzy Relatywnej
i Absolutnej mwi prawd, twierdzc, e w pierwszych

sekundach po narodzinach przybysz ma jeszcze cechy

fizjonomii starca, ktrym by w ostatnim stadium swojej
poprzedniej reinkarnacji. Pozostaj mu te okruchy
wspomnie, pki palec anioa stra nie wyrzebi pod
jego nosem bruzdy zapomnienia. Anielski pocaunek
niepamici.
Maa dziewczynka, starsza siostra afrykaskiego
noworodka, podchodzi do dziecka, szepczc mu na ucho
sowa, ktre wprawiaj mnie w zakopotanie: Nie
zapomnij, tylko nie zapomnij tego wszystkiego, co
zdarzyo si przedtem. Nie zapomnij, a kiedy ju
bdziesz umia mwi, opowiedz to mnie, ktra wszystko
zapomniaam.

25. MITOLOGIA: KRONOS

Pozbywszy si swego ojca, Uranosa, ktrego
wykastrowa, Kronos zasiad na jego tronie. Oddalony
od Ziemi Uranos tylko czasami manifestowa sw
obecno, spuszczajc na ni deszcz. Natomiast Gaja,
matka Ziemia, znalaza sobie innego kochanka wrd
wasnego potomstwa, wybierajc tym razem Pontosa
Wod. Z ich zwizku narodziy si liczne istoty wodne.
Take Tytani nie stronili od kazirodczych zwizkw ze
swoimi siostrami. Okeanos, najstarszy z nich, spodzi
z Tetyd trzy tysice crek, ktre stay si rdami,
strumieniami i rzekami. Nyks zwizaa si jednoczenie
z Hipnosem snem, Tanatosem mierci, Eris
niezgod, Nemezis gniewem.
Kronos z kolei polubi sw siostr Re, a z ich zwizku
narodzili si Hestia, Hera, Demeter, Hades i Posejdon.
Pamitajc o kltwie ojca, ktry przepowiedzia mu, e
take wasne dzieci pozbawi go tronu, Kronos poyka
je wszystkie zaraz po urodzeniu.
Bolejca nad zgub potomstwa Rea ukrya si na Krecie,
by uchroni sw szst latorol, Zeusa. Za rad swojej
matki Gai ucieka si do podstpu. Zamiast noworodka,
daa Kronosowi kamie zawinity w pieluszki. A naiwny
rodzic natychmiast go pokn.
Uratowany dziki temu fortelowi Zeus rs ukryty
w jaskini, rozpieszczany przez Nimfy, ktre, ilekro

zakwili, uciszay go swoim piewem, by krzyki lub pacz

dziecka nie dotary do uszu Kronosa.
Tymczasem Zeus osign wiek mski. Pewnego dnia
poda ojcu do picia kuszcy napj alkoholowy, dodawszy
do niego uprzednio silny rodek wymiotny. Podstp si
uda. Kronos zwrci nie tylko zawinity w pieluszki
kamie, lecz take picioro starszych dzieci. A nim
odzyska siy, Zeus, Hestia, Demeter, Posejdon i Hades
schronili si na szczycie gry Olimp. Chcc si zemci,
Kronos wezwa na pomoc swych braci i siostry
Tytanw. Rozszalaa si prawdziwa wojna
Niemiertelnych starego i nowego pokolenia.
Pocztkowo Tytani odnosili zwycistwo, lecz jeden
z nich, niejaki Prometeusz, przeszed na stron Zeusa,
nie szczdzc mu swych rad. Kaza mu wezwa
jednookich Cyklopw i sturkich Hekatonchejrw.
Wszyscy okazali si wspaniaymi sprzymierzecami.
Zeusowi podarowali grzmot, byskawic i pioruny,
Posejdonowi trjzb, a Hadesowi niewidzialny hem
ciemnoci. Walka trwaa a do cakowitego zwycistwa
bogw olimpijskich. Pokonanych Tytanw strcono
w otcha Tartaru. Tylko ojciec Kronos zyska przywilej
banicji i zosta zesany na Wysp Bogosawionych.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej
(wedug Francisa Razorbacka, zainspirowanego dzieem
Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

26. SOBOTA: ZAJCIA KRONOSA

sma. Sycha dwik dzwonu. Zasnem przed
wczonym telewizorem, w pobrudzonej botem todze.
Bior prysznic, ubieram si.
Jest sobota, dzie Saturna, rzymskiego
odpowiednika greckiego boga Kronosa.
niadania nie wida. Ulice Olimpii s puste,
gdzieniegdzie snuje si jeszcze warstwa mgy. Wilgotne
od porannej rosy roliny wydzielaj ostr wo. Kilkoro
zagubionych centaurw, satyrw i nimf wyglda, jakby
mieli cik noc. Troch mi zimno w tej cienkiej todze.
Grupka uczniw czeka ju pod jaboni, przytupujc
z zimna. Pierwszego dnia najwyraniej byem tak
zaaferowany synnymi zmarymi, e nie zauwayem
przyjaci z Imperium Aniow. Raoul te nie spostrzeg
w Amfiteatrze swojego ojca... Tym razem szybko
odnajduj moich teonautw. S wszyscy, z wyjtkiem
Raoula.
Gdzie jest Raoul? pytam.
Marilyn i Freddy nie wiedz. Edmond Wells twierdzi,
e doczy do nas z reszt klasy. To prawda, widzimy
nadbiegajcych ze wszystkich stron spnialskich.
Atmosfera przywodzi na myl rozpoczcie roku
szkolnego z mojego ziemskiego dziecistwa, gdy
czekalimy przed szko, zastanawiajc si, jacy bd
nasi nauczyciele.

W kocu pojawia si Raoul z opatrunkiem na gowie.

Staje z dala od nas, nawet nie odpowiada na moje
powitanie. Ostentacyjnie zaczyna rozmawia z jakimi
nieznajomymi.
Mam do tego czekania mwi Marilyn. Jest mi
zimno, mam gsi skrk.
Chcc j rozgrza, Freddy obejmuje j ramieniem,
a ona wtula si w niego. Podchodzi do nas Mata Hari.
Wyglda na to, e jest mniej uczniw. Zabrako
dwch kolejnych. Jest nas wic ju tylko 140.
Zabijaj nas, morduj jednego po drugim!
wykrzykuje Proudhon. To nie szkoa, to rzenia!
Najpierw Debussy, potem inni, my bdziemy nastpni!
Co si stao z dwoma pozostaymi? dopytuje si
zezowaty ucze, Lucien Dupres.
Pewnie zgubili si w lesie odpowiadam
wymijajco.
Sdzi pan, e ryzykowali nocn eskapad? pyta ze
zdziwieniem.
Moe prbuj powrci do Imperium Aniow?
sugeruj.
Atena mwia, e za bogobjstwo grozi wyjtkowo
surowa kara przypomina Marilyn.
Olimpijscy bogowie zawsze wydawali mi si
barbarzyscy. Nasz dzisiejszy profesor, Kronos, zjada
swoje wasne dzieci.
Hora Eunomia w swej nieskazitelnej szafranowej

todze prosi, bymy poszli za ni Poudniow Alej.

Podamy dugim szeregiem. Korzystam z okazji, by
odnale Raoula.
Uderzyem ci po to, by ci uratowa. Wiedziaem,
e chcesz pomc ojcu, ale twoje powicenie nic by ju
nie dao.
Patrzy na mnie twardym wzrokiem i czuj, e jest za
wczenie na pojednanie i wybaczenie.
Paac Kronosa mieci si z prawej strony alei. Obok
stoi dzwonnica, tote budowla kojarzy si z kocioem.
Zreszt, to jej dzwony bij jak oszalae, przypominajc
o rozpoczynajcym si semestrze.
Drzwi s szeroko otwarte i Hora Eunomia zachca
nas, bymy zajli miejsca na drewnianych awkach,
ustawionych naprzeciw podestu, na ktrym stoi biurko
z dwoma otworami u dou i szuflad. Obok biurka
umieszczono metrowej wysokoci kieliszek do jajek.
Z tyu czarna tablica oczekuje nauczyciela.
Raoul stara si usi z dala ode mnie.
Przygldam si otoczeniu. Na licznych pkach
ciennych, w ogromnym nieadzie stoi cay asortyment
budzikw, zegarkw na rk, zegarw ciennych,
z kukuk, piaskowych, sonecznych, klepsydr. S okazy
warte fortun, s te skromniejsze, z bakelitu lub
plastikowe. Sycha rnorodne tik-tak.
Czekamy cierpliwie, porozumiewajc si szeptem a
do chwili, gdy w gbi sali otwieraj si drzwi i wchodzi

dwumetrowy starzec, o twarzy naznaczonej nerwowymi

tikami.
Gdy tylko si pojawia, zegary milkn. Pokasuje,
zasaniajc usta doni. Zapada zupena cisza.
W Olimpii bardzo lubimy zagadki mwi na
wstpie. Wic proponuj wam nastpujc:
Poera wszystko,
Ptaki, zwierzta, drzewa, kwiaty,
Pogryzie elazo, ugryzie stal,
Twarde skay w proch zamienia,
Umierca krlw, niszczy miasta,
I spaszcza szczyty najwyszych gr.
Kto to taki?
Spoglda na nas w milczeniu, nastpnie siada
zrezygnowany.
Macie jaki pomys?
Nie sycha adnego dwiku. Rzuca wic jakby
z westchnieniem:
To czas.
Wstaje i pisze na tablicy Kronos.
Jestem Kronos, bg czasu.
Jego szaty nie maj w sobie nic z dostojnoci.
Ciemnoniebieska toga, chocia przyozdobiona
gwiazdami przywodzcymi na myl niebo, jest w wielu
miejscach podziurawiona i smutnie wisi na ramionach
olbrzyma.

 Jestem waszym pierwszym nauczycielem, ale nie

pierwszym mistrzem wyjania. Jestem mistrzem
zero. Naucz was zarwno tworzy czas, jak i go
zdobywa. Musicie wiedzie, e narodziem si wczeniej
ni wszyscy inni bogowie oraz, e jestem ojcem Zeusa.
W tej chwili przychodzi mi na myl to wszystko,
o czym czytaem w dziele Francisa Razorbacka. A wic,
o ile dobrze rozumiem, to jest... bg, najmodszy
z Tytanw, ten, ktry odci jdra swojemu ojcu po to,
aby obj jego dziedzictwo. A nastpnie zabi swoje
dzieci, by te nie postpiy podobnie wobec niego.
Punkt pierwszy. Zapoznacie si z narzdziami,
ktre posu wam do pracy.
Narzdzia boskie pisze na tablicy, jednoczenie
zadajc pytanie:
Kto mi przypomni, jakimi picioma rodkami
dysponowalicie, bdc anioami?
Podnosi si kilka rk. Kronos wskazuje na brunetk
z dokiem w brodzie, ktra wymienia posusznie:
1) Sny.
2) Intuicja.
3) Znaki.
4) Medium.
5) Koty.
Bardzo dobrze, panienko. Nadal bdziecie mogli
z nich korzysta, ale oprcz tego macie jedno dodatkowe
narzdzie, waciwe bogom. Wasz ankh.

Wyjmuje z togi zaokrglony krzy, o wiele wikszy

od naszych.
Przyjrzyjmy mu si wsplnie. Widzicie tu trzy
czarne przyciski, opatrzone biaymi literami D, N, A. Ja
opowiem wam tylko o D. D uruchamia pioruny. D
dzieli, tnie, niszczy, rozkada. W oddziaywaniu na wasze
ludy przycisk ten umoliwi zsyanie burzy, palenie
i zabijanie. Uywa z rozmysem. D moe zabija nawet
w Olimpii. Dlatego nie wolno wam kierowa ankh
w stron innych uczniw, bogw-nauczycieli, chimer czy
jakiejkolwiek innej ywej istoty.
Jeeli umylnie wykorzystacie ankh w zych
zamiarach, zostaniecie ukarani. Wiem, i mia ju
miejsce taki wypadek, e jeden ucze zabi drugiego.
Wczeniej czy pniej, bogobjca zostanie wykryty
dodaje z zimnym wyrazem twarzy, a ja odnosz
wraenie, e wymawiajc te sowa, w szczeglny sposb
wpatruje si we mnie i dr na caym ciele, on za mwi
dalej, tym razem patrzc na ca klas:
Pamitajcie, by przed zajciami naadowa baterie.
W swoich pokojach znajdziecie niewielkie gniazdko.
Trzeba w nie woy ankh. Dla tych, ktrzy umarli
niedawno, dodam, e dziaa to podobnie, jak
w przypadku telefonu komrkowego.
Mwic to, chwyta za wiszcy z prawej strony
sznurek.
Rozlega si dwik dzwonka i jaki inny starzec-

wielkolud wchodzi do klasy, dyszc pod ciarem

owinitej w brezent ogromnej kuli trzymetrowej
rednicy, ktra ledwie mieci si w drzwiach.
Nie tak szybko stka z wysiku. Ju nie mog.
Przedstawiam pastwu Atlasa. By mu doda
odwagi, prosz o oklaski.
Klaszczemy.
wiszczcy oddech, ciki krok. Podchodzi do
wielkiego kieliszka do jajek i raczej zrzuca, ni kadzie
swoj kul, a nastpnie wyciera chustk spocone czoo.
Pewnie nie macie pojcia, ile to way.
Odpocznij chwil lituje si Kronos. To ci
pomoe.
Nie pomoe. Mam do pracy w takich warunkach.
Nikt nie zdaje sobie sprawy, jak uciliwe jest moje
zadanie. Potrzebny mi jaki pomocnik albo przynajmniej
wzek.
Porozmawiamy pniej odpowiada uprzejmie
Kronos. To nie czas ani miejsce na tego rodzaju
dyskusje.
Skinwszy uczniom gow, Atlas wychodzi,
powczc nogami. Dwik jego oddechu zdaje si by
goniejszy ni haas dobywajcy si z kuni.
Z powag w gosie Kronos wraca do przerwanych
zaj.
By bogiem to przej z mikrokosmosu do
makrokosmosu. Jako anioy pracowalicie w sposb

rzemielniczy, tylko dla trzech miertelnikw, zajmujc

si nimi od dnia ich narodzin a do mierci, czyli przez
okres zwykle nie przekraczajcy jednego wieku. Obecnie
wasze boskie zadanie dotyczy bdzie tysicy, a nawet
milionw osb, ktrych losy bdziecie ledzi przez
tysiclecia.
Cay zamieniam si w such, chonc kade jego
sowo.
Kronos zdejmuje brezent i naszym oczom ukazuje
si szklana kula. W rodku wida planet. Wyglda jak
zawieszona w prni, a jej powierzchnia delikatnie
dotyka cian kuli.
Podejdcie tu.
Kiedy stajemy wok, Kronos sprawia, e zapada
ciemno, co pozwala nam lepiej widzie planet,
wiecc swym wasnym wiatem.
Wasze ankh posiadaj ucho, w rodku ktrego
znajduje si lupa. Przycie j do szklanej ciany
i obracajc guzik oznaczony liter N, ktrego
uywalicie ju do zmiany programw w telewizji,
spjrzcie z bliska na interesujcy was region.
Podnosz rk.
A do czego suy przycisk A?
Kronos ignoruje moje pytanie i kae nam
wyprbowa nowe narzdzie. Stajemy na krzesach, by
znale si na wysokoci zaznaczonego w szklanej kuli
rwnika i przytykamy oko do ankh-lupy, by przyjrze si

powierzchni planety.
Czy ten wiat rzeczywicie znajduje si tutaj,
w rodku szklanego globu? pyta Georges Mlis.
Dobre pytanie, lecz odpowied brzmi nie. Ta kula
to tylko ekran, a to, co widzicie w rodku, to wycznie
przestrzenne odwzorowanie powierzchni planety. Swego
rodzaju hologram.
W jaki sposb kula jest owietlona? pyta kolejny
ucze.
Odbija wiato wasnego soca. Przy czym,
poniewa to wszystko, co tu ujrzycie, dzieje si
naprawd, wszystko, co zrobicie, take bdzie miao
bezporednie dziaanie.
Gdzie w rzeczywistoci znajduje si ta planeta?
pyta Gustave Eiffel.
Gdzie w kosmosie. Nie musicie tego wiedzie. Jej
umiejscowienie nie ma adnego znaczenia dla waszej
dalszej pracy.
Dziki lupie widz na powierzchni planety wielki,
czarny ocean, poprzecinany nitkami biaej piany.
Wyaniaj si z niego kontynenty o nieregularnych
brzegach. Na ldzie s plae, rwniny, lasy, acuchy
grskie, niektre pokryte niegiem, doliny, obszary
pustynne i rzeki. Ustawiajc zoom za pomoc przycisku
N, mog rozrni osady, wsie i miasta, a nawet ulice
i domy. Prawdziwy wiat w miniaturze.
Ponownie obracam pokrto N i pojawiaj si stada

zwierzt oraz pola, korki na drogach i malecy ludzie

poruszajcy si po miejskich arteriach. Miasta wygldaj
jak ywe istoty, oddychajce i wydzielajce dymy,
migoczce tysicami wiateek.
Ale brakuje gosu. Kronos najwyraniej o tym wie,
gdy rozdaje nam suchawki i wyjania, jak je podczy
do naszych ankh. O ile dobrze rozumiem, dziaaj one na
zasadzie mikroanteny. Teraz sysz, co si dzieje tam,
gdzie skieruj moj lup.
Wyawiam spord tumu dwoje malekich ludzi.
Chyba gdzie musi by zamontowany automatyczny
translator, bo od razu rozumiem, to co mwi. Skar si
na pokrcon pogod. Kawaek dalej zgromadzeni
w wityni skar si, e bogowie ich opucili.
Zachwyceni przenosimy nasze lupy w kolejne
miejsca. Przypominam sobie, jak w czasach, gdy byem
anioem, ledziem, co przydarza si powierzonym mi
miertelnikom. Jak reyser filmu, zmieniam kt
widzenia, wykorzystujc wszystkie moliwe pola.
Niektrzy uczniowie wspinaj si na palce, by mc
obejrze pkul pnocn; inni, przykucnici, ogldaj
poudniowe tereny. Z naszymi suchawkami i ankh
przypominamy lekarzy osuchujcych ogromn, yw
brodawk.
Drwimy z nieprzejrzystoci murw, moemy
przechodzi przez dachy, zaglda do domw
i poznawa tajemnice yjcych tam ludzi. Strefa cienia to

noc. Jedni pi, pochrapujc, inni uprawiaj mio.

Niektrzy nie mog spa, wic wychodz na balkon
zapali papierosa, podlewajc przy okazji pelargonie.
Gdzieniegdzie wczone s jeszcze telewizory.
W innym miejscu ju ranek. Malecy ludzie wstaj,
myj si, ubieraj, szybko wypijaj porann kaw.
Niektrzy szykuj si do szkoy. Doroli spiesz si, by
zdy do fabryki lub biura.
Jaki ruch na zatoczonych ulicach! Kierowcy trbi,
stojc w ulicznych korkach, piesi przepychaj si
w podziemiach metra. Czas mija i wszystko zaczyna si
tak, jakby biego w odwrotnym kierunku. wiata
w oknach zapalaj si w tej samej chwili, co na ulicach.
Wczaj si telewizory.
O tej porze nadaj wiadomoci. Zobacz, co mwi
dziennikarze. W jakim grskim regionie wida ludzi
wymachujcych broni. Krzycz, biegaj, walcz,
strzelaj do siebie, wyj z blu, umieraj.
Dla bogw wojna jest niewtpliwie spektaklem
wartym zobaczenia, gdy wikszo z nas trzyma lupy
skierowane na pole bitwy. Obserwujemy walczce strony,
nie wiedzc, kto z kim i dlaczego walczy. Niektrzy
uczniowie zakadaj si, e wygraj wojownicy
w ciemnozielonych mundurach, ktrzy zdaj si by
zrczniejsi od tych w jasnozielonych. Ale mier uderza
take w miasta. Widz ludzi ogldajcych w kinie
romantyczn komedi, gdy nagle budynek wybucha.

Krzyczc z przeraenia, rozbiegaj si na wszystkie

strony. Wyj syreny ambulansw. Na chodnikach i na
ulicy le porozrywane ciaa. Przeraeni mczyni
i kobiety pacz, jcz, zaamuj rce.
Dalej widz, jak ratownicy zabieraj ciaa, ulica jest
posprztana, ycie toczy si dalej, ludzie wracaj do
swoich zaj. Postpuj podobnie jak mrwki, kiedy
dziecko nadepnie na mrowisko.
Podskakujemy, syszc dwik dzwonka. Kronos
zapala wiato. Przecieramy oczy, jakby wyrwano nas
z gbokiego snu. Przez chwil wydawao nam si, e
jestemy tam, z nimi. Odkadamy lupy i zdejmujemy
suchawki.
Nie pozwlcie, by wywieray na was wraenie
ludzkie dziaania radzi nam bg czasu. Musicie
zrozumie istot tych ludzi, ich aspiracje, nadzieje, nie
za... gesty.
Spod kieliszka do jajek Kronos wyjmuje szeroki,
ciki i bardzo zoony zegar.
Czy kto pomyla, by sprawdzi kalendarz tej
planety? Ta sama brunetka, ktra wymieniaa pi
rodkw dziaania stosowanych przez anioy, po raz
kolejny podnosi rk.
Maj teraz rok 2035 mwi.
Rok 2035 ich ery precyzuje Kronos. Tak
naprawd ludzie ci yj pitnacie miliardw lat od
wielkiego wybuchu, pi miliardw od powstania ich

planety, trzy miliony lat od narodzin ich pierwszego

czowieka oraz sze tysicy lat od powstania ich
pierwszego miasta. Ale by pokaz by bardziej klarowny,
zostawimy ich obliczenia.
Kronos przekrca mechanizm zegara i liczba 2035
pojawia si na umieszczonym w jego grnej czci
ekranie.
To miejsce przypominao troch nasz Ziemi
szepcze jeden z uczniw.
Mistrz przytakuje.
Nie istnieje tysic sposobw tworzenia wiata ani
zamieszkujcych go istot. Jednak to nie bya wasza
Ziemia syszymy i oddychamy z ulg.
Czy zauwaylicie jakie rnice?
Odpowiedzi padaj jedna po drugiej.
Ubrania. Nosz dziwne ubrania.
ywno. Jedz dziwne rzeczy, zupenie mi
nieznane.
Religie. Ich symbole religijne nie s znane na Ziemi,
a ich witynie zupenie nie przypominaj naszych.
Planeta ma siedem, a nie sze kontynentw.
I maj inny ksztat.
Ich samochody s szersze.
Syszc kad odpowied, Kronos kiwa potakujco
gow. A potem dodaje:
Ta planeta jest rwnie wiksza od Ziemi, a pory
roku s wyraniejsze: upalne lata i srogie zimy...

Zamieszkuje j osiem miliardw osb mwi, zapisujc

liczb na tablicy.
My, bogowie, nadajemy kadej planecie wasn
nazw. To Ziemia 17. Ziemia, ze wzgldu na grawitacj,
meteorologi, chemi, ktre s takie same, jak tam, skd
pochodzicie. 17, poniewa pracowao nad ni ju 17
rocznikw.
Jak w takim razie nazywa si nasza Ziemia? pyta
Edmond Wells.
Ziemia 1.
W tym momencie ogarnia nas wszystkich uczucie
dumy z faktu przynalenoci do pierwszej Ziemi,
pierwotnej planety, ktrej wszystkie inne s tylko blad
kopi. Kronos potwierdza:
Ziemia 17 to tylko erzac waszej Ziemi 1.
Stworzylimy j specjalnie na wiczenia dla bogw. To
taka planeta brudnopis, a wic, jak wszystkie
brudnopisy, suy do prb i dowiadcze...
Czuj, e ten pomys dziaa na mnie podniecajco.
Poka wam co, czego nie potrafi zrobi aden
inny nauczyciel.
Z dumnym umiechem zegarmistrza zadowolonego
ze zbudowanego prototypu, umieszcza swj dziwny
zegar pod ostrym wiatem, padajcym z zawieszonej
pod sufitem lampy. Naszym oczom ukazuje si cay
system kek zbatych i gadkich, przeplatajcych si
z rurkami wypenionymi kolorow ciecz. Porodku tej

mechanicznej pltaniny znajduje si szeroka, okrga

tarcza i dwie wskazwki. Nad wszystkim gruje cyfrowy
ekran, na ktrym wywietla si napis: rok 2035.
Kronos ostronie otwiera szyb chronic tarcz
i jednym palcem popycha do przodu du wskazwk.
Ukradkowe spojrzenie na Ziemi 17 pozwala mi
stwierdzi, e tamtejsze samochody przeksztacaj si
w bolidy, a ludzie poruszaj si bardzo szybko.
Ponownie bierzemy nasze ankh, by obejrze skutki
dowiadczenia na planecie. Wyglda, jakby migotaa...
wiato, ciemno, dzie, noc nastpuj po sobie
z ogromn szybkoci, gdy tymczasem na ekranie
widzimy zmieniajce si liczby: 2036, 2037, 2038, 2039...
Stwierdziwszy, e czas nie pynie wystarczajco
szybko, Kronos zastpuje du wskazwk ma i ju nie
lata, a cae dziesiciolecia przesuwaj si przed naszymi
oczami. Ziemia 17 jakby znieruchomiaa, jej wiata ju
nie migocz. Powstaj budynki, by za chwile znikn,
ustpujc miejsca innym, jeszcze wyszym. Serpentyny
drg staj si coraz szersze i wielopasmowe. Na niebie
przemieszczaj si statki powietrzne rnych ksztatw.
A potem miasta przestaj si rozrasta, statki
powietrzne pojawiaj si coraz rzadziej, a cakiem
znikaj, autostrady zamieniaj si w cieki...
2060, 2070, 2080, 2090... Chciabym, aby Kronos
zatrzyma t karuzel, bym mg zrozumie, dlaczego
wszystko stano, ale on kontynuuje swj szalony bieg.

2120, 2150, 2180, 2190. Wreszcie, zatrzymuje si na

roku 2222.
A teraz patrzcie zachca patrzcie, co stao si
z t planet w cigu dwch wiekw.
Ponownie gasi wiato. Wkadamy suchawki.
Nie ma ju zadymionych i owietlonych miast. Nie
ma samochodw. W nocy nie wida wiate. Zostao tylko
kilka wdrownych plemion, uzbrojonych we wcznie
i strzay.

27. ENCYKLOPEDIA: TRZY KROKI W PRZD,

DWA KROKI W TY
Cywilizacje rodz si, dorastaj i umieraj, jak
wszystkie ywe organizmy. Maj swj wasny rytm: trzy
kroki w przd, dwa kroki w ty. Oddychaj. Przeywaj
okres egzaltacji, kiedy wszystko zdaje si kry
w spirali szlachetnoci: wikszy komfort, wicej
wolnoci, mniej pracy, lepsza jako ycia, mniej
niebezpieczestw. To chwila inspiracji. Trzy kroki
w przd. A potem, po osigniciu pewnego poziomu,
rozkwit ustaje i krzywa zaczyna opada. Pojawia si
zamieszanie, a nastpnie strach, wywoujce przemoc
i chaos. Dwa kroki w ty. Zazwyczaj bywa tak, e ta faza
rwnie osiga swj kres, by znowu powrci do fazy
inspiracji. Ile jednak straconego czasu... Tak wanie
powstao, roso, kwito i rozwijao si Cesarstwo
Rzymskie, we wszystkich dziedzinach wyprzedzajc
inne cywilizacje: w systemach prawnych, kulturze,
technologii... A potem widzielimy, jak si psuje, staje
si tyranem, by wreszcie upa, opanowane przez
Barbarzycw. I trzeba byo czeka na redniowiecze,
aby ludzko podja dzieo, przerwane przez Rzymian
w czasach ich wietnoci. Nadszed kres nawet najlepiej
rzdzonych i najbardziej przewidujcych cywilizacji,
tak jakby ich upadek by nieuchronny.

Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

28. CZAS ZAPISANY NA BRUDNO

Zniszczone pola. Zrujnowane krajobrazy. Podmyte drogi,
zaronite przez ciernie. Spldrowane budynki,
w ktrych ukrywaj si nieliczni ludzie, gotowi zabi dla
najmniejszej iloci poywienia. Bandy dzikich
dzieciakw, walczce o marne jado z dobrze
zorganizowanymi stadami psw. Ocalali z wojen
onierze, ktrzy atakuj nielicznych wdrowcw,
poszukiwaczy wyimaginowanych, lepszych horyzontw,
a potem upi ich i zabijaj.
W 2222 roku na Ziemi 17 ludzko zapomniaa, co
to jest moralno i medycyna. Epidemie dziesitkuj
tych, ktrym udao si przey. Nie ma telewizji, radia,
globalnego przekazu. Miejsce cywilizacji zaja wcieka
przemoc i absolutne dobro jednostki. Przyklejony do
lupy, przebiegam wzrokiem przez wszystkie siedem
kontynentw, szukajc czego, co zapowiadaoby
odnow.
Moja wytrwao zostaje nagrodzona: w gstym lesie
widz polan, na ktrej jakie plemi wydaje si tworzy
wiosk. Chaty na palach, zwrcone ku sobie, ustawione
s w pkolu. Ponce na rodku placu wielkie ognisko
ogrzewa zgromadzonych przy nim ludzi. Ich wosy
z wetknitymi we ptasimi pirami lni od zwierzcego
oju.
Powrt do prehistorii...

Tymczasem w jednym z kcikw placu jaki starzec

zwraca si do suchajcych go z uwag dzieci i tak, razem
z nimi, dowiaduj si historii upadku ich wiata w wersji,
jak przekaza mu ojciec, jemu za inny przodekgawdziarz.
Niegdy opowiada ludzie potrafili lata. Mogli
rozmawia ze sob na odlego. I to na caej planecie.
Podrowali, przemieszczajc si w specjalnych
kapsuach. Posiadali maszyny, ktre mylay lepiej
i szybciej. Potrafili nawet tworzy wiato bez uycia
ognia. Niegdy... setki narodw yy w pokoju dziki
swojej demokratycznej cywilizacji. Ale potem niewielka
grupka pastw, w ktrych rkach byy surowce
naturalne, zacza likwidowa demokratyczne wartoci
i zastpowa je religi opart na Zakazie. Nawrceni
wybierali spord siebie przedstawicieli, ktrym
nadawano miano Zakazywaczy. Ci za dawali o sobie
zna, mordujc wyznawcw innych kultw, palc ich
witynie, nastpnie zabijajc swoich wasnych
zwolennikw i oczywicie tych, ktrzy byli im przeciwni.
Podkadali bomby wszdzie tam, gdzie gromadzili si
wierni idei demokracji, powodujc niezliczone ofiary.
Demokraci, nie wiedzc, jak reagowa na bezduszn
przemoc, nie zaprzepaszczajc przy tym wasnych
wartoci, pocztkowo przymykali oczy, potem usiowali
schlebia Zakazywaczom, proponujc im rne
przywileje. Ci ostatni w ich postawie widzieli tylko

oznak saboci, a wic mnoyli akty przemocy. Im

wicej krzywd wyrzdzali Zakazywacze, tym bardziej
demokraci szukali usprawiedliwienia ich postpkw,
znajdowali wytumaczenie i oskarali siebie, e to oni
sami sprowokowali takie zachowania.
Pewni siebie i przekonani o susznoci swoich
pogldw Zakazywacze wyznawali proste zasady, co
rnio ich od demokratw i wiernych innych religii.
Tym samym zdobywali nad nimi przewag. Podczas gdy
jedni yli w zwtpieniu i zoonoci swoich pogldw,
drudzy powolutku zakazywali swoim kobietom ksztaci
si oraz pracowa i zmuszali je, by zostaway w domu,
zajmujc si kuchni i dziemi. Demokraci, przekonani,
e w wiecie rzdzonym przez nauk, logik
i technologi, na obskurantyzm nie ma miejsca, wierzyli,
e prdzej czy pniej musi on zgin. Ale on trwa. Za
ruch Zakazywaczy rozwija si i rs w si, znajdujc
swych wyznawcw wrd przeciwnikw postpu.
Najpierw tych, ktrzy uwaajc si za pokrzywdzonych,
sdzili, e to bdzie ich zemsta, by wreszcie zarazi
intelektualistw, znajdujcych w przemocy i prostocie
formy nowy pomys na przyszo.
Upodlone demokratyczne spoeczestwa na
kolanach, jedno po drugim poddaway si jarzmu
wyznawcw nowej religii. Dalekie od tego, by stawi im
czoa, spieray si, jak powstrzyma zaraz. I nie znalazy
sposobu. Podczas gdy dogoryway ostatnie punkty oporu,

nad wszystkim zapanowa terror. Obowizywao jedynie

prawo Zakazywaczy. A ludzie nawracali si, by zapewni
sobie spokj lub uratowa ycie. Przyjli nowe zasady
wiary. Kobiety byy posuszne mczyznom, ktrzy nad
nimi panowali i posiadali wszelkie prawa. Nikt ju nie
mia wyraa swoich pogldw, nikt nie ksztaci si
w innej dziedzinie ni religia, nikt ju nie mia posiada
wasnych przekona. Zmuszano wszystkich do cigej
modlitwy o wyznaczonych porach. Ci, ktrzy prbowali
si wyama, padali ofiar ssiedzkich donosw.
Dlaczego tak si dziao? zapytao jedno z dzieci.
Demokraci stawiali pytania, Zakazywacze dawali
odpowiedzi. Kiedy okazao si, e obszary
demokratyczne to kilka regionw wielkoci chusteczki
do nosa, nieustannie nkanych przez zamachowcwfanatykw, wtedy wreszcie ukaza si prawdziwy
przywdca Zakazywaczy. Nie by to jeden
z prezentowanych wszdzie dowdcw terrorystycznych,
lecz oficjalny przywdca najbogatszego pastwa,
dysponujcego najwikszymi zasobami surowcw
naturalnych. Czowiek nieustannie goszcy swoje
poparcie dla demokracji. W systemie zakazw bycie
dwulicowym uwaano za wojenny fortel.
w przywdca ogosi, e jest najwyszym
autorytetem religijnym i narzuci caemu wiatu swoj
dyktatur. Zaraz te stworzy hierarchi wodzw oraz ich
zastpcw, podlegajcych tylko jemu. Policja polityczna

i religijna egzekwoway przestrzeganie prawa. Podczas

gdy spoeczestwu broniono najmniejszej przyjemnoci,
on sam, jego rodzina i bliscy opywali w dostatki, yli
w rozpucie i wyuzdaniu, korzystajc z wszelkich
bogactw. I niczego sobie nie zabraniajc.
I nadal mogli lata, przemieszcza si, nie uywajc
koni oraz wytwarza wiato bez pomocy ognia?
zapytao jedno z plemiennych dzieci.
Starzec przepuka sobie gardo i podj na nowo:
Zakazywacze przeladowali naukowcw oraz
inynierw, gdy obawiali si wynalezienia nowych
sposobw stawiania oporu. Kady, kto kojarzy si
z intelektualist, zostawa poddany miertelnym
torturom, tak by nikt nie rozpowszechnia teorii
z definicji uznawanych za wywrotowe.
Zakazywacze palili dziea naukowe, niszczyli dziea
sztuki, ktrych nie byli autorami. Lekarzy, z natury
swojej bdcych zwolennikami demokracji, uznano za
czarnoksinikw i skazano na mier, a epidemie znw
zaczy zbiera obfite niwo. Po zakazie edukacji kobiet,
stosowania technologii i medycyny, przysza kolej na
podre, telewizj, ksiki. Nawet ptakom zabroniono
piewa, uwaajc, e ich trel moe by konkurencj dla
wezwa na modlitw... Zakazywacze ponownie spisali
histori, czynic to wedug wasnego uznania.
Zlikwidowali wszelkie rozrywki, z wyjtkiem
obowizkowych publicznych egzekucji, odbywajcych si

na stadionach. Wszdzie panowa strach.

Zatem, jak to si stao, e my przeylimy?
zapytao kolejne dziecko.
Tyran wreszcie zmar ze staroci. Jego mier
wzniecia gwatowne walki pomidzy dnymi sukcesji
synami. Nie byo ju wielkiej armii ani jednolitej policji
religijnej. Teokratyczne pastwo rozpado si na kawaki.
Niegdysiejsi oficerowie przeobrazili si w dowdcw
wojskowych. Tu i wdzie niezalene bandy przemoc
znaczyy swoj obecno. Regu staa si zasada: zabi,
aby samemu nie zosta zabitym. Wobec tego prawa
silniejszego niektrzy ludzie zdecydowali si uciec
z miast i znale schronienie w lasach, z dala od atakw
onierzy, fanatykw oraz zbjcw. Tak byo
w przypadku naszych przodkw. I dziki temu dzi
jestemy tutaj, a ja mog opowiedzie wam t histori,
ktra jest rwnie wasz.
Ile dabym za to, by mc wzi ksik do rki
mwi dziecko. Nauczy si, w jaki sposb czowiek
szybowa po niebie jak ptaki, mc rozmawia na
odlego lub mie wiato bez ognia.
Nie wierz wasnym uszom.
Inni bogowie-uczniowie, podobnie jak ja, na rne
sposoby dowiedzieli si o wydarzeniach, ktre miay
miejsce pomidzy rokiem 2035 a 2222. Spogldamy na
siebie z niedowierzaniem. Zatem tak atwo sprowadzi
rozwinit cywilizacj do jej punktu wyjcia?

 Dlaczego, waszym zdaniem, ta planeta upada?

zadaje pytanie Kronos.
Z powodu religijnej dyktatury tyrana sugeruje
kto.
To tylko objaw. Od przyszych bogw oczekuj
gbszego spojrzenia na spraw.
Demokraci byli przekonani, e ich zasady s
silniejsze od fanatyzmu religijnego, a kiedy si ocknli,
byo za pno. Nie docenili przeciwnika.
To ju lepiej.
Zbyt przyzwyczajeni do ycia w komforcie,
demokraci stali si leniwi i nie mieli ochoty walczy.
Niele.
Naraz kady chcia poda swoj wasn teori,
zaczlimy wic mwi jeden przez drugiego. Kronos
nakaza gestem, bymy zabierali gos po kolei. Edmond
Wells pierwszy podnis rk:
Istniaa zbyt dua rozbieno pomidzy elit
intelektualn a wikszoci spoeczestwa. Elita
rozwijaa si coraz szybciej, podczas gdy wikszo
spoeczestwa nie miaa zielonego pojcia nawet o tym,
jak dziaaj stosowane na co dzie urzdzenia. A co daje
podnoszenie sufitu, gdy zarywa si podoga?
Niepokoi ich wasny sukces. Poniewa by
niezrozumiay. Natomiast klska zawioda ich do wiata,
ktry by znany, a to dziaao na nich uspokajajco. Do
wiata przeszoci mwi Sarah Bernhardt.

 Wszystko rozegrao si tak, jakby li uczniowie

pozbyli si dobrych, aby spokojnie mc pozosta
w gronie przecitnych rozwija myl Gustave Eiffel.
Powoli tracili wolno myli, odchodzili od postpu,
wszechnoci wiedzy, rwnoci pci, oddajc swj los
w rce najbardziej zacofanych i cynicznych, a wszystko to
w imi... tolerancji! zwraca uwag Wolter.
Odeszli zbytnio od natury mwi Rousseau.
Zatracili poczucie pikna proponuje van Gogh.
Oparli si na technologii. Sdzili, e nauka jest
silniejsza ni religia sugeruje Saint-Exupry.
Byli nieufni wobec nauki, a ufni wobec religii
ucila Etienne de Montgolfier.
Moe dlatego, e religia jest niezaprzeczalna,
a nauka zawsze poddawana bya w wtpliwo.
To kompletni kretyni... I maj, na co zasuyli
oznajmia Joseph Proudhon.
Nie moesz tak mwi odparowuje Wolter.
Przecie prbowali osign sukces.
Ale... nie udao im si twierdzi anarchista.
Religia to puapka na gupcw. Czego tu mamy dowd.
Nie moesz wrzuca wszystkich religii do tego
samego wora. S przecie takie, ktre wychwalaj
przemoc, czynic z niej mistyczny akt, a to pozwala na
wprowadzenie terroru mwi Lucien Dupres.
Teraz, gdy Ziemia 17 wrcia na start, bdziecie
mieli okazj wyprbowa wasze umiejtnoci

w dziedzinie boskiej improwizacji zawiadamia Kronos.

Zgodnie z reguami gry, bg czasu kae wybra
kademu z nas jedn spord wczcych si tu i tam
ludzkich wsplnot, ktr nastpnie bdzie poddawa
ewolucji.
Zabieramy si do pracy. Za pomoc snw, pioruna,
mediw, staramy si wpyn na szamanw,
czarownikw, kapanw lub artystw, by przez nich
wywrze wpyw na ycie codzienne pozbawionych
dziedzictwa spoeczestw. Dziki przyciskowi D
interweniujemy w konflikty, rac piorunem
przeciwnikw wybranego przez nas plemienia. Staramy
si zainspirowa najbardziej kreatywnych wynalazkami
technicznymi, naukowymi lub artystycznymi. Co nie jest
atwe. Ludzie, budzc si, zapominaj swoje sny, nasze
znaki interpretuj na opak. Osoby bdce medium
rozumiej tylko, to co chc. Chwilami denerwuj si t
ich niepojtnoci.
Jednak powoli poganie nabieraj wiadomoci
mojego istnienia, zaczynaj mnie czci, a ja zsyam im
troch moich zasad.
Nasze boskie objawienie najpierw zaskakuje, potem
przeraa, nastpnie fascynuje. Na Ziemi 17 powstaj
nowe religie. Zo naprawia zo. Moi przyjaciele take
maj ludy bdce ich wyznawcami. Marilyn jest
wzruszona swoimi czcicielami. Nawet w czasach
najwikszej sawy nie doznaa takiej czci ze strony

swoich wielbicieli.
Edmond Wells nic nie mwi, obserwujc ludzi, tak
jak kiedy obserwowa mrwki.
Kronos chodzi pomidzy uczniami i od czasu do
czasu pochyla si nad ktrym z nas, by zobaczy, jak
idzie praca. Jego poorana zmarszczkami twarz pozostaje
nieprzenikniona i nie moemy zgadn, czy to co
robimy, podoba mu si, czy nie. Maria Curie denerwuje
si ruchliwoci swojego ludu. Sarah Bernhardt bawi si
gafami popenianymi przez jej plemi. Edith Piaf
podpiewuje, wiodc swoj hord. Twarz Maty Hari
przybraa nieodgadniony wyraz twarzy madonny.
Po dwugodzinnym wiczeniu naszych moliwoci,
bg czasu uderza w dzwon, a nastpnie kae nam oceni
prac naszych kolegw. Wikszo ma takie same wyniki
jak ja, moe z wyjtkiem Luciena Dupresa, ktrego
wsplnocie udao si osign postp. Lucien
porozumiewa si z nimi poprzez spoycie egzotycznych
grzybw. Jego ludzie, zamieszkali na wyspie, ukryci
przed ssiadami-upiecami, prowadz ycie podobne do
wsplnot hipisw w latach 70. S pogodni i maj
pacyfistyczne pogldy. Wyznaj wolno obyczajw
i uczestnicz wsplnie we wszystkich zajciach.
W swoim karnecie Kronos notuje spostrzeenia
i pyta, jakie s nasze pierwsze odczucia.
Jeli ich zbyt przestraszymy, stan si mistykami
zauwaa jeden z bogw-uczniw.

 Jeli pozwolimy im dziaa, bd mnoy gupstwa

w dosownym tego sowa znaczeniu, a to znaczy, e
zachowuj si zupenie tak, jak zwierzta z alem mwi
inny.
Jeli przestan obawia si kary, nie bd
przestrzega adnych zasad.
Jak sdzicie, dlaczego tak si dzieje? zadaje
pytanie nasz nauczyciel.
Kady ma wasn opini na ten temat:
Jest w nich swego rodzaju naturalny pd ku mierci
i destrukcji. Bez kar i policji nie potrafi szanowa
innych mwi jaka dziewczyna.
Z kadej strony padaj odpowiedzi.
Moe dlatego, e tak naprawd nic nie rozumiej.
Poniewa wzajemnie si nie kochaj.
Poniewa nie podoba im si globalny projekt
dotyczcy ich gatunku.
Poniewa tego nie widz.
Poniewa nie potrafi sobie tego wyobrazi.
Poniewa yj w cigym strachu mwi. Kronos
obraca si w moj stron.
Prosz rozwin swoj myl.
Zastanawiam si.
Strach ich olepia i uniemoliwia im dugofalowe
spojrzenie na swoj egzystencj.
Edmond Wells krci gow.
Boj si, poniewa ewolucja ich wiadomoci bya

za maa w chwili, gdy technologia wystartowaa w sposb

wykadniczy.
Dysponowali
nadzwyczajnymi
narzdziami, lecz ich dusza znajdowaa si jeszcze na
poziomie 3. Dlatego powrcili do technologii
dostosowanej do poziomu ich duszy. Podstawowa
technologia dla podstawowych dusz.
Wikszo uczniw zgadza si z t opini.
Kronos rwnie zdaje si by zadowolony
z odpowiedzi.
Chwileczk, chwileczk zabiera gos Lucien
Dupres. Tacy s niektrzy. Ale nie wszyscy. Na przykad
czonkowie mojej spoecznoci pozbyli si uczucia
strachu i kieruj si w stron mioci. Zatem przekroczyli
3, s na poziomie 4, a id ku 5.
To dlatego, e jest ich niewielu twierdzi jego
ssiad.
Zostao ich okoo dwustu lub trzystu z ludzkoci
liczcej niegdy dwanacie miliardw, zredukowanej
z woli szalonego duchowego przywdcy do trzech
miliardw. Ale to dobry pocztek. Poza tym to, co
niewielka grupa zdeterminowanych ludzi zdoaa
zniszczy si swej pokrtnej religii, inni bd mogli
odbudowa dziki swojemu yciu duchowemu.
Tak, ale ich nowa religia, to my ironizuje
Proudhon. Religi, ktr sami wymylili, zastpujemy
inn, ktr im narzucamy. I jaka jest w tym rnica?
Nie mwiem o religii, lecz o duchowoci.

 Dla mnie to jest dokadnie to samo.

A dla mnie co zupenie przeciwnego. Religia to
narzucony wszystkim sposb mylenia, duchowo to
rozwinita zdolno postrzegania tego, co moe istnie
poza mn mwi Lucien Dupres. I w przypadku
kadego czowieka jest ona inna.
A wic twj synny Wielki Pan Bg, ktry wedug
ciebie mieszka tam, w grze, to raczej religia czy
duchowo?
Wybuchaj kolejne dyskusje. Kronos ponownie
uderza w dzwon.
Czas rozpocz nowe wiczenie. To co zostao
zrobione w nasze imi, w nasze imi zostanie zburzone
tumaczy bg czasu, gaszczc swoj brod. Ju czas, by
nasz boski gniew spad na t planet-brudnopis.
Wszystkie zegary i zegarki pokazuj godzin 19.00.
Zapadajcy na zewntrz zmrok zaczyna wnika do
naszej klasy.
No dobrze. Ustawcie wasze ankh, przekrcajc do
oporu guzik D.
Ale to bdzie ludobjstwo! wykrzykuje Lucien
Dupres.
Kronos powica chwil, by przemwi do rozsdku
podegaczowi.
Dowiadczenie, ktre wykonae, miao charakter
mniejszociowy. Aby ty mg odnie w niewielki
sukces, dotyczcy kilkuset osb, miliardy ludzi

odczuwaj cierpienie i to cierpienie trzeba im skrci.

Przecie moja wsplnota udowodnia, e mona ich
uratowa. Mj may sukces, jak pan go nazywa, moe
okaza si zaraliwy stwierdza Lucien Dupres.
Twj sukces dowodzi, e jeste do zrcznym
bogiem i jestem pewien, e w Wielkiej Grze dokonasz
cudw.
W Wielkiej Grze?
Grze, w ktrej bior udzia bogowie-uczniowie.
Grze Y.
Ja wcale nie chc paskiej Gry Y, ja chc dalej
kierowa yciem mojej wsplnoty. Niech pan spojrzy,
jacy s szczliwi. Maj swoj wie, pracuj, nie ma
midzy nimi sporw, tworz sztuk, piewaj...
To tylko kropla czystej wody w skaonym oceanie.
Teraz trzeba zmieni wanienk niecierpliwi si Kronos.
A nie mona by umieci ich z boku, w jakiej
probwce? mwi ot, tak sobie.
Ze starego nie tworzy si nowego. Ci ludzie, do
ktrych tak si przywizalicie dlatego tylko, e
zaczlicie ich poznawa, maj zakorzenione ze nawyki,
bdce nastpstwem milionw lat bdw i przemocy.
Weszli na wyszy poziom, a potem z niego spadli. Ich
poziom wiadomoci jest taki jak naszych ludw z okresu
Staroytnoci. Mentalno niewolnikw. Z nich nie uda
si ju nic wydoby. To nawet nie s ukoczeni ludzie.
W skali wiadomoci wszyscy s na poziomie 3,1.

Syszycie? 3,1 podczas gdy wy jestecie na 7! To s...

zwierzta.
Nawet zwierzta s godne tego, aby y mwi
Edmond Wells.
Zamiast przypisywa im zalety, przypomnijcie
sobie ich wady. Nie widzielicie stosowanych przez nich
tortur, popenianych niesprawiedliwoci, ich fanatyzmu,
tchrzostwa i wreszcie ich dzikoci? Nie zrozumielicie
tego, z jak atwoci skonna do uproszcze i pena
przemocy religia zdoaa bez szczeglnego oporu
zawadn ca planet? To co raz miao miejsce, znw
si powtrzy. Przykro mi, drogi Lucienie, lecz ci ludzie s
straceni...
Kilku uczniw wydaje pomruk aprobaty. Kronos
korzysta z tego, by wbi gwd do koca.
Waszym zadaniem jest zakoczy ycie ludzkoci
znajdujcej si w stanie agonii. Ludzko ta wiele
przeya. W jej kalendarzu jest rok 2222, lecz
w rzeczywistoci liczy ona trzy miliony lat. Cierpi na
reumatyzm i nowotwory. Jestem pewien, e gdyby
potrafia mwi, bagaaby o skrcenie swoich cierpie...
To nie zbrodnia, to eutanazja.
Lucien nie jest ani troch przekonany.
Jeli na tym polega bycie bogiem, to wol da sobie
spokj.
Odwraca si w nasz stron.
A wy te powinnicie si sprzeciwi. Nie

rozumiecie, e zostaniecie zmuszeni do zrobienia czego

niegodnego? Bierze si planet, bawi si ni, a potem j
niszczy. Tak jakby rozgniatao si... insekty!
Grymas niezadowolenia zdobi twarz Edmonda
Wellsa, lecz nie reaguje, tylko spuszcza wzrok. Lucien
wdrapuje si na st.
Ej, chopaki! Obudcie si, na lito bosk! Nie
rozumiecie, co tu si dzieje?
Nikt si nie rusza. Trzeba przyzna, e nie jestemy
zadowoleni z naszych ludzkich wsplnot. Tylko Lucien
Dupres zdoa dokona ewolucji swojego plemienia.
Tylko on ma co do stracenia. Nawet moje lene plemi
trapi przewleke kopoty zdrowotne, ktrym nie potrafi
zaradzi. Czerwonka. Na prno uj licie
o znieczulajcych waciwociach. Nic to nie daje. Myl,
e w ich wodzie jest za duo ameby. Lucien atakuje nas
wszystkich po kolei:
A ty, Rousseau, i ty, Saint-Exupry, i Mlis, i ty,
Edith Piaf... Edmondzie Wellsie i ty, Raoulu, i ty,
Michaelu, i ty, Mato Hari, i ty, Gustaveie Eifflu...
pozwolicie umrze caemu wiatu?
Spuszczamy wzrok. Nikt nie reaguje.
A wic dobrze, zrozumiaem.
Lucien schodzi ze stou i ze wstrtem na twarzy
kieruje si w stron drzwi.
Zosta rzuca Marilyn Monroe.
Nie widz powodu, dla ktrego nadal chciabym by

bogiem-uczniem mwi Lucien, nawet si nie

odwracajc.
Moesz pomaga ludziom. Moe nie tym, ale
innym, tym, ktrych dostaniemy pniej szepcze Sarah
Bernhardt w chwili, gdy Lucien przechodzi koo niej.
Po to, by ich potem zabi? Pikna sprawa. Mam
tak sam wadz, jak... hodowca wi w swojej rzeni.
Lucien odpycha donie przyjaci prbujcych go
zatrzyma i nadal idzie w kierunku drzwi, gdy
tymczasem Kronos nie czyni adnego gestu, nie mwi
ani sowa, aby go zatrzyma. Dopiero po wyjciu byego
okulisty mamrocze:
Biedny chopak. Nie zdaje sobie sprawy, ile traci.
W kadym roczniku s zbyt wraliwe dusze, ktre nie
potrafi znie szoku. Zatem im szybciej odejd, tym
lepiej. Czy s jeszcze jakie delikatne dusze, ktre chc
odej z gry? Mog si teraz zgosi.
adnej reakcji.
Kronos odwraca si od drzwi.
A teraz moja ulubiona chwila obwieszcza.
Wciga powietrze, zaraz potem gono prycha,
nastpnie przybiera skupiony wyraz twarzy, jakby
przygotowywa si do posmakowania delikatnej potrawy.
Ognia!
Proudhon strzela pierwszy. Ogromna gra lodowa
odrywa si od bieguna poudniowego i w jednej chwili
ulega stopieniu. Po chwili wahania bior mj ankh,

nastawiam go i kieruj we waciw stron. Pocztkowo

ze zdziwieniem zauwaamy, e kiedy kto z nas strzela
tutaj, uderzenia padaj tam.
Nastpnie jak oszalali rzucamy si na lodowiec.
Zauwaam, e burzenie sprawia mi przyjemno, moe
nawet wiksz ni budowanie. Czujemy nasz moc.
Jestemy bogami.
Topnienie lodu na biegunach powoduje podniesienie
poziomu oceanw. Gigantyczne fale tsunami rozbijaj
si o brzegi, uderzaj w pobliskie wsie, zatapiaj wielkie
poacie ziemi, niszcz urwiska, pochaniaj cae doliny,
szczyty gr zamieniaj w wyspy, by je nastpnie zatopi.
Po upywie kilku minut nie ma ju skrawka planety, ktry
nie byby zalany wod.
W chwili, gdy Kronos rzuca komend: Wstrzyma
ogie, w miejscu, gdzie istniao siedem kontynentw,
jest tylko wielki, czarny ocean pokryty spienionymi
grzbietami fal. Jedynie wierzchoek najwyszej gry
wystaje ponad wod.
Niewielkie grupki cudownie ocalaych zwierzt
i ludzi czepiaj si pywajcych przedmiotw.
Nastawiajc zoom mojego ankh, zauwaam co
w rodzaju Arki Noego. A wic ludzie znaleli sposb, by
przey. Godny podziwu upr.
Skrcie ich cierpienia rozkazuje Kronos.
Ustawiajc nasze ankh w ten sposb, aby ich
uderzenia okazay si celne, strzelamy do pywajcych

celw.
I ju nie wida adnych ludzi. Tylko ptaki kr
w powietrzu, a nie znalazszy miejsca, gdzie mogyby
usi, wpadaj wyczerpane do wody, w ktrej rzdz
tylko prawa morskiego wiata.
Ogrzewajc bieguny, wytworzylimy przy okazji co
w rodzaju chmury, ktra teraz okrywa planet,
przesaniajc niebo. Promienie soca nie docieraj do jej
powierzchni i gwatownie spada temperatura. Tak
bardzo, e po chwili woda zamarza.
Gin ryby, uwizione w zastygajcej wodzie. I ju
niebawem Ziemia 17 staje si lodow planet. Jej
powierzchnia wyglda jak ogromne lodowisko. Nie
istnieje ju najmniejsza forma ycia, ani ludzka, ani
zwierzca czy rolinna.
To kres istnienia Ziemi 17. Pozostaa tylko idealnie
gadk per, lnic swym wasnym blaskiem.
Biae jajo unoszce si w kosmosie.

29. ENCYKLOPEDIA: KOSMICZNE JAJO

Wszystko zaczyna si od jajka i na jajku koczy.
W wikszoci mitologii jajko jest symbolem witu
i zmierzchu. Wedug najstarszej egipskiej kosmogonii,
wiat powstaje z kosmicznego jaja, w ktrym zamknite
jest soce oraz zarodki ycia.
Wedug adeptw orfizmu, Kronos krwioerczy czas
i Faeton czarnoskrzyda noc znieli w ciemnociach
srebrne jajo, w ktrego grnej czci miecio si niebo,
a w dolnej ziemia. Z jaja narodzi si Fanes bg
objawiciel, przybierajcy posta brzczcej pszczoy.
Wedug wierze Hindusw, wszechwiat pozbawiony
by wszelkiej istoty, pki nie przybra ksztatu jaja,
ktrego skorupka stanowia granic midzy czym
a niczym: Hiranyagarbha. Gdy po upywie roku
kosmiczne jajo pko, wewntrzna bona przeksztacia
si w chmury, yki zamieniy si w rzeki,
a wypeniajcy jajo pyn sta si oceanem.
Wedug Chiczykw, z chaosu wyonio si jajo, ktre
pko, uwalniajc Ziemi Yin i Niebo Yang.
Wedug wierze mieszkacw Polinezji, rdem
stworzenia byo jajo zawierajce Te-tumu fundament
i Te-papa ska. Kiedy jajo pko, pojawiy si trzy
nakadajce si na siebie platformy, na ktrych Te-tumu
i Te-papa stworzyli czowieka, zwierzta i rolinno.
Kabaa twierdzi, e wszechwiat powsta z jaja, ktre

rozpado si na 288 czci.

Jajo zajmuje centralne miejsce w kosmogonii japoskiej,
fiskiej, sowiaskiej oraz fenickiej. Symbol podnoci
dla wielu ludw, dla innych stao si symbolem mierci,
dlatego ludy te spoywaj jajka na znak aoby. S te
wkadane do grobu zmarego, aby dostarczyy mu si
potrzebnych w podry w zawiaty.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

30. SMAK JAJKA

Jajka. Dostajemy do zjedzenia surowe jajka
w drewnianych kieliszkach. Za pomoc yeczki lekko
uderzamy w grn cz skorupki, a nastpnie delikatnie
zdejmujemy rozbite kawaki, uwaajc, aby nie wpady
do rodka.
Siedzimy na dugich awkach w Megaronie,
w pnocnej czci miasta. Ten duy okrgy budynek
zosta wzniesiony z przeznaczeniem na stowk dla
bogw-uczniw.
Siadamy przy stoach z akacjowego drewna,
przykrytych obrusami z biaej baweny, na ktrych
czekaj na nas uoone w piramidy jajka. Poniewa jest
ciepo, drzwi s szeroko otwarte. Raoul nadal nas unika.
Zagbiam yeczk w tku i kieruj do ust.
Wreszcie skosztuj prawdziwego jedzenia. Ju tak
dawno mi si to nie zdarzyo. C za uczucie! Czuj smak
jajka na jzyku, na podniebieniu. Odrniam biako od
tka. Sone, sodkie, cierpkie i delikatne, wszystko
razem. Tysice kubkw smakowych budz si zdziwione.
Po wzroku, dotyku, suchu i wchu przysza kolej na
ponowne odkrycie kolejnego zmysu: smaku.
Pynne jajko jak strumie rozlewa si w moim gardle.
Czuj jeszcze, jak przesuwa si w przeyku, a potem
odczucie znika.
Je. Poyka ten biay i zototy potok... Pycha.

Pochaniam jedno jajko za drugim.

W Holandii mwi Mata Hari w moim
rodzinnym miasteczku Leeuwarden zwyczaj nakazywa
rzuci jajkiem z dachu nowo wybudowanego domu. Tam,
gdzie jajko spado, zakopywano je, wierzc, e wanie
w to miejsce uderzy piorun. Oczywicie caa sztuka
polegaa na tym, aby rzuci jak najdalej, gdy to odsuwao
niebezpieczestwo.
Edmond Wells dotyka jajka palcami.
Nie mylaem dotd, e przed stadium 1
mineraem, istnieje jeszcze stadium 0. Jajko. Krzywa
mioci, lecz doskonale zamknita...
Na biaym obrusie rysuje palcem ksztat zera.
Std wszystko wychodzi i tu powraca potwierdza
Gustave Eiffel. Jajko, zero. Krzywa zamknita.
Jajko przypomina mi Ziemi 17, zamarznit
planet. Znowu widz ostatnich jej mieszkacw
rozpaczliwie uderzajcych rkami o wod, wyobraam
sobie, jak walcz w zamarzajcym oceanie. Czuj
mdoci. Nie mog. Biegn zwymiotowa w krzakach.
Mwi cicho do pomagajcego mi Edmonda:
Moe jednak Lucien mia racj...
Nie, on si myli. Poda si do dymisji, to jak odda
mecz walkowerem. Dopki gramy, moemy prbowa
zmieni bieg rzeczy. Ale jeli odejdziemy z gry, wszystko
stracimy.
Wracamy do stou, przy ktrym pogreni w dyskusji

uczniowie wol udawa, e nie zauwayli mojej saboci.

Co si stanie z Lucienem? niepokoi si Marilyn.
Rzeczywicie, nie ma go z nami przy stole. Na prno
te rozgldam si wok. Nie siedzi gdzie indziej.
Jeeli Lucien poszed na gr, moe go zapa
centaur przewiduje Edmond Wells.
Albo diabe dodaje inny bg-ucze.
To sowo wywouje w nas dreszcze, jakby lodowaty
powiew przebieg wrd zebranych.
Wtedy pojawia si Dionizos i oznajmia, e po kolacji
odbdzie si uroczysto aobna za ludzko z Ziemi
17. Mamy si przebra i zaoy nowe togi. Spotykamy
si w Amfiteatrze.
Nie mog wyrzuci z pamici obrazu ludzkich stad,
zatopionych naszymi rkami.

31. ENCYKLOPEDIA: MIER

We wrbiarskiej grze, tarocie marsylskim, mierodrodzenie symbolizuj trzynaste arkana, arkana bez
nazwy. Widzimy tam kociotrupa koszcego czarne
pole. Jego prawa stopa jest zagbiona w ziemi, lew za
opiera na gowie kobiety. Wok trzy rce, jedna stopa
i dwie biae koci. Z prawej strony umiecha si gowa
w koronie. Z ziemi wychodz te i niebieskie pdy. Ta
karta nawizuje do symboliki V.I.T.R.I.O.L.: Visita
Interiorem Terrae Reclificando Invenies Operae Lapidem.
Zejd do wntrznoci Ziemi; destylujc, znajdziesz
kamie filozoficzny.
Trzeba wic uywa kosy, by poprawi, ci, to co
wystaje, tak aby mode pdy mogy odrodzi si
z czarnej ziemi.
To karta najwikszej transmutacji. I dlatego budzi
strach. Mwi te o przerwaniu gry.
Dwanacie poprzednich arkanw traktuje si jako Mae
Arkana. A poczwszy od trzynastej, wszystkie nastpne
nale do Wielkich Arkanw. Kolejne karty ozdobione
s obrazem nieba, aniow lub niebiaskich symboli. Tu
dziaa wyszy wymiar. Wszystkie wtajemniczenia
musz prowadzi przez faz mierci-odrodzenia.
W sensie ezoterycznym mier oznacza gbok zmian,
ktra dokonuje si w czowieku podczas procesu jego
wtajemniczenia. Jeeli bdc istot niedoskona, nie

umrze, nie bdzie mg ponownie si narodzi.

Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

32. AOBA
Czuj gorycz w ustach. Znowu myl o Juliuszu Vernie.
Przyby za wczenie powiedzia Dionizos. Za
wczenie, eby co zobaczy? Kulisy przed spektaklem?...
Tu si dziej dziwne rzeczy.
Hory i Pory Roku witaj nas w Amfiteatrze.
Gromadzimy si w jego centralnym punkcie.
Tak jak poprzednio, otaczaj nas wyposaone
w swoje bbny centaury. Doczaj do nich kolejne,
grajc na myliwskich rogach, ktrych dwik brzmi
bardzo powanie. Melodia, ktr intonuj, to prawdziwa
melopeja, rozdzierajca melodia, ktra przechodzi
w aobn pie w chwili, gdy Atlas kadzie przed nami
swoj szklan kul, gadkie jajo, ktre stao si zmar
Ziemi 17.
Wstaje Dionizos.
Umar wiat. Pomylmy wsplnie o rzeszach ludzi,
ktrzy zrobili wszystko, co mogli, ale i tak nie udao im
si przetrwa.
Wykonuje gest oznaczajcy wewntrzne skupienie.
Tu spoczywa ludzko, ktrej si nie udao.
Obejmuje szklan kul. Kronos nie czyni adnego
komentarza. Kilku uczniw wyglda na zmieszanych.
Rytm bbnw staje si szybszy, a rogi myliwskie
brzmi ju mniej smutno. Rozpoczyna si zabawa
i bogowie-uczniowie dziel si na kilka grup.

Pasjonaci podboju nieba maj w swych szeregach

Clementa Adera pioniera awiacji, jednego z braci
Montgolfierw pioniera lotw balonem, pilota
wojennego Antoinea de Saint-Exupryego, fotografika
Nadara, robicego zdjcia z lotu ptaka. Amator rejsw po
oceanie, baron-pirat Robert Surcouf rozmawia
z markizem de Lafayette.
Wrd artystw znale mona malarzy, rzebiarzy
i aktorw. Jest Henri Matisse, Auguste Rodin,
najwyraniej pogodzony z Camille Claudel, Bernard
Palissy, Simone Signoret oraz Sarah Bernhardt. Osobn
grupk tworz pisarze: Francois Rabelais, Michel de
Montaigne, Marcel Proust, Jean de la Fontaine. Ja
natomiast ciesz si z towarzystwa moich przyjaci
teonautw: Freddyego Meyera, Marilyn Monroe
i Edmonda Wellsa. Raoul jest gdzie tam, cigle
nadsany. Niektrzy uczniowie, jak Gustave Eiffel, Mata
Hari, Georges Mlis, Joseph Proudhon, Edith Piaf wol
zosta sami. Lecz we wszystkich grupach wrze ta sama
dyskusja. Kady usiuje zrozumie prawa rzdzce
naszym nowym wiatem. Mata Hari, snujc rne
domysy, odwanie wychodzi na rodek areny.
Jednym ruchem zdejmuje ograniczajc jej ruchy
tog i ubrana tylko w tunik, zaczyna lubienie krci
biodrami w tacu o orientalnym charakterze. Jej rce
krel koa, nogi zginaj si, pikna twarz jest pena
dostojestwa, a w spojrzeniu wida tajemnic.

Rozumiem, dlaczego ta kobieta potrafia oczarowa tylu

mczyzn.
Wiruje wok kuli z doczesnymi szcztkami Ziemi
17, tak jakby chciaa j obudzi. W gadkim szkle odbijaj
si trzy ksiyce Olimpii, a krg ich bladego wiata
dopenia magi chwili. Teraz Mata Hari obraca si coraz
szybciej. Rytm przyspiesza, jej ciao przywodzi na myl
wijcego si w gwatownych ruchach wa. Otwieramy
usta, wydajc jedn, jedyn nut, jednoczc nas w ten
sam gos: Aaaaaaaaaaaaaach....... Klaszczemy w rce,
a centaury uderzaj w skr bbnw.
Tancerka nie ustaje, taczy z zamknitymi oczami.
Moje serce wali w rytm bbnw, moje usta skanduj to
samo, co tum. Mata Hari wciga nas w swj trans.
Nagle upada. Muzyka milknie. Patrzymy
zaniepokojeni, lecz po chwili wstaje, umiechajc si.
Co za tancerka, co za wspaniaa tancerka!
powtarza obok mnie Georges Mlis, klaszczc z caych
si.
Nagle co zupenie innego odwraca nasz uwag.
Grupa bogw-mistrzw wchodzi do Amfiteatru. Dziki
wysokiemu wzrostowi i togom w krzykliwych kolorach,
atwo ich rozpozna. Mieszaj si z tumem, potem znw
staj razem. Czyja pena wdziku sylwetka jako ostatnia
wlizguje si do Amfiteatru. Wiem, kim jest, chocia nikt
jej nam nie przedstawi.
To ona.

Ach, od tej chwili czas dzieli si na przed i po

ujrzeniu Afrodyty. Pikna: ten przymiotnik to jednak za
mao, bym mg j opisa. Jest samym wcieleniem
Pikna.
Jej zgrabne nogi, od kostki po kolana obwizane
zotym rzemieniem sandaw, to pojawiaj si, to znikaj
w fadach szkaratnej togi.
Kaskada zotych wosw opada na czerwon tkanin.
Jej skra jest delikatnie opalona. Naszyjniki
z pszlachetnych i szlachetnych kamieni ametystw,
opali, rubinw, diamentw, granatw, turkusw
i topazw zdobice jej dug szyj, dodaj blasku
szmaragdowym oczom. Wystajce koci policzkowe
nadaj ksztat gadkiej twarzy. Z delikatnych uszu
zwisaj kolczyki, ktrych kolor doskonale wspgra
z barw jej oczu.
Rogi myliwskie i bbny podejmuj spokojn
muzyk. Jak echo odpowiadaj im dzwony w paacu
Kronosa. Freddy Meyer i Marilyn Monroe otwieraj bal,
po nich kolejne niezwyke pary ruszaj do taca. Nie
mog oderwa oczu od Afrodyty, witajcej si
z przybyymi bogami-mistrzami.
Wszystko w porzdku? pyta Edmond Wells.
Mj mistrz spoglda na mnie zdziwiony, potrzsajc
gow, nastpnie kieruje si w stron Afrodyty, ktra
pochyla swe wspaniae ciao, aby usysze, co szepcze jej
do ucha. Wydaje si rozbawiona, wreszcie spoglda

w moj stron.
Dobry Boe.
Patrzy na mnie!
Podchodzi do mnie. Odzywa si!
Paski przyjaciel twierdzi, e jest pan zbyt
niemiay, by mnie poprosi do taca dobiega mnie
daleki gos z lekkim greckim akcentem.
Czuj blisko jej zapach.
Moja toga dry wskutek uderze serca. Powinienem
odpowiedzie, ale zaschnite usta odmawiaj
posuszestwa.
Moe chciaby pan zataczy? podejmuje na
nowo. Bierze mnie za rk.
Kontakt z jej skr sprawia, e czuj przebiegajcy
przez ciao prd i jak lepiec daj si prowadzi na aren.
Tam bierze moj drug rk. Przewysza mnie o gow
i musi si nachyli, abym usysza szeptane do mnie
sowa:
Czy jest pan... tym, na ktrego czekamy?
Chrzkniciem odblokowuj struny gosowe,
wydobywajc z siebie:
Hm...
Sfinks zapewnia, e ten, na ktrego czekamy, zna
ODPOWIED.
Hm... a jaka jest odpowied?
Taka, jak wymyli Sfinks, aby rozpozna tego, na
ktrego czekamy.

 Czy to ta zagadka: Kto ma cztery apy rano, dwie

w poudnie i trzy wieczorem? Bo jeli tak, to znam na
ni odpowied. To czowiek. Kiedy jest dzieckiem, chodzi
na czworakach, bdc dorosym na dwch nogach,
a jako starzec na trzech, podpierajc si lask.
Umiecha si do mnie yczliwie.
Nie, to bya zagadka dla bogw-uczniw sprzed
trzech tysicy lat. To prawda, nadawaa si na czasy
Edypa, lecz od tej pory Sfinks wymyli kolejne.
Przerywajc taniec, szepcze mi tre zagadki, dzielc
kade sowo na sylaby. Czuj, jak ciepy, pachncy oddech
muska moje ucho:
Lepsze ni Bg.
Gorsze ni diabe.
Maj to biedni.
Nie maj bogaci.
Jeli zjesz, umrzesz.
Co to jest?

33. MITOLOGIA: MIESZKACY OLIMPU

Po rzdach boga Chaosa, a potem Kronosa, boga Czasu,
nastaa era bogw olimpijskich. Zeus, nowy wadca
wiata, podzieli funkcje i zaszczyty pomidzy swych
braci i siostry, stosownie do roli, jak odegrali podczas
wojny z Tytanami. Posejdon otrzyma morza, Hades
Krlestwo Umarych, Demeter pola i zboa, Hestia
ogie, Hera rodzin itd. Dokonawszy podziau,
urzdzi Zeus swj paac na szczycie Olimpu i obwieci,
e tam wanie odbywa si bd wszystkie spotkania
bogw, podczas ktrych way si bd losy wiata.
Tymczasem Gaja, jego matka, zirytowana dominacj
syna, wydaa na wiat Tyfona, straszliwego potwora
o stu smoczych gowach, ziejcych ogniem. By tak
ogromny, e jego najmniejszy ruch powodowa wichur.
Kiedy pojawi si na Olimpie, przeraeni bogowie
zamienili si w zwierzta i uciekli, chronic si na
pustyni egipskiej. Zosta tylko Zeus, by sam stawi czoa
Tyfonowi. Potwr pokona krla bogw, wycinajc mu
nerwy i cigna, a nastpnie zabierajc bezwadne ciao
do groty. Tymczasem Hermes, mody bg-szpieg,
sprzyjajcy Olimpowi, naoy kask Hadesa, stajc si
niewidzialnym, i w ten sposb uwolni Zeusa.
Odebrawszy potworowi ukradzione nerwy i cigna,
odda je Zeusowi, ktry mg powrci na Olimp. Tyfon
chcia walczy nadal, lecz tym razem Zeus ze szczytu

swej gry uderzy w niego piorunem. Potwr oderwa

wielki skalny blok, chcc nim rzuci na Olimp, lecz Zeus,
uywszy byskawic, rozkruszy ska na drobne czci,
ktre spadajc, przygnioty Tyfona. Wtedy Zeus zaku
go w kajdany i wrzuci do wulkanicznego krateru Etny,
gdzie czasami si budzi i na nowo zionie ogniem.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej
(przy udziale Francisa Razorbacka, zainspirowanego
Teogoni Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

34. W NIEBIESKIM LESIE

Kolejna nocna eskapada. S wszyscy teonauci: Freddy
Meyer, Marilyn, Edmond Wells i ja. Idzie z nami nawet
Raoul, cho w pewnej odlegoci, bo nadal ywi do mnie
uraz.
Edmond Wells poda obok mnie:
No i jak byo z Afrodyt?
Lepsze ni Bg, gorsze ni diabe... maj to biedni,
nie maj bogaci, jeli to zjesz, umrzesz. Co to jest? Jest
pan dobry w rozwizywaniu zagadek, powinien pan wic
rozwiza t, ktr zadaa mi bogini.
Zwalnia kroku.
Odpowied pewnie jest prosta mwi wreszcie mj
mistrz. Na razie jej nie znam, ale zastanowi si.
Podoba mi si twoja zagadka.
Po dotarciu nad niebiesk rzek zaczynamy budowa
tratw, by przepyn na drugi brzeg, nie dajc si
schwyta syrenom. cinamy trzciny i czymy je za
pomoc lian. Nasze ruchy s bardzo dokadne. Staramy
si pracowa niemal bezszelestnie.
Nie masz w zapasie jakiego dowcipu? pyta
Edmond Freddyego, wic liany.
Rabin grzebie w pamici:
Mam. To opowie o facecie, ktry ugrzz
w ruchomych piaskach. Kiedy z pomoc docieraj
straacy, jest zasypany po pas. Nie zajmujcie si mn

mwi. Jestem wierzcy, Pan Bg mnie uratuje. Ziemia

siga mu do ramion, wic straacy proponuj, e rzuc
mu lin. Nie, nie powtarza facet. Nie jestecie mi
potrzebni. Jestem wierzcy, Pan Bg mnie uratuje.
Straacy, cho sceptyczni, nie mog dziaa wbrew woli
poszkodowanego. Po chwili wystaje mu ju tylko gowa.
Znowu chc mu pomc, a facet nadal swoje: Nie, nie,
jestem wierzcy. Pan Bg mnie uratuje. Piasek dociera
do brody, zasypuje nos, oczy, czowiek dusi si i umiera.
Kiedy dociera do Raju, bierze Pana Boga na stron i pyta:
Dlaczego mnie opucie? Wierzyem w ciebie, a ty nie
zrobie nic, aby mnie uratowa. Nic nie zrobiem, aby
ci uratowa?! krzyczy Pan Bg. Co za
niewdziczno! A straacy, ktrych trzy razy do ciebie
wysaem?.
Wsplny miech nas odpra. Noc zdaje si mniej
straszna. Raoul tymczasem przeczesuje zarola. Czyby
wierzy, e ojcu udao si umkn syrenom i schroni
w lenej gstwinie? Kiedy znalaz go wiszcego
w toalecie, z nie ukoczon ksik u stp. Po raz kolejny
rodzic powiedzia mu: Chocia po mojej mierci poka,
e jeste mnie godny. I znowu si okazao, e nie potrafi
pj w jego lady. Rozumiem, czemu nas, a przede
wszystkim mnie, obarcza odpowiedzialnoci.
Zostawiwszy Raoula, wiemy dalej trzciny, gdy nagle
dostrzegamy gryfa. Dziwne stworzenie ze skrzydami
nietoperza, orlim dziobem i ciaem lwa. Szybko

dobywamy nasze ankh, gotowi strzeli i ucieka. Jednak

zwierz zdaje si nie ywi wobec nas wojennych
zamiarw. I nie wydaje adnego krzyku, mogcego
zaalarmowa centaury. W kocu w gecie przyjani
kadzie sw gow na mojej szyi i wtedy widz, e
stworzenie ma zeza. Tak jak Lucien Dupres! Czyby to
by on?
Ale gryf to niejedyna chimera, ktr przyszo nam
ujrze. Jedna z syren wynurza si z wody i wyciga rce
w stron Raoula, ktry cofa si przeraony. Chce mu co
powiedzie, lecz z jej misistych warg wydobywa si tylko
smutna pie. Zmieszany Raoul zastyga w bezruchu.
Ogarnia mnie niejasne przeczucie, ktre za chwil
przeradza si w pewno. Skoro zezowaty gryf to kolejne
wcielenie Luciena Dupresa, zatem zabiegajca o Raoula
syrena moe by now postaci jego ojca, Francisa. To by
znaczyo, e wyrzuceni lub ukarani uczniowie zostaj
zamienieni w chimery. A wic mamy wytumaczenie...
Centaury, cherubinki, satyry, wszystkie te dziwne
stworzenia to najprawdopodobniej byli uczniowie,
ktrym si nie udao. Stali si niemi. Pozostaje jedno
pytanie: czy ich przemiana zwizana jest z miejscem,
w ktrym si wtedy znajdowali ? Lucien Dupres uciek do
lasu, wic sta si gryfem. Francis jest dzi syren,
poniewa zgin w rzece. Take dawna osobowo
odgrywa pewn rol, poniewa wanie usiad koo nas
sympatyczny lirogon, wypiewujc swe melodyjne trele.

Claude Debussy? To dlatego centaury tak szybko

zabieraj ofiary. Nie chc, ebymy widzieli ich
metamorfoz i aby tajemnica wysza na jaw.
Edmond Wells miao gaszcze lwi grzyw gryfa,
ktry mu na to pozwala. Koo Raoula nadal zawodzi
syrena.
Marilyn te zrozumiaa:
Raoul woa uciskaj t syren! To twj ojciec.
Syrena potakujco kiwa gow. Raoul nieruchomieje,
nie mogc uwierzy w to, co syszy, potem zblia si
niemiao do kobiety-ryby, a ta wyciga do niego rce.
Trudno mu zobaczy swojego ojca w tej istocie
o delikatnych kobiecych rysach, ktrej dugie, mokre
wosy opadaj a na piersi... Jego ojciec, zamieniony w to
dziwne stworzenie, bierze go za rk i cignie w nasz
stron, aby pomg w budowie statku.
Ale, ojcze...
Syreni piew nakazuje mu by posusznym.
Twj ojciec wie, co robi mwi Freddy. Jeli
chodzi o nas, nadal jeste mile widziany.
Wszyscy razem przypomina Marilyn. Z
mioci do szpady, z humorem do tarczy.
Po krtkim wahaniu Raoul skanduje z nami to dawne
zawoanie. Jego zachmurzona twarz rozjania si.
ciskamy si. Jestem szczliwy, e odzyskaem
przyjaciela.
Pod przyjaznym spojrzeniem gryfa, syreny i lirogona

praca idzie szybciej.

Kiedy o drugiej w nocy wstaje kolejne soce, nasza
dka jest gotowa. Spuszczamy j na wod i po kolei
zajmujemy w niej miejsca. Zamiast wiose uywamy
dugich gazi. Francis Razorback pomaga nam,
popychajc d silnymi rkami oraz masywn petw
ogonow.
Czy pozostae syreny pi? Lekki prd ciga nas
w praw stron. Lecz dziki naszym wiosom nie
pozwalamy mu si porwa. Uderzajc w fale, z uwag
obserwujemy mtn wod.
Nagle z gbin wyania si jaka do. Mam tylko tyle
czasu, by krzykn:
Uwaga!
I ju zewszd pojawiaj si kobiece donie,
wyrastajc jak lilie wodne. Chwytaj nasze wiosa,
prbujc nas wcign pod wod. Puszczamy gazie.
Raoul wyjmuje ankh i ustawia przycisk D. Strzela
w wod, lecz na powierzchni nie ma ju ani jednej
rzecznej stwory.
Dwie syreny chwytaj Francisa Razorbacka
i wcigaj pod wod, by nam nie pomaga.
Nagle czujemy jaki ruch pod tratw. Prbuj nas
przewrci. Strzelamy z naszych ankh, lecz nie moemy
ich dosign.
W kocu rozkoysana tratwa przewraca si.
Wpadamy do wody.

Ton, ale udaje mi si wypyn. Patrz, do ktrego

brzegu mam szans dotrze. Bliej jest ten, z ktrego
wyruszylimy.
Moi towarzysze analizuj to samo.
Syreny ju zaczynaj swoje polowanie.
Jedna z nich apie mnie za pit i cignie z caej siy.
Moje ciao zanurza si. Walcz. Zostan zamieniony
w syren.
Nagle piorun uderza w trzymajc mnie rk.
Syrena mnie puszcza.
Poza wod dziaanie ankh jest skuteczne, wic
siedzcej na drzewie Macie Hari udaje si dosign celu.
Pospieszcie si! woa.
Pioruny uderzaj w rce syren. Nie rani ich, ale
zaskoczone uderzeniami zowrogie stworzenia puszczaj
nas i uciekaj z przeraliwym krzykiem.
Ledwie zipic, dopywamy do brzegu. Tancerka
podaje nam do, pomagajc wyj z wody.
Dzikuj mwi.
Nie ma za co odpowiada. Wasz pomys by
dobry, ale myl, e aby dotrze na drugi brzeg, potrzeba
czego bardziej stabilnego ni tratwa. Mam pomys, lecz
samej nie uda mi si go zrealizowa. Czy mog doczy
do waszej grupy?
Od tej chwili prosz si uwaa za teonautk
owiadcza Edmond Wells.
Ja jednak podejrzliwie spogldam na Mat Hari. Jak

dugo nas ledzia? Na prno usiuj odgadn co z jej

twarzy. Nic nie mog wyczyta w jej jasnym spojrzeniu.

35. ENCYKLOPEDIA: LUSTRO

W spojrzeniu innych szukamy najpierw naszego
wasnego odbicia.
Po raz pierwszy w spojrzeniu rodzicw. Potem
w spojrzeniu przyjaci.
Potem zaczynamy szuka tego jedynego lustra. A to
znaczy, e wyruszamy na poszukiwanie mioci, lecz tak
naprawd chodzi raczej o poszukiwanie wasnej
tosamoci. Mio od pierwszego wejrzenia to jak
odnalezienie dobrego lustra, bo widzimy w nim
zadowalajce odbicie nas samych. Wtedy prbujemy by
w zasigu wzroku drugiej osoby. I nastaje ta magiczna
chwila, gdy dwa rwnolege lustra wysyaj do siebie
mie obrazy. Zreszt, wystarczy postawi dwa lustra
naprzeciw siebie, by zobaczy, jak setki razy
w nieskoczonej perspektywie odbijaj ten sam obraz.
Podobnie odnalezienie dobrego lustra czyni z nas
istoty zoone, otwierajc przed nami nieskoczone
horyzonty.
Ale dwa lustra nie pozostaj nieruchome. Zakochani
rosn, dojrzewaj, rozwijaj si.
Pocztkowo stali naprzeciw siebie, lecz nawet jeli ich
czas biegnie rwnolegle, nie znaczy to, e poruszaj si
z t sam prdkoci i zdaj w tym samym kierunku.
Bywa, e nie szukaj ju tego samego odbicia w lustrze.
Wtedy pojawia si rozdarcie, chwila, w ktrej drugie

lustro nie stoi ju naprzeciwko. To nie tylko koniec

mioci, lecz take utrata wasnego odbicia. Nie widz
si ju w spojrzeniu drugiej osoby. Nie wiedz ju, kim
s.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

36. STADIUM LUSTRA. 2 LATA

Myj ciao mydem, chcc pozby si oblepiajcego mnie
potu. Moje minie s rozgrzane, krew w sercu pulsuje.
Dni mamy bardzo wypenione. Wczoraj zbrodnia,
spotkanie znajomych, wito, ekspedycja, znowu
spotkanie... Dzi moje pierwsze kroki jako boga-ucznia,
odkrywanie wiata w miniaturze, unicestwienie tego
wiata, spotkanie z najpikniejsz kobiet we
wszechwiecie, budowa tratwy, przepynicie niebieskiej
rzeki, walka z syrenami!
Wreszcie wrciem do domu.
Do mojej wanny.
Afrodyta...
Jej obraz zatar w mojej pamici wszystkie inne;
zatar te strach, ciekawo, ambicj, eby spotka
Wielkiego Pana Boga.
Afrodyta...
Lepsze ni Bg i gorsze ni diabe....
Nadal czuj w nozdrzach jej zapach, na skrze
wspomnienie jej dotyku, w uszach delikatno jej
oddechu.
Lepsze ni Bg.... Co moe by lepszego ni Bg?
Jaki superBg. Krl bogw. Boa matka.
Musz zanotowa wszystkie hipotezy, bo nawet
najmniejsza z nich moe by pocztkiem rozwizania.
Wychodz z wanny, wycieram si, bior ksik

o dziewiczych stronach i zapisuj wszystko, co

pamitam.
Nie myle ju o tym. Zaj si czym innym.
Wczam telewizor. Kiedy jako istota miertelna
yem na Ziemi 1, tylko to urzdzenie pomagao mi
przerwa pltanin myli.
Zatem zobaczmy, co si dzieje z moimi trzema
noworodkami po reinkarnacji.
Kana 1: Maa Azjatka (ktra niegdy bya Francuzem,
Jacquesem Nemrodem), jest ju uroczym dwuletnim
bobasem, a to znaczy, e jeden dzie w Olimpii
odpowiada dwm latom w tamtym wiecie.
Nazywa si Eun Bi i mieszka w Japonii, ale nie
w Tokio, tylko w maym, nowoczesnym miasteczku
z wysokimi domami. Spoywa posiek w towarzystwie
rodzicw. Nagle trca niezdarnie szklank, ktra
przewraca si i tucze. Rozgniewany ojciec daje dziecku
klapsa i maa zaczyna paka. Wtedy matka bierze
dziewczynk na rce i aby j ukara, wsadza do wanny,
z ktrej nie moe si sama wydosta, bo jest jeszcze zbyt
maa. Jednak prbuje, ale w kocu poddaje si i skulona
siada na dnie.
Wanie wtedy zauwaa lustro oparte o emaliowany
brzeg wanny. Bierze je, spoglda i zaczyna jeszcze
goniej paka. Wraca ojciec i gasi wiato. Eun Bi nadal
pacze. W jadalni matka robi ojcu wyrzuty, e jest dla
dziecka zbyt surowy, ale on twierdzi, e trzeba je

nauczy. Rodzice kc si, nastpnie ojciec wychodzi do

sypialni, trzaskajc drzwiami.
Kana 2: Chopiec (ktry niegdy by nieustraszonym
rosyjskim onierzem) ma dzi na imi Theotime. On
take wanie co je, jednak robi to bez apetytu. Mwi, e
nie chce ju wicej ryby w sosie z ryem. Ale matka daje
mu dokadk twierdzc, e musi je, aby urosn. Ciesz
si, e nowa matka nie znca si nad nim, jak to bywao
w jego poprzednich karmach. Nie tylko daje mu duo
jedzenia, ale gdy chopiec je, obdarza go zamaszystymi
pocaunkami. Ojciec czyta gazet. Caa scena nie
interesuje go. Przez okno wida niebieskie morze i niebo.
Sceneria przypomina t z Olimpii.
Matka przynosi lody i cukierki.
Najedzony Theotime odchodzi od stou. Bierze
plastikowy rewolwer i zaczyna strzela na wszystkie
strony strzakami z gumow przyssawk (reminiscencja
z ycia Igora?). Nagle zauwaa lustro, podchodzi, skada
si do strzau i celuje w samego siebie. Strzela.
Kana 3: May Afrykaczyk, Kouassi Kouassi (ktry
by niegdy amerykask top-modelk, Venus) wanie
skoczy je. Grzebie w szafie i znajduje w niej lusterko.
Spoglda w nie z rozbawieniem. Wysuwa jzyk, stroi
miny i parska miechem. Starsza siostra przynosi mu
mangust, rodzaj duego szczura. Gaszcz zwierztko,
a nastpnie wychodz razem na dwr bawi si wsplnie
z omioma pozostaymi brami w ciuciubabk

w pobliskich zarolach.
Wzruszaj mnie moi byli klienci. Poprzednie ycie
Venus musiao by dla niej zbyt powierzchowne, skoro
zapragna powrotu do natury. Dlatego wybraa Afryk
i dungl. Jacques by zawsze rozmiowany w Oriencie.
Na pewno poprosi o zmian pci, aby mc lepiej
rozwin swoj yin. Natomiast Igor pragn
przeciwiestwa swojej poprzedniej matki, dlatego
niegdy bite dziecko dzi jest dzieckiem rozpieszczanym.
Kade z nich, obleczone w nowe ciao, musi poradzi
sobie ze swoj karmiczn nerwic. Przychodz mi na
myl psychoanalitycy, ktrzy wierz, e cofajc si do
okresu wczesnego dziecistwa, mona rozwiza
niepokoje duszy. Gdyby wiedzieli, e naley cofn si
duo dalej w przeszo...
O wiele dalej.
Nie naley wyobraa sobie, e dusza tkwi w ciele,
lecz dokadnie na odwrt, e to ciao tkwi w duszy
przekonuje jedna z teorii Edmonda Wellsa. Wielka jak
grski szczyt dusza umieszczona jest w malekim jak
skaa ciele. Ciao przemija, dusza jest niemiertelna.
Patrz w moje lustro. Ile miaem lat w dniu mojej
ostatniej mierci? Zbliaem si do czterdziestki. Miaem
on, dzieci, byem czowiekiem dojrzaym. Uwanie
obserwuj twarz i stwierdzam, e co si w niej zmienio.
Nie jest ju pena napicia. Zagodniaem. Nie mam ju
kopotw, pienidzy, nie jestem mem, nie pac

podatkw, nie odpowiadam za rodzin, nie mam

problemw z samochodem, mieszkaniem, wakacjami,
majtkiem. Brak tego wszystkiego spowodowa, e
pozbyem si kilku zmarszczek. Dzi nic nie posiadam i,
pozbywszy si tego ciaru, czuj si lekko.
Historia z Afrodyt, zagadka, praca boga-ucznia,
wyprawa na szczyt gry zdaj si dziecinn igraszk
w porwnaniu z tym, czemu musiaem nieustannie
stawia czoa na Ziemi 1.
Postanawiam pj spa. Pamitam, by przed
zaniciem naadowa ankh. Ciekawe, e w tym
magicznym wiecie nie mogli wymyli takiego ankh,
ktry sam by si adowa.
Wreszcie wsuwam si pod kodr, ciskam poduszk
i opuszczam powieki, jak sklepikarz krat sklepu przed
jego zamkniciem.
Z kim to jutro mamy zajcia? Ach, tak, Hefajstos. Bg
kowali. Naga myl przebiega mi przez gow: a jeli to
wszystko tylko mi si ni?
nio mi si, e jestem teonaut. nio mi si, e
jestem anioem. ni mi si, e jestem bogiem-uczniem.
Po przebudzeniu wrc do normalnego ycia, znw
wezm moj normaln, cik teczk, ucauj normaln
rodzin i zajm si moj normaln prac lekarza
w miejscowym szpitalu.
Przypominam sobie ten straszny fragment
Encyklopedii: A gdyby Ziemia (Ziemia 1) bya jedyn

zamieszkan
planet
we
wszechwiecie....
Przeczytawszy kiedy to zdanie, nabraem przekonania,
e zawsze wierzyem (troch) w istoty pozaziemskie.
Tak naprawd nawet najwiksi sceptycy i ateici
wrd Ziemian jednak w co wierz. Po prostu dlatego,
e sprawia im to przyjemno. I moe wanie te
wierzenia s rdem powstania aniow, bogw oraz
istot pozaziemskich. Nawet jeeli to wszystko jest
nieprawd.
Rzeczywisto jest tym wszystkim, co istnieje nadal,
cho przestalimy w to wierzy.
Jutro moe by tak, e stan twarz w twarz
z normaln rzeczywistoci.
Przypomn sobie sen o Imperium Aniow oraz yciu
w Olimpii i powiem: Jaka szkoda, e to nie bya prawda.
Uznam, e nie istnieje reinkarnacja, nie ma aniow
ani boga. Ze to tylko wymysy, pomagajce znie pene
stresu ycie. Rodzimy si z niczego. Nikt w grze nie
czuwa nad nami i nie interesuje si naszym yciem.
Jednym sowem, nie istnieje nic poza nasz
rzeczywistoci. A po mierci ju zupenie nic. Tylko
zjadane przez robaki miso.
Tak, ten fantastyczny wiat jest moe tylko snem,
a pic, ryzykuj powrt do normalnej rzeczywistoci.
Zamykam oczy ciekaw, co stanie si jutro po
przebudzeniu.

37. MITOLOGIA: HEFAJSTOS

Chcc udowodni Zeusowi, e moe obej si bez jego
pomocy, bez uprzedniego aktu prokreacji wydaa Hera
na wiat dziecko, Hefajstosa. Jego imi oznacza: ten,
ktry wieci w ciemnoci. Zaraz po wydostaniu si
z matczynego brzucha chopiec okaza si may
i okropnie brzydki. Rozgniewany Zeus postanowi go
zabi, zrzucajc z niebios a na wysp Lemnos.
Hefajstos przey, ale spadajc zama nog i ju do
koca ycia pozosta kulawy.
Przygarny go dwie Nereidy, Tetyda i Eurynome. Przez
dwadziecia dziewi lat Hefajstos mieszka
w podmorskiej grocie, uczc si zawodu kowala
i czarnoksinika. (Warto zauway, e w krajach
skandynawskich oraz w zachodniej Afryce rwnie
spotyka si mit o kalekim kowalu. Uwaa si, e zosta
okaleczony celowo, aby pozosta we wsi i nie mg
sprzymierzy si z ewentualnymi wrogami).
Po ukoczeniu przez niego nauki Hera sprowadzia
syna na Olimp, ofiarowujc mu najlepsz kuni,
wyposaon w dwadziecia czynnych we dnie i w nocy
miechw. Hefajstos wykona wiele arcydzie sztuki
i przedmiotw magicznych. Zosta bogiem ognia,
metalurgii oraz wulkanw. Poniewa mia za ze matce,
e tak pno sprowadzia go do siebie, postanowi si
zemci. Wykona w kuni zoty tron, a kiedy Hera na

nim zasiada, uwiziy j magiczne wizy. By mc si

uwolni, musiaa przyobieca kulawemu synowi, e
zostanie penoprawnym czonkiem Olimpu. Od tej
chwili Hefajstos suy sw prac bogom. Dla bogi
wytwarza biuteri, dla bogw bro. Sporzdzi bero
dla Zeusa, uk i strzay dla Artemidy, wczni dla Ateny.
Ulepi z gliny pierwsz kobiet, Pandor. Wykona te ze
zota dwie kobiety-roboty, ktre miay pomaga mu
w pracy. Dla Achillesa zrobi tarcz, dziki ktrej
zwycia w kadej walce. Kreteski krl Minos
otrzyma od Hefajstosa metalowego robota Talosa. Mia
tylko jedn y, biegnc od szyi do kostki (znana
technika rzebiarska, umoliwiajca przepywanie
wosku). Robot obchodzi trzy razy dziennie wysp,
wrzucajc do morza nieprzyjacielskie statki. Kiedy na
Kret napadli Sardyczycy, Talos rzuci si do
rozpalonego ogniska. Sam ponc, chwyta kolejno
wszystkich nieprzyjaci i trzyma tak dugo, pki ich
ciaa nie ulegy zwgleniu.
Pewnego dnia Hefajstos by wiadkiem ktni midzy
Zeusem i Her. Kiedy stan w obronie matki,
rozzoszczony Zeus po raz wtry rzuci go na wysp
Lemnos, amic mu drug nog. Od tego czasu Hefajstos
mg si porusza tylko z pomoc kul, lecz jego ramiona
stay si jeszcze silniejsze, uatwiajc mu prac kowala.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

(wedug Francisa Razorbacka, zainspirowanego

Teogoni Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

38. NIEDZIELA: ZAJCIA HEFAJSTOSA

Budz si i widz rzeczywisto: Olimp na samotnej
planecie, zagubionej gdzie w kosmosie, lepszej ni na
Ziemi Pary.
Waciwie to bdc bogiem-uczniem, czuj si
rozczarowany. O ile jednak prociej by miertelnikiem.
Poza tym, jeli si czego nie wie, mona sobie wszystko
wyobrazi, lecz jak si wie, c to za odpowiedzialno.
Co mi si nio?... Ach, tak. Pamitam. nio mi si, e
byem z rodzin na wakacjach. Wybralimy si
samochodem i cae godziny stalimy w korku, eby
wyjecha z Parya przez Porte dOrleans. Dzieci
wrzeszczay, bo miay ju do siedzenia godzinami
w zamkniciu. Gdy dotarlimy na Lazurowe Wybrzee,
byo bardzo ciepo. Stwierdzilimy, e w wynajtym
przez nas mieszkaniu cieknie kran i nie domykaj si
okna. Potem opalalimy si na zatoczonej play, wrd
ludzi pachncych kremem do opalania. Poszedem
wykpa si w morskiej wodzie. Moja ona Ra dsaa
si bez powodu. Znalelimy restauracj, gdzie
czekalimy ca wieczno, a kelner zechce nas wreszcie
obsuy, by w kocu zje zimne mule z frytkami.
Jednemu z dzieci zrobio si niedobrze. Potem moja, nie
wiadomo dlaczego, obraona maonka wysza
z restauracji, zostawiajc mnie samego. Piem gorzk
kaw, czytajc w gazecie o zamachach terrorystycznych.

Opieram si na okciach. A wic tamto byo snem.

A to, co widz teraz, jest waciw rzeczywistoci.
Otwieram okno, oddycham gboko i czuj jak pachnce
lawend powietrze wnika do moich puc.
Jest niedziela, po acinie dies dominicus, dzie
Paski. Soce pieci ju Olimp, gdy sysz dzwon
Kronosa, przypominajcy nam, e jest sma, a wic czas,
eby uda si na zajcia, nasze pierwsze prawdziwe
zajcia, gdy lekcja Kronosa bya tylko wstpem.
Powczc nogami, id do azienki i zimn wod
zmywam z twarzy resztki snu.
Zakadam tog, tunik, sanday i przez chwil
wdycham wo cyprysw z mojego ogrodu.
Szybkie niadanie w Megaronie, skadajce si
z surowych jajek. Marilyn i Simone Signoret zapomniay
ju, e kiedy rywalizoway o mio aktora i piosenkarza
Yvesa Montanda. Rozmawiaj ze sob cicho, jak to
aktorki.
I wtedy mu powiedziaam: My, kobiety,
dysponujemy tylko dwoma rodzajami broni: tuszem do
rzs i zami. Jednak nie moemy uywa ich
jednoczenie mwi Marilyn.
Obok dwaj filozofowie Owiecenia, Wolter
i Rousseau, nie zapomnieli swoich dawnych sporw.
Przyroda ma zawsze racj.
Nie, to Czowiek ma zawsze racj.
Ale czowiek jest czci przyrody.

 Nieprawda, on j przewysza.
Malarze: Matisse, van Gogh i Toulouse-Lautrec jak
zwykle zgromadzili si przy jednym stole. Podobnie jak
Montgolfier, Ader, Saint-Exupry i Nadar, mionicy
aeronautyki. Baron Georges Eugene Haussmann oraz
inynier Eiffel rozmawiaj o urbanistyce. Haussmann
przyznaje, e nie jest zachwycony wie Eiffla, ktra jego
zdaniem amie pewne zasady. Za to Eiffel gratuluje
Haussmannowi pomysu ujednolicenia fasad budynkw
oraz stworzenia Wielkich Bulwarw.
Wie pan, tak naprawd to nie by wycznie mj
pomys. Po upadku Komuny Paryskiej dostaem
polecenie, aby poszerzy aleje, tak by w razie zamieszek
mona byo strzela do ludu z armat.
Zaenowany Eiffel przeyka jajko.
Patrz na nich i zaczynam dostrzega, e to nie
partnerzy, lecz raczej konkurencja. Na pocztku byo nas
stu czterdziestu czterech. Ilu zostanie na kocu?
sma trzydzieci.
Idc jeden za drugim, docieramy do bramy
wschodniej, prowadzcej na Pola Elizejskie. Pilnuj jej
dwa olbrzymy. Skrzyowane ramiona, twarde spojrzenie.
Na rozkaz Pory Roku Jesieni uruchamiaj niesychany
system zamkw, dajc prawdziwy koncert szczkania
i zgrzytania stali.
Za bram cign si Pola Elizejskie, duga aleja
wysadzana przyprszonymi biaym kwiatem winiami.

Na szmaragdowych trawnikach i rnobarwnych

rabatkach krztaj si cherubinki. Podlewaj roliny,
uywajc do tego miniaturowych konewek i okrgymi
noyczkami obcinaj suche licie. Wysokie mury
oddzielaj wstg Pl Elizejskich od reszty wyspy. Pilnuj
ich gryfy, uniemoliwiajc wstp intruzom lub ucieczk.
Zatrzymujemy si przed wysokim na dwadziecia
metrw krysztaem kwarcu. To paac Hefajstosa. Kamie
rzuca turkusowe i zielone refleksy. W rodku wydrono
mieszkanie, ktrego drzwi z przezroczystego szka s
otwarte na ocie.
Wchodzimy i zauwaamy cae pki wypenione
kolekcj wspaniaych mineraw. Kada prbka
umieszczona jest na niewielkim cokole i opatrzona
etykietk z naukow nazw: agat, beryl, piryt, topaz,
bursztyn, opal. W gbi sali dziesi miechw
podtrzymuje ogie w piecu, przywodzcym na myl
wulkan.
Na rodku umieszczono podium, biurko i ogromny
kieliszek do jajek, w ktrym zmieciby si czowiek.
Pochylony nad warsztatem stary mczyzna prostuje si
na nasz widok, poprawiajc turkusow tog, chronion
przez gruby skrzany fartuch w tym samym kolorze.
Przy oku trzyma zegarmistrzowsk lup.
Dobrze, dobrze. Siadajcie mamrocze, wskazujc
na awki.
Dwie kobiety-roboty, cae ze zota, pomagaj

starcowi usi w wzku inwalidzkim, ktry popychaj

w nasz stron. Mczyzna patrzy na nas. Jego
pryszczata twarz jest poorana zmarszczkami. Kpki
wosw wystaj z nosa i uszu. Rce atlety maj grubo
ydek. Kiedy podnosi donie, by zdj lup, gest ten
sprawia, e zapada cisza.
Twarze stojcych za nim kobiet-robotw maj
pikne, greckie rysy. Gdyby nie szum hydraulicznych
i mechanicznych kek, zaznaczajcy kady ich ruch,
mogyby uchodzi za kobiety z krwi i koci. Jednak co
w ich wygldzie nie daje mi spokoju. Ju wiem. Obie
maj twarz Afrodyty.
W chwili, gdy Hefajstos wchodzi na podium, Raoul
siada obok mnie, jakby chcia udowodni, e nadszed
czas pojednania i po okresie nieporozumie nasze
stosunki wracaj do normy.
W progu staje Atlas, chwiejc si pod ciarem swojej
kuli o trzymetrowej rednicy, ktr umieszcza
w kieliszku do jajek.
Mam tego do. Ju nie mog. Skadam
wypowiedzenie mruczy.
Co mwisz, Atlasie? pyta oschle Hefajstos.
Obydwaj starcy patrz na siebie wyzywajco. Atlas
pierwszy spuszcza wzrok.
Nic, nic mruczy pod nosem.
Poskromiony olbrzym garbi si i wychodzi.
Hefajstos z trudem wstaje z fotela, bierze kule

i opierajc si na lewej rce, praw pisze na tablicy:

LEKCJA PIERWSZA STWORZENIE WIATA. Zaraz potem
opada na wzek, podsunity przez mechaniczne suce.
Jestecie ju po zajciach z Kronosem, zatem
wiecie, jak posuy si waszymi ankh do najgorszego...
Kiedy to mwi, niewielki grymas przebiega przez
jego twarz. Teraz podchodzi do kieliszka do jajek,
zdejmuje brezent i naszym oczom ukazuje si
zamieniona w bia per Ziemia 17, zawieszona
w szklanej kuli.
Ze mn nauczycie si, jak ich uywa do tego, co
najlepsze. Umar wiat, niech yje nowy wiat.
Nie mog oderwa wzroku od umieszczonego
w szklanej kuli grobu w ksztacie jajka. Cigle pamitam,
e kiedy na jego powierzchni yli ludzie. I chocia
z pewnoci ludzie ci popenili wiele nietaktw, czy
jednak zasuyli sobie na to, by zosta zupenie
zniszczeni?
Zblicie si i ustawcie swoje ankh na maksymaln
moc.
Po chwili cignie dalej agodnym gosem, jakby
zwraca si do umarej planety:
Od ognia zgina, ogie ci odrodzi. Stopimy t
lodow powok. Jestecie gotowi... a wic, bogowieuczniowie, ognia!
Atakowane ze wszystkich stron przez pioruny jajko
trzsie si, zmieniajc ksztat. Kula wydaje si yw

istot, ktra cierpi i dry, jakby pod wpywem

przebiegajcych po niej skurczw. Nie zwaajc na bl,
prbuje si obudzi.
Biaa para unosi si nad topniejcym lodem. Biae
jajko szarzeje. Potem powierzchnia staje si ta, dalej
pomaraczowa, wreszcie czerwona.
Nie ustawajcie! woa mistrz kowalski.
Popkana planeta wyglda jak zbyt przypieczone
ciasto. Pojawiaj si wulkany jak wielkie usta woajce
gono, nim wypluj sw pomaraczow ciecz. Strzelamy
jeszcze raz i pomidzy kraterami powstaj wypalone
obszary, najpierw brzowe, potem czarne, niemal
zwglone. Hefajstos rk daje znak, e wystarczy.
Nastpnie rysuje na tablicy koo, mwic przy tym:
Planeta otoczona jest epiderm, swoj skorup.
Magma jest krwi, ktra kry, wprawiana w ruch przez
bijce serce planety. Potrzebna jest rwnowaga
wewntrzna i zewntrzna.
Homeostaza pisze na tablicy.
Skorupa jest delikatna i wraliwa i to dziki niej
wiat uzyskuje rwnowag wewntrzn i zewntrzn.
Powierzchnia musi by gruba, ale nie za bardzo,
w przeciwnym razie planeta bdzie przygnieciona,
a wewntrzne cinienie zwielokrotni wybuchy
wulkanw. Zapamitajcie to okrelenie: skra mocna,
ale elastyczna.
Daje znak, bymy strzelali dalej.

Pod naszym zmasowanym ostrzaem Ziemia 17

smay si dalej. Nabrzmiewa, dymi, pry si. Pyty
lizgaj si, odkrywajc blizny z czerwonej magmy.
W kotach wytopionych wulkanw bdziecie teraz
mogli stworzy pierwsze stadium materii: minera.
Mistrz kae ustawi zoom naszych ankh tak, by
otrzyma zblienie na poziomie atomu.
Nasze lupy zamieniaj si w mikroskopy. W rodku
chaotycznej powierzchni zaczynaj pojawia si jdra
i elektrony. Oddalone od swej planety ksiyce, planety
oddalone od swojego soca.
Hefajstos kontynuuje wykad:
W pierwotnym tyglu wszystkie elementy istniej
oddzielnie. Waszym zadaniem jest harmonijnie poczy
trzy elementarne siy: ujemny elektron, obojtny neutron
i dodatni proton. W ten sposb uzyskacie pierwsz
podstawow budowl: atom. Uwaga, nie wystarczy
poczy skadniki, trzeba jeszcze odpowiednio je
rozmieci. Kady elektron musi zosta umieszczony na
waciwej orbicie, bo inaczej si odczepi. Jeli spojrzymy
przez odpowiednio silny mikroskop na otaczajc nas
materi, zobaczymy, e zbudowana jest gwnie z prni.
To tylko ruch czsteczek daje efekt materii. Tak wic
przejdmy do pierwszego wiczenia: produkcja wodoru.
Do tego prostego atomu wystarczy jedno jdro i jeden
elektron.
Wodr to nasze pierwsze dzieo ex nihilo. Bez

szczeglnych kopotw udaje si nam wszystkim.

A teraz hel. Dwa elektrony i jeden proton.
Tu te bez problemu. Wtedy Hefajstos zachca nas,
bymy wykazali si wasn kreatywnoci.
Utworzycie samodzielnie atom, poczycie
z innymi podobnymi do niego atomami, tworzc w ten
sposb czsteczki, a nastpnie materi. Niech kady
z was zbuduje najpikniejsz atomow katedr. Ja za
wska trzy najlepsze prace.
Zanim zrozumiem, na czym to polega, bdz po
omacku pord rnych kombinacji elektronw, jder
i atomw wyonionych z aru planety. Wreszcie uzyskuj
pprzezroczysty kamie. Poleruj go, odejmujc kolejne
atomy. Zwikszam rozmiary jdra, dodaj kilka atomw
na orbitach, likwiduj inne. Po kilku godzinach cikiej
pracy z zadowoleniem spogldam na moj Pinsonit,
kryszta koloru indygo.
Czas min. Hefajstos kae koczy nasze wiczenia
praktyczne i zaprasza, bymy obejrzeli rezultaty prac
kolegw. Raoul zbudowa Raoulit, pprzezroczysty
zielony kamie podobny do szmaragdu, Edmond
Edmondit, biaoperowy kamie z rowym poyskiem.
Marilyn stworzya Monroit, zototy kamie,
przypominajcy piryt, a Freddy prezentuje swoj
Meyerit, srebrn ska poyskujc na niebiesko.
Wspomagany przez kobiety-roboty, bg kowali
przechodzi za kadym z nas, oglda prace, kiwa gow,

prosi o podanie nazwiska, zaznacza na licie i wreszcie

wraca do swojego biurka. Wtedy ogasza, e
najadniejsz budowl jest Saraita, dzieo Sary
Bernhardt. Pokazuje kamie w ksztacie gwiazdy,
pokryty zotymi cekinami, z tym i ciemnoczerwonym
poyskiem. Cao przypomina jeowca, a ja
zastanawiam si, w jaki sposb udao jej si uoy
atomy, eby otrzyma taki ksztat. Ju utworzenie
graniastosupa lub wyduonego krysztau wydaje mi si
wyczynem, ale gwiazda...
Prosz o brawa mwi ekspert w dziedzinie
zotnictwa. Dzi to ona okazaa si najlepsza.
Nie znam si na szlachetnych kamieniach, ale widz,
e w samym rodku swojego kamienia w ksztacie
gwiazdy Sarah Bernhardt zdoaa umieci
zdumiewajcy gwiezdny okruch.
Zawsze lubiam biuteri wyznaje.
Kobieta-robot wkada na gow laureatki wieniec
laurowy, tymczasem Hefajstos szybko gasi ogln
rado, ogaszajc, e zgodnie z panujcymi zasadami,
najgorszy
lub
najgorsi
uczniowie
zostan
wyeliminowani.
Christianie Poulinien, przegra pan.
Nieszcznik stara si zbudowa co w rodzaju
czsteczki uranu, gromadzc na orbicie wok jdra
okoo stu elektronw. W efekcie powstaa bardzo niestaa
czsteczka. Jest tak bogata w elektrony i tak niestabilna,

e mogaby posuy jako paliwo do bomby atomowej.

Okaza si pan najmniej zrcznym bogiemuczniem. Jest pan wykluczony.
Christian Poulinien usiuje protestowa:
Gdybym mia wicej czasu, zdybym
ustabilizowa architektur moich atomw i... Nie
rozumiem, wanie zastanawiaem si nad... Odwraca
si w nasz stron. Nie zostawiajcie mnie tak... Nie
widzicie, e to, co dzi przydarzyo si mnie, moe
przydarzy si take wam?
Nim kto z nas zdy zareagowa, do sali wszed
centaur i zwiza biedaka.
Hybryda zabraa Christiana Pouliniena, ktrego
protesty szybko przestay dociera do naszych uszu.
Dziwne, ale to znikniecie nie wzbudzio we mnie
niepokoju.
Raoul mamrocze:
Policzmy: 140 1 = 139.
Hefajstos staje ponownie przed Ziemi 17
i wziwszy sw lup, dokadnie oglda powierzchni. Po
chwili z pomoc piorunw dokonuje kilku poprawek
i oznajmia:
Obecnie planeta zawiera tak rnorodno
mineraw, e moe uzyska rwnowag.
Szuka czego w znajdujcej si pod kieliszkiem do
jajek szufladzie i wyjmuje zegar Kronosa, na ktrym
nadal wywietla si Rok 2222. Naciska na guzik,

a wtedy cyfry zmieniaj si, tworzc Rok 0000.

Zatem mamy teraz nowy wiat owiadcza bg
kowali, zapisujc na tablicy: ZIEMIA 18.
Za pomoc swojego ankh ogrzewa lekko
powierzchni, tak by utwardzi zewntrzn powok,
potem dorzuca miejscami niewielkie pokady soli.
Czuem ukucie w sercu, obserwujc mier Ziemi
17, gincej pod falami i lodem. Narodziny Ziemi 18
tchny we mnie teraz nadziej. Nowa ziemia podobna
jest do ciasta czekoladowego, dopiero co wyjtego
z pieca. Chrupice ciasto, brzowe i okrge.

39. ENCYKLOPEDIA: PRZEPIS NA CIASTO

CZEKOLADOWE
Skadniki dla 6 osb: 250 g czarnej czekolady, 120 g
masa, 75 g cukru, 6 jajek, 6 yek stoowych mki, 3 yki
stoowe wody. Przygotowanie: 15 minut. Pieczenie: 25
minut. Woy czekolad do garnka, wla wod, cao
ogrzewa na maym ogniu a do uzyskania oleistej,
aromatycznej masy. Dodawa maso, cukier, nastpnie
mk, cay czas mieszajc, eby masa staa si
jednorodna. Doda po kolei tka.
Ubi z biaek sztywn pian i delikatnie doda do
czekoladowej masy. Otrzymane ciasto przeoy do
wysmarowanej masem formy. Piec okoo 25 minut
w temperaturze 200C (termostat 7). Caa sztuka polega
na tym, aby spd by wypieczony, lecz rodek mikki.
Aby to uzyska, naley doglda ciasta oraz wyjmowa
od czasu do czasu z piekarnika pomidzy 20 a 25 minut
pieczenia. Ciasto jest gotowe, jeli rodek nie jest ju
pynny, ale woony czubek noa jest posmarowany
czekolad. Podawa ciepe.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

40. NARODZINY WIATA

Sl. Minera, ktry jest jadalny. Jaki mocny smak. Bior
jeszcze troch. Kontynuujemy nasze smakowe
dowiadczenia. Dodaj tyle, a czuj, jak sl drani moje
gardo, czynic obolaym podniebienie. Do soli przynosz
nam surowe jajka. W ten sposb podczas kadego
posiku ykamy rwnie w dosownym znaczeniu lekcj
dnia.
Wracamy do Amfiteatru, gdzie witujemy
narodziny Ziemi 18.
Do guchych uderze bbnw i wesoej muzyki
doczy jeszcze jeden instrument, take zwizany
z zajciami u Hefajstosa: poczone w szereg miedziane
dzwony o cylindrycznym ksztacie, ktrych metaliczny
dwik naladuje odgosy dobiegajce z kuni.
Naprdce utworzone pary zaczynaj taniec.
Poczone donie tworz okrg wok krlujcej na
rodku areny Ziemi 18. Jej brzowe kontynenty i caa
nowa planeta zdaj si drga w rytm muzyki.
Spogldam, czy nie nadchodzi Afrodyta, lecz dzi nie
towarzyszy nam aden bg-mistrz. Tak jakby
zdecydowali, e powinnimy sami nacieszy si naszym
nowym wiatem. Raoul sugeruje, ebymy skorzystali
z okazji i wymknli si na dwr, aby mie wicej czasu na
budow nowej odzi.
Mog pj z wami? pyta swoim niskim gosem

Edith Piaf.
Jest nas wystarczajco duo...
Bdzie nam bardzo mio Freddy Meyer przerywa
mi w p sowa, kiedy prbuj odrzuci propozycj
piewaczki.
Tak wic w towarzystwie Maty Hari i Edith Piaf
nasza grupa teonautw znika, aby za chwil zagbi si
w wyobionym pod murami tunelu. Kilka minut pniej
jestemy ju w niebieskim lesie i kierujemy si w stron
rzeki.
Wiemy ju, e tratwa nie wystarczy, by nas ochroni
przed syrenami. Edmond Wells i Freddy Meyer staraj
si naszkicowa plan prawdziwego statku. Obciamy
kadub duymi kamieniami, aby sta si bardziej stabilny.
W ciszy wiemy ze sob trzciny. Edith Piaf wzmacnia
wizy. Marilyn i ja cinamy dugie tyczki, ktre posu
do odganiania syren. Freddy staje dalej, majsterkujc
przy czym, co znajduje si w jego torbie.
Powoli zmierzcha. Robaczki witojaskie owietlaj
mrok. Doczaj do nas lirogon i zezowaty gryf; obydwaj
prbuj nam pomc. Ale take inny niespodziewany go
skada nam wizyt. Jakie dziecko-satyr pojawia si nagle
nie wiadomo skd i chwyta Marilyn za ydki. Nasza
towarzyszka odrzuca go jednym uderzeniem, lecz may
stwr czepia si jej togi. Kiedy wreszcie udaje jej si
wyzwoli, satyr skacze na Edith Piaf, ktra take ucieka.
Wtedy satyr zaczepia nas po kolei, cignie kadego z nas

za togi, jakby chcia nam pokaza co wanego.

Czego on chce? zastanawia si Raoul.
Satyr przerywa swoje zaczepki i wymawia zupenie
wyranie:
Czego on chce? Czego on chce? Czego on chce?
Oszoomieni odwracamy si w jego stron.
Umiesz mwi?
Umiesz mwi. Umiesz mwi papuguje satyr.
On tylko powtarza, to co si do niego mwi
stwierdza Marilyn.
On tylko powtarza, to co si do niego mwi, on
tylko powtarza, to co si do niego mwi odpowiada
satyr.
To nie satyr, to echo mwi.
To echo. To echo. To echo.
Wyjmuje fletni Pana i wygrywa na niej trzy nuty,
a wtedy jak na zawoanie pojawiaj si inne satyry,
kobiety i mczyni z nogami kozioroca.
Sytuacja si komplikuje wzdycha Freddy Meyer.
Sytuacja si komplikuje, sytuacja si komplikuje
powtarza chr satyrw, a ich gosy brzmi jak pie
drwali.
Cign nas za togi, jakby chciay, abymy gdzie
z nimi poszli, lecz opieramy si.
Przypominam sobie, e gdy byem jeszcze
miertelnikiem, jedno z moich dzieci chciao bawi si ze
mn w tak zabaw, a ja si ni irytowaem. Znowu efekt

lustra: Mwi ci to, co ty mwisz mnie. Podczas

studiw medycznych dowiedziaem si, e osoba chora
na echolali nie moe powstrzyma si od powtarzania
ostatniego usyszanego zdania, bez wzgldu na to, kim
byby jej rozmwca.
Jeden z satyrw bierze lian i zaczyna wiza trzciny.
Nie tylko wic mwi, to co my mwimy, ale i robi, to co
my. Coraz lepiej.
Myl, e nam pomog mwi wzruszona Marilyn.
Ju dwadziecia satyrw naladuje nasze ruchy.
Nam pomog, nam pomog.
Ju nie chcemy ich przegania. Zgadzamy si na
obecno satyrw przy nas.
Trudno byoby nazwa nasz konstrukcj okrtem,
ale ta nowa d wydaje si solidniejsza od poprzednich
tratew.
Przed wejciem na pokad Freddy Meyer wyciga
z torby sznur i zawizuje go wok pnia drzewa. Nie
zadajemy mu pyta. Rabin zawsze wie, co robi.
Wsiadamy po kolei i zanurzamy wiosa. Satyry
popychaj statek w stron nurtu, ale nie zamierzaj
popyn z nami.
Dzikujemy za pomoc! woam.
Dzikujemy za pomoc. Dzikujemy za pomoc
skanduj jednym gosem.
Pocztek drogi mija bez kopotw. Trzepoczce
skrzydekami robaczki witojaskie owietlaj dzib

statku rozrywajcy wodn tafl. Woda jest mtna, lekko

zmcona kilkoma falami. W tylnej czci statku Freddy
rozwija sznur. Na czarnym niebie wiec trzy ksiyce.
Brak syren zadziwia mnie. pi o tej porze, czy te
prbuj upi nasz czujno? Odpowied przychodzi
bardzo szybko. W powietrzu rozlegaj si dwiki
smutnej melodii. Zaintonowana przez jedn syren,
wkrtce rozbrzmiewa wieloma gosami. Kobiety-ryby
wychodz z wody, kad si na wystajcych ponad
powierzchni kamieniach i spogldaj na nas z sympati.
Kaskady dugich wosw spadaj im na piersi. Wszystkie
podejmuj hipnotyczn melodi, by moe t sam, ktra
niegdy tak oczarowaa marynarzy Ulissesa podczas jego
odysei. Francisa Razorbacka nie ma wrd nich. Bez
wtpienia zatrzymay go na dnie, aby nie mg nam
pomc.
piew staje si coraz silniejszy. Melodia wznosi si
coraz bardziej, a czujemy, jak wibruj nam bbenki.
Freddy pokazuje Edith Piaf, e teraz jej kolej wej na
scen. I ju po chwili jej donony, silny gos, tak
zadziwiajcy przy kruchej postaci piewaczki,
rozbrzmiewa melodi Legionisty. Syreny milkn
zaskoczone, e znalaz si kto zdolny odpowiedzie
piewem na ich piew. Jednak niebawem znw zaczynaj
swj koncert. Edith Piaf bierze gboki oddech i jej gos
wznosi si ponad gosami syren: By wysoki, pikny,
pachnia rozgrzanym piaskiem, mj legionista....

 Oby tylko ten haas nie zaniepokoi centaurw

obawia si Mata Hari.
Najwyraniej zrezygnowane syreny jedna po drugiej
zanurzaj si w rzece. Gratulujemy piewaczce, ktra za
punkt honoru wzia sobie dopiewa piosenk do
ostatniej zwrotki. Ale chwila wytchnienia trwa krtko.
Pyniemy szybciej, gdy nagle co cikiego uczepia si
naszych wiose. To wracaj syreny, znowu usiujc nas
wywrci. Jednak statek jest stabilniejszy, ni wyglda.
Ledwie Marilyn zdya wyszepta Z mioci do szpady,
z humorem do tarczy, a ju trzymamy w rkach ankh,
celujc do wszystkiego, co wynurza si z wody. Raoul
uderza swoj tyczk, prbujc zabi kilka rzecznych
stworw, ktre uprowadziy jego ojca.
Wystraszone
wiatem
byskawic
robaczki
witojaskie uciekaj w popochu. Ju nie dziesitki, ale
setki rozwcieczonych syren atakuj nasz statek.
Niektre posuwaj si do tego, by wyj niemal cakiem
z wody i uderza nas swymi ogonami. Chocia nadal
brzmi nasza artyleria, jednak czuj, e mam mokre
donie. liskie uski dotykaj moich ng, a mokre ciaa
opasuj mi kostki. Paznokcie wbijaj si w moje rce
i ydki. Ostre jak u mureny zby chwytaj mnie za
nadgarstki.
Mata Hari walczy wrcz, prawdziwa kobieta przeciw
kobiecie-rybie. Raoul znalaz si w niekorzystnej sytuacji.
Jedna z syren wskoczya mu na plecy i cignie go ze

zdwojon si. Mj przyjaciel skacze do wody. Rzucam

wioso i chwytam ankh, cieszc si, e nie zapomniaem
go naadowa. Jednym uderzeniem trafiam
w stworzenie, ktre wanie chce chwyci Mat Hari.
Drugim dosigam przeciwniczk Raoula i wcigam
przyjaciela na pokad.
Nasza d ju nie pynie, bo wszyscy bierzemy
udzia w bitwie. Stracilimy wiosa, wic tylko ankh su
nam do obrony. Ale Freddy nie powiedzia jeszcze
ostatniego sowa. Wyjmuje z torby uzbrojony w jedn
strza uk. Przyczepia do niej drugi koniec swojego
sznura. Celuje i wysya strza w stron najbliszego
drzewa. Mamy zatem sznur czcy obydwa brzegi.
Cignc za lin, nabieramy prdkoci. Jednoczenie
dzielimy si zadaniami. Raoul, Mata Hari i ja staramy si
robi jak najlepszy uytek z naszych ankh. Edmond,
Freddy, Marilyn i Edith Piaf szybko przesuwaj donie
wzdu liny, chcc jak najprdzej znale si po drugiej
stronie rzeki.
Syreny zrozumiay nasz taktyk i przypuciy
szturm. Atakuj spod wody i z jej powierzchni, skaczc
w powietrzu. Nasze ankh terkocz jak karabiny
maszynowe, gdy nagle mj przycisk D przestaje
dziaa: wysiada bateria.
Nie mam czasu na zastanowienie. Rzucam si do
pomocy tym, ktrzy trudz si, cignc lin. Wtem statek
wywraca si. Pyniemy, jedn rk trzymajc si liny. Tak

jak pozostali, wal nogami w wod, aby odegna wroga.

Dyszc ze zmczenia, docieramy do drugiego brzegu
w chwili, kiedy kolejne soce pojawia si na horyzoncie.
Jestemy przemoczeni, wyczerpani, ale nic nam si
nie stao.
Jak wrcimy, skoro nie mamy odzi? niepokoi si
Edmond.
Freddy Meyer wskazuje na lin:
Mamy to, a wic d nie jest nam ju potrzebna.
Wchodzi na drzewo i przywizuje do liny kawaek
drewna.
To urzdzenie nazywa si tyrolk i jest uywane
przez alpinistw do pokonywania przepaci. Nam
pozwoli wrci na drugi brzeg. Bdziemy przesuwa si
ponad rzek, a tym samym unikniemy syren.
Jednak wodne stwory pojy, w jaki sposb
zamierzamy wykorzysta lin, i skacz, prbujc j
zapa. Jedna z syren, naladujc morskie delfiny, robi
przewrt w powietrzu i chwyta lin. Druga j naladuje
i po chwili wisi uczepiona swej koleanki. Dalej nastpna
i nastpna. Obciona t pltanin syrenich cia lina
napra si, a po chwili syszymy, jak pod wpywem
ciaru pka ga, do ktrej jest przyczepiona.
No to powrt bdzie kopotliwy.
Trudno stwierdza Raoul. W kocu
konkwistadorzy te palili swoje okrty, aby w chwili
saboci nie podda si i nie odpyn. Nie mamy wyboru.

Nie pozostaje nam nic innego ni odwaga.

W tej samej chwili dobiega nas z daleka jakie
chrapliwe westchnienie.
A... a gdybymy tak wrcili wpaw? proponuje
niemiao Edith Piaf.

41. ENCYKLOPEDIA: CZOWIEK

SUPERWIETLNY
Wedug najbardziej awangardowych teorii rozumienia
zjawiska wiadomoci, na pierwszy plan wysuwa si
teoria profesora fizyki na wydziale medycyny
w Poitiers, Regisa Dutheila. Podstawowa teza
rozwinita przez naukowca opiera si na pracach
Feinberga. Jego zdaniem istniej trzy wiaty, okrelone
prdkoci ruchu tworzcych je elementw.
wiat pierwszy to wiat niewietlny ten, w ktrym
yjemy, materialny wiat posuszny klasycznej fizyce
opartej na prawie grawitacji Newtona. wiat ten skada
si z bradionw, czyli czsteczek, ktre poruszaj si
z prdkoci mniejsz od prdkoci wiata.
Drugi wiat jest wietlny. Zbudowany jest z luksonw,
czyli czsteczek nalecych do bariery wiata, zgodnie
z teori wzgldnoci Einsteina.
Wreszcie istnieje czasoprzestrze superwietlna.
wiat w ma si skada z czsteczek poruszajcych si
z wiksz prdkoci ni wiato, nazywanych
tachionami. Wedug Regisa Dutheila te trzy wiaty
odpowiadaj trzem poziomom wiadomoci czowieka.
Poziomowi zmysw, czyli postrzegania materii,
poziomowi wiadomoci miejscowej, czyli myli
wietlnej, a wic tej, ktra porusza si z prdkoci
wiata, oraz poziomowi superwiadomoci, czyli myli,

ktra pynie szybciej, ni wiato. Dutheil twierdzi, e

stan superwiadomoci mona osign poprzez sny,
medytacje oraz niektre narkotyki. Ale mwi on take
o szerszym zjawisku: poznaniu. To dziki prawdziwemu
poznaniu praw rzdzcych wszechwiatem nasza
wiadomo zwikszy swoj prdko i dotrze do wiata
tachionw. Dutheil uwaa, e w superwietlnym
wszechwiecie ywa istota moe znale chwilowo
pen wszystkich tych wydarze, ktre tworz ycie.
Tym samym znikaj takie pojcia jak przeszo,
teraniejszo czy przyszo. Nawizujc do prac
Davida Bohma, Dutheil twierdzi, e z chwil mierci
nasza superwietlna wiadomo osignie wyszy
poziom energii: czasoprzestrze tachionw. Pod koniec
swojego ycia Regis Dutheil, wsplnie ze swoj crk
Brigitte, ogosi jeszcze bardziej odwan teori, wedug
ktrej nie tylko przeszo, teraniejszo i przyszo
mog by zczone w jednym tu i teraz, ale wszystkie
nasze ycia, dawne i przysze, dziej si w tym samym
czasie, co nasze ycie aktualne, lecz w superwietlnym
wymiarze.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

42. BRZEG
Brzegi niebieskiej rzeki s zupenie inne. Tu, z drugiej
strony, ziemia jest czarna, kwiaty s czarne, tcza jest
czarna i licie maj czarny kolor.
Moe zapiewam co dla dodania odwagi
proponuje Edith Piaf.
Nie, dzikujemy.
Nagle a podskakujemy z wraenia, syszc
chrapliwy pomruk, ktry musi wydobywa si z czyich
ogromnych puc. Ogarniaj nas ze przeczucia.
Co robimy? pyta Marilyn.
Lepiej wracajmy sugeruje Edith Piaf.
W tym samym momencie dobiega mnie dolatujcy
znad gowy opot skrzyde. Moja smarkaczka.
Uwaga, szpieg! krzyczy Mata Hari, apic
cherubink i zamykajc w doni jak w wizieniu.
Trzeba j zgnie, bo inaczej nas wyda mwi
Edith Piaf.
Nie mona jej zabi przypominam. To chimera,
wic jest niemiertelna.
Ale moemy j zamkn w takim miejscu, z ktrego
nie bdzie moga uciec zauwaa Raoul.
Chwyta moj smarkaczk za skrzyda. Jej wosy s
zupenie potargane. Zaciska pi, jakby chciaa nam
pogrozi, a z jej szeroko otwartych ust wydobywa si
wrzask o niezwykle wysokich tonach.

 Moe, podobnie jak niektre zwierzta, wydaje

z siebie ultradwiki, aby zaalarmowa centaury
zastanawia si Mata Hari.
Za pomoc kawaka lnu wyrwanego ze swojej togi na
wszelki wypadek knebluje cherubince usta. Ta, jeszcze
bardziej oburzona, miota si na wszystkie strony,
usiujc si uwolni.
Musz zareagowa:
Uwolnijcie j. Ja j znam.
Raoul, daleki od tego, by mnie posucha,
przywizuje do jej nogi nitk, wyrwan ze swojej togi.
Podczas prby wzbicia si w powietrze na twarzy
cherubinki pojawia si grymas. Najwyraniej
przywizana stopa sprawia jej bl.
Sdz, e ona wie, co znajduje si przed nami,
a przyleciaa tu po to, eby nas ostrzec mwi.
Chyba, e si obawia, i odkryjemy, to co si tam
znajduje odpowiada nadal nieufny Raoul.
Wzruszam ramionami i wycigam zgity palec.
Smarkaczka siada na nim, jak na erdzi. Wyjmuj knebel
z jej ust.
Nie mona y w cigym strachu. Czasami trzeba
podj ryzyko i zaufa.
Urocza chimera z nadsan min wskazuje gow
nitk, ktra nadal czyni z niej winia. Zdejmuj j. Ku
zdumieniu moich przyjaci, smarkaczka nie odlatuje.
Wiem, e nie potrafisz mwi, ale przecie nas

rozumiesz. Powiedz, smarkaczko, czy chcesz nam

pomc? Potrzebujemy ci. Jeli si zgadzasz, kiwnij
gow.
Cherubinka potrzsa gow z gry na d.
Dobrze. Czy prbujesz nas ostrzec, bymy nie szli
dalej?
Przytakuje.
Wiesz, e nie moemy wrci.
Stworzenie daje jakie znaki, wskazujc na rzek
oraz lin.
Wydaje si, e chce nam powiedzie, i mogaby
zaczepi lin z drugiej strony...
Naprawd sdzisz, e mogaby to dla nas zrobi?
dziwi si Edith Piaf.
Lecz w tym samym momencie cherubinka zrywa si
i odlatuje bez niczego...
I tak ta lina jest za cika dla motyla owiadcza
wyrozumiale Marilyn.
Czyli nie pozostaje nam nic innego, jak zaczeka tu
na centaury mwi Raoul. Jestemy zgubieni.
A dlaczego nie mielibymy i dalej? pyta Edmond
Wells. Skoro i tak jestemy straceni, to moe chocia
dowiedzmy si, co jest przed nami.
Ponownie dobiega nas chrapliwy pomruk, a po nim
odgos cikich krokw, pod ktrymi trzsie si ziemia.
Moe zapiewam, by przegna strach mwi Edith
Piaf.

 Nie, nie, dzikujemy.

Czekamy na to, co ma nastpi, gdy nagle uderzenia
skrzyde zwiastuj nam ratunek. To wraca moja
smarkaczka, a wraz z ni leci zezowaty gryf. Cherubinka
pokazuje mu lin i kij. Skrzydlaty lew z orlim dziobem
chwyta je i ju po chwili odlatuje na drugi brzeg rzeki,
a nastpnie zaczepia lin dokadnie tak, jak prosiem o to
smarkaczk. Zez utrudnia precyzj ruchw, lecz dziki
pomocy satyrw kij szybko zostaje wbity w ziemi na
drugim brzegu rzeki. Freddy podnosi zaczep tak, by
syreny nie mogy go dosign. Mocuje drewniany
uchwyt wyposaony w sznurek, ktry nastpnie
przywizuje do drzewa, eby uatwi jego powrt.
W porzdku, tyrolka jest gotowa.
Rabin idzie pierwszy, chcc upewni si, e jego
mechanizm dobrze dziaa. Delikatnie przelizguje si
nad niebiesk wod, poza zasigiem wodnych stworw,
ktre bezskutecznie prbuj go zapa.
To dziaa! woa do nas z drugiego brzegu,
jednoczenie mocujc pewniej tyrolk.
Marilyn Monroe cignie za sznurek, aby uchwyt
powrci. Nastpnie uczepia si go i po chwili dociera
bezpiecznie do brzegu. Po niej prbuje szczcia Mata
Hari, dalej Edmond Wells, Edith Piaf, Raoul i na kocu
ja.
W midzyczasie syreny zdyy si zorganizowa. Na
rodku rzeki wznosi si prawdziwa ywa kolumna,

najwyraniej czekajc na spotkanie ze mn. Aby mc si

wznie, usiady sobie na ramionach. Nagle czuj, e
jedna z syren chwyta mnie za nog.
Boj si, e ta urocza ryba wcignie mnie pod wod.
Przeszkadza jej cherubinka, ldujc na oczach wodnego
stworzenia.
Ankh Raoula nadal dziaa i jeden celny strza
powoduje, e nieprzyjacielska rka puszcza mnie.
Ja te chroni si na drugim brzegu.
Dzikuj, Raoul.
Cherubinka robi nadsan min, jakby chciaa mi
zwrci uwag, e ona take odegraa rol w ratowaniu
mojej osoby.
Dzikuj ci, smarkaczko. Ledwie si z tego
wykaraskalimy.
Syszymy, jak satyry podejmuj zgodnym chrem:
Ledwie si z tego wykaraskalimy. Ledwie si z tego
wykaraskalimy.
I cign nas za togi.
Rabin sprawdza stan swojej tyrolki.
Nastpnym razem trzeba bdzie zamocowa lin
wyej, a wtedy wystarczy podnie nogi, by nie da si
dosign syrenom stwierdza ze spokojem.
Jednak nie zostawiajmy liny w widocznym miejscu
radzi Edmond Wells. Lepiej nie przyciga uwagi
centaurw. Zwimy j.
Jestem przemoczony. Spogldam na czarne listowie

po drugiej stronie rzeki, skd nadal dobiega nieprzyjazny

ryk. Zwierz wyglda na zawiedzione, e stracio szans
spotkania z nami. Na srogie pomruki nakada si smutna
pie syren, jakby chciay nas one poegna i wyrazi al
z powodu swojej poraki.

43. MITOLOGIA: SYRENY

Wyraz syreny oznacza te, ktre przywizuj za
pomoc liny, gdy ich piew doskonale nadaje si do
usidlania mczyzn. Crki rzeki Acheloos i nimfy
Kaliope maj kobiece rce i tuw, ktry przechodzi
w rybi ogon. Ich wygld przypisuje si Afrodycie, ktra
ukaraa je w ten sposb za to, e nie chciay ofiarowa
jednemu z bogw swojego dziewictwa. Pieniarki
o czarodziejskich gosach zniewalaj swym piewem
marynarzy, ktrzy trac orientacj i zbaczaj z kursu,
nastpnie za ton, poarci przez wodne stworzenia.
Syreny maj rne imiona, lecz wedug legendy
najsawniejsza z nich, Partenope, osiada na mielinie
przy brzegu Morza Tyrreskiego, naprzeciw Capri,
dajc pocztek miastu Neapol. Zdaniem alchemikw,
syreny symbolizuj poczenie siarki (ryba) i rtci,
dwch pierwiastkw biorcych udzia w tworzeniu
wielkiego dziea.
Ba Andersena Maa Syrenka opowiada w bardziej
prozaiczny sposb o tym, jak to dla mioci do ksicia
syrena decyduje si zrzuci rybi ogon i zastpi go
nogami kobiety, aby mc zataczy. Historia jest
wyran parabol: ludzie usiuj wznie si ponad
zwierzc kondycj, po to, eby mc przyj wertykaln
postaw.

Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V
(wedug Francisa Razorbacka, zainspirowanego
Teogoni Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

44. MIERTELNICY. 4 LATA. PRBA WODY

Powrt do willi nr 142 857. Jestem godny. Same jajka i sl
nie s w stanie mnie nasyci po takim wysiku fizycznym.
Wolabym teraz bardziej poywne potrawy. Jutro zajcia
z Posejdonem, bogiem mrz. Moe wic ryby bd
daniem dnia. Bez jednego mrugnicia zjadbym nawet
smaony ogon syreny.
Zagbiam si w wannie. Kadego dnia i kadej nocy
zadania okazuj si coraz trudniejsze. Kiedy wracam
pn noc, czuj si wyczerpany i tak bardzo
podekscytowany, e nijak nie mog zasn, chocia
zaciskam mocno powieki.
Jaki haas za oknem stawia mnie na nogi. Otwieram
oczy i owijam rcznik wok bioder. To smarkaczka puka
w szyb. Zapraszam j do rodka i wracam do wanny.
Przez chwil waham si, czy pokaza si nago tej modej
dziewczynie, ale w kocu smarkaczka to cherubinka,
a chimer nie musz si wstydzi. Zreszt nie wiadomo,
jakiej bya kiedy pci. Smarkaczka spokojnie siada na
brzegu wanny, najwyraniej daleka od podzielania moich
skrupuw.
Jestem godny, a ty nie? Czym si ywisz?
Prbujc mi odpowiedzie, cherubinka wyciga
motyli jzyk i chwyta much, ktra nieszczliwie
znalaza si w jego zasigu. Dwa kapnicia szczk
i owad znika.

 Wiem, e nie lubisz, kiedy nazywam ci

smarkaczka.
Cherubinka kiwa gow.
Trudno, jednak nadal bd ci tak nazywa, bo
uwaam, e to okrelenie wietnie do ciebie pasuje.
Na znak protestu dziewczyna-motyl chlapie mi wod
z mydem w oczy, ale cay czas si umiecha.
Jestem przekonany, e znasz wszystkie tajemnice
wyspy.
Kiedy zaczynam zadawa pytania, moja towarzyszka
powanieje.
Odpowiadaj tak lub nie. Wiesz, co si znajduje na
szczycie Olimpu?
Ani tak, ani nie, tylko zagadkowy wyraz twarzy.
Czy mieszka tam wielki Pan Bg, stojcy ponad
bogami-mistrzami?
Zastanawia si przez chwil, nastpnie kiwa
potakujco gow.
Widziaa go?
Ruch oznaczajcy zaprzeczenie jest tak czytelny
i powtarzany wielokrotnie, jakby chciaa powiedzie, e
nikt nigdy nie widzia Boga i nikt go nigdy nie ujrzy.
A diaba?
Podobnie jak Atena, wzdryga si, syszc to imi.
A moe przez przypadek umiesz rozwiza
zagadk: Co jest lepsze ni Bg i gorsze ni diabe?.
Smarkaczka wznosi oczy ku niebu. Nie ma pojcia.

Wic prbuj z innej beczki:

Wiesz, kim jest bogobjca?
Spoglda na mj ankh, nastpnie leci w kierunku
gniazdka. Co ona chce mi powiedzie? W kocu
dochodz do wniosku, e cherubinka radzi mi naadowa
bro, abym mg jej uy, gdyby zabjca bogw zabra si
za mnie.
Sdzisz, e on chce wyeliminowa wszystkich
uczniw po kolei?
Wydaje si absolutnie o tym przekonana.
A czy w poprzednich latach te zdarzay si
podobne morderstwa?
Jej usta ukadaj si w nie.
Decyduj si wyj z wanny, nakadam szlafrok
i umieszczam ankh w adowarce. Smarkaczka kiwa
potakujco gow.
Zadaj kolejne pytanie:
Znasz ludzi z Ziemi 1?
Zaprzecza.
Zatem pozwl, e ci kilkoro przedstawi.
Na ekranie mojego telewizora ju czteroletni Kouassi
Kouassi baraszkuje w botnistym stawie z band
szczliwych dzieci. Chlapi na siebie i kolejno nurkuj
w botnistej wodzie. Nieco dalej grupka kobiet robi
pranie, od czasu do czasu rzucajc okiem na bawice si
pociechy. Nikt nie wydaje si zaniepokojony, kiedy na
horyzoncie pojawia si krokodyl i podpywa do

rozbawionych maluchw, ktre traktuj go jak nowego

towarzysza zabaw. Swymi maym pistkami uderzaj
w gow zwierzcia, wchodz na niego, walc nkami
po bokach, drani, jak tylko potrafi. Wielki jaszczur
otwiera szeroko paszcz i wydaje aosny pisk, ktry nie
przeraa ani matek, ani ich dzieci.
Dziwne, co? Tacy s wanie ludzie z mojej planety
mwi. Nawet ja taki byem... moe zreszt ty te.
Znowu zaprzecza i wtedy przychodzi mi na myl, e
moe smarkaczka jest z rocznika, ktry przyby z takiej
planety, o ktrej nic nie wiem. Jak Czerwona Planeta,
ktrej istnienie odkryem, kiedy jeszcze byem anioem.
Drugi kana. Na play. Matka Theotimea zaoya mu
na rczki poduszki do pywania, a na szyj koo
w ksztacie gowy kaczki. Dziecko bawi si, cae
szczliwe. Nie boi si wody. Zreszt, podobnie jak jego
ojciec, ktry pywa gdzie tam, z dala od swojej rodziny.
Matka trzyma chopca, potem go puszcza. Chopiec
uderza pulchnymi nkami, przechyla si do przodu,
wypija haust wody i zaczyna paka. Dochodz do
wniosku, e pod wpywem zbyt opiekuczej matki Igor
sta si troch niezdarny.
Na trzecim kanale matka Eun Bi trzyma paczc
dziewczynk przed sob w basenie. Maa jest zielona ze
strachu i wrzeszczy, zupenie nie przejmujc si
otaczajcymi j ludmi. Jest ich w basenie tylu, e
poszczeglne osoby dziel od siebie kilkucentymetrowe

odlegoci. Krzyki dziecka irytuj kpicych si. Matka

wyciga dziewczynk na brzeg, daje lekkiego klapsa
i wrzuca sam do basenu, sdzc, e dziecko bdzie
musiao sobie poradzi. Pozostawiona samej sobie
dziewczynka walczy, dostaje si pod wod, nastpnie
wyciga gow, kaszlc i plujc. Pywacy patrz
potpiajco ju nie tylko na dziewczynk, ale take na jej
matk, ktra nie chce uczy dziecka pywania. W kocu
wyciga ma na brzeg, zawija drc z zimna w rcznik,
a nastpnie odchodzi na drugi koniec basenu.
Smarkaczka wytrzeszcza oczy ze zdziwienia.
Wyczam telewizor i wyjaniam:
Ci ludzie byli kiedy moimi klientami. Zajmowaem
si nimi w poprzednim yciu... zreszt, moe ty te bya
kiedy anioem? A na pewno musiaa by bogiemuczniem...
Pikna cherubinka spoglda na mnie uwanie,
potem odlatuje przez otwarte okno w azience.
Widz, jak zmienia si w nocnego motyla.
Staram si zebra myli. A wic kto jest jutro naszym
nauczycielem?

45. MITOLOGIA: POSEJDON

Syn Kronosa i Rei, Posejdon, czyli ten, ktry napenia
wod, podobnie jak jego bracia zosta poknity przez
ojca, lecz Zeus przywrci mu ycie. Poniewa byli
brami, Posejdon zosta bogiem olimpijskim i otrzyma
Krlestwo Mrz. Wada morskimi falami,
strumieniami, rozptywa burze i powodowa, e ze ska
tryskay nowe rda.
Walczc u boku Zeusa, pokona Tytanw i gigantw,
ciskajc w nich skaami oderwanymi przez fale oceanw
z klifowych wybrzey.
Kiedy wadca Olimpu zrzuci z tronu swojego ojca,
Kronosa, podarowa Posejdonowi podwodny paac na
dnie Morza Egejskiego. Jednak to go nie zadowolio.
Wbi wic swj trjzb w ateski Akropol, w miejscu,
gdzie jeszcze dzi zobaczy mona studni ze son
wod. Ale to miejsce wybraa ju sobie Atena, wic
wcieky Posejdon zaatakowa miasto. Zgodzi si
oszczdzi mu klski, lecz Atena musiaa zastpi
powicony swojemu kultowi system matriarchalny
patriarchalnym. Ateskie kobiety straciy prawo do
gosowania, a dzieci nie mogy ju nosi ich nazwisk.
Nie spodobao si to Atenie i wadca Olimpu musia
interweniowa, eby zapobiec bratobjczej wojnie.
Chocia Posejdon polubi jedn z Nereid, Amfitryt, nie
stroni od miostek z boginiami i nimfami. Poniewa

stan w obronie Afrodyty przyapanej w objciach

Aresa, w podzice bogini powia mu dwch synw,
Rodosa i Herofilosa. Z Gaj spodzi Anteusza,
olbrzymiego potwora mieszkajcego na Pustyni
Libijskiej, gdzie poera lwy. Chcc uwie swoj siostr,
Demeter, ktra przemienia si w klacz, sam przybra
posta ogiera. Ich potomkiem by Arion, mwicy ko
z nogami czowieka. Uwid take Meduz, w dodatku
w wityni Ateny. Rozzoszczona bogini wpada
w gniew, chwytajc za wczni, a nastpnie zabraa
Meduzie ca jej urod, zastpujc jej pikn twarz
kbowiskiem wy. Jednak z tego zwizku narodzi si
skrzydlaty ko, Pegaz. Posejdon uchodzi za ojca jeszcze
innych potworw, takich jak Tryton, pczowiek,
pryba, a take Cyklop Polifem i olbrzym Orion.
Poniewa Posejdon zawsze pragn poszerzy swe
krlestwo, zawiza z Apollem spisek przeciw Zeusowi.
Spisek zosta wykryty, a Posejdon i Apollo za kar
musieli wznie mury Troi dla krla Laomedona. Kiedy
za wykonan prac nie otrzymali umwionej zapaty,
Posejdon posa morskiego potwora, ktry spustoszy
miasto.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V
(wedug Francisa Razorbacka, zainspirowanego
Teogoni Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

46. CZAS ROLINNOCI

Poniedziaek, dzie powicony Ksiycowi. Lekcja
Posejdona. Stojcy na Polach Elizejskich paac Posejdona
wyglda z zewntrz jak zbudowany na play
efemeryczny zamek z piasku, czekajcy na kolejny
przypyw. Wntrze przypomina raczej magazyn rybaka,
peen dek, sieci, muszli i amfor. Stojce wzdu cian
akwaria eksponuj algi, anemony i poyskujce korale.
Nasz dzisiejszy nauczyciel to olbrzym z bia,
przycit w kwadrat brod. Nie rozstaje si ze swoim
trjzbem, cignc za sob to haaliwe elastwo. Nic
miego nie ma w jego wygldzie. Patrzy na nas ze zoci
i wrzeszczy:
Atlas!
Przybiega Atlas, na stojcym porodku sali podecie
kadzie Ziemi 18 i wychodzi bez zwykych protestw.
Posejdon zblia si do kuli jak ledczy szukajcy
ladw na miejscu zbrodni, obserwujc jej powierzchni
za pomoc przyoonej do oka lupy swojego ankh,
i grzmi:
I wy to nazywacie wiatem!
Siedzimy cicho, skuleni w naszych awkach.
...A ja twierdz, e s planety, za ktrych wygld
powinni wstydzi si ci, ktrzy je tworzyli dodaje,
uderzajc trjzbem w biurko. Od czasu, gdy jestem
bogiem-mistrzem w Olimpii, nigdy, przenigdy nie

widziaem tak ndznego wiata. I dokd chcecie pj

z tym nieszczciem, co to nawet nie ma ksztatu kuli?
Nauczyciel wstaje i spacerujc przed podium, co
chwil celuje w nas trjzbem, albo szarpie z wciekoci
brod.
Wszdzie peno garbw. Nijak to ruszy. Ej, ty tam,
id poszuka Kronosa.
Wskazany palcem ucze biegnie bez sowa do domu
mistrza i ju po chwili wraca w towarzystwie jak zwykle
zaniedbanego boga czasu.
Prosie, ebym przyszed?
Tak, ojcze. Widziae, jakie paskudztwo ma suy
temu nowemu rocznikowi jako wyjciowy model wiata?
Kronos przykada do oka zegarmistrzowsk lup,
sprawdzajc nasz prac, a przez jego twarz co rusz
przebiega kolejny grymas niezadowolenia.
Wydaje mi si, e kiedy daem im kosmiczne jajo,
wszystko byo bez zarzutu mwi, niemal si
usprawiedliwiajc.
Zatem to Hefajstos wszystko sknoci. Ucze, prosz
go tu do mnie przyprowadzi grzmi bg mrz.
Ten sam ucze wybiega ponownie i zaraz wraca
w towarzystwie boga kowali, u ktrego boku id dwie
kobiety-roboty, pilnujc, by kaleki starzec nawet lekko
nie straci rwnowagi. Od razu pojmuje, e chodzi
o problemy z Ziemi 18 i uywszy lupy swojego ankh,
przyglda si naszej planecie.

 Ojej, wszystko w porzdku... Po co by a takim

perfekcjonist gdera.
Rozgniewany Posejdon zoci si jeszcze bardziej:
Ach, tak? No to ja odmawiam pracy nad Ziemi
18. Radcie sobie sami. Albo j naprawicie, albo dostan
Ziemi 19, tak jaka by powinna.
Siedzimy cicho. Jeli nauczyciele nie mog si
porozumie, to nam, pocztkujcym bogom-uczniom,
z pewnoci nie wypada si wtrca.
Jednak to nowa planeta protestuje Hefajstos.
Zacz jeszcze raz to znaczy opni program
zaj. A to niemoliwe. Musisz si zadowoli tym
niedoskonaym wiatem.
Ojciec i syn mierz si wzrokiem. Posejdon pierwszy
spuszcza oczy i wzdycha.
Jednak, Hefajstosie, wyrwnaj mi te garby.
Niezadowolony bg zotnikw posusznie robi uytek
ze swojego ankh. Bg czasu wspomaga jego wysiki,
przyspieszajc zegar tak, aby wulkany, nad ktrymi
tamten pracuje, szybciej stygy.
Teraz twoja kolej. Nic wicej nie moemy dla ciebie
zrobi oznajmia Hefajstos, dajc znak kobietomrobotom, eby zaprowadziy go do wzka inwalidzkiego,
ktry ju pchaj w jego stron, wspomagane przez
Kronosa, te pragncego jak najszybciej std umkn.
Niedoskonay wiat, bdcy w stadium minerau,
nigdy nie zdoa przeksztaci si w wiat doskonay, na

wyszym poziomie ewolucji zrzdzi Posejdon po

wyjciu kolegw. Planeta jest jak ywa istota. Musi
oddycha. Czy zastanawialicie si kiedy, dlaczego na
skrce od chleba jest tyle pkni? To popatrzcie teraz na
t spapran planet.
Nastawiwszy swj trjzb na maksymaln moc,
uderza piorunem, poprawiajc jeszcze miejscami wygld
Ziemi 18, potem prostuje si, wyranie zmczony.
Ostatnie ponce gry dogasaj jak wieczki na
urodzinowym torcie. Tylko oboki biaej pary unosz si
jeszcze nad nimi, kierujc si ku niebu, gdzie zamieniaj
si w chmury. Te, czc si, tworz atmosfer, ktra
stopniowo osania ca planet swoim bawenianym
paszczem.
Kto uzyska najlepsz ocen na poprzednich
zajciach? pyta bg mrz, gaszc w sali wiato.
Sarah Bernhardt podnosi rk.
A wic pani naley si zaszczyt wykonania strzau.
Prosz strzeli w chmury. Jedna niewielka byskawica
powinna wystarczy.
Synna aktorka jest wyranie zdziwiona poleceniem,
jednak posusznie bierze ankh, kierujc go w warstw
chmur. Gdy tylko byskawica dotyka Ziemi 18, jasne
chmury zbijaj si w grupy, po chwili staj si ciemne,
szare, a wreszcie zupenie czarne. Syszymy grzmoty nie
pochodzce z naszych ankh. Z miejsca, w ktrym
jestemy, wida tylko migoczce wietlicie biae punkty,

tworzce pod spodem co w rodzaju wkien czcych

atmosfer z powierzchni planety. Wtedy z czarnych
chmur spada prawdziwy potok deszczu.
Skinieniem rki Posejdon kae nam podej do kuli
i obejrze widowisko. Wszystkie szczeliny na
powierzchni planety wypeniaj si brunatn wod.
Gbokie szczeliny, oddzielajce kontynenty, take
stopniowo zapenia woda. Zalane doliny zamieniaj si
w jeziora, ktre czasami wystpuj z brzegw,
przechodz w rzeki lub dziel si na strumienie.
Po chwili deszcz ustaje, jakby chmury wypluy ca
swoj zawarto. Czarne chmury z powrotem staj si
szare, potem jasne, nastpnie pprzezroczyste, wreszcie
znikaj.
Przestrze pomidzy atmosfer i powierzchni
planety zapenia si powietrzem, woda nabiera
granatowej barwy.
Posejdon zapala wiato.
I oto dotarlicie do najbardziej interesujcego
momentu waszej nauki. Teraz wanie stworzymy ycie.
Zapisuje na tablicy: Stworzenie ycia, a poniej
notuje:
0: punkt wyjcia. Kosmiczne jajo.
1: materia. Minera.
2: ycie. Roliny.
Przychodzi mi na myl Encyklopedia Wiedzy Relatywnej
i Absolutnej Edmonda Wellsa. 2 rolina: linia pozioma

poczona z ziemi za pomoc krzywej, kochajca

wiato...
Posejdon pokazuje, jak mamy postpowa.
Wystarczy leciutko dotkn piorunem nici DNA.
Precyzyjnymi uderzeniami tworzymy trway program
ywej istoty. Wyglda to tak, jak bymy perforowali jedn
z tam, ktre kiedy wykorzystywano w programach
komputerowych. Posejdon dodaje, e stworzon przez
nas pami trzeba ochroni jdrem.
Moemy umieszcza w nici DNA wszystko, co tylko
przyjdzie nam do gowy. Programujemy kolor, wielko,
ksztat, smak, rne gruboci skry, twardo,
wytrzymao.
Niebywae, co mona zrobi, majc do dyspozycji
tylko wodr, tlen, wgiel i azot, bowiem wszystko, co
yje, to tylko poczenie tych czterech atomw. Dalej
program DNA dziaa ju samodzielnie.
Dla kadego z waszych dzie kontynuuje Posejdon
musicie znale:
Sposb odywiania si.
Sposb rozmnaania.
Szukajcie, wymylajcie, znajdujcie rozwizania.
Dajcie si ponie wyobrani. Nie wahajcie si oywi
morskie gbiny, jaskinie, szczeliny, a nawet
powierzchnie oceanw. Rbcie wszystko, co chcecie.
Macie na to kilka godzin. Potem dostaniecie jeszcze czas
na dokonanie korekty i dostosowanie stworzonego

wiata do warunkw klimatycznych narzuconych wam

przez ssiadw.
Zagbiamy si w ciele komrek, jak mechanik
z domi umazanymi smarem. Grzebi w nitkach DNA,
jakbym naprawia silnik. Nastpnie porzdkuj
chromosomy w jdrach, tak jak wkna w worku.
Pocztkowo wszystkie moje struktury rozpadaj si.
Osonka komrki nie jest zbyt trwaa albo te takie DNA
jest niemoliwe.
Zauwaam jednak powoli, jakie interakcje zachodz
w stworzonych kombinacjach, i otrzymuj najbardziej
elementarn form ycia: kulist bakteri, ktrej ciao
skada si z jednej komrki, zawierajcej jdro oraz kod
DNA.
Umiem ju odpowiedzie na pierwsze pytanie
Posejdona: w jaki sposb si odywia? bakteria
pochania na drodze fotosyntezy wiato oraz drobinki
organicznych czsteczek, pochodzcych z prbek
pozostawionych przez moich kolegw. Odpowied na
drugie pytanie: jak si rozmnaa? jest bardzo prosta:
przez partenogenez. Dzieli si na dwie komrki,
identyczne jak komrka macierzysta.
Ktem oka spogldam na prac stojcego obok mnie
Freddyego Meyera.
Udao mu si ju stworzy istot wielokomrkow,
co w rodzaju algi. Z kolei Raoul uzyska wirus o prostej
budowie, ale bardzo trway i potraficy odywia si

i rozmnaa wewntrz innych organizmw. Edmond

Wells zbudowa gbk, ktra ywi si nie tylko wiatem,
lecz take gazem. Dziki systemowi filtrw, jego istocie
nie przeszkadza tlen, ktry dotychczas dla kadej formy
ycia stanowi wycznie trucizn. Gbka wykorzystuje t
energi, tworzc wypustki, za pomoc ktrych moe
wydosta si na powierzchni. Mata Hari te wybraa
bardziej skomplikowan drog, wymylajc istnienie
pci. Jej istoty nie rozmnaaj si ju przez podzia, lecz
czc si z innymi osobnikami, wskutek czego nastpuje
wymieszanie ich kodw DNA.
Niele.
To nie byo takie atwe przyznaje. Najpierw
musiaam przej przez faz kanibalizmu. Jeden osobnik
zjada drugiego, aby poczy obie nici DNA. Wtedy
zrozumiaam, e bdzie lepiej, jeli zrobi to w dwch
etapach: najpierw pocz dwie komrki w jedn istot
o podwjnym kodzie DNA, a potem stworz trzeci,
bdc poczeniem tych dwojga.
Zatem 1 + 1 = 3 podsumowuje artobliwie Edmond
Wells.
W tej samej chwili czuj, e to matematyczne
dziaanie ma w sobie ogromn si. 1 + 1 = 3 zawiera wic
w sobie tajemnic ewolucji.
Krc pomidzy nami, Posejdon sprawdza, jakie
czynimy postpy. Zatrzymuje si duej przy Macie Hari,
kibicujc jej poczynaniom. Pozostali uczniowie jak na

komend biegn zobaczy ten rewolucyjny system,

pozwalajcy wyj z cyklu rozmnaania samoistnego do
etapu czenia si dwch rnorodnych istot.
Budujemy i rozbieramy nasze budowle, ulepszamy
powstajce prototypy, tworzc coraz bardziej zoone
istoty. Jest ju plankton, rozwielitki, robaki. Niektrzy
chcieliby pj w stron ryb, ale Posejdon ich
wstrzymuje. Nic, co ma oczy, nic, co ma usta. Na razie
nie naley oddala si od wiata rolin. Pozostajemy na
poziomie 2.
Akceptujemy te ograniczenia. Moja Pinsonetka to
rowy wodny kwiat, troch wty, ale odporny. atwo
si rozmnaa dziki systemowi filtrw, podpatrzonych u
Edmonda Wellsa oraz mechanizmowi pciowemu
mojego wasnego wynalazku, ktry wysya gamety do
wody. Jednym sowem, mj kwiat wykorzystuje
wszystkie najnowsze wynalazki.
Razorbacketka, ktr zbudowa Raoul, jest
wyposaonym w dugie czuki anemonem. Edmond
dopieszcza swoj Wellsetk, ciemnoczerwon alg,
ktrej wygld przypomina saat. Rolina posiada system
wypenionych powietrzem kapsu, ktre umoliwiaj jej
unoszenie si na powierzchni, dziki czemu ma wicej
tlenu i wiata. Wzbudza to mj podziw, gdy moja
yjca w morskich gbinach Pinsonetka moe
korzysta wycznie z tlenu znajdujcego si w wodzie
oraz ze sabego wiata, ktre przedostaje si przez

zewntrzn warstw morza.

Mata Hari wymodelowaa swoj Hariett na prosty,
czerwony kwiat przyczepiony do podoa i koysany
przez fale. Co jaki czas wypluwa ze swego wntrza
gamety, ktre spotykajc w wodzie inn gamet, cz si
z ni, tworzc now rolin. Tak wic w prymitywnym
oceanie powstaj kolejne roliny, a ja zauwaam, e nie
s do siebie podobne i kada z nich zaczyna na wasny
sposb dostosowywa si do panujcych warunkw.
Dzieo Gustavea Eiffla jest pikne i spektakularne.
To rozrastajcy si koral, o strukturze w poowie
mineralnej,
w
poowie
rolinnej.
Jego
pomaraczoworowa
kolorystyka
kontrastuje
z ciemnoniebiesk wod. Freddy Meyer wymyli co
bardziej dyskretnego: delikatny mech w kolorze nieba.
Doczepiony do skay, zabarwia j na turkusowo. Krzew
z mikkimi gaziami, dzieo Sary Bernhardt, jest pikny,
lecz zdaje si, e proces jego rozmnaania moe okaza
si bardzo trudny.
Wszdzie peno rolin. Jest ju ponad sto pidziesit
gatunkw, a wrd nich s i takie, ktre nie nale do
adnego z bogw-uczniw. By moe powstay
samoistnie. Posejdon radzi, abymy nie lekcewayli
wiata rolin, poniewa dysponuj one ogromn si,
mimo e s nieruchome.
Pamitacie, jak podczas ostatniego ziemskiego
ycia podziwialicie roliny mwi a one wywieray

wpyw na wasze ycie? Kawa pobudza. Cukier z trzciny

lub buraka cukrowego dostarcza energii, podobnie jak
czekolada, bez ktrej wielu z was nie potrafio si oby.
Jest jeszcze herbata, tyto. O tak, tyto. Zwyczajny li,
a potrafi dziaa na cay organizm czowieka. Bierze
udzia w spalaniu tuszczw, wpywa na sen, nastrj... S
te oczywicie roliny stosowane jako narkotyki: licie
koki, licie marihuany, mak, konopie... Zabawne, rolina,
ktra rzdzi czowiekiem. Co wy na to? Ile cywilizacji
ulego wypaczeniu z powodu rolin. Nigdy nie
lekcewacie adnej formy ewolucji, nawet jeli na
pierwszy rzut oka wyda wam si ona prymitywna. To
moe by puapka.
Posejdon cignie swoj dug brod, pochyla si,
przyglda, stawia oceny, a wreszcie ogasza zwycizc.
Tym razem wieniec laurowy dostaje Bernard Palissy.
Twrca ceramiki stworzy gst rolin, ktra bardzo
szybko wzrasta, ywic si wycznie wiatem oraz
zwizkami chemicznymi zawartymi w podou.
Tym razem przegrywa Vincent van Gogh. Malarz
stworzy wodny kwiat z tozotymi patkami,
przypominajcy jego synne soneczniki, lecz wyposay
go w mechanizm, ktry wycznie jemu wyda si
przydatny: system zmiany kolorw, w swym zaoeniu
przeznaczony do maskowania roliny, lecz szybko przez
twrc zmodyfikowany tak, aby jego Goghietka moga
bez powodu zmienia tonacj tylko po to, aby by

pikniejsz.
Estetyka stanowi w przyrodzie niepotrzebny luksus
ponuro komentuje Posejdon. Na tym stadium
rozwoju naley raczej myle o tym, co skuteczne.
Kilku malarzy w naszych szeregach szemrze
z niezadowolenia, solidaryzujc si z nieszczsnym
impresjonist, podczas gdy van Gogh nie poddaje si,
protestujc gono:
Nie zgadzam si. Celem rozwoju nie jest wycznie
skuteczne dziaanie, ale rwnie, a moe nawet
w szczeglnoci pikno. Moja Goghietka to nie
pomyka debiutanta. To dzieo jest wyrazem prawdziwej
perfekcji i auj, e nie jest pan w stanie tego zrozumie.
Przykro mi, panie van Gogh sucho odpowiada bg
mrz to nie pan ustala zasady w Olimpii. By tu osign
sukces, naley postpowa zgodnie z wymaganiami
nauczycieli, nie za tworzy swoje wasne prawa.
Van Gogh chwyta swj ankh, lecz jest ju za pno.
Do sali wbiega grupa centaurw z tarczami w rkach
podobnymi do tych, jakie widziaem u policyjnych si
szybkiego reagowania. Malarz uderza piorunem, lecz s
dobrze chronieni. Wtedy, w akcie rozpaczy, kieruje ankh
w swoj stron, celuje w ucho, strzela i upada. Ludziekonie zabieraj jego zwoki. Caa scena nie trwa duej
ni kilka sekund.
Odejmowanie: 139 1 = 138.
Nikt nie powiedzia ani sowa. Poddalimy si.

To zadziwiajce, jak szybko przyjlimy ich reguy

gry. Dla najlepszych wieniec laurowy, dla mniej dobrych
eliminacja. Jestemy ju tylko banaln klas, ktrej
uczniowie boj si egzaminw i tego, by nie zostali
wyrzuceni.

47. ROSYJSKIE LALECZKI

Gdyby elektron posiada wiadomo, czy domyliby si
tego, e stanowi cz o wiele wikszej caoci, zwanej
atomem? Czy atom domyliby si, e naley do wikszej
caoci, czyli czsteczki? I czy czsteczka byaby w stanie
zrozumie, e jest zamknita w wikszej caoci, na
przykad w zbie? I dalej, czy zb potrafiby poj, e
stanowi cz ludzkiej jamy ustnej? A fortiori, by moe
elektron zdaje sobie spraw z tego, e stanowi
najmniejszy element ludzkiego ciaa? Kiedy kto
twierdzi, e wierzy w Boga, to tak, jakby przyznawa:
Ja, maleki elektron, prbuj zrozumie, czym jest
czsteczka. Kiedy kto inny mwi, e jest ateist, to tak,
jakby zapewnia: Ja, maleki elektron, jestem pewien,
e nie istnieje aden wymiar wikszy od tego, ktry
znam. Ale co powiedzieliby ci wszyscy wierzcy
i ateici, gdyby wiedzieli, o ile wiat jest szerszy
i bardziej zoony od tego, jaki s w stanie sobie
wyobrazi? Jak bardzo zburzyoby to spokj elektronu,
gdyby wiedzia, e nie tylko jest zamknity w atomach,
czsteczkach, zbach, ludziach, ale take, e czowiek
stanowi cz planety, systemu sonecznego,
przestrzeni oraz czego o wiele bardziej rozlegego,
czego na dzie dzisiejszy nawet nie potrafimy nazwa.
Tak, jakbymy stanowili jedn z rosyjskich laleczek
matrioszek.

Dlatego te pozwalam sobie twierdzi, e stworzona

przez ludzi koncepcja boga moe okaza si bardzo
nietrwa, kiedy przyjdzie im zetkn si
z nieskoczon zoonoci tego, co moe ich
przewysza.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

48. OWOCE MORZA, JEOWCE I OSTRYGI

Pora Roku Jesie przynosi nam algi, ostrygi, jeowce
i morskie anemony. Po soli i jajkach te dania wzbudzaj
nasz zachwyt. Wspaniale wspgra ze sob poczenie
smaku jodu i rolin. Mam wraenie, jakbym poyka ksy
oceanu.
Nie testowalimy smaku stworzonych przez nas
rolin i zastanawiam si, jaki smak ma moja Pinsonetka.
Czy w ogle jest jadalna?
Raoul usiad obok mnie.
Niewiele dotychczas rozmawialimy mwi. Co
sdzisz o tym wszystkim?
Wyjmuj ostryg z muszli i poykam, podczas gdy
zamylony Raoul drapie si po brodzie.
Mam wraenie, jakby to wszystko nie dziao si
naprawd, jakbym stanowi jeden z elementw gry, ktr
kto kieruje, jak statysta ustawiany przez nieznanego
reysera. Gramy w filmie albo w jakim reality show...
Wszdzie ledz nasze reakcje. I do tego ci olbrzymi
bogowie, togi, chimery, ludzie-konie, dziewczynymotyle, syreny, gryfy, satyry, caa ta sceneria jakby prosto
ze wiata Salvadora Dali... Kiedy bylimy teonautami,
cieszyem si, unoszc kolejne kurtyny, za ktrymi tkwiy
ukryte tajemnice. Wychodzilimy poza systemy,
medyczne archaizmy, religijne dogmaty, pogldy
wszelkiego rodzaju nauczycieli. A tu... kto jest naszym

prawdziwym wrogiem?
Raoul czstuje si owocami morza, ktre Hora
wanie postawia przed nami. Precyzyjnie wkada n
i wyjmuje jeowca, omijajc jego kolce.
...Te lekcje, na ktrych stawiaj nam oceny,
jakbymy byli dziemi, marchewka w postaci wieca
laurowego dla najlepszych, usunicie niepokornych... To
mi si nie podoba. Nie znosz czu si ograniczany. A my
jestemy ograniczani: grawitacj, ktra przykleja nas do
ziemi, murami miasta, morzem otaczajcym wysp
Aeden i ni sam, zagubion na dalekiej planecie.
Kadego wieczoru lub prawie kadego bez
problemu wychodzimy poza mury miasta mwi.
Mj przyjaciel zdaje si powtpiewa.
Nawet te ucieczki zdaj si zbyt atwe. Wszystko
dzieje si tak, jakby stawiano przed nami kolejne
przeszkody po to, abymy zrozumieli, e amiemy reguy,
podczas gdy...
Co masz na myli?
Zastanawiam si, czy czasami nie tego si od nas
oczekuje. Zauwaye, jak atwo udao nam si pokona
rzek? I jak zawsze w ostatniej chwili udaje nam si
przypadkiem umkn niebezpieczestwu? Ostatnim
razem nawet pomogy nam chimery... Nie sdzisz, e to
podejrzane? Wydaje mi si, e kto za tym stoi.
Niewykluczone, ale kto?
Noem do ostryg wskazuje na szczyt gry.

 Ten, kto pociga za sznurki Wielki Pan Bg.

Na jego twarzy pojawia si grymas.
Chyba, e sam diabe.
Wiosna, widzc, e delektuj si smakiem, przynosi
mi kolejn tac.
Do tego te wszystkie urocze dziewczta...
podejmuje na nowo Raoul. Jakby producent filmowy
zaprosi na casting modelki prosto z jakiej agencji.
A co, wolaby stare babska?
Mj przyjaciel wzdycha gboko.
Nie mog znie roli zabawki. Wiesz, to mi
przypomina Winia. Ten serial, w ktrym ludzie zostaj
uwizieni w jakim hotelu, a gwny bohater powtarza:
nie jestem numerem.
A ja po przybyciu tutaj pomylaem raczej o Wyspie
doktora Moreau. Pamitasz tego szalonego doktora, ktry
prowadzi dowiadczenia nad ludzko-zwierzcymi
hybrydami?
Mwienie o kinie odpra nas.
Mnie to miejsce kojarzy si z Polowaniem hrabiego
Zaroffa mwi Marilyn Monroe. Widzielicie ten film,
w ktrym przybyli na wysp nowi ludzie staj si dla
tamtejszych myliwych own zwierzyn?
Albo Highlander... na kocu zostaje tylko jeden...
mwi Freddy Meyer, poykajc niezbyt wieo
wygldajc ostryg.
Tak jak od pocztku twierdzi Edmond Wells,

wszyscy mamy wraenie, e to, co si tu dzieje, to jedna

wielka bujda. Nie zwariowalimy ani z powodu mierci
Claudea Debussyego, ani van Gogha, czy innych.
Jakbymy sami grali w filmie lub byli bohaterami jakiej
powieci. Ludzie umieraj i ju. Nas niebezpieczestwo
nie dotyczy, traktujemy je jak swego rodzaju suspens...
Czytalicie Tajemnicz wysp Juliusza Vernea?
pytam.
W chwili, gdy zadaj pytanie, czujemy nagy chd.
Ta ksika nie ma nic wsplnego z nasz histori
mwi Marilyn Monroe. O ile dobrze pamitam,
opowiada ona o grupie osb yjcych jak Robinson
Crusoe.
No i tam nie ma adnego miasta.
Ale jest kapitan Nemo, ktry ich ledzi z ukrycia...
mwi.
Ja bym tu raczej nawiza do Wadcy much mwi
Proudhon. Pamitacie dzieci zebrane na wyspie?
Trafiaj tam same, bez dorosych i musz sobie radzi.
Rzeczywicie, przypominam sobie utwr Williama
Goldinga, ktry tak bardzo mnie zbulwersowa. Na
koniec dzieci dziel si na dwie grupy. Pierwsza to ci,
ktrzy chcieli rozpali ogie, aby zaalarmowa
przepywajcy statek. Druga skada si z tych, ktrzy
ulegli rzdom samowadczego przywdcy. Najpierw
chcia polowa, potem prowadzi wojn. Ustanowi
hierarchi, nastpnie zasady inicjacji oraz system kar.

Druga grupa stopniowo eliminowaa pierwsz.

Przypominanie kolejnych filmw wprawia nas
w nostalgi i rodzi tsknot za Ziemi 1. Nagle
przychodzi mi na myl pytanie, czy na innych planetach
te s seriale i kultowe filmy. Prawdopodobnie tak.
A co, twoim zdaniem, znajduje si w czarnym
wiecie?
Mylimy o Cerberze, Psie Baskervillw, niektrzy
przypominaj Obcego. Dziwne, ale nadawanie temu
potworowi nazw lub obrazw rodem z Hollywood
sprawia, e zwierz wydaje nam si mniej straszne.
Pamitam biaego krlika z filmu Monty Pythona
wity Graal i malutkiego krlika, ktry skacze i dusi
wszystkich, nim zd zareagowa.
Mona te myle o istocie z Bagien, ktra
wychodzi tylko w nocy mwi Marilyn Monroe.
Albo Drakuli.
W tym momencie rozlega si kolejny krzyk.
Momentalnie wracamy do rzeczywistoci. Milkniemy. Za
chwil kolejny, jeszcze straszniejszy krzyk.
To nie film.
Zrywamy si na rwne nogi. Wybiegamy
z Megaronu, kierujc si w stron, ktra wydaje nam si
miejscem zagroenia.
Wrzask dobiega z willi, ktrej drzwi s na wp
otwarte. Wchodzimy wszyscy. Wntrze jest identyczne
jak mojej willi. Na pododze ley widelec, ktry

prawdopodobnie posuy do otwarcia z zewntrz

zasuwy.
Najwyraniej kto tu wtargn.
Salon jest pusty.
Na ekranie telewizora jakie dziecko gra w klasy.
Rzucone koci tworz cyfr 7 i dziecko, skaczc na
jednej nodze, dociera do kratki z numerem 7, na ktrej
bia kred napisano Niebo.
Id dalej. W azience znajduj Bernarda Palissyego.
Jest w stanie agonii. Poow twarzy ma zwglon od
uderzenia pioruna. Jedno oko ma jeszcze szeroko
otwarte, ale dry mu powieka. Jeszcze nie umar, jeszcze
udaje mu si wybekota:
Bogobjca to...
Walczy, chcc wymwi nazwisko, lecz nie udaje mu
si, traci przytomno.
Kto si omieli? Kto sobie na to pozwoli? krzyczy
Atena, przedzierajc si przez tum, by dotrze do ciaa.
Podnosi kopi ubranie zmarego w poszukiwaniu
innych ran, podczas gdy jej sowa wzbija si w gr,
sprawdzajc okolic. Obie niczego nie znajduj.
Centaury przykrywaj kocem zwoki biednego
Palissyego i wyganiaj nas z domu.
Odejmowanie: 138 1 = 137.
Atena gromadzi nas wszystkich na dworze.
Jest tu kto, kto postanowi zadrwi sobie z bogwmistrzw, rzucajc im wyzwanie. Bogobjca pragnie, by

w Olimpii zapanowa taki chaos, jaki spotyka si na wielu

planetach, a z nim mier i zniszczenie. Zaprawd,
powiadam wam ja, bogini sprawiedliwoci, e to mu si
nie uda. Zbrodnie zostan ukarane, a kara posuy za
przykad.
W towarzystwie teonautw oddalam si od tego
smutnego miejsca i nagle cae miasto wydaje si nam
najeone niezliczonymi puapkami.
Mia powiedzie, mia mi poda nazwisko. Ale
zdyem tylko usysze bogobjca to....
Ciekawe, on czy ona?
Bogobjca, a wic na przykad diabe albo bg
czego tam.
Chyba, e to ona.
Mata Hari rozglda si wok, szukajc ladw.
Na pododze lea widelec. Intruz uy go do
podwaenia zasuwy zauwaa Edmond Wells.
Jeli bogobjca jest w stanie wchodzi do domw,
to ju nikt nie moe spa spokojnie. Drzwi zamykaj si
tylko na drewnian zasuwk.
Naley podstawia pod drzwi krzeso. Jeli si
przewrci, obudzi nas haas, nawet gdybymy zasnli
w wannie mwi metodycznie Mata Hari.
Marilyn Monroe wyglda na wzburzon.
Na wyspie jest demon. Ju nigdy nie bdziemy
mogli spa spokojnie.
Raoul marszczy czoo w zamyleniu:

 Jeli Atena si nie myli, to bogobjca nie jest ani

diabem, ani demonem. To musi by ktry z uczniw.
Zatem moemy si obroni, moemy walczy i moemy
go zapa. Nie jest taki, jak zamieszkujce wysp
potwory, ktrych moliwoci nie znamy.
Docza do nas Proudhon. Teraz on zabiera gos:
No i wszyscy pomylilimy si co do scenariusza.
Gramy raczej w Dziesiciu maych Murzynkach Agaty
Christie. Bdziemy tak znika po kolei, a zostanie tylko
dwch, dwch, z ktrych jeden bdzie winny, a drugi nie.
Ale przecie pan zmar duo wczeniej, zanim
Agata Christie napisaa swoje kryminay stwierdzam ze
zdziwieniem.
To prawda, ale kiedy byem anioem, miaem wrd
swoich klientw jej wydawc i mogem czyta jej
powieci jeszcze przed publikacj.
Pomys Proudhona wydaje mi si interesujcy na
tyle, e prbuj go rozwin.
A wic, jak w przypadku kadego problemu,
wysumy hipotezy. Jest nas ju tylko stu trzydziestu
siedmiu. Ja nie jestem zabjc, podobnie jak Raoul,
Marilyn, Freddy, Edmond, ktrzy byli ze mn, kiedy
bogobjca zaatakowa. Pozostaje wic tylko stu
trzydziestu dwch podejrzanych.
Stu trzydziestu jeden. Ja te jestem poza
podejrzeniem.
Ma pan alibi? Ma pan wiadkw? pyta nieufnie

Raoul.
Hola, hola! krzyczy Proudhon. Nie chodzi
przecie o to, bymy podejrzewali si nawzajem.
Zostawmy prowadzenie ledztwa bogom-mistrzom. Oni
dysponuj rodkami, ktrych nam brak.
Gos zabiera Gustave Eiffel.
Nie jestemy owieczkami prowadzonymi na rze.
Sami potrafimy si obroni.
Mwic to, wyjmuje swj ankh, celujc
w wyimaginowanego wroga.
Jeli zobacz bogobjc, strzel pierwszy.
Jeli zobacz bogobjc, bd krzycze mwi
Marilyn.
Ale kochanie, oni wszyscy krzyczeli zauwaa
uprzejmie Freddy i nic im to nie dao.
Nawet jeli zdecydujemy si pozostawi ledztwo
bogom-mistrzom, to i tak moemy przecie zada sobie
kilka pyta proponuje Raoul. Po pierwsze, dlaczego
celem zabjcy sta si Bernard Palissy?
Siadamy na szerokiej marmurowej awce w ksztacie
podkowy. Kolejne odpowiedzi padaj jedna po drugiej:
Bo atwiej napa na kogo, kto bierze samotnie
kpiel, ni na tych, ktrzy wanie razem jedz
stwierdza Marilyn.
Poniewa na ostatnich zajciach Bernard Palissy
okaza si najlepszym uczniem przypomina Sarah
Bernhardt.

Ta uwaga mci nasz spokj. Czy to znaczy, e

najlepsi zostan zamordowani?
Przecie ty te dostaa wieniec laurowy, a, o ile mi
wiadomo, nic ci si nie stao mwi Georges Mlis.
Nie chciaam wam o tym mwi, ale kiedy
siedziaam przed telewizorem, ogldajc moich
podopiecznych z Ziemi 1, usyszaam jaki haas
w sypialni.
Robi artystyczn pauz.
Wziam wic ankh i poszam zobaczy, co si
dzieje.
I co?
Okno byo otwarte, a na pododze zobaczyam
botniste lady.
Zapada duga cisza.
Robi si ciemno, tylko u szczytu gry trzykrotnie
miga niewielkie wiateko. Jakby kto nadawa sygna.

49. ENCYKLOPEDIA: TAJEMNICE

Wiele mistycznych nauk ukrywa swoje ezoteryczne
obrzdy, przeznaczone wycznie dla wskiego grona
wtajemniczonych. Nosz one nazw Misteriw.
Najbardziej znane i najstarsze z nich to Misteria
eleuzyjskie z VIII wieku przed Chrystusem. W ramach
obrzdu inicjacji odbyway si rytualne kpiele
oczyszczajce, post, wzywanie duchw i zjaw, sceny
symbolizujce zejcie zmarych do Pieka, nastpnie ich
powrt do wiata jasnoci i zmartwychwstanie.
W Misteriach orfickich, zwizanych z kultem Dionizosa,
obrzdy skaday si z siedmiu czci: 1. Zdobycie
wiadomoci, 2. Podjcie decyzji, 3. Spoywanie
rytualnych posikw, 4. Zjednoczenie seksualne, 5.
Prba, 6. Utosamienie si z Dionizosem i na koniec
7. Wolno wyraona przez taniec. Obchodzone
w Egipcie Misteria Izydy skaday si z czterech prb
zwizanych z czterema podstawowymi elementami.
W prbie ziemi osoba poddawana inicjacji musiaa
przeby ciemny labirynt, majc ze sob tylko oliwn
lampk. Na kocu labiryntu znajdowa si otwr jaskini,
do ktrej naleao zej po drabinie. Prba ognia
wymagaa przejcia po rozarzonym elazie, uoonym
w ksztacie rombu w taki sposb, e mona byo
postawi na nim tylko jedn stop. Podczas prby wody
pokonywano w nocy Nil, przy czym nie wolno byo

upuci lampy. Prba powietrza wymagaa stanicia na

zwodzonym mocie, ktry nastpnie opuszczano,
a poddawana inicjacji osoba zostawaa zawieszona nad
przepaci. Po przejciu czterech prb kandydat do
wtajemniczenia, po uprzednim zawizaniu oczu,
odpowiada na zadawane pytania. Nastpnie
zdejmowano mu zason z oczu i kazano stan
pomidzy dwiema prostoktnymi kolumnami, gdzie
otrzymywa nauki z zakresu fizyki, medycyny, anatomii
oraz symboliki.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

50. WYPRAWA W CZARNYM WIECIE

Gryf mocuje tyrolk i ju po chwili jeden za drugim
przelizgujemy si nad rzek. Tym razem staram si
trzyma nogi wysoko, aby adna syrena nie zapaa mnie
za ydki.
Edith Piaf nie spytaa, czy moe i z nami. Nie
wiemy, czy to ze strachu przed potworem, czy moe ze
zoci, e poprzednim razem nie pozwolilimy jej
piewa.
Z drugiej strony niebieskiej rzeki rozciga si czarny
las. Podczas gdy dzwon na wiey paacu Kronosa wybija
jedenacie uderze, nasz niewielki zastp rusza gsiego,
zagbiajc si w t now terra incognita. Kiedy cichnie
dwik dzwonw, ju tylko cichy syreni piew mci cisz
nocy, jakby chcc nam przypomnie pikno niebieskiej
rzeki i niebieskiego lasu.
Boicie si? pyta szeptem Marilyn Monroe.
Edmond Wells wyjmuje ze swojego worka bez dna
gar wietlikw i przydziela po trzy kademu czonkowi
ekspedycji. Ruszamy, prowadzeni przez dwoje
najodwaniejszych: Raoula i Mat Hari.
W czarnym lesie wszystkie kwiaty s ciemne, wic
nie dziwi mnie, e niektre nagietki maj patki
w kolorze antracytu. Drzewa o dugich gaziach
przypominaj straszne hinduskie bstwa, ktrych liczne
rce koysze wiatr. Na wschodzie schowana w wiecznej

mgle gra skrywa swj tajemniczy wierzchoek, ktrego

tak bardzo jestem ciekaw.
W mojej pamici pojawia si obraz z przeszoci.
Juliusz Verne.
Nie naley i tam, przede wszystkim nie naley i
tam do gry... Poprzednim razem zostalimy
sterroryzowani jakim chrapliwym pomrukiem. Teraz
odnosz wraenie, e nawet licie nie szeleszcz na
wietrze. adnego dwiku. Ta cisza wydaje si jeszcze
bardziej przytaczajca. Nawet najmniejszego brzczenia
owadw, uderze skrzyde o gazie, adnego krlika ani
asicy uciekajcych spod naszych stp. Tylko ta straszna
cisza i ciemno nocy.
Zdamy dalej w wiat, ktry staje si coraz
zimniejszy, cichszy i coraz bardziej czarny.

II. DZIEO W KOLORZE CZARNYM

51. W CZARNYM WIECIE

Czarny.
Trzy ksiyce schoway si za horyzontem, a gwiazdy
s tak daleko, e prawie ich nie wida. Coraz wysze
i gciejsze drzewa niemal zupenie zasaniaj niebo.
Idca przede mn Marilyn szczka zbami.
Z oddali dobiega nas chrapliwy oddech.
Stajemy jak na komend i wyjmujemy nasze ankh. Ja
ustawiam swj na najwysz moc. I nagle haaliwy
oddech milknie, a my czujemy si tak, jakbymy obudzili
potwora, ktry teraz umilk, aby atwiej byo mu na nas
zapolowa.
Moe by tak zawrci? proponuje Marilyn.
Raoul przykada palec do ust, nakazujc jej milczenie.
Przyjaciel kadzie na ziemi swoje trzy wietliki i jak
zwiadowca, maymi kroczkami, idzie w kierunku
nieznanego. Mata Hari depcze mu po pitach.
Freddy, Marilyn, Edmond i ja stajemy tak, aby kade
z nas mogo obserwowa inn stron. Nastawiamy uszu.
Dzwon w dolinie wybija dwanacie uderze,
oznaczajcych pnoc. Znowu syszymy co, co
przypomina ryk lwa, zaraz potem zapada cisza.
Mam wraenie, e potwr jest bardzo blisko.
Nagle dobiega nas odgos cikich krokw. Rzucamy
nasze wietliki i uciekamy w ciemnoci.

Niebieska rzeka zdaje si by granic spokoju.

Umocowana do wysokiego drzewa tyrolka jest na swoim
miejscu. Marilyn chwyta pierwsza i po chwili lduje
bezpiecznie na drugim brzegu. Przepychamy si, aby
zapa umocowan na kocu liny rczk. Ziemia i drzewa
dr pod ciarem krokw, ktre z pewnoci nie nale
do czowieka. Teraz Freddy.
Edmond i ja nie mamy ju do czasu, aby zaczeka
na nasz kolej. Nie majc wyboru, wspinamy si na
drzewo i kierujemy w d nasze ankh, zdecydowani nie
podda si bez walki. Ale aden potwr nie zjawia si.
Syszymy tylko zmieniony przeraeniem gos:
Uciekajcie! krzyk Raoula dobiega gdzie z lewej
strony, a jego zrozpaczony ton przypomina gos Juliusza
Vernea.
Wracajcie, szybko! wrzeszczy rwnie przeraona
Mata Hari.
Jestemy na drzewie, chodcie do nas odpowiada
Edmond jak najspokojniej.
Kiedy s ju z nami, dyszc ze zmczenia i drc ze
strachu, pytam:
Widzielicie go? Co to byo?
Raoul nie odpowiada. Mata Hari rwnie nie moe
wydoby z siebie gosu. Podaj jej rczk tyrolki, ktra
nareszcie wrcia. Zdenerwowany Raoul idzie zaraz po
niej. Nienawidz by ostatni, ale oczywicie puszczam
przede mn mojego mistrza, Edmonda Wellsa. I kiedy

zostaj ju sam, sysz zbliajce si kroki.

52. STRACH
W 1949 roku Egas Moniz otrzyma Nagrod Nobla
w dziedzinie medycyny za prac z zakresu lobotomii.
Odkry on, e usuwajc pat czoowy, likwiduje si
uczucie strachu. Jednak ten pat peni take inn
szczegln rol: pozwala nam wizualizowa to, co moe
wydarzy si w przyszoci. wiadomo tego, co
nastpi, tworzy w nas uczucie lku. Nasze myli kieruj
si w stron przeczuwanych nieszcz i w ostatecznym
rozrachunku uwiadamiamy sobie, e pewnego dnia
umrzemy. Dlatego Egas Moniz wysnuwa ostatecznie
wniosek, e jeli nie bdziemy myle o przyszoci, to
ograniczymy nasz strach.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

53. OBZ PRZEJCIOWY

Jest coraz bliej. Wstrzsany kadym kolejnym krokiem
potwora zdaj sobie spraw, e zwierz musi by
ogromne.
Pojmuj natychmiast, e nie ma sensu czeka na
rczk tyrolki oraz e potwr z atwoci dosignie
gazi. Wic zeskakuj i chowam si za drzewem, po
przeciwnej stronie ni ta, z ktrej dobiegaj niepokojce
dwiki. Potwr jest ju blisko. Cofam si i biegn. Byle
dalej od straszliwych krokw. Ale on zblia si nadal.
Pdz przed siebie. Jednak zwierz porusza si o wiele
szybciej. Guchy pomruk nie przeszkadza mu biec.
Z rozpacz rzucam si w gste zarola, ranic si przy
tym okropnie. Biegn dalej, nie odwracajc si.
Przenikajce przez listowie pierwsze blaski dnia wcale
mi nie pomagaj. Co chwil dociera do mnie guchy ryk
bestii.
Pal mnie puca, parz podrapane cierniami rce.
W oddali sysz gosy przyjaci. Woaj mnie. Nie
wiem, jak dugo ju biegn. Nagle wpadam w kolein i po
chwili czuj, e spadam ze zbocza, ktre zdaje si nie
mie koca. Lec jak kulka, ranic ciao o wszystkie
roliny, ktrych prbuj si zapa. Moje spadanie koczy
si w gbokim rowie. Zauwaam, e drzewa s tu
cakiem inne.
Potwr najwyraniej zrezygnowa z pocigu. Wstaj,

otrzepuj ubranie, li rany, obserwujc okolic. Drugie

soce wschodzi po przeciwnej stronie gry. Tymczasem
okazuje si, e o wiele atwiej byo si stoczy po zboczu,
ni na nie wspi. Decyduj si obej gr, kierujc si
na poudnie.
Id jak mog najszybciej, lecz nagle spostrzegam, e
ziemia robi si coraz bardziej mikka. Jestem podobny
do czowieka z dowcipu, ktry opowiada nam Freddy.
Pochaniany przez ruchome piaski, odrzuci pomoc
straakw, liczc na Pana Boga. Gdyby tak straacy
przyszli mnie uratowa, ja z pewnoci bym ich zachca,
eby oszczdzili mi cierpienia.
Powoli, nieubaganie, jak sparaliowany, zapadam
si w boto. Krzycz: Pomocy!, ale nawet potwr mnie
nie syszy.
Zanurzony po same pachy, nic nie mog zrobi. Co
za gupi koniec!
Czuj boto w ustach, w nosie. Udusz si. Ju nic
wicej si nie dowiem. Nie poznam rozwizania zagadki
Afrodyty.
Jak przez mg widz nad moj gow przeraon
smarkaczk. Cignie mnie za uszy, jakby wierzya, e
zdoa wydosta mnie z tego bagna.
Zamykam oczy. Jestem pod ziemi i czuj, e cay
czas schodz coraz niej. Nagle! Czy to iluzja? Moje
zastyge stopy czuj przestrze. Pod spodem jest pusto.
Mog ju porusza kolanami. Wreszcie caym ciaem

spadam w podziemne zagbienie i lduj w rzece, ktrej

prd mnie porywa, by po chwili wrzuci do rwcego
potoku, ktry obraca mn jak dbem somy we wntrzu
swego wskiego koryta. Prbuj si zatrzyma, ale
nabraem ju zbyt duej szybkoci. Pdz jak na
ogromnej, niekoczcej si zjedalni. Mam wraenie, e
krajobraz zblia si do mnie. Wreszcie kiszka znajduje
ujcie w otworze wysokiej groty. Wyrzucony przez
strumie, spadam do lodowatej wody.
Pyn, chcc wydosta si na powierzchni,
a wietliste biae ryby, wygldem przypominajce
potwory z morskich gbin, przygldaj mi si zdziwione.
Czuj bl w pucach. Wreszcie jestem na powierzchni.
Chwytam ogromny haust powietrza i kaszl, wypluwajc
dawic puca wod. Poruszam nogami, prbujc
utrzyma si na powierzchni. Udaje mi si wyj ankh.
Strzelam. Byskawica pozwala mi stwierdzi, e znajduj
si w podziemnym jeziorze, na dnie duej jaskini. Pyn
w kierunku kamiennego brzegu, zdejmuj przemoczon
i brudn od bota tog, obmywam sanday. Kolejna
byskawica z ankh pokazuje mi boczne przejcie.
Podam niekoczcym si labiryntem. Wchodz
w kolejne tunele wydrone bezporednio w ziemi,
czsto koczce si w naturalnych jamach, stalaktytach
i stalagmitach. Id dugo. Czasami sklepienie obnia si
i musz i pochylony. Niekiedy jest wyej. Czasem brn
na kolanach w botnistej wodzie.

Nagle trafiam do sali, w ktrej znajduj si krzesa,

stoy oraz przedmioty z drewna. Na jednym z mebli stoi
nawet wieczka, wic zapalam j za pomoc ankh. Nie
mam wtpliwoci, e to kryjwka ludzi. Czyby byli
uczniowie znaleli sobie jaki przejciowy obz? W kcie
znajduj mapy i stos ksiek z czystymi kartkami,
przypominajcymi te, ktre s w mojej willi. Bior jedn
z nich. Jest zapeniona, napisana w nieznanym mi
jzyku. Rysunki przedstawiaj okrt na rzece i walk
z syrenami.
Na innym rysunku rozpoznaj gr, kto pocieniowa
jej szczyt, tak jakby rysownik chcia wyranie zaznaczy:
Przede wszystkim nie i tam, do gry.
S tu jeszcze buty, zwyke i trekkingowe, s liny,
haki... ale wszystko pokryte grub warstw kurzu. Buty
s dla mnie za mae. Moi poprzednicy mieli mniejsze
stopy. W kadym razie dawno tu nikogo nie byo.
Zabieram ksiki, mapy, sprzt alpinistyczny
i pomagajc sobie wieczk, wybieram jeden z dwch
odchodzcych z sali korytarzy.
I znowu jestem w skalistym labiryncie. Id dugo.
Jestem zmarznity, godny i strasznie zmczony.
Mam do tego bdzenia. Pozbywam si caego
cikiego kramu ksiek i innych rzeczy, ktre chciaem
zabra do mojej willi.
Wreszcie docieram do miejsca, ktre jest mi
znajome. To ta sama grota, w ktrej wyldowaem na

pocztku...
Jestem zrozpaczony. Ju prawie chc zaprzesta
walki o przetrwanie. Trudno, nie bd pierwszym
bogiem zamienionym w chimer. Przejd reinkarnacj,
stajc si hybryd, na wp czowiekiem, na wp
mrwk przemierzajc podziemny labirynt. Edmond
Wells byby ze mnie dumny.
W mitologii greckiej spotyka si takie chimery:
Myrmidonw. Wybucham miechem rozpaczy, ktry
musi by pierwszym objawem szalestwa.
Nagle pojawia si biay krlik albinos. Przecieram
oczy. Chyba mam halucynacje... To pewnie pod wpywem
biaego krlika z filmu Monty Pythona... No, chyba e to
zabawny krlik z Alicji w Krainie Czarw. May gryzo
przyglda mi si czerwonymi oczkami, potem kicajc,
oddala si korytarzem, ktry ju znam. Id za nim, nie
mam nic do stracenia. Dotarszy do znanego mi
skrzyowania, krlik skrca w lewo, podczas gdy ja
poszedem wtedy w prawo. Kolejny labirynt. Biay krlik
prowadzi mnie do wskiego przejcia, zasonitego
stalagmitem. Za nim znajduje si kolejne przejcie. Ale
nie, widz wydrone w skale stopnie naturalnych
schodw. Wbiegam po nich. Zdaje si, e nigdy si nie
skocz, ale ja nie czuj ju zmczenia.
Przypomina mi si fragment Encyklopedii.
V.I.T.R.I.O.L. Visita Interiorem Rectificando Invenies Operae
Lapidem. Zejd do wntrza Ziemi; destylujc, znajdziesz

kamie filozoficzny. Odrodzenie ze mierci poprzez

zejcie pod ziemi...
Zszedem. Teraz wychodz. Wreszcie widz jaki
blask. wiato brzasku rani moje oczy, przywyke do
panujcych w katakumbach ciemnoci.
Biay krlik nadstawia uszy, porusza pyszczkiem
i przyspiesza. Id za nim. Jestem nad niebiesk rzek, od
strony czarnego lasu. Ale potwora tu nie ma. Krlik
podchodzi spokojnie do wodospadu, ktry na pierwszy
rzut oka zdaje si by cakiem nie do przebycia.
Zatrzymuj si i z uwag ledz okolic, szukajc
przejcia na drugi brzeg. Moje wahania denerwuj
maego ssaka, ktry biega wok mnie, chcc, ebym
szed za nim. W kocu zniechcony wchodzi sam pod
cian wody, pod ktr znika, by pojawi si znowu,
podskakujc radonie, po stronie niebieskiego lasu.
Przejcie pod wodospadem! Biegn w tamt stron.
To jeszcze lepszy sposb pokonania rzeki ni tyrolka.
Jestem uratowany.
Na drugim brzegu krlik albinos znika,
pomachawszy mi na poegnanie uszami.

54. MITOLOGIA: ARES

Ares, syn Zeusa i Hery, jest bogiem wojny. Jego imi
oznacza Msko. Atrybutami Aresa byy: miecz, sok
i pies. Posiada niezwyky zmys walki. Kpi
z prawdziwych rzezi. Lubi by w samym sercu bitwy.
Ares znany by ze swojej porywczoci i gwatownego
charakteru, przez ktry czsto wdawa si w spory
z bogami olimpijskimi. Podczas oblenia Troi
zirytowana Atena zrania go w gardo rzuconym
kamieniem. Jednak Ares nie zawsze wygrywa w walce.
Dwaj giganci, synowie Posejdona, przed ktrymi
prbowa uchroni Artemid i Her, uwizili go na cae
trzynacie miesicy w wazie z brzu, z ktrej zosta
uwolniony dopiero dziki interwencji Hermesa. Mio
pocigaa Aresa nie mniej ni wojna, a jego miosne
przygody zazwyczaj le si koczyy. Kiedy Afrodyta
zabawiaa si uwodzeniem go, jej m, Hefajstos,
uwizi kochankw w metalowej sieci, ktr rozwiesi
nad kiem ony. Nastpnie zawoa innych bogw, by
wyda kochankw na pomiewisko, za Ares nie mg
wrci do Tracji, pki nie przyrzek, e odpokutuje swj
bd. Jednak ze zwizku z Afrodyt narodzia si
Harmonia, przysza ona krla Teb, Kadmosa. Afrodyta
okazaa si nie mniej zazdrosna ni jej boski maonek.
Przyapawszy Aresa z Auror, bogini jutrzenki, skazaa
mod dziewczyn na wieczne podanie i cige

uprawianie fizycznej mioci. Syn Aresa i Kyreny,

Diomedes, zostawszy krlem Tracji, wsawi si
okrutnym zwyczajem karmienia swoich koni ciaami
obcych przybyszw.
Nimfa Aglauros powia Aresowi crk Alicipe, ktr
porwa syn Posejdona, za co Ares zemci si, zabijajc
napastnika. Wtedy przed sdem na grze Olimp odby
si pierwszy proces o morderstwo. Posejdon oskary
Aresa o zabjstwo z premedytacj, lecz Ares tak dobrze
przedstawi motywy zbrodni, e bogowie pucili go
wolno.
Grecy nie lubili Aresa, przedkadajc ponad niego inne,
bardziej pokojowe bstwa. Najbardziej obawiali si jego
dwch synw, Deimosa, czyli strachu, i Phobosa
terroru, towarzyszcych mu w charakterze koniuszych.
Rzymianie kontynuowali kult Aresa, nadajc mu imi
Mars. Jego cechy mona znale take u egipskiego boga
Anhura.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V
(wedug Francisa Razorbacka, zainspirowanego
Teogoni Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

55. WTOREK: ZAJCIA ARESA

Kiedy po krtkim nocnym odpoczynku pojawiam si na
niadaniu w Megaronie, wszyscy przyjaciele zrywaj si
z miejsc zdziwieni.
Michael, sdzilimy e jeste...
Martwy?
Opowiadaj, jeden przez drugiego, jak to nie
zostawili mnie samego. Zauwaywszy, e nie ma mnie
z nimi, Raoul i Mata Hari przedostali si z powrotem na
drugi brzeg niebieskiej rzeki, by pj moim ladem.
Kiedy lady zniky w licznych koleinach, cigncych si
a do czarnego lasu, zrezygnowani odszukali tyrolk
i wrcili do pozostaych.
Co si z tob dziao? pytaj.
Nie mam ochoty opowiada wszystkiego po kolei.
Wol nie wraca do historii podziemnej komnaty
z pozostawionymi w niej przedmiotami. Rwnie dla
siebie zostawiam histori spotkania z biaym krlikiem.
Poykajc szybko ostrygi i algi, podane nam na niadanie,
zdradzam tylko, e odkryem przejcie pod cian wody.
Dzwon w paacu Kronosa wybija sm trzydzieci,
kadc kres naszej rozmowie.
Mamy wtorek, dzie Marsa. Mars to rzymskie imi
Aresa i to wanie do siedziby boga wojny kierujemy
nasze kroki.
Wchodzimy na Pola Elizejskie, mijamy dom

Hefajstosa i Posejdona.
Paac Aresa to warowny zamek, najeony wieami,
straniczymi wieyczkami i machikuami.
Wejcie prowadzi przez zwodzony most,
przerzucony nad wypenion zielonkaw wod fos.
W znajdujcej si w rodku zbrojowni widzimy wszystko
to, co historia ludzkoci zdoaa wymyli do zabijania
i masakrowania. Niewielkie reflektory owietlaj
zgromadzone tu maczugi, wcznie, topory, piki,
halabardy, nunchaka, miecze, szable, muszkiety,
karabiny, bomby, granaty, pociski. Kad bro opatrzono
tabliczk, okrelajc jej pochodzenie oraz dat
produkcji.
Wchodzi Ares, ubrany w czarn tog. To
dwumetrowy olbrzym z gstym wsem, czarnym
zarostem, szeroko osadzonymi oczami. Bardzo
muskularny. Na czole ma czarn opask. Towarzysz mu
sok i labrador. Pies kadzie si u jego stp, drapieny
ptak siada na grnej krawdzi tablicy.
Ares patrzy na nas z wysokoci podium, nastpnie
schodzi.
Staje przed nasz planet, umieszczon w kieliszku
na jajko przez cigle tak samo wykrzywionego z blu
Atlasa, ktry jednak tym razem stara si wej
dyskretnie i czym prdzej znikn bez sowa.
Patrzc przez lup swojego ankh, Ares studiuje nasze
dzieo.

 No tak, mogem si tego spodziewa. Mylelicie

tylko o estetyce, nie o przetrwaniu! Ani jednej roliny
z kolcami, adnych naroli zawierajcych trucizn!
Cichy szmer przebiega wrd zebranych.
Spokj! Co wy sobie mylicie? e tworzenie wiata
to dzierganie koronek?
Pooywszy bro na stole, odwraca si do tablicy
i zapisuje:
0. Kosmiczne jajo.
1. Stadium minerau.
2. Stadium rolin.
3. Stadium zwierzt.
Wyszy od nas o gow bg wojny wybucha gromkim
miechem.
Dwoje ust w cyfrze 3, pamitacie? Usta, ktre gryz,
i usta, ktre cauj. Zabija i kocha, oto sekret dobrego
ycia. C moe by przyjemniejszego od jkw
nieprzyjaci, gdy zanurzasz sztylet w ich brzuchu?
Chyba tylko jki rozkoszy lecej w twych ramionach
kobiety.
Kilku uczniw pci mskiej potakuje uprzejmie,
podczas gdy kobiety szepcz midzy sob oburzone.
Wiem mwi dalej Ares z szyderczym umiechem
e uczono was dobrych manier. Jeli moje was szokuj,
wiedzcie, e gwid na to. Uwielbiam rozrby, nawet
jeli to ja zbieram cigi. Kiedy pbg Herakles da mi po

twarzy, pomylaem: Wreszcie znalazem godnego

siebie przeciwnika!. Bierzcie ze mnie przykad. Nie
bjcie si nikogo, nawet waszych mistrzw.
Patrzy na nas wyzywajco.
Jeli kto chciaby mnie zaatakowa, zapraszam.
Atakujcy ma zawsze przewag. Najpierw uderz, potem
pytaj.
Chcc wcieli sowo w czyn, znajduje wrd nas
ucznia o postawie atlety i chwyta go za tog.
Przyjacielu, chcesz si bi?
Zanim tamten zdoa odpowiedzie, wymierza mu
bezpardonowy cios w brzuch.
Zgity wp ucze daje znaki, e nie chce.
Szkoda mwi bg wojny, rzucajc go na ziemi.
Wskazuje na ofiar.
Macie przykad przewagi ataku nad obron. Tak
jest zawsze. Najpierw uderzasz, a potem dopiero si
zastanawiasz. Jeli za przeciwnik okazuje si silniejszy...
przepraszasz.
Odwraca si do ofiary i nachylony kilka centymetrw
nad jego twarz mwi drwicym tonem, strzykajc przy
tym lin:
Przykro mi, stary, nie zrobiem tego celowo. Sama
rka posza.
W tej samej chwili uderza go ponownie, jeszcze
silniej. Potem wyranie uradowany odwraca si do klasy
i cignie dalej:

 Dziki temu wyzbywacie si zahamowa,

a ponadto szanuj was inni. No dobrze... ludzie zawsze
chc wyglda uprzejmie. A to wcale nie uprzejmo, to
pretensjonalno. Wszystkie cywilizacje, ktre
zajmoway si dzierganiem serwetek, pieczeniem ciastek
i wyrabianiem garnkw, zostay zniszczone przez
maczugi, topory i strzay. A ci, ktrzy nie chc tego
zrozumie, sono za to zapac. Nie yjemy w wiecie
tchrzy. Jeli kochacie znak krzya, ju teraz dajcie sobie
spokj ze Szko Bogw.
Bg wojny kry wrd nas.
Od czasu pomroki dziejw panuje nieustanna
walka i nie chodzi tu o walk dobra ze zem, jak twierdz
niektre umysy, skonne do zbytnich uproszcze.
Chodzi o walk... miecza z tarcz.
Spaceruje pomidzy rzdami, wybijajc rytm
rapierem, i mwi dalej:
Za kadym razem, kiedy powstaje gdzie tam bro
suca zniszczeniu, zaraz obok tworzona jest bro
majca suy do obrony. Strzaa i zbroja, szara
kawalerii i wcznia, dziao i fortyfikacje, karabin
i kamizelka kuloodporna. Tak wanie przebiega rozwj
ludzkoci. Wojna przyczynia si do rozwoju technologii
o wiele bardziej ni ludzka ciekawo, estetyka i potrzeba
komfortu. Pierwowzorem pierwszej rakiety kosmicznej
wystrzelonej z Ziemi 1 by prototyp VI, skonstruowany,
przypomnijcie sobie, tylko po to, aby zabi jak najwicej

niewinnych cywilw. I to wanie otworzyo drog do

podboju kosmosu.
Milknie, przeczesuje palcami bujn czupryn
i mierzy nas wzrokiem z wysokoci swoich dwch
metrw:
Jeszcze jedno. Zdaje si, e jest midzy wami
przestpca, bogobjca czyhajcy na ycie kolegw.
W rzdach zapada kompletna cisza. Zero
jakiejkolwiek reakcji.
Ja tam nie mam nic przeciwko niemu. Uwaam, e
wszystkie sposoby s dobre, aby wygra w tej grze. Cel
uwica rodki. Trzeba mie tupet, ale te i wykaza si
sprytem. To mi si podoba. Wiem, e pozostali bogowiemistrzowie s oburzeni, lecz ja im mwi: Czy nie na
tym wanie polega ewolucja?. Twardy zwycia
mikkiego. Niszczyciel zwycia dekownika. A wic
brawa dla tego, kto eliminuje konkurencj. I nie liczcie
na to, e ochroni was system lub administracja wyspy.
Moecie si mocno zdziwi...
Potem dodaje zimno:
Bogobjca powinien nawet wiedzie, e ma tu
poplecznika i jeli chcecie pobawi si ze sob
w zabijanie, cay sprzt w tej sali jest do waszej
dyspozycji.
Powiedziawszy to, wybucha swoim nienaturalnym
miechem.
No dobrze, a teraz zainteresujmy si waszym

wiatem. Ziemi 18. Zbudowalicie urokliwe akwarium,

pene anemonw i rozgwiazd. Pikna sceneria, nie
przecz, ale nadszed czas, by wprowadzi do niej
prawdziwych aktorw. Wyprodukujcie petwy, usta
i zby. Oywcie mi ten ocean. Podczas pracy postpujecie
tak samo, jak w przypadku rolin. Tworzycie kod DNA
i programujecie. Ale w tym przypadku wasz zakres
dziaania jest znacznie szerszy. Pucie wodze waszej
wyobrani.
Ares siada w fotelu, a my zaczynamy tworzy
zwierzta. Stwierdzam, e naley znale koncepcj
caego artystycznego dziea. Rzebi ksztat, maluj jego
powierzchni, powicam si zadaniom z dziedziny
inynierii, aby wymyli oryginalne sposoby poruszania
si. Nasz Mistrz zachca, bymy sprbowali wszystkiego,
cokolwiek przyjdzie nam do gowy, dlatego powstaj
groteskowe, wielobarwne, pprzezroczyste potwory...
Na pocztku wszystkie nasze stworzenia podobne s
do ryb.
Gustave Eiffel pierwszy wpada na pomys, by
wyposay swoje istoty w wieloczonowy krgosup, tak
aby posiaday sztywn o.
Georges Mlis tworzy wyupiaste, ruchome oczy,
pozwalajce widzie zarwno z przodu, jak i z tyu. Raoul
Razorback pracuje nad petw umoliwiajc szybsze
poruszanie si w wodzie. Mata Hari prbuje stworzy
skr zdoln do wszelkiego rodzaju kamuflau.

Porwnujemy nasze prace, wymieniajc uwagi, co

w efekcie oburza dzisiejszego nauczyciela.
Wydaje wam si, e jestecie na wakacjach?
Sdzicie, e przyszlicie tu po to, eby zabawia si
swoimi rzebami? Nie, moi drodzy, jestemy tu po to,
eby bi, napada i niszczy jedni drugich! Prawo
dungli rzdzi rwnie w kosmosie. Silny zwycia
sabego. Ostrze zagbia si w paskim. Nawet galaktyki
zjadaj si wzajemnie.
Uderza w st pask czci swojego miecza o dwch
ostrzach.
Koniec zabawy. Teraz macie stworzy ycie, biorc
pod uwag nowy cel: je, aby samemu nie zosta
zjedzonym lub, jeli wolicie: zabija, eby samemu nie
zosta zabitym.
I zapisuje ostatnie zdanie na tablicy. Wywraca
oczami.
Tak, tak, chopaczki. ycie jest atwe tylko wtedy,
jeli kady zostanie w swoim spokojnym kcie oceanu.
Ale jak dojdzie do walki, od razu wida, kto jak sobie
radzi i komu udao si uprzedzi kopoty.
Kry pomidzy rzdami.
Celem jest przeycie. Jakim sposobem? Na to
pytanie sami musicie sobie odpowiedzie. Kara bdzie
oczywista. Teraz jest was 137. Trzeba wic bdzie zebra
szumowiny. Bdziecie walczy midzy sob. Przegrani
odejd z gry. To was zmusi do mylenia i moe

rozwiniecie wreszcie te wasze boskie mdki.

Staje naprzeciwko kuli.
Mwic krtko, walczcie na mier i ycie!
Wchodzi pomidzy nas, by przyglda si pracy.
Stojc nadal przy Ziemi 18, dorzuca szyderczo:
Jakie to pikne! Ostatnie minuty wiata, w ktrym
panuje pokj!
Znowu zabieramy si do pracy. Kady jak najlepiej
potrafi. Nasze prototypy zmieniaj si, dojrzewaj, staj
si trwalsze i bardziej zoone.
Marilyn Monroe tworzy meduz o dugich mackach,
zakoczonych caym mnstwem malekich, zatrutych
harpunw. Murena Georgesa Mlisa ma dobry wzrok
i pozostaje przyczajona w zaomach skalnych,
obserwujc, kto przepywa w pobliu. Jeli to zbyt twardy
przeciwnik chowa si w swojej dziurze, a jeli widzi
potencjaln zdobycz rzuca si do ataku.
Raoul starannie przygotowuje wieloczciow
szczk, wzmocnion licznymi miniami.
Staramy si przypomnie sobie zwierzta z Ziemi 1.
Niektrzy uczniowie wyposaaj swoje stworzenia
w skrzyda, dziki ktrym bd mogy szybciej si
porusza, inni dodaj szczypce lub haki. Nasze ryby
wygldaj jak samoloty bojowe. Na pocztku troch
cigamy jedni od drugich, lecz stopniowo kady z nas
znajduje swoj wasn drog.
Zbudowana przez Raoula szczka przeksztaca si

w rodzaj dwuskrzydej paszczki w ksztacie rombu,

z dugim, elastycznym ogonem, ktrego ostrym kocem
tnie jak batem.
Edmond Wells formuje awice maych rybek,
przypominajcych sardynki. Caa grupa posiada
zwiadowcw. Ci z przodu informuj o pojawiajcej si
zdobyczy, ci z tyu ostrzegaj przed niebezpieczestwem.
Jeli mimo wszystko wrogowi uda si dotrze do awicy,
to w czasie potrzebnym mu na poarcie kilku osobnikw
pozostaa cz grupy zdy uciec. Wyglda to tak, jakby
ta rybia wsplnota tworzya jedn, wielk, siln
spoeczno. Mj mistrz skorzysta z zasady: w jednoci
sia.
Mata Hari doprowadza do perfekcji swoj koncepcj
kamuflau. Jej podobne do kalmara zwierz nie tylko
dostosowuje swoje ubarwienie do koloru morskiego dna,
ale jeszcze pluje czarn wydzielin, odwracajc w ten
sposb uwag wroga w przypadku, gdy ten odkrywa jego
obecno.
Chocia dopiero co stworzone, nasze zwierzta
prbuj si nawzajem pozna, walcz ze sob, zjadaj
jedne drugich. Utworzone na poprzednich zajciach
roliny rozrastaj si wok, rozmnaaj, dostarczajc
niezbdnego poywienia naszym rolinoernym rybom
pierwszej generacji. One za stanowi poywienie dla
nowych, misoernych ryb, ktre w zwierzcym biaku
znajduj rdo kalorii, potrzebne im do

przeprowadzania byskawicznych atakw lub penych

rozpaczy odwrotw. Po drugim pokoleniu drapienikw
nastpuje pokolenie trzecie, superdrapienikw.
Zwierzta zaczynaj porozumiewa si midzy sob.
Kalmary wymyliy wasny jzyk i porozumiewaj si
dziki fotolizie, to znaczy, chcc zaalarmowa jedne
drugich lub wezwa pomoc, szybko zmieniaj barw.
Niebawem pojawia si czwarte, jeszcze bardziej
drapiene pokolenie.
I wtedy rozpoczyna si wielka podwodna bitwa.
Jej zewntrzn oznak s ogromne plamy na
powierzchni oceanu Ziemi 18, powstae w miejscach,
gdzie gromadz si martwe ryby, szybko poerane przez
rodzimych nekrofagw. Moja ssiadka z lewej strony,
niejaka Beatrice Chaffanoux, najwyraniej pamitajc
rady Aresa, buduje ochronn tarcz. Tworzy pancern
ryb, podobn do wia, z mikkim ciaem zoonym jak
sandwicz pomidzy dwoma kocistymi pytkami.
Joseph Proudhon skupia si raczej na rybach
szybkich, silnych i potraficych polowa. Jego prototyp,
cay czas ulepszany, to rodzaj rekina. Jest uzbrojony
w potn szczk i trzy rzdy trjktnych, ostrych jak
brzytwy zbw. Nos peni rol czujnika ruchu. Zwierz
porusza si z niezwyk szybkoci. Inne stworzenia boj
si do niego zbliy i rekin szybko staje si postrachem
podwodnego wiata.
Z pomysu Proudhona najwyraniej skorzysta mj

ssiad z prawej, ktry modeluje gronie wygldajc

barakud. Jaki ucze za nim pracuje nad grubym
wgorzem, ktry broni si, rac prdem.
Ryba-klown Freddyego Meyera yje w symbiozie
z trujcymi morskimi anemonami, ktre chroni j przez
intruzami. Rabin jako pierwszy wymyli poczenie nie
tylko dwch gatunkw, lecz dwch zupenie rnych
form ycia. Opierajc si na tej samej zasadzie, jeden
z uczniw umieszcza swoj ryb-pilota w pobliu
Proudhonowego rekina, aby prowadzia go do zdobyczy,
wykorzystujc regu, e duy ochroni maego.
Podlizywanie si monym zawsze byo dobrym
sposobem na przetrwanie.
W pierwotnym oceanie sylwetki zwierzt subtelniej
i staj si coraz wyrazistsze. Tam, gdzie karoseria
wydaje si saba, powstaj ochronne chrzstki. Skra
staje si bardziej odporna, nic nie tracc ze swej
elastycznoci.
Ares ponownie przyciga nasz uwag.
Wszystko jest strategi notuje na tablicy.
Niektrzy z was zaczynaj rozumie, jak wzmocni
swoje zwierzaki. Ale sia fizyczna oraz drapieno te
maj swoje granice. Istniej inne sposoby zwyciania.
To bdzie zadanie nowego pokolenia waszych
prototypw.
Szukamy innych drg ni drapieno. I znajdujemy.
Strategie rozmnaania rekompensuj czasami brak

umiejtnoci walki. Jeli dany okaz nie potrafi si

obroni, zapewnia sobie zachowanie gatunku, skadajc
ogromn ilo jajek albo te w przypadku
niebezpieczestwa jego samica chroni mae we wasnej
jamie gbowej, wypluwajc je potem. Robienie dzieci
okazuje si dobr metod ataku, poniewa niektre due
ryby, mimo e dobrze uzbrojone, nie radz sobie
z chmar narybku kradncego im poywienie lub jak
pasoyty oblepiajcego ciao.
Zainspirowany pomysem mojego mistrza Edmonda
Wellsa, ulepszam porozumiewanie si moich stworze,
ktre yj ju w rodzinach i porozumiewaj si za
pomoc ultradwikw. Rozgldam si wok i widz, e
pomys stworzenia grupy nie jest zbyt powszechny.
Wrcz przeciwnie, ogromnym powodzeniem cieszy si
kamufla, mimetyzm, wabik, szczki, trucizna, zby
i szybkie parzenie si. Wkrtce kady z bogw-uczniw
okrela terytorium, ktrego broni swoimi petwami
i zbami jego stworzenia. I kady wysya zwiadowcw,
aby sprawdzili, na czym polega obrona przeciwnika.
Pozostawione sobie samym ryby poprzednich
generacji nadal si rozmnaaj. Poniewa nie s
wystarczajco doskonae, odgrywaj rol zwierzyny
ownej.
Ta konfrontacja budzi w nas oburzenie. Stojcy obok
mnie uczniowie widz swoje stworzenia rozszarpane na
strzpy. A wszystko przez brak waciwej, spjnej

strategii.
Na powierzchni oceanu gromadz si niezjedzone
rybie trupy. Niektre rozlatuj si na kawaki i opadaj
na dno. Wtedy jeden z uczniw wpada na pomys, aby
stworzy kraba-nekrofaga, ktry bdzie si nimi ywi.
Krab okazuje si sukcesem. Nawet do tego stopnia,
e prbuje atakowa skorupy wi stworzonych przez
Beatrice Chaffanoux, a musi ona podwoi warstw
ochronn. Pokrywa pancerz czym w rodzaju gadkiej
laki, do ktrej nie mog przyczepi si nawet najbardziej
ostre szczypce.
Ares zachca nas, dodaje odwagi, podega do jeszcze
bardziej zaartej walki. W pewnej chwili pojawia si
zagrzewajca do boju muzyka, Carmina burana.
I oto wszyscy ze sob walcz. Po pewnym czasie
odnosz wraenie, e poszczeglne gatunki staj si
spokojniejsze. Ju nikt nie prbuje podbija obcych
terytoriw i kady potrafi obroni swoje.
Wtedy Ares decyduje zakoczy i podsumowa nasz
prac.
Oznajmia, e najpierw przedstawi list dwudziestu
najlepszych, a potem powie, kto dzisiaj odpad.
Wstrzymujemy oddech.
Pierwsze miejsce: laurowy wieniec otrzymuje
Proudhon za swojego rekina, absolutnego drapienika.
Drugie miejsce: Georges Mlis i jego murena
o nadrozwinitym zmyle wzroku. Trzecie: Beatrice

Chaffanoux ze swoim morskim wiem, ktrego

pancerz jest tak mocny, e aden przeciwnik nie zdoa
nawet go zarysowa. Wykorzystujc tylko pomys tarczy,
udao jej si stworzy doskonay prototyp. Kolejne
miejsca zajmuj Bruno Ballard i Freddy jeden za swoj
barakud, drugi za bazenk. Potem Mata Hari i jej
kalmar oraz Marilyn ze swoimi meduzami. Raoula
paszczka manta zaraz potem. Wreszcie Ares wymienia
mnie i moje delfiny, chocia zarzuca moim prototypom,
e s za mao wojownicze. Stworzony przeze mnie delfin
ma, jego zdaniem, udany ksztat, ale zy umys. Bardziej
lubi si bawi, ni walczy.
W tym stadium rozwoju zabawa to luksus, na ktry
nie mona sobie jeszcze pozwoli mwi.
I na prno prbuj si broni, twierdzc, e zabawa
to trening przed prawdziw bitw. Odpowiada mi, e
najpierw trzeba myle o przetrwaniu.
Na kocu swojej listy Ares umieci okazy nie
potrafice atakowa ani skutecznie si broni. Zbyt
wolne rekiny, meduzy, ktrych trucizna nie razi, zbyt
mikkie kalmary, omiornice, ktrym plcz si macki,
le porozumiewajce si ze sob sardynki lub
pozbawione ywotnoci wgorze. Werdykt jest
ostateczny. Nieudacznicy zostaj wyeliminowani. 12
uczniw za jednym zamachem. Nowe odejmowanie: 137
12... Jest nas ju tylko 125.
Jedyn sawn osob wrd tej dwunastki jest

Montaigne. Odwraca si w nasz stron i, jak przystao

na dobrego gracza, yczy nam powodzenia.
Na progu staj centaury, gotowe wypeni swoje
zadanie. Zabieraj skazanych, a my gotujemy si do
wyjcia, kiedy nagle Ares kae nam jeszcze pozosta.
Zaczekajcie. Co wy sobie mylicie? Zajcia jeszcze
si nie skoczyy. Wrcz przeciwnie, to dopiero pocztek.
Zaraz po rybach zabierzecie si do zwierzt ldowych.
Krtka przerwa na obiad i rozprostowanie ng, a potem
ruszamy dalej.

56. ENCYKLOPEDIA: PRZEMOC

Przed
przybyciem
ludzi
z
Zachodu
pnocnoamerykascy Indianie yli w spoecznoci
przestrzegajcej norm. Przemoc istniaa, to oczywiste,
ale miaa rytualny charakter. Przyrost naturalny nie by
za wysoki, zatem nie potrzebowano wojen, ktre
wchonyby nadwyk demograficzn. Wewntrz
plemienia przemoc suya do udowadniania odwagi
poprzez stawianie czoa blowi lub opuszczeniu.
Wojny plemienne wybuchay przewanie z powodu
konfliktw dotyczcych terytoriw owieckich i rzadko
zamieniay si w jatki i rzezie. Liczya si umiejtno
udowodnienia przeciwnikowi, e mona posun si
dalej, jeli tylko bdzie si chciao. Jednake zazwyczaj
uznawano dalsz przemoc za niepotrzebn.
Na pocztku podboju Dzikiego Zachodu Indianie
walczyli z pionierami tylko uderzajc dzid w rami.
Dawali w ten sposb do zrozumienia, e jeli bd
chcieli, mog j wbi w ich ciao. Ale druga strona
odpowiadaa ogniem karabinw. A do niestosowania
przemocy potrzeba co najmniej dwojga.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

57. CZAS ZWIERZT

eby nie traci czasu, jemy obiad w miejscu, gdzie mamy
zajcia. Pora Roku Lato przynosi nam kosze
z jedzeniem. Ewolucja naszego poywienia trwa. Po
owocach morza czas na surowe ryby. W menu znalazo
si carpaccio z tuczyka, makreli i dorsza. Jestemy
wygodniali. Surowa ryba przywraca nam siy, aby
ponownie rozpocz Gr. Zreszt, podczas gdy my
zaspokajamy apetyt, odziany w czarn tog bg wojny,
trzymajc w rku ankh, wywouje deszcze, dziki ktrym
pustynne kontynenty pokrywaj si rolinnoci. yjce
poza oceanem roliny maj wicej wiata, wicej
powietrza oraz pod dostatkiem mikroelementw, dziki
czemu mog wzbogaca swj metabolizm.
Wanie wycieramy usta, kiedy Ares przywouje nas
do porzdku:
Stracilicie wystarczajco duo czasu. Wracamy do
pracy. Sprowadcie mi t zup rybn na ubit ziemi.
Czy to z powodu chci do udziau w Grze, czy z troski
o posuszestwo nauczycielowi, w cigu kilku kolejnych
godzin wycigamy nasze ryby z wody, a ich petwy
zamieniamy w niezdarne apy. Szybko dostosowuj
swoje puca do oddychania powietrzem i zaczynaj
rozmnaa si na kontynentach i archipelagach,
przeksztacajc si w aby, salamandry, mae jaszczurki,
due jaszczury, a nastpnie w... dinozaury.

I znowu na Ziemi 18 trwaj przygotowania do

bitwy. Kady pozostaje wierny swojemu wasnemu
stylowi. Freddy wydua swoj bazenk, robic z niej co
w rodzaju dugiego diplodoka ze smuk szyj. Zwierz
ma dwanacie metrw dugoci, ale wydaje si delikatne.
Raoul, zachowujc skrzyda swojej paszczki, otrzymuje
rodzaj pterodaktyla, latajc jaszczurk z dug paszcz
i malutkimi zbami. Jest pierwszym, ktrego okaz potrafi
lata. To typowe dla mojego przyjaciela, pioniera
teonautyki, zawsze gotowego wznie si i z gry
prowadzi obserwacje.
Bazujc na pomyle swojego rekina, Proudhon
majsterkuje przy duym zwierzciu o wskich oczach
i ogromnej szczce z ostrymi zbami, podobnym do
gatunku Tyrannosaurus rex. Naladuje go Bruno Ballard,
budujc paskiego krokodyla z podobnie uzbrojon
paszcz.
Jeli chodzi o mnie, zajmuj si tworzeniem
niewielkiego, mierzcego tylko ptora metra dinozaura,
ktry moe porusza si na dwch apach. Ponownie
zapisuj w jego genach zachowanie stadne, zarwno
w przypadku obrony, jak i ataku, nawizujc tym samym
do dobrych pomysw mojego mistrza, Edmonda Wellsa.
Mj prototyp, przypominajcy troch Stenonychosaurusa,
poluje w dwudziestoosobowych grupach. Wyposaam go
w osobnicze ulepszenia: chowane pazury przy apach,
takie jak u kota.

Wok mnie roi si od jaszczurek. Przypominaj mi

si plastikowe kolekcje wypeniajce pki mojego biura
w czasach, gdy wylansowano mod na bohaterw Parku
jurajskiego. Jeszcze teraz pamitam niektre nazwy:
iguanodon, brontozaur, ceratozaur, triceratops.
Ares pociga wahado umieszczonego pod
kieliszkiem do jajek zegara i sprawia, e czas
przyspiesza.
Musimy szybciej udoskonala nasze prototypy.
Pterodaktyle Raoula staj si jeszcze smuklejsze
i zaczynaj przypomina archeopteryksy. Freddy
eksperymentuje ze zwierztami ciepokrwistymi.
Podczas gdy wszystkie inne uzalenione s od
temperatury zewntrznej, a kiedy owa temperatura
spada, maj coraz wiksze kopoty z poruszaniem si,
zwierzta Freddyego zachowuj sta ciepot ciaa,
pozostajc aktywne bez wzgldu na kaprysy pogody.
Poniewa jednak nie posiadaj ani rogw, ani szczypiec,
ani te pancerza, zmuszone s cigle ucieka i kry si
przed wrogiem. Nie wiem, dlaczego przyjaciel dokona
wanie takiego wyboru, ale mnie jego zwierzta z tymi
pyszczkami przypominajcymi ryjwki wydaj si raczej
dziwne. Chocia jest wiadomy tego, e moe zosta
wyeliminowany z gry, nadal odrzuca koncepcj jajka,
wymylajc yworodno. Jego mae wychodz
bezporednio z brzucha matki, produkujcej te mleko,
ktrym je karmi. W ten sposb na Ziemi 18 rodz si

pierwsze ssaki.
Edmond Wells, jak zwykle wierny idei spoecznoci,
skania si ku istotom najmniejszym i najliczniejszym,
tworzc mrwk. Widziaem ju kilka innych gatunkw
owadw krcych na powierzchni ziemi i nad ni,
takich jak waki czy skarabeusze, ale jego owad jest
maleki, nie ma koloru, skrzyde, jadu, da. Tym, co go
wyrnia, jest ycie we wsplnocie, a nawet w bardzo
licznych grupach. O ile jego awice sardynek liczyy setki
osobnikw, o tyle mrwki cz si w tysice, jeli nie
miliony. Jednak owady Edmonda, podobnie jak ssaki
Freddyego, s by moe zbyt wymylne, jak na te czasy.
Nie potrafi bowiem obroni si przed licznymi
drapienikami, dziaajcymi konsekwentniej i o wiele
bardziej brutalnymi. Pozostali uczniowie te rozgldaj
si na boki, dlatego pojawia si coraz wicej zwierzt
ryjcych, zdolnych wnika do mrwczych osiedli
i poera ich mieszkacw.
Marilyn Monroe interesuje si owadami, a jej trujca
meduza zamienia si w os. Inna kobieta z naszej klasy,
Natalie Caruso, tworzy pszczo.
I znowu nastaje chwila walki, pojedynki naszych
prototypw.
Nagle, zupenie niespodziewanie Ares spuszcza na
nasz planet gsty deszcz meteorytw.
Trzsienia ziemi, erupcje wulkanw, uskoki
tektoniczne. Troch przypomina to koniec wiata na

Ziemi 17. Nic z tego nie rozumiemy. Czyby koniec gry?

Dalej, przystosowujcie si! krzyczy bg wojny.
Spadajce na Ziemi 18 meteoryty powoduj
wystpienie kataklizmw. Pyy wulkaniczne zakrywaj
niebo i nie wida ju soca. Zapada wieczna noc. Jedynie
pynca potokiem lawa wieci ognistym blaskiem,
zalewajc uwizione na skalistych ostrogach dinozaury.
Najszybciej jak moemy, staramy si przystosowa nasze
zwierzta do panujcych warunkw. Beatrice
Chaffanoux jeszcze bardziej wzmacnia pancerze swoich
wi. Trudno zupenie zmieni raz funkcjonujcy
system. Wielu uczniw kopiuje ryjwk Freddyego
Meyera. Futro i yworodno okazuj si dobrym
sposobem obrony w tym okresie burzliwej pogody.
Owady Edmonda take ciesz si popularnoci.
Niewielki wzrost i twarda skra dobrze znosz
pogodowe kaprysy.
Jestem wiadkiem radykalnych zmian. Gustave Eiffel
inwestuje w termity, ktre obi ziemi jeszcze gbiej
ni mrwki. Bruno Ballard szuka pomocy w niebie.
Zarzuca pomys krokodyla, ciga od Raoula pomys
archeopteryksa i tworzy mniejszego ptaka. Ja za
zostawiam moje dwunone istoty i podejmuj decyzj,
ktra moe wydawa si krokiem w ty: wracam do
morza. Prawd mwic, pod wod moje delfiny
znajdoway schronienie przed trzsieniami ziemi
i wybuchami wulkanw. Moje dinozaury stay si ju

ssakami, a wic wracaj do oceanu jako ssaki morskie.

Wdychaj powietrze atmosferyczne i mog przez dugi
czas wstrzyma oddech, co umoliwia im dugie
przebywanie pod wod. Kompromis wydaje mi si do
zaakceptowania. Jak tylko na powierzchni dzieje si co
zego, delfiny nurkuj. Po tych wszystkich ziemskich
potyczkach z westchnieniem ulgi odkrywam na nowo
spokj rodowiska wodnego, w ktrym mona si
porusza w poziomie i w pionie. I jeszcze jedno:
poniewa pozostali uczniowie dali sobie spokj
z morskimi zawodami, mam due pole do dziaania,
mog rozwija zabawy delfinw i udoskonala ich sposb
porozumiewania si.
Planeta od strony ziemi jest w stanie penego
wrzenia. Kontynenty przemieszczaj si, zderzaj ze
sob, cz. Take roliny ulegaj zmianom. Drzewiaste
paprocie ustpuj miejsca kwiatom i krzewom.
Po nieudanych prbach wzmocnienia i powikszenia
swojego prototypu ssaka, tak aby mg przey
w warunkach aktualnego rodowiska, Freddy Meyer
dokonuje takiego samego wyboru jak ja. Wysya ssaka
pod wod, gdzie staje si czym w rodzaju wieloryba.
Kiedy na skorup ziemsk powraca spokj, okazuje
si, e dinozaury wyginy. Jedynymi pozostaociami
minionej epoki s nieliczne krokodyle, wie, jaszczurki
i warany. Za to niebo pene jest ptakw, morze obfituje
w ryby, mno si owady oraz mae ssaki, swym

wygldem przypominajce ryjwki. To co due, cikie

i zimnokrwiste, nie jest modne na Ziemi 18. Przysza
moda na lekkie, zaradne, zwinne i ciepokrwiste. Wysiki,
aby przystosowa stworzenia do zesanego przez Aresa
deszczu meteorw, zupenie nas wyczerpay, lecz bg
wojny nie przestaje zagrzewa nas do walki
o przetrwanie.
To jeszcze nie koniec. Przecie nie powiedziaem
wam, e to koniec. Macie si przystosowa! krzyczy.
I znowu wszystko pdzi, biega za sob, kryje si,
zabija. Georges Mlis umieszcza oczy w czci
twarzowej, co umoliwia jednej z jego ryjwek
przeksztacenie si w niewielkiego lemura. Mruc oczy,
potrafi okreli odlego od znajdujcych si przed nim
przedmiotw. Przy okazji Mlisowi udaje si wynale
widzenie wypuke. Sarah Bernhardt powouje do ycia
lemura o piciopalczastych doniach, zakoczonych nie
pazurami, lecz paznokciami.
Wszyscy uczniowie zmieniaj wygld swoich
zwierzt. Pojawiaj si lwy, pantery, ory, we,
wiewirki... Najwyraniej jestemy pod silnym wpywem
zoologicznych wspomnie z ,, Ziemi 1. Jednak nasze
stworzenia rni si od tamtych. Niektre s
nadzwyczaj oryginalne. Tygrysy z fluoryzujc skr,
sonie z wieloma trbami, wodne skarabeusze, plamiste
zebry. Spotykaj si ze sob, rzucaj sobie wyzwania,
walcz. Wewntrz gatunkw tworz si przymierza.

Jedne zwierzta gin, inne ulegaj mutacji po to, aby

umkn wrogom lub atwiej chwyta zdobycz.
Okazuje si, e najbardziej agresywne wcale nie
musz najlepiej radzi sobie z przetrwaniem. Tak jak
zapowiedzia bg wojny, powstaj nowe sposoby ataku,
a zaraz po nich jeszcze bardziej wyszukane metody
obrony. Pazurom i zbom odpowiadaj grube pancerze
i zwinne apy. Szybko sabych odnosi triumf nad si
cikich. Strategia polegajca na kamuflau lub puapce
zapachowej okazuje si grona nawet dla najsilniejszych
drapienikw.
Fauna Ziemi 18 jest coraz bardziej gsta
i zrnicowana. Powstaj nowe modele, prbne gatunki
nie przestaj si rozmnaa, mimo e ich bogowie
przestali si nimi zajmowa. Mona nawet zobaczy, jak
dwa gatunki krzyuj si ze sob, tworzc hybryd, jakiej
nikt dotd nie widzia.
ycie rozprzestrzenia si. Stworzenia z pirami,
sierci, uskami, dziobem, szczypcami, pazurami.
Wszelkich kolorw. Zapeniaj wszystkie kontynenty.
Zewszd dochodz ryki, wycie, chrzkanie, pohukiwanie,
westchnienia, rzenie, krzyki agonii. Wszystko si
rodzi, biega, kopuluje, walczy, zabija, trawi, ukrywa.
Wszystkiemu przyglda si Ares, gadzc wsa
i marszczc brwi. Od czasu do czasu pochyla si i za
pomoc ankh obserwuje z bliska dany element,
a nastpnie zapisuje co w swoim notesie.

Po chwili sprawdza godzin na zegarze czasu Ziemi

18 i uderza w gong.
Koniec. Oddajemy prace.
Wstrzymujc oddech, mierzymy wzrokiem nasze
dziea, by za chwil, wpatrzeni w usta Aresa, czeka na
werdykt. Ten pada szybko.
Wieniec laurowy i nasze brawa otrzymuje Raoul
Razorback za swojego ora. Wadca nieba, ktrego nikt
nie jest w stanie niepokoi. Wszystko widzi. Swoim
haczykowatym dziobem rozrywa ciao ofiary i grzebie
w jej wntrznociach. Jego silne szpony potrafi uderzy
jak miecz. Uwite w wysokich grach gniazdo chroni
potomstwo przed znajdujcym si na ziemi
niebezpieczestwem.
Ares
gratuluje
mojemu
przyjacielowi spjnoci tworzenia.
Drugie miejsce zajmuje Edmond Wells i jego
mrwki. Udao mu si przedstawi si wielkiej grupy
osobnikw, uchwyci j i ukierunkowa, tak eby
powstay cae piaskowe miasta.
Trzecia jest Beatrice Chaffanoux i jej w, solidne
zwierz, dobrze chronione swoim pancerzem.
Proudhon dostaje gratulacje za szczura. atwo
przystosowujcy si, bardzo agresywny. Ma ostre
siekacze, jest szybki i potrafi si ukry. Marilyn zbiera
pochway za osy z zatrutym dem, take umiejce
budowa ochronne siedziby. Potem Freddy za swojego
wieloryba zaopatrzonego w system filtrowania kryla.

Dalej Clement Ader za latajcego skarabeusza

z pancernymi pochewkami na skrzydach i niejaki
Richard Silbert, ktry zaprojektowa niezwykle szybk
antylop, Bruno Ballard ze swoim sokoem, a nastpnie
ja z moim delfinem. Potem Toulouse-Lautrec, ktry
stworzy koz. Warto wymieni jeszcze kilka znanych
osb oraz ich dziea: Jean de la Fontaine mewa, Edith
Piaf kogut, Jean-Jacques Rousseau indor, Wolter
wistak, Auguste Rodin byk, Nadar nietoperz, Sarah
Bernhardt ko, Eric Satie sowik, Mata Hari wilk,
Maria Curie iguana, Camille Claudel jeowiec,
Gustave Flaubert bizon. Wrd dzie nieznanych osb
znale mona: ledzia, ab, kreta, leminga, yraf.
Kada stworzona istota nawizuje do osobowoci
stwrcy. Kady ma swj totem.
A teraz przegrani, ktrzy zostan wykluczeni z gry.
Ares wskazuje na Marion Muller za jej nieudanego dodo
z Madagaskaru, ptaka zbyt cikiego, aby lata i ze zbyt
zakrzywionym dziobem, aby mg polowa. Ares
tumaczy, e kady ptak musi posiada odpowiedni
stosunek masy do skrzyde. Pingwiny znalazy si prawie
na granicy, lecz poniewa potrafi pywa, ich bg
zostaje oszczdzony.
Wchodzi centaur. Marion walczy, krzyczy, e wyrok
jest niesprawiedliwy, ale centaur mocno trzyma mod
dziewczyn za biodra.
Nie, chc dalej gra. Chc dalej gra skamle.

Ares czyta dalej list przegranych. Bg soni

z kilkoma trbami, bg mamuta, tygrysa z fluoryzujc
skr, wodnych skarabeuszy, zwierzcia z rodziny
kotowatych o tak dugich zbach, e nie moe zamkn
pyska.
Ostatecznie wychodzi na to, e zwyciskie gatunki
podobne s do tych, ktre istniay na Ziemi 1. Mwi
wic sobie, e nie istnieje tysic sposobw tworzenia
ycia.
Odejmowanie: 125 6 = 119.
Ares umieszcza swoj imponujc posta w fotelu:
Jedna rada odnonie dalszej czci Gry Y. Odwagi,
pamitajcie, odwagi! Jest na to greckie okrelenie: hubris.
Houtspah w jzyku jidysz. Po francusku: tupet. Na
nastpnych zajciach bdziecie zajmowa si ludmi.
Jeli wybierzecie defensyw, pomylcie o pancernych
wiach Beatrice, jeli wolicie postaw ofensywn,
przypomnijcie sobie ora, ktrego stworzy Raoul, i jego
panowanie na niebie. Ale, tak midzy nami, bdcie
oryginalni i odwani, inaczej czeka was mier.
Spogldam na mj ankh. 142 857... Ta liczba nie
wydaje mi si ju przypadkowa. Wydaje mi si, e
natknem si na ni w Encyklopedii.

58. ENCYKLOPEDIA: 142 857

Wemy tajemnicz liczb, ktra powtarza si w wielu
historiach.
Najpierw j pomnmy i zobaczmy, co z tego wyniknie.
142 857 x 1 = 142 857
142 857 x 2 = 285 714
142 857 x 3 = 428 571
142 857 x 4 = 571 428
142 857 x 5 = 714 285
142 857 x 6 = 857 142
A 142 857 x 7?
999 999!
Za dodajc 142 + 857, otrzymujemy 999.
142 857 do kwadratu to 20408122449. Liczba ta skada si
z 20 408 i 122 449, ktre dodane do siebie daj... 142 857.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

59. SMAK KRWI

O dwudziestej jemy kolacj.
Ewolucja potraw przebiega rwnolegle do naszych
kolejnych dowiadcze. Cienkie plasterki carpaccio nie
s ju z ryby, lecz z misa zwierzt. Nigdy tego nie
jadem, w czasach, kiedy byem czowiekiem. Z natury
nie lubi smaku misa. A tutaj poykam surowy filet
z kozy, yrafy, hipopotama czy ora. Mj jzyk wchania
czyste biako, nie znieksztacone adnym kulinarnym
procesem. adnego smaenia, adnego sosu. Czapla jest
gorzka, paw tusty, wkniste miso bawou wchodzi
w zby, zebra smakuje delikatnie, je jest gorzki, mewa
brzydko pachnie. Jako nie zaley mi, aby posmakowa
linikw, wa, pajkw i nietoperza.
Pocztkowo prawie nie rozmawiamy, zajci
jedzeniem. Bior dokadk yrafy, ostatecznie uznajc,
e jej miso jest nawet nieze. Tak jakbym rozpoznawa
dawny smak lukrecji. Po jajkach, soli, algach i rybach,
moja paleta smaku jeszcze si rozszerza.
Po napenieniu odkw rozwizuj nam si jzyki.
Zaczynamy od wzajemnych oskare, e chcielimy, aby
nasze zwierzta zwyciyy w walce z tymi, ktre
stworzyli nasi przyjaciele. Potem przychodzi niepokj.
Co to takiego ta Gra Y, wspomniana przez Aresa,
a wczeniej przez innych bogw-mistrzw?
Po zawodach w tworzeniu zwierzt, bez wtpienia

chodzi bdzie o zawody w tworzeniu ludzkich stad,

jak je nazwa Ares twierdzi Edmond Wells,
przypominajc tym samym, e czowiek jest kolejnym
logicznym stopniem ewolucji. Numerem 4.
Bierze si mapy, stawia na dwch nogach, aby
miay wolne rce i mogy wzi w nie narzdzia?
dopytuje si Gustave Eiffel.
A potem uczy si je polowa? pyta Marilyn.
Trzeba take obniy ich struny gosowe, aby mogy
nauczy si mowy marzy Freddy.
Spieszno nam do spotkania z doskona zabawk:
Homo sapiens sapiens.
Majc ludzi, zbuduj monumenty mwi Gustave
Eiffel.
Majc ludzi, bd tworzy spektakle mwi
Georges Mlis.
Majc ludzi, stworz balet mwi Mata Hari.
I piosenki mwi Edith Piaf.
Ju teraz chcielibymy zaj si istotami podobnymi
do nas, by bogami wobec istot posiadajcych mzgi,
ktre myl, usta, ktre mwi, rce, ktre pracuj.
Naucz ich y bez bogw i mistrzw! wykrzykuje
Proudhon.
A ja ich naucz mioci szepcze Marilyn.
Prawdziwej mioci, bez zdrady i kamstw. Moi ludzie nie
bd traci czasu na kolejne miosne przygody. Od razu
bd umieli rozpozna bratni dusz.

Mata Hari nie zgadza si z ni.

A po co? Przez cae swoje ycie mie tylko jednego
partnera? Jakie to ograniczajce. Niemniej wydaje mi
si, e zarwno ty, jak i ja, mnoyymy na Ziemi nasze
dowiadczenia, czasami ranic si przy tym, ale
i ubogacajc za kadym razem.
Marilyn nie ustpuje:
Gdybym spotkaa Freddyego, kiedy byam
nastolatk, zamiast czeka na spotkanie z nim, a trafi
do Raju, nie szukaabym ju dalej. Jestem o tym
przekonana.
Edmond Wells wyglda na zamylonego:
Gdybym to ja tworzy ludzi, chciabym, aby wszyscy
mogli si zrozumie. Wymylibym jzyk, ktry by nie
dawa moliwoci nieporozumie ani pomyek.
Dogbnie powicibym si porozumiewaniu midzy
ludmi.
A moi ludzie mwi Freddy bd posiadali
poczucie humoru. Codziennie ju od rana kto bdzie
opowiada dowcipy, ktre przez reszt dnia bd bawiy
pozostaych. miech bdzie dla moich ludzi drog
wiodc do ycia duchowego.
A ty, Michael?
Dwik gongu zwalnia mnie od odpowiedzi, ale i tak
wiem, e najwaniejszym dla mnie zadaniem bdzie
zrozumienie samego siebie poprzez obserwacj
stworzonych przeze mnie ludzi. Prawdopodobnie

przeprowadz dowiadczenia, eby sprawdzi, jak

zareaguj w najbardziej tajemniczych sytuacjach, jakie
zdarzyy si w moim yciu.
Wchodz centaury ze swoimi bbnami i otaczaj nas
koem. Nie syszymy si ju. Dochodz inne instrumenty:
kociane flety, gitary, ktrych puda rezonansowe
wykonano ze skorupy pancernika. Mode pboginie
graj na harfach o baranich strunach.
Boj si przyszego losu boga ludzi. Czy stan na
wysokoci zadania? Kiedy w moim ziemskim yciu
straciem narzeczon, odchodzc podarowaa mi
drzewko bonsai z przyczepion do niego karteczk. Byo
na niej serce przebite strza i napis: Nie umiae zaj
si mn, czy bdziesz umia zaj si t rolin?.
Podjem wyzwanie. Podlewaem moje bonsai,
pielgnowaem specjalnymi rodkami, podsypywaem
nawz, spryskiwaem licie, gdy tylko zaczynay marnie.
A jednak wszystkie moje wysiki spezy na niczym.
Widziaem, jak rolina ginie w oczach i nic nie umiaem
dla niej zrobi.
Nie wicej szczcia spotkao mnie w kontaktach ze
wiatem zwierzt. Kiedy jeszcze byem chopcem, czsto
zdarzao si, e wszystkie rybki gupiki w moim
akwarium pyway do gry brzuchami, szybko zjadane
przez swoich wspbraci, zanim ci z kolei zdyli zgin.
Pamitam rwnie hodowl kijanek, ktre znajdowaem
w rowie, niedaleko domu moich dziadkw na wsi.

Wkadaem je do soikw po demie i obserwowaem, jak

rosn i zmieniaj si w aby, ale wystarczya kilkudniowa
eskapada z kuzynami, eby woda wyparowaa, a moje
kijanki zdechy, kompletnie wysuszone.
Miaem te chomiki, pocztkowo samca
i dwumiesiczn samiczk. Po kilku dniach samiczka
wydaa na wiat dwanacioro maych, z ktrych poow
poara. Pozostae parzyy si ze sob nawzajem. Brat
z siostr, syn z matk, crka z ojcem. Po kilku tygodniach
w klatce znajdowao si okoo trzydzieci chomikw,
baraszkujc i poerajc si wzajemnie i ju nawet nie
miaem odwagi zaglda do jej wntrza, tak byo mi
wstyd, e to ja stworzyem podobny wiat.
Kiedy miaem 12 lat, dostaem od mamy kota, ktrego
te nie potrafiem uszczliwi. Kociak biega
histerycznie po caym domu i uwielbia zaatwia si na
mojej poduszce. Poza tym nie znosi moich pieszczot,
a najwiksz przyjemno sprawiao mu kadzenie si na
klawiaturze komputera wanie wtedy, gdy byem
pochonity prac. Potem si uspokoi, przesta tyle
biega, ale spdzajc duo czasu na leco, zacz ty,
gdy jedyn jego czynnoci byo ogldanie telewizji.
W kocu zdech z nadmiaru cholesterolu w organizmie,
a weterynarz zarzuci mi, e za mao si z nim bawiem
i dawaem za duo jedzenia.
A czy pniej byem dobrym ojcem dla moich dzieci?
A jakim byem anioem dla moich podopiecznych?

Jake cikim zadaniem jest odpowiedzialno za

istoty, ktrych ycie od nas zaley! Ostatecznie nie
jestem pewien, czy powinienem cieszy si z mojego
statusu boga.

60. ENCYKLOPEDIA: PRAWO PETERA

W kadym systemie hierarchicznym pracownik dy
do podcignicia si do swojego poziomu
niekompetencji. To prawo ogoszone zostao po raz
pierwszy w 1969 roku przez J. Petera, ktry pragn
utworzy now dziedzin wiedzy hierarchologi,
czyli nauk o niekompetencji w pracy. Zamierza j
zgbi, przeanalizowa i sprawdzi, jaki jest poziom jej
ekspansji w poszczeglnych firmach. Wyniki obserwacji
Petera byy nastpujce: w kadej organizacji
pracowniczej jest tak, e jeli kto dobrze wykonuje
swoje zadania, powierza mu si kolejne, jeszcze
trudniejsze. Jeeli i z tych si odpowiednio wywie,
proponuj mu awans. I tak dalej, a do dnia, w ktrym
otrzyma stanowisko powyej swoich moliwoci. Na
ktrym pozostanie nieskoczenie dugo. Zasada
Petera ma dwa logiczne skutki. Po pierwsze: w kadej
firmie praca wykonywana jest tylko przez tych
pracownikw, ktrzy nie osignli jeszcze swojego
poziomu niekompetencji. Po drugie: wykwalifikowany
i skuteczny w swym dziaaniu pracownik rzadko
pozostaje przez duszy czas na swoim poziomie
kompetencji. Zrobi wszystko, aby wspi si na poziom,
na ktrym jego dziaania stan si zupenie
nieskuteczne.

Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

61. MIERTELNICY. 8 LAT. STRACH

Zaraz po przejciu pod wodospadem na drugi brzeg rzeki
Mata Hari znajduje due, gbokie lady zwierzcia,
ktre musi by zarwno wielkie, jak i cikie.
W ogarniajcych nas z wolna ciemnociach syszymy
dobiegajcy gdzie z daleka chrapliwy oddech.
Drtwiejemy. Raoul stara si nas uspokoi.
Myl, e on pi.
Starajc si nie dotkn rkami ani jednej gazki, by
nie narobi haasu, wyjmuje ankh i kadzie palec na
przycisku D.
Ja sdz, e oddech jest zbyt nieregularny, jak na
zwierz w bezruchu, ale nic nie mwi, eby dodatkowo
nie straszy przyjaci. Podchodzi Marilyn i cakiem
zwyczajnie bierze mnie za rk, ciskajc tak mocno, e
prawie miady mi do.
I ju po chwili syszymy, jak pod jego krokami dry
ziemia i szeleszcz licie.
Z mioci do szpady, z humorem do tarczy
skanduje Freddy Meyer.
Z nas wszystkich to Freddy posiada najlepszy zmys
orientacji. Poniewa przez dugi czas by niewidomy, ma
wietnie rozwinity such i wch. Z atwoci porusza si
w ciemnociach.
Chwila ciszy, a potem znowu haas, ale ju nie przed
nami, tylko gdzie z lewej strony.

Czuj si zmczony, tak bardzo zmczony, e ju

gorzej by nie moe. Sowa same wychodz z moich ust:
Przykro mi, drodzy przyjaciele. Jestem zbyt
wyczerpany, eby i dalej. Za duo daem z siebie
wczoraj. Wracam spa. Idcie dalej beze mnie.
Bardziej domylam si, ni widz przygnbienie na
twarzach teonautw.
Ale co ty, Michael... kusi Marilyn, ktrej rk
puszczam.
Wracam, uciekam biegnc, zostawiam ich. Mijam
wodospad i ju jestem na spokojnym niebieskim
terytorium. Niech stawiaj czoa potworowi, jak umiej
najlepiej. Tak, jak ja wczoraj. Teraz niech oni sobie radz.
Jutro mi opowiedz, jak z tego wyszli.
Jeeli rzeczywicie znajdujemy si w jakim filmie
lub powieci, to chyba wanie stworzyem nowy
archetyp: bohatera, ktry porzuca wszystko w rodku
akcji...
W drodze powrotnej do willi troch nkany moim
nagym poczuciem wolnoci otrzsam z siebie kurz. Ale
w kocu nie musz przecie stawia czoa tym
wszystkim niebezpieczestwom. Mam prawo odpocz,
jeli bd mia na to ochot, a poza tym, chciabym
zobaczy, co si dzieje z moimi dawnymi klientami,
ktrych ostatnio nieco zaniedbaem.
Kiedy docieram do miasta, ulice Olimpii s puste,
a w willi czeka na mnie smarkaczka. Bije skrzydekami

na powitanie, a kiedy wczam telewizor, siada obok

mnie na kanapie.
Interesuj ci miertelnicy z Ziemi 1, prawda? No
to zobaczmy, co mamy dzi wieczorem w programie.
Na boisku szkoy Theotimea w Iraklionie dzieci bij
si z prawdziw zawzitoci. Wyznaczono role. Jest
Achilles, Agamemnon, Hektor, Parys i Priam, a wic
zaczyna si wojna trojaska. Ukryci w kpie drzew Grecy
otaczaj Trojan. Obydwa obozy napadaj na siebie
z niezwyk zawzitoci za kadym razem, gdy ktra
z armii zbliy si do wrogiego obozu. Bardziej
zdeterminowani i okrutni Grecy zdobywaj w kocu
trojaski bastion, z ktrego uciekaj w popochu
onierze. Biedny Theotime, ktremu waga nie pozwala
porusza si zbyt szybko, z atwoci zostaje schwytany
przez dzieciaki wykrzykujce: Na mier, Hektorze, na
mier!. Czyje rce rozdzieraj mu koszul, zadajc
kolejne ciosy, jednak mojemu byemu klientowi udaje si
wydosta i uciec pod opiek wychowawcy. Nie podnoszc
gowy znad gazety, opiekun odpycha go
z rozdranieniem:
Mj biedaku, ycie to dungla. Kady musi sam
sobie radzi.
Smarkaczka brzczy na znak protestu. Otoczony
Theotime zasania gow rkoma. Na szczcie dzwonek
kadzie kres jego mce, dajc sygna koca przerwy.
W domu mama Theotimea z przeraeniem patrzy na

jego ubranie, cae w strzpach. Zawstydzony chopiec nie

chce powiedzie, co si stao, w obawie, by nie wydao si,
e by tylko niezdoln do adnej obrony ofiar. W kocu
chroni si w swoim pokoju, gdzie wreszcie moe si do
woli wypaka.
Wobec tak wielkiej niesprawiedliwoci smarkaczka
brzczy coraz goniej. Tumacz jej, e taka jest karma
mojego dawnego Igora, ktry jest prost dusz,
zmiadon przez obraz swojej wadczej matki. Czy
bdzie ona dobrotliwa, czy nieprzychylna, w ostatecznym
rozrachunku niczego to nie zmieni.
Na drugim kanale, w prawdziwej afrykaskiej
dungli Kouassi Kouassi towarzyszy ojcu w polowaniu na
lwa. Rodzic uczy go, jak stawi czoa zwierzciu za
pomoc oszczepu, a take jak unikn jego kw
i pazurw. Kouassi Kouassi zdaje si nie ba albo dobrze
ukrywa strach. Jego pier zdobi liczne naszyjniki oraz
wisiory penice rol talizmanw. Pomalowana twarz
chopca wyglda jak rytualna maska, zdolna ochroni go
przed zymi duchami i zapewni magiczn moc.
Lecz najwyraniej lwy postanowiy dzisiaj nie
opuszcza swoich jam. Myliwi przemierzaj sawann
we wszystkie strony, nie napotykajc ani jednego
drapienego kota, i martwi si, e wrc z polowania
z niczym. W czasie drogi ojciec opowiada synowi, jak
straszna mogaby by walka, i relacjonuje szczegowo
przebieg swojego pierwszego polowania. Kouassi

Kouassi naladuje kady gest ojca, wydajc gone

okrzyki. Dziecko pyta jednak, dlaczego nie ma lww.
Gdyby lwy miay swoich gawdziarzy odpowiada
ojciec mogyby nam powiedzie, dlaczego wyginy. Ale
maj ich tylko ludzie i pewnego dnia jeden z nich opowie
nowemu pokoleniu, dlaczego nas ju nie ma.
Nastpnie ojciec z synem wracaj do domu
i zasiadaj przed telewizorem, aby obejrze Tarzana,
amerykaski serial, ktry obydwaj lubi.
Eun Bi wyywa si na konsoli do gier, podczonej do
telewizora. Jest w domu, w swoim pokoju. Gra polega na
poruszaniu si w trjwymiarowym wiecie, przy uyciu
broni oraz innych narzdzi umoliwiajcych pokonanie
potworw lub przedostanie si przez wwozy. Trzeba
wspina si na zwierzta, lizga na szynach...
Dziewczynka jest zafascynowana gr. Stara si unikn
strza, biec w korytarzu, w ktrym wybuchaj ogniste
kule, unicestwi stranikw strzegcych drzwi. W pokoju
obok rodzice znowu si kc, wic Eun Bi nastawia na
cay regulator goniki w swoich suchawkach, eby ju
nic nie sysze.
Zatopiona w wyimaginowanym wiecie, zajta
rozcinaniem na p okropnego potwora, nie wie, e
z pokoju obok dobiega odgos tuczonych talerzy.
Wreszcie otwiera skrzyni ze skarbem, a wtedy may
duszek zaprasza j do przejcia na wyszy poziom gry.
Tam od razu zostaje zaatakowana przez kolejnego

potwora, ktry poera j swoimi wielkimi kami, podczas

gdy ekran robi si czerwony i pojawiaj si na nim te
zowrbne sowa: Game over.
Eun Bi zdejmuje suchawki, lecz poniewa krzyki za
cian nie cichn, szybko nakada je z powrotem i wraca
do gry w miejscu, w ktrym przerwaa. Stracie
wszystkie ycia. Czy chcesz ponownie rozpocz gr
z nowym yciem? pyta ekran. W tej samej chwili do
pokoju wpada matka dziewczynki. Z purpurow twarz
wrzeszczy co, czego maa Azjatka nie moe usysze.
Kobieta wpada we wcieko. Uderza crk w policzek
i stanowczym ruchem wycza komputer. Dziewczynka
wstaje i, nie zauwaajc ironicznego spojrzenia swojego
ojca, biegnie schroni si w toalecie. (Rozpoznaj dawny
zwyczaj z jej poprzedniego wcielenia Jacques take
traktowa toalet jako swoje sanktuarium, do ktrego
nikt nie mia dostpu). Ale matka dobrze zna t mani.
Staje przed drzwiami i szarpie za klamk, nakazujc
dziewczynce wyj. Eun Bi nie poddaje si woli matki,
pewna swojego schronienia. Nieczua na matczyne
narzekania, zagbia si w lekturze ksiki,
opowiadajcej histori ksiniczki, ktra mieszka
w baniowym kraju.
Smarkaczka spoglda na mnie niepewnym
wzrokiem.
Chcesz mnie zapyta, dlaczego ludzie uywaj tyle
przemocy wobec swoich dzieci? Nie wiem. Moe rodzice

mszcz si w ten sposb za razy, ktre sami dostali

w dziecistwie. I tak kade kolejne pokolenie odgrywa
si na nastpnym... Chyba e przemoc jest
nierozerwalnie zwizana z gatunkiem. Pamitam tak
spraw w Anglii: dwoje omioletnich dzieci zapao,
a nastpnie zadao miertelne tortury trzylatkowi,
ktrego nawet nie znali. Moe to wanie przemoc
pozwolia czekoksztatnemu zwierzciu pokona
wszystkie drapieniki. A poniewa dzi ich nie ma,
czowiek zachowuje tradycj przemocy na swoim
wasnym gatunku.
Oznajmiam, e id spa. Smarkaczka kiwa swoj
pikn gwk i bez adnego marudzenia wylatuje przez
otwarte okno.
Cakiem wyczerpany wycigam si na ku.
Musiabym zapomnie, jacy s ludzie, eby znowu chcie
im pomaga! Nie ulega wtpliwoci, e bogowie
wyposayli nasze pokoje w telewizory po to, bymy mogli
zobaczy na wasne oczy, do czego zdolni s nasi
podopieczni. Tak naprawd niewiele rni si od
zwierzt...

62. MITOLOGIA: HERMES

Zeus zgwaci Maj, crk tytana Atlasa, a z ich zwizku
narodzi si Hermes, utosamiany z rzymskim
Merkurym, ktrego imi znaczy kolumna.
W dniu narodzin matka woya syna do koszyka,
a ledwie odwrcia si tyem, chopiec zabi wia i z
jego skorupy oraz jelit jawki skonstruowa pierwsz
lir. Gr na niej upi matk.
Gdy tylko Hermes dors, natychmiast wyruszy
w drog. Dziki talentowi zodziejaszka pozbawi
Posejdona trjzbu, Aresa szpady, a Afrodyt
magicznego pasa. Przywaszczy sobie pidziesit
biaych wow ze zotymi rogami, bdcych wasnoci
Apollona.
Zachwycony dwikiem liry Apollo zgodzi si
pozostawi Hermesowi swoje stado w zamian za
siedmiostrunowy instrument.
Od Pana, boga pasterzy z lesistej Arkadii, otrzyma
fletni, ofiarowujc mu w zamian pastersk lask
z trzema biaymi sznurkami.
Kiedy Apollo zaprowadzi go do Zeusa, uj ojca swoim
talentem oratorskim i Zeus mianowa go boskim
posacem, jednak Hermes musia obieca, e nigdy ju
nie bdzie kama. Dziki swojemu sprytowi zoy tak
obietnic: Nigdy nie posun si do kamstwa, ale by
moe czasami nie powiem caej prawdy.

W swym okrgym kapeluszu, symbolizujcym wiszce

nad grami chmury, ubrany w zote, uskrzydlone
sanday, dziki ktrym przemieszcza si tak szybko jak
wiatr, i z kijem pasterskim w rku, sta si bstwem
opiekuczym drg, skrzyowa, targw, okrtw,
podrnych (w tym take dusz wdrujcych w kierunku
kontynentu umarych), umw i wasnoci prywatnej.
Paradoksalnie uwaano go take za boga zodziei.
Zdoby te dar przepowiadania przyszoci.
Wedug legendy, to Hermes wymyli alfabet.
Wychodzc od piciu samogosek stworzonych przez
Parki i jedenastu spgosek Palamedy, Hermes
wymyli pismo klinowe, opierajc si na obserwacji
urawi leccych w trjktnym szyku. Nastpnie kapani
Apollona dodali pozostae spgoski oraz samogoski,
takie jak dugie o oraz krtkie e, dziki czemu kadej
z siedmiu strun lutni Hermesa przypisana jest inna
samogoska.
Boski posaniec mia te liczne przygody miosne. Z jego
zwizku z Afrodyt pocz si Hermafrodyta, istota pci
mskiej i eskiej jednoczenie, ktrej imi powstao
z poczenia imion rodzicw. Z Chione spodzi
Autolycosa, dziadka bohatera Odysei, Ulissesa. Kult
Hermesa znany by w caej Grecji i na kadym
skrzyowaniu stawiano zwieczone jego posgiem
supki, wskazujce drog. Na jego cze Grecy skadali
ofiary z wow, ktrym obcinano jzyki, stanowice

symbol boskiej elokwencji Hermesa.

Duo pniej, jako bg wszystkiego, co si porusza,
zosta rwnie bogiem magikw, aktorw oraz bogiem
oszustw. Egipskim odpowiednikiem Hermesa jest Tot,
uwaany za boga inteligencji.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V
(wedug Francisa Razorbacka, zainspirowanego
Teogoni Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

63. RODA: ZAJCIA HERMESA

W rod, dzie powicony Merkuremu, nasi greccy
nauczyciele nadal prezentuj nam si w porzdku
chronologicznym, zgodnym z ich aciskim
nazewnictwem. Dlatego wanie przed bram paacu
Hermesa w rod czekaj uczniowie, nim wejd do
kolejnej sali, w ktrej odbd si zajcia.
Chodz pomidzy rozmawiajcymi ze sob
grupkami, pozdrawiam kilka znajomych osb, ale
w kocu i tak musz przyzna z sercem cinitym ze
strachu, e aden z moich przyjaci teonautw nie
stawi si na zajcia. Co im si przydarzyo podczas
spotkania z potworem w czarnym lesie? Jestem tak
zaniepokojony, e po przekroczeniu progu srebrnej
piramidy prawie nie zwracam uwagi na wystrj paacu
boga podrnikw.
Sala, w ktrej odbywaj si zajcia, pena jest kartek
pocztowych i przedmiotw przywiezionych z wypraw na
nieznane planety. W gablotach wystawione s przerne
instrumenty muzyczne, przypominajc o licznych
umiejtnociach Hermesa.
Dzie dobry, prosz zaj miejsca miy gos
dobiega gdzie spod sufitu.
Podnosimy gowy. Nasz dzisiejszy nauczyciel unosi
si nad nami, uderzajc przyczepionymi do sandaw
skrzydekami. Powoli obnia si, wreszcie zajmuje

miejsce przy biurku, ani na chwil nie rozstajc si ze

swoim kapeluszem z okrgym rondem oraz pastersk
lask. Ma gadk i zadziwiajco mod, pikn twarz.
Razem ze mn docieracie do najbardziej
interesujcego stadium ewolucji oznajmia.
Poznalicie ju 1: minera, 2: wiat rolin, 3: wiat
zwierzt. Teraz zatem zwrmy uwag na 4... Czowiek
zapisuje na tablicy, a nastpnie bierze swj kij
i w powietrzu kreli nim kontury liczby.
4. Czowiek to skrzyowanie, krzy, rozwidlenie.
Dlatego wanie to ja, bg drg, mwi wam o czowieku.
Dlaczego istota ludzka jest skrzyowaniem? Dlatego, e
bdc wolnym, moe i do przodu lub... cofn si. Nie
jest jak 3, zwierz uzalenione od swoich emocji, strachu
lub dz. Jeli chce, dziki swojej inteligencji moe je
wszystkie pokona, skierowa w odpowiedni stron,
okiezna.
Mwic to, Hermes raz chodzi, raz lewituje,
przygldajc nam si z bliska lub obserwujc z gry.
Wreszcie klaszcze w donie i po chwili zjawia si Atlas ze
swoj kul ziemsk.
Niezbyt szybko ci si przypomniao mruczy
niezadowolony. Ju mwiem twoim kolegom, e te
warunki pracy s zupenie nie do zniesienia...
Dzikuj Atlasie ucina Hermes, nawet nie patrzc
na nieszcznika uginajcego si pod ciarem wanie
skadanego w kieliszku do jajek jarzma. Niedugo ci

poprosz.
Poniewa Atlas ani drgnie, Hermes posya mu
szeroki umiech, nastpnie gestem daje do zrozumienia,
eby wyszed. Atlas waha si, po czym zwraca si do
Hermesa:
Gdyby nie pamita, przypominam ci, e jeste mi
winien szacunek. W kocu jestem twoim dziadkiem...
Wiem o tym, ale teraz mam wane zajcia, to ich
pierwsza lekcja z zabawkami w postaci ludzi.
Mam gdzie zabawki.
Hermes wydaje si zmczony rozmow.
No dobrze, czego chcesz? Podwyki?
Patrzy na niego uwanie, cay czas si umiechajc.
Atlas pierwszy spuszcza wzrok, nastpnie wzdycha
ciko i wychodzi, manifestujc swj niesmak.
Na czym to skoczylimy? Ach, tak. Wanie w tej
chwili rozpoczyna si Wielka Gra, Gra Y, gra bogw.
Kady z was otrzyma szczep zoony ze stu czterdziestu
czterech osobnikw nalecych do rzdu naczelnych.
W kadej grupie znajdzie si trzydziestu samcw
przewodnikw, pidziesit podnych samic, pozostae
osobniki to samce niedominujce, bezpodne samice,
dzieci i starcy. Pocztkowo wszyscy dysponujecie mniej
wicej takimi samymi pionkami.
Znowu wznosi si pod sufit.
Wasze ludzkie prototypy s prawie identyczne.
Dwie rce, dwie nogi, narzd wzroku umieszczony

w czci twarzowej, donie, paznokcie, struny gosowe,

widoczna pe. Nie wolno wam zmienia ich kodu DNA.
W kadym szczepie znajdziecie pewn liczb osobnikw
inteligentnych i gupich, dobrych i zych, zrcznych
i niezrcznych. Wszelkie zmiany mog by wycznie
wynikiem edukacji, znakw, ktre zdoacie przekaza im
we nie, waszej zdolnoci wyboru dobrych mediw itd.
Mwic bardziej prozaicznie, nie zapomnijcie wysa ich
na poszukiwanie rde wody pitnej, poniewa bez wody
ludzie zgin. Chrocie ich przed drapienikami. Myl tu
nie tylko o zwierztach, ale take o ludach
przypadkowych, ktre take istniej na Ziemi 18.
Schodzi i okra nasz planet.
To ludzie, nad ktrymi nie czuwaj adni bogowie.
Jednak potrafi by wierzcy, poniewa umiej stworzy
sobie wymylonych bogw.
Przerywa, gdy jaki nagy haas dobiega z tylnych
rzdw. Odwracam si. Czuj ulg widzc, jak do sali
wchodz moi teonauci. Na policzkach Raoula widniej
lady licznych zadrapa, Marilyn i Freddy maj togi
w strzpach, Edmond lekko kuleje, a ciemna karnacja
Maty Hari zmienia si w bia, niemal zielonkaw.
Nie sprawdziem listy, ale wydawao mi si, e kilka
osb jest nieobecnych. A wic s nasi spnialscy! Mam
nadziej, e chocia nie spdzilicie nocy poza miastem
mwi z ironi w gosie bg podrnych, dajc do
zrozumienia, e nie jest naiwny.

Po chwili przestaje si nimi interesowa, a nowo

przybyli bez sowa zajmuj miejsca wrd nas.
Przechodzc obok mnie, Raoul rzuca mi pene wyrzutu
spojrzenie.
Totem notuje na tablicy Hermes i zaraz wyjania:
Wecie sobie jakie zwierz jako totem. Wybierzcie
wedug wasnego uznania. Kade zwierz ma swoje
szczeglne cechy, swj sposb zachowania lub
integrowania si z natur, ktre stan si inspiracj dla
waszych ludzi.
Dajc znaki, bymy podeszli do kuli, w ktrej pywa
Ziemia 18, udziela nam kolejnych rad:
Suchajcie waszych ludzi, starajcie si ich
zrozumie, pomagajcie im. Oszczdnie uywajcie
piorunw. Unikajcie czynienia cudw. Cuda i mesjasze
to narzdzia uywane przez bogw mao zrcznych,
niepotraficych dziaa w dyskretny sposb.
Powiedzia to z pogard w gosie, jak kapitan
aglowca na wspomnienie odzi motorowych.
Do pracy. I przycie si tak, aby po upywie kilku
wiekw wasza ludzko nie ulega samounicestwieniu.
Powiedziawszy to, nasz nauczyciel z hollywoodzkim
umiechem unosi si, by mc lepiej ledzi z gry wyniki
naszej pracy.

64. ENCYKLOPEDIA: REWOLUCJA

JAHWISTYCZNA
Sze tysicy lat temu na terenie dzisiejszej pustyni
Synaj mao znany lud Kenitw odkry metalurgi.
A wic mied. Bya to wielka rewolucja, gdy do
uzyskiwania metalu potrzebne byy ogromne piece
z wysok temperatur. Kenici wynaleli piece, stosujc
rozarzone wgle, w ktre dli miechami. W ten sposb
pokonali barier 1000C, konieczn do wytopu metalu.
Umiejc uzyska wysokie temperatury, odkryli szko
i emali.
Kenici czcili gr Synaj i byli wyznawcami religii
jahwistycznej, zwizanej z Jahwe, czyli Tchnieniem.
Przechodzc od kamienia lithos, do miedzi chalcos
i odkrywajc przy tym istnienie metali, Kenici dokonali
Miedziowej Rewolucji. Topienie metalu jest pierwszym
ludzkim aktem cakowitego przeksztacenia materii.
Z Synaju Kenici przenieli si na wybrzee Morza
rdziemnego i utworzyli port w Tyrze, a nastpnie
dotarli a na Cypr, chcc tam szuka cennych rud.
Zaoyli take Sydon (obecnie Saida) i tym samym dali
pocztek cywilizacji, nazwanej duo pniej fenick.
Jahwici nie uywali miedzi do produkcji broni, lecz
wytwarzali
z
niej
misterne
przedmioty,
najprawdopodobniej o przeznaczeniu religijnym,
w formie kiwajcych si figurek o niezrwnanej jakoci

metalurgicznej. Zdaniem profesora Gerarda Amzallaga,

ktry przez wiele lat bada ycie Kenitw, ich bg nie by
bogiem wadczym ani dominujcym, by raczej bogiem
katalizatorem, mogcym tchn w ludzi i rzeczy si,
da im swoje tchnienie Jahuwa, bdce jak dwik
miechw w kuni. Taki opis stworzenia czowieka
poprzez tchnienie Boga znajdujemy nieco pniej
w Biblii, gdzie czowiek powstaje z ziemi (Adam) oraz
tchnienia Boga.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

65. CZAS SZCZEPW

LUD WI
Wiatr wia nad dolin.
Napyny czarne chmury i nagle byskawica
przecia niebo.
Na dole sto czterdzieci cztery ludzkie istoty
siedziay przytulone do siebie, szczkajc zbami.
Nie wiedzieli, skd przybyli.
Nie wiedzieli, kim s.
Nie wiedzieli, dokd zmierzaj.
yli w strachu, godzie i zimnie, a widok spadajcej
z nieba byskawicy nie wpywa na nich uspokajajco.
Kolejny piorun uderzy bardzo blisko, a oni zerwali
si i uciekli w przeciwnym kierunku. Wbiegli na
znajdujce si z prawej strony zbocze gry, z ktrego
kolejna byskawica przegnaa ich dalej na pnoc.
Wreszcie zapada noc. Postanowili wdrapa si na
drzewo, by nie poary ich pezajce drapieniki. Wrd
stu czterdziestu czterech osb bya maa dziewczynka
o czarnych oczach, misistych wargach i hebanowych
wosach. Dziecko wcisno si midzy dwa grube konary
i, podobnie jak pozostali, przytulio do pnia drzewa.
Dziewczynka zamkna oczy. Wida byo, e gowa
opada jej ze zmczenia, tak e o mao sama nie spada
z gazi, jednak udao jej si zapa we nie rwnowag.

Nadal miaa zamknite powieki, gdy nagle rozleg si

dwik drapicych kor pazurw. Dziecko wiedziao, co
znacz te dwiki. To leopard prbowa w ciemnociach
zapa kogo z nich. Jak unikn takiej napaci? Jedyne,
co mona byo zrobi, to stara si by jeszcze bardziej
niewidocznym, mniej pachnie, wstrzyma oddech. Tak,
eby leopard pomyli ci z owocem lub gstwin lici.
Problem jednak polega na tym, e leopard dobrze
widzi w nocy, a ludzie nie. Dla kogo tym razem los okae
si nieaskawy? Wszyscy zamarli w oczekiwaniu, udajc,
e ich nie ma.
Obym to tylko nie bya ja, oby tylko nie ja
powtarzaa z nadziej w sercu maa dziewczynka, z caej
siy starajc si powstrzyma szczkanie zbami, ktre
zdradzioby jej obecno. Syszaa, jak leopard wspina si
po pniu i przechodzi obok, niemal si o ni ocierajc.
Niech wemie, kogo chce, byle nie mnie, nie mnie....
Kot wybra jednego z jej wujw. Wbi kie w ttnic
szyjn, a nastpnie zeskoczy na d, zabierajc go ze
sob, zanim jeszcze czowiek zdy krzykn.
Skoczyo si. Mrok, noc, wszystko wrcio do
normy, jedynej zmianie ulego rozoenie ciaru na
gaziach, wskutek czego dziewczynka musiaa zmieni
pozycj.
Szaro. Ciemno. Dziecko wyczao kolejne zmysy,
aby znw mc pogry si we nie, ktry przynosi
zapomnienie. Starao si oddali od siebie powracajcy

obraz biegncego leoparda z ociekajcym krwi pyskiem.

adnych zych snw. Jutro bdzie udawaa, e o niczym
nie pamita. Ksiyc ukry si w chmurach. Czy jutro
znowu zawieci soce?
Stu czterdziestu trzech ludzi, obudzonych przez
blad jeszcze jutrzenk, zeszo z drzewa, tak jakby nic si
nie stao. Nikt nie wspomnia o nieobecnym wuju. Jednak
maa dziewczynka o czarnych oczach nie potrafia
w cigu dnia zapomnie nocnych lkw. Co wieczr baa
si, e zginie podczas snu, rozszarpana na kawaki. Co
wieczr wtpia, czy nastpnego dnia wstanie soce.
Rankiem maszerowali pod sklepieniem z chmur,
a dziewczynka miaa nadziej, e wreszcie zmierzaj
w bezpieczne miejsce. Lecz albo takie miejsce nie
istniao, albo jej szczep dotar do koca wiata, nie
znajdujc po drodze bezpiecznej przystani.
Szli dalej. Po drodze minli stado spw, ktrych
obecno bya dla wszystkich zrozumiaa. Drapiene
ptaki, wielcy amatorzy padliny, zabieray si za to, co
pozostao z wujka, ktrego leopard docign a tutaj.
Czasami zdarzao si, e czekali, a spy skocz swj
posiek, by podzieli si z nimi resztkami, ale dzi woleli
pj swoj drog, odwracajc wzrok w drug stron.
Jako e nie potrafili liczy, nie mogli wykona tego
przygnbiajcego odejmowania: 144 1.
Plemi zeszo ze wzgrza, wspio si na kolejne, szo
wrd drzew i wzdu potoku. Jeden ze zwiadowcw da

sygna, e z naprzeciwka nadchodzi inna grupa ludzi.

Przywdca wpad w panik i kaza wszystkim ukry si
w wysokiej trawie. Maa dziewczynka przycupna,
zamykajc oczy. Pomylaa sobie, e jeli ona nie bdzie
widzie innych, oni take jej nie zobacz. Dugo czekali,
a ich przywdca wstanie na znak, e niebezpieczestwo
mino i bdzie mona ponownie ruszy w drog.
Wszyscy wiedzieli, e naley oddali si od obcych.
Przyspieszyli wic kroku, idc w kierunku
przeciwnym do tego, w ktrym udali si intruzi. Byli ju
u kresu si, kiedy przywdca zarzdzi postj. Mczyni
poszli
polowa.
Modzie
odpoczywaa
lub
improwizowaa zabawy.
Maa dziewczynka o czarnych oczach wolaa bawi
si sama w okolicy obozowiska. Zrobiwszy kilka krokw,
potkna si o duy kamie. Chciaa go wzi do rk
i odrzuci daleko. Ale kamie nie da si podnie, lecz
wylizgn si i caym swoim ciarem toczy si po
trawie. Dziecko pobiego za nim, wyprzedzio go
i zagrodzio mu drog. Kamie zatrzyma si, by
nastpnie zmieni kierunek. Dziewczynka przygldaa
si temu z rozbawieniem. Po raz pierwszy od dugiego
czasu umiech rozjani jej twarz. To byo takie
zaskakujce. Nowe zdarzenie, ktre nie budzio strachu!
Czua, e znw wracaj jej siy. Chwycia kamie
i zobaczya, e pod spodem ruszaj si mae apy, a z
przodu pojawia si gowa. Jakie wietne zwierz.

Pooony z powrotem na ziemi w schowa gow

i apy w pancerzu, zastygajc w bezruchu. Maa
dziewczynka przygldaa si zwierzciu ze wszystkich
stron. Polizaa go, ugryza, powchaa, podrapaa.
Uderzya lekko, co mu najwyraniej nie przeszkadzao.
Rzucia nim o ziemi, potem odrzucia dalej, a znalazszy
go stwierdzia, e w pozosta nietknity, poniewa
wszystkie mikkie czci jego ciaa byy schowane
w pancerzu.
Teraz to on si boi mylaa maa dziewczynka,
szczliwa, e moe narzuci komu innemu to przykre
uczucie, ktre j nieustannie nkao.
Pozostawiany samemu sobie w rusza ponownie
w drog. Wzity do rki, zamienia si w kamie. Boi
si, ale ma ochron mwio do siebie dziecko. Byo
wic nad czym si zastanawia. Zabrao zwierztko do
obozu i pokazao swojej matce, wyjaniajc na swj
dziecicy sposb, z niewinn min, e zwierz jest
bardzo silne, poniewa posiada pancerz, w ktrym moe
si schroni. Mama zapaa wia, obejrzaa go i nie
widzc powodu, aby zajmowa si okrgym kamieniem,
odrzucia daleko, wrd szyderczych miechw starszych
braci. Bo myliwi byli ju z powrotem. Znaleli tuw
zebry, porzucony przez lwy, potem hieny i spy. Cao
bya zgnia i mierdziaa padlin, ale ludzie rzucili si
apczywie na miso, tacy byli godni.
Chwil pniej czonkowie szczepu pooyli si na

goej ziemi i zasnli. Podczas snu zaskoczyo ludzi stadko

lwic. Teren by odkryty, w pobliu adnego drzewa.
Poniewa nieszczcie zwykle przychodzio noc, maa
dziewczynka bardziej si go domylaa, ni moga je
zobaczy. Teraz widziaa, jak dziesi drapienych kotw
rzucio si na jej bliskich. Dziecko syszao krzyki, czuo
charakterystyczny zapach drapienikw, zmieszany odr
ludzkiego i zwierzcego potu, zapach krwi krwi jej
szczepu. Prba ucieczki przycignaby tylko uwag
zwierzt. Dziewczynka przycisna do piersi jednego ze
swoich maych braci, chcc go ochroni, ale lwica
podbiega i wyrwaa go z jej obj... Dziewczynka
przeya, lecz jej ramiona byy puste.
Dugo trwaa walka i uczta, nim wreszcie wrd
zdziesitkowanej spoecznoci zapanowaa cisza.
Dziewczynka wiedziaa, e trzeba zaczeka do rana, aby
oceni skal nieszczcia, ktre wydarzyo si w cigu
nocy. nia o czym dziwnym. Wydawao jej si, e musi
to zapamita, ale z chwil przebudzenia wszystko
zapomniaa. Wiedziaa tylko, e sen mia co wsplnego
z wiem, ale co dokadnie?
Lwice nie poskpiy sobie kolacji. Dziewiciu
mczyzn i trzech modych chopcw.
Dziewczynka mylaa o minionych dniach
i ogarniajcym j codziennie strachu. Prbowaa
wyobrazi sobie dni, ktre nadejd, ale nie moga, tak
bardzo bya pewna, e niedugo zginie. Na razie to, e

yje, zawdziczaa tylko szczciu oraz ofierze swoich

bliskich. Jak pozby si strachu?
We przykad z wia. Tak jak on, schro si
w pancerzu szepta jaki gos w jej umyle. Pancerz...
Lud wyruszy w dalsz drog pod dowdztwem
nowego mczyzny. Wiedziony intuicj, rozkaza i
zgodnie z ruchem soca, kierujc si na zachd.
W kocu kadego ranka soce wstawao razem z nimi,
a potem wschodzio wysoko na niebo i zachodzio gdzie
tam, w oddali. Dlaczego wic nie mieliby i za nim?
Myliwi przynieli z polowania tylko zdechego ze
staroci gryzonia oraz gar jagd. Nie byo czym
napeni brzuchw tych, ktrzy przeyli.
Niebo pociemniao. Rozleg si grzmot. Zdawao si,
e pioruny zagradzaj im drog na zachd, zmuszajc,
aby kierowali si na pnocny wschd. Skrcili, idc
w rzsistym deszczu. Kolejna noc zapowiadaa now
prb. Nagle przebiegajca przez krzewy byskawica
owietlia zagbienie w skale. Jaskinia.
Wtedy maa dziewczynka przypomniaa sobie swj
sen. Ochronny pancerz. Ukry si w grocie-pancerzu.
Chwycia wic za rk nowego przywdc, starajc
si go przekona i pewnie nic by nie wskraa, gdyby nie
dobiegajce z oddali ryki. Na ich dwik ludzie
w popochu, popychajc si nawzajem, wbiegali do
wntrza jaskini. Pierwszym, co poczuli, bya ulga:
w jaskini mieli sucho, byli ukryci przed lwami i potopem.

Nagle w gbi groty zobaczyli ogromny cie. Plemi

schronio si w legowisku niedwiedzia. To dlatego lwy
nie weszy za nimi.
Jeden z braci dziewczynki, potraficy bardzo szybko
biega, zdecydowa si sprbowa szczcia. Zacz
naigrawa si z wielkiego mieszkaca jaskini, po czym
rzuci si do ucieczki, cigany przez niedwiedzia,
ktrego nie podejrzewa o tak zrczno. W kocu
zwierz zapao go, udusio i zjado. Ale powicenie nie
byo daremne. Ta chwila przerwy wystarczya ludziom,
by zdyli zasoni kamieniami i gaziami wejcie do
jaskini. Teraz jak wie mogli schroni si przed
drapienikami. Na prno niedwied rycza u wejcia
do swojego byego domu. Dzicy lokatorzy odpowiadali
gradem kamieni, dajc mu do zrozumienia, e czuj si
tu u siebie. Ostatecznie niedwied zrezygnowa
i poszed szuka innej groty, z ktrej bez problemu
wyrzuci jakie sabsze od siebie zwierz.
Ludzie wygrali. Maa dziewczynka draa na caym
ciele... A wic nie byli skazani na cige przegrane.
W cieple jaskini czuli si bezpieczni. Zdecydowali
wic, e nie bd bez koca bdzi po rwninie, tylko
zostan tutaj.
Tutaj nie bali si ju deszczu ani wiatru.
Tu mogli gromadzi poywienie, nie obawiajc si,
e zostanie ukradzione przez mae ssaki lub ptaki.
Nastroje ulegy zmianie. Nawet o tym nie wiedzc,

wanie rozpoczli osiady tryb ycia i to zmienio

wszystko. Mczyni wychodzili na polowania, nie
obawiajc si ju, e podczas ich nieobecnoci kto
zaatakuje ich kobiety i dzieci. Poniewa nie musieli
spieszy si z powrotem, przynosili wicej misa i mogli
wprowadza nowe taktyki owieckie.
Pozostajce w jaskini kobiety zaczy ze sob
rozmawia. Ich mowa stawaa si coraz bardziej
rozwinita. Do prostych informacji praktycznych
doczyy opisy, wymian uczu, niuanse, osobiste
opinie. Komentoway postpowanie swoich mczyzn,
rozmawiay o najlepszych sposobach przechowywania
oraz przygotowywania ywnoci. W chodzie jaskini
zaczy uczy dzieci. Jedna z kobiet wpada na pomys,
eby osoni ciao skr, tworzc w ten sposb pierwsze
ubranie, ktre chronio nie tylko przez zimnem, ale
i ukszeniami wy oraz podrapaniem przez roliny. Jej
towarzyszkom spodobao si dokadne rozcinanie
cigien i oczyszczanie skr z sierci, a nastpnie
czenie ich za pomoc jelit, tak aby skry przykryway
cae ich ciaa oraz ciaa ich bliskich. Tym samym odkryy
wanie, zupenie nie zdajc sobie z tego sprawy, wstyd
i erotyzm. To, co ukryte, pobudza wyobrani.
Pewnego dnia maa dziewczynka o czarnych oczach
spostrzega, e ju bez strachu wpatruje si w horyzont.
Biorc przykad z wia, odkrya, jak y w spokoju
i mc rozmawia o czym innym ni przetrwanie.

Po kilku tygodniach od ich zamieszkania w jaskini

w stojce nieopodal drzewo uderzy piorun. Zamiast
zapon i zaraz zgasn, drzewo przeksztacio si
w czerwone wgielki oraz rozarzone gownie.
Pocztkowo widok ten przestraszy kobiety i dzieci, po
chwili jednak zaciekawione zaczy podchodzi do
poncego drzewa. Jedno z dzieci prbowao dotkn
tego wiata przypominajcego soce i natychmiast
krzykno ze zoci. To co gryzo.
Wszyscy cofnli si, ale wiedziona intuicj
ciemnowosa dziewczynka bez obaw wzia ponc
ga. W lad za ni poszed kto z dorosych, potem
nastpny. Gazie paliy si, nie dotykajc ogniem ludzi.
Wystarczyo trzyma je czerwonym kocem od siebie,
a one daway ciepo i wiato, nie stwarzajc adnego
niebezpieczestwa.
Jeden z mczyzn spostrzeg, e ogie jest zaraliwy.
Jeli do zapalonej gazi zbliy gazk nietknit
pomieniem, ona te zajmuje si ogniem, by wreszcie
zamieni si w czarny proszek.
Przejci jednoczenie strachem i fascynacj ludzie
z plemienia powicili si nowym dowiadczeniom.
Kawaek drewna skierowany ku doowi pon szybciej.
Ale wystarczy lekki powiew wiatru, aby go zgasi. Suche
licie szybko si zapalay. Licie zielone ulegay
zwgleniu, wydzielajc przy tym czarny dym. Piaskiem
mona byo zgasi ogie.

Maa dziewczynka nabia kawaek misa na czubek

gazi i woya do ognia. Miso z brzowego stao si
czarne. Dziecko zaczekao, a miso wystygnie,
sprbowao i stwierdzio, e jest dobre. Od tego czasu
plemi spoywao ciepe i gotowane posiki.
Ogie pozwoli ludziom odegna dzikie zwierzta.
Wreszcie mogli beztrosko czy si w pary i mie wicej
dzieci.
Po jakim czasie jaskinia staa si zbyt maa, by
pomieci ca grup. Opucili j wic i poszli na pnoc,
szuka innej, wikszej, a kiedy j znaleli, za pomoc
przyniesionych ze sob gazio-pochodni wyrzucili z niej
mieszkajce tam niedwiedzie.
Rozpalili wielki ogie, ktrym owietlili swoje nowe
miejsce zamieszkania. W gbi pyn strumie, mogli
wic pi wie wod, nie wychodzc z jaskini. Ale cigle
palcy si ogie dawa duo dymu. Wszyscy zatem
kaszleli i tarli oczy.
Zrozumieli wtedy, e musz umieci ognisko blisko
progu, bo inaczej nie bd mogli oddycha.
Dziewczynka o czarnych oczach nie zapomniaa,
w jaki sposb pozbyli si strachu. Wzia kawaek wgla
i na cianie jaskini nakrelia rysunek. Pozostali podeszli,
obejrzeli jej dzieo, rozpoznali zwierz i zdecydowali, e
od tego dnia w bdzie ich znakiem. Stali si szczepem
ludzi-wi.

LUD SZCZURW
Wiatr wia nad grami.
Napyny czarne chmury i nagle byskawica
przecia niebo.
Na dole zebray si sto czterdzieci cztery ludzkie
istoty, a byskawice owietlay ich zdumione twarze.
Przywdca szczepu przesta nerwowo u licie. Nie
mg ju znie paczu dzieci. Przybra gron postaw,
jakby chcia walczy z burz. Kwicza, uderza piciami
w klatk piersiow, napina minie ramion. Jego
straszne wrzaski bez wtpienia przestraszyyby kade
zwierz. To wanie takimi krzykami narzuci swoj
wadz modym mczyznom w szczepie. Skaka,
pokazywa zby, przebiera niecierpliwie nogami, jakby
chcia rzuci niebu wyzwanie.
W samym rodku tych czynnoci uderzy w niego
piorun.
W mgnieniu oka z przywdcy plemienia pozostaa
tylko kupka dymicego popiou, na ktrej rodku leao
co, co swym ksztatem przypominao krgosup.
Wybucha oglna panika. Ludzie rozbiegli si na
wszystkie strony, potem zgromadzili si na nowo,
bowiem kontakt z innymi dziaa na nich uspokajajco.
Jak najszybciej odej z tego przekltego miejsca. I poszli,
skuleni, w strugach padajcego deszczu.
Nagle zobaczyli jaskini zamieszkan nie przez
zwierzta, lecz przez ludzi. Woleli jednak uciec stamtd

i schroni si dalej, cinici w jedn, zbit mas.

Wrd stu czterdziestu trzech ocalaych z burzy
Proudhon zauway modego mczyzn, ktry nie
nalea do najsilniej zbudowanych czonkw plemienia,
ale wydawao si, e posiada on swego rodzaju ciekawo
wiata. Jego due ciemnoszare oczy, osadzone
w szczupej twarzy z wystajcymi komi policzkowymi,
okolonej jasnobrzowymi wosami, czujnie ledziy, co
dzieje si wok. Podczas samotnej przechadzki
w poszukiwaniu poywienia zobaczy, jak jeden
z piorunw uderzy w stojce na wzgrzu drzewo, ktre
natychmiast zajo si ogniem. Pierwsz reakcj
czowieka bya ch ucieczki i doczenia do pozostaych,
ale po chwili postanowi z bliska przyjrze si temu
spektaklowi. Ciekawo bya silniejsza ni strach.
Mody mczyzna wspi si na szczyt wzgrza. Tam,
tu obok korzeni drzewa, czeka na niego niezwyky
widok. Naprzeciw siebie staa setka czarnych i setka
brzowych szczurw, syczc z wciekoci. Szczury
przeciw szczurom.
Mody mczyzna o szarych oczach znieruchomia.
Dwaj przywdcy stad, ze zjeon sierci, gotowi do
pojedynku, stali na tylnych apach, chcc w ten sposb
wystraszy przeciwnika. Zamiatali ziemi ogonem,
nadymali si, by zrobi wraenie, e s silniejsi. I nagle
czarny szczur rzuci si na brzowego. Dwa gryzonie
sczepiy si ze sob, gryzc si a do krwi. Walka trwaa

dugo. Na koniec brzowy szczur wbi zby w szyj

przeciwnika. Trysna krew.
Dwa czarne szczury ucieky. Inne pozostay na
miejscu z pochylonymi gowami i przednimi apami
opuszczonymi na znak poddastwa. Wtedy brzowe
szczury udusiy czarne, oszczdzajc tylko podne
samice, ktre szybko podday si woli zwycizcw.
Ostatnia zniewaga zwycionych: przywdca
brzowych szczurw odda mocz na ciaa martwych
przeciwnikw i poar mzg zabitego przywdcy
czarnego stada.
Taka przemoc wrd zwierzt zdumiaa modego
mczyzn o szarych oczach. Przypomnia sobie, e
czsto widzia z daleka obce plemiona, ale na razie ludzie
woleli si nawzajem unika.
Podszed do pola bitwy, wzi pozbawione mzgu
ciao czarnego szczura i zdecydowa, e na pamitk tej
wojennej sceny zrobi z niego nakrycie gowy. W drodze
powrotnej wiele myli przebiegao mu przez gow.
Na dole czonkowie jego szczepu ssali koci jakiego
szkieletu, ktrego ju nawet padlinoercy nie chcieli
tkn. Znowu grzmiao.
Piorun uderzy zupenie blisko nich i jedna z kobiet
zacza wy ze strachu. Mody czowiek zapa j i mocno
ugryz.
Zaskoczona kobieta natychmiast si uspokoia, ale on
rzuci j na ziemi i zacz z caych si okada piciami.

To niecodzienne zachowanie zadziaao na cay szczep.

Wszyscy si uspokoili. Widzc przemoc, zapomnieli
o burzy.
Ogarnity szalestwem mody czowiek postanowi
zabi kobiet. Wiedzeni nieznanym instynktem
mczyni spontanicznie wyrazili mu swe poddastwo.
Spucili gowy i wypili poladki. Mody czowiek
w nakryciu gowy z czarnego szczura wybra jednego
z nich, ktry wydawa si szczeglnie ulegy, i ugryz go,
eby potwierdzi swoj wadz. Ofiara zawya z blu,
a pozostali pochylili gowy na znak szacunku.
Mody czowiek wanie stworzy zasad
bezinteresownej przemocy jako metody przeniesienia.
Czonkowie szczepu nie bali si ju burzy, bali si jego.
Szczurze zwoki, ktre pocztkowo wyday im si
mieszne, teraz stanowiy dla nich symbol wadzy.
Ale mody mczyzna o szarych oczach nie zamierza
na tym poprzesta. Postanowi wykorzysta swoje
odkrycia i wyrwa ludzi z side strachu.
Kiedy nastpnego dnia w oddali pojawi si inny lud,
zamiast go zignorowa, wyda rozkaz ataku.
Napadli z szaleczym wyciem na zaskoczonych
istnieniem tak dzikiego szczepu ludzi, ktrzy nawet nie
pomyleli, aby si broni. I dla jednej, i dla drugiej strony
to wszystko, co si dziao, byo zupen nowoci.
Mody czowiek stwierdzi, e atwiej jest atakowa,
ni si broni. On sam nie bra udziau w ataku, robili to

za niego inni mczyni. Im bardziej byli brutalni, tym

szybciej poddawali si obcy.
A ktrego dnia podczas bitwy, jeden z mczyzn
nalecych do zaatakowanej grupy wyj kij, na ktrego
kocu umieszczono zaostrzony kamie. Dziki swojej
broni zdoa zabi wielu przeciwnikw. Narzdzie
wzbudzio wielkie zainteresowanie chopaka o szarych
oczach. Zaatakowa mczyzn od tyu i zabra mu bro.
Nastpnie nakaza swoim wojownikom, eby go nie
dobijali.
Pod koniec bitwy ci, ktrzy przeyli, woleli si
podda. Przywdca w nakryciu gowy z czarnego szczura
wyda okrzyk zwycistwa.
Jego ludzie krzyczeli razem z nim, a nalece do ich
szczepu kobiety piszczay z radoci.
Kilka modych kobiet ze zwycionego ludu toczyo
si wok modzieca o szarych oczach, manifestujc sw
gotowo do pokrycia, lecz on by zajty rozbijaniem
czaszki wrogiego przywdcy, aby pore jego mzg.
Czonkowie szczepu gestykulowali z przejciem
i radoci. Postpujc nadal zgodnie z tym, co widzia na
grze u brzowych szczurw, nakaza zgadzi obcych
wojownikw ocalaych z bitwy oraz ich stare kobiety,
jednak zatrzyma kobiety mogce jeszcze mie dzieci
oraz mczyzn od kija z zaostrzonym kamieniem.
Zada od niego zdradzenia tajemnicy wyrobu
narzdzia, a pokonany nauczy go, jak posugiwa si

twardym kamieniem, by wyciosa inny, a do

otrzymania tncego trjkta... w ksztacie szczurzego
zba. Nastpnie obcy pokaza, jak umocowa w kamie
na kawaku drewna, tak by powsta oszczep, a wtedy
przywdca o szarych oczach nakaza wszystkim
mczyznom sporzdzi sobie tak uyteczn bro.
Zrozumia, e atakowanie innych ludzi pozwoli mu nie
tylko umocni swoj wadz, zapewni jedno grupy
oraz mie w posiadaniu atrakcyjne kobiety, ale take
kontrolowa rozwj techniki.
Poniewa chodzio ju o wojny midzy ludmi,
naleao si do nich odpowiednio przygotowa. Kobiety
rodziy kolejne dzieci, by zapewni szczepowi
wojownikw w nastpnych bitwach. Zachceni tym
mczyni apczywie rzucali si na mode winiarki.
Dzieci byo coraz wicej, zatem naleao je wyywi.
Jednak dziki oszczepom mczyni polowali nawet na
grubego zwierza. Z padlinoercw stali si myliwymi.
W tym samym czasie ich przywdca nadal interesowa
si zachowaniem szczurw. Zauway, e urzdzaj
midzy sob pojedynki, pozwalajce na dokonanie
wyboru najlepszych. Motywacj dla walczcych byo
zdobycie najbardziej podnych samic. Wkrtce pojedynki
stay si podstaw edukacji modych mczyzn. Biorc
przykad ze szczurw, przywdca uczyni z nich rytua,
majcy na celu rwnie wyonienie najsilniejszych oraz
pozbycie si sabych.

Jednak mody czowiek o szarych oczach nigdy nie

uczestniczy w wymylonych przez siebie zabawach. By
historycznym przywdc. Nie musia udowadnia swojej
siy. Jego ludzie ulepszali ciosane kamienie, czynic je
jeszcze ostrzejszymi i mocujc na dugich kijach.
Z takimi oszczepami z atwoci zwyciali kolejne
zaatakowane przez siebie plemiona.
Przywdca spostrzeg, e szczury maj zwyczaj
dawa do sprbowania jednemu ze stada nowego
poywienia, a nastpnie poddawa go kwarantannie
przez czas tak dugi, by mona mie pewno, e dana
rzecz jest jadalna. Rozkaza wic podobnie czyni swoim
ludziom, zwaszcza ze zbieranymi przez nich grzybami
i jagodami, dziwnym misem przynoszonym przez
myliwych, stojcymi kauami wody. Jeden osobnik
prbowa, a jeli przey, produkt uwaano za jadalny. Ta
technika pozwalaa mu unika zatru, poniewa
w przyrodzie toksyczno jest regu, a jadalno
wyjtkiem.
Mczyni i kobiety entuzjastycznie przyjli nakaz
rozmnaania si, dzieci byo coraz wicej i przywdca
zdecydowa, e nadesza chwila selekcji najsabszych.
Pierwszym etapem prowadzonych czystek byy
pojedynki, ale to nie wystarczao. W wiecie szczurw
nieustannie ktry ktrego wyzywa na pojedynek, a ci,
ktrzy odmawiali podjcia wyzwania, traktowani byli
jako chorzy, wykluczano ich ze stada lub poerano.

Taki sam zwyczaj zapanowa w szczepie. Skazywano

kobiety bezpodne lub te, ktre rodziy za duo
dziewczynek. Starcy oraz osoby chorowite byli zabijani,
gdy tylko nie mogli chodzi. Nie do pomylenia byo, aby
opniali atak lub wpadli w rce wroga. Najstarsi zaczli
wic wiczy, eby utrzyma form.
Prowadzeni piorunami ludzie o szarych oczach
kierowali si na pnoc, niszczc po drodze wszystkie
napotkane szczepy, gromadzc dziczyzn i sprowadzajc
kobiety do roli niewolnic. Pewnego dnia mody czowiek
o szarych oczach, zjadajc mzg zwycionego
przywdcy, zdj z gowy szczurz skr i wycign
przed sob, pokazujc j czonkom swojego plemienia.
Wszyscy wiedzieli, e od tego dnia bdzie ona czcym
ich znakiem.
Stali si szczepem ludzi-szczurw.

LUD DELFINW
Wiatr wia nad pla.
Czarne chmury zakryy niebo i nagle rozleg si
grzmot.
Na dole zebray si sto czterdzieci cztery ludzkie
istoty.
Owietlao je wiato byskawic.
Dzieci byy przeraone. Pragnc je uspokoi, matki
iskay im wszy we wosach. Nawet jeli nie udawao im

si wytpi wszystkich insektw, samo uczucie

pieszczoty przynosio ulg.
Zasnli, kiedy przestao pada.
Rano stara kobieta wybraa si na spacer brzegiem
morza. Nagle spostrzega skaczcego nad wod delfina.
Spektakl nie by dla niej niczym nowym, ale zaskoczyo
j, e yjce w wodzie zwierz znajduje si tak blisko
brzegu, niemal obok niej.
Jej lud wiedzia, e morze jest rdem
niebezpieczestw. Tote rzadko zbliali si do wody;
aden czowiek nie zamoczy ng powyej kolan. Jednak
miaa wraenie, e ten delfin j wzywa.
Wiedziona jakim dziwnym instynktem, suchajc
nakazu nieznanego gosu, dobiegajcego z jej wntrza,
zdecydowaa si zrobi co zupenie niepojtego: wesza
do wody. A zadraa pod wpywem okropnego zimna
i wilgoci.
Delfin przypyn jej na spotkanie. Wydawa z siebie
odgosy przypominajce klekot oraz wysokie dwiki.
Kobieta prbowaa odpowiedzie mu chrzkaniem
i gwizdem. Tak porozumiewali si przez chwil.
Nastpnie zwierz podpyno bliej, a ona dotkna jego
pyszczka. Po chwili zwierz odwrcio si, wycigajc do
niej swoj petw. A wic tego chcia... eby stara kobieta
dotkna jego petwy... Zawahaa si w obawie, e ta
wiksza od niej ryba ugryzie j. Jki delfina brzmiay jak
zaproszenie. Instynktownie cofna si. Strach przed

wod by w niej mocno zakorzeniony. Doczaa si do

niego obawa przed wszystkim, co inne i nieznane...
Wejd do wody i dotknij jego petwy grzbietowej
mwi gos w jej gowie. Nakaz brzmia tak mocno, e
niemal powodowa bl. Id. Teraz. Wic zrobia to.
Petwa bya gadka, ale ciepa w dotyku.
Delfin cign j coraz gbiej w morze.
Stara kobieta posza za nim. Woda sigaa jej do
bioder, potem do brzucha, do szyi, i nagle spostrzega, e
podskakujc i poruszajc nogami, utrzymuje si na
falach.
Cay ranek wiczya now umiejtno.
Pozostali obserwowali j z dalekiego brzegu
przekonani, e stara oszalaa i w kocu zjedz j ryby.
Tylko gowa wystawaa ponad wod, a oni nie syszeli, e
kobieta odpowiada delfinowi dwikami podobnymi do
wydawanych przez niego. Jednak zauwayli, e
wygldaj, jakby ze sob rozmawiali.
Nagle delfin zanurkowa, a kiedy wypyn na
powierzchni, trzyma w pyszczku sardynk. Podarowa
starej kobiecie poywienie, tak jakby chcia pogratulowa
jej przeamania strachu przed wod.
Kiedy wysza na pla ze wie ryb w rku,
pozostali ju nie mwili, e jest szalona.
W cigu nastpnych dni stu czterdziestu czterech
yjcych na play ludzi nauczyo si pywa i owi ryby,
chocia na razie potrafili apa tylko te najwolniejsze.

Stale towarzyszyy im delfiny, pokazujc, jak maj

postpowa, i okazujc si cierpliwymi instruktorami.
Ludzie zaczli porozumiewa si ze sob za pomoc
mowy delfinw. Klekotali i gwizdali tak jak one. Dzieci
radonie baraszkoway w wodzie, pozwalajc waleniom
coraz dalej prowadzi si w morze.
Pewnego dnia na horyzoncie pojawi si inny ludzki
szczep.
Wszyscy zebrali si na play, by stawi mu czoa.
Obcy take zatrzymali si. Mczyni z jednego
i drugiego ludu ustawili si na pierwszej linii, chcc
oniemieli przeciwnika.
Stali tak, mierzc si wzrokiem, kiedy przed rzd
mczyzn wysuna si stara kobieta, podesza do nowo
przybyych i podaa otwart do temu, ktry wyda jej si
najwikszy i najsilniejszy.
Pocztkowo przybysze nie zrozumieli gestu.
Zachowanie byo cakiem nowe. Przywdca wrogiego
plemienia zastanowi si przez chwil, a potem take
wycign rk.
Dwie otwarte donie zetkny si ze sob. Na
twarzach pojawi si umiech. Donie poczyy si
w ucisku. Stara kobieta wiedziaa, e to zachowanie
delfinw podsuno jej tak myl. To delfiny nauczyy ich,
e przymierze lepsze jest od wojny.
Od tej chwili ona oraz jej bliscy tworzyli lud delfinw.
Kontakty z obcymi zaczli od wsplnego jedzenia.

Pniej prbowali porozumiewa si za pomoc gestw,

onomatopei, a w krtkim czasie za pomoc wyrazw.
Lud Delfinw dowiedzia si, e drugi szczep to lud
Mrwek.
Obydwa plemiona dugo poznaway si nawzajem.
Lud Delfinw nauczy lud Mrwek pywania, owienia
ryb, mowy, zabawy, piewu oraz tego wszystkiego, czego
sam nauczy si od delfinw.
Lud Mrwek nauczy lud Delfinw drenia tuneli
podobnych do tych, jakie buduj mrwki. W ten sposb
znajdowali schronienie przed wszystkimi zwierztami.
Tumaczyli, e obserwujc swoje ulubione owady,
zrozumieli, i nie naley zostawia sabych, ale dawa im
do wypeniania takie zadania, ktrych nie chc wypenia
ani kobiety, ani myliwi. Ranni i kalecy zaczli wic
szybko wymyla rne rodzaje zaj, ktre pozwoliy im
by przydatnymi grupie. Zajmowali si dziemi oraz
wytwarzali przedmioty, splatajc ze sob wkna rolin.
Jedno zachowanie mrwek bardzo zdziwio szczep
delfinw. Zwolennicy owadw praktykowali pocaunek
w usta na znak darzenia si wzajemnym uczuciem. Sami
bowiem zauwayli, e mrwki pocieraj si antenkami,
a potem li sobie pyszczki, najwyraniej na znak
czcej ich zayoci.
Wtedy lud Mrwek zaproponowa ludowi Delfinw
pocaunki w usta. Pocztkowo pluli z niesmakiem, ale po
jakim czasie ten sposb dotykania si uznali za

przyjemny. Nawet zaczli dotyka swoich jzykw,

chocia te pene byy liny.
Ju dwiecie osiemdziesit osiem osb pomagao
sobie wzajemnie. Razem zbudowali pooon na
wzgrzu za pla podziemn osad, w ktrej nie zaleway
ich ju codzienne przypywy.
Dopracowali wsplny jzyk, w ktrym znalazy si
wyrazy pochodzce z mowy mrwek i mowy delfinw.
Nie trzeba byo dugo czeka, by mczyni i kobiety
z obydwu szczepw zaczli czy si w pary i niebawem
na tym samym terytorium zamieszkiway trzy grupy:
szczep mrwek, szczep delfinw i szczep mieszacw.
Ci ostatni, ku oglnemu zdumieniu, okazali si lepiej
zbudowani ni dzieci pochodzce ze zwizkw
endogamicznych. Jednak wszyscy yli zgodnie razem,
kierujc si zasad: w jednoci sia.

66. ENCYKLOPEDIA: MRWKI

Mrwki istniej na Ziemi od stu milionw lat, czowiek
najwyej od trzech milionw. Od stu milionw lat
mrwki buduj coraz wiksze osady, a do ogromnych
stokw, mogcych pomieci miliony osobnikw.
Lecz jeli przyjrze im si z bliska, na pierwszy rzut oka
wydaj nam si bardzo egzotyczne. Po pierwsze:
mrwki s w wikszoci pozbawione pci. Tylko
nieznaczna cz populacji rozmnaa si: ksiniczki
i ksita. Ci ostatni umieraj z rozkoszy w chwili aktu
godowego i ju wkrtce w mrwczej osadzie nie ma
adnego samca. Potem pozostaje tylko jedna krlowa,
ktra znosi jajeczka. Informowana na bieco
o potrzebach osady, dostarcza tak ilo osobnikw, na
jak jest spoeczne zapotrzebowanie. Kady wic rodzi
si, by peni z gry okrelon rol. Nie ma tu
bezrobocia, biedy, wasnoci prywatnej, policji. Nie ma
te hierarchii ani si politycznych. To republika
pomysw. Kady, bez wzgldu na wiek i penion
funkcj, moe zaproponowa swj pomys pozostaym
mieszkacom osady. W zalenoci od swojej wartoci
oraz dostarczanych informacji, zostanie on przyjty lub
nie. Mrwki zajmuj si rolnictwem. Na terenie swojej
osady uprawiaj grzyby. Znaj si na hodowli. Na
ranych krzewach wypasaj stada mszyc. Wyrabiaj
narzdzia, choby takie jak igy, ktre pozwalaj im

zszywa ze sob licie. Znaj podstawy chemii,

poniewa do leczenia swoich larw uywaj zawartych
w linie antybiotykw, natomiast kwasy wykorzystuj
do atakowania wrogw.
Jeli chodzi o architektur, w mrwczych osiedlach
znale mona solarium, stodoy, krlewsk lo,
pieczarkarnie. Jednak bdem byoby sadzi, e
w mrowisku wszyscy pracuj. Tak naprawd jedna
trzecia spoeczestwa leniuchuje, pi i spaceruje dla
przyjemnoci. Jedna trzecia wykonuje rzeczy zupenie
niepotrzebne, a nawet przeszkadzajce pozostaym, jak
na przykad budowa tunelu, ktry powoduje zawalenie
si innego, zbudowanego wczeniej. Wreszcie ostatnia
grupa naprawi bdy poprzednikw, budujc osad
i prawdziwie w niej gospodarzc. I w oglnym
rozrachunku wszystko dziaa, jak naley.
Mrwki prowadz wojny, ale nie wszystkie bior udzia
w walce. Za to wszystkie troszcz si o pomylno
osady. To dla nich waniejsze ni pomylno jednostki.
Kiedy dana spoeczno wyczerpie wszystkie okoliczne
zasoby poywienia, przenosi si w inne miejsce.
Mieszkacy migruj i gdzie indziej buduj swoje miasto.
W ten sposb pomidzy mrowiskiem a przyrod
powstaje swego rodzaju rwnowaga, bowiem mrowisko
niczego w przyrodzie nie niszczy, a wrcz przeciwnie
przyczynia si do wentylacji podoa i cyrkulacji pykw.
Mrwki s przykadem zwierzt spoecznych, ktrym

si powiodo. Udao im si skolonizowa praktycznie

wszystkie biotopy, od pustyni po biegun pnocny.
Przeyy wybuch bomby atomowej w Hiroszimie
i Nagasaki. Wydaje si, e yj w zgodzie i doskonaej
symbiozie z planet.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

67. BILANS HERMESA

Zapala si wiato. Trzemy zmczone oczy, podobnie jak
Eun Bi, jeli zbyt dugo siedzi przed konsol do gier.
Spektakl, w ktrym wystpuj ludzie, jest
bezsprzecznie o wiele bardziej pocigajcy ni ten,
w ktrym widzielimy roliny lub zwierzta.
Hermes lewituje wok Ziemi 18, interesujc si
kadym narodem. Radzi, abymy przyjrzeli si innym
plemionom yjcym na caej planecie. Wrd moich
bezporednich ssiadw rozpoznaem lud wi,
kierowany przez Beatrice, lud Szczurw Proudhona oraz
lud Mrwek Edmonda Wellsa. Dostrzegam, e na Ziemi
18 jest wicej ludzkich plemion ni bogw-uczniw
w naszej klasie. To wanie powiedzia nam wczeniej
opiekun wdrowcw: ludzkie plemiona yjce bez bogw
stanowi bd to. Najwyraniej jednak wcale nie
powodzi im si gorzej ni naszym. Zauwaam, e
plemiona bez bogw, kierujc si wasn intuicj,
dokonay bardziej poytecznych odkry ni te, na ktre
wywieralimy wpyw poprzez sny oraz dziaania naszych
mediw. To uczy pokory.
Podczas gdy inni pozostaj z oczami utkwionymi
w planecie, szepcz w stron Edmonda:
Co si wydarzyo wczoraj wieczorem na czarnym
terytorium?
Pokazuje mi, e to nie miejsce ani czas na takie

rozmowy. Wracam wic do obserwowania naszych

embrionw ludzkich spoecznoci.
ycie w jaskini wszystko zmienio zauwaa
Marilyn. Od czasu, gdy plemi posiada schronienie,
mczyni id polowa, kobiety pozostaj przez dugi
czas przy ognisku i wszystkie dane ulegaj zmianie. Ju
rozumiem, dlaczego mj ziemski maonek, Joe Di
Maggio nie potrafi znale w lodwce kostki masa. By
mistrzem koszykwki i podczas treningw rozwin
szeroko swoje pole widzenia, nie umiejc jednak
skoncentrowa si na jednym oddalonym celu.
Edmond zgadza si:
Zamknita w jaskini kobieta musi natomiast
czuwa jednoczenie, by nie zgas ogie, eby do rodka
nie dostay si zwierzta i aby dzieci nie robiy gupstw.
Zatem kobieta rozwija jednoczenie widzenie bliskie
oraz dalekie.
Ma te bogatsze od mczyzny sownictwo,
poniewa rozmawia z koleankami, podczas gdy oni
milcz, aby nie sposzy zwierzyny mwi Mata Hari.
Jednoczenie uzupenia Antoine de Saint-Exupry
wiemy, e te obyczaje sprawiy, e mczyzna posiada
lepszy zmys orientacji, niezbdny do polowania.
Przebywajc nieustannie ze sob, kobiety
wyksztaciy lepszy such oraz bardziej subteln mow
uczu.
Take inni bogowie-uczniowie wczaj si do

rozmowy.
Rywalizacja o to, kto okae si zrczniejszy na
polowaniu, sprawia, e mczyni lepiej radz sobie
z drobnymi naprawami domowymi i majsterkowaniem
mwi jeden.
Opieka nad dziemi nauczya kobiety szacunku do
ycia, tymczasem podczas polowania mczyni
smakowali radoci zabijania dodaje Simone Signoret.
Hermes kae nam si uciszy. Skoczy
obserwowanie plemion. Nadszed czas, by ogosi
zwycizcw.
Zwycizc pierwszej czci Gry Y ogaszam Beatrice
i jej lud wi, ktry mona by utosami z si N.
Wynalazek schronienia przyczyni si do wynalezienia
przez jej plemi osiadego trybu ycia. Wreszcie ludzko
widzi inn moliwo ni koczownictwo.
Wkada na jej gow zoty wieniec laurowy.
Drugie miejsce: Proudhon i jego lud Szczurw.
Stwarzajc wojn, nie tylko pozwoli ludziom nie godzi
si ze swoim losem, ale take nim kierowa. Jego metoda
selekcji wojownikw okazaa si skuteczna, podobnie jak
polityka ekspansji demograficznej. Zaprezentowa nam
dziaanie siy D.
Chwileczk protestuje oburzona Simone
Signoret. Proudhon morduje mczyzn i starcw.
Bezwstydnie porywa cudze kobiety, ktre nastpnie s
gwacone i zmuszane do cigego rodzenia dzieci tylko

po to, eby szczurom nie brakowao wojownikw...

Boski mistrz przerywa jej oschle:
Nie jestemy tu po to, eby wydawa sdy lub
moralizowa. Wojna to taki sam sposb ekspansji, jak
kady inny. Zabijajc ssiednie ludy i zabierajc ich
podne kobiety, nard Szczurw zapewnia sobie
przetrwanie. Jednoczenie podczas kadej inwazji
zyskuje od zwycionych kolejne technologie oraz
odkrycia, co pozwala mu na rozwj nauk bez
powicania si badaniom jako takim. Wreszcie
stworzenie elity wojownikw to gwarancja
bezpieczestwa. Cel uwica rodki.
Haas wzmaga si. Najwyraniej uczennice nie
zgadzaj si z tak wizj wiata.
Hermes nie zadaje sobie nawet trudu, by
odpowiedzie, lecz wzywa Proudhona i wkada mu na
gow srebrny wieniec. A potem mwi dalej:
Trzecie i ostatnie miejsce, za przedstawienie siy A:
Michael Pinson.
Podskoczyem z wraenia.
Jestem zadowolony, ale i zaskoczony, e znalazem
si w zwyciskiej trjce, chocia mj lud reprezentuje
zupenie odmienne wartoci od tych, ktrych wyznawc
okaza si mj poprzednik.
Bg wdrowcw i zodziei wyjania, e podoba mu
si mj lud ze wzgldu na jego otwarty stosunek do
morza, przyja z delfinami oraz przymierze z obcymi,

ktrzy okazali si ludem Mrwek.

Dlaczego zatem nie zajem trzeciego miejsca ex
aequo z Edmondem Wellsem? pytam zdziwiony.
Poniewa to wanie ty, Michael, lub przynajmniej
kto z twojego plemienia pierwszy zaproponowa
przymierze, a Edmond tylko si na nie zgodzi. To ty
stworzye koncepcj wsppracy. Jest wic logiczne, e
to ty zbierasz plony swojej inicjatywy.
Edmond Wells zajmuje ostatecznie czwarte miejsce.
Po nim znajduje si nard Pawi malarza Henriego
Matissea, nard Wielorybw Freddyego Meyera, nard
Jeleni Georgesa Clemenceau, nard Mew La Fontainea,
nard Jeowcw Camille Claudel, nard wi Francoisa
Rabelaisgo, nard Lww Montgolfiera, nard Orw
Raoula, nard Os Marilyn.
Zoty laur dla Beatrice, srebrny dla Proudhona,
brzowy dla mnie.
Hermes leci w stron tablicy, a nastpnie notuje:
Poczenie, Obojtno, Dominacja i zaraz tumaczy:
Kady z trojga dzisiejszych zwycizcw broni na
swj sposb jednej z pierwotnych si dziaajcych we
wszechwiecie. Razem z waszymi ludami mielicie
okazj przekona si, e tylko te trzy sposoby zachowania
okazuj si skuteczne.
I zapisuje bia kred: Z tob . Przeciw tobie. Bez
ciebie.
amiemy sobie gowy, starajc si znale jaki inny

sposb zachowania, ale bezskutecznie.

Te trzy rodzaje energii wystpuj na poziomie
atomu, tworzc lub niszczc ycie, i na poziomie gwiazd,
tworzc i niszczc systemy soneczne, ale mona je
rwnie odnale w stosunkach midzyludzkich, czy to
w skali mikrokosmicznej, dotyczcej dwojga ludzi, czy
te makrokosmicznej, zwizanej z zetkniciem dwch
cywilizacji.
Znowu unosi si w powietrzu.
Oto dlaczego nazywamy to Gr Y. Poniewa na
koniec kadej partii wyania si trzech zwycizcw.
A kady z nich reprezentuje si Mioci, Dominacji
i Obojtnoci te trzy za tworz trzy ramiona litery Y.
Wrd przegranych wymienia Hermes: nard
Lemurw za niezdolno do walki. Dalej nard Pand,
zbyt leniwy, eby polowa i w zwizku z tym pozbawiony
biaek, gdy odywia si wycznie bambusem. Nard
Lemingw, tak ulegy swojemu przywdcy, e jego
czonkowie nie potrafili przeciwstawi mu si nawet
wtedy, gdy si myli. Poza tym mieli okropny zwyczaj
popeniania zbiorowych samobjstw. Do trzech
wymienionych doszy jeszcze trzy inne ludy, pobite przez
plemi Proudhona.
Odejmowanie: 119 10 = 109.
Nadal nie rozumiem, jak to si stao, e Proudhon
z tymi swoimi godnymi poaowania ludmi-szczurami
okaza si lepszy od Michaela i jego ludzi pacyfistw

buntuje si Marilyn Monroe.

Sodka buzia i pontne ksztaty byej gwiazdy dziaaj
nawet na bogw i Hermes chtnie podfruwa do niej, aby
udzieli dodatkowych wyjanie i prywatnej lekcji:
Droga Marilyn, w wiecie bogw, niech sobie to
pani dobrze wbije do gowy, nie istniej dobrzy i li.
Jedyne, co si liczy, to skuteczno. Ale poniewa wydaje
si pani zasmucona, podam szczegowo, jakimi
kryteriami selekcji kierujemy si w Grze Y. Zreszt, ja
take uwaam je za suszne. Prosz wic nadstawi swe
urocze uszka i notowa, jeli to konieczne:
Pierwsze kryterium: zajcie danego terytorium
i sprawowanie nad nim kontroli.
Spjrzmy na liczby. Plemi Szczurw objo kontrol
nad terytorium liczcym dziewidziesit kilometrw
kwadratowych, lud Delfinw zaj tylko trzydzieci
kilometrw i to razem z ludem Mrwek.
Drugie kryterium: demografia.
Prowadzona przez Szczury polityka promowania
przyrostu naturalnego sprawia, e plemi liczy piset
trzydzieci cztery osoby, podczas gdy zwizek Delfinw
z Mrwkami tylko czterysta jedenacie, a i tak
powinienem podzieli t liczb przez dwa, bo przecie
dotyczy dwch rnych graczy. Dla nas, bogw, kade
dziecko, nawet to poczte wskutek gwatu, jest takim
samym dzieckiem. To s nowo narodzone ludzkie istoty
i nie ma dla nas adnego znaczenia, w jaki sposb zostay

poczte. Powtarzam raz jeszcze: my nie oceniamy, my

stwierdzamy fakty.
Trzecie kryterium: posiadanie surowcw.
Gwne bogactwa naturalne w tej epoce to dzika
zwierzyna oraz wszystko, co mona nazbiera w lesie.
Unicestwiajc inne plemiona, lud Szczurw zagarn dla
siebie ich obfite w zwierzyn tereny oraz obszary, na
ktrych zbierali owoce i jagody. Wedug naszych
oblicze, szczury posiadaj pidziesit sze rodzajw
zwierzyny ownej oraz jadalnych rolin, za zwizek
Delfinw i Mrwek tylko trzydzieci pi.
Czwarte kryterium: odkrycia naukowe.
Tutaj przewag ma zwizek Delfinw i Mrwek.
Szczury maj na swoim koncie osiem odkry, a koalicja
pitnacie. Ale znowu nie zapominajmy, e mamy tu do
czynienia z poczeniem dwch ludw.
W takim razie, dlaczego nie otrzymalimy jakiego
bonusa za to, e nasza koalicja okazaa si sukcesem?
wchodzi mu w sowo Edmond Wells.
Fruwajcy bg przyglda si uwanie mojemu
mistrzowi i po chwili chtnie udziela mu odpowiedzi:
Poniewa relacje z innymi, drogi profesorze Wells,
stanowi wanie pite kryterium. Chc panu
powiedzie, e czonkowie ludu Szczurw bardziej ni
pan obawiaj si spotkania z obcymi.
Nie rozumiem.
Sia pierwsza. W tym niepewnym czasie

najlepszym sposobem umoliwiajcym wybr takich

zwizkw, jakie wydaj si dla danego ludu korzystne,
jest posiadanie odpowiednio skutecznej broni.
Szste kryterium: moralno i dobro spoeczestwa.
Wiem, e niektrym z was trudno przyj, e fakt
zagarnicia obcego terytorium zajmuje wrd kryteriw
pierwsze miejsce, a dobro spoeczne ostatnie. Ale nawet
gdybymy odwrcili t kolejno, szczury nadal
pozostayby na dobrym miejscu. Sia ich wojska
zapewnia czonkom plemienia pewnego rodzaju
poczucie zadowolenia, a wic take dobro spoeczne. Pod
koniec gry ich spoeczestwo byo najmniej
zestresowane. Jak si dobrze zastanowi, nard
Szczurw mgby tu znale si nawet przed narodem
wi, jednak chciaem doceni pomys zamieszkania
w jaskini, ktry stanowi wan dla dalszych dziejw
innowacj.
To powiedziawszy, Hermes odlatuje w stron mebla
z szufladami, pewnie wic dyskusja skoczona. Przez
chwil szuka czego w szufladach i wyjmuje z nich, nie
wierz wasnym oczom, du niebiesk ksig
z wykaligrafowanym zotymi literami tytuem:
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej.
Moja encyklopedia! wykrzykuje mj przyjaciel, nie
mniej zdumiony ode mnie.
Doskonale z rozbawieniem stwierdza nasz
dzisiejszy nauczyciel. W tej ksice mamy wszystko.

Take najlepsze wiadomoci na temat zachowania

szczurw oraz ich podobiestwa do ludzi. Mwic
o ludziach, umieci ich pan midzy szczurami
a mrwkami, przypisujc im posiadanie podstawowych
szczurzych popdw, czyli skonnoci do przemocy
i egoizmu. Od mrwek przejli za instynkt
cywilizacyjnej solidarnoci.
Widz, e mj przyjaciel Edmond Wells jest bardzo
poruszony faktem czytania przez olimpijskich bogw
jego ksiki, pisanej wycznie z myl o miertelnikach.
Chciabym przeczyta fragment, ktry wielu z was
ju zna, dostarczajcy wiedzy istotnej do zrozumienia
zachowa waszych ludzkich plemion.

68. ENCYKLOPEDIA: HIERARCHIA U

SZCZURW
Didier Desor, naukowiec z laboratorium biologii
behawioralnej uniwersytetu w Nancy, zamkn w jednej
klatce sze szczurw, chcc zbada ich zdolno do
pywania. Jedyne wyjcie z klatki prowadzio do basenu,
ktry zwierzta musiay pokona, aby dosta si do
pojemnika z jedzeniem. Szybko okazao si, e szczury
nie rzuciy si wszystkie razem w kierunku jedzenia,
lecz podzieliy si rolami. Byli wrd nich dwaj pywacy
pozwalajcy si wykorzystywa, dwa szczury nie
potrafice pywa, ale wykorzystujce umiejtnoci
innych, jeden samodzielny pywak oraz jeden szczur nie
potraficy pywa, traktowany przez pozostaych jak
popychado.
Dwaj pozwalajcy si wykorzystywa osobnicy
nurkowali pod wod i przynosili poywienie. Po
powrocie do klatki byli bici przez dwch wyzyskiwaczy
tak dugo, a wypucili swoj zdobycz. Dopiero kiedy
wyzyskiwacze zaspokoili gd, wyzyskiwani mogli
posili si tym, co pozostao. Wyzyskiwacze nigdy nie
pywali. Bicie pywakw wystarczao, eby mogli
zaspokoi swj gd.
Niezaleny pywak by do dobrze zbudowany, wic
przynosi jedzenie dla samego siebie i spokojnie je
spoywa, przez nikogo nie zaczepiany. Natomiast

nieudacznik nie potrafi pywa, ani wystraszy

wykorzystywanych, dlatego zadowala si tym, co
pozostao po innych.
W kolejnych dwudziestu dowiadczalnych klatkach
zaobserwowano identyczny podzia rl: dwch
wyzyskiwanych, dwch wyzyskiwaczy, jeden niezaleny
i jeden nieudacznik. Aby lepiej zrozumie mechanizm
hierarchizacji, Didier Desor umieci w jednej klatce
szeciu wyzyskiwaczy. Walczyli ze sob przez ca noc.
Z nastaniem ranka w taki sam sposb podzielili si
rolami. Dwch wyzyskiwaczy, dwch wyzyskiwanych,
jeden niezaleny i jeden nieudacznik.
Jakie osobniki nie wchodziyby w gr, ostateczny
podzia rl bdzie zawsze taki sam. Dowiadczenie
przeprowadzono ponownie w duo wikszej klatce,
w ktrej umieszczono dwiecie osobnikw. Szczury
walczyy ze sob przez ca noc. Z nastaniem dnia
znaleziono trzy zamczone szczury, z ktrych pozostae
zdary skr. Jaki z tego mora? Im wiksza spoeczno,
tym
bardziej
ronie
okruciestwo
wobec
nieudacznikw. Jednoczenie wyzyskiwacze z duej
klatki powoali do ycia hierarchi zastpcw, ktrzy
strzegli ich wadzy, dziki czemu oni sami nawet nie
musieli zadawa sobie trudu bezporedniego
terroryzowania wyzyskiwanych.
Naukowcy z Nancy kontynuowali eksperyment,
poddajc nastpnie analizie mzgi swoich

dowiadczalnych zwierztek. Okazao si, e najbardziej

zestresowani nie byli wcale nieudacznicy ani
wyzyskiwani, lecz wyzyskiwacze. Bez wtpienia
obawiali si utraty swojego uprzywilejowanego
stanowiska oraz tego, e ktrego dnia sami musieliby
pj do pracy.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej
(powtrzenie z tomu III)

69. TERYTORIUM I AGRESJA

Opisany przez Edmonda Wellsa eksperyment wprawia
nas w zakopotanie. Znaczy bowiem, e jak bymy nie
poszli drog, nasze starania i tak spezn na niczym, bo
taka wanie jest natura ywych istot. Zawsze istnieje
wrd nich podzia na te same role: wyzyskiwaczy,
wyzyskiwanych, niezalenych i nieudacznikw.
Unoszcy si przed nami i poruszajcy od czasu do
czasu zotymi skrzydekami Hermes potwierdza nasze
myli:
Czowiek, podobnie jak szczur, jest zwierzciem,
w ktrego yciu wan rol odgrywa terytorium
i hierarchia. Terytorium i Hierarchia, dwie
podstawowe zasady, tak istotne do zrozumienia kadej
ludzkiej spoecznoci.
Zaznaczy swoje terytorium owieckie, oznaczy
z czterech stron moczem terytorium, na ktrym dana
spoeczno moe si rozmnaa, umiejscowi si
pomidzy zwierzchnikiem i podwadnym, to rodzaje
zachowa, ktre uspokajaj i podnosz na duchu.
Oczywicie pniej pojawiaj si rozmowy
o rozsdku, umiowaniu wolnoci oraz stwierdzenia, e
ju si nie chce przywdcw, ale jak spojrze na Histori,
to jest dokadnie na odwrt. Ludzie lubi by
niewolnikami i czcz swoich przywdcw. A im bardziej
si ich boj, tym bardziej czuj si przez nich chronieni.

Bg wdrowcw i zodziei robi znak, jak bardzo mu

przykro.
Ale przecie s jeszcze niezaleni! broni si
Georges Mlis.
Ach tak, tych kilku nieszcznikw, ktrzy uczepili
si swoich zasad... To prawda, s tacy. Jednak wolno
drogo ich kosztuje. Pracuj wicej ni inni, musz
zdobywa swoje poywienie i walczy, aby nikt im tego
nie odebra. Nie podaj za reszt podzielonego na
dominujcych i zdominowanych spoeczestwa, s wic
skazani na samotno, a nawet pograj si w rozpaczy.
A ile potrzeba wyrzecze, aby mc znie samotno
tylko po to, eby poczu si wolnym.
Na twarzy Hermesa ponownie pojawia si
rozczarowanie.
Pan sam, panie Mlis, dobrze wie, co to znaczy by
samotnym jedcem. Zrujnowa si pan, wymylajc triki
i efekty specjalne. Nie zgadza si pan na sprzeda
swojego kina, a potem z alu spali pan swoje cenne
tamy.
Ju samo wspomnienie czasw pogardy powoduje
wzburzenie Mlisa. Zagryza wargi. Camille Claudel
kadzie mu rk na ramieniu w gecie pocieszenia. Ona
take zniszczya swoje dziea, poniewa ludzie ich nie
rozumieli.
A nieudacznicy? pyta Mata Hari. Jaka jest ich
rola?

 To jest klucz do rwnowagi spoecznej. Ofiara

przebagalna. Kozio ofiarny, ktry posuy za zason dla
wszystkich oficjalnych wystpkw. Przywdca dopuszcza
si rzezi, gwatu lub aktu niesprawiedliwoci,
a nastpnie, aby go nie niepokojono, wymyla koza
ofiarnego i rzuca go na poarcie opinii spoecznej. Pani
to wie najlepiej, bo sama posuya pani za koza
ofiarnego dla spisku uknutego przez dwa orodki
szpiegowskie. Nieudacznicy stanowi swego rodzaju
katharsis. Proudhon to dobrze rozumia, powicajc
ycie niewinnych na wsplny spektakl dla mas. W swoim
ostatnim yciu chcia pan kierowa ludmi jak duym
stadem, prawda, panie Proudhon? Jak na kogo, kto
wyznaje dewiz adnego boga ni mistrza, brzmi to co
najmniej paradoksalnie.
Anarchista nie zgadza si z t opini. Wstaje
i wykrzykuje:
Trzeba wychowywa ludzi, aby ich nauczy
wolnoci!
Przemoc? A do ich masowej zagady? pyta
Hermes, ktry najwyraniej ma du wiedz na temat
kadego z nas.
Proudhon jest nieco zbity z tropu, ale najwyraniej
nie jest skonny zrezygnowa ze swoich przekona.
Jeli trzeba zmusi ludzi do tego, aby byli wolni,
trudno, z alem, ale ich do tego zmusz. Jeli bd
potrzebowali nauczycieli do tego, eby nauczy si y

bez nauczycieli, znajd ich.

A jeli bd potrzebowali bogw, eby nauczy si
y bez bogw? pyta sodko Hermes. Ach, panie
Proudhon, paskie opinie zachwycaj mnie. Jest pan
pierwszym anarchist, ktry tworzy wadz.
Teoretyk anarchizmu siada zakopotany. Trudno
stawi czoa tak dowiadczonemu nauczycielowi, ktry
przeby tyle drg.
W przeszoci byo nawet takie wyraenie, ktrego
uywania zabraniali nie tylko anarchici, ale take inni
ekstremici: dyktatura proletariatu. Ach, jak
paradoksalne s to sowa... Dyktatura proletariatu...
A co w tym takiego miesznego? obrusza si
Maria Curie, ktra w swoich czasach ziemskiego ycia
opowiadaa si za parti komunistyczn, wic
rozpoznaa skandowane na wiecach haso.
To oznacza tyrani wyzyskiwanych, jeli yczy
sobie pani synonim. Jak zwyk mawia jeden z waszych
humorystw z Ziemi 1: Kapitalizm to wyzysk czowieka
przez czowieka, a komunizm... na odwrt. Ale gdyby
miaa pani krtk pami, droga Mario Curie, to
przypomn pani pakt niemiecko-sowiecki. Wtedy ludzie
sdzili, e przeciwiestwem komunizmu jest nazizm.
A tu nagle ubudu! Hitler i Stalin ciskaj sobie do. I tak
wanie czowiek daje si zwie pozorom. Tymczasem
dla nas, bogw, krwioerczy dyktator pozostaje
dyktatorem, czy chowa si za czarnym, czerwonym, czy

zielonym sztandarem. Jak tylko pojawiaj si milicjanci

z pakami, a wizienia zapeniaj si intelektualistami,
wszystko jest jasne. I trzeba umie dostrzega znaki.
Drczy mnie jedno pytanie:
Czy to znaczy, e nasi ludzie na zawsze pozostan
podzieleni na takie same grupy jak spoeczestwo
szczurw?
Niekoniecznie mwi Hermes. Ale zachowanie
podobne do szczurw jest ich naturaln skonnoci. S
zafascynowani przemoc. Hierarchiczno dziaa na nich
uspokajajco. Jak tylko s za co odpowiedzialni, zaraz
si niepokoj. Jeli za jaki lider zwalnia ich z tej
odpowiedzialnoci, od razu czuj si spokojni. Wszelkie
wasze wysiki majce na celu zmian tych skonnoci
mog zakoczy si niepowodzeniem, poniewa s
niezgodne z ich natur.
Opiekun wdrowcw i zodziei staje midzy nami,
pochyla si nad cik kul Ziemi 18 i nakrywa j
brezentem, zakrywajc przed naszymi oczami dalszy
cig przygd naszych ludw.
Na razie na tej planecie nie ma narodw, nie ma
krlestw ani granic. S tylko terytoria owieckie,
z ktrych spoecznoci migruj, jeli zasoby zwierzyny
ownej zostaj wyczerpane. Rozwj technologii
towarzyszy kolejnym inwazjom i przymierzom, przy
czym pamitajcie, e im cianiejsze terytorium, tym
wiksza agresja. Podczas kolejnej czci Gry Y starajcie

si zbudowa stolic, ktra bdzie promieniowaa na cae

terytorium.
Wraca Atlas, by znowu wzi swoje brzemi. Kadzie
je na barki, wzdychajc ciko, a jego westchnienia same
mwi o tym, co sdzi o obowizkach wnuka wobec
dziadka,
Pojawiaj si centaury i zabieraj przegranych,
ktrzy tym razem nie sprzeciwiaj si.
Okres dziecicy danej cywilizacji owiadcza nasz
dzisiejszy nauczyciel tytuem podsumowania jest
podobny do dziecistwa czowieka. Wszystko rozgrywa
si wanie w tym stadium. Narody i ludzie bd potem
w taki sam sposb reagowa na rzeczy nowe i trudno
bdzie to zmieni.

70. MITOLOGIA: RASY LUDZKIE

Tak jak istniao kilka pokole bogw, tak samo pojawio
si pi ras ludzkich. Pierwsi ludzie pochodzili od Gai,
bogini Ziemi i pojawili si w Zotym Wieku. Za rzdw
Kronosa yli w pokoju i szczciu. Ziemia zaspokajaa
potrzeby swoich mieszkacw, ludzie nie znali pracy,
chorb, staroci, a ich mier przypominaa zapadnicie
w sen.
Symbolem tego okresu jest dziewica w koronie
z kwiatw, trzymajca w rku rg obfitoci. Obok niej
oliwne drzewo symbol pokoju, na ktrym brzczy rj
pszcz. To bya rasa Zotego Wieku, gdy zoto
symbolizowao soce, ogie, dzie i mski pocztek.
Jako druga pojawia si rasa Srebrnego Wieku. Bogowie
olimpijscy stworzyli j po upadku Kronosa i jego
zamieszkaniu w Italii, gdzie zajmowa si nauczaniem
rolnictwa. W tym okresie ludzie byli egoistyczni i li. Nie
lubili bogw. Symbolem tego okresu jest kobieta
z pugiem, trzymajca dbo zboa. Srebro zwizane
jest z ksiycem, zimnem, yznoci i pocztkiem
eskim.
Zeus unicestwi srebrn ras, by mc wprowadzi
kolejn. Rasa Wieku Brzu skadaa si z libertynw,
ludzi niesprawiedliwych i gwatownych. Ich wojownicy
wybili si nawzajem. Symbolem epoki staa si kobieta
w piknym stroju, hemie na gowie, trzymajca tarcz.

Poza tym brz suy do wyrobu dzwonkw ofiarnych.

Nastpnie Prometeusz stworzy Wiek elaza. Jego
ludzie okazali si jeszcze gorsi. Spdzali czas na
zastawianiu na siebie side, walkach i mordowaniu si
nawzajem. Byli skpi i maostkowi. Poniewa nie
uprawiali ziemi, staa si jaowa. Symbolem Wieku
elaza jest gronie wygldajca kobieta z hemem na
wilczej gowie; w jednej rce trzyma miecz, w drugiej
tarcz. Wtedy Zeus postanowi unicestwi ca
ludzko, z wyjtkiem jednej pary sprawiedliwych:
Deukaliona syna Prometeusza i Pandory oraz Pyrry
crki Epimetei. A potem zesa na Ziemi potop.
Dziewi dni i dziewi nocy Deukalion i Pyrra spdzili
w arce, a kiedy wody opady, wyszli na brzeg, rzucili za
siebie kamienie i tak powstaa pita rasa. Wrd ich
potomkw jest Hellen przodek Hellenw, Doros
przodek Doryjczykw oraz Acheos przodek Achajw.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V
(wedug Francisa Razorbacka, zainspirowanego
Teogoni Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

71. ONA TU JEST

Podczas kolacji czuj, e co wisi w powietrzu. Oprcz
znanych ju grup lotnikw, pisarzy, czy ludzi kina, wok
nas, trojga zwycizcw pierwszej czci Gry Y, utworzyy
si kolejne. Proudhon, Beatrice i ja, wszyscy mamy swoje
wasne dwory. Wielbiciele Proudhona to w wikszoci
mczyni, a Beatrice kobiety. Ja mam nadal u swego
boku teonautw. To jednak nie przeszkadza Raoulowi
rzuci mi gorzkie sowa:
Zostawie nas wczoraj.
Marilyn chce unikn ktni midzy swoimi
przyjacimi. Prbuje wic zmieni temat, gratulujc mi
gry, jednak Freddy nie zwraca na to uwagi.
Na szczcie uratowaa nas Mata Hari mwi.
To nic wielkiego agodzi sytuacj egzotyczna
tancerka ja lubi walczy.
A tak waciwie to co si stao?
Spogldaj na siebie wyranie niezadowoleni.
Widzielimy go. Rzuci si na nas...
Dokadnie wiesz, o czym mwimy, przecie on
bieg za tob mruczy ze zoci Raoul.
Nie mam odwagi powiedzie im, e za bardzo si
baem, aby si odwrci i go zobaczy.
Marilyn nadal stara si zachowa jedno grupy,
dlatego zgadza si mi wytumaczy:
To trzygowe stworzenie. Ma gow smoka, ktra

zionie ogniem, gow lwa z ostrymi kami oraz gow

koza z dugimi rogami.
W mitologii takie zwierz nazywa si wielk
chimer, co je wyrnia od innych, zwanych maymi
chimerami uzupenia Edmond Wells.
Raoul zaciska pici.
Ledwie z tego wyszlimy. Jego skra jest tak gruba,
e nawet nasze ankh nie s w stanie jej przebi.
Do tego ta wielka chimera wydziela okropny zapach
siarki szepcze z obrzydzeniem Marilyn.
Nagle cichn, spogldajc na mnie w dziwny sposb.
I wtedy po raz pierwszy czuj si wrd nich jak obcy.
Teraz Freddy Meyer stara si rozluni atmosfer.
To dziwne. Wszystko dzieje si tak, jak to
przepowiedzia Hermes. W klasie powstay trzy grupy:
D... N... A...
Wydaje ci si prycha Raoul. Ja widz tylko dwa
obozy: z jednej strony zwycizcy, z drugiej przegrani.
Niemniej podoba mi si ta gra mwi. I lubi
moich ludzi-delfinw...
No tak w gosie Raoula sycha nut ironii.
Zaczynasz si do nich przywizywa. A wic przypomnij
sobie, co si stao z Lucienem, ktry te oszala na
punkcie stworzonych przez siebie istot.
A jednak maj woln wol zauwaa Mata Hari.
Moi ludzie-wilki nie rozumiej zsyanych im znakw,
snw ani przebyskw wiadomoci. Media pozostaj

guche na moje wezwania. Widz tylko to, co rodzi si

w ich gowach. Jakby cierpieli na autyzm.
Nasz rozmow przerywaj Pory Roku, przynoszc
kolacj. Po jajku, soli, warzywach, owocach, nadszed
czas na pieczone miso, dostarczajce nowych dozna
smakowych.
Wknista i ciepa pieczona kuropatwa rozpywa mi
si w ustach. Pysznoci. Co za rnica w porwnaniu
z surow czapl, nawet podan w postaci carpaccio.
Rozumiem ju znaczenie ognia w rozwoju cywilizacji.
Ciepe miso rozgrzewa mj przewd pokarmowy, co
dziaa uspokajajco. Kilkakrotnie bior dokadk. Czuj,
jak ciepy tuszcz sodko spywa w moim gardle.
Po pieczonej kuropatwie dostajemy ragout
z hipopotama. Czu du rnic. Miso ma bardziej
wyrazisty smak, jest mniej kruche. Ju nikt nie
rozmawia, wszyscy kosztuj nowych potraw.
Kiedy znowu zobacz mj lud, skieruj piorun na ich
ryby, eby oni take poznali przyjemno jedzenia
pieczonego misa.
Teraz Pory Roku stawiaj na stoach potrawy, ktre
suyy za poywienie pierwszym ludziom: korzonki,
owady, szaracz, larwy termitw, krlowe mrwek,
chrzszcze, pajki...
Czy to wanie jedli nasi przodkowie? pytam
Jesie.
Kiwa potakujco gow.

 W Afryce ludzie nadal jedz chrzszcze zauwaa

Mata Hari. To rdo biaka.
Na moim talerzu pojawia si nastpne pieczone
miso. Nie od razu poznaj, co to jest. Dobre. Troch
wkniste... Moe wieprzowina? Pierwsza zrywa si
Marilyn, bekoczc z przeraenia:
To jest... to jest... ludzkie miso!
Ogarniaj nas mdoci. Jak na komend wypluwamy,
to co mamy w ustach. Po chwili to samo robi siedzcy
przy innych stoach.
Pory Roku najwyraniej dobrze si bawi, widzc
nasz odraz. Ku mojemu wielkiemu zdziwieniu,
znalazo si jednak w gronie uczniw kilkoro odwanych,
ktrzy zamierzaj pochon ca zawarto talerza. Jest
wrd nich Raoul. Mata Hari waha si, ale po chwili
odmawia.
To nie jest koszerne stwierdza zwyczajnie Freddy.
eby zatrze makabryczny smak cigle obecny na
moich kubkach smakowych, opycham si wszelkimi
stojcymi na stole warzywami: cebul, czosnkiem,
kapust, ogrkami konserwowymi.
Dionizos ogasza, e po posiku jestemy zaproszeni
na uroczysto z okazji powstania ludzkoci stworzonej
w Wielkiej Grze Y.
Do rozbrzmiewajcych w Amfiteatrze dwikw
tam-tamw, ksylofonw, harf i gitar docza jeszcze
syreni piew. To centaury przetransportoway je a tutaj

w ogromnej ruchomej sadzawce.

ledz wzrok Raoula przebiegajcy kolejne rzdy
wodnych stworze w poszukiwaniu swego ojca. Ale
Francisa Razorbacka nie ma wrd nich. Edmond Wells
szepcze mi do ucha:
Wiesz, obserwujc moj awic sardynek,
zauwayem co bardzo niezwykego. Kiedy pynca na
pocztku ryba zdobywa jak now informacj, zaraz
dowiaduj si o niej wszystkie inne.
Chcesz powiedzie, e przekazuje t informacj
pozostaym?
Pocztkowo tak wanie mylaem, ale nie. Rzecz
jest bardziej skomplikowana. W rzeczywistoci dzieje si
tak, e ryba pynca na czele awicy i ryba na kocu
reaguj jednoczenie. Tak jakby dana informacja
rozchodzia si w tej samej chwili.
Jakby to by jeden organizm?
Tak. S ze sob poczone. Myl, e takie samo
zjawisko wystpuje u mrwek. Wyobraasz sobie, co by
byo, gdybymy stworzyli poczon w ten sposb ludzk
wsplnot?
Czyli jeden czowiek dowiaduje si czego,
a korzysta z tego caa ludzko?
Zastanawiam si.
Nie ma co marzy... Do tego jeszcze daleka droga.
Muzyka nabiera orientalnego charakteru i ponownie
Mata Hari wije si na scenie. Mam wraenie, e kadego

dnia uczestnicz w tej samej historii, codziennie

wzbogacanej o jaki niewielki dodatek: innego bogamistrza, inny model zwierzcia, inne poywienie, inny
instrument.
Zmczeni dug prac nad swoimi ludami uczniowie
wol i spa, pozostali objadaj si owocami, eby
zapomnie smak ludzkiego misa.
Znalaz je pan? odzywa si jaki gos za moimi
plecami.
Jej zapach. Odwracam si. Tak, to ona.
Czy znalazem...? Co miaem znale?
Rozwizanie zagadki.
Nie, nie znalazem.
Moe wic nie jest pan tym, na ktrego czekamy.
Nagle owieca mnie pewna myl:
Moe to chodzi o dzieci? Kiedy przychodz na
wiat, s lepsze ni Pan Bg, a dorastajc staj si gorsze
ni diabe. Biedni maj ich wicej, ni by chcieli. Bogaci
czsto nie mog ich mie. A po zjedzeniu ich misa
czowiek umiera, poniewa kanibalizm powoduje
zwyrodnienie komrek.
Patrzy na mnie uprzejmie.
Nie, to nie to.
Przygldam jej si. Dwa urocze doeczki zdobi
gadk twarz. Wdycham kwaskowy zapach skry,
zmieszany z lekk nut karmelu... Wpatrzone we mnie
oczy umiechaj si.

 Zataczy pan? pyta.

Oczywicie odpowiadam, podczas gdy syreny
podejmuj spokojn melodi.
Bierze moj rk.
Czuj, jak jej ukryte pod tog ciao dotyka mojego.
W panujcym pmroku tworz si kolejne pary. Freddy
obejmuje Marilyn, Raoul zaprasza do taca Mat Hari.
Widziaam parti Y szepcze mi do ucha. Podoba
mi si pana styl gry.
Przeykam lin.
Jednak przymierze stanowi najmniej naturalny
sposb zachowania cignie dalej moja amazonka.
Chwila, w ktrej trzeba pokona strach, aby mc
stworzy zwizek, jest bardzo ulotna.
Odnosz wraenie, e przysuna si do mnie jeszcze
troch.
Ta starsza kobieta, ktra pierwsza nauczya si
pywa... To by naprawd dobry pomys. Nie wiem,
dlaczego bogowie-uczniowie wybieraj zwykle bardzo
modych ludzi i to im powierzaj rol medium.
Naprawd dobrze rozegra pan t parti.
Dzikuj.
Prosz mi nie dzikowa. Widziaam ju tyle
rodzcych si i umierajcych ludw. Widziaam tyle
obiecujcych cywilizacji, ktre zginy tylko dlatego, e
w odpowiednim momencie nie potrafiy poda rki
obcym albo na odwrt, nie potrafiy ich zniszczy, kiedy

okazali si niebezpieczni.
Jestem tak oczarowany jej dotykiem, e ledwie udaje
mi si poda za tym, co mwi.
Ja... ja nie rozumiem to jedyne, co z trudem udaje
mi si wyjka.
Ludzie z Ziemi 18 to cigle tylko ulepszone mapy.
To... to nie s ju naczelne.
Nie powiedziaam naczelne, powiedziaam mapy.
Mapy to zwierzta yjce w spoecznoci, ktre potrafi
wsplnie przegoni lwy, a ich pojedynczy osobnicy,
podobnie jak ludzie, s bardzo sympatyczni. Dopiero
w grupie staj si dzikie i aroganckie. Im jest ich wicej,
tym bardziej staj si agresywne. Dlatego wanie
prbuj panu wyjani, e wyciganie przyjacielskiej
doni do kadego napotkanego plemienia jest by moe
uroczym pomysem, jednak czasami ryzykownym.
A wtedy pan przegra. Prosz przypomnie sobie
zachowanie ludzi-szczurw.
Co jest niebezpiecznego w proponowaniu
przymierza zamiast walki?
Widziaam ju tyle zdradzonych ludw,
przywdcw, bogw... Najwaniejsze to by silnym.
Dopiero potem szlachetnym.
Mwi, ale ju jej nie sysz. Cay dr. Czuj dotyk jej
drobnych piersi. Czuj bicie jej serca, serca bogini
mioci.
Nie jest pan ju anioem. Nie ma pan ju zatem

moralnych obowizkw. Prosz nauczy si by zupenie

wolnym. Wolno dla siebie i dla swojego ludu.
Zamykam oczy, by lepiej postrzega jej gos i zapach.
Nigdy nie czuem si tak dobrze, tak spokojnie jak przy
niej, przy Afrodycie. Chciabym opuci moje ciao, eby
mc patrze, jak taczymy przytuleni do siebie.
Pomylabym wtedy, e ten Michael Pinson ma ogromne
szczcie, mogc trzyma w ramionach tak kobiet.
Bycie wolnym niesie ze sob rozliczne
niebezpieczestwa. Wie pan doskonale, jak reaguj
ludzie, ktrych pozostawiono samym sobie. Dlaczego
sdzi pan, e bogowie zachowuj si lepiej?
Mam... mam przyjaci. Oni... oni bd moimi
sprzymierzecami.
Niech pan nie bdzie naiwny, Michael. Tu nie ma
pan adnych przyjaci. Wszyscy inni to konkurencja.
Kady walczy o swoje. Zwycizca moe by tylko jeden.
Wirujemy w coraz szybszym rytmie.
Biedny Michael, cay problem w tym, e jest pan...
zbyt grzeczny. I chciaby pan, eby pokochaa pana
kobieta? Wszystko mona wybaczy mczynie, oprcz
tego.
Taczymy, a ja marz, eby ta chwila penego
szczcia trwaa wiecznie... Afrodyta odsuwa si lekko
ode mnie, a ja zatapiam spojrzenie w jej turkusowych
oczach, w ktrych dostrzegam jakby map wyspy, na
ktr zostaem wysany. Nie mam jednak czasu z niej

czyta. Czuj, jak chwyta i przyciga mnie otcha jej

renic.
Prosz posucha. Pomog panu.
Rozwiza zagadk?
Nie, lepiej prowadzi gr, a tym samym paskie
ycie w Olimpii. Prosz uwanie posucha tych trzech
rad:
1) Prosz nie wierzy we wszystko, co pan syszy.
W kadej sytuacji prosz ufa wycznie swoim
wasnym zmysom oraz intuicji.
2) Niech pan sprbuje zrozumie, o jak naprawd gr
chodzi.
3) Prosz nie ufa nikomu, a w szczeglnoci swoim
przyjacioom oraz... mnie. (Dotyka ustami
mojego ucha, przekazujc mi szeptem ostatni
rad)... Nie id dzi w nocy z twoimi przyjacimi
na gr... Wmieszaj si w inn grup. Niektrzy,
na przykad fotograf Nadar, odkryli ju drogi,
ktre mog ci zainteresowa.
A wic bogowie-mistrzowie wiedz o naszych nocnych
eskapadach. Dlaczego zatem nas nie powstrzymali?
Nagle rozlega si krzyk.
Syreny przerywaj swj piew. Orkiestra odkada
instrumenty. Ju zrozumielimy, co si stao. Jestemy
ju do tego przyzwyczajeni.
Powstaje tylko jedno pytanie: kto jest nastpn

ofiar?

72. ENCYKLOPEDIA: TRZY UPOKORZENIA

Ludzko doznaa trzech upokorze.
Pierwsze upokorzenie: Mikoaj Kopernik odkry, e
Ziemia nie stanowi centrum wszechwiata, lecz kry
wok Soca, a ono samo umieszczone jest w jakim
szerszym systemie.
Drugie upokorzenie: Karol Darwin ogasza, e czowiek
nie jest istot stojc ponad innymi, lecz tylko jednym ze
zwierzt.
Trzecie upokorzenie: Zygmunt Freud owiadcza, e
czowiek myli si, sdzc, e tworzy sztuk, podbija obce
terytoria, rozwija nauk, opracowuje nowe systemy
filozoficzne lub polityczne, kierujc si jakimi
wyszymi ambicjami, podczas gdy tak naprawd rzdzi
nim tylko pragnienie zdobycia partnera seksualnego.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

73. BEATRICE ZAMORDOWANA

Kto podnosi rk koo jednego z krzeww i zaraz
wszyscy biegniemy w tamt stron. Na ziemi ley
skulona dziewczyna. Jedno rami ma czarne od strzau
z ankh. Jczy, wykrzywia twarz, dotyka doni rany, a
wreszcie jej oczy zastygaj w ostatecznym bezruchu.
Kto to by? interesuje si Rabelais. S ju centaury.
Maj nakrycie i nosze.
Beatrice Chaffanoux stwierdza ze smutkiem
Proudhon. Odejmowanie: 109 1 = 108.
Zjawia si rozgniewana Atena. W rku trzyma
gotow do walki wczni. Towarzyszy jej niespokojna
sowa.
Jeden z was musi by odpowiedzialny za ten pody
czyn. Ten rocznik jest wyjtkowo trudny do upilnowania.
Te wszystkie zbrodnie... Do tego kradziee... Zginy
przedmioty nalece do bogw-mistrzw. Zgoszono
brak naczy kuchennych, przyrzdw kowalskich,
hemw, lin.
Spuszczamy gowy.
Ju was ostrzegaam, e bogobjca zostanie
ukarany w szczeglny sposb. A wic powiem wam teraz,
co zdecydowaam: zastpi on Atlasa w dwiganiu kuli
ziemskiej.
Nosi wiat? Ale przecie my jestemy od niego nisi
i gorzej zbudowani.

Przebiega spojrzeniem po zebranych, potem nagle

zatrzymuje wzrok na mnie:
Ma pan jakie alibi, panie Pinson?
Ja... ja taczyem z Afrodyt.
Szukam jej wzrokiem, ale ju jej tu nie ma. Bior na
wiadkw innych uczniw, ktrzy musieli widzie, jak
tacz, ale spostrzegam tylko, jak odwracaj ode mnie
oczy. Chyba jednak nie sdz, e mogem zabi Beatrice?
Hm... To pan kieruj ludem Delfinw, prawda?
Ludem, ktry zaj miejsce za wiami Beatrice
Chaffanoux. To mg by... motyw.
Ja tego nie zrobiem mwi najpewniejszym
tonem, na jaki mnie sta.
Widz jak na jej schowanej pod hemem twarzy
pojawia si umiech.
Zobaczymy, panie boe delfinw. Jeli jednak pan
myli, e zabijanie to sposb, aby wygra, obawiam si,
e to nie wystarczy.
Przyglda mi si z okruciestwem.
Widziaam, jak pan gra i domylam si, jaki bdzie
cig dalszy. Sdz, e zostanie pan szybko
wyeliminowany. Nietrudno zauway, w jaki sposb
dany bg-ucze wpywa na swj lud, jak dziaa
niewielkimi ruchami lub mocnym uderzeniem. Pan jest
zbyt...
Szuka odpowiedniego okrelenia. Co ona mi jeszcze
powie? Zbyt... grzeczny?

 Zbyt kinematograficzny. Gra pan w taki sposb,

eby pana ludzie podobali si tym, ktrzy bd oglda
film. A my mamy gdzie widzw... Licz si tylko aktorzy.
To oni yj w filmie.
Nie czeka, a zbior myli i sprbuj jej
odpowiedzie. Jednym ruchem dosiada skrzydlatego
konia Pegaza i oddala si w niebo. Za ni leci sowa.
Centaury daj nam do zrozumienia, ebymy wrcili
do naszych willi.
Gdybym to ja musia dwiga kul ziemsk, nie
przeszedbym nawet stu metrw wzdycha Gustave
Eiffel. Nigdy nie miaem siy ciarowca. Atlas to
olbrzym, przy ktrym wygldamy jak karzeki.
Edmond Wells bardziej interesuje si zbrodni ni
ewentualn kar.
Jest jednak zadziwiajce, e Beatrice Chaffanoux
zostaa zamordowana wanie wtedy, gdy znalaza si
w gronie zwycizcw Gry Y.
Jeeli bogobjca atakuje zwycizcw, to ja bd
kolejn ofiar mwi drwico Proudhon.
A ja nastpn stwierdzam.
Bogowie wywieraj na nas nacisk, a dziaania
bogobjcy przyczyniaj si do utrzymania ich presji
owiadcza Freddy.
Sdzisz, e on nie istnieje, a wszystko zostao
wymylone przez nich po to, eby nas bardziej
zestresowa?

 Ale przecie na wasne oczy widzielimy ciaa ofiar

zauwaa Eiffel.
Przede wszystkim widzielimy, jak centaury
wynosz je pod przykryciem odpowiada Marilyn.
Proudhon podchodzi do mnie i rzuca:
Michael, uwaaj na swoje plemi, bo jeli wejdzie
mojemu w drog, szanse na przymierze s nike.
Nie martw si mwi Raoul, obejmujc mnie
swoim dugim ramieniem. Moje ory ci ochroni.
Dalej, chod z nami. Idziemy znowu polowa na wielk
chimer.
Nieruchomiej.
Nie.
Co nie?
Nie mog mu powiedzie, e Afrodyta kazaa mi nie
ufa przyjacioom, zmieni grup i raczej doczy do tej,
ktrej przewodzi Nadar. Dlatego rzucam:
Dzi wieczr jeszcze jestem za bardzo zmczony.
Nie czuj si na siach uczestniczy w tej przygodzie.
Nie chcesz ju wiedzie, co znajduje si na grze?
W kadym razie nie dzisiejszej nocy.
Jeli dotrzemy tam bez ciebie, bdziesz gorzko
aowa.
Trudno.
Spogldam w stron wierzchoka gry i za wieczn
powok chmur nie dostrzegam tym razem nawet
najmniejszego blasku.

74. WITA GRA

Wznoszca si nad ludzkim wiatem gra jest
symbolem spotkania nieba i ziemi. Dla Sumerw
przedstawiona w ksztacie trjkta gra Chouwen to
miejsce, w ktrym z Kosmicznego Jaja wylgo si
dziesi tysicy pierwszych istot. Hebrajczycy twierdz,
e na grze Synaj Mojesz otrzyma od Boga tablice
z zapisanym Prawem.
Wedug Japoczykw, wejcie na Fudijam jest
mistycznymi
dowiadczeniem,
wymagajcym
uprzedniego oczyszczenia. Meksykanie sdz, e na
grze Tlaloc pooonej w masywie Iztac-Cihuatl, yje
wadca deszczu. Hindusi uwaaj gr Meru za
centraln o kosmosu, natomiast zdaniem Chiczykw
ppek wiata znajduje si na grze Kunlun,
przedstawianej w formie dziewiciopitrowej pagody,
symbolizujcej dziewi stopni, ktre pokonuje
czowiek, by wydosta si z ziemskiego ycia. Grecy
czcili Olimp, uwaajc go za siedzib bogw. Persowie
gr Alborj, muzumanie gry Al.-Kaf, Celtowie Bia
Gr, Tybetaczycy gr Kajlas. W taoizmie pojawia si
motyw gry stojcej w rodku wiata, wok ktrej kry
ksiyc i soce. yj tam Niemiertelni. Na jej szczycie
znajduj si ogrody krlowej Zachodu. Ronie w nich
drzewo brzoskwiniowe, ktrego owoce zapewniaj
niemiertelno.

Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

75. POSZUKIWANIA PROWADZONE

Z POWIETRZA
Gdzie jest willa Nadara? Przecie nie bd puka do
wszystkich drzwi, eby w kocu trafi pod waciwy
adres. Gdy tak rozmylam, pojawia si dziewczynamotyl.
Wiesz, gdzie mog znale Nadara?
Smarkaczka prowadzi mnie poza miasto, na pnoc
od niebieskiego lasu, w nieznane zarola, gdzie pokazuje
mi zasonite gaziami wejcie do jaskini, a nastpnie
odlatuje z powrotem do Olimpii.
Clement Ader, Nadar, Antoine de Saint-Exupry oraz
Etienne de Montgolfier krztaj si wewntrz jaskini
wok caej masy rnych przedmiotw, ktre bez
wtpienia s przeznaczone do budowy latajcego
obiektu. Podczas gdy my zamczalimy si wspinaczk
na gr, oni dokonywali najprawdopodobniej tych
wszystkich drobnych kradziey, o ktrych wspominaa
Atena.
My tylko zbudowalimy statek, ktrym
przepynlimy rzek. Skonstruowa balon to znacznie
ambitniejszy plan.
W blasku wiec szyj wielkie woskowane ptno,
ktre posuy im za zbiornik na ciepe powietrze. Za
gondol posuy im odwrcony blat okrgego stou,
pomidzy ktrego czterema nogami zrobili ciany

z zaplecionych lian. Niegupie. Skrzypienie sandaw

zdradza moj obecno.
Szpiegujesz nas? pyta Clement Ader.
Tymczasem Montgolfier i Nadar kieruj w moj
stron swoje ankh.
Chc polecie z wami.
Nie opuszczaj broni.
A dlaczego mielibymy si zgodzi?
Poniewa wiem, co znajduje si za niebiesk rzek.
Niebawem my te si dowiemy.
Poza tym, jeli si nie zgodzicie, to co zrobicie ze
mn? Przecie nie moecie podj ryzyka, e na was
donios... Zabijecie mnie? Zostaniecie bogobjcami?
Chcecie dwiga Ziemi 18? Fakt, dwiganie jarzma we
czterech bdzie atwiejsze.
Zauwaam ich wahanie, wic nalegam:
Mog wam pomc w budowie statku powietrznego.
Mam zrczne donie. Byem lekarzem...
Naradzaj si po cichu, a ja sysz szept SaintExupryego: Co mamy do stracenia?. Nadar odwraca
si w moj stron:
Zgoda, moesz zosta. Ale pamitaj, e jeli nas
zdradzisz, pozbdziemy si ciebie bez zastanowienia,
a zanim znajd twoje ciao, zostanie odnaleziony
prawdziwy bogobjca.
Clement Ader potakuje, podajc mi ig.
Masz szczcie. Prawie koczymy nasz statek

powietrzny. Tej nocy wzbijemy si w powietrze. Jeli nam

pomoesz, nastpi to szybciej. Najpierw trzeba skoczy
ptno.
Czuj si tak, jakby mj mzg na nowo odkrywa t
umiejtno. Szycie. W nowoczesnym spoeczestwie,
w ktrym spdziem ostatnie ludzkie ycie, wszystko
dziaao na przyciski: pilot telewizora, wycznik prdu,
winda, klawiatura komputera. Uywajc palcw gwnie
do naciskania, straciem poniekd umiejtno, ktr
teraz powoli odzyskuj. Ukryty we mnie jaskiniowiec,
cigle obecny w DNA, pomaga mi odkry na nowo jedn
z najstarszych umiejtnoci umiejtno robienia
wzw. Szyj, wi, splatam i po: wielu godzinach
pracy, kiedy zapada noc, czasza naszego balonu jest
gotowa. Mocujemy j do odwrconego stou, ktry
stanowi gondol balonu.
Montgolfier kadzie na rodku gondoli kosz arowy,
a obok zapas suchego drewna. Wycigamy nasz statek
powietrzny na polan i obciamy kamieniami.
Zawieszone na wysokiej gazi koo suy do
podniesienia membrany. Nastpnie Nadar rozpala ogie
i przestawia kosz arowy, tak aby skierowa dym
w stron czaszy, a nie naszych ju i tak zaczerwienionych
oczu.
Wreszcie ptno jest nadmuchane. Wiemy, e trzeba
dziaa szybko. Nawet jeli las nas osania i chroni, to
i tak istnieje ryzyko, e trafi na nasz lad. Kiedy

odwizujemy liny i zaczynamy powolutku wznosi si do

gry, oddychamy z prawdziw ulg, nie widzc w pobliu
adnego centaura. Etienne de Montgolfier kae zrzuci
cz balastu, eby przyspieszy podnoszenie si, wic
wyrzucamy kilka podwieszonych do kosza kamieni.
Trzy ksiyce wiec na niebie, a ziemia oddala si
coraz bardziej. Wewntrz balonu jest bardzo gorco,
wic rozebrani do poowy dokadamy do ognia.
I pomyle, e kiedy mogem lata tylko dziki sile
myli...
Jest ciko. Jestemy wyczerpani i spoceni, ale
w miar, jak si wznosimy, naszym oczom ukazuje si
niezwyky widok: caa wyspa widziana z gry. Aeden...
Wspaniae, prawda? krzyczy Saint-Exupry.
Drobny deszcz pieci moj skr, a nieznane ptaki
kr wok balonu. Wychylam si. Wyspa ma ksztat
sabo widocznego w tej chwili trjkta. Dwa grujce nad
miastem wzgrza nadaj caoci wygld twarzy, ktrej
nosem jest Olimpia. Owietlany przez ksiyce ocean
mieni si brzowozocistym blaskiem, znikajcym
dopiero w zetkniciu z biaym brzegiem play
o delikatnym piasku. Z ziemi dociera do naszych nozdrzy
zapach orzechw kokosowych, zacierajc wo spalonego
drewna, ktra ogarna nasz gondol.
Uznajc, e osignlimy odpowiedni wysoko,
Montgolfier oznajmia, e ju czas przesta dokada do
ognia. Ale nadal si wznosimy.

 Jak tu piknie! mwi Nadar.

W swoim ziemskim yciu by pierwszym fotografem
robicym zdjcia z lotu ptaka. Zreszt to wanie on
zachci Juliusza Vernea do napisania Piciu tygodni
w balonie.
Dostrzegam widoczny we mgle wierzchoek gry,
a w oddali, pod koszem balonu widz niebiesk rzek i jej
fosforyzujce ryby. Wrd lenej gstwiny rzeka wyglda
jak lnica wstga. O tej porze moi przyjaciele teonauci
powinni by na drugim brzegu, o ile nie s ju zajci
walk z chimer.
Dzwon na baszcie paacu Kronosa wybija pnoc.
Z gry widz jeszcze jakie inne wiateka. To Maria
Curie, Surcouf i La Fayette buduj statek, ktrym mona
wypyn w morze.
Najprawdopodobniej chc opyn wysp
w poszukiwaniu mniej strzeonego zbocza wyjania
Clement Ader.
Montgolfiera cigle si wznosi. Nadar mocuje
wstki na linach, aby dobrze byo wida kierunek
wiatru. Saint-Exupry cignie za sznury, zmieniajc
przepyw dymu. Nagle rozumiem, co ich niepokoi: nasz
statek powietrzny nie leci w dobrym kierunku.
Nie moemy zbliy si do gry Olimp? pytam.
To jest montgolfiera, a nie sterowiec odpowiada
Clement Ader.
Mona wznosi si i opada, ale nie kierowa

w prawo lub w lewo stwierdza zaniepokojony

Montgolfier.
Gra oddala si, coraz bliej jest morski horyzont.
Z wody tryska jasny gejzer. Wok wyspy musz by
wieloryby.
Montgolfier kae ponownie wznieci ogie, aby
balon znw zacz si podnosi. Ma nadziej, e wyej
natrafimy na boczne prdy, ktre sprowadz nas nad
wysp.
Ostatnie kamienie suce nam za balast spadaj do
oceanu. Nie syszymy, jak uderzaj w wod. Jestemy za
wysoko.
Wiatr nadal oddala nas od wyspy i zamylony
Montgolfier przyglda si woskowanemu ptnu.
Nie mamy innego wyjcia. Musimy obniy si jak
najszybciej, bo inaczej znajdziemy si na penym morzu.
Gasimy ogie, on za cignie za lin i otwiera
drzwiczki w membranie. Ciepe powietrze ucieka.
Tracimy wysoko.
Opadanie dzieje si duo szybciej ni wznoszenie. Na
koniec nasz balon brutalnie uderza o fale. Kosz nie jest
szczelny, tote od razu nabiera wody; a my nie mamy ani
wiader do jej wylewania, ani wiose, by mc pyn do
przodu. Kiedy celem jest niebo, nikt nie myli
o przejadce po morzu.
Clement Ader mwi, ebymy wyrzucili do wody
przedmioty, ktre zwikszaj nasz ciar. Siedzimy

skuleni na okrgym stole z czterema nogami, ktry teraz

suy nam za tratw.
Nagle koo nas tryska ten sam gejzer, ktry
widziaem z wysoka. Towarzyszy mu wysoki gwizd.
Wieloryb na lewo! krzyczy Nadar.
Nie, to nie wieloryb poprawia go Montgolfier.
Olbrzymia ryba, ktra zblia si do nas, ma
rzeczywicie rozmiary wieloryba, ale wyglda duo
bardziej niepokojco. Z wieloryba ma tylko due oczy.
W jej pysku nie ma fiszbin, lecz ostre zby, kady mojego
wzrostu.
I co teraz?

76. ENCYKLOPEDIA: LEWIATAN

Wedug tradycji kananejskiej i fenickiej, Lewiatan to
duy wieloryb pokryty byszczcymi uskami albo
olbrzymi morski krokodyl, ktrego ciao moe mie
ponad trzydzieci metrw dugoci. Jego skra jest tak
gruba, e nie przebije jej aden harpun. Zwierz zionie
ogniem, z jego nozdrzy wydobywa si dym, oczy wiec
wasnym wiatem, a morze kipi pod nim, gdy ten
wypywa na powierzchni. Pochodzi od mitycznego
wa Lotana, przeciwnika kananejskiego boga El.
Wedug legendy Lewiatan jest w stanie pokn soce,
std wanie bior si zamienia soca. Ten sam mit
pojawia si w Starym i Nowym Testamencie: w Psalmach
krla Salomona, w Ksidze Hioba i w Apokalipsie.
Czy zowisz Lewiatana na wdk?
Wody dr przed jego majestatem, rozstpuj si
morskie fale, elazo jest dla niego jak soma, brz jak
zbutwiae drewno, gbi wody wzburzy jak kocio,
morze we wrztek przemienia, nie ma mu rwnego na
Ziemi (Ksiga Hioba, TV, 41). Lewiatan symbolizuje
pierwotn oraz niszczycielsk si oceanw. Jego
odpowiedniki znale mona w wierzeniach egipskich,
indyjskich, babiloskich. Jednak wydaje si, e to
Fenicjanie wymylili morskiego potwora, eby zapewni
sobie dominacj na morzu. Bez wtpienia strach przed
Lewiatanem ograniczy konkurencj na wielkich

morskich szlakach handlowych. Lewiatan jest jednym

z trzech stworze, ktre maj zosta zjedzone na
przyjciu podczas Sdu Ostatecznego.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

77. W BRZUCHU POTWORA

Wyskakuj z kosza, pyn, rzucam si w morskie odmty.
Lewiatan jest obok, rozdziera fale, powodujc
przemieszczanie si caych ton wody. I pomyle, e
byem przeraony, ogldajc Szczki. A przecie tamten
maleki rekin umknby w te pdy na widok tego
ogromnego wodnego demona. Jak sobie pomyl, e
doczyem do grupy Nadara, poniewa baem si stan
twarz w twarz z wielk chimer z czarnego lasu...
Nie umiem pywa! Nie umiem pywa! krzyczy
obok mnie Etienne de Montgolfier.
To wanie problem ludzi powietrznego wiata. S
zbyt wyspecjalizowani.
Chwytam go pod pachy i staram si utrzyma na
wodzie.
Lewiatan otwiera swoj ogromn paszcz i jednym
haustem poyka okrgy st, woskowane ptno oraz
Antoinea de Saint-Exupryego, ktry nieopatrznie
zosta w rodku. W jednej chwili lotnik-poeta znika
pomidzy ostrymi zbami, ktre zamykaj si jak brona.
Musimy dopyn do play! wrzeszczy Nadar.
Pyn stylem klasycznym, starajc si utrzyma
gow Montgolfiera nad powierzchni wody, ale ledwie
mi si to udaje. Nie mam ju siy cign go za sob
i prawie nieywego przekazuj Aderowi. Na horyzoncie
pojawia si drugie soce.

 Uwaga, wraca!
Rozpraszamy si. Lewiatan rzuca si w nasz stron,
najwyraniej godny. Nie jestem ju w stanie pyn
kraulem, ktry w rekordowym tempie pozwoliby mi
dotrze do play. Zrezygnowany tylko utrzymuj si na
powierzchni.
Bestia poyka mnie bez walki. Potem wszystko dzieje
si bardzo szybko. Pokonuj cian zbw, spadam na
jzyk, mijam podniebienie, dalej uderzam w goni,
ktra odbija mnie jak kulk i spadam z powrotem na
jzyk.
Potem wszystko ustaje. Jest ciemno, wilgotno, cicho.
Moje nozdrza drani ohydny zapach gnijcej ryby. Nagle
jzyk porusza si i uderza mnie w twarz. Wycigam ankh
i strzelam. Dla potwora mj strza jest jak ukucie szpilk.
Jednak wiato pozwala mi zorientowa si, jak wyglda
jego podniebienie. Przypomina mi katedr z ukowym
sklepieniem w szarym kolorze. Po bonie luzowej pynie
dziwny, fluoryzujcy pyn. Przenosz si na szczk i we
wgbieniu jednego z zbw zauwaam ankh, by moe
pozostawiony przez Saint-Exupryego. Przeskakujc na
zb trzonowy, chwytam lecy ankh i zaraz potem oddaj
dwa strzay. adnego efektu.
Jzyk atakuje ponownie. Ze wszystkich stron oblepia
mnie kleista lina. Ruchy staj si coraz trudniejsze.
Peno piany. Czubek jzyka popycha mnie w stron
sztywnej pochyoci garda. Mijam goni. Teraz jestem

w czarnej rurze i czuj, e spadam. Na caej dugoci

przeyku nie ma nic, czego mgbym si chwyci.
W prnej nadziei, e potwr zakaszle, lec w kierunku
ujcia tunelu. Zjazd zdaje si nie mie koca.
Jest wiele historii o wielorybach i Lewiatanie. Biblia
opowiada o Jonaszu, ktry uratowa si w brzuchu
wieloryba, podobn przygod przey Pinokio bohater
bajki Carla Collodiego oraz Nganoa polinezyjski
bohater, ktry wszed do brzucha wieloryba, eby
uratowa swoich rodzicw.
Lec dalej. Tunel przewa si regularnie, tworzc
zakrty, co zwiksza moj prdko. Ju wiem, jaki los
spotka wszystkie zjedzone przeze mnie kawaki misa.
Tyle, e one nie miay oczu ani wieccej broni, nie mogy
wic obserwowa drg w moim wntrzu.
Moja przygoda koczy si wreszcie w duej owalnej
sali, do poowy wypenionej parujcym pynem. Peno tu
wypustek wygldajcych jak mae wysepki. Zanurzone
w pynie odkowym ryby, ktrych wok mnie peno,
natychmiast ulegaj rozpuszczeniu. Domylam si, e
jeli tam wpadn, czeka mnie podobny los. Na szczcie
chwytam si wraku dki, ktrej obgryzione pudo nie
poddao si jeszcze dziaaniu kwasw.
I oto jestem w odku.
Wewntrz miertelnego jeziora zostaj nagle
wessany przez wir, ktry wyrzuca mnie i moj dk
w jelicie. Trac przytomno. Kiedy j odzyskuj, nadal

jestem na odzi. Nad sob widz mikkie sklepienie. Ten

tunel jest szerszy i jeszcze bardziej cuchnie rozkadajc
si ryb. ciany lekko si kurcz, kiedy uderzam moimi
ankh.
Przesuwam si dalej w przewodzie pokarmowym
i myl, jak bardzo poniajce dla duszy takiej jak moja,
ktra osigna stopie anioa, a potem boga, jest
skoczy jako ekskrement wieloryba.
Moja d potrca w tunelu rne przedmioty, jakie
resztki, ludzkie szkielety (by moe innych pechowych
uczniw). Wyjcie doem zdaje si bardziej
prawdopodobne ni wydostanie si gr. Organiczne
wyziewy staj si coraz bardziej nie do zniesienia, kiedy
nagle mam wraenie, e w tym bocie dostrzegam jak
sylwetk, ktrej udao si unikn rozpuszczenia.
Jest tu kto?
Tutaj odpowiada gos Saint-Exupryego.
Bior kawaek gnijcego drewna i wiosuj w jego
stron.
Jak przeye ten horror?
Tak jak ty. Dziki prowizorycznej tratwie. Ale i tak
nas strawi, co?
U czowieka proces trawienia trwa trzy godziny
mwi, przypominajc sobie wiedz zdobyt na studiach
medycznych. W przypadku Lewiatana trawienie moe
zaj kilka tygodni.
Trzeba wic przyspieszy ten proces stwierdza jak

zawsze wojowniczy lotnik.

Zanurzam kawaek togi w pynie, eby zobaczy, czy
tkanina ulegnie rozpuszczeniu. Nic si nie dzieje.
Tu nie ma kwasu stwierdzam. Moemy opuci
nasze odzie i i dalej.
Kiedy przemierzamy jelito, Saint-Exupry zauwaa
dwa ankh wiszce na mojej szyi i prosi, abym mu odda
jego, co natychmiast czyni.
Za kadym razem wydaje mi si, e przeyem
najstraszniejsz przygod mojego ycia i za kadym
razem jest gorzej mwi.
Umiecha si na te sowa, ale w jego umiechu nie ma
radoci.
Troch to wszystko na nasze wasne yczenie
zauwaa. W kocu moglimy siedzie spokojnie
w willach i oglda w telewizji ycie naszych klientw.
Jak si im przyjrze, zdaj si bardzo zabawni. A co
sdzisz o swoich?
Doskonay z niego towarzysz wdrwki w ukadzie
pokarmowym potwora. Odpowiadam mu, cay czas
naciskajc mj ankh, by krtkimi byskami owietla
tunel:
Mam afrykaskiego ksicia, wychowywan
w Japonii Koreank, ktrej ojciec jest Japoczykiem
a matka Koreank, oraz maego Greka omieszanego
przez zaborcz matk. A pan?
Omioletni pakistask dziewczynk, cay czas

ubran w dug szat, ktrej rk rodzice obiecali

bogatemu starcowi, laposkiego hipochondryka
pasjonujcego si owieniem fok oraz Polinezyjczyka,
ktry bawi si od rana do wieczora i nie chce pracowa.
Cakiem niezy koktajl.
Saint-Exupry zdaje si wtpi:
adne z tych trojga nie wydaje mi si zdolne do
przejcia na kolejny poziom wiadomoci.
A ja wierz w moj ma Koreank. Nie wiem
dlaczego, ale pomimo cigych zawodw, jakich nie
szczdzi jej ycie, czuj, e jest ponadprzecitnie
uzdolnion dusz. A poza tym lubi ten kraj... lubi
Kore.
Ach tak, a co wiesz o tym kraju?
Jest pooony na skrzyowaniu kultur, pomidzy
Japoni, Chinami a Rosj, i potrafi odwanie oprze si
tym trzem zaborczym narodom. Koreaczycy maj
fantastyczn kultur. Jest nad wyraz subtelna i mao
znana. Ich muzyka, malarstwo, alfabet s jedyne
w swoim rodzaju.
Jako dziwnie opowiada tu o Korei.
Bye tam?
Tak, w stolicy Seulu. Byem take w duym
nadmorskim miecie, Pusanie. W czasach studenckich
miaem dziewczyn Koreank i to ona zabraa mnie tam,
ebym pozna jej rodzin.
Mj towarzysz strzela z ankh i naszym oczom

ukazuj si coraz wiksze rybie szkielety.

Zadziwiajce, e twj ulubiony czowiek urodzi si
wanie tam. Moe jednak mimo wszystko istniej jakie
powizania... Ja nigdy nie byem w Pakistanie, na
Polinezji ani w Laponii. Opowiedz mi jeszcze o Korei.
Znasz histori tego kraju?
Korea stworzya wasn cywilizacj, lecz przez wiele
dziesicioleci okupowali j Japoczycy, niemal
doszcztnie niszczc tamtejsz kultur. Zburzyli
witynie, zastpili jzyk. Kiedy po wojnie Korea
odzyskaa niepodlego, jej mieszkacy z trudem
odnajdywali swoje korzenie. Ale dziki wspomnieniom
starych ludzi odbudowali witynie.
Tak. To musiao by straszne.
Zaledwie zdyli uwolni si spod wadzy
Japoczykw, zacza si wojna domowa pomidzy
dwoma Koreami: Pnocn komunistyczn
i Poudniow liberaln. Problem polega na tym, e
w Korei Pnocnej rzdzia rodzina szalonych
dyktatorw, powizana z najwikszymi na Ziemi
tyranami, ktrzy dostarczali jej bro atomow.
Zadziwiajce, jak ci cholerni wadcy totalitarni
zawsze si dobrze dogadywali. Na przykad Hitler
i Stalin, jak to nam przypomnia Hermes. Ale przecie
mona by wymieni wielu innych. Dyktator z dyktatorem
zawsze si porozumie.
Rybia o wielkoci wieloryba sprowadzia nas

z powrotem do naszej smutnej rzeczywistoci.

Jednake... nigdy bym nie przypuszcza, e
ktrego dnia zostan poknity przez takiego potwora
mwi.
Czuj si tak jakbym wrci do stadium zarodka
dziwi si Saint-Exupry.
Sdzisz, e to samiec czy samica?
Trzeba by zrobi dziur w jelicie i zobaczy, czy ma
pochw, czy gruczo krokowy artuje mj towarzysz.
Dionizos twierdzi, e przejd tu ostateczne
wtajemniczenie. Gdybym mg przewidzie, e zostan
zmieniony w odchody Lewiatana...
To wanie podstawowa zasada wtajemnicze:
poniy, aby potem wywyszy, zhabi, a nastpnie
obdarzy czci, zabi, a potem odrodzi.
Powietrze wok nas staje si rzadsze. Trudno nam
oddycha. Przesmyk zwa si, brniemy w masie
wielkich jak uszy brzowych robakw. Powietrze cuchnie
okropnie. Zatykamy nosy tunik.
Sdz, e dotarlimy do koca tunelu.
Rzeczywicie, znajdujemy si w hermetycznie
zamknitej jamie.
Co zrobi, eby Lewiatan otworzy odbyt?
Chyba to ty jeste lekarzem?
Zastanawiam si:
Normalnie w ludzkim ciele odbyt reaguje jak
fotokomrka. Kiedy odchody docieraj do tej strefy,

naciskaj na czujniki.
Rozejrzawszy si wok, rzeczywicie dostrzegamy
wystajce yy oraz nerwy. Uderzamy w nie z caych si
piciami, kopiemy i po jakim czasie ciany wok nas
zaczynaj si kurczy i rozciga. Na kocu tunelu
pojawia si wiato. Razem z innymi ekskrementami
zostajemy wypchnici na zewntrz i wrzuceni do morza.
Szybko staramy si wypyn na powierzchni i wiato
dzienne. Pal mnie puca, ale musz wytrzyma.
Wypywanie przypomina mi tanatonautyczny lot po
tym, jak opuciem swoje ciao i zostaem wessany przez
pozaziemskie wiato. Jednak widz pewn istotn
rnic: jako zmary miertelnik nic ju nie czuem, moje
odczucia jako pocztkujcego boga s zwielokrotnione.
Walczc o to, by wydosta si na powierzchni,
przeklinam mitologi, wszystkie legendy oraz
wystpujce w nich potwory. Nienawidz Lewiatanw,
syren, maych i wielkich chimer, bogw-mistrzw
i wszystkich bogw-uczniw.
Chwyta mnie jaka rka. To Saint-Exupry cignie
mnie do siebie, a po chwili obydwaj pyniemy z ulg po
spokojnym morzu. Ucieczka si udaa. Jestemy
uratowani.
Jednak nie dane jest nam dugo odpocz. Zbliajcy
si gejzer zapowiada powrt Lewiatana, ktry znowu
chce si na nas rzuci.
Mj przyjaciel i ja patrzymy na to

z niedowierzaniem. Tylko nie jeszcze raz, tylko nie po raz

drugi...
I nagle cud. Jakby w odpowiedzi na moje milczce
bagania pojawia si biay delfin z czerwonymi oczkami
i zajmuje miejsce pomidzy nami a Lewiatanem.
Podpywaj jego pobratymcy, tworzc zapor, ktra nas
chroni. W powietrzu rozbrzmiewaj wysokie dwiki.
Lewiatan chce przebi si si, ale delfiny otaczaj go,
uderzajc pyszczkami jak ostrogami jego boki. Morski
potwr prbuje je pore, ale s od niego szybsze. Walka
przypomina mi scen z obrazu przedstawiajcego bitw
XVI-wiecznej Niezwycionej Armady, gdzie wielkie
hiszpaskie okrty ociale manewruj pord maych
angielskich aglowcw, ktre zatapiaj je jeden po
drugim.
Lewiatan denerwuje si, wywoujc fale wysokie jak
ciany domu, ale delfiny, zwierzta wodno-powietrzne,
nurkuj, skacz, wymiewaj si, nkajc nieustannie
besti, ktra w kocu zawraca. Wtedy delfiny podpywaj
do nas i kilkoma przenikliwymi krzykami zachcaj nas,
abymy uczepili si ich petw grzbietowych.
Szybko wykonujemy ich polecenie. Wyspa jest
daleko, a ucieczka kosztowaa nas ju duo energii.
Dosiadam delfina-albinosa, jakby by koniem. Stawiam
stopy na jego bocznych petwach. Pyniemy. Siedz na
delfinie jak na wodnym skuterze. Saint-Exupry z nie
mniejsz radoci mknie na swoim wierzchowcu. Po

horrorze strasznej odysei szczcie z odzyskanej

wolnoci wydaje si jeszcze wiksze. Wszystko nas
zachwyca: powietrze, wiato, prdko.
Przemykamy po falach niesieni przez nasze rumaki.
Wreszcie delfiny docieraj do play, gdzie nas
zostawiaj. Machamy im rk na poegnanie, a one staj
na ogonach, wydajc przy tym bojowe okrzyki. Biay
delfin skacze wysoko w gr, wykonujc kolejne salta.
Etienne de Montgolfier, Nadar i Clement Ader s
tutaj. Patrz na nas z niedowierzaniem.
A wam jak udao si wrci? pytam.
Wpaw odpowiada ochrypym gosem Clement
Ader, jeszcze wyczerpany cigniciem pilota.
Nie mielimy szczcia mwi Montgolfier los si
na nas uwzi.

78. ENCYKLOPEDIA: PRAWA MURPHYEGO

W 1949 roku amerykaski inynier, kapitan Edward A.
Murphy pracowa w bazie lotniczej USA nad
przeprowadzeniem Projektu MX981. Dowiadczenie
polegao na zbadaniu, w jaki sposb mona opni
skutki katastrofy lotniczej dla ludzkiego ciaa. Dla
potrzeb dowiadczenia na ciele pilota naleao umieci
szesnacie czujnikw. Misj t powierzono jednemu
z technikw, zakadajc, e kady czujnik musi zosta
umieszczony w dwch pozycjach: dobrej i zej. Technik
za umieci wszystkie szesnacie w pozycji
nieprawidowej. Wtedy Murphy rzuci nastpujce
zdanie: If anything can go wrong it will (Jeli co moe
si nie uda, to si nie uda). To pesymistyczne prawo,
nazywane rwnie Prawem Maksymalnego Znudzenia
lub Prawem Posmarowanej Masem Kanapki (bo
kanapka spada zawsze masem na d), stao si tak
popularne, e stopniowo zaczy pojawia si potoczne
powiedzenia, take nazywane prawami Murphyego.
Oto kilka z nich: Jeli wszystko zdaje si i dobrze, na
pewno co przeoczye. Kade rozwizanie niesie ze
sob nowe problemy. Wszystko, co wznosi si do gry,
musi w kocu spa. Wszystko, co sprawia
przyjemno, jest nielegalne, niemoralne albo tuczce.
Kolejka obok zawsze przesuwa si szybciej.
Naprawd interesujcy mczyni oraz naprawd

interesujce kobiety s zajci, a jeli nie s, to znaczy, e

istnieje jaki ukryty powd.
Jeli co wydaje si zbyt pikne, aby byo prawdziwe, to
zapewne tak jest.
Kobiet pocigaj u mczyzny te same cechy, ktrych
kilka lat pniej nie bdzie moga znie.
O teorii mwimy wtedy, gdy co nie dziaa, ale wiemy
dlaczego. O praktyce kiedy dziaa, a my nie wiemy
dlaczego. Kiedy teoria czy si z praktyk, nic nie dziaa
i nie wiadomo, dlaczego tak si dzieje.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V
(wedug mdroci ludowych)

79. MIERTELNICY. 10 LAT

Siadam przed ekranem telewizora. Jestem zbyt
podekscytowany, eby od razu zasn. Moje ciao
domaga si spokoju po tych wszystkich przygodach, ale
w mzgu wrze.
Na pierwszym kanale dziesicioletnia ju Eun Bi
oddaje si marzeniom, podczas gdy jej koleanki skacz
na szkolnym boisku na skakance. Jedna z dziewczynek
staje nagle przed ni i rzuca: brudna Koreanka.
Napa zaskakuje Eun Bi. Zbita z tropu, na prno
usiuje uderzy napastniczk w twarz. Dziewczyna
ucieka, miejc si. Po chwili ju caa klasa wymiewa si
z biedaczki, skandujc chrem: brudna Koreanka!.
Dzwonek koczy scen oraz przerw.
Eun Bi wraca z paczem do klasy. Wychowawczyni
pyta, co si stao, i ssiadka Eun Bi z jednej awki
odpowiada, e nazwano j brudn Koreank.
Wychowawczyni krci gow. Rozumiejc problem,
patrzy na dziewczynk, przez chwil si waha,
ostatecznie nic nie mwi. Ale poniewa Eun Bi szlocha
coraz goniej, nauczycielka kae jej przesta albo wyj
z lekcji. Eun Bi usiuje powstrzyma zy, ale bez skutku.
Wtedy wychowawczyni kae jej wyj z klasy, eby nie
przeszkadzaa w lekcji, i nie wraca, pki si nie uspokoi.
Eun Bi wychodzi i wraca do domu. Kadzie si na swoim
ku, cay czas paczc. Matka pyta, co si stao.

 Nic, nic odpowiada Eun Bi. Chc zosta sama, to

wszystko.
Nie chce obiadu, nic nie chce je i dopiero pnym
popoudniem decyduje si zwierzy matce, ktra
przynosi jej szklank wody.
Jedna z dziewczynek, ktrej nawet nie znam,
powiedziaa, e jestem brudn Koreank.
I co zrobia?
Chciaam uderzy j w twarz, ale biega szybciej ode
mnie. Potem wychowawczyni wyrzucia mnie za drzwi,
bo przeszkadzaam klasie.
Matka tuli creczk w ramionach.
Mogam ci ostrzec... Nas, mieszkajcych w Japonii
Koreaczykw, mog spotka tego rodzaju upokorzenia.
Dlaczego?
Duo wycierpielimy od Japoczykw. Kiedy ci
o tym opowiem. Napadli na nasz kraj. Zabili wielu z nas.
Zbrukali i zburzyli nasze wite miejsca. Chcieli nas
zmusi, ebymy zapomnieli o naszych korzeniach,
przestali mwi w naszym jzyku. Oni...
A wic dlaczego mieszkamy w Japonii, a nie
w Korei?
To duga historia, creczko. Dawno temu porwali
twoj babci i razem z innymi kobietami przywiedli na
wyspy. Tam... Jeste jeszcze za maa, eby to zrozumie.
Kiedy dowiesz si wszystkiego.
Eun Bi z nateniem wpatruje si w szklank.

 Ale jak mam jutro wrci do szkoy, kiedy straciam

wobec wszystkich twarz?
Matka obejmuje j czule.
Musisz, maleka. Jeli zrobisz inaczej, to tak jakby
oni wygrali. Musisz nauczy si stawia czoa. Tak jak ja
to robiam. Nie poddawaj si. Twoja babcia przeya co
znacznie gorszego, a nie zaamaa rk. To co ci nie
zabije, wzmocni ci. Zdobd wyksztacenie, to najlepszy
sposb zemsty. W ten sposb pokaesz im, ile naprawd
jeste warta.
Eun Bi czyta w ciemnych oczach matki, e przeya
ten sam bl i e udao jej si go pokona.
Mamo, dlaczego Japoczycy tak nas nienawidz?
Matka waha si przez chwil, potem odpowiada:
Poniewa kat zawsze nienawidzi swojej ofiary.
Zwaszcza, jeli ona mu wybaczya.
Mamo, opowiedz mi, co przydarzyo si babci.
Jestem gotowa.
Matka waha si. Po chwili decyduje si mwi:
Jak ci ju wspominaam, od tysic dziewiset
dziesitego do tysic dziewiset czterdziestego pitego
roku Korea znajdowaa si pod okupacj japosk. Przez
trzydzieci pi lat Japoczycy usiowali zmusi
Koreaczykw, eby zapomnieli, kim s. Ku wielkiej
radoci swojego odactwa, porywali najpikniejsze
kobiety. Na tyach ich wielkiej armii zawsze byy
dziesitki tysicy koreaskich winiarek, sucych do

rozrywki.
Eun Bi prosia o opowie, lecz teraz chtnie
zatkaaby sobie uszy, eby nie sysze wzruszonego
i drcego gosu swojej matki, ktra cignie dalej:
Wrd nich bya twoja babcia. Japoczycy zabili
wszystkich mczyzn w wiosce i uprowadzili wszystkie
kobiety. W chwili upadku zabrali je wszystkie do Japonii,
gdzie nadal byy traktowane jak zwyke... niewolnice.
Nie zbuntoway si? W kocu wojna si skoczya,
a Japonia zostaa pokonana.
Matka wzdycha ciko i zaamuje rce.
Kilka lat temu zatrzymane w Japonii Koreanki
sprboway podnie gow. Zaday prawa powrotu do
kraju oraz odszkodowa za swoj mk. Jaka burza si
rozptaa! Japoczycy pluli im w twarz, a rasizm osign
apogeum.
A tata?
Twj ojciec jest Japoczykiem. On chcia
udowodni, e jest wart wicej ni jego rodacy. Oeni si
ze mn, mimo e ten zwizek by hab dla jego rodziny.
Twj ojciec mia wtedy duo odwagi. Poniewa mnie
kocha. A ja kochaam jego.
Matka milknie na chwil, zatopiona we
wspomnieniach. Potem bierze do crki w swoj i mwi
dalej:
Musisz o tym wiedzie, maleka. Dla nas,
Koreaczykw, wszystko w Japonii bdzie zawsze

trudniejsze ni dla innych. Zacinij zby i nie pozwl,

eby zobaczyli, jak cierpisz. Jutro wrcisz do szkoy
i bdziesz zachowywa si tak, jakby nic si nie stao.
Jeli ci zniewa, nie pacz, nie daj im tej satysfakcji.
W kocu si zmcz. Zbieraj dobre oceny i bd
obojtna. To jest najlepsza odpowied.
Przez ca reszt dnia i ca noc Eun Bi gra
w szczeglnie brutaln gr wideo na swojej konsoli.
Nazajutrz przyjmuje wobec kpin obojtny wyraz twarzy,
nie reaguje na brudn Koreank i odwraca gow, kiedy
dosiga jej czyja lina. W klasie systematycznie
otrzymuje najlepsze oceny.
Ja, ktry tak kochaem Kore, czuj si teraz, jakbym
dosta obuchem w gow.
Co tam wiedziaem na ten temat, nawet jeli tych
informacji nie byo w podrcznikach historii. Jednak
zupenie co innego usysze to na ywo, z ust
mieszkajcej w Japonii Koreanki. Wracaj wspomnienia
z przeszoci i z mojej podry do Korei. Kraju
Spokojnego Poranka.
Nie chc ju patrze, co si dzieje u Theotimea
i Kouassi Kouassi.
Zasypiam ze smutn melodi w uszach. Czuj si tak,
jakby wszystkie uczucia, ktrych doznaj jako bg-ucze,
zatary si w obliczu udrki tej dziesicioletniej
dziewczynki. W gowie dwiczy mi wypowiedziane
przez jej matk zdanie: My, ofiary, musimy przeprasza

za zo, jakie wyrzdziymy naszym katom.

80. MITOLOGIA: DEMETER

Demeter oznacza: matka burzy. Crka Kronosa i Rei,
siostra Zeusa. Jest bogini ziemi, rolnictwa oraz zb. Jej
wosy s jasne jak pola pszenicy. Wzbudzaa podanie
u bogw, ale aden jej si nie podoba, tote wszyscy
planowali rozmaite strategie aby j uwie. Chcc
unikn ich zalotw, zamienia si w klacz, a wtedy
Posejdon przybra posta ogiera. Z ich poczenia
zrodzi si Arion, mwicy ko z nogami czowieka.
Kiedy Demeter ukrya si przed bogami, Zeus przybra
posta byka, a z ich zwizku pocza si Persefona.
Pewnego dnia moda dziewczyna i zachwycaa si
narcyzami na ce Wiecznej Wiosny. Nagle rozstpia
si ziemia i na cignitym przez dwa rumaki rydwanie
pojawi si jej wuj, Hades, wadca Podziemnego wiata
i Krlestwa Umarych. Ju od dawna ledzi dziewczyn,
w ktrej si zakocha. Porwa j wic i zawid do
wntrza ziemi. Przez dziewi dni i dziewi nocy
zrozpaczona Demeter szukaa Persefony po caym
wiecie. Dziesitego dnia Helios wyjawi jej imi
porywacza. Zagniewana matka odmwia powrotu na
Olimp, dopki jej crka pozostanie uwiziona
w Podziemnym Krlestwie, i znalaza schronienie u
krla Eleuzis. Pozbawiona bogini urodzaju ziemia staa
si jaowa i bezpodna. Drzewa nie rodziy owocw,
roliny gniy. Zeus nakaza Hermesowi zej do

Podziemia po Persefon, lecz Hades nie zgodzi si jej

uwolni. Tumaczy, e nie moe ju wrci do wiata
ywych, poniewa skosztowaa poywienia ze wiata
Umarych. W kocu bogowie osignli kompromis.
Ustalono, e Persefona cz roku spdza bdzie
z matk a cz z Hadesem. Przez sze miesicy, czyli
wiosn i lato pozostanie z matk. Na pozostae sze,
czyli jesie i zim bdzie wraca do wadcy Podziemia.
Ten podzia symbolizuje cykl wegetacji rolin,
dojrzewanie ziarna pod ziemi, nim zacznie kiekowa.
Chcc podzikowa krlowi Eleuzis za gocin, bogini
postanowia uczyni jego syna Demofonta
niemiertelnym. Aby strawi jego ludzk natur,
trzymaa chopca nad ogniem, ale kiedy pojawia si
przestraszona widokiem dziecka w pomieniach
krlowa Eleuzis, Demeter pucia chopca i ten spad na
palenisko. Aby pocieszy matk, podarowaa jej
drugiemu synowi kos zboa, eby przemierza Grecj
i naucza ludzi tajemnic rolnictwa oraz wypiekania
chleba.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V
(wedug Francisa Razorbacka zainspirowanego
Teogoni Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

81. CZWARTEK: ZAJCIA DEMETER

Czwartek to dzie Jupitera, rzymskiego odpowiednika
Zeusa. Jednak dzisiaj to jego siostra Demeter bdzie
prowadzi zajcia.
Idc Polami Elizejskimi, mijamy paac Kronosa, na
ktrego wiey rozbrzmiewaj jeszcze poranne dzwony.
Dalej turkusowy kryszta paacu Hefajstosa, warowny
zamek Aresa, srebrny paac Hermesa, a docieramy
przed normandzk farm, pokryt pomaraczow
strzech, z biaymi szachulcowymi murami. Wszdzie
peno mis wypenionych owsem, kukurydz lub
rzepakiem. Z boku wida zagrody, w ktrych pas si
kozy, barany, krowy i winie.
Taki wiejski pejza zaskakuje w Olimpii. Widz na
podwrku gdakajce kury, ggajce gsi oraz kwaczce
kaczki. I prawie czuj si tak, jakbym wrci na Ziemi
1.
Nie wiem, jak bitw z wielk chimer stoczyli
w nocy moi przyjaciele teonauci, ale na czole Raoula
widnieje okropny siniak.
Jedna z Hor otwiera drewniane drzwi i wchodzimy
do wntrza farmy w barwach karminowej czerwieni.
Belki w tym samym kolorze zdobi sufit. W sali
wystawiono ca mas najrniejszych przedmiotw
zwizanych z rolnictwem: kosy, sierpy, cepy, niwiarki...
Na prawo widzimy szklane tuby pene ziaren zb, obok

kwadratowe bochny chleba, jak z malekiej piekarni

w czasach mojego dziecistwa. Nieco dalej wielkie soje,
a w nich suszone pomidory oraz namoczone w oleju
bakaany i kabaczki.
Demeter wchodzi tylnymi drzwiami. Jest wysok
kobiet z grubymi, rudymi wosami zwizanymi
dbami pszenicy. Na t sukienk zaoya fartuch
w czarn krat, podobny do tych, jakie nosz wiejskie
kobiety. Ma silne rce i pachnie wieym mlekiem. Ju
rozumiem, dlaczego dodawaa odwagi caym pokoleniom
helleskich rolnikw.
Staje na podium, umiechajc si do nas i jeszcze
przed rozpoczciem zaj rozdaje nam kubki pene
ziaren zb zachcajc do ich sprbowania. Przechodzi
ponownie midzy rzdami z amfor w rku, z ktrej
wlewa do kubkw tuste mleko. Pamitam takie
niadania z czasw, kiedy byem miertelnikiem.
Te nowe dla was produkty ywnociowe s rdem
siy i energii mwi bogini, siadajc przy dbowym
biurku, podparta okciami na jego blacie. Nazywam si
Demeter, jestem bogini rolnictwa i waszym pitym
nauczycielem.
Klaszcze w donie, by wezwa Atlasa, ktry
przychodzi i jednym ruchem zrzuca z siebie ciar
naszej ziemi, kadc j na kieliszku do jajek.
Gdyby wiedziaa, droga przyjaciko, ile to way...
Ale, Atlasie, to, co robisz, to nie praca, tylko kara

zauwaa wysoka kobieta.

Olbrzym przebiera przez chwil nogami w miejscu,
potem jednak decyduje si wyj.
Rolnictwo pisze Demeter na tablicy, a nastpnie
dodaje:
Tak wic jestem bogini Demeter i na moich
zajciach dowiecie si, jak wan rol w historii
cywilizacji odegrao rolnictwo.
Cignie dalej, przechadzajc si pomidzy rzdami
awek i potrzsajc swoimi rudymi wosami.
Ju w chwili sadzenia trzeba myle o zbiorach. To
tak, jakby wyznacza sobie spotkanie za jaki czas.
Bierze swj ankh i podchodzi do Ziemi 18, aby
przyjrze si naszym ludom.
Idziemy za ni i stwierdzamy, e czas zrobi swoje.
Wszystko si zmienio. Nasza ludzko dojrzaa sama.
Pozostawione szczepy przeksztaciy si w plemiona.
Dwch uczniw zauwaa, e ich ludy zginy, nie
wiadomo dlaczego.
Demeter tumaczy obruszonym, e gra zawsze wie
si z ryzykiem. Podczas jej trwania uczniowie przekazuj
bodce, ale w przerwach pomidzy kolejnymi partiami
ludy same id wybranym przez siebie szlakiem, jeli za
zostan skierowane na niewaciw drog, mog zgin,
jak to miao miejsce w przypadku naszych dwch
protestujcych kolegw. Bogini dorzuca, e naley te
wzi pod uwag zdarzenia losowe: trzsienia ziemi oraz

wszelkiego rodzaju katastrofy, ktre mog zdarzy si

w kadej chwili.
Nawet jeli dobrze rozegralicie swoj parti,
zawsze trzeba wzi pod uwag, e moe wydarzy si
co przypadkowego. Jaka epidemia, nieprzewidziane
spotkanie z lepiej uzbrojonym ludem, konflikt
wewntrzny przeksztacony w wojn domow, koalicja
zakoczona dominacj jednego ludu nad drugim...
Wszystko jest moliwe. Jako bogowie musicie umie
przewidzie bieg historii w czasie, gdy was tam nie
bdzie.
Ale jak przewidzie nieprzewidywalne? pyta
Marilyn. Uprzejma bogini w stroju wieniaczki chce nam
doda otuchy:
Istniej sposoby znacznego ograniczania ryzyka, na
przykad poprzez tak zwane rojenie. Stwrzcie wiele
osad, wiele miast, wiele szczepw. Jeli jedna osada
zostanie dotknita epidemi, zaatakowana przez
najedc lub zatopiona podczas powodzi, przetrwa
inna. Poza tym zobaczcie, co tu si dzieje. Zostawilicie
wszystkich razem w jednej grupie. Czyli woylicie
wszystkie jajka do jednego koszyka. Wic si teraz nie
dziwcie, e wyszed z tego kogel-mogel.
Wszystkim nam tak trudne wydawao si ju samo
stworzenie ludzkiej wsplnoty, e nikt nawet nie
pomyla o podgrupach.
Przecie mwi Edmond Wells wanie tak

postpuj mrwki i pszczoy. Ich krlowe odlatuj, by

utworzy siostrzane kolonie. Moglimy o tym pomyle.
Wielu myli o tym dopiero na koniec gry, kiedy
szybko trzeba ratowa swoje ludy. Jednak mwi
Demeter wtedy jest ju zwykle za pno.
Tak wic czas na naszej ziemi pynie, nawet jeli my
nad ni nie czuwamy. W ten sposb gra toczy si dalej,
do koca w tym samym tempie. Rozumiem ju, ze Gra Y
jest jak japoskie tamagotchi elektroniczne zabawki,
w ktrych hoduje si niewielkie wirtualne zwierztko,
ktre ronie nawet wtedy, gdy urzdzenie nie dziaa,
poniewa jest sterowane przez mechanizm swego
wewntrznego zegara.
Jest tu niezy materia na haso dla buddyjskich
ekologw: Prosimy o pozostawienie tej ludzkoci
w chwili mierci tak czyst, jak chcielibycie j zasta,
kiedy si na nowo odrodzi.
Rozumiem te, e czas by moe przyspiesza
wszystko w sposb wykadniczy. Na pocztku ludzie
dokonuj niewielu odkry, maj niewiele dzieci, a potem
wszystko przyspiesza i dotyczy to zarwno populacji, jak
i wiedzy. Z upywem czasu wszystkie zjawiska zostaj
zwielokrotnione...
Kontestatorzy nadal krzycz, e zniknicie ich ludw
i skandal, ale Demeter kadzie kres ich narzekaniom,
woajc centaury.
Znowu to straszne odejmowanie: 108 2 = 106.

Demeter wraca do przerwanych zaj.

A wic rolnictwo... Po odkryciu rolnictwa, ktre
krzywdzi zamieszkujcych tereny grskie, a faworyzuje
ludzi z nizin, niektre z waszych grup bd zmuszone
migrowa w poszukiwaniu yznych ziem. Podobnie
uprzywilejowane bd ludy yjce w pobliu rzek.
Kolejn trosk waszych poddanych bdzie nawadnianie,
wykorzystanie wd pyncych, zapobieganie powodziom
lub suszom.
Pisze na tablicy: Nawadnianie.
Nie obawiajc si, e jutro mog umrze z godu,
wasze ludy bd swobodniej myle o przyszoci.
Notuje: Przyszo.
Dziki rolnictwu pojawia si pojcie przyszoci.
A to wszystko zmienia. Rozumie czas to co tak samo
wanego, a moe i waniejszego, jak rozumie przyrod.
Czowiek jest jedynym zwierzciem, ktre myli o czasie
przyszym, planuje wic narodziny swoich dzieci oraz
wasn staro. Zobaczycie to w grze. Z chwil
pojawienia si rolnictwa czowiek tak doskonale planuje
wszystko w czasie, e zaczyna wyobraa sobie ycie po
yciu, a wic wiat, ktry istnieje po mierci. Zatem
rolnictwo rodzi religi.
Notuje: Religia.
Sadzc roliny, czowiek zaczyna porwnywa si
z nimi. Widzi, e on take wzrasta, kwitnie, owocuje.
I widzi, jak wraca do ziemi, pozostawiajc po sobie

ziarna, ktre teraz bd rosy. Ziarna s jak jego

potomstwo... Jednoczenie widzi czowiek, jak odradzaj
si drzewa, ktre utraciy wszystkie licie i wydawao si,
e umary, a tu nagle znowu si zieleni i wydaj owoce.
Wtedy pojawia si marzenie o reinkarnacji. Dlaczego po
zimie mierci nie miaoby nastpi kolejne ycie i kolejna
mier? A potem pojawia si w ludzkiej gowie jeszcze
jedno pytanie: czy jest jaki ogrodnik, ktry zajmuje si
t cyklicznie wzrastajc i ginc przyrod? O tak,
rolnictwo zmienia umysy miertelnikw.
Demeter zachca, ebymy uwaniej przyjrzeli si
naszemu wiatu, zatem pochylamy si wszyscy nad kul,
ciekawi, jak rozwiny si nasze ludy.
Pozbawione boskiej opieki szczepy nadal si
rozmnaay. Jak wspomniaa bogini zb, wiele z nich
przenioso si na tereny obfite w wod. Wok
zamieszkanych wysepek cign si wytyczone sznurkiem
rnokolorowe pola.
Mj szczep osiedli si we wsi, ktr tworz chaty
zbudowane na palach. Jest jedynym szczepem
poruszajcym si po wodzie tratwami, za pomoc wiose.
Tak jak inni rozwijaj rolnictwo na nizinach, tak moi
zbieraj plony oceanu.
Wikszo waszych koczowniczych ludw zaoya
wsie. Ogie i ogrodzenia chroni ich przed
drapienikami.
Wie = Bezpieczestwo zapisuje na tablicy.

Przechodzi wrd rodkowych rzdw awek,

przeganiajc kaczki i gsi, ktre weszy do sali.
Teraz czowiek mniej jest uzaleniony od kaprysw
przyrody. Decyduje o miejscu, w ktrym odbd si
zbiory. Jednoczenie pracuje wicej, poniewa uprawa
roli wymaga o wiele wicej energii ni polowanie lub
zbieranie owocw. Niektrzy wyspecjalizowali si
w konkretnych uprawach. Potrzebna jest zatem
umiejtno podejmowania trafnych decyzji. Na jakim
obszarze stosowa tak czy inn upraw? Jaka strefa
bdzie najkorzystniejsza dla danej hodowli? Skoczy si
czas, kiedy myliwi lub zbieracze w peni byli uzalenieni
od kaprysw przyrody. Rolnicy wykorzystuj j zgodnie
z wasnymi potrzebami. Karczuj i wycinaj lasy, a w ich
miejsce zakadaj pola i pastwiska.
Poprawia rud czupryn i podciga rkawy,
odsaniajc biae rce.
Pamitajcie, e rolnictwo zawsze poprzedza
hodowl. Dlaczego tak si dzieje? Poniewa pocztkowo
domowe
zwierzta
byy
tylko
pasoytami,
przychodzcymi do wioski, aby szuka poywienia
w pozostawionych przez ludzi mieciach.
Ciekawe. Znaczy, e to nie czowiek wybra kilka
zwierzt, aby je udomowi, lecz same zwierzta
zdecydoway si towarzyszy czowiekowi, liczc na
pozostawione przez niego resztki.
Jeli jeden gatunek zwierzt ywi si

pozostaociami innych, nazywamy go saprofitem.

Czowiek jest saprofitem dla krowy, owcy, kozy. One
same za odegray podobn rol, skubic mode rolinki
lub te przyczyniajc si do wycinania lasw albo do
erozji gleb.
A psy? pyta jeden z uczniw.
To skuszone naszymi odpadkami wilki, ktre ulegy
mutacji, eby zosta zaakceptowane przez czowieka.
Stay si mniej agresywne, a bardziej skonne do
wsppracy. To byo w ich interesie, bo zwalniao je
z mczcego obowizku polowa.
A koty?
Rysie, ktre postpiy w podobny sposb.
A winie?
Dziki z apetytem na stosy naszych mieci.
A szczury? pyta Proudhon.
To jedyne saprofity, ktre nie podjy penej
wsppracy z czowiekiem, kryjc si jak zodzieje
w swoich piwnicach. Wiedziay, e aby ludzie je
tolerowali, musz by ostrone i dyskretne.
Demeter wraca do swojego biurka.
Jednak w gronie saprofitw pojawiy si te nowe
szkodniki. Zobaczycie wkrtce chmary szaraczy. Trzeba
zauway, e szaracza nie istniaa przed pojawieniem
si rolnictwa. Fakt uprawy tej samej roliny na duym
obszarze spowodowa szybkie rozmnaanie si jej
konsumentw. Pojedynczy pasikonik jest nieszkodliwy,

dua ich liczba na polach to prawdziwa plaga.

Bierze do rki kred i notuje, podkrelajc kolejne
wyrazy: Praca, Wycinanie lasw, Specjalizacja; na
koniec znowu wraca do pojcia Przyszo.
Niektre z waszych ludw zrozumiay ju zjawisko
zmiany pr roku. Rolnictwo stanowi podstaw tego, co
pniej wprowadz ludzie: kalendarza bdcego
symbolem umiejtnoci mierzenia czasu. To kalendarz
pozwoli czowiekowi lepiej zrozumie, w jakim wiecie
yje, e jest to wiat nieustannych powtrze, w ktrym
nastpuj po sobie kolejno wiosna, lato, jesie, zima. Ju
nie boi si szronu, bo wie, e potem znowu przyjd ciepe
dni.
Przychodzi mi do gowy, e pierwsi ludzie, widzc
nadchodzc zim, musieli sdzi, e klimat ochadza si
na dobre i ju nigdy ich zmarznite ciao nie zazna
ciepa... Jakiej ulgi musieli doznawa z nadejciem
wiosny.
Dziki kalendarzowi czowiek nauczy si okrela
swj wiek oraz wymyli pojcie urodzin.
Kiedy byem jeszcze miertelnikiem, pewien
pracownik opieki spoecznej powiedzia mi, e nie
wystarczy dawa bezdomnym jedzenie, naleaoby take
pamita o ich urodzinach, poniewa ta jedna data
pozwala im zorientowa si, w jakim momencie roku si
znajduj. Zapisa wic daty urodzenia tych wszystkich,
ktrymi si zajmowa, i zawsze tego dnia dawa im

w prezencie ciasto. Sposb by cakiem prosty,

a zapewnia czstk czowieczestwa istotom, ktre
zdaway si ton. Stwierdziem wtedy, e ten czowiek
rzeczywicie myli sercem, a nie zadowala si rzuceniem
tu i tam miedziaka, by uspokoi swoje sumienie. Znowu
oywia w sercach kloszardw poczucie czasu.
Bogini urodzaju ponownie podchodzi do Ziemi 18.
Aby wasze rolnictwo dobrze si rozwijao,
pomylcie o budowie drg, po ktrych muy bd
transportowa zbiory z najbardziej oddalonych pl.
Pamitajcie o nawadnianiu tych pl, przekopujc rowy
doprowadzajce wod prosto z rzek. Najbardziej zaradni
niech osusz bagna. Jestem przekonana, e niektre ludy
poznay ju problem komarw.
Wielu stojcych obok mnie uczniw potakuje, majc
w pamici populacje zdziesitkowane nagymi atakami
gorczki, ktrej nie potrafiy wyleczy.
Z wprowadzeniem rolnictwa i hodowli przygotujcie
si na galopujcy przyrost naturalny w waszych
wioskach. Dobrze odywione matki bd wydawa na
wiat bardziej odporne dzieci, wic spadnie umieralno
noworodkw. Lepiej odywione dzieci stan si silniejsze
i bd duej yy. W konsekwencji wasze wsie bd
musiay si rozrasta lub trzeba bdzie zakada
nastpne. W obydwu przypadkach musicie wzi pod
uwag grob konfliktw terytorialnych z ssiednimi
ludami. Przygotujcie si do wojen. Przerazilicie si

bitew, w ktrych uczestniczyy dziesitki osb? To

pomylcie, e teraz bd ich setki, a nawet tysice. Ze
wzgldu na rolnictwo, przysze wojny bd jeszcze
straszniejsze. Wojownicy bd silniej zmotywowani,
wiedzc, e walcz nie tylko o wasne ycie, lecz
o przyszo swoich dzieci na yznych ziemiach.
Nasza nauczycielka wraca do tablicy i kreli bia
kred cyfr 5, pogrubiajc jej kontury.
Jestem waszym pitym nauczycielem,
nauczycielem 5 poziomu wiadomoci. Wiecie ju, e
4 przedstawia czowieka, ale 5 to czowiek mdry,
zwizany z niebem, lecz kochajcy ziemi. Z rozwojem
rolnictwa, wiksz liczb ludnoci, powstawaniem
kolejnych miejsc, w ktrych ludzie bd si spotyka,
rozmawia i zastanawia wsplnie nad dotyczcymi ich
sprawami, bez nieustannej obawy przed godem
i dzikimi zwierztami, wie si powstanie nowego
zjawiska: pojawienie si ludzi, ktrzy myl, pierwszych
ludzi wiedzcych... Chrocie ich, umoliwcie im
porozumiewanie, aby ich mdro sigaa jak najdalej.
Niech wasi ludzie stopniowo wyzbywaj si strachu.
Dobr rzecz moe okaza si wprowadzenie do ich
umysw pojcia przyszoci. Niech tworz plany, karmi
si nadziejami, maj swoje ambicje.
Demeter wskazuje na nasz planet:
Nastpna partia bdzie rozstrzygajca. Dziki
rolnictwu, religii, kalendarzowi wszystko nabierze

zupenie innego wymiaru. Wasze ludy osigny

dojrzao na poziomie picioletniego dziecka, za
wikszo psychoterapeutw uwaa, e w wieku 5 lat
rozgrywa si wszystko, co najwaniejsze. Patrzcie wic
wnikliwie.
Nie wahajcie si rozwija i zmienia zachowanie
waszych ludw. Uatwi im to adaptacj i przyjmowanie
postaw przeciwnych do tych, ktre ich dotychczas
motywoway.
Edith Piaf podnosi rk.
Prosz pani, jeli jednak zmienimy mentalno
naszych poddanych, mog poczu si zupenie
zagubieni!
Demeter siada, wzdycha ciko, gadzc fartuch
swymi piknymi domi:
Chwilami zastanawiam si, czy wszystkie ludzkie
nieszczcia nie wynikaj z braku wyobrani bogwuczniw, ktrych zadaniem jest im pomaga.

82. ENCYKLOPEDIA: KALENDARZ

Pierwsze kalendarze: babiloski, egipski, hebrajski
i grecki byy kalendarzami lunarnymi, poniewa atwiej
zaobserwowa cykle ksiycowe ni cykle soneczne.
Jednak trudno znale w tych kalendarzach regularno.
Egipcjanie pierwsi zdecydowali si zrezygnowa
z obliczania czasu na podstawie miesicy ksiycowych.
Ustalili, e miesic skada si z 30 dni, rok za z 12
miesicy, czyli 360 dni. Jednake tak wyznaczony okres
roku by zbyt krtki. Dlatego postanowili do kadego
dwunastego miesica dodawa 5 dni. Kalendarz
hebrajski pocztkowo rwnie by kalendarzem
ksiycowym, jednak pniej obliczano go na podstawie
faz Soca. Krl Salomon mianowa dwunastu
generaw, z ktrych kady odpowiada za jeden
z miesicy. Rok rozpoczyna si miesicem, w ktrym
dojrzewa owies. Po 3 latach zaczynao brakowa
jednego miesica w stosunku do cyklu zmian pr roku.
Brak w uzupeniano, podwajajc jeden miesic na
rozkaz wadcy.
Nowoczesny kalendarz muzumaski zrezygnowa ze
zwyczaju dodatkowego miesica i jest oparty na
klasycznej zasadzie roku ksiycowego utworzonego
z 12 miesicy, skadajcych si z 29 i 30 dni.
Kalendarz Majw dzieli rok na 18 miesicy po 20 dni
oraz 5 dni dodatkowych. Te ostatnie uwaano za dni zej

wrby. W rodku swojego kalendarza wpisali Majowie

dat zniszczenia wiata przez ogromne trzsienie ziemi,
ktr okrelili na podstawie zapisw o wczeniejszych
zjawiskach sejsmicznych. Tradycyjny kalendarz chiski
to cykl 19 lat. 12 lat po 12 miesicy ksiycowych,
z ktrych kady liczy 30 dni, oraz 7 lat skadajcych si
z 13 miesicy. Ten system okaza si najbardziej
dokadny, od dwch tysicleci umoliwiajc bezbdne
obliczanie dni.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

83. CZAS PLEMION

PLEMI OS
Na ich totemie bya osa.
W cigu kilku lat ten stuczterdziestoczteroosobowy
szczep rozrs si do plemienia uczcego siedmiuset
szedziesiciu dwch osobnikw. Wiele nauczyli si od
os. Kiedy napaday ich inne koczownicze plemiona,
uywali w walce broni wzorowanej na naturalnej broni
ich ulubionego owada: zatrutym dle. Po kilku prbach
udao im si nasczy groty sokiem z trujcych rolin.
Ludzie-osy zastanawiali si nastpnie, w jaki sposb
wysya strzaki na odlego. W ten sposb wymylili
dmuchawk.
Ludzie ze szczepu os duo podrowali. Obserwowali
te postpowanie innych szczepw. Widzieli, jak
w oddali czonkowie innych ludw chroni si
w jaskiniach. Poszli wic ich ladem. Widzieli ludzi
rozpalajcych ogie i zaczli ich naladowa. Jednak
nadal unikali wszelkiego kontaktu z nimi.
Szczep os stawa si coraz liczniejszy. W kocu sta
si plemieniem, opuci jaskini i zamieszka w szaasach
zbudowanych w samym centrum otoczonej wzgrzami
doliny.
Mijay pokolenia, a w kadym nastpnym kobiety
wydaway na wiat coraz wicej dzieci pci eskiej. A

w kocu na czele plemienia os stana kobieta. Bya

mdrzejsza od innych i lepiej wiedziaa, do czego dy.
Czonkowie plemienia zaobserwowali, e w gniedzie os
s jedynie samice, natomiast samce potrzebne s tylko do
rozmnaania, a kiedy speni swoje zadanie, zostaj
uznane za trutnie i wypdzone z gniazda. Plemienne
kobiety zdecydoway, e bd postpowa tak samo.
Mczyni dostawali poywienie do dnia, w ktrym
posuyli jako reproduktorzy, a nastpnie zostawali
wygnani.
Powtarzane corocznie zachowanie stawao si
obyczajem. Kiedy chopcy osigali wiek, w ktrym zdolni
byli do prokreacji, zapadniali kobiety i odchodzili. Nie
wolno byo wraca im do plemienia, wic bdzili wrd
przyrody i najczciej umierali.
Obserwacja os nauczya kobiety nie tylko
matriarchatu oraz wykorzystania da, ale take
budowania sztucznych gniazd, rwnie trwaych jak
jaskinie. Na wzr owada-totemu, kobiety-osy przeuway
kawaki drewna, a do uzyskania spoiwa, z ktrego
budoway ciany. Jednak substancja powodowaa bl
szczki, jej wytwarzanie zabierao duo czasu, a poza
tym szybko zajmowaa si ogniem. Postanowiy wic j
ulepszy, mieszajc ze sob rne rodzaje piasku, glin
oraz torf. W ten sposb budoway okrge domy,
chronice przed deszczem, wiatrem oraz oszczepami
nieprzyjaci. Kobiety z plemienia nauczyy si od os

docenia warto wysoce energetycznego poywienia:

miodu. Zaczy wic hodowa pszczoy, ywic si ich
miodem, lecz take wykorzystujc kit pszczeli oraz wosk
jako spoiwo, zapraw, antybiotyk, rodek dezynfekujcy
na otwarte rany i jako lak. Dziki temu wytwarzay
szczelne naczynia, a ich pochodnie pony duej.
Wielu wygnanych mczyzn prbowao wrci do
wioski, wskutek czego kobiety-osy zmieniy swj
stosunek do nich. Chcc im oszczdzi cierpie
zwizanych z bkaniem si po wiecie, ju przy
narodzinach eliminoway dzieci pci mskiej. Odtd
kadego roku w dniu nazywanym witem
Rozmnaania szy zapolowa na obcych mczyzn.
Komando wojowniczek atakowao w nocy inne plemi,
porywao mczyzn, zabijajc tych, ktrzy stawiali opr,
a nastpnie wracao do wioski z cennym stadem
rozpodowych samcw. Obcych mczyzn trzymano
w zamkniciu, przydzielajc kolejno kobietom wedug
roli, jak odgryway w yciu plemienia. Najlepsze
wojowniczki miay pierwszestwo wyboru kochankw.
Karmiono ich i pielgnowano, nastpnie urzdzano
orgiastyczne wito, podczas ktrego zbierano ich
nasienie. Potem mczyzn wyrzucano i zmuszano, aby
wrcili do swego rodzinnego plemienia. Jednak pojawia
si problem: zdarzao si czsto, e mczyni
zakochiwali si w swoich seksualnych partnerkach
i bagali, aby te pozwoliy im pozosta.

Pocztkowo kobiety-osy zabijay ich, postpujc

podobnie jak ich owadzie siostry z trutniami. Jednak
potem doszy do wniosku, e intruzi mog by dla nich
przydatni. Zgodziy si na pozostanie wrd nich
najinteligentniejszych, pod warunkiem, e w podzice za
ich dobro bd pracowa dla polepszenia yciowych
warunkw szczepu. Tym sposobem mczyni porwani
z plemienia ludzi-mrwek nauczyli je rolnictwa, ludziekonie hodowli, a ludzie-pajki tkactwa.
Po przekazaniu kobietom danej wiedzy niewiele
czasu mieli mczyni na odpoczynek. Szybko musieli
prezentowa nastpne odkrycie, w przeciwnym wypadku
grozio im wygnanie lub mier. Winiowie amali sobie
gowy, wymylajc kolejne rzeczy, ktre czyniy z nich
osoby niezbdne. Okoo dziesiciu szczeglnie
powicajcych si rolnictwu lub wytwarzaniu narzdzi
zostao uznanych za permanentnych naukowcw.
Powstao nawet kilka maestw, ktre tolerowano,
poniewa mczyni okazali si niezwykle pomysowi.
Wojownicze amazonki zrozumiay take, e
w interesie plemienia ley zatrzymanie niewielkiej grupy
mczyzn-reproduktorw, na wypadek gdyby ktre
z ich polowa okazao si bezowocne.
O dziwo, kiedy mczyni odkryli reguy gry, wcale
si nie zbuntowali, ale przypucili inteligentny atak,
chcc udowodni, e ich obecno jest suszna. Poniewa
byli bardzo zmotywowani, rozwijali swoj wiedz.

Oczywicie ci, ktrzy zbyt szybko si jej wyzbyli, stawali

si bezuyteczni i tracili ycie. Pozostali wycignli
z tego wniosek, e aby zyska na czasie, wiedz naley
dawkowa.
Dziki tym nietypowym, ale skutecznym metodom,
zbudowana z lepianek wioska kobiet-os rozrosa si, a ich
rolnictwo rozwino si tak bardzo, e nie musiay ju
zajmowa si polowaniem ani zbieractwem. Umiejtno
tkania, ktrej nauczyli je mczyni-pajki, sprawia, e
zaczy nosi nie tylko ubrania ze skr zwierzt, ale take
z materiau. Nawet uprawiay bawen, zapewniajc
sobie dostateczn ilo rolinnych wkien. Jeden
z mczyzn pokaza im, jak farbowa tkaniny za pomoc
barwnikw uzyskiwanych z niektrych kwiatw oraz
krwi owadw.
Jeniec z plemienia ludzi-pajkw pokaza im now
bro. Teraz oprcz dmuchawki miay take uk, czyli
przedmiot umoliwiajcy wypchnicie strzay za pomoc
sznura. Najlepszym sposobem na to, by j wystrzeli
daleko, byo zaczepienie sznurka na wczni, napicie go,
a nastpnie puszczenie. Okazao si, e strzelajc z uku,
mona celowa skuteczniej ni w przypadku strzelania
z dmuchawki, poniewa umoliwia on przykadanie oka
na osi lotu strzay. Kobiety-osy doceniy wynalazek tak
bardzo, e w nagrod kadej nocy kilka z nich
odwiedzao posanie wynalazcy.
Amazonki utworzyy konn druyn, wyposaon

w uki i zatrute strzay. Chcc ulepszy celno swoich

strzaw, niektre z nich decydoway si na usunicie
jednej piersi. Mogy wic zaatakowa nawet silnie
uzbrojone plemiona i bez problemu zdobywa nie tylko
mczyzn-reproduktorw, ale i inne drogocenne upy.
Tymczasem wynalazca uku zapragn po raz kolejny
zwrci na siebie uwag, by mc znowu skorzysta
z miosnych nocy w towarzystwie najpikniejszych
kobiet. Pewnego wieczoru, pocigajc palcem po
napitym sznurze uku zauway, e wydaje on dwik,
ktrego brzmienie zmienia si w zalenoci od
wymiarw przedmiotu. Umieci wic obok siebie kilka
ukw rnej wielkoci, wygrywajc na nich melodi.
Nastpnie stwierdzi, e o wiele prostsze wydaje si
umieszczenie kilku sznurkw na tym samym uku. I tak
powstaa siedmiostrunowa harfa. Od tego czasu
mczyzna nie musia trudzi si wymylaniem
kolejnych wynalazkw. Kobiety przepychay si midzy
sob, aby mc zaj miejsce u jego stp i sucha
dwicznych fraz pyncych z instrumentu o siedmiu
strunach. Mczyzna sta si doywotnim rezydentem
w plemieniu kobiet-os. To on odkry muzyk.
PLEMI SZCZURW
Plemi ludzi-szczurw liczyo teraz tysic szeciuset
pidziesiciu szeciu osobnikw. Przenioso si na

pnoc, spotykajc po drodze inne ludy, ktre atakowao

i zwyciao.
Zachowali pami o tym, ktrego nazywali
pierwszym przywdc, legendarnym czowieku, ktry
obserwujc szczury zrozumia, e aby si rozwija, trzeba
atakowa innych ludzi, czyni ich poddanymi oraz
zabija. A kady kolejny przywdca otrzymywa jako
symbol swej wadzy to samo futro czarnego szczura.
Pierwsz strategi ich ataku byo otoczy wroga,
jednak kolejne wojny przyniosy pomysy na coraz to
nowe i bardziej zoone metody postpowania. Potrafili
zastawia zasadzki na koczownicze plemiona, przenika
do nich, eby zabi przywdc lub te nka grup,
uderzajc od tyu.
Po wygranej bitwie dokonywali selekcji pokonanych.
Najpierw przywdca i najmodsi, najlepsi wojownicy.
Potem najpikniejsze i najbardziej podne kobiety. Dalej
mniej bohaterscy wojownicy. W kocu starcy oraz
brzydkie kobiety. T grup umiercano od razu.
Pocztkowo zabijali wszystkich pojmanych mczyzn,
ale po pewnym czasie ludzie-szczury zrozumieli, e lepiej
zrobi z nich niewolnikw, ktrym powierza si
wymagajce najwikszego wysiku prace. Nosili jarzma,
czycili konie, a najlepsi zyskiwali czasami prawo
doczenia do grupy, ale tylko po to, eby w pierwszym
szeregu atakowa przeciwnika.
Wielki przywdca trzyma w worku czaszki

nieprzyjacielskich dowdcw, z ktrych wyjad mzgi,

a podczas postojw lubi stawia je wok swojego
posania, aby przypominay mu cikie bitwy znaczce
szlak jego wdrwki.
Zawadnwszy jakim nowym szczepem, ludzieszczury nie tylko brali w posiadanie jego ludzkie stado,
ale take posiadan technologi.
Uznali, e wszyscy, ktrzy nie nale do ich
plemienia, to obcy; dzielili ich na obcych silniejszych,
obcych rwnie silnych, obcych sabszych oraz
obcych, ktrych siy s nieznane.
Ludzie-szczury wyksztacili mow opart na
stosowanej przez nich taktyce prowadzenia walki.
Pocztkowo byy to tylko gwizdy, podobne do tych, jakie
wydaj szczury. Stopniowo gwizdy zaczy przechodzi
w krzyki, potem w krtkie wyrazy, ktrymi
sygnalizowano najlepsz pozycj do zastawienia puapki.
Ilo nowych sw wzrosa na potrzeby ataku i niebawem
najwyej postawieni w hierarchii wojownicy znali
najwiksz liczb sw, w szybki sposb okrelajcych
dan taktyk. Oczywicie ani kobiety, ani niewolnicy nic
nie rozumieli z tej tajemnej mowy.
Pewnego dnia w wietle byskawic ujrzeli plemi
zamieszkujce jaskini, ktrej wejcie ozdobiono
rysunkiem przedstawiajcym wia. Droga wiodca do
groty osonita bya kamiennym murem, tworzcym
ochronny szaniec, tak wysoki, e powietrze napywao

tylko gr.
Przywdca ludzi-szczurw rozkaza natychmiast, aby
mu przyniesiono wia. Pokaza zwierz swoim
wojownikom, zwracajc ich uwag na to, w jaki sposb
chowa gow w pancerzu. Z noszonego na gowie
szczurzego filtra wyj dugi kie i wbi go w otwr,
w ktrym znikna apa wia. Pocztkowo nic si nie
dziao, jednak po chwili zb natrafi na ciao a z otworu
zacz si sczy mtny, lepki pyn. Przywdca wzi go
do ust, delektujc si nim jak jakim wybornym sokiem,
podczas gdy zachcani radosnymi piskami kobiet
wojownicy wydali znany im wojenny okrzyk.
Nastpnego dnia rankiem, kiedy soce byo ju
wysoko na niebie, ludzie-szczury zatknli swoje oszczepy
w otworze nad murem wiodcym do jaskini.
Gdy tylko pierwsza wcznia uderzya w ich
kryjwk, ludzie-wie odpowiedzieli gradem kamieni.
W obydwu obozach zaczto liczy zabitych.
Kamienie przeciw wczniom. mier kadego
przeciwnika
wzbudzaa
okrzyki
radoci
w nieprzyjacielskim obozie.
Nazajutrz i kolejnego dnia bitwa trwaa nadal.
Ludzie-szczury zrozumieli, e oprcz wojny
z zaskoczenia, mona prowadzi take wojn
niszczycielsk.
Ludziom-wiom nie brakowao jeszcze wody
pitnej, ale zapasy ywnoci byy na wyczerpaniu. Zjedli

ju nietoperze, robaki, we, pajki, liniki. Dzieci

pakay. Mczyni strzelali mniej celnie, bo gd
powodowa halucynacje. Na prno szukali innego
wyjcia. Byli uwizieni.
Tak jak w w swoim pancerzu.
W chwili, gdy kolejny atak ludzi-szczurw zosta
odparty za pomoc gradu kamieni, przez niebo
przetoczy si grzmot.
A ju po chwili kolejne pioruny zaczy uderza
w skay, niszczc ochronny mur ludzi-wi. Ludzieszczury natychmiast przypucili atak i ju niemal bez
walki odnieli zwycistwo nad grupk wygodniaych
ludzi-wi.
Mzg przywdcy zwycionych zosta zjedzony,
a jego czaszka doczya do znajdujcej si w worku
kolekcji. Wychudzone z braku poywienia kobiety
uznano za nieprzydatne i umiercono, a mczyzn
zabito za zbyt dugie stawianie oporu. Tym, co
zaskoczyo ludzi-szczurw, by cigle poncy w jaskini
ogie.
Przywdca rozkaza, aby jedna z ocalaych kobiet
wyjania jego dziaanie. Zastraszona kobieta spenia
danie. Od tego czasu ludzie-szczury delektowali si
pieczonym misem, z zachwytem patrzyli na owietlenie
jaskini, ciepo oraz zdolno ognia do zmieniania
wszystkiego, czego si dotknie.
To byo wielkie wito ludzi-szczurw. Jednak teraz,

kierowani przez pioruny, wyruszyli na podbj kolejnych

ludw.
Po forsownym marszu dotarli do plemienia ludzikoni. Zaatakowali ich noc. Ponce pochodnie ludziszczurw przeraziy konie, uniemoliwiajc ludziom
skuteczn obron.
Od tego dnia ludzie-szczury posiadali kawaleri:
wojownikw na koniach, uzbrojonych we wcznie oraz
arzce si gownie. Teraz nie byo ju nic prostszego, ni
napa na ludzi-krety, ktrych mona wykurzy dymem
z podziemnych tuneli. Nauczyli si od nich drenia
korytarzy w kopalniach i wydobywania metali, ktre
nastpnie przetapiali, a potem wykuwali z nich miecze.
Plemi ludzi-szczurw rozwijao si coraz bardziej,
a jego populacja wzrosa do dwch tysicy osb. Ale
walka o wadz stawaa si wrd nich coraz wiksza,
pojedynki coraz bardziej zacieke, a wielki przywdca
musia by najbardziej ze wszystkich przebiegy.
Ustalia si pewna okrelona hierarchia. Na czele sta
przywdca, ktremu podlegali baronowie i hrabiowie. Za
nimi stali kapitanowie i onierze. Potem wyrabiajcy
z metali bro kowale, dalej stajenni, kobiety, obcy
niewolnicy i na kocu pojmane obce kobiety, traktowane
jak niewolnice.
Wyej postawiona w hierarchii kasta decydowaa
o yciu lub mierci czonkw niszych kast. Kada z nich
wyksztacia wasn mow. Kasty wysze uyway

zwrotw, ktre tylko one mogy rozumie. Wystarczyo

wic zwrci si do kogo, eby mc natychmiast
okreli, czy jest wyszy, rwny, czy te niej postawiony
w spoecznej hierarchii. I odpowiednio go traktowa.
Bowiem brak szacunku dla wyszych od siebie mg
z atwoci skoczy si mierci.
Status kobiet zmala. Kady mczyzna nalecy do
wyszej kasty mia prawo posiada kilka kobiet, ktre
pozbawiono jakiejkolwiek moliwoci decydowania
o sobie.
W szczurzym systemie wartoci kobiety byy tylko
rdem zaspokajania popdu seksualnego oraz
materiaem
reprodukcyjnym,
potrzebnym
do
odnawiania stada. Edukacja modych polegaa na nauce
sztuki wojennej. Najmniej zdolnych odsuwano do pracy
w stajni, co stanowio ogromny wstyd dla ich rodzicw.
Kiedy nie byo bitew, wojownicy wiczyli si w
jedzie konnej oraz zajmowali mylistwem, uwaajc te
zajcia za poyteczne dla dzieci.
Im bardziej wzrastaa liczba czonkw plemienia,
tym bardziej rosa wrd wojownikw pogarda dla kobiet
oraz cudzoziemcw. Chcieli, aby kobiety wydaway na
wiat wycznie synw, ktrzy byli dla nich rdem
dumy. Odrzucali za dziewczynki, uwaajc ich
narodziny za poniajce. Zwyczajem stao si zabijanie
kadej zaraz po urodzeniu, jeli w rodzinie znajdowaa
si ju jedna.

W kocu na swojej drodze ludzie-szczury napotkali

chopskie osady. Zupili je i zniszczyli, ale od ich
mieszkacw nauczyli si rolnictwa. Plemi mylao
o tym, eby si osiedli, jednak doszo do wniosku, e
nawet ufortyfikowana wioska jest atwym upem dla
oblegajcych j nieprzyjaci, dlatego zdecydowali, e
pozostan ludem wdrownym.
Sawa o ich okruciestwie sigaa daleko, wic inne
ludy wolay poddawa si nawet bez walki. Takie
zachowanie stanowio zawd dla ludzi-szczurw
i nasilao ich agresj. Szukali wic kogo, kto chciaby im
stawi prawdziwy opr, bo te wszystkie zbyt atwe
zwycistwa wywoyway u nich uczucie stagnacji. Czuli,
e ju nie id naprzd. Zniszczywszy wszystko, co byo
na ich drodze, dowiedzieli si pewnego dnia, e w okolicy
znajduje si inne plemi uznanych wojownikw,
nazywanych ludmi-orami. W nadziei, e przynajmniej
oni nie poddadz si bez walki, wyruszyli na
poszukiwanie przeciwnika. Przemierzyli wzdu i wszerz
okolic, ale nie natknli si na adnego z legendarnych
wojownikw.
Wtedy zrezygnowani skierowali si na zachd,
a potem na poudnie, gdzie wedug znakw byskawic,
w niewielkiej zatoczce osiedli si wysoce rozwinity lud.

PLEMI DELFINW

Ze stu czterdziestu czterech osb plemi delfinw

wzroso do trzystu siedemdziesiciu.
Niewiele dzieci przychodzio na wiat, za to duo
czasu powicano na ich edukacj. Program nauczania
obejmowa nauk pywania, owienia ryb na ciosany
z koci haczyk, pywanie na tratwie z pomoc wiose.
ywili si rybami, ktrych awice wskazywali im ich
przyjaciele, delfiny. Jedli te skorupiaki, muszle i algi.
Walenie chtnie zabawiay si z dziemi, zabierajc
je na morskie wycieczki, a potem odwoc z powrotem
bezpiecznie na pla. Niektrym modym ludziom udao
si nawiza tak bliski kontakt z delfinami, e potrafili
porozumie si z nimi za pomoc wysokich,
modulowanych dwikw.
Ta umiejtno zanikaa w okresie przechodzenia
mutacji kiedy gos nie mg ju osign tak
przenikliwych dwikw. Ludzie-delfiny zachowali swoje
przymierze z ludmi-mrwkami. Ci ostatni zbudowali
nieco dalej swoje podziemne miasto, zwieczone
wystajc na powierzchni kopu.
Ludzie-mrwki i ludzie-delfiny tworzyli razem
wsplnot liczc osiemset dziewidziesit osb.
Podobnie jak mzg, ich spoeczno podzielia si na
dwie czci: praw pkul stanowili ludzie-delfiny,
marzyciele i poeci. Lewa pkula to ludzie-mrwki,
posiadajcy zmys praktyczny oraz dobrzy stratedzy.
Kade plemi samodzielnie ulepszao swoje

umiejtnoci, a nastpnie dzielio si wiedz z drugimi.

Wymieniali grzyby na skorupiaki oraz ryby, uczyli
tkactwa w zamian za nauk pywania.
Ludzie-mrwki ulepszyli swoj umiejtno tkania,
wykorzystujc larwy owadw jako czenka.
Ludzie-delfiny zaczli wyrabia sieci o duych
oczkach, ktre z atwoci mona byo woy pod wod.
Porozumienie pomidzy ludami przetrwao prb
czasu i dawao coraz lepsze owoce.
yjc w pokoju, dwa plemiona rozwijay sztuk, ktra
na pierwszy rzut oka zdawaa si zupenie bezuyteczna.
Ludzie-delfiny tworzyy polifoniczne chry, w ktrych
ludzie i delfiny wiody polifoniczne rozmowy.
Mrwki hodoway w mrowiskach mszyce,
a nastpnie doiy je, otrzymujc w ten sposb spad
chronic przed ich najwikszym wrogiem biedronk.
Ludzie-mrwki te zabrali si za hodowl. Najpierw
szczurw, potem nutrii, lecz nie odpowiada im smak
tego misa, wic zastpili je przez antylopy i dziki.
Poniewa zwierzta te potrzeboway wiata, umiecili je
w zagrodach na wieym powietrzu, gdzie rosa trawa
i owoce.
Potem zaczli je doi, tak jak robiy to mrwki
z mszycami, i otrzymywali smaczne mleko. Nie
przestawali i z postpem. Budowane poza
podziemnymi miastami grzybiarnie marniay, wic
zaczto interesowa si innymi rolinami, a przede

wszystkim zboami. Dziaajc pocztkowo na olep, jak

to miao miejsce w przypadku zwierzt, prbowali sia
ziarna i w ten sposb odkryli pszenic, ktra okazaa si
atwa do uprawy, a po zgnieceniu jej kosw otrzymywao
si mk.
Ludzie-mrwki i ludzie-delfiny stworzyli wsplny
jzyk, zoony z szedziesiciu trzyliterowych wyrazw,
ktrych sens mona byo zmienia poprzez dodanie
przedrostkw i przyrostkw. Komunikacja staa si wic
atwiejsza i mniej naraona na nieporozumienia.
W liczeniu posugiwali si palcami, najpierw tylko do
dziesiciu, a potem do dwudziestu, wykorzystujc
paliczki. Obserwowali niebo, odrniajc na nim wiata
stae, czyli gwiazdy i wiata ruchome, czyli planety.
Za pomoc wbitego w ziemi kija, ktrego
wyznaczany przez soce cie obserwowali ich uczeni,
okrelali cykle pr roku. Ale przede wszystkim
obserwacja ksiyca pozwolia im stworzy pierwszy
kalendarz. Dla ludzi-delfinw zaznaczono w nim, kiedy
ktre gatunki ryb wracaj na wybrzee, a dla ludzimrwek kiedy sia i zbiera pszenic.
Nawizay si nowe koalicje z przechodzcymi
ludami. Od ludzi-kameleonw nauczyli si sztuki
kamuflau,
od
ludzi-limakw
malarstwa
i wykorzystania pigmentw. Z siarki otrzymywali kolor
ty, eby otrzyma czerwony rozgniatali koszenile,
dla barwy niebieskiej miadyli niezapominajki, za

skay manganowe dostarczay im czerni.

Niektrzy ludzie-delfiny pynli tratwami wzdu
wybrzey, odkrywajc wiat.
Dziki temu wanie dowiedzieli si, e z pnocy
nadciga plemi, nazywane ludmi-szczurami, ktrych
uwaa si za potwory i ktrzy posiadaj nieznan bro.
Zdoali unicestwi wiele ludw i szacuje si, e dotr na
ich terytorium przed upywem miesica.
Wtedy ludzie-delfiny i ludzie-mrwki poczyli swoje
siy. Dotychczas dowiadczyli tylko kilku potyczek
z bandami rozbjnikw, ktrych z atwoci przegnali za
pomoc kijw i kamieni. Ale jak stawi czoa
dowiadczonym wojownikom, skoro sami nie posiadaj
adnej skutecznej broni? Zaproponowa najedcom
przymierze? Nawet nie warto byo o tym myle.
Napotykane koczownicze szczepy opowiaday im ze
zgroz, e ludzie-szczury wol zabija i upi, ni
rozmawia.
Powiao strachem.
Tej samej nocy stary mczyzna-delfin mia dziwny
sen.
Zobaczy ludzi zdecydowanych umierci jego
plemi, ale ono zdoao uciec na pokadzie wielkiej tratwy
w ksztacie migdaa, ktrej kadub zanurzony by
w wodzie. Grna cz pywajcego obiektu przybrana
bya szerok poaci ptna, w ktre uderza wiatr. Dziki
temu urzdzeniu wielu z nich udao si wypyn na

pene morze.
Opowiadajc nazajutrz zgromadzeniu swj sen,
starzec okaza si wielce przekonujcy. Dwa ludy
postanowiy
wsplnym
wysikiem
zbudowa
supertratw, ktra mogaby ich wszystkich uratowa.
Drewniany kadub, ksztat migdaa, wszystko tak jak
we nie starego mczyzny. Wszyscy pomagali
w budowie. Wybrano dugie, proste drzewo, aby zaczepi
na nim ptno. Zasad dziaania zrozumiano dopiero
wtedy, gdy powia wiatr, popychajc statek wzdu
wybrzea.
Nastpnej nocy starzec zobaczy we nie, jak
zbudowa ster. I tak kada kolejna godzina snu
dostarczaa mu nowych pomysw na ulepszenie statku.
Idc za jego rad, nasypano do rodka ziemi, na ktrej
posiano pszenic oraz posadzono grzyby. Wykonano
zagrod, w ktrej znalazy si guce i antylopy, majce
dostarcza mleko podczas czekajcej ich podry, ktrej
dugoci nikt nie by w stanie przewidzie.
Byli i tacy, ktrzy nie chcieli nigdzie pyn, lecz szli
sami wzdu brzegu, a znaleli bezpieczne miejsce.
Jednak stary czowiek owiadczy, e w swoim nie
wszdzie widzia agresywnych udzi, byli na pnocy, na
poudniu i na wschodzie, a jedynie zachd i szeroki
ocean obiecyway ratunek.
Dzie i noc ludzie-delfiny i ludzie-mrwki zmagali
si z budow statku. Kadego ranka z niepokojem

oczekiwali przyjcia starca przynoszcego nowe

wskazwki.
Jednak pewnego ranka okazao si, e zmczone
serce medium nie wytrzymao i staruszek umar.
Wszyscy poczuli ogromny zawd. Przecie cae ich
dziaania zwizane byy z jego wskazwkami.
Przyzwyczaili si, e kady ich problem rozwizywa
w swoich snach. Teraz pozostali sami w obliczu morza,
a nadejcie ludzi-szczurw wydawao si nieuniknione.
Wtedy starsza kobieta z plemienia ludzi-mrwek
zrozumiaa, e musi co zrobi. Siedzc na stercie desek,
wytumaczya zebranym, e najwaniejsze to postpowa
wedug ostatnich wskazwek starego mczyzny:
wzmocni statek, zgromadzi na nim jak najwicej
ywnoci, zabra sieci rybackie i haczyki, zapasy sodkiej
wody oraz przewidzie zapasowe ptno. Po chwili
wahania posuchano jej. Wtedy kobieta przypomniaa im,
e stary mczyzna by kim wyjtkowym i nie wypada
zostawi jego ciaa wrd mieci, jak to robiono
w przypadku innych zmarych. Wiedziona jakim
przeczuciem, kazaa pogrzeba go w ziemi,
w najgbszym osiedlu ludzi-mrwek.
Sam pomys by nowoci. Niemniej przyjli go
jednogonie. Zanieli zwoki byego przewodnika do
wntrza mrowiska, nakrywszy je rzadkimi muszlami.
Potem zaczli dmucha w muszle, tworzc aobny
piew.

W tej samej chwili z zewntrz osady odpowiedziay

im inne muszle. Strae! Wanie zauwayy chmur
kurzu utworzon przez olbrzymie plemi najedcw.
Ludzie-delfiny i ludzie-mrwki rzucili si, by
zagrodzi drog napastnikom, ale byo ju za pno.
Siedzcy na koniach ludzie-szczury, z pochodni
w jednej rce a wczni w drugiej, palili wszystko, co
stano im na drodze.
Zrozpaczona kobieta-mrwka zdoaa tylko krzykn:
Wszyscy na statek!.
W cakowitym bezadzie kilkuset ocalaych dopyno
do statku. Ludzie-szczury nie spostrzegli od razu, e to
ucieczka, wic okrt z postawionym aglem szybko
nabiera prdkoci, kierujc si na pene morze. Nagle
rozleg si grzmot, a wiatr usta. Statek zatrzyma si
unieruchomiony. Pokonujc swj strach przed wod,
ludzie-szczury wsiedli na pozostawione na brzegu mae
tratwy i zaczli wiosowa w kierunku statku.
Zapalone wcznie dosigy duego okrtu,
a pozbawieni broni ludzie mogli tylko gasi zarzewia
poaru.
Zacza zapada noc, a bitwa trwaa. Nagle kobietamrwka zarzdzia nie znoszcym sprzeciwu tonem,
eby z przodu statku rzuci ptle. Podpyny do nich
delfiny i zacigny statek na szerokie morze, dokd
tratwy nie mogy ju ich ciga.
Wreszcie bezpieczni, wyrzucili ciaa zabitych

i policzyli ocalaych. Na statku byo ich zaledwie

trzydzieci razy osiem, czyli dwustu czterdziestu. Tych,
ktrzy pozostali na ldzie, czeka los, jaki zwykle ludzieszczury gotowali zwycionym: mier lub niewolnictwo.
Niewielu byo takich, ktrzy si poddali, a bardzo wielu
zabitych. Ludzie-delfiny i ludzie-mrwki zbyt dugo yli
wolni, aby mc znie jarzmo niewolnictwa.
Ludzie-szczury zupili zbudowane na palach domy,
potem podoyli ogie. Chcieli take spali kopu miasta
ludzi-mrwek, ale ziemia nie chciaa si zapali. Gdzie
tam gboko, w pustej metropolii, pord muszli
spoczywao w pokoju ciao starego mdrca.

84. ENCYKLOPEDIA: CEREMONIALNE

POCHWKI
Pierwsze obrzdy pogrzebowe pojawiaj si dopiero u
czowieka nowoczesnego, czyli Homo sapiens, okoo 120
000 lat temu. Takie groby odnaleziono w Qazfeh
w Izraelu, nad Morzem Martwym. Archeolodzy
wydobyli szkielety oraz przedmioty nalece
prawdopodobnie do zmarych.
Ceremonie pogrzebowe stay si przyczynkiem do
stworzenia wyobrae dotyczcych ycia po mierci,
poj raju i pieka, sdu nad doczesnym yciem,
a nastpnie do powstania religii. Jak dugo czowiek
wyrzuca zwoki swoich pobratymcw na mieci, tak
dugo mier bya kocem wszystkiego. Z chwil
rozpoczcia specjalnego traktowania cia zmarych,
powstaa nie tylko duchowo, ale take fantastyczny
wiat wyobrae.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

85. BILANS DEMETER

Kiedy Demeter wcza wiato, mruymy oczy, majc
wszyscy wraenie, e wanie wyrwalimy si z jakiego
strasznego koszmaru. Nie chc odpa z gry. Czuj si
sfrustrowany i niespeniony. Znam to uczucie z czasw,
gdy grywaem w pokera: oczekiwanie, ucisk w odku
zanim pozostali gracze wyo swoje karty.
Dobry gracz to ten, kto potrafi wygra, majc ze
karty mawia Igor, mj klient w czasach, kiedy byem
anioem.
Teraz mam dwiecie czterdzieci kart. I niemal
wszystkie znam z imienia. Hermes mia racj. W kocu
przywizalimy si do ludzi. Wydaje mi si, e Edmond
jest w podobnym stanie jak ja.
Najbardziej niepokoi mnie fakt, e historia mojego
ludu bdzie toczy si dalej, a ja w aden sposb nie bd
mg w ni ingerowa. A przecie s pozbawieni
wszystkiego... Nie maj swojej osady, terytorium.
Pozostaa im tylko ta kupa desek, ktr wiatr przesuwa
na rodku oceanu. Co si z nimi stanie przed kolejn
parti gry? Obawiam si, e ten czas moe by dla nich
fatalny. Jednak Demeter okazuje si formalistk. Na
razie musimy pozostawi nasze ludzkie plemiona
wasnemu losowi. Wrcimy do Gry Y jutro. Dopiero jutro.
Ile minie u nich dni, tygodni, miesicy, gdy ja bd
spokojnie spa w mojej willi?

Obgryzam nerwowo paznokie. W rzdach

wybuchaj dyskusje. Bogowie-uczniowie wyrwnuj
rachunki zwizane z wojnami, masakrami, zdradami...
Ja z chci zabrabym si za Proudhona, ktry
unicestwiwszy nalecych do Beatrice ludzi-wi,
zmusi mnie do wysania mojego ludu w nieznane na tym
prowizorycznym statku. Ale poniewa Edmond Wells
zachowuje zimn krew, ja te si powstrzymuj. Po co si
skary? W kocu wiem dokadnie, co odpowiedziaby mi
anarchista: ycie to dungla. Wygrywa najlepszy.
I dodaby: Biada zwycionym. Krtkie zdania,
usprawiedliwiajce najgorsze okruciestwo.
Czy auje si zbitych podczas gry w szachy figur?...
Jednak chciabym znale si w tamtym wiecie, eby im
pomaga moimi domi, miniami, eby cign razem
z nimi agle i mwi do nich tak, by poczuli si
uspokojeni.
Patrz na ssiednie ludy.
Na poudniu, na zupenie innym kontynencie Freddy
take zaoy wiosk nad brzegiem morza. Jego lud
umieci na swoim totemie wieloryba, zbudowa statki
z wiosami, lecz aden z nich nie jest tak duy, jak mj
statek ostatniej szansy.
Ludzie-ory Raoula nadal mieszkaj w grach i od
czasu do czasu spadaj z wysoka na przechodzce
w pobliu szczepy. Raoul i Proudhon obaj wyznaj
wojenne wartoci, jednak podczas gdy pierwszy

organizuje niewielkie wypady na przeciwnika, drugi

dziaa na zasadzie walca drogowego, niszczc wszystko,
co spotka po drodze. Obydwaj odrzucaj wszelkie
przymierza. Bior, co jest do zabrania, pozostawiajc po
sobie tylko dymice zgliszcza.
Raoul zbudowa niezwykle ruchliw armi, ktra nad
dziaanie siowe przedkada podstp. Wrd jego ludzi
kada akcja wymaga informacji i nikt nie uderza, dopki
nie jest pewien zwycistwa. Korzystaj z wiedzy innych
ludw, wprowadzaj zdobyczne technologie, przyjmujc
wszystko to, co wzbogaci ich wasn wiedz.
Oczywicie ludy Woltera i Rousseau prowadz ze
sob wojn, ale obie utworzone wedug cakiem
odmiennych koncepcji osady dziwnie s do siebie
podobne.
Bogini zbiorw ogasza najpierw nazwiska
przegranych. W sumie zgino trzynacie plemion.
Dziewi zostao napadnitych, wzitych w niewol
i skrelonych z mapy wiata przez najedcw. Dwa
plemiona wyniszczyy nieznane epidemie, a dwa ostatnie
wyginy na skutek wojen domowych. Trzynastu bogwuczniw zabray centaury. Czyli nasze dzisiejsze
odejmowanie to: 106 13 = 93.
Nastpnie Demeter ogasza zwycizcw.
Zoty wawrzyn: Marilyn Monroe i jej kobiety-osy.
Brawo, Marilyn, pani kobiety s wzorem godnym
naladowania. Te feministki usiuj cigle ulepsza swoje

techniki. Nie zapomniaa pani take o ich uzbrojeniu.

Jednoczenie interesuj si sztuk i muzyk. To one
wymyliy harf i ksylofon. Jak najbardziej zasuyy na
pierwsze miejsce na podium.
Klaszczemy w donie. Jestem zaskoczony, a zarazem
bardzo si ciesz, e ta wraliwa moda blondynka
umiaa stworzy lud wojowniczek, potraficych walczy,
ale i odpoczywa. Przypominam sobie jedno ze zda
wypowiedzianych kiedy przez aktork: My, pikne
kobiety, musimy wyglda jak idiotki, eby nie niepokoi
mczyzn. No to teraz wida, jaka jest zdolna.
Srebrny wawrzyn: Proudhon i jego ludzie-szczury.
Stworzy system spoeczny zoony z kast, a take
wprowadzi zoone technologie, jak choby wytapianie
metali.
Ale przecie ukrad to ludziom-kretom! oburza si
Sarah Bernhardt.
Demeter ignoruje jej uwag.
Ludzie-szczury Proudhona nauczyli si jedzi
konno i stworzyli kawaleri. Stosuj te dobre metody
walki. Poza tym maj cigle wysoki przyrost naturalny.
Ale liczba ludnoci wzrosa dziki niewolnicom
z podbitych ludw! nie ustpuje Sarah Bernhardt.
Troch oklaskw, ale mniej ni dla Marilyn. Nawet
sycha kilka gwizdw pochodzcych od uczniw,
ktrych ludy porniy si z plemieniem laureata.
Brzowy wawrzyn: Maria Curie i jej ludzie-iguany.

Przez rzdy przebiega szmer zaskoczenia. Kim s ci

ludzie-iguany, ktrych adne z nas nie spotkao na swojej
drodze? Pochylamy si nad kul, kierujc lupy naszych
ankh na lecy na pnocy kontynent, bardzo oddalony
od tego, ktry wybra prawie kady z nas. Widzimy lud
trudzcy si nad budow ogromnych aglomeracji na
rodku pustyni.
Owacje dla bogini iguan.
Demeter komentuje dalej. Niech Sarah Bernhardt
uwaa. Jej ludzie-konie ledwie dysz i moe w nastpnej
partii zosta wyeliminowana.
Ciekawe, czyja to wina! mruczy bya aktorka.
Lud Psw jest w stanie wegetacji. Uczennica
Francoise Manusco musi da mu nowe siy, jeli nie chce,
by zgin. Podobnie rzecz ma si z ludmi-tygrysami
Georgesa Mlisa oraz ludmi-termitami Gustavea
Eiffla, ktrzy zdaniem naszej nauczycielki krc si
w kko, nie znajdujc swojego wasnego stylu. To
prawda, e zbudowali osady o piknej architekturze,
jednak to wszystko, na co ich byo sta.
Wicej odwagi radzi Demeter. Nie wystarczy
wada, trzeba umie podejmowa miae decyzje.
Proudhon otrzymuje takie dobre oceny, poniewa nie boi
si ryzyka.
Pewnie. Zwaszcza, jeli trzeba wszystko
zniszczy... zauwaa Sarah Bernhardt.
Proudhon nie jest bogiem zniszczenia poprawia

Demeter. Jest bogiem surowym, tak jak bywaj surowi

rodzice. Ale przypomnijcie sobie, e czsto dzieci
surowych rodzicw s znacznie lepiej wychowane ni
pobaliwych. Duo atwiej jest ustpi dziecku, anieli
narzuci mu sztywne reguy postpowania. Ja osobicie
nie mam nic przeciwko wyborowi, jakiego dokona
Proudhon. Wojna stanowi istotny element Gry Y.
Proudhon zaangaowa si w ni cakowicie, ale to taka
sama opcja, jak inne. Szanuj jego wybr tak samo, jak
szanuj tych, ktrzy oparli swoj cywilizacj na
dyplomacji, rolnictwie, nauce lub sztuce. Liczy si tylko
wynik.
Demeter wraca na podium i zapisuje na tablicy:
Pochwek.
Uczestniczyam dzi w pierwszym rytualnym
pochwku, ktry odby si u ludzi-mrwek Edmonda
Wellsa. To wydarzenie, ktre naley zapisa zotymi
zgoskami. Od tego momentu zaczn powstawa religie,
a wasze spoecznoci podziel si na trzy klasy: chopw,
onierzy i kapanw.
A artyci? pyta Marilyn, najprawdopodobniej
majc na myli swojego harfist.
Nale do mniejszoci i s za mao wpywowi, eby
mc w istotny sposb wpyn na histori ludzkoci,
przynajmniej w tym stadium ewolucji. Pani oraz Michael
Pinson podarowalicie waszym ludziom muzyk, nie
zapominajcie jednak, e wasi artyci nie przeyj dugo

bez dajcych im je rolnikw oraz bronicych ich

onierzy.
Demeter koczy ocenianie, a wtedy stwierdzamy
z Edmondem Wellsem, e zajlimy przedostatnie
miejsce. Za nami uplasowa si tylko jeden ucze. Niejaki
Charles Mallet i jego ludzie-nietoperze, plemi
troglodytw, ktrzy prbowali upodobni si do swojego
totemu, przyczepiajc do ramion za pomoc lian
skrzane skrzyda. Wielu z nich zgino, rzuciwszy si
w tak dziwacznym przybraniu ze szczytu urwiska.
Jeli jaki pomys okazuje si nieuyteczny, nie
naley przy nim trwa. Ale pan si upar. I z pocztkowej
liczby omiuset zostao panu tylko pidziesiciu. Prosz
nie zapomina, e poniej trzydziestu gracze
automatycznie wykluczani s z gry.
Tym razem jednak Charles Mallet zosta oszczdzony
Co zamierzasz zrobi dla tych, ktrym udao si
uratowa? pyta pgosem Raoul.
Modli si mwi. Pozostaje tylko modlitwa.
Widzc jego zdziwion min, natychmiast pojmuj,
e Raoul zastanawia si, czy sobie z niego artuj.
Modli si? Tutaj? W krlestwie bogw?
Wskazuj brod szczyt gry, cigle spowity mgieln
powok.
Ach tak, oczywicie. On, tam na grze. Mam
nadziej, Michael, e nie zostaniesz... mistykiem. Bgmistyk... tego jeszcze nie byo!

Freddy obejmuje mnie ramieniem.

Zabawne, e obydwaj wybralimy przymierze
z waleniami. Ja wziem wieloryby, a ty delfiny, a jednak
to tobie udao si zbudowa due statki, za mnie tylko
mae.
Nie miaem wyboru.
Jeli by czego potrzebowa, miao zwr si do
moich ludzi-wielorybw.
Ty take moesz na mnie liczy, ale na chwil
obecn moje delfiny s raczej w zym pooeniu.
Dlaczego nie zawrcisz i nie przybdziesz odpocz
u mnie? Moje wieloryby wska drog twoim delfinom.
Twj lud opatrzy rany, uzupeni zapasy ywnoci oraz
wody, wzbogaci si o wynalazki mojego plemienia. Moi
ludzie uywaj ojowych wiec. Take ich ubrania s
dobrze skrojone i na pewno spodobaj si kobietom
z twojej wsplnoty.
Zapraszasz mnie na pokazy wielorybiej mody?
Dzikuj, ale obawiam si, e moe by za pno. Ju
zaprogramowaem moje delfiny. Bd cign statek na
daleki Zachd, tam, gdzie zachodzi soce.
Dlaczego to zrobie?
Mam nadziej, e mj lud znajdzie spokojne
miejsce, w ktrym bdzie bezpieczny. Jakie
sanktuarium, wysp. Wystarczajco du, aby
wprowadzi rolnictwo i hodowl, ale nie na tyle, eby
przyciga ssiadw. Nie chc ju ryzykowa utraty

wszystkiego z powodu barbarzyskich najedcw.

Raoul szepcze mi na ucho:
Uwolnij si od Edmonda Wellsa. Zgoda, pomg ci
na pocztku partii, ale teraz jest dla ciebie ciarem. Jego
ludzie-mrwki s beznadziejni na wodzie, nie potrafi
owi ryb, a wic na nic zdadz si na wyspie.
Zawarlimy przymierze.
Moliwe, ale i tak na koniec gry moe by tylko
jeden zwycizca. Im szybciej bdziesz lata na wasnych
skrzydach, tym lepiej dla ciebie.
Jakbym sysza jego ojca.
Gadzc swj zoty wieniec laurowy, Marilyn wdaje
si w dyskusj, w ktrej chwali kobiety, jej zdaniem
w naturalny sposb przeznaczone do ochrony ycia
i
budowania
harmonii
pomidzy
ludmi,
w przeciwiestwie do mczyzn, nieustannie
owadnitych pragnieniem dominacji i przemocy.
W klasie jeden po drugim rozbrzmiewaj ordynarne
mskie arty.
Och, doskonale wiem, co sobie mylicie. Sdzicie,
e moje kobiety-osy nie wytrzymaj dugo. Ale one s
dobre nie tylko jako matki i mieszkanki swoich osad. S
take doskonaymi wojowniczkami, gotowymi walczy,
aby broni tego, co do nich naley.
Jej sowa wywouj prawdziw lawin miechu,
jednak niespeszona Marilyn cignie dalej:
Rzucam wam wyzwanie. Wszystkim. Niech ten, kto

sdzi, e potrafi stawi czoa moim amazonkom, omieli

si z nimi spotka!
Sarah Bernhardt i Maria Curie przytakuj jej gono.
Mczyni gwid. Demeter klaszcze w donie, chcc
uspokoi zebranych, nim ktnia przerodzi si w wojn
pci. Do sali wchodzi czekajcy na dworze Atlas, sdzc,
e to jego wzywano. Podnosi Ziemi 18 i westchnwszy
kilkakrotnie, zabiera j ze sob.
Nie mog oderwa wzroku od oddalajcej si planety
i oceanu, na ktrym dryfuje kruchy statek z resztkami
mojego ludu...
Demeter kae nam zaj z powrotem miejsca
w awkach.
Hermes opowiedzia wam ju o dowiadczeniu
przeprowadzonym na szczurach mwi. Zanim udacie
si na kolacj, chciaabym jeszcze opowiedzie wam
o eksperymencie, ktry podsumuje dzisiejsze zajcia
i wyjani wam niektre rodzaje zachowa waszych
poddanych...

86. ENCYKLOPEDIA: EKSPERYMENT NA

SZYMPANSACH
Puste pomieszczenie, w nim pi szympansw. Na
rodku stoi drabina, a na jej szczycie ley banan.
Gdy tylko pierwsza mapa zauwaa banana, wchodzi po
drabinie, by go wzi i zje. Jednak w chwili, kiedy
zblia si do owocu, z sufitu leci na ni strumie
lodowatej wody. Mapa spada. Pozostae szympansy
take prbuj pokona stopnie. Wszystkie daj si
zmoczy, jednak aden nie zdobywa lecego na grze
banana.
Strumie wody zostaje zakrcony, a jedn mokr map
zastpuje si inn, cakiem such. Gdy tylko zostaje
wpuszczona do pokoju, inne staraj si odradzi jej
wspinaczk, eby unikna zimnego prysznica. Ale
nowo przybya nie rozumie. Widzi tylko grup
pobratymcw, ktrzy broni jej dostpu do smakoyku.
Prbuje wic zdoby go si, walczc z tymi, ktrzy chc
j zatrzyma. Jedna przeciw czworgu nie ma adnych
szans. Kolejna mokra mapa zostaje zastpiona such.
Kiedy tylko wchodzi do pomieszczenia, jej
poprzedniczka rzuca si na ni i bije, sdzc, e w ten
sposb naley wita nowo przybyych. Nowa mapa
wypada z gry, nim jeszcze zdya dostrzec drabin
i banana.
Trzecia, czwarta i pita mokra mapa zostaj kolejno

zastpione przez nowe, suche mapy. Za kadym razem

nowe szympansy zostaj na powitanie pobite.
Powitanie staje si coraz bardziej pene przemocy. Ju
nie jedna, lecz kilka map rzuca si na nowego
przybysza, jakby chodzio o jaki rytua, ktry naley
ulepsza. Na kocu eksperymentu na grze drabiny
nadal znajduje si banan, ale pi suchych i wczeniej
pobitych map nawet nie myli, eby si do niego zbliy.
Myl tylko o tym, eby patrze na drzwi, w ktrych
pojawi si nowy, ktrego trzeba bdzie jak najszybciej
wygrzmoci.
Powysze dowiadczenie przeprowadzono w celu
zbadania zachowa grupowych w firmie.

Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

87. MAGICZNA SZTUCZKA

Podczas kolacji wielka jadalnia w Megaronie przybrana
jest kwiatami indygowca. Mata Hari siada naprzeciw
mnie. Umiecha si do mnie, a ja odwzajemniam jej
umiech. Nadal drczy mnie los moich ludzi-delfinw,
bkajcych si po morzu.
Siedzcy obok mnie Edmond Wells zdaje si mniej
martwi o swoich ludzi-mrwki. Spokojnie rozmawia
z Georgesem Mlisem, ktry mwi o wyszoci
kowalstwa nad wszystkimi innymi rodzajami rzemiosa.
Dla mnie mwi z naciskiem Mlis kowale to
pierwsi czarodzieje. Daje im si kamienie, a oni dziki
umiejtnoci wykorzystania wysokich temperatur
przeksztacaj je w surowce, ktre nie wystpuj
w przyrodzie.
To prawda przyznaje Edmond Wells,
wspominajc swoje zapiski o kenickich kowalach z gry
Synaj. Mieszkacy wsi darzyli ich tak wielkim
szacunkiem, e czasami zakuwali ich przy kuni
acuchami, aby nie ulegli pokusie przejcia do innej
miejscowoci, w ktrej byliby lepiej opacani. Kiedy
nawet wymieniano ich jako okup lub ofiarowano w darze
na znak zawartego przymierza.
Simone Signoret i Maria Curie rozmawiaj przy
ssiednim stoliku o modzie panujcej w ich plemionach.
Pochodzca z Polski fizyczka przyznaje, e w jej regionie

bywaj tgie mrozy, wic musi bra pod uwag ciepe

ubrania.
Uczniowie rozmawiaj o drogach i mostach albo
o przechowywaniu ywnoci.
Lepiej kry dachy domw som czy upkiem? Jaki
system filtrw wprowadzi, eby chroni przed
bakteriami zbiorniki z deszczwk? Tu przechowuje si
miso w soli, tam ryby w oleju. W zamknitych korkiem
amforach ywno duej jest wiea. Tylko trzeba mie
garncarzy i dby korkowe. Klej, igy do szycia, krosna,
rodki dezynfekujce rany (cebula, cytryny lub sona
woda), wszystko to stanowi temat do rozmw. A muchy
i komary? Jak przegoni tych nosicieli chorbsk, ktre
wrd tylu ludw dokonay spustoszenia?
Georges Mlis wyjania, e razem ze swoimi
ludmi-tygrysami powieci si opracowaniu cennego
kompostu, niezbdnego do hodowli rolin, ktry nie
zawiera zbyt duej iloci bakterii, a wic nie ma
toksycznego dziaania.
Wchodz Pory Roku.
Tym razem serwuj nam zboa. Jest ry, kasza, patki
owsiane, proso, sorgo, a nawet chleb. Cakiem logiczne,
bowiem do naszych obyczajw wkroczyo rolnictwo.
Jaki dobry chleb. Chrupi skrk, delektuj si
jednoczenie sonym i sodkim miszem, odnajduj
nieco ukryty, cudowny smak fermentacji.
Pory Roku stawiaj na stoach dzbanuszki krowiego,

koziego i owczego mleka oraz innych tustych napojw.

W menu pojawiaj si te ostrygi, ale dzi nie jestem
w stanie przekn adnej ywej istoty. Za to Wolter
zapycha si nimi z rozkosz. yka je tuzinami,
wyjaniajc, e wystarczy odrobina cytryny, eby
sprawdzi, czy ostryga jest wiea.
Rwnie bardziej konwencjonalne misiwa znalazy
si w dzisiejszym menu. Jest woowina, baranina,
jagnicina, kurczak. Stwierdzam, e s o wiele
delikatniejsze ni miso z hipopotama lub yrafy.
Mlis twierdzi, e jego ludzie-tygrysy zajadaj si
takimi wanie gowami map, jakie za chwil pojawiaj
si na naszych stoach. Podano do nich mae yeczki,
bymy mogli sprbowa zawarto. Wikszo z nas
odwraca z niesmakiem wzrok.
Ten widok przywodzi mi na myl eksperyment
z szympansami, o ktrym opowiedziaa nam Demeter.
Z tego wanie powodu zgina ludzko zamieszkujca
Ziemi 17. Poniewa zapomnieli, po co yje i myleli
tylko o kontynuowaniu tradycji, ktrych pierwotnego
znaczenia ju nie rozumieli.
O czym mylisz? pyta Marilyn, doczajc do
grupki teonautw.
O niczym... Co was spotkao wczoraj?
Prbowalimy przej, ale spotkalimy wielk
chimer.
Dzi wieczorem idziesz z nami dodaje Raoul.

Nie wystawisz nas drugi raz z rzdu do wiatru.

Nie odpowiadam, zostawiajc sobie prawo
dokonania wyboru.
Na deser serwuj nam ciastka oraz chleb moczony
w miodzie.
Tylko dobrej kawy brakuje, eby posiek by cakiem
udany owiadcza zachwycony Mlis.
Dzi wieczorem czeka nas koncert. Do Megaronu
przybywaj centaury, syreny i lirogony. Do znanych ju
instrumentw docza uk foniczny, na ktrym gra jeden
z centaurw. Muzyka jest spokojna.
Jako co na trawienie, Georges Mlis proponuje
magiczn sztuczk, do ktrej nie potrzeba adnych
specjalnych rekwizytw. Mata Hari chtnie zgadza si
wzi udzia w tym numerze.
Pomyl o liczbie od 1 do 9 i pomn j przez 9.
Tancerka zamyka oczy i oznajmia:
Ju.
Odejmij od niej pi.
Gotowe.
Dodaj cyfry tworzce liczb, a otrzymasz liczb
prost. Przykad: jeli twoj liczb jest 35, dodaj 5 i 3,
a otrzymasz 8. A jeli po dodaniu otrzymasz znowu liczb
zoon, ponw czynno, a otrzymasz jedn cyfr.
Dobrze.
Teraz przyporzdkuj twoj cyfr odpowiedniej
literze alfabetu, zgodnie z zasad, e A=l, B=2, C=3 itd.

Otrzymasz liter.
Gotowe.
Wybierz europejski kraj, ktrego nazwa zaczyna si
na t liter.
Jeszcze dugo?
Nie, ju prawie koniec. Spjrz na ostatni liter
tworzc nazw kraju i przypisz jej owoc, ktrego nazwa
skada si z czterech liter.
Okej.
Georges Mlis robi tak min, jakby si mocno
zastanawia, a nastpnie oznajmia:
Twj owoc to kiwi.
Mata Hari jest zdumiona. Ja te szukam klucza, ale
nie mog znale. W kocu reyser zadaje pytanie:
Skd wiedziae?
Powiedzmy, e istnieje zwizek midzy moj
sztuczk i tym, co tu si dzieje. Wydaje nam si, e
wybieramy, a wcale tak nie jest...
Magik mruga do mnie okiem i prosi o nastpn
kaw. Sarah Bernhardt siada przy naszym stoliku.
Musimy sprzymierzy si przeciw Proudhonowi
mwi cicho. W przeciwnym razie umierci nas
wszystkich.
Wygra, a wic bogowie-mistrzowie akceptuj jego
sposb gry uspokaja Raoul.
Grabie, zabijanie, gwaty, niewolnictwo, terroryzm
i za wola, a wszystko to tworzy system myli i sposb

sprawowania wadzy! mwi Sarah.

Nie osdzaj. Sprbuj si dostosowa
odpowiadam. Sarah Bernhardt unosi si gniewem:
I ty mi to mwisz? Czy nie zdajecie sobie sprawy, e
on wygra, a wtedy jego wartoci ogarn ca planet? Co,
chcecie, eby wiat rzdzi si wartociami szczurw?
Widzielimy tego efekt na Ziemi 17.
Zniszczenie tej planety pozostao w pamici nam
wszystkim.
Jeli nie zareagujemy, to on...
Proudhon, ktry ma dobry such, odwraca si ku nam
i rzuca z wyranym sarkazmem w gosie:
Zao si z wami wszystkimi, e nie uda wam si
zatrzyma moich wojownikw...
Sarah Bernhardt nie znajduje adnej odpowiedzi.
Wie, e jej wycieczeni ludzie-konie nie przeyj ataku.
A wic staw czoa moim amazonkom! krzyczy
Marilyn Monroe.
Proudhon odwraca si w jej stron.
Przyjd, przyjd, moja pikna, nie boj si waszych
de...
I prowokacyjnie przesya jej doni pocaunek.
Uprzedzam, e jeli zbliysz si do moich
dziewczt, nie zachowamy si tak jak ludzie-delfiny.
Doskonale odpowiada jej przeciwnik, zacierajc
donie. A wic mamy w perspektywie pikn bitw.
Przez chwil odnosz wraenie, e znowu znalazem

si w przedszkolu, wrd krzyczcych do siebie na boisku

dzieciakw: Chcesz si bi? To chod!.
Nie tylko sia jest wana! Moje dziewczyny maj
wicej w gowie i s odwaniejsze ni twoi brutale!
Czekam z niecierpliwoci na t konfrontacj!
krzyczy bg ludzi-szczurw.
Przyjmuj zakady proponuje Toulouse-Lautrec.
Niewysoki mczyzna z brdk staje na stole i czeka
na stawki.
Nie mamy pienidzy zauwaa Gustave Eiffel.
A wic zagrajmy o togi. Szybko si brudz i niszcz
mwi malarz.
Wyjmuje karnet i rysuje w nim dwie kolumny, jedn
dla tych, ktrzy obstawiaj zwycistwo Marilyn, drug
dla tych, ktrzy licz, e wygra Proudhon.
Edmond Wells stawia swoj tog na aktork.
W wiecie zwierzt osy wygray ze szczurami
wyjania.
Poniewa nigdy nie miaem szczcia w grach, wol
si wstrzyma. Poza tym, za bardzo zajmuje mnie los
mojego biednego ludu i jego ajby, eby interesowa si
t bitw. Jeli podczas kolejnej rundy nie zdoam
uratowa ludzi-delfinw, nie pozostanie mi nic innego,
jak zamieni si w centaura lub syren. Tyle przeytych
istnie, tyle zgromadzonej mdroci, a wszystko tylko po
to, eby teraz sta si chimer?... Nie, musz koniecznie
znale jaki sposb, ktry pozwoli mi uratowa moje

plemi, a nie myle o zabawie.

Mylisz o naszych ludziach? mwi cicho Edmond
Wells.
A pan nie?
Te. Najgorsze jest to, e po zakoczonej bitwie
ludzie-szczury przedstawili swoj wersj wydarze.
Wedug nich, to my bylimy band wdrownych
dzikusw, ktrych zdoaa wychowa ich byskotliwa
kultura. Nawet wymylili, e uprawialimy mio
z delfinami... Nie wiedziae o tym?
Nie, nie wiedziaem... To nieprawdopodobne.
Najpierw nas zabijaj, a potem ponownie tworz
histori, w ktrej przydzielaj sobie szlachetne role.
Widz, e mj przyjaciel jest bardzo zmartwiony.
Wyjmuje Encyklopedi i szybko co notuje. Nie miem mu
przerywa. Wydaje si, e ma jaki pomys.
Nie moemy ich tak zostawi... mwi.
Odpowiada mi, nie przestajc pisa:
Za pno.
Nigdy nie jest za pno protestuj.
Przegralimy. Nie mielimy szczcia. To wszystko.
Przegrani zawsze znajduj wytumaczenie. Ci,
ktrym si udao, zawsze znajduj sposb mawia mj
ojciec. I zawsze jest jaki sposb.
Ale nie tym razem.
Nadal pisze, potem czyta to, co zanotowa, i wydaje
si, e jest tym bardzo zmartwiony. Nastpnie wstaje,

zamyka ksig i obwieszcza powanym tonem:

Moe masz racj. Ci, ktrym si udaje, zawsze
znajd jaki sposb... jaki by on nie by.

88. ENCYKLOPEDIA: PAMI POKONANYCH

Na temat wydarze, ktre miay miejsce w przeszoci,
znamy tylko wersj zwycizcw. I tak o Troi wiemy tylko
to, co przekazali greccy historycy. O Kartaginie tylko
tyle, ile opowiedzieli historycy rzymscy. O Galii wiemy
tylko to, co w swoich Pamitnikach opowiedzia Juliusz
Cezar. O Aztekach lub Inkach dowiadujemy si tylko
z opowieci konkwistadorw lub misjonarzy, ktrzy
przybyli, eby ich si nawraca. I zawsze jest tak, e
nawet jeli zwycionym przypisuje si pewne talenty,
to tylko po to, eby goniej sawi zasugi zwycizcw,
ktrzy zdoali ich unicestwi.
Kto omieli si mwi o pamici zwycionych?
Ksiki historyczne przyjmuj darwinistyczn zasad,
e jeli jakie cywilizacje wyginy, to znaczy, e byy
niedostosowane. Jednake badajc wydarzenia,
dochodzi si do wniosku, e to wanie najbardziej
rozwinite cywilizacje zostay zniszczone przez
najbardziej brutalne. Ich jedyne niedostosowanie
polegao na tym, e wierzyy w traktaty pokojowe, co
miao miejsce w przypadku Kartagiczykw, oraz
w prezenty, jak w przypadku Trojan (ach! ta apologia
podstpu Ulissesa, bdcego w gruncie rzeczy tylko
perfidnym zachowaniem, ktre doprowadzio do nocnej
masakry...).
Najgorsze jest jednak nie to, e zwycizcy niszcz ksigi

historyczne oraz przedmioty pamici o ich ofiarach, ale

to, e jeszcze je zniewaaj. Grecy wymylili legend
o Tezeuszu, ktry zwyciy poykajcego dziewice
potwora z gow byka, a wszystko tylko po to, aby
usprawiedliwi napa na Kret oraz zniszczenie
wspaniaej
cywilizacji
minojskiej.
Rzymianie
utrzymywali, e Kartagiczycy skadali ofiary swojemu
bogu Molochowi, cho dzi ju wiadomo, e bya to
zupena nieprawda.
Kto bdzie mia kiedy odwag mwi o wspaniaoci
pokonanych? Moe bogowie, bo oni znaj pikno
i subtelno cywilizacji, ktre zginy od miecza
i ognia...
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

89. CZAS DOWIADCZE

Paac Atlasa schowany jest wrd figowcw,
w poudniowej czci Olimpii, w dzielnicy do oddalonej
od naszych willi.
To czyste szalestwo, nigdy nas nie puszcz.
Trzeba sprbowa.
Ale czy ty zdajesz sobie spraw z tego, co by byo,
gdyby dowiedzieli si, e my...
Co? Odwiedzilimy Atlasa? Wydaje mi si, e mamy
prawo zwiedza miasto.
Idziemy dalej.
Dom olbrzyma jest jednopitrowy, zbudowany
z nieoszlifowanego marmuru.
Ma chyba z dziesi metrw wysokoci.
Edmond Wells i ja wchodzimy przez uchylone okno.
Wystrj wntrza jest odbiciem upodobania olbrzymw
do masywnego drewna i tkanin o ywych kolorach.
Jak najdyskretniej przelizgujemy si pomidzy
wielkimi fotelami i kanapami.
W rustykalnej kuchni Plejone, towarzyszka Atlasa,
upomina olbrzyma srogim tonem:
Jeste zbyt uprzejmy. Wic ci wykorzystuj.
Ale...
A jeli zadaj, eby przenis Olimp, to co im
odpowiesz?
Ale, Plejo, to nie jest tylko praca...

 Zatem, co to jest?
Kara. Za to, e razem z Kronosem
przeciwstawilimy si Zeusowi, a poniewa
przegralimy... Zreszt, sama wiesz, jak byo.
Ukryci w salonie widzimy, e kobieta stoi z rkoma
na biodrach i mwi podniesionym gosem do zbitego
z tropu Atlasa.
atwo tak kogo ukara. Od tego czasu traktuj ci
jak chopa paszczynianego, to wszystko. Pracujesz jak
w za darmo, a jeli protestujesz, przypominaj ci, e to
pokuta i nie pozostaje ci nic innego, jak milcze. Podnie
gow, Atlasie, domagaj si swoich praw.
Ale, kochanie, ja przegraem wojn...
To byo tysice lat temu! Mylisz sabo
z uprzejmoci, Atlasie.
Sycha odgos pocaunku. Wyobraam sobie, jak
obejmuj si te dwie gry... Ach, czuoci olbrzymw...
Korzystajc z tego, e nasza para wielkoludw ma
teraz co zupenie innego do roboty ni zwracanie uwagi
na haasy, idziemy korytarzem w poszukiwaniu miejsca,
w ktrym Atlas kadzie swoje wiaty.
Kiedy tak wspinamy si na palce, eby otworzy
wysokie na trzy metry drzwi, czujemy si jak w bajce
o Tomciu Paluchu. Za jednymi z nich ukazuje si naszym
oczom sypialnia z kiem szerokim jak ogrd, ale
pozostae prowadz do skadw, toalet, a nawet do
pracowni dla majsterkowicza. W kocu trafiamy na

spiralne schody wiodce do piwnicy. Schodzimy,

owietlajc drog za pomoc byskawic wysyanych
z ankh.
Na dole, w blasku imponujcych wiec, ktre
podpalamy naszymi ankh, widzimy olbrzymie,
wyobione w skale sklepienie. Tu, na pkach nie stoj
butle ani soje, lecz dziesitki kul ziemskich
umieszczonych w kieliszkach do jajek.
Ile istnieje wiatw? Sdziem, e wszystkie
z wyjtkiem Ziemi 1 to tylko modele wiczebne, ktre
niszczy si z chwil unicestwienia danej planety, aby
powstaa nowa cywilizacja. A jednak nie. Najwyraniej
bogowie-mistrzowie zachowuj pozostae planety. Moe
byo tak, e Ziemia 17 zostaa przeksztacona w Ziemi
18, ale obok niej stoi caa kolekcja innych wiatw,
oznaczonych etykietkami a do numeru 161.
Edmond Wells dozna takiego samego olnienia jak
ja. Obaj mylimy o tym samym.
A moe zgromadzono tu wszystkie planety
znajdujce si we Wszechwiecie?
Zbliamy nasze ankh do jednej z kul. Ustawiamy
zoom. Na powierzchni planety zauwaamy co w rodzaju
brodawek. Ultranowoczesne megalopolis schowane s
pod ogromnymi kloszami, majcymi je chroni przed
wszechobecnym skaeniem rodowiska. By moe
przyszo ludzkoci...
wiat obok dokona innego wyboru. Z pewnoci na

skutek wojen nuklearnych ycie w napromieniowanej

atmosferze stao si niemoliwe. Dlatego ludzie
zbudowali podwodne miasta, chronione przez wod
przed zatrutym powietrzem.
Nieco dalej wiat pozbawiony oceanu. Ludzie yj
w miastach, ktrych ksztat przypomina piramid, dajc
im schronienie przed arem soca i odrobin wilgoci.
Stwierdzamy, e wikszo wiatw jest dojrzalsza
ni Ziemia 1. Tak na oko wygldaj na rok 3000 lub
wicej. Jak to moliwe?
A moe to s wiczenia pozostawione przez
poprzednich uczniw? mwi szeptem Edmond Wells.
Wtedy byyby na dalszym etapie rozwoju, poniewa
Kronos sprawiby, e dojrzewayby szybciej.
Odkrywamy take wiaty utworzone na tajemniczych
ruinach megalopolis, ktrych ludno cofna si do
czasw prehistorycznych. Moliwe, e podobnie jak
nasza biedna Ziemia 17, zapomniaa wszystko, czego
nauczya si w przeszoci.
A jaka rnorodno klimatyczna!
Tu mamy bardzo gorcy wiat, gdzie ludzie chodz
nago, tam wiat lodu, ktrego mieszkacy yj w igloo,
dalej wiat wilgotny, w ktrym domy zbudowano na
drzewach...
Edmond Wells pokazuje mi wiat, w ktrym
klonowanie stao si elementem obyczajowoci do tego
stopnia, e wszyscy ludzie wygldaj jak blinita.

Wybrali
spord
siebie
najpikniejszego,
najinteligentniejszego oraz najbardziej odpornego,
a pozostaych umiercili. Zrobili wic to samo, co
genetycy z Ziemi 1 w stosunku do mlecznych krw oraz
kukurydzy.
Dalej planeta, na ktrej yj tylko kobiety, podzielone
na bezpciowe oraz pciowe zdolne do rodzenia dzieci.
Podobnie jak u mrwek, mianoway krlow, ktra, ku
mojemu ogromnemu zdziwieniu... znosi jajka.
Przybliam obraz i rzeczywicie widz kobiety noszce
w torbach na brzuchu jajka, ktre wysiaduj w domu.
Jak si dobrze przyjrze, wida, e ta planeta nie yje
w roku 3000 ani nawet 5000, lecz na poziomie
dojrzaoci, ktry w naszych kalendarzach okrelilibymy
jako 2 miliony lat po Chrystusie. Wynika wic z tego, e
przyszo to kobiety i jajorodno. Nagle wydaje mi si
to zupenie logiczne...
Cigle zafascynowany, obserwuj kobiecy wiat, gdy
wtem co mnie w nim zaskakuje: wszystkie s adne.
Dlaczego naturalna selekcja promuje przez wieki pikno?
Jestemy tu po to, eby odnale Ziemi 18
przypomina Edmond Wells.
Wiemy ju, e Atlas ustawia wiaty wedug poziomu
wiadomoci. Od najbardziej do najmniej rozwinitych.
Kierujemy si w gb rzdu i pord innych wiatw,
ktrych barbarzyska ludno walczy ze sob pieszo,
konno lub na tratwach, zadajc ciosy maczugami,

natrafiamy na Ziemi 18.

Wyjmujemy kul, aby w blasku wiec lepiej j byo
wida. Nasi ludzie dryfujcy na penym morzu na swojej
kruchej ajbie wydaj si zmczeni i zrozpaczeni. Statek
zaraz moe rozbi si o rafy, ktrych nie dostrzegli moi
niedowiadczeni marynarze. Przybylimy w sam por.
Za pomoc mojego ankh szybko wywouj wichur, ktra
oddali ich od najbardziej niebezpiecznych ska. Potem
koncentruj si i przekazuj silnej kobiecie-liderce, ktra
przeja rol mdrego medium, eby ponownie rzucili do
morza due lassa. Ona mnie sucha, lecz wikszo
rozbitkw nie chce pj w jej lady. S zbyt wyczerpani,
aby jeszcze wierzy w jej przepowiednie.
Jak natchn ich nadziej? Wysyam przeczucia, ale
to nic nie daje. Jaki brodacz prbuje nawet
zorganizowa bunt i zmusi wszystkich do powrotu.
Rozptuj burz z piorunami, podczas ktrej Edmond
Wells zabija go uderzeniem ankh, co wystarcza, eby
uspokoi tych wszystkich, ktrzy chcieli pj w jego
lady.
Kolejny raz stwierdzam, e ludzie szanuj bogw
tylko wwczas, kiedy si ich boj.
Teraz ocaleni zgadzaj si sucha naszego medium.
Nawizuj kontakt z delfinami, aby zawiody statek
z dala od gronych ska. W kocu nawizanie kontaktu
z delfinami jest dla boga rwnie atwe, jak dla anioa
rozmowa z kotem. Problem to ludzie. S za mao

podatni.
Wreszcie statek dokonuje zwrotu. Obydwaj
z Edmondem Wellsem oddychamy z ulg. Uniknlimy
katastrofy.
Cofajc si, przewracam kul razem z kieliszkiem do
jajek, na ktrym stoi. Kula pka. Wszdzie le
porozrzucane kawaki szka. Czybym zniszczy wiat?
Jednak nie... w rodku kuli nie ma nic. To tylko
wypuky ekran, w ktrym odbijaj si dalekie wiaty.
Edmond Wells gasi wszystkie wiece. Dobrze, e
o tym pomyla, bo oto ju otwieraj si drzwi do piwnicy
i staje w nich Atlas.
Co si dzieje, kochanie? dobiega z daleka gos jego
ony.
Nic, Plejo. Zdawao mi si, e sysz jaki haas
mwi olbrzym, owietlajc okolice wielk pochodni.
Na ile jest to moliwe, chowamy si w jakim kcie.
Atlas kry po piwnicy, sprawdzajc kolejne kule.
To na pewno szczury... woa ona.
Przechodzi obok, nie zauwaajc nas, nastpnie
wraca na gr, powczc nogami.
Szybko zapalamy ponownie wiece i zabieramy si
wreszcie do moliwie jak najlepszej pomocy naszym
protegowanym. Co ich jeszcze spotka?

90. ENCYKLOPEDIA: NOSTRADAMUS

Michel de Nostre-Dame, zwany Nostradamusem,
urodzi si w 1503 roku w Saint-Remy-de-Provence we
Francji. Ju jako mody chopak interesowa si
matematyk, alchemi i astrologi. Przeladowany
przez Inkwizycj za ydowskie pochodzenie, cae ycie
zmuszony by ucieka. Po byskotliwych studiach
w Montpellier, w 1525 roku wyjeda walczy z trawic
ca Europ dum. Wprowadza w ycie wasn
medycyn, cakiem inn od praktykowanej w tym
okresie. Nie wykonuje upuszczania krwi. Du wag
przykada do czystoci oraz higieny. Jako pierwszy
lekarz stosuje papierowy dzibek w ksztacie stoka,
ktry podkada choremu pod nos, zapobiegajc w ten
sposb rozprzestrzenianiu si chorobotwrczych
wyzieww. Sam wkada sobie pod jzyk ran pastylk,
ktra ma go chroni przed wyziewami z cia
pacjentw. Jednoczenie pisze dziea na temat
sporzdzania konfitur oraz tworzy perfumy na bazie
drzewa sandaowego i cedrowego. W 1537 roku
Nostradamus uznawany jest za najwikszego
europejskiego lekarza, jednak podczas walki
z epidemiami zaraa wasn rodzin. Jego ona i dzieci
umieraj na dum. Po okresie depresji zaczyna swoj
duchow drog. Suficcy mistycy na Sycylii ucz go, jak
dziki zjedzeniu gaki muszkatoowej wprowadzi si

w
stan
hipnotycznego
snu,
umoliwiajcy
przekroczenie bariery wiadomoci. Oddaje si
medytacjom, podczas ktrych w blasku wiecy lub
miedzianej misie napenionej wod i postawionej na
trjnogu majcym kty identyczne jak te, ktre tworz
piramid Cheopsa doznaje wizji dotyczcych
przyszych losw ludzkoci.
Hipnotyczne sny Nostradamusa trwaj nawet ca noc.
Na ich podstawie pisze synny zbir czterowierszy,
zatytuowany Centuries.
Czasami jego wiersze uznawano za zbyt hermetyczne,
jednak niektrzy twierdz, e przewidzia w nich
nadejcie czasw cesarza Napoleona, Trzeciej Rzeszy,
caudilla Francisca Franca, a take zrzucenie bomb
atomowych na Hiroszim i Nagasaki.
Jean Dixon, opierajc si na jego przepowiedniach,
prbowa w 1956 roku ostrzec Johna Fitzgeralda
Kennedyego przed grocym mu miertelnym
niebezpieczestwem. Nostradamus przewidzia, ze
okoo 2000 roku pojawi si pierwsze oznaki wielkich
zmian politycznych oraz klimatycznych. Przewidzia
zblienie Stanw Zjednoczonych i Rosji w celu
wsplnego przeciwstawienia si cigle wzrastajcemu
niebezpieczestwu, ktrego rda znajduj si na
Bliskim Wschodzie. Wizjoner przepowiedzia midzy
innymi kataklizmy, tornada i zjawiska sejsmiczne, ktre
uzna za gniew Ziemi wobec niszczcych j ludzi.

W licie do krla Francji Henryka II Nostradamus

napisa, e w 2250 roku w dziejach ludzkoci nastpi
radykalne zmiany. Wedug jego przewidywa, w 3797
roku Ziemia zostanie zniszczona wskutek wysokich
temperatur oraz spadania wielkiej liczby meteorytw,
pochodzcych z rozpadu planety Merkury. Spowoduje to
podniesienie stanu wd i zalanie caej powierzchni
Ziemi.
Jednak do tej chwili, uspokaja lekarz z Saint-Remy-deProvence, czowiek opuci ju Ziemi i zdobdzie
planety w innych systemach sonecznych, tworzc na
nich nowe cywilizacje. Przepowiednie Nostradamusa
sigaj 6000 roku. Wrbita goci na dworach
krlewskich i ksicych caej Europy. By ulubiecem
Katarzyny Medycejskiej, matki Henryka III. W czerwcu
1566 roku wezwa do siebie swojego asystenta
i przyjaciela, Chavigny, ktremu zmczonym gosem
przekaza ostatni przepowiedni: Jutro umr. Co te
nastpio. Zgodnie z wasnym yczeniem, zosta
zamurowany w pozycji pionowej w kociele w Salon-deProvence aby aden tchrzliwy idiota nie depta po
moim grobie.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

91. SPOKOJNY WIAT

Byli kompletnie wycieczeni. Ile wycierpieli! A przed
nimi cigle nieskoczony horyzont. Ci, ktrych nie zabia
dyzenteria, szkorbut lub inne nieznane choroby,
zaczynali traci nadziej.
Prbowali nowych metod pooww, wycigajc na
pokad dziwne ryby, ktre nierzadko okazyway si
trujce.
Dziki padajcym deszczom uniknli odwodnienia
organizmu. Kiedy spady pierwsze krople, szybko
nadstawili oprnione z ziarna amfory.
Wikszo czasu spdzali lec na pokadzie, a ich
ciaa byy tak osabione, e ledwie mogli si porusza.
Pustymi oczami wpatrywali si w horyzont, na ktrym
cigle nie pojawia si aden ld.
Gruba kobieta-liderka nieustannie prbowaa
dodawa im odwagi, opowiadajc swoje sny. Widziaa,
tak, widziaa idealn wysp, spokojne miejsce, w ktrym
mogliby y szczliwie.
Cierpliwoci, wiary, dotrzemy tam powtarzaa na
gos, eby przekona take sam siebie.
Pojawi si pierwszy bunt wywoany przez ludzimrwki, pragncych powrci na stay ld. Twierdzili, e
wol by niewolnikami ludzi-szczurw, ni da si targa
morskim nawanicom. Do atwo jednak pokonano
buntownikw. Druga rebelia, zorganizowana przez

najbardziej zdesperowanych, prawie si udaa, kiedy

nage uderzenie pioruna zabio jej przywdc.
Przemwiy do nich niebiosa. Od tej chwili czuli si
tak, jakby tam w grze co si wydarzyo... I to co
mwio im, e musz kontynuowa swoj eskapad.
Potem delfiny przeprowadziy ich statek przez rafy
i od tego dnia wszyscy poddawali si probom tej, ktr
nazwali Krlow dwojga ludw, ludzi-delfinw i ludzimrwek, solidarnych w obliczu tego samego wroga. Sny
Krlowej rwnie stay si bardziej wyraziste. Cigle
mwia o wyspie-sanktuarium, na ktrej ju nigdy nie
zostan zaatakowani. Zmczenie, gd i choroby
powodoway kolejne straty w ludziach. Krlowa zabronia
zjadania trupw, mimo e stanowiy rdo biaka,
i rozkazaa wrzuca je do morza.
Nieustannie im powtarzaa: Ufajcie, sny i delfiny
wska nam drog. A delfiny, widzc nieszczcie ludzi,
nie zadowalay si tylko prowadzeniem statku, lecz owiy
dla nich ryby, pomagajc im w ten sposb przetrwa.
Rzucay im nawet zowione ryby na pokad.
Tam, na ziemi, do ktrej niebawem dotrzemy
mwia Krlowa znajdziemy ogromne owoce,
zwierzyn own oraz rzeki ze sodk wod.
We nie dowiedziaa si, e moe polepszy
samopoczucie swojego ludu, kac im siedzie ze
skrzyowanymi nogami i powoli oddycha. Poniewa to
j wybrali na wadczyni, nikt nie zadawa zbdnych

pyta, kiedy kazaa pozostawa nieruchomo w dziwnej

pozycji lub te, gdy mieli nie myle o niczym innym,
tylko o wdechu i wydechu. Dobrze odywieni dziki
delfinom i sprawniejsi dziki oryginalnej gimnastyce,
czonkowie obydwu ludw poczuli si znacznie lepiej.
Zdarzay si jeszcze zgony, jednak ci, ktrzy przeyli,
byli w zdecydowanie lepszej formie. Emigranci trwali
nieruchomo, oddychali, gwizdali, nastpnie piewali
razem, a delfiny odpowiaday im piewem.
Okrt nadal pyn na zachd, coraz dalej na zachd
i ju stracili rachub, jak dugo s na morzu. Starali si
nie wspomina masakry, ktra bya przyczyn ich
ucieczki, lecz myle ju tylko o tym, by pyn naprzd.
Ich twarze byy powane, rzadko si umiechali, ale ju
adna ktnia nie wybucha midzy nimi.
A potem pewnego dnia, podczas gdy zrezygnowani
tym bdzeniem po bezkresnych wodach krelili na rybiej
skrze mapy nieba, z gry masztu dobieg ich okrzyk
zwiadowcy, na ktry przestali ju czeka:
Ziemia! Ziemia na horyzoncie!
Latajce nad ich gowami mewy potwierdzay, e
ziemia jest blisko. Na pokadzie podnis si wrzask.
Obejmowali si, paczc. Kiedy byli ju blisko wybrzea,
rzucili si do wody i dopynli do brzegu wpaw.
Postawili stopy na kamienistej play, za ktr wznosiy
si piaszczyste pagrki koloru ochry. Po tylu dniach
spdzonych na rozkoysanym statku potykali si o wasne

nogi.
Zjedli kraby i porosty, a potem zasnli w blasku
ksiyca, wtuleni jedni w drugich, w t pierwsz noc na
ich nowej ziemi.
Rankiem policzyli, ilu ich jest. Szedziesit cztery
osoby, czterdziestu dwch mczyzn-delfinw
i dwadziecia dwie kobiety-mrwki. Wsplnie udali si
w gb wyspy. Bya pikniejsza ni w najmielszych
snach. Znaleli bujn rolinno, drzewa pene
nieznanych owocw, szemrzce strumienie. Weszli w las
i nagle zacz na nich spada grad kamieni, kac im
spodziewa si obecnoci wroga. Ale to byy tylko orzechy
kokosowe, rzucane ze miechem przez szpiegujce ich
mapy. Spadajc na ziemi, pkay, a w ich wntrzu
ludzie znajdowali mleko i biay misz. Prawdziwa
manna z nieba. Wreszcie byli spokojni, postanowili wic
ochrzci wysp, nazywajc j: Wysp Spokoju.
Dotarli w gb, nie znalazszy najmniejszego ladu
czowieka. Podczas nastpnych dni mczyni-delfiny
i kobiety-mrwki poczyli swe siy, wsplnie budujc na
brzegu wiosk.
Na polanie Krlowa zauwaya mrwki i ucieszya
si, e owadom, podobnie jak im, udao si dotrze na
wysp. Sza za nimi a do ogromnego mrowiska
w ksztacie piramidy. Pooya obie donie na cianie
i prosia owady, eby jej pomagay, tak jak to robiy wobec
starego czowieka, ktry by poprzednim medium.

Zamkna oczy, a wtedy napyny kolejne wizje.

Wielka piramida, taka jak u mrwek. Spichlerze jak u
mrwek. Porozumiewanie si jak u mrwek. Jeden
wsplny zmys, tak jak u mrwek. Zmys zdobywania
nowego terytorium.
Szedziesit cztery osoby zaczy budowa piramid
o wysokoci dziewiciu metrw. Kiedy dwie trzecie byy
ju gotowe, Krlowa zamieszkaa w jednym
z pomieszcze, gdzie moga przyjmowa i gdzie
przyjmowaa. Do swojej poprawiajcej samopoczucie
gimnastyki dodaa pozycje w bezruchu oraz medytacje.
Stworzya medycyn czakr, bazujc na strumieniu ycia
przebiegajcym przez ciao, ktry naleao odblokowa,
eby poprawi przepyw energii. Okrelia lece wzdu
krgosupa gwne punkty, w ktrych si ona gromadzi.
Jeden punkt znajdowa si nad narzdami pciowymi,
drugi pod ppkiem, trzeci naprzeciw serca, czwarty na
wysokoci garda, pity midzy oczami, a szsty na
czubku czaszki.
Nadal zaskakiway j sny.
Intuicja podpowiadaa jej, e powinna stworzy
system polityczny, w ktrym, podobnie jak krlowa
mrwek, nie peniaby roli liderki, lecz nioski. Tak jak
tamta wydawaa na wiat swoj spoeczno, tak ona,
penic rol medium, rodziaby koncepty. Byaby to
republika idei, w ktrej, podobnie jak w wiecie mrwek,
ludzie mogliby swobodnie wypowiada si podczas

zgromadze, konfrontujc swoje argumenty. Tym

samym wszyscy uczestniczyliby w yciu spoecznym
i kady byby potrzebny.
Ludzie-mrwki i ludzie-delfiny wymylali sowa
o abstrakcyjnym znaczeniu, a nawet o znaczeniu
przenonym. Byo sowo, ktre okrelao przepywajc
w ciele yciow energi, sowo wyraajce nadziej, ktra
podtrzymywaa ich podczas podry, inne do okrelania
snw Krlowej, jeszcze inne do opisywania tego, czego
nauczyli si od delfinw i jednoczenie tego, co dotyczyo
wychowania dzieci.
Zdecydowali, e bd mie tylko tyle dzieci, ile s
zdolni kocha i wychowa. A jednak ich wsplnota
stawaa si coraz liczniejsza, bo tyle mioci i uwagi
powicali swemu potomstwu, e mier noworodkw
staa si rzadkoci.
Mijay tygodnie, a oni zapomnieli horror ataku ludziszczurw, zapomnieli ble, ktrych dowiadczyli podczas
ucieczki i mieli wraenie, e s sami na wiecie.
Dzieci pyway z delfinami i bawiy si, odpowiadajc
na ich piski. Wspinay si na ich grzbiety jak na rumaki
i daway im ziemskie jedzenie: orzechy kokosowe oraz
daktyle, ktrych walenie prboway z ciekawoci.
Wydaway wtedy podobne do miechu dwiki i ludzie,
naladujc ich, take nauczyli si mia.
Wtedy wadczyni przysza do gowy pewna myl:
mrwki byy ich ukrytym symbolem, delfiny jawnym. Byli

zatem wewntrz mrwkami, a na zewntrz delfinami.

Zdobywszy si na wiksz odwag, wyjem spod
kieliszka do jajek zegar i przekrciem wskazwk,
przyspieszajc lokalny czas.
Wioska rozrosa si, staa si miasteczkiem, potem
duym miastem z penym aglowcw portem. W rodku
nadal staa dua piramida, w ktrej zmara pierwsza
Krlowa, szybko zastpiona przez kolejn wizjonerk.
Zjednoczony lud odkry nowe zboe: kukurydz,
ktr zacz uprawia.
Oprcz chopw i rybakw pojawia si nowa,
dokadnie wyselekcjonowana grupa osb zdolnych do
rozwizywania praktycznych problemw, mdrcw,
ktrych jedynym zadaniem byo kierowanie sprawami
miasta. Znachorzy specjalizowali si w badaniu czakr
znajdujcych si w ludzkim ciele. Astronomowie
sporzdzali mapy nieba i starali si zrozumie jego
mechanizm. Nauczyciele zajli si edukacj dzieci.
Wszystkimi dziedzinami zajmoway si zarwno kobiety,
jak i mczyni, kade zadanie wyznaczano wedug
umiejtnoci, a nie jakichkolwiek innych kryteriw.
Zauwayli, e jedna trzecia mieszkacw mrowiska
pi, odpoczywa lub spaceruje bezczynnie. Jedna trzecia
haruje zupenie niepotrzebnie, budujc tunele, ktre
spowoduj zapadnicie si spichlerzy, lub przenoszc
gazki, ktre blokuj uczszczane korytarze. Wreszcie
ostatnia cz trudzi si, by naprawi bdy nieudolnych

robotnikw oraz dba o dalszy rozwj miasta. Tak te

zrobili mieszkacy wyspy. Nie zmuszali nikogo do pracy,
ale sprawili, e wszyscy mieli ochot uczestniczy
w sukcesie caego ludu. Tym samym stworzyli koncepcj
atwo udzielajcego si entuzjazmu.
Jednak najbardziej charakterystyczn cech tej
ludzkiej wsplnoty by nowy element: na razie jej
czonkowie yli wolni od strachu.

92. ENCYKLOPEDIA: ATLANTYDA

Znajomo mitu o Atlantydzie zawdziczamy dwm
dzieom greckiego filozofa Platona: Timajos, czyli
o Naturze oraz Kritias, czyli o Atlantydzie, napisanym
okoo 400 roku przed Chrystusem.
Teksty te nawizuj do pism Solona, ktry twierdzi, e
legend o zaginionym ldzie przekazali mu kapani
egipscy. Platon w Timajosie umieszcza tajemnicz wysp
za Supami Herkulesa, jak w staroytnoci nazywano
Cienin Gibraltarsk, zatem na Oceanie Atlantyckim,
naprzeciw Portugalii i Maroka. Podaje rwnie nazw
jej stolicy: Atlantis. Miasto miao koncentryczn
budow. Skadao si z coraz szerszych krgw.
Najszerszy z nich mia rednic stu stadionw, czyli
okoo dwudziestu kilometrw.
Wedug Platona, miejsce to wybrali na swoj siedzib
bg mrz Posejdon oraz miertelna kobieta o imieniu
Cleito. Z ich zwizku zrodzio si pi par blinit, ktre
zostay dziesicioma krlami Atlantydy. Kady z nich
wada dziesit czci wyspy. Platon okrela jej
cakowit powierzchni, ktra w przeliczeniu na obecne
jednostki wynosiaby okoo dwa miliony kilometrw
kwadratowych, czyli prawie jedn trzeci Australii.
Rwnie zdaniem Platona, Atlantydzi byli wysi ni
wspczeni im ludzie i tworzyli lud silny, a take bardzo
mdry. Wprowadzili nowoczesny system polityczny,

oparty na zgromadzeniach, mieli te bardzo rozwinit

technik. Przede wszystkim posiadali tzw. widry,
miedziane druty owinite skr i zakoczone kwarcem,
za pomoc ktrych leczyli chorych oraz przyspieszali
wzrost rolin.
Platon twierdzi, e Atlantyda znikna okoo 9000 lat
przed napisaniem Kritiasa, czyli okoo 11 000 lat przed
nasz er.
O istnieniu tej wyspy mwi take pisma egipskie,
nazywajc j Ha mem Ptah. Pojawia si ona take
w tekstach afrykaskiego plemienia Joruba. Wszyscy
nazywali j miastem idealnym oraz rajem utraconym.
Sam wyraz raj pochodzi z jzyka perskiego i oznacza
ogrd, mg wic stanowi nawizanie do Atlantydy.
Take w Chinach odnale mona legend o tajemniczej
wyspie, zamieszkiwanej przez lud obdarzony
nadnaturalnymi zdolnociami medycznymi. T wysp
wiecznej modoci nazwali Chiczycy Kun Lun. Ich
zdaniem znajdowaa si daleko od oceanu.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

93. EDMOND MA KOPOTY

Razem z Edmondem patrzymy na nasze plemiona,
oddychajc z ulg. Nasi ludzie na razie maj schronienie
i s z dala od brutalnoci dalszej gry. Czujemy si dumni
jak rodzice, ktrzy uratowali tonce dzieci.
Podoba mi si ten lud, ktry wsplnie
uksztatowalimy. Fakt, e liczebno naszych plemion
zmniejszya si, nasi ludzie s z dala od innych, ale yj,
dobrze si czuj i s wiadomi, e trzeba y mdrze,
z myl o przyszych pokoleniach. Proudhon wyposay
swoich ludzi-szczury w technologi niezbdn do
wyldowania na wyspie, ale do tego czasu nasi mdrcy
prawdopodobnie wynajd sposb obrony.
Odstawiamy Ziemi 18 na miejsce i zbieramy si do
wyjcia. Niedugo zacznie wita. W peni powiceni
naszej pracy, stracilimy poczucie czasu. A tu, po wejciu
na gr czeka nas przykra niespodzianka: drzwi do
piwnicy s zamknite na klucz. Znalelimy si
w puapce. Nie tylko ryzykujemy, e zostaniemy zapani
przez olbrzyma, kiedy przyjdzie po potrzebn na dany
dzie planet, ale rwnie nie zdymy wrci na czas do
naszych willi.
Podsad mnie mwi zupenie spokojnie Edmond
Wells. Bior go na barana, eby swobodnie mg obejrze
zamek.
Klucz jest nadal w drzwiach oznajmia.

Zamieniamy si rolami. Jestem zrczniejszy i bardziej

sprawny fizycznie, wic wciskam moj tog pod drzwi,
nastpnie chwytam Edmonda za barki i popycham klucz,
ktry blokuje ten monumentalny zamek. W efekcie klucz
spada z drugiej strony, ale przeoony materia wycisza
haas. Nie pozostaje nam ju nic innego jak przycign
do nas tog.
Klucz jest dugi jak moje rami i niesychanie ciki.
Trzymetrowy olbrzym moe uywa go bez trudu, ale
mierzcy metr siedemdziesit pi czowiek ma z tym
kopoty. Prbuj wielokrotnie, wspomagany szeptanymi
przez Edmonda sowami zachty.
Wreszcie rozlega si zgrzyt i zamek puszcza.
Syszaa, Plejo? pyta Atlas.
Nie martw si. To pewnie znowu te szczury
odpowiada Plejone.
Opuszczamy schody, nim zdy na nie wej,
i biegniemy w stron okna, ukry si za zasonami. Atlas
ju wraca, krzyczc:
Jeden z nich wszed do piwnicy i zniszczy jeden
wiat!
Szczur?
Nie, ucze. Mogem zastawi puapki na ludzi.
Zawsze znajd si jacy bogowie-uczniowie, ktrzy s
oszustami.
Uwaga, jeden jest tam! krzyczy olbrzymka.
Czujemy drgania podogi, spowodowane przez ich

kroki.
Zbliaj si.
Uciekamy, szybko szepcze Edmond, popychajc
mnie przed sob.
Atlas trzyma miot, jego towarzyszka pokrywk od
garnka. Biegamy we wszystkie strony, szukajc wyjcia,
a oni za nami.
Jest ich dwch mwi Plejone. Tu s, tu s.
Widzisz ich?
Nacignij tog na gow, szybko radzi mj
towarzysz niedoli.
Nie dyskutuj, przyzwyczajony do suchania jego rad
i tak jak on robi w materiale dwie dziury na wysokoci
oczu. Olbrzymy s coraz bliej.
Rozdzielmy si teraz.
Przebiegam w podskokach przez kuchni, unikajc
w ten sposb uderze pokrywk. Stwierdzam, e
przydaaby si rwnie dziura na nos, poniewa tkanina
uniemoliwia mi oddychanie. Edmond biegnie
zygzakami, chcc unikn rozdeptania przez Atlasa.
Chowa si za ogromnym meblem, ktry olbrzym
natychmiast odstawia. Ja wdrapuj si Plejone na plecy.
Nie moe mnie zdj i krzyczy:
Ugryz mnie, ugryz!
Podczas gdy si szamocze, zauwaam przymknite
okno i skacz, eby uciec. Uff, jestem na dworze.
Przyczajony w krzakach czekam na przyjaciela.

W rodku Atlas nie posiada si z radoci:

W porzdku, Plejo, jednego mam.
Dobry Boe, Edmond Wells da si zapa! Waham
si: ucieka czy prbowa pomc przyjacielowi?
Wrzumy go do morza. Zamieni si w wieloryba,
delfina lub w co tylko bdzie chcia radzi megiera.
Wierno zwycia. Wracam i widz Edmonda
Wellsa wyrywajcego si w rkach olbrzyma. On take
mnie zauwaa.
Nie, odejd! krzyczy.
Prbuj odwrci uwag przeciwnika. Wtedy
Edmond Wells wyjmuje co z kieszeni togi i rzuca,
nakazujc mi zapa.
Trzymaj, teraz twoja kolej.
Chwytam Encyklopedi Wiedzy Relatywnej i Absolutnej
i uciekam, mocno przyciskajc ksig.
Znowu przeskakuj przez okno i biegn, ranic ciao
o wszystkie znajdujce si na drodze ciernie. Sysz, jak
pod ciarem biegncego za mn Atlasa ami si gazie.
Jest ju blisko.
Biegn, wiedzc, e dopki mnie nie zapie, nie
bdzie zna mojej twarzy. Teraz prbuje zwoa cae
miasto, by urzdzi na mnie polowanie.
Encyklopedia uderza mnie w serce. Mam dalej pisa
dzieo. To najmniejsza rzecz, jak mog zrobi, eby
uczci pami Edmonda Wellsa. Uratowa nasz lud,
uratowa swoje ycie, pisa dalej Encyklopedi.

Zewszd wybiegaj centaury, usiujc mnie schwyta.

Nawet gryfy przychodz im z pomoc. Biegn, ile si
w nogach. Mam za duo do stracenia, eby si podda.

94. ENCYKLOPEDIA: RUCH

ENCYKLOPEDYSTW
Spisa ca wiedz istniejc w danej epoce to
wyzwanie, ktre na przestrzeni wiekw wzbudzao
entuzjazm wielu uczonych. Pierwsze prace
encyklopedyczne prowadzone na szerok skal
rozpoczto w III wieku przed Chrystusem. Lu Buwei,
bogaty chiski kupiec, ktry zosta premierem
w krlestwie Qin, zaprosi na dwr trzy tysice
uczonych i zleci im spisa wszystko, co wiedz.
Nastpnie gruby plik kartek bdcych wynikiem ich
pracy umieci przy bramach targowych stolicy, na
wierzchu za pooy tysic sztuk zota. Powiesi te
informacj goszc, e kada osoba zdolna doda
najmniejszy okruch wiedzy do ju zebranej, otrzyma
znajdujce si w woreczku pienidze. Na Zachodzie
Europy Izydor z Sewilli pisze w 621 roku pierwsz
wspczesn encyklopedi, zatytuowan Etymologiae,
w ktrej zawarta jest aciska, grecka i hebrajska
wiedza jego czasw. W 1153 roku Johannes Hispalensis
tworzy Secretum Secretorum (Tajemnica Tajemnic)
traktat w formie listu Arystotelesa do podbijajcego
Persj Aleksandra Wielkiego. Pisma zawieraj
wskazwki dotyczce polityki oraz moralnoci, a take
wiedz z zakresu higieny, medycyny, alchemii,
astrologii, obserwacji rolin oraz mineraw. Cieszcy

si niezmiennym powodzeniem a do czasw

Odrodzenia Secretum Secretorum przetumaczony zosta
na wszystkie europejskie jzyki. Przeomowe znaczenie
miay prace Alberta Wielkiego, w 1245 roku profesora na
uniwersytecie w Paryu i nauczyciela Tomasza
z Akwinu. Jest on autorem encyklopedii, w ktrej
zgromadzi ca wczesn wiedz dotyczc zwierzt,
rolin, filozofii oraz teologii.
Bardziej od niego wywrotowy, ale i preferujcy lejsze
podejcie do wiedzy Francois Rabelais w pisanych od
1532 roku dzieach interesuje si medycyn, histori
oraz filozofi. Marzy o nauczaniu, ktre pobudzaoby
apetyt na wiedz, a jednoczenie odbywaoby si
w atmosferze radoci. Swoje wasne encyklopedie
stworzyli te Wosi: Petrarka oraz Leonardo da Vinci,
a take Anglik Francis Bacon. W 1746 roku francuski
ksigarz Lebreton otrzyma od krla dwudziestoletni
przywilej publikowania Wielkiej Encyklopedii Francuskiej
(Dictionnaire raisonne des sciences, des arts et des
metiers), ktrej redakcj powierzy Denisowi
Diderotowi i Jeanowi dAlembertowi. Pomagali im
najwiksi uczeni i myliciele, tacy jak Wolter,
Monteskiusz czy Jean-Jacques Rousseau, tworzc
kompendium wczesnej wiedzy z zakresu nauki
i techniki.
W tym samym czasie w Chinach, za rzdw Cheng
Menglei, ponad dwa tysice uczonych i dwustu

kaligrafw trudzi si nad redakcj liczcej ponad 800

000 stron Wielkiej Encyklopedii Dawnych i Obecnych
Czasw, ktra zostanie wydrukowana w szedziesiciu
piciu egzemplarzach. Jednak po mierci Cesarza jego
najstarszy syn, nieustannie walczcy z ojcem o wadz,
mszczc si na jego bliskich, skazuje Cheng Mengleia na
wygnanie, gdzie ten umiera w biedzie.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

95. MIERTELNICY. 12 LAT

Uff, docieram cao do domu. Zdejmuj mask z twarzy.
Cae szczcie, e Edmond Wells wpad na pomys
wykorzystania naszych tog do zakrycia twarzy. Siadam
wygodnie na kanapie.
Ogarnia mnie okropne uczucie samotnoci.
Dowiadczyem ju podobnej pustki w czasie ostatniego
ziemskiego wcielenia, po mierci mojego ojca. Wraenia,
e nie istnieje nic, co stanowioby cznik pomidzy
moim wiatem a niebytem.
Edmond Wells by moim nauczycielem i mistrzem
w wiecie aniow. By surowy, rygorystyczny,
wymagajcy, ale to dziki niemu zdobyem otwarto
umysu, tak potrzebn do moich poszukiwa.
Powici dla mnie swoje ycie, dajc w zamian
tylko tyle, ebym kontynuowa jego dzieo, gromadzi
wiedz, ktra odrzuca barbarzystwo i przygotowuje do
osignicia wyszego stopnia wiadomoci.
Czy aby temu podoam? Na pocztek zanotuj myli,
ktre mi przekaza ustnie. Mw o tym, co wiesz
powtarza.
Ju od wiekw ludzie staraj si przekaza ca swoj
wiedz. Edmond Wells wzi odpowiedzialno za
badania Francisa Razorbacka. A teraz ja odpowiadam za
cigo nauki. Jednak moje serce krwawi, kiedy
wykonuj w pamici nowe odejmowanie:

93 1 = 92.
Dzi jednak nie wzbogac Encyklopedii. Wystarczy, e
obejrz w telewizji, co si dzieje u moich miertelnikw.
Wczam od razu pierwszy program, na ktrym
dwunastoletnia Eun Bi okazuje si ponadprzecitnie
uzdolnionym dzieckiem, do tego posiadajcym
niezaprzeczalny talent do rysowania. Jej zeszyty pene s
szkaradnych zwierzt w pstrokatych kolorach. Jej prace
podobaj si klasie, zarwno uczniom, jak
i nauczycielom. Nagle zostawiaj Koreank w spokoju.
Wieczorem w domu Eun Bi szuka zapomnienia w grach
wideo. Nie rozmawia ju z matk na temat historii swojej
rodziny. Natomiast szpera w bibliotekach, poszukujc
ksiek na ten temat. Poniewa takich dzie jest
w Japonii niewiele, zaczyna szuka w internecie.
Kiedy matka informuje j o chorobie babci,
dziewczynka pyta, gdzie staruszka mieszka.
Na Hokkaido.
Eun Bi prosi o numer telefonu do starszej pani.
Matka najpierw waha si, potem jednak daje.
Dziewczyna podchodzi do aparatu.
Od dawna czekaam na twj telefon odpowiada jej
zmczony gos.
Starsza pani i nastolatka rozmawiaj dugo,
a podczas rozmowy wypywaj na wierzch wszystkie
cierpienia i doznane w przeszoci zniewagi. Eun Bi
dowiaduje si wreszcie wszystkiego, czego chciaa si

dowiedzie. Potem babcia oznajmia jej, e jest ciko

chora i niedugo umrze. Wtedy mama Eun Bi bierze z rk
crki suchawk i puszczajc w niepami dawne spory,
zaczyna rozmawia z matk.
Do domu wraca ojciec, a widzc, e ona i crka s
czym przestraszone, pyta, co si stao. Babcia jest chora?
To dlaczego nie postpuje zgodnie z japoskim
zwyczajem, ktry nakazuje starym ludziom, bdcym ju
tylko zbdnymi gbami do nakarmienia, i umrze na
grze, eby nie obarcza swoj osob rodziny?
Wspomina film Ballada o Narayamie. Przykad do
naladowania...
Na trzecim programie Kouassi Kouassi uczestniczy
w obrzdach pogrzebowych po mierci swojego dziadka,
krla 280 plemienia. Ciao zmarego wystawiono na
przykrytym gaziami stole. Otaczaj je muzycy,
wystukujc na tam-tamach rytm podobny do bicia serca.
Kiedy rozlegaj si dwiki tam-tamw, cae plemi
wpada w trans, a wtedy mona towarzyszy duszy
zmarego a do krainy wielkich duchw lasu tumaczy
chopcu ojciec.
Cae przedpoudnie Kouassi Kouassi malowa na
swojej twarzy rytualn mask oraz naciera wosy ptasim
tuszczem i miodem. Wok oczu ma biae obwdki, na
policzkach czerwone kreski, we wosy wetkn patyki.
Tam-tamy bd gray przez cay dzie wyjania
ojciec ale eby caa ceremonia zostaa wypeniona,

naley zje wite miso.

Co to jest wite miso?
Miso z czowieka-antylopy. Ludzie-antylopy,
ktrzy nale do ludw Pnocy, sami nazwali si w ten
sposb. A my jestemy ludzie-lwy. Jest za normalne, e
lwy zjadaj antylopy.
Chopiec take chciaby wzi udzia w nagonce, ale
ojciec uwaa, e to polowanie bdzie zbyt brutalne dla
maego chopca.
Patrzy wic Kouassi Kouassi, jak uzbrojeni w dzidy
i siatki czonkowie jego plemienia oddalaj si z wioski.
Kiedy wieczorem wracaj, niosc przywizanego do
dugiej gazi czowieka, chopiec dziwi si widzc, e
czowiek ten jest tak bardzo podobny do jego bliskich.
Wyobraa go sobie z rogami, a tu nie jest podobny do
nich, tylko jego twarz jest bardziej wyduona
a spojrzenie agodniejsze. Gowa rolinoercy myli
Kouassi Kouassi.
Przy dwikach tam-tamw nieszcznik, ktremu
nie udao si uciec, zosta przyprowadzony na gwny
plac.
Zjemy wszystko? pyta dziecko.
Oczywicie, e nie odpowiada ojciec. Kady
otrzyma kawaek odpowiedni do swojej rangi. Nie
jestemy dzikusami. Nie jemy poladkw, rk, ani ng.
A wic co jemy?
Przede wszystkim wtrob, zarezerwowan dla

ciebie i dla mnie, jako spadkobiercw zmarego. Inni

dostan mzg, nos, serce, uszy, oczy, wszystko to, co jest
wite.
Kouassi Kouassi wcale nie uwaa tego za apetyczne.
Lecz jego ojciec wyjania, e ten symboliczny akt pozwoli
duszy dziadka pj prosto do nieba.
Kouassi Kouassi, nadejdzie taki dzie, kiedy ty
zostaniesz krlem. Duch rodziny pomoe ci. Wystarczy,
e go odnajdziesz obok wielkiego baobabu, w ktrym
zosta zoony. Tradycja jest istot naszego ludu i trzeba
j podtrzymywa, aby adna obca magia nie moga
wyrzdzi nam za.
Na drugim programie dwunastoletni Theotime jest
otyym dzieckiem. Przyrzdzajc posiki matka podsuwa
mu smaczne dania z oliw z oliwek. Kiedy chopiec wraca
ze szkoy, przynoszc raczej marne oceny, matka
przeklina system szkolnictwa, ktry nie jest w stanie
zrozumie bystroci umysu jej latoroli. Pociesza wic
syna, dajc mu dopiero co wyjte z pieca ciasteczka
i obdarzajc go mokrymi pocaunkami.
Mamo, daj mi zje protestuje chopiec.
To silniejsze ode mnie tumaczy matka. Jeste
taki milutki. Chyba nie zabronisz matce caowa swojego
synka?
Zrezygnowany Theotime znosi t lawin czuoci,
poykajc podwieczorek. Jak sobie pomyl, e Igor tyle
razy o mao nie zosta zabity przez swoj matk...

 Przynajmniej wiesz, co znaczy twoje imi. Theo to

bg, a time strach. Theotime: boski strach.
Theotime ju tysic razy sysza t histori, wic
nawet nie podnosi gowy znad ciastka. Nie reaguje te na
dwik telefonu. To na pewno nie do niego.
Matka odbiera i po chwili wraca przeraona.
Zabrali dziadka do szpitala. Nie chc go ju
trzyma w domu starcw, wic powiedzieli, e jego stan
zdrowia pogorszy si. A tyle pienidzy dostaj na jego
utrzymanie... Musimy tam jecha.
Dziadek chopca ley w gwnym szpitalu Iraklionu.
Z y wystaj mu plastikowe rurki, czujniki podczone s
do komputerw. Theotime szuka wolnego skrawka skry,
gdzie mgby dziadka pocaowa. Pochyla si nad
policzkiem. Starzec co mamrocze.
Co mwisz, dziadku?
Starzec prbuje co powiedzie, ale jego usta s zbyt
suche, aby mg mwi. Pielgniarka prbuje wla mu do
garda szklank wody, jakby podlewaa kwiat w doniczce.
Biedak, cierpi na chorob Alzheimera, nawet nas
ju nie poznaje mwi zmartwionym gosem matka
Theotimea. Jakie to nieszczcie, tak koczy ycie.
Starszy czowiek wydaje z siebie kilka piskw i ojciec
Theotimea proponuje, eby go troch unie. Moe tak
uda mu si wyrazi to, co chce im powiedzie.
Caa rodzina z najwiksz ostronoci uczestniczy
w tej operacji, nie chcc odczy jakiego przewodu.

Oparty o poduszki starzec wciga powietrze i mwi

z trudem:
Pozwlcie mi... umrze.
Matka Theotimea natychmiast marszczy brwi.
Niedobry dziadziu. Niedobry. Przyszlimy ci
odwiedzi, przyprowadzilimy ci maego, a ty nam
mwisz, e chcesz umrze. Ale my ci nie opucimy!
Bdziesz y.
Chc umrze powtarza starzec.
Przychodzi lekarz i uspokaja rodzin. Tumaczy, e
dziadek cierpi, poniewa bol go odleyny i e w szpitalu
nie maj adnego materaca zapobiegajcego ich
powstawaniu. Ale podstawowe narzdy pracuj. Ma
troch zajte oskrzela, lecz sobie z tym poradz.
A ile to bdzie kosztowa?
Lekarz bierze gboki wdech.
Prosz si nie martwi. Hospicjum przesao nam
ca dokumentacj. Wszystko jest w porzdku. Za pani
ojca zapaci opieka spoeczna. Bdzie mg u nas zosta,
nawet jak skoczy sto lat.
Syszysz, dziadziu? Zajm si tob. Ale co to za
zapach?
Lekarz podnosi kodr i Theotime stwierdza, e
dziadek ma ubrane pieluchomajtki. To, e stary czowiek
jest ubrany jak niemowl, przestraszyo chopczyka.
Prosi, eby ju wyszli. Matka przystaje na jego prob,
cay czas chwalc syna za odwag, z jak znis ten

spektakl o kocu ycia.

Wyczam telewizor. Moi miertelnicy sprawili, e
zapomniaem o blu spowodowanym utrat Edmonda
Wellsa. Tu, na dole, nic nie trwa wiecznie powtarza
mi czsto. Ze zdziwieniem stwierdzam, e ludzie nie
potrafi ze spokojem przyj faktu, e postawiono
kropk po ostatnim zdaniu w rozdziale opisujcym ich
ycie.
Kad si do ka i zamykam powieki. A czy ja bd
umia pogodzi si z kocem? O ile atwo jest umrze, nie
wiedzc, co nastpi potem, o tyle trudno jest umiera,
kiedy si wie. A ja wiem, e jeli umr tutaj, zamieni si
w chimer. Bd ju tylko niemiertelnym stworzeniem,
ktre nie potrafi mwi, zwyczajnym widzem
zagubionym na wyspie, gdzie tam, w kosmosie. Jak
bardzo chciabym nie wiedzie i zblia si do
nieznanego! Nawet dziadek Theotimea ma nadziej, e
mier bdzie dla niego wyzwoleniem. Moe nawet
spieszno mu, eby si dowiedzie, czy po drugiej stronie
co istnieje.
Patrz na plan zaj i list nauczycieli.
Kogo spotkam niedugo?
Dobry Boe. J!

96. MITOLOGIA: AFRODYTA

Jej imi oznacza: ta, ktra wynurzya si z morskiej
piany. Wedug mitologii, Kronos wykastrowa Uranosa
i wrzuci jego narzdy pciowe do morza. Tam z krwi,
spermy oraz sonej wody utworzya si piana (aphro),
ktr prdy i morski wiatr Zefir poniosy na wysp Cypr,
gdzie wynurzya si z niej kobieta. Zaopiekoway si ni
Hory. To one zawiody Afrodyt na Olimp. Towarzyszya
jej Mio (Eros) oraz Podanie (Himeros). Jej uroda
i wdzik poruszyy wszystkich bogw i wzbudziy
zazdro bogi. Zeus uzna j za swoj crk. Afrodyta
polubia najbrzydszego z bogw, kulawego kowala
o zdeformowanym ciele Hefajstosa. Sporzdzi on dla
niej magiczny pas. Kady, kto go nosi, wzbudza
szalon mio u tych, ktrzy si do niego zbliyli.
Afrodyta miaa troje dzieci: Phobosa, Deibosa
i Harmoni, ktrej ojcem nie by jednak kaleki
Hefajstos, lecz pikny bg wojny Ares, z ktrym bogini
ya w potajemnym zwizku. Tymczasem Helios, bg
Soca, zaskoczy ktrego dnia kochankw
w maeskim ou Hefajstosa. Donis o tym
zniesawionemu mowi, ktry postanowi uku sie
z brzu, schwyta w ni kochankw i poniy ich
w obliczu wszystkich bogw. Co te uczyni.
Po uwolnieniu Ares powrci do Tracji, za Afrodyta
udaa si do Pafos, gdzie w morskiej wodzie miaa

odnale utracone dziewictwo. Hefajstos chcia si

rozwie, jednak za bardzo kocha niewiern on, eby
mc si z ni rozsta na zawsze. Tymczasem zemsta
odwrcia si przeciwko niemu, poniewa bogowie
wzruszyli si, widzc nag Afrodyt w puapce. Od tego
czasu kady z nich pragn j posi i wikszoci to si
udawao.
Afrodyta ulega zalotom Hermesa, a z ich zwizku
pocz si Hermafrodyta, mody czowiek dwojga pci,
ktrego imi pochodzi z poczenia imion jego
rodzicw.
Po Hermesie Afrodyta przyja do swego oa
Posejdona. Potem Dionizosa, z ktrym miaa syna
Priapa. Bogini Hera, chcc pokaza swoj dezaprobat
wobec lekkich obyczajw Afrodyty, obdarzya jej syna
narzdem pciowym nadnaturalnych rozmiarw.
Afrodyta kochaa te krla Cypru, Cinyrasa, ktry
wprowadzi na wyspie jej kult.
Szalecz mioci zapaa do niej rzebiarz Pigmalion,
ktry wyku jej posg w koci soniowej i umieci go
w swoim ku. Potem baga, eby bogini zechciaa do
niego przyj. Przystaa na jego prob, wstpia
w posg i tchna w niego ycie, stwarzajc w ten sposb
Galate.
Afrodyta nie ustawaa w miosnych przygodach.
Porwaa Faetona (jego imi oznacza byszczcy), ktry
by jeszcze dzieckiem, i uprawiaa z nim mio,

a nastpnie mianowaa go stranikiem swojej wityni.

Wrd kochankw Afrodyty wymienia si Adonisa
synnego ze swej urody pasterza i jednoczenie syna jej
byego przyjaciela Cinyrasa, krla Cypru. Jednake
cigle zakochany i zazdrosny o bogini Ares wysa
przeciw niemu dzika, ktry rozszarpa go na oczach
ukochanej, a z przelanej krwi modzieca powsta kwiat
anemon.
Atrybuty Afrodyty to mirta, ra, owoce pestkowe:
jabka i granaty, uwaane za dajce podno.
W orszaku bogini na Olimpie szy Nimfy, Charyty, Eros,
Hory, Trytony oraz Nereidy. Jej ulubionymi ziemskimi
zwierztami byy abdzie i synogarlice, a take kozy
i zajce; cenia je za ich zdolno do rozmnaania si.
Powicone Afrodycie witynie charakteryzuj si
piramidalnym lub stokowym ksztatem, w duym
stopniu przypominajcym mrowisko. Egipskim
odpowiednikiem Afrodyty jest bogini Hathor, ktrej
kult rozwin si w Afrodytopolis, niedaleko Memphis.
W mitologii fenickiej utosamiano j z bogini Mioci
Astarte. (W rzeczywistoci to wanie Astarte
zainspirowaa Grekw do stworzenia postaci Afrodyty).
W Rzymie znano j pod imieniem Wenus, ktrej pniej
powicono jedn z planet.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V
(wkad Francisa Razorbacka, zainspirowanego

Teogoni Hezjoda, 700 r. przed Chrystusem)

97. PITEK: ZAJCIA AFRODYTY

Budzik wyrywa mnie z erotycznego snu, od ktrego
jeszcze dry moje ciao. Afrodyta...
Jej spojrzenie, jej rzsy, jej perfumy, jej donie, jej
zby, jej usta.
Afrodyta...
Jej gos, jej umiech, jej oddech. Afrodyta...
Jej chd, nogi, dotyk jej skry, jej piersi, jej poladki,
jej plecy.
Afrodyta...
Jej wosy, jej...
Siadam, opierajc si o poduszk. Serce wali mi jak
oszalae. Znowu jestem niczym nastolatek, ktry dry na
widok kadej adnej dziewczyny. Kiedy byem zakochany,
prawie mdlaem, a moje policzki pony.
Mio to zwycistwo wyobrani nad inteligencj
mawia Edmond Wells. Nawet nie zdawa sobie sprawy,
jak trafnie to okreli.
Wspomnienie przyjaciela rozwiewa moje erotyczne
wizje. Mielimy sobie jeszcze tyle do powiedzenia. Tyle
jeszcze mogem od niego otrzyma. Jego gos dwiczy
w moich uszach: Napisaem Encyklopedi, poniewa
spotykani przypadkiem ludzie dostarczali mi duej
wiedzy. Ale kiedy chciaem j ponownie przekaza, aby
wiedza ta nadal trwaa, spostrzegem, e niewielu
zainteresowanych jest takim prezentem. Ofiarowa

mona tylko tym, ktrzy gotowi s nasz dar przyj.

A wic daem j wszystkim. Jak butelk wrzucon do
morza. Znajd j ci, ktrzy bd umieli j doceni, nawet
gdybym mia ich nigdy nie spotka.
Mylenie o nim przypomina mi o naszych
plemionach, ktre tworz ju jeden lud, yjc w pokoju
na wyspie, i z ktrymi mog porozumiewa si za
porednictwem Krlowej dziki wymylonej przez
Edmonda piramidzie.
Puk, puk...
A podskoczyem.
Ej, ty tam, w rodku, wstawaj! krzyczy Raoul.
Czas na niadanie. Daj je nawet tchrzom, ktrzy
odmawiaj stawienia czoa wielkiej chimerze.
Wchodzi i siada na kanapie, ja tymczasem myj si
i ubieram. Mimo czynionych mi wyrzutw, mj
przyjaciel jest dzi rano w wyjtkowo dobrym humorze.
Waciwie to dobrze zrobie, e nie poszede
wczoraj wieczorem z nami mwi po drodze.
W zasadzie to nie posunlimy si dalej. Ale Georges
Mlis twierdzi, e ma pomys na to, jak pokona
przeszkod. W kadym razie ju wiemy, e wielka
chimera odporna jest nie tylko na dziaanie naszych
ankh, ale rwnie na strzay. Skonstruowalimy ogromn
kusz i strzelilimy w ni zaostrzonym palem, wielkim
jak sup. A dla niej byo to jak ukucie. Idziesz dzi
wieczorem?

 Jeszcze nie wiem. Syszae o Edmondzie?

Oczywicie, wieci rozchodz si szybko. Wyglda
na to, e wama si do domu Atlasa, eby mc dalej gra.
Chcia oszuka...
Byem tam z nim mwi.
Krci gow bardziej ze zrozumieniem ni
zdziwieniem
Wiem, e Raoul by zazdrosny o mojego mistrza.
Skoro Edmond znikn, ma pewno, e teraz bd tylko
jego.
W Megaronie Pory Roku podaj letnie mleko prosto
od krowy, chleb oraz rogaliki. Na stoach jest jajecznica,
plasterki bekonu, mid. Lubi to.
Raoul puszcza do mnie oko:
Mamy pitek. Dzie Wenus. A Wenus to aciskie
imi A-fro-dy-ty!
I co z tego?
Wszyscy wiemy, e masz fioa na punkcie tej
bogini. Zreszt mgby zachowywa si troch
dyskretniej, bo wielu plotkuje na wasz temat.
Co opowiadaj za moimi plecami?
Marszczy brwi, ze spokojem trzymajc w swoich
wielkich doniach grzank.
A wic mwi, e aby spodoba si Afrodycie,
tworzysz uprzejme i spokojne ludy, dla ktrych
najwaniejsze jest ycie duchowe.
Raoul Razorback agodzi tamt wypowied:

 Znam ci i wiem, e tak nie jest. Ty naprawd jeste

uprzejmy... i uduchowiony. Ju od dobrej setki wciele
jeste eleganckim facetem, przekonanym, e w yciu, jak
w filmie, zawsze wszystko koczy si happy endem, li
zostaj ukarani a dobrzy nagrodzeni.
Wkadam nos do filianki.
Mylisz si. Afrodyta nie lubi uprzejmych. Z twoimi
ludmi-orami masz wiksze szanse, by j uwie.
Patrzy na mnie zdziwiony.
Mj lud Orw nie jest jeszcze wystarczajco
rozwinity. Na razie gwnym niebezpieczestwem jest
Proudhon. Jego armia jest tak liczna i dobrze uzbrojona,
e moe podbi cay wiat, nie napotkawszy najmniejszej
prby oporu. Wol zatem zosta w grach i dalej
budowa moj cywilizacj, czekajc, a bdzie na tyle
potna, eby stawi mu czoa.
Boisz si Proudhona?
Oczywicie. Wiedzie prym w grze i narzuca nam
swj rytm.
Sarah Bernhardt proponowaa ogln uni
przeciwko jego szczurom.
Za pno odpowiada. Twj lud jest ju prawie
wykluczony z gry. Jeli chodzi o innych uczniw, to tak
bardzo boj si, e zostan usunici, e znajduj si
w stanie totalnej paniki. Gotowi ucieka lub podda si.
Natomiast ci, ktrzy mogliby stawi im czoa, jak ludzieniedwiedzie Wiktora Hugo lub ludzie-wilki Maty Hari,

mieszkaj zbyt daleko, eby mc interweniowa.

Jest jeszcze Marilyn Monroe i jej amazonki.
Wierzysz w to? Jej kobiety s z pewnoci niezwykle
odwane, jednak problem jest nie w osach, ale w samej
Marilyn Monroe. Ona zupenie nie zna si na strategii.
Chwilami wydaje mi si, e jej miertelniczki lepiej
wiedz, co robi, ni majca nimi kierowa bogini. A to
ju szczyt wszystkiego.
Zawsze bawi mnie to, e niektrym ludziom wydaje
si, e s bardziej przewidujcy ni ich bogowie. Sam te
stwierdziem, e niektrzy moi ludzie-delfiny
dokonywali bez mojego wpywu istotnych odkry,
o ktrych ja nawet nie mylaem.
Georges Mlis siada obok nas.
Chyba ju wiem, jak pokona potwora oznajmia
prosto z mostu.
Wydaje si by nastawiony entuzjastycznie.
Postpowalimy dotychczas le, prbujc mu si
przeciwstawi. Trzeba obej problem.
Mw dalej.
Nie zadawajcie mi wicej pyta. Dzi wieczr czeka
was niespodzianka. Nie trzeba zabija wielkiej chimery,
wystarczy j unieszkodliwi.
Sycha dwik dzwonu. Jest sma trzydzieci, a wic
czas uda si do paacu Afrodyty.
Siedziba bogini mioci przypomina zamek z bani.
Z balkonw okalajcych liczne wieyczki zwisaj kwiaty.

Wszdzie duo kiczu: rowe wstki, zote nitki.

Prawdziwy wystrj domu dla lalek.
I wtedy z nieba zstpuje Afrodyta. Wspaniale
wyglda w rydwanie cignitym przez setk gobi
i synogarlic. Czerwone soce podkrela szlachetno jej
sylwetki. U jej boku frunie cherubinek.
Pulchne dziecko ma skrzyda kolibra. Jest uzbrojone
w uk i koczan ze strzaami zakoczonymi szkaratnym
sercem.
To Kupidyn szepcze Raoul. Wystarczy jedna
strzaa i szalejesz z mioci. Niepokojce, co? To moe by
bardzo niebezpieczna bro...
Myl, e mnie nie jest ju potrzebna ani strzaa
Kupidyna, ani pas Afrodyty.
Skrzydlata eskorta siada na trawie. Sycha furkot
pir. Bogini schodzi z rydwanu i pozdrawia nas.
Nastpnie zblia si do bramy paacu, a wtedy dwoje
drzwi otwiera si, tak jakby j rozpoznay.
Wchodzimy do duej okrgej sali, ktrej ciany obite
s czerwonym welurem.
yrandole w ksztacie lichtarzy owietlaj
pomieszczenie.
Na cianach wisz japoskie ryciny o erotycznej
tematyce oraz sceny z Kamasutry. Wzdu bocznych cian
stoj wykute w rzymskim marmurze splecione w ucisku
pary.
Witajcie w moim domu mwi bogini, zajmujc

miejsce za stojcym na podium biurkiem. Jestem

Afrodyta, bogini mioci, wasza szsta nauczycielka,
ktra pomoe wam w przejciu na 6 poziom
wiadomoci.
Za pomoc dzwoneczka o delikatnym dwiku
wzywa Atlasa, ktry wchodzi, uginajc si pod ciarem
Ziemi 18. Bogini wskazuje mu kieliszek do jajek, lecz
olbrzym odwraca si w nasz stron, a jego rysy tej.
Domylam si, e szuka wrd nas drugiego
zamaskowanego ucznia, ktry uciek mu w nocy.
Spuszczam wzrok.
O co chodzi? pyta zdziwiona jego zachowaniem
Afrodyta.
Dzi w nocy dwch uczniw wamao si do mojego
domu, eby si dosta do Ziemi 18.
Jeste tego pewien?
Olbrzym wyjmuje zza paska strzp togi. To jest moja
toga! Dobry Boe... Musiaem o co zaczepi. Po
powrocie do willi bd musia zniszczy reszt ubrania.
Nie martw si, Atlasie. Zostaw ten kawaek
materiau Afrodycie. Znajdziemy winnego.
Takim samym gestem kae olbrzymowi oddali si,
a nas zaprasza, bymy podeszli i zajli miejsca wok
Ziemi 18.
Stojc blisko kuli, trzyma pomidzy piersiami swj
inkrustowany diamentami ankh i przyglda si naszym
ludom.

 Wasi miertelnicy znaj ju rytuay pogrzebowe.

Kto je wymyli?
Poniewa Edmond Wells nie moe odpowiedzie,
wszyscy odwracaj si w moj stron.
Jak si pan nazywa? pyta Afrodyta, udajc, e
mnie nie poznaje.
Pinson... Michael Pinson.
Mwi dalej, zwracajc si do caej klasy:
Skoro znacie ju ceremonie pogrzebowe, znaczy to,
e wkrtce zobaczycie, jak powstaj religie, a wic take
pierwsze prby zgbienia tajemnicy niemiertelnoci
przez miertelnikw. Wikszo waszych plemion nie
wyrzuca ju cia swoich zmarych i w cakiem naturalny
sposb zaczynaj sobie wyobraa, e dusze przechodz
w jaki wyszy wymiar. Jednym sowem, stworzyli sobie
protoreligie. Jednak najpierw maa poprawka.
Podchodzi do Ziemi 18, otwiera zapadk zegara
i kilkakrotnie przesuwa wskazwki do przodu. Biorc
pod uwag liczb okre wskazwek wok tarczy,
postarzya nasz wiat o kilka wiekw. Wszystkie nasze
ludy musiay dojrzewa w przyspieszonym tempie
i ciesz si, e skierowaem moje plemi na dobre tory.
Bogini mioci nakazuje, by kady z nas stan przy
swoim dziele.
Patrz i stwierdzam, e lud Iguan Marii Curie czci
ju Soce, lud Szczurw Proudhona pioruny, lud Os
Marilyn Monroe swoj krlow, ktr uwaaj za

wcielenie boga na Ziemi. Lud Sokow Bruna Ballarda

bije pokony Ksiycowi, a lud Termitw Gustavea Eiffla
oddaje hod posgowi ogromnej kobiety. Ludzieskarabeusze Clementa Adera modl si do krowy,
a ludzie-konie Sarah Bernhardt do starych drzew.
Ale s i bardziej zaskakujce religie. Ludzie-wilki
Maty Hari obrali sobie za boga Wielkiego Biaego Wilka,
ktrego uwaaj za swojego witego przodka. Lud
Tygrysw Georgesa Mlisa wierzy w energi, ktr
nazywa Ciepem. Ory Raoula czcz najwyszy szczyt
gr, w ktrych mieszkaj. Natomiast moi ludzie-delfiny
czcz pojcie, ktre nazywaj yciem i okrelaj jako
obecn w kadej rzeczy energi. To wanie z nim,
z yciem ma kontaktowa si nowa Krlowa i od niego
otrzymuje potrzebne dla swej wsplnoty informacje.
Dla czowieka religia jest naturaln koniecznoci
wyjania Afrodyta. Ambicja pcha go, eby powiksza
swoje terytorium. Wyobrania za popycha go do
podboju wiatw lecych poza zasigiem wzroku. Aby
stay mu si blisze, nadaje im nazwy i je rysuje. Tworzy
kosmogonie. Wymyla nas na obraz tego, co wydaje mu
si najwysze.
Przypomina mi si zdanie Edmonda Wellsa odnonie
Olimpii: Tu jest tak, jak w dziecicym nie lub...
w ksice.
Za pomoc ankh przygldamy si naszym ludziom
i stwierdzamy, e nawet plemiona bez bogw stworzyy

sobie jaki kult.

Afrodyta potrzsa dugimi blond wosami i oznajmia:
Poniewa wymylili ju zawiaty, to my stworzymy
im te prawdziwe.
Zapisuje na tablicy: Raj 18.
Bogini mioci wyjmuje z szuflady co, co
przypomina zestaw maego chemika, w ktrym jest
butelka w ksztacie stoka. Miesza w szklanym naczyniu
rne skadniki, a nastpnie ogrzewa je nad palnikiem
Bunsena. Butelka zostaje umieszczona w mieszalniku
i po chwili pojawiaj si kby pary, przeksztacajc si
w stokowy wir, obejmujcy ca butelk. Nastpnie
Afrodyta wyjmuje z probwki niewielkie soce, ktre
umieszcza w najwszym miejscu stoka.
A wic to co takiego przycigao nasze dusze
w chwili, gdy opuszczay ciao i udaway si do Raju
Ziemi 1. Soce umieszczone na dnie Raju.
Afrodyta klaszcze w donie i po chwili wchodzi do sali
zoona z Charyt orkiestra, intonujc Adagio Samuela
Barbera.
Muzyka rozbrzmiewa w caej sali, budzc w nas
dziwne uczucia.
Kupidyn gasi kilka stojcych najbliej kuli wiec, eby
zyska pmrok i nagle stajemy jak wryci, dostrzegajc
najpierw jedn dusz, potem dwie, potem dziesitki,
setki, tysice ulatujcych z Ziemi 18 dusz. Wszystkie
kieruj si do nieba. Wznosz si i zagbiaj w rurze

prowadzcej do szklanego naczynia Raju 18.

Co za widowisko! Z kadego zaktka planety
nadlatuj ludzkie duszyczki caymi grupami, jak
migrujce kosmiczne ptaki.
Niektre z nich lduj, lecz po chwili znowu unosz
si nad powierzchni, pod warstw chmur. To s dusze
bdzce, ktre nie maj wystarczajcej woli lub siy, eby
wzbi si do wiata i wol pozosta w pobliu Ziemi.
A raj w szklanym naczyniu zaczyna si organizowa.
Trzy pierwsze dusze same ogaszaj si archanioami
i doczaj do swojego grona kilka drugorzdnych
aniow, tworzc razem z nimi sd, ktry bdzie
przyjmowa nowo przybyych i way dusze. I tak na
Ziemi 18 zostaje wprawione w ruch wielkie koo cyklu
reinkarnacji. Pralka, z ktrej za kadym razem wyjmuje
si pranie bielsze i bardziej lnice.
Marz o tym, eby z pokolenia na pokolenie, z jednej
karmy na drug mj lud delfinw stawa si coraz
doskonalszy.
Niektre z moich piknych dusz-delfinw wol
odradza si na wyspie, ale pozostae chc uda si do
innych ludw. To ich wolny wybr. S nawet takie, ktre
wybieraj swoich rodzicw wrd ludzi Raoula czy
Proudhona, tak jakby chciay, eby duch delfinw
ogarn ich wrogw lub najbardziej zawzitych
wojownikw. Ale to nie koniec dziaa bogini mioci.
W drugiej butli tworzy Imperium Aniow, do ktrego

ma prawo przej kilka szczeglnych dusz z Raju 18.

Afrodyta wanie daa naszym ludziom moliwo
przejcia na 6 poziom wiadomoci. Od tej chwili
miertelnicy z Ziemi 18 take bd mieli swoich
wasnych aniow.
Cykl ludzkoci z tej maej planety wszed wanie na
drog cigej wdrwki: ciao, dusza, Imperium Aniow,
powrt na Ziemi.
Wznoszenie si na wyszy poziom jest moliwe.
Nasze zadanie jako bogw bdzie znacznie atwiejsze.
Tamtejsze anioy rzemielniczo pomaga bd swoim
klientom, podczas gdy my bdziemy dziaa w sposb
bardziej przemysowy. Anioy to onierze walczcy
o pozyskanie ludzkiej wiadomoci. Raj 18 oraz
Imperium Aniow. Afrodyta z najwiksz
delikatnoci kadzie obydwa naczynia na zapadkach
znajdujcych si pod kieliszkiem do jajek, na ktrym ley
kula ziemska. Nadszed czas. Ponownie gasn wiata,
tylko Ziemia 18 owietlona jest przez reflektor.
Niektrzy z nas staj na niewielkich drabinkach, eby
sign wyej ni kula, lub wchodz na krzesa, aby
znale si na wysokoci naszych ludw. Wszyscy
zaczynamy kolejn parti gry.
Ja wchodz na taboret od zachodniej strony, na
wprost mojej wyspy. Ustawiam zoom, przekrcajc
przycisk N mojego ankh: cigam ocean, wysp. Moj
Wysepk Spokoju.

Ludzie-delfiny wznieli monumentaln piramid,

o wiele wysz i szersz od tych, jakie stawiano
dotychczas. Przy jej budowie zachowali zasad zotej
liczby: (1+ 5):2, ktrej istnienie musieli odkry dziki
obserwacji przyrody. Ich nowa Krlowa zrobia si gruba.
Ze wzgldu na otyo praktycznie nie opuszcza swojego
mieszkania. Koo niej siedzi piciu bardzo modych
mczyzn pogronych w medytacji. Prbuj co z tego
zrozumie.
Nigdy nie spotkaem si z czym takim. W swoim
mieszkaniu, w otoczeniu piciu mczyzn krlowa
tworzy swego rodzaju nadajnik-odbiornik o ludzkich
falach, zasilany zgromadzon energi seksualn.
Dziki tej ywej antenie caa ludno podczona jest
do pyncej z Krlowej energii, ona za poczona jest
z kosmosem.
Posiadajc od niedawna zawiaty, mj lud dokona
niesychanego postpu. Liczy ju trzysta tysicy
obywateli, bardzo wyksztaconych, w wikszoci
dynamicznych i posiadajcych niezwykle rozwinite
poczucie odpowiedzialnoci.
Jak bardzo chciabym, eby zobaczy to mj przyjaciel
Edmond Wells, eby razem ze mn ujrza poziom
rozwoju naszych ludw.
Afrodyta wspominaa nam o protoreligii, ale moi
ludzie s w tej dziedzinie bardziej zaawansowani. Maj
rne typy miejsc, w ktrych moliwe jest przekazywanie

duchowoci. I obok klasycznego nauczania znaj

i uprawiaj medytacj; oraz telepati, potrafi take
opuci wasne ciao. W szkole dzieci ucz si lepiej
oddycha, zapada w krtki, krzepicy sen, kocha.
Poniewa doskonale znaj swoje ciao, potrafi si
leczy poprzez przyoenie doni lub uciskanie
odpowiednich punktw. Stworzyli wasne pismo
i zapisuj swoj wiedz w pergaminowych ksigach.
Otworzyli bibliotek, a w zgromadzonych tam
woluminach opisana jest kartografia nieba oraz
wszystkie zwierzta i roliny wystpujce na ich wyspie.
Nie pozostali te w tyle w dziedzinie nauk teoretycznych
ani nie zapomnieli o sztuce. Maluj, rzebi, komponuj.
Jednak najwiksze wraenie robi ich pogoda ducha.
yjc z dala od stresu zwizanego z wojn, nie znaj
przemocy. Ich wychowane w mioci dzieci nie bawi si
sztuczn broni. Delfiny s o wiele zabawniejsze...
Dobrze odywieni rybim biakiem, leczeni
w odpowiedni sposb, moi miertelnicy yj dugo
i nawet ci, ktrzy skoczyli sto lat, s w dobrej formie.
Poza tym s wysocy. redni wzrost to 195 centymetrw,
ale niektrzy osigaj nawet 210 centymetrw.
Spogldam przez lup mojego ankh, kierujc j na
ulice. Domy nie maj zamkw. Wszyscy pracuj
z wasnej woli i bez adnego strachu, a zgromadzenia
mdrcw dyskutuj o tym, jak rzdzi miastem.
Panie Pinson?

Od czasu do czasu wysyaj swoje dugie, smuke

okrty, przypominajce ksztatem delfiny, na ekspedycj
do Starego wiata. Poniewa jednak wikszo
autochtonw ma zwyczaj mordowa nowo przybyych,
zanim nawi z nimi kontakt, zgromadzenie mdrcw
zastanawia si, czy kontynuowa wyprawy nowych
miakw. Jednake port rozrasta si, a w stoczniach
powstaj kolejne, jeszcze szybsze statki. W miecie
urbanici opracowuj system wsplnej kanalizacji, ktry
usunie mieci i...
Panie Pinson, mwi do pana!
Afrodyta staje przede mn.
Ten kawaek tkaniny przyniesiony przez Atlasa
naley, jak mi si zdaje, do pana.
Moje serce przestaje bi.
To pan wszed po cichu do domu stranika
wiatw, aby przyspieszy rozwj swojego ludu, prawda?
Ju rozumiem, jak to si stao, e pascy ludzie tak nagle
uniknli zagady i w szybkim tempie zdoali zbudowa
tak pikne miasto. Cay problem w tym, e ingerowanie
w ycie planety poza godzinami zaj jest surowo
zabronione. Dopuci si pan oszustwa, Michaelu Pinson.
Bardzo mnie pan zawid.
Swoim diamentowym ankh dokadnie oglda moj
wysp.
Pana lud jest za bardzo do przodu w stosunku do
innych. Przykro mi, ale musz przestawi zegary.

Moje serce bije coraz szybciej. Niech ukarze mnie, ale

nie mj lud, nie mj lud... Trzymany przez ni klejnot
zamienia si w niebezpieczn bro, ustawion na
najwiksz moc.
Nie ona, tylko nie to.
Jednak delikatny palec ju naciska na karzcy
przycisk D.

98. ENCYKLOPEDIA: PRAWO DLICHA

Ivan Dlich, ksidz katolicki wywodzcy si z rodziny
zamieszkaych w Austrii rosyjskich ydw, dugo bada
zachowanie dzieci i opublikowa wiele dzie, takich jak
na przykad Spoeczestwo bez szkoy lub Twrcze
bezrobocie. Ten czowiek wszystkich kultur i uznany za
wywrotowca myliciel rezygnuje z kapastwa i w 1960
roku tworzy w Meksyku centrum dokumentacji
Cuernavaca, specjalizujce si w analizie krytycznej
spoeczestwa industrialnego. W swojej rozprawie: Nie
potrzeba strategii politycznej, eby wywoa rewolucj
wzywa czowieka do stworzenia obszaru pracy,
w ktrym najwaniejsz zasad byyby pozytywne
relacje pomidzy czonkami spoecznoci. Dziki tym
relacjom, a nie wydajnoci, czowiek sam znajdzie tak
form uczestnictwa w produkcji, ktra mu najbardziej
odpowiada. Oprcz swoich ksiek i rozpraw Ivan Dlich
znany jest zwaszcza dziki prawu nazwanemu jego
nazwiskiem. Prawo Dlicha nawizuje do prac wielu
ekonomistw na temat wydajnoci pracy ludzkiej.
Mona je wyrazi tymi sowami: Jeli cigle stosuje si
metod, ktra dziaa, w kocu przestaje dziaa.
Tymczasem w dziedzinie ekonomii zwyko si myle,
e jeeli podwoi si wykonan przez rolnika prac, to
podwoi si rwnie ilo zebranej pszenicy. W praktyce
dziaa to tylko do pewnej granicy. Im jest ona blisza,

tym mniej rentowna okazuje si dodatkowa praca. Jeli

si j przekroczy, wydajno staje si coraz mniejsza. To
prawo ma zastosowanie na poziomie przedsibiorstwa,
ale rwnie na poziomie jednostki. A do lat 60.
zwolennicy Stachanowa sdzili, e aby spowodowa
wzrost wydajnoci, naley zwikszy wywierany na
robotnika nacisk. Im wikszej dowiadcza on presji, tym
lepsze osiga wyniki. W rzeczywistoci jest to
prawdziwe tylko do momentu osignicia punktu, ktry
definiuje prawo Dlicha. Poza tym punktem kada dawka
dodatkowego stresu bdzie antyprodukcyjna, a wic
dziaajca destruktywnie.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

99. CZAS MIAST

MIASTO DELFINW
Piorun uderzy w wulkan o sidmej rano, wywoujc
minitrzsienie ziemi.
Kilka minut pniej, podczas gdy z gwnego krateru
zacz unosi si dym, nastpi drugi, silniejszy wstrzs.
W ziemi powstay szczeliny i zapady si najwysze
budynki. Wydawao si, jakby Ziemia dostaa drgawek.
Kiedy wreszcie wszystko uspokoio si pod ich stopami,
sdzili, e to koniec i zaczli ewakuowa rannych.
Wtedy wanie na horyzoncie pojawia si
gigantyczna, prawie pidziesiciometrowa fala. Powoli
zbliaa si do brzegu, przykrywajc wschodzce soce
i tworzc daleko przed sob zimny cie. Ptaki, ktre
zbliyy si do tej zielonej i gadkiej ciany, zostay przez
ni nieodwracalnie wessane.
Zbudzeni przez trzsienie ziemi ludzie-delfiny
zebrali si na play, aby zobaczy nieznane zjawisko.
Przecierali oczy, jakby wierzyli, e w ten sposb pozbd
si nocnego koszmaru.
Jak kiedy ich przodkowie w obliczu nacierajcej
hordy ludzi-szczurw, tak teraz oni stali, zafascynowani
niebezpieczestwem, ktre nagle i bez adnego powodu
zaatakowao ich lud.
Krlowa zamkna na dusz chwil oczy, chcc

sprbowa zrozumie, co si stao, po czym otworzya je

szybko i na wszystkie strony przesaa telepatycznie
jedn wiadomo: Ucieka.
Ale nikt si nie ruszy. Wszystkich przerazi ogrom
nieszczcia.
Zacza krzycze:
Trzeba szybko ucieka! Wsiadajcie na statki!
Nadal adnej reakcji. Cay lud sta jak zauroczony,
przygldajc si swojej nieuchronnej zagadzie. Tym
razem spokj oraz inteligencja dziaay na ich niekorzy.
Ju wszystko zrozumieli i pogodzili si z tym. W jednej
chwili stali si spokojni... jakby zrezygnowali z walki
o przetrwanie.
Ucieka powtarzaa Krlowa.
S takie chwile, w ktrych wcieko jest ratunkiem.
Dlatego Krlowa zacza krzycze. Wrzask ten
rozbrzmiewa w miecie jak dwik rogu. Jej
rozdzierajcy gos by tak silny, e wyrwa wreszcie ludzidelfinw z odrtwienia. Dzieci, ktre jeszcze nie
rozumuj, jak echo podjy ten krzyk boleci. Od
najmniejszych do najstarszych, wszystkie zrozumiay
rozmiar dramatu.
Jak w dotknitym czyj stop mrowisku, wezwanie
do przetrwania rozeszo si momentalnie, obejmujc
swym zasigiem cae miasto.
Z play dobiegay nawoywania, krzyki, pacz.
A potem krzyki i gesty stay si bardziej wywaone,

ukierunkowane i skuteczniejsze. Kady zabiera

w popiechu kilka rzeczy i szybko wsiada na statek.
Marynarze rozwijali agle. Ogromna fala zbliaa si
nieuchronnie, jak w zwolnionym tempie.
Teraz znajdowaa si w odlegoci dziesiciu
kilometrw.
Manewrujce w porcie statki uderzay w siebie
nawzajem. Na skutek paniki mniej si zastanawiano.
Tylko najspokojniejszym i najzrczniejszym udao si
wydosta.
Niosca mier fala zakrya swym paszczem
horyzont. Trzy kilometry od wybrzea.
Ziemia ponownie zadraa, ale tym razem ju nie pod
wpywem ruchw magmy. Rozleg si grzmot.
Wybucha panika.
Cae rodziny rzucay si do wody, chcc dopyn do
statkw, z ktrych wycigay si rce, prbujc ich
wyowi i uratowa.
Fala bya w odlegoci dwch kilometrw.
Wstrzsy staway si coraz liczniejsze, ziemia
rozwara si. Drzewa, gry, skay oraz kruche ludzkie
budowle zapaday si jedne po drugich. Piramida, symbol
ich wietnoci, popkaa i zawalia si.
Kilometr.
Znowu zapada cisza. Cika, przytaczajca.
Pociemniao. Znikd nie dobiega aden gos ptaka.
Wanie wtedy wybuch wulkan, zalewajc wysp

pomaraczow magm. Fala bya ju tylko w odlegoci

stu metrw.
Ludzie zostali uwizieni pomidzy ogniem a wod.
Ponad pidziesit metrw.
Nawet delfiny wyrzucao do gry tak wysoko, e
giny, spadajc na ld. I jak w zwolnionym tempie,
straszna fala uderzya w rajsk wysp, ktra staa si
kiedy dla ludzi schronieniem. Byli ju tylko miesznymi,
jasnymi punkcikami, rozpaczliwie wymachujcymi
rkoma. Zmiadone ciaa oblepiay kamienie, po czym
zamieniay si w rowe boto. Nastpnie caa wyspa
zakoysaa si jak uderzony przez lodow gr Titanic,
a wielkie bloki skalne oderway si od ziemi, tworzc
w niej otwory. ta magma wrzaa i dymia na
powierzchni zielonej wody.
Wyspa zacza znika z powierzchni Ziemi, skazujc
swych mieszkacw na pewn mier. Najpierw
zapadaa si powoli, potem nagle, jednym ruchem daa
si wcign miertelnemu wirowi w otcha oceanu.
Powrcia cisza.
Koniec. Wszystko skoczone. Ze wspaniaej
cywilizacji pozostay tylko unoszce si na wodzie
szcztki.
Z usiujcych wydosta si z wyspy stu
szedziesiciu okrtw, ocalao dwanacie.
Z trzystu tysicy dusz zaludniajcych stolic ludzidelfinw przeyy trzy tysice.

Krlowa zgina, ale na jednym z dwunastu statkw

szybko wybrano inn. Od razu zrozumiaa, jak
odpowiedzialne jest jej zadanie. Stanwszy na dziobie
statku, odezwaa si do swego ludu, chcc mu doda
otuchy. Powiedziaa, e dopki yje choby jeden
czowiek-delfin, to gdziekolwiek si uda, zabierze ze sob
wartoci, pami, wiedz oraz symbole swojego ludu.

SKARABEUSZE
Zoony z dwch milionw stu pidziesiciu tysicy
mczyzn i kobiet lud Skarabeuszy osign wysoki
poziom rozwoju cywilizacji. Zbudowali due miasta,
a dziki bardzo poytecznemu wynalazkowi, jakim byo
garncarstwo, rozwinli zrnicowane rolnictwo.
Najpierw uprawiali roliny, nastpnie magazynowali
zbiory w wielkich skadach. Jednak woki zboowe oraz
inne owady szybko niszczyy zapasy, a do dnia,
w ktrym jedna z kobiet wpada na pomys, eby zrobi
hermetycznie zamknite naczynia. Pomys ten przyszed
jej do gowy podczas obserwacji skarabeuszy, ktre
chroni swoje jajeczka w krowim ajnie, aby ich mae
mogy rozwin si w sprzyjajcym rodowisku.
Lud Skarabeuszy postanowi nieco zmieni t ide,
mylc o naczyniach z suszonego kau zwierzt,
nastpnie z gliny uszczelnionej tym samym materiaem.
Wynalezienie garncarstwa przynioso im wiele

korzyci. Najpierw wyrabiali mae garnki, potem

wiksze, a wreszcie gliniane dzbany, ktre napeniali
mlekiem, misem, zboem i sodk wod. Wynaleli koo
garncarskie, umoliwiajce im wyrabianie doskonale
okrgych naczy. Z tej idei powstay zwyke koa, w ktre
wyposayli swoje taczki i wozy. Odywiali si najlepiej ze
wszystkich yjcych w tym regionie ludw, a ich dzieci
byy najwysze. To te byo dla nich w pewien sposb
korzystne.
Swoje pierwsze miasto zbudowali w dorzeczu jednej
z rzek. Potem dopynli ni a do rde. W czasie, gdy
dokonywali kolejnych odkry, ich pola uprawne
rozrastay si na poudnie. Rzeka nawadniaa ziemi
i dostarczaa uyniajce j osady. Drugie miasto
powstao jeszcze bardziej na poudnie, jakby chcieli w ten
sposb zaznaczy kierunek swojej ekspansji. Potem
trzecie. Na kad wypraw zabierali ze sob cae dzbany
ywnoci, dziki ktrej mogli przey i posuwa si dalej,
tam gdzie inne ludy nie zdoay dotrze. Ich system:
wyprawa, wie, miasto, zwikszanie terenw uprawnych
funkcjonowa doskonale, nieustannie powikszajc ich
terytorium, liczb ludnoci oraz komfort ycia. Jednak
kierujc si stale na poudnie, dotarli w kocu do
wysokiej gry, ktrej nie potrafili pokona.
Poniewa na zachodzie byo morze, na wschodzie
pustynia a naprzeciwko gra, zdecydowali si w tym
miejscu zakoczy swoj ekspansj.

Zbudowali wic drogi czce miasta, ktrymi

przemieszczay si wozy, przewoc plony. Dobrze im si
wiodo, gdy pooenie geograficzne ich terytorium byo
bardzo korzystne. Dziki duej liczbie ludnoci mogli
ponadto stworzy armi, ktra pokonawszy wszystkie
ssiednie ludy, stanowia teraz siy obronne, gotowe
stawi czoa kadej inwazji.
Pewnego ranka dzieci zauwayy daleko na
horyzoncie pynce z pnocnego zachodu statki, jakich
jeszcze nigdy tam nie widziano.
Pocztkowo obawiali si nowego ataku piratw, ale
w miar jak statki przybliay si, dostrzegli, e s lepiej
skonstruowane od tych, ktre dotychczas widzieli. Nie
tylko posiaday agle, ale take ich kadub by
dwadziecia razy wikszy i o wiele duszy ni wszystkie
znane odzie.
Trzystu onierzy stano w obronnym szyku.
Jednak kiedy okrty weszy na mielizn, ujrzeli ze
zdziwieniem, e schodz z nich wyczerpane
i wygodzone istoty. Ich spojrzenia naznaczone byy
ogromnym strachem i ludzie-skarabeusze domylili si,
e obcy musieli stawi czoa wielu prbom.
Na wszelki wypadek wojownicy otoczyli przybyszw
murem z dzid i tarczy, jednak obcy nie wygldali na
wrogw. Wydawali si okropnie zmczeni i chorzy.
Wikszo od wielu dni, a nawet tygodni, nic nie miaa
w ustach. Ich policzki byy blade i zapadnite.

Najbardziej dziwn osob wrd nich bya kobieta

o szerokich biodrach. Zwiotczaa skra jej rk zwisaa jak
zbyt obszerne ubranie.
Ledwie zdyli zej ze statkw, zbili si w grupk,
stajc jedni obok drugich i drc z zimna. Jeden z nich
znalaz w sobie tyle siy, by podej do onierzy.
Powiedzia co w jzyku, ktrego lud Skarabeuszy nie
zna. Dowdca onierzy odpowiedzia pytaniem: Kim
jestecie?
Podrny wzi patyk i narysowa na piasku ryb,
potem statek, nastpnie fale. Czowiek-skarabeusz
zrozumia ostatecznie, e ludzie ci uciekli z pooonej na
zachodzie wyspy, zatopionej przez morskie fale.
Nie byli uzbrojeni, a na znak pokoju wycigali
otwart do. Kobiety-skarabeusze przyniosy jedzenie,
aby nakarmi przybyszw, oraz okrycia, by mogli si
rozgrza. onierze zebrali ich na pooonej niedaleko
polanie, na ktrej ludzie-skarabeusze zbudowali
prowizoryczne chatki.
Zamieszkali na ogrodzonym i pilnowanym terenie.
Ludzie-skarabeusze przychodzili im si przyglda, jakby
byli dziwnymi zwierztami. Z zainteresowaniem
ogldano ich statki, zastanawiajc si, jak ci pozbawieni
wszystkiego ludzie mogli zbudowa tak pikne okrty.
Najwiksze wraenie robiy agle, ktrych opot
przypomina dwik skrzyde rozcinajcego fale
wielkiego ptaka.

Ludzie-delfiny przez wiele dni pozostawali

w zamkniciu, odpoczywajc i leczc rany. Milczeli,
a w ich spojrzeniach by tylko wielki smutek. Wreszcie
ktrego dnia wdz ludzi-skarabeuszy wezwa na
spotkanie delegacj ludzi-delfinw. Jedna i druga strona
spogldaa na siebie nieufnie, a zarazem
z zainteresowaniem.
Podczas przeprowadzonych nastpnie rozmw
zdecydowano, e ludzie-delfiny mog zosta w miecie,
a nawet zbudowa wasn dzielnic, pod warunkiem, e
podziel si posiadan wiedz.
Ludzie-delfiny opucili ogrodzony teren i dostali
zgod na budow domw na peryferiach stolicy. Wznieli
tam dziwne okrge domy z obrzuconego biel spoiwa,
zamykane eleganckimi drzwiami w turkusowym kolorze.
Kiedy opady pierwsze emocje, postanowili wprowadzi
wito upamitniajce ich exodus, podczas ktrego udao
im si oszuka mier.
Poczwszy od dzisiaj ogosia ich Krlowa za
kadym
razem,
gdy
unikniemy
jakiego
niebezpieczestwa, opiszemy je w naszych ksigach,
eby nikt o tym nie zapomnia i aby to dowiadczenie
suyo
kolejnym
pokoleniom.
Zorganizujemy
uroczysto, podczas ktrej bdziemy spoywa
produkty, jakie towarzyszyy nam w naszej przygodzie.
Podczas tych wszystkich tygodni, kiedy uciekalimy
przed potopem, ywilimy si rybami. Dlatego co roku

w rocznic wielkiej katastrofy bdziemy jedli tylko ryby.

Tej samej nocy Krlowa umara, udawiwszy si rybi
oci.
Naleao szybko zdecydowa, kto we wsplnocie jest
w stanie zaj jej miejsce. Ludzie-delfiny testowali
zdolnoci wielu z nich do penienia funkcji medium.
Kobiety okazay si zdecydowanie zdolniejsze w tej
dziedzinie ni mczyni.
Wygraa moda dziewczyna. Natychmiast zacza
je za czworo, eby uty i mc zgromadzi w sobie tyle
energii, ile byo niezbdne do dugich medytacji.
W ramach podzikowania za otrzyman gocinno
ludzie-delfiny przekazywali stopniowo swoj wiedz
ludziom-skarabeuszom. Nauczyli ich swojego systemu
liczbowego i alfabetu. Nauczyli ich swojego jzyka.
Nauczyli ich mapy nieba oraz swojej techniki eglowania
i owienia ryb. Oczywicie ludzie-delfiny nie potrafili
wyjani, co si stao na ich wyspie. Wystarczao im
mwienie, e mieszkali kiedy w Raju, z ktrego zostali
wygnani na skutek nieznanego bdu, ktry musieli
popeni.
Nauczyli te ludzi-skarabeuszy, jak zastpi
prowadzony przez nich dotychczas handel wymienny,
wprowadzajc now jednostk wartoci: muszl.
Wyjanili im, dlaczego warto wznosi pomniki. One
jednocz ludno, stanowi punkty odniesienia
w miecie oraz przycigaj przejedajcych tdy obcych,

uatwiajc wymian handlow.

Ludzie-skarabeusze z uwag suchali ludzi-delfinw,
jednak w kwestii pomnikw wyraali swoje
powtpiewanie. Kosztoway zbyt drogo jak na cel, ktry
wydawa si mao oczywisty.
Wtedy ludzie-delfiny postanowili stworzy na ich
wasny uytek religi.
Stwierdzili, e zmarych naley chowa w piramidzie,
bo to uatwia im wielk podr w zawiaty. Ludzieskarabeusze bali si oczywicie, e dusze ich zmarych
utkn w dolnym wiecie, ale to nie wystarczyo, eby
rzucili si w wir wielkich prac. A tak bardzo im na tym
nie zaleao. Wtedy jeden z ludzi-delfinw, najlepszy
gawdziarz w swoim pokoleniu, obieca, e nazajutrz
opowie im histori wiata. I przez ca noc, puszczajc
wodze swojej wyobrani, oczarowywa ich kosmogoni,
ktra miaa na celu stworzenie przez nich religii
i zbudowanie piramidy. Pomys, by stworzy bogw
z gowami zwierzt, nasun mu si cakiem
niespodziewanie. Uzna bowiem, e taka koncepcja
wywrze wraenie na ludziach-skarabeuszach.
I tak si stao. Mao tego, sami pomogli jeszcze
gawdziarzowi upikszy jego opowie dziki
wynalezionym przez siebie rolinnym miksturom,
a zwaszcza wytwarzanemu z roztartej efedry
i czerwonej jagody witemu napojowi, za pomoc
ktrego wprowadzali si w trans i mieli jeszcze bardziej

wyraziste wizje. Histori przekazywano z ust do ust, jako

e podobaa si wszystkim, nastpnie za zostaa spisana.
Mczyzna-delfin doda oczywicie wiele jej elementw,
lecz przywieca mu konkretny cel: wzniesienie
piramidy, w ktrej nowo wybrana Krlowa mogaby
porozumiewa si z ich bogiem.
Moda otya dziewczyna bya ju psychicznie
przygotowana do tego zadania, kiedy wreszcie
przekonani do stworzonej dla nich nowej religii ludzieskarabeusze zgodzili si na proby swoich goci. W cigu
kilku miesicy wznieli piramid wysz od tej, ktra
bya na wyspie. Na dwch trzecich jej wysokoci
wybudowali wygodn lo. Od tego czasu ludzieskarabeusze skadali tu ciaa monych swego ludu,
a ludzie-delfiny uczestniczyli w tych podrach
w zawiaty. Niebawem trzeba byo odsun troch
szcztki zmarych, eby umieci tam now wadczynimedium.
Moda dziewczyna wiedziaa, e w nowym miejscu
nadawczo-odbiorczym przemwi do niej bg, jednak
dugo zastanawiaa si, nim postawia mu pytanie, ktre
najbardziej j mczyo: Dlaczego nas opucie?.
Kiedy je wreszcie zadaa, wydawao jej si, e
otrzymaa
odpowied,
ktr
zinterpretowaa
nastpujco: eby was wzmocni poprzez zetknicie
z przeciwnociami losu.
Krlowa przyja t odpowied, ale na wspomnienie

nieszcz swojego ludu, siedzc w pozycji kwiatu lotosu,

dugo pakaa, sama wrd zmarych z ludu Skarabeuszy.
Prosz ci, prosz, nie zsyaj na nas nigdy wicej
takiej prby.
Po tej maej wymwce zrobionej swojemu bogu
nabraa przekonania, e to byo twarde dowiadczenie,
ale przecie mogo skoczy si o wiele gorzej.
Przecie kiedy ten sam bg wybawi ich od
niebezpieczestwa grocego ze strony ludzi-szczurw,
pomg im wybudowa okrt, uratowa go od zatonicia,
prowadzc statek przy uyciu delfinw w kierunku
wyspy, a nastpnie umieci ich na tej wspaniaej wyspie
i obdarzy bogatym yciem duchowym.
W cigu nastpnych dni medium oraz gawdziarz
dokonali cudu. Pierwsza dziki otrzymanym z nieba
informacjom, drugi rozpowszechniajc te informacje
wrd ludzi.
Gawdziarz ulepszy jeszcze swoj kosmogoni. Do
opowieci o ludzkiej parze, ktra poszukiwaa
utraconego Raju, doda ide dwch braci-bliniakw
a jednoczenie rywali. Wymyli walk pomidzy
czcicielami Ksiyca i czcicielami Soca. Pierwsi mieli
y w kamstwie i uudzie (ksiyc jest tylko odbiciem
sonecznego wiata), drudzy za w prawdzie (soce jest
prawdziwym rdem wszelkiego rodzaju energii).
Opowiedzia o walce si ciemnoci z siami jasnoci,
dobrych ze zymi, tworzc w ten sposb prosty dualizm,

ktry mia odtd trwa wiecznie.

Krlowa delfinw zapamitywaa wszystko, co jej
przekazywa ich bg, kiedy jednak przytaczaa jego sowa
swojemu ludowi, dodawaa do nich oczywicie wasn
interpretacj. Poniewa z lecych wok niej trupw
zacz wydziela si niewyobraalny odr, wadczyni
wymylia rytua polegajcy na oprnianiu cia zmarych
z ulegajcych gniciu narzdw wewntrznych i owijaniu
ich w dobrze cinite paski ptna, zapobiegajc
przedostawaniu si powietrza.
Kosmogonia
bliniaczych
bogw
szybko
rozprzestrzenia si wrd ludzi-skarabeuszy, ktrzy
dostosowali j do swoich legend, wczajc do niej wasne
duchy oraz lokalne obrzdy. Po pewnym czasie istniaa
ju bardzo trwaa i zoona religia skarabeuszy.
Gawdziarz umar, ludzie-skarabeusze zapomnieli
o nim, sdzc, e taka zawsze bya ich religia. Podczas
gdy ludzie-skarabeusze rozwijali swj panteon bstw,
ludzie-delfiny kroczyli cakiem odmienn drog,
upraszczajc swoj religi, a doszli do koncepcji
jednego, uniwersalnego boga. Wtedy pojawiy si
w stosunku do nich pierwsze reakcje rasistowskie.
Dzieci-delfiny pozwalay bi si bez powodu
dzieciom-skarabeuszom. Zdarzao si czsto, e sklepiki
ludzi-delfinw z czystej zazdroci byy pldrowane
i grabione przez ludzi-skarabeuszy.
Jednak wpyw ludzi-delfinw przynosi efekty.

Oprcz wybudowania piramidy i stworzenia religii,

nakonili swoich gospodarzy-skarabeuszy do budowy
portowego miasta, odwiedzanego przez coraz wiksz
ilo obcych aglowcw. Kazali te wznie bibliotek,
w ktrej umiecili ksigi zawierajce ca posiadan
przez nich wiedz.
Po bibliotece przyszed czas na szkoy, w ktrych
dzieci od najmodszych lat uczyy si pisa, czyta i liczy.
Powstay te orodki dla dorosych, w ktrych uczyli si
geografii, astronomii i historii.
Wreszcie ludzie-delfiny popchnli ludzi-skarabeuszy
do wyruszenia na morskie i ldowe wyprawy. Sam
pomys nie by tak cakiem niewinny: mieli nadziej, e
w ten sposb odnajd tych, ktrzy by moe przeyli,
spord dziewiciu innych okrtw, ktre popyny
w innym ni oni kierunku. I rzeczywicie, w trakcie
swych poszukiwa gdzie na pustyni napotkali szczepy
ludzi-delfinw od dawna wdrujce z jednej oazy do
drugiej. Nawizawszy z nimi kontakty, ucieszyli si, e
ich braciom z Wyspy Spokoju udao si zbudowa na
wybrzeu wasne wsie. Jaki by nie by ich los, wszyscy
zachowali w pamici obydwa straszne zdarzenia, ktre
naznaczyy ycie ich ludu: ucieczk przed inwazj ludziszczurw oraz wielki potop, przez ktry musieli opuci
swoj wysp.
Jednake ludzie-skarabeusze zawsze dali od ludzidelfinw czego wicej. Zazdrocili im posiadanej

wiedzy, potem zaczli twierdzi, e ludzie-delfiny co

przed nimi ukrywaj. Odkrywszy obecno otyego
medium, take chcieli zosta dopuszczeni do tajemnicy
piramidy i zadali, aby kasta kapanw-skarabeuszy
zostaa rwnie upowaniona do rozmw z tym bogiem.
Nastpnie zmusili ludzi-delfinw, eby ci przekazali im
jeszcze wicej swojej wiedzy. Na to te uzyskali zgod.
Powstaa wtedy nie kasta, ale cakiem spora grupa
wyksztaconych
ludzi-skarabeuszy,
prawdziwych
intelektualistw, ktrzy stopniowo zajmowali miejsca
kapanw, chopw i onierzy, pochodzcych
z poprzedniego pokolenia. Chcc umocni swoje wpywy
na innych, narzucili im now koncepcj wadzy:
monarchi. Przy udziale swoich bliskich i dziki
logistycznej pomocy ludzi-delfinw, ich przywdca
ogosi si krlem, synem Soca. Wymyli podatki,
dziki ktrym finansowa swoj armi i stworzy
krlewskie zapasy ywnoci. Zacz te budow wielu
coraz bardziej imponujcych pomnikw.
Wkrtce krlestwo skadao si z dwudziestu duych
miast.
Silny kraj, stale na drodze postpu, doskonale
rozwinita kultura, pastwowa religia wszystko to
sprawio, e ludzie-skarabeusze stali si niebawem
polityczn i ekonomiczn superpotg.

SZCZURY

Prowadzeni przez pioruny zwiadowcy ludzi-szczurw

dokonali pewnego dnia niezwykego odkrycia: ujrzeli
wiosk zamieszkan przez kobiety, same kobiety. Dugo
obserwowali eleganckie amazonki, kobiety pikne
i wysportowane. Niektre z nich baraszkoway w rzece,
szorujc sobie wzajemnie ciaa mydlcymi rolinami
i chlapic na siebie ze miechem. Inne, siedzc na
koskim grzbiecie, wiczyy skoki przez przeszkody lub
strzelanie z uku. Obchodzc wok wiosk, zauwayli
kilku mczyzn, ktrzy przygotowywali posiki, szyli,
tkali lub grali na instrumentach.
Kiedy zwiadowcy wrcili do obozu, byli jeszcze cigle
bardzo poruszeni.
Ich opowiadanie zachwycio przywdc, wysokiego
mczyzn, w nakryciu gowy ze skry czarnego szczura,
ktre otrzyma po przodkach.
Czy te kobiety naley zakwalifikowa do kategorii
obcy sabsi, czy te silniejsi od nas? zapyta.
Zwiadowcy stwierdzili kategorycznie:
Sabsi.
Wtedy przywdca powiedzia, e mia sen, w ktrym
usysza, i maj je zaatakowa.
Ludzie-szczury rozdzielili midzy sob bro. Ich
oddziay przekazay sobie sygna do ustawienia si
dugim szeregiem wzdu pagrkw otaczajcych
kobiec wiosk.
Pierwszy sygna, naladujcy ptasi gwizd, nakazywa

oddziaowi gotowo. Drugi rozkazywa rzuci kopie

przez mur bronicy osady kobiet-os.
Ostrza wbiy si tam, gdzie upady. Krzyki, krew,
ciaa zabitych, w rowej wodzie wewntrznego jeziora
unosiy si wosy i porozrzucane ubrania. Kiedy druga
seria wyrzuconych kopii dotara do celu, na twarzach
mieszkanek wioski os malowao si niezrozumienie.
Amazonki zapanoway jednak nad sob i pobiegy do
szopy, w ktrej przechowywano uki. Jedna z kobiet,
o dugich jasnych wosach, wydawaa rozkazy.
Wojowniczki zgromadziy si wok swojej
przywdczyni, a nastpnie ukryte za murem obronnym
zaczy strzela do napastnikw. Dziki nowym ukom
z podwjnym wygiciem zabiy dziesitki przeciwnikw,
jednak teraz z kolei ludzie-szczury zapanowali nad sob.
Kolejne serie wyrzuconych wczni. Kiedy
przywdca-szczur uzna, e moment jest odpowiedni,
wyda trzeci sygna.
Ludzie-szczury zaczli wywaa taranem bram.
Przeszkodziy im dobrze wycelowane strzay, jednak
miejsce zabitych i rannych zajmowali inni, ktrzy
chronic si za tarczami, wyrwali strzegc miasta
bram.
Na nowy sygna z zaroli wyskoczya setka jedcw,
nacierajc z wyciem na osad. Ale kolumna amazonek
czekaa ju w gotowoci na koniach i dwie jazdy stary si
przed murami wioski. Niebawem szala zwycistwa

zacza przechyla si na korzy amazonek. Nie byy

silniejsze, ale szybsze. Ich sztuka unikw oraz zrczno
na koniu pozwoliy im unika ciosw mieczem i uderze
kopii. Po frontalnym natarciu ludzie-szczury uciekli,
niektrzy nawet pieszo. Kolumna amazonek popdzia
za nimi. Strach przeszed na drug stron. Ludzieszczury cofali si, uciekajc przed tymi zdumiewajcymi
kobietami.
Przywdca szczurw stan na czele nowego zastpu
lansjerw. W czasie, gdy jedcy wspinali si na wzgrze,
oni zajmowali pozycj do ataku. Wielu mczyzn skosia
pierwsza linia kawalerii. Kobiety wypuszczay strzay
zakoczone metalowym grotem. Potem nastpia walka
wrcz i po raz kolejny szala zwycistwa nie przechylia
si na stron mczyzn. Amazonki krzyczay, gryzy,
szarpay za wosy, wyrywajc je caymi garciami, kopay
w podbrzusze. W futerale przyczepionym do ydek miay
niewielkie sztylety z zatrutym ostrzem. Zaskoczeni
nieoczekiwanym oporem oraz determinacj tych furii
ludzie-szczury walczyli gorzej ni zazwyczaj.
Przyzwyczajeni do tego, e ich towarzyszki ycia
spdzaj czas wycznie w jaskiniach, nie potrafili
przewidzie, e ten kobiecy rd moe stawi im taki
opr. Przywdca szczurw przeklina po cichu
zwiadowcw, ktrzy nie docenili przeciwnika.
Z obnaonym mieczem rzuci si na amazonki,
rozrywajc ich lini obrony. Odpowied przysza szybko.

Wypuszczona przez przywdczyni kobiet-os strzaa

pokiereszowaa mu czoo. Dowdca szczurw upad.
Kiedy mczyni zabierali rannego przywdc
w szczurzym nakryciu gowy, wojowniczki wydaway
zwyciskie okrzyki.
Wiatr zmieni kierunek. Ludzie-szczury przegrali
z kretesem. Nastpnie uciekli, nie czekajc nawet na
sygna do odwrotu. Wkrtce te zostali wygnani
z terenw ssiadujcych z osad os.
Kiedy kobiety pochoway ciaa zabitych wojowniczek
i opatrzyy ranne, w osadzie urzdzono wito.
W obozie ludzi-szczurw wcieko przewyszaa
poczucie zawodu i klski. Cay swj wstrt do pci
eskiej skierowali na wasne kobiety, zncajc si nad
nimi bez powodu, jakby to byy amazonki.
Przywdca szczurw, odzyskawszy siy, sta si
szczeglnie mciwy. Uzna, e oddziay nie tylko
wykazay si brakiem odwagi, ale take zwykym
tchrzostwem, uciekajc przed mieszkankami kobiecej
osady.
Chcc
ich
zmotywowa,
wymyli
dziesitkowanie. W przypadku poraki bdzie
skazywa na mier co dziesitego onierza. Tak wic
dowiedzieli si, e lepiej zgin w walce
z nieprzyjacielem ni jak tchrze z rk swoich braci.
Pierwsi nieszcznicy zostali wybrani. Nastpnie
przywdca rozkaza wyrzuci ciaa zdziesitkowanych
wojownikw na mieci.

W ten sposb, dziaajc instynktownie, szczurzy

przywdca wprowadzi zasad przeniesienia poprzez
terror, wymylon dawno temu przez jego sawnego
przodka.
Strach zwalcza si za pomoc strachu. Stajc
w obliczu amazonek, zapomnijcie o strachu. Ba si
musicie tylko mnie owiadczy swojemu ludowi.
I rzeczywicie. Ujrzawszy tyle bezinteresownego
okruciestwa, onierze uznali, e kobiety-osy s mniej
straszne ni ich przywdca. On za, chcc im przywrci
wiar we wasne siy, pchn ich do walki z innymi
ludami, stawiajcymi znacznie mniejszy opr. Pojmani
przez nich jecy nie zostali zabici, lecz jak bydo rzene
wystawieni na pierwszej linii, prosto pod strzay
amazonek.
Przywdca ludzi-szczurw chcia zemci si za
zniewag, jakiej dozna od walecznych kobiet. Kaza
swoim stolarzom zrobi uki z podwjnym wygiciem,
podobne do tych, jakie widzia u przeciwniczek.
Wzmocni pozycj kasty wojskowych, nadajc im nowe
przywileje.
Ogosi si krlem. A podczas dugiej, penej
przepychu ceremonii oznajmi, e odtd wprowadza
podatki na unowoczenienie armii.
Poniewa obawiano si, e wojna z kobietami-osami
moe potrwa duej, krl szczurw postanowi
wybudowa prowizoryczne miasto otoczone podwjn

palisad. Ludzie-szczury mogli stamtd organizowa

wypady.
Moe to wydawa si dziwne, ale wadza przywdcyszczura nigdy nie bya tak dua, jak po doznanej klsce.
Nigdy te nie darzono go takim szacunkiem.
Krl ustanowi wkrtce pojcia mczennika
i bohatera, by mc uczci saw tych, ktrzy polegn
w walce ze strasznymi kobietami. Okaza si te
pionierem w zakresie propagandy, opisujc wielokrotnie
bitw w taki sposb, eby poniy swoje przeciwniczki.
Sowo osa stao si wyzwiskiem, a oni odczuwali
szczegln przyjemno, niszczc wszystkie napotkane
gniazda tych owadw.
Krl si nie spieszy. Chcia, eby jego zwycistwo
nad kobietami-osami byo prawdziwym triumfem.
W jego snach krlowa os zamiataa swymi dugimi
wosami ziemi u jego stp, bagajc, eby darowa jej
ycie.

100. ENCYKLOPEDIA: AMAZONKI

Wedug greckiego historyka Diodora Sycylijczyka,
pnocno-zachodni Afryk zamieszkiwao plemi
wojowniczych kobiet, organizujcych wojenne
eskapady, sigajce a do Egiptu i Azji Mniejszej. Take
mitologia grecka wspomina o ludzie zoonym z samych
kobiet (nazywano je amazos, czyli pozbawione piersi,
poniewa odcinay sobie praw pier, aby mc lepiej
posugiwa si ukiem. Mieszkay nad rzek Termodont,
na obszarze dzisiejszego Kaukazu. yy bez mczyzn,
utrzymujc z nimi tylko okazjonalne stosunki w celach
prokreacyjnych. Zdaniem Diodora, Amazonki nie
odczuway wstydu. Nie miay te poczucia
sprawiedliwoci. Kiedy rodzili si chopcy, robiy z nich
niewolnikw. Uzbrojone w uki i strzay z brzu,
zakryway ciaa krtkimi tarczami w ksztacie
pksiyca. Ich krlowa Lizyppe walczya ze
wszystkimi ludami zamieszkujcymi tereny a do rzeki
Thais. Pogardzaa maestwem i do tego stopnia
uwielbiaa wojn, e Afrodyta rzucia jej wyzwanie.
Sprawia, e syn Lizyppe zakocha si w swojej matce.
Nie chcc popeni kazirodztwa, chopak rzuci si
w nurt rzeki Thais i uton. Chcc uciec przed
nawiedzajcym j duchem zmarego, Lizyppe zabraa
swoje crki i udaa si z nimi a nad Morze Czarne,
a potem kada z nich zaoya swoje wasne miasto:

Efez, Smyrn, Cyren i Myryn. Jej nastpczynie,

krlowe Marpessa, Lampado i Hipolita, rozcigny
swoje wpywy a po Tracj i Frygi. Kiedy jedna z sistr,
Antiope, zostaa porwana przez Tezeusza, Amazonki
zaatakoway Grecj i oblegay Ateny. Krl Tezeusz, nie
mogc ich odeprze, wezwa na pomoc Herkulesa.
Naley podkreli, e walka z Amazonkami bya jedn
z dwunastu prac Herkulesa. Podczas wojny trojaskiej
wiedzione przez krlow Pentesile Amazonki przyszy
na odsiecz Trojanom. Pentesilea zgina w pojedynku
z Achillesem, jednak jej ostatnie spojrzenie sprawio, e
heros na zawsze zakocha si w swojej ofierze. lady
kobiecych wojowniczek odnajdujemy u Kimerw oraz
Scytw. W pniejszych czasach take Rzymianom
przyszo walczy z mieszkankami kobiecych osad,
takimi jak Namnetes z wyspy Sein lub Samnites,
mieszkajce w okolicach Wezuwiusza.
Jeszcze dzisiaj w pnocnym Iranie spotka mona
osady zamieszkane gwnie przez kobiety, ktre
uwaaj, e wywodz si od Amazonek.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

101. OKRUTNE ROZCZAROWANIE

Powraca wiato. Osupiali mruymy oczy, wyrwani ze
wiata naszych ludzi.
Nie spuszczam wzroku z bogini mioci. Jestem
wcieky. Czuj si tak jak zwymylana przez uczniw
Eun Bi. Tyle, e ja zostaem obraony przez nauczyciela.
Ach, wolabym zosta zabity zaraz na pocztku, jak
Juliusz Verne. Wolabym zosta zapany przez syreny jak
Francis Razorback lub zabity przez Atlasa jak Edmond
Wells. Oni przynajmniej nie musieli dowiadczy tego, co
ja. Po co zadawa sobie tyle trudu, tworzy cenny klejnot,
aby potem zobaczy, jak jest niszczony? Czy na tym
polega cynizm bycia bogiem? Pokocha lud, eby potem
lepiej widzie, jak ginie?
Czy nie miaem racji, chcc uratowa statki
z ocalonymi nosicielami wartoci, ktre wydaway mi si
istotne? Czy a tak bardzo zburzyem porzdek wiata,
pragnc rozwoju niewielkiej grupy ludzi z dala od
barbarzyskich najedcw?
Nadal nie wiem, co jest lepsze od Boga, ale wiem ju,
co jest gorsze od diaba: A-fro-dy-ta. Kusia mnie rajem,
a ofiarowaa pieko. Ze swoim uroczym umiechem
zniszczya wszystko, co zbudowaem, rzucajc mi tylko
swoje przykro mi, co byo jeszcze gorsze ni caa reszta.
W tej chwili nienawidz jej, przeklinam, spluwam na ni.
Jeli to jest bogini mioci... to bez wtpienia wol od niej

bogini nienawici. Czuj, e zawadno mn ogromne

uczucie zniechcenia. Ale zaraz si opanowuj. Da si
teraz wyrzuci? To byoby zbyt atwe.
Przede wszystkim musz uratowa tyle, ile si da.
Walczy, a do koca. Dopki ycie trwa, dopty jest
nadzieja jak mwi przysowie.
Dopki yje chocia jeden czowiek-delfin, dopty
bdzie nonikiem wartoci, pamici i symboli.
Przynajmniej to staraem si przekaza Krlowejmedium.
Musz si uspokoi. Musz dziaa jak
najskuteczniej. Uratowa ich bez wzgldu na to, ile mnie
to bdzie kosztowa. Walczy moimi narzdziami bogaucznia. Musz ich ochroni. Bo jestem bogiem, ich
bogiem.
Musz si uspokoi.
Oddycha, zamkn oczy. Rozmawia z innymi, tak
jakby to wszystko byo zupenie nieistotne. Wielu
uczniw gratuluje Marilyn Monroe zwycistwa nad
Proudhonem. Ci, ktrzy wygrali zakad, odbieraj od
przegranych swoj nagrod. Nawet najwiksi macho
doceniaj zalety kobiet-os. Proudhon siedzi cicho. Na
jego twarzy nie wida ani gniewu, ani alu. Zachowuje
si fair. Nawet podchodzi ucisn do przeciwniczki
i take jej gratuluje.
Wyglda na odpronego.
Musz podsumowa stan, w jakim znalaz si mj

lud. Nie posiada wasnego wojska, nie ma miasta, moi

ludzie-delfiny s tylko lokatorami, uzalenionymi od
dobrego humoru gospodarzy. Obawiam si, e kiedy
Clement Ader, bg ludzi-skarabeuszy, wszystko ju od
nich wycignie, wyrzuci ich poza swoje terytorium jak
wycinit cytryn. Moi ludzie-delfiny musz cigle
podbija stawk, eby zdoby prawo do ycia. S
zakadnikami. Widziaem, e inni ludzie-delfiny trafili
take do innych ludw. Ludziom-iguanom Marii Curie
przekazali swoj wiedz z zakresu astronomii, budowy
pomnikw, gwiezdnych podry i medycyny. Pod
wpywem moich ludzi tamci rwnie, podobnie jak
ludzie-skarabeusze, wznieli piramidy. Ludziom-psom
Francoise ludzie-delfiny dostarczyli wiedzy o symbolach
oraz ukrytych strukturach. Ludzi-bykw Oliviera
nauczyli swobody seksualnej oraz zamiowania do
labiryntw.
Ludzie-wilki Maty Hari nauczyli si od moich
budowy szybkich i dugich okrtw oraz aglowcw.
Natomiast ludzie-wieloryby tak bardzo gocinnie przyjli
moich rozbitkw, e ju wsplnie rozmawiaj na temat
systemw
nawadniania
oraz
kierowania
zgromadzeniami.
Ludzie-lwy Montgolfiera rozwinli dziki nim
koncepcj nauk humanistycznych i sztuki. Arytmetyka
i alfabet delfinw dotary a do ludzi-orw Raoula
Razorbacka.

Moi ludzie s bardziej rozproszeni, ni sdziem. Jak

kierowa ludem, ktry nie ma swojego terytorium?
Obawiam si, e bd musia skoncentrowa si na tych,
ktrzy zamieszkali u ludzi-skarabeuszy. S najliczniejsi
i wydaje mi si, e maj do dyspozycji najlepsze
otoczenie.
Bogini mioci nie przebieraa w rodkach. Nic nie
pozostao z tej wspaniaej osady, ktr zbudowae na
wyspie mwi szeptem Mata Hari.
Milcz.
Uwaam, e kara Afrodyty jest nieproporcjonalnie
dua do twojej rzekomej winy. Moga przynajmniej da ci
czas na ewakuacj ludzi.
I pomyle, e jeszcze wczoraj taczylimy razem,
a ona szeptaa mi na ucho, jaki rozwinity
i sympatyczny jest mj lud...
Kieruj wzrok w stron Afrodyty. Zauwaam, e ona
take na mnie patrzy, a nawet przesya mi umiech. Ta,
ktra kazaa mi uwaa na przyjaci. Lepiej bym zrobi,
gdybym si jej wystrzega.
Mimo wszystko nie potrafi mie tego za ze mojej
bogini. Zniewala mnie i jakie by nie byo jej zachowanie,
odnosz wraenie, e ywi do mnie prawdziwe uczucie
i e to dla mojego dobra sprawia mi cierpienie. Czybym
sta si przez ni masochist? Nie. Raczej alpinist, ktry
upar si, e wejdzie na niebezpieczne zbocze gry,
zamiast polecie helikopterem. Wszyscy sportowcy

wiadomie wybieraj bl. Bieg w maratonie to

prawdziwa droga krzyowa, podnoszenie ciarw to
niepotrzebne cierpienie. Sprbuj spodoba si bogini
mioci...
Co za dziwka mwi cicho Sarah Bernhardt. To
co ci zrobia, jest naprawd niesprawiedliwe.
Sam jestem zaskoczony, syszc, jak z moich ust
padaj te sowa:
Zmusia mnie do przestrzegania regu gry.
Tak, zsyajc kataklizm, ktry ci zniszczy...
Mog ci pomc, jeli chcesz mwi dalej Mata Hari.
Wrd moich ludzi-wilkw yje ju kilku ludzidelfinw, ale jeli inni bd mieli kopoty, przylij ich do
mnie, ochroni ich i dam im ziemi.
Mata Hari uratowaa mi ycie podczas przeprawy
przez niebiesk rzek. W trudnych chwilach jest zawsze
obok, gotowa mi pomc. Jednak z niezrozumiaych
powodw drani mnie jej uprzejmo.
Afrodyta wyjmuje spod kieliszka do jajek butelki
z Rajem oraz Imperium Aniow.
Dusze wlatuj do pierwszego naczynia, potem
tanecznym ruchem niektre z nich trafiaj do Imperium
Aniow jak mae wietlne punkciki podobne do
robaczkw witojaskich.
Pozostao jednake wiele zbkanych dusz,
zatrzymanych na Ziemi przez niskie uczucia. Ukryte
i niewidzialne, usiuj straszy swoich przeladowcw,

przeszkadza mediom, przesyajc im nieprawdziwe

przeczucia, lub te zosta z tymi, ktrych kochay.
Trzeba bdzie oczyci planet z tych nieborakw
mwi Afrodyta. Nie ma szczliwych bdzcych dusz.
Przeznaczeniem kadej duszy jest odradza si
nieustannie, a do chwili, gdy przejdzie do wyszego
wiata. Pamitajcie o tym.
Wszyscy notuj: nauczy kapanw rozpoznawania
zbkanych dusz i sprawi, by przeniosy si w zawiaty.
Bogini kieruje si w moj stron i ku mojemu
wielkiemu zdumieniu skada mi gratulacje:
Brawo, Michael. Sdziam, e pan... a waciwie nie
mylaam, e uda si panu przej t prb. Zaczyna pan
robi na mnie wraenie. Nie wiedziaam, e ma pan
w sobie takie pokady moliwoci...
Jest mi na przemian gorco i zimno. Nie wiem, jak
mam zareagowa.
To co ci nie zabije, wzmocni ci dodaje.
Tak samo powiedziaa matka Eun Bi. Dugi czas to
zdanie przypisywano Nietzschemu, a przecie ono
znajduje si w Starym Testamencie.
Ale chyba nie oczekuje, e jej podzikuj za
mczestwo mojego ludu, ktre miao go wzmocni!
Podchodzi do mnie.
By pan naprawd dobry, Michaelu Pinson.
Bierze moj do i ciska, jak trener gratulujcy
swojemu bokserowi zwycistwa. Potem wraca na

podium.
Kokietka mruczy pod nosem Raoul. Po tym, co ci
zrobia, nie powiniene nawet pozwoli, by si zbliya do
ciebie.
Co za aktorka! Zadaj sobie tylko pytanie, po co jej
ten cay pokaz sztuki uwodzenia? mwi Marilyn.
Bez wtpienia do testowania swojej wadzy
stwierdza Freddy.
Tak, jej wadzy czerwonej magii podsumowuje
Raoul.
Wyjania mi, e oprcz biaej i czarnej magii, istnieje
jeszcze trzecia, mao znana: czerwona magia. To magia
kobiet, oparta na najbardziej podstawowych popdach
pciowych. Szczeglnie interesowali si ni Azjaci,
tworzc w Indiach Kamasutr oraz tantryzm, miosne tao
w Chinach lub weselny taniec w Japonii. Zrozumieli
bowiem, e oprcz rzucania uroku lub czynienia
egzorcyzmw, kobiety mog uwie mczyzn i podda
go wadzy hormonw, czynic go rwnie sabym, jak po
zayciu narkotykw.
Raoul zrozumia mj problem, lecz na razie nie umie
go rozwiza. Nie spuszczam wzroku z bogini. I czuj
ulg, kiedy przerywa prywatne rozmowy i woa, bymy
podeszli w kt sali, gdzie stoj przykryte soiki.
Mj poprzednik, Hermes, przedstawi wam
szczegowo dowiadczenie ze szczurami. Demeter
opowiedziaa o dowiadczeniu z mapami. Zwierzca

parabola pozwala lepiej zrozumie niektre z ludzkich

zachowa. Ja natomiast opowiem wam o pchach.
Wyjmuje jeden ze soikw i pokazuje nam
dowiadczenie. Postanawiam robi notatki do
Encyklopedii.

102. ENCYKLOPEDIA: SAMOOGRANICZANIE SI

PCHE
Pchy umieszczono w soju. Brzeg soja znajduje si
dokadnie na takiej wysokoci, ktra umoliwia im
wyskoczenie na zewntrz.
Nastpnie otwr w soju zamknito szklanym
wieczkiem. Pocztkowo pchy skacz i uderzaj
w wieczko. Poniewa je to boli, zaczynaj dostosowywa
dugo skoku, tak e zatrzymuj si pod sam
pokrywk. Po godzinie nie ma ju ani jednej pchy, ktra
uderzaaby o szko. Wszystkie skrciy swj skok, eby
dotrze tu poniej wieczka.
Jeli nastpnie zdejmie si szklan pokrywk, pchy
cigle bd skaka na ograniczon wysoko, tak jakby
soik nadal pozostawa zamknity.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

103. UWAGA NA SUFIT

Afrodyta nadal stoi z twarz przy soiku, jakby patrzenie
na samoograniczajce si pchy byo najbardziej
pasjonujcym widowiskiem we wszechwiecie.
Jakie wnioski wycigniecie z tego dowiadczenia?
pyta.
Niektre przeycia z przeszoci utrudniaj
widzenie rzeczy takimi, jakie s one w rzeczywistoci.
Wizja realnego wiata znieksztacona jest przez dawne
urazy mwi Rabelais.
Niele. Poza tym z obawy przed uderzeniem gow
w sufit pchy nie chc podj ryzyka. A przecie gdyby
tylko sprboway, zobaczyyby, e sukces jest znowu
w ich zasigu.
Ze sposobu, w jaki wymawia to zdanie, wnioskuj, e
jest ono w szczeglny sposb skierowane do mnie.
To troch tak jak w dowiadczeniu z szympansami
dodaje Wolter.
Nie, bo szympansy nie miay nawet zych przey
odparowuje Rousseau. Pchy wiedz, dlaczego nie
naley skaka wyej, szympansy tego nie wiedziay.
Ale w obydwu przypadkach chodzi o istoty, ktre
nie widz czego, co jest oczywiste.
Jest rwnie strach przed zmian zwyczajw
zauwaa Saint-Exupry.
Z pewnoci zgadza si bogini mioci.

 Poza tym pchy nie zadaj sobie ju trudu

zdobywania nowych informacji. Swoje dowiadczenia
uznaj za ostateczne stwierdza Sarah Bernhardt.
Wanie dotykacie jednego z wielkich problemw
ludzkoci owiadcza nasza nauczycielka. Niewielu
ludzi potrafi wyrobi sobie wasn opini. Powtarzaj
wic to, co mwili im rodzice, potem nauczyciele, a
wreszcie to, co dzi wieczorem usyszeli
w wiadomociach. Tak bardzo potrafi przekona
samych siebie, e to ich wasne opinie, i umiej ich
arliwie
broni
w
obecnoci
ewentualnych
przeciwnikw. A przecie gdyby tylko spojrzeli wasnymi
oczami i myleli po swojemu, zdoaliby odkry wiat taki,
jaki jest naprawd, a nie taki, jaki kto im przedstawia.
Ta lekcja przypomina mi dyskusj z kilkoma
zaproszonymi kiedy na kolacj przyjacimi. Jeden
z nich, dziennikarz, tumaczy nam, e wszystkie media
uzyskuj informacje z jednej i tej samej agencji prasowej,
ktra zupenie przez przypadek finansowana jest przez
pastwo oraz wielkie korporacje naftowe. Zatem
spoeczestwo zna na bieco, cho nie w bezporedni
sposb, punkt widzenia pastwa oraz grup przemysu
paliwowego, ktre same chciayby rzdzi narodami
dostarczajcymi im ropy naftowej. Czego takiego inni
nie potrafili zaakceptowa. Natychmiast zosta uznany
za zwolennika takiej polityki. Prbowaem go broni, ale
na prno. O dziwo, najbardziej agresywni byli ci, ktrzy

uwaali si za obrocw wolnoci.

Co zrobi, eby pchy odwayy si skoczy poza
przyjt przez wszystkie lini? dopytuje si Afrodyta.
Wychowa je tak, eby czuy si wolne i polegay
tylko na wasnych zmysach mwi Rabelais.
Ale jak to osign?
Obdarzajc je inteligencj sugeruje Simone
Signoret.
Nie, inteligencja nie ma tu nic do rzeczy.
Uczc je wyrabiania wasnej opinii w oparciu o to,
co same przeyy, oraz o ich wasne dowiadczenia
proponuj.
Afrodyta zgadza si:
Dokadnie tak. Wszystkiego prbowa, gromadzi
dowiadczenia, eby zrozumie, a nie posugiwa si
cudzymi, ani tymi z przeszoci. Naley samemu
budowa swoj teraniejszo.
Kiedy na Ziemi, gdy razem z Raoulem
zdecydowalimy si pozna mier, wzbudzalimy
nieufno nawet w naszych wasnych rodzinach. Dla
wszystkich mier bya dziedzin zastrzeon dla religii
i tylko kapani lub mistycy mieli prawo snu na jej temat
rozwaania. Zainteresowanie zwykego czowieka
mierci jako ziemi nieznan wydawao si bezwstydne,
zwaszcza wtedy, gdy nawizywaem do tak bardzo mi
bliskich poj duchowoci laickiej lub duchowoci
indywidualnej, a nie zbiorowej. Dla mnie duchowo

bya przeciwiestwem religii, poniewa dotyczya

kadego czowieka, podczas gdy religia bya tylko
mylowym gotowcem, przeznaczonym dla tych, ktrzy
nie potrafili znale wasnej drogi duchowego rozwoju.
Podkrelaem, e w sowie duchowo zawiera si take
pojcie humor, a wikszo religii bya dla mnie zbyt
powana, by zachowa ten wymiar. Zrozumiaem potem
oczywicie, e lepiej byoby dla mnie, gdybym milcza
i rozmawia na ten temat tylko z Raoulem, ktry
przynajmniej mnie rozumia.
Chcc zachci ludzi, by ponownie przetestowali
skok na sam szczyt, naley nauczy ich wolnoci, a do
przekazania im tej nauki potrzebni s...
Afrodyta pisze kred na tablicy: Mdrcy.
Oto nowe wyzwanie. Wprowadcie do swoich
ludw mdrcw, wtajemniczonych, naukowcw radzi.
Krtko mwic, istoty na poziomie wiadomoci nr 6.
Pozwol si zabi mwi Bruno.
Wrd paskiego ludu prawdopodobnie tak mwi
nagle Afrodyta, spogldajc surowo na Bruna Ballarda.
U mnie? Co ma pani przeciwko mnie?
Widz, jak bogini rzuca si w kierunku Bruna.
Co mam przeciwko panu?
W tym momencie dochodz do wniosku, e nigdy nie
przypuszczaem, i ktrego dnia przyjdzie mi oglda
skaczcych sobie do oczu bogw.
A wic to, mj drogi panie Ballard, e co prawda

w swoim kcie nie napada pan na nikogo, jak dotychczas

nie dokona pan adnej masakry... jednak prosz
zobaczy, jak traktuje pan wasny lud. Prosz mi
powiedzie, co ma pan przeciw kobietom?
Bruno spuszcza wzrok.
Nie rozumiem. Spodziewaem si raczej takiej reakcji
w stosunku do Proudhona, ktry zaatakowa kobietyosy...
Pozwoli pan na przyjcie zwyczajw, ktrych
nawet nie da si nazwa. A wrd nich tego, ktry jest
najbardziej wyrazisty... Obrzezanie kobiet! Matki, ktre
okaleczaj swoje wasne crki. Usuwaj im echtaczk!
Oto, co si robi u pana, panie Bruno. A dlaczego one to
robi?
Ee... mwi Bruno ... nie wiem. To kobiety podjy
tak decyzj. Sdz, e jeeli tego nie zrobi, nie bd
prawdziwymi kobietami.
A kto im podsun taki pomys?
Ee... mczyni.
A dlaczego?
... Poniewa nie chcieli, eby sypiay, z kim
popadnie.
Nie, mj panie, poniewa nie chcieli, eby
odczuway przyjemno. S zazdroni o kobiec
przyjemno, ktra wydaje im si czym wyszym ni
mska (i tak jest). Oto caa prawda. Widziaam wrd
paskiego ludu mae dziewczynki okaleczone na cae

ycie, w dodatku w warunkach urgajcych wszelkim

zasadom higieny i w strasznym blu. A wszystko to
w imi... tradycji!
Bruno nie moe przez chwil zapa rwnowagi.
To nie ja, to moi ludzie...
Tak, ale nic pan nie zrobi, eby im przeszkodzi.
Jeden sen, przeczucie, uderzenie pioruna pewnie by
wystarczyo. Co z tego, e jest pan bogiem, skoro pozwala
pan na to, by ludzie robili byle co? Ale to jeszcze nie
wszystko, panie Bruno... trzeba te wspomnie
o zaszywaniu warg sromowych. Bez adnego
znieczulenia. A wszystko po to, eby w chwili lubu byy
dziewicami...
Boginie-uczennice rzucaj Brunowi spojrzenie pene
dezaprobaty.
Opowiem panu o jeszcze jednej, mniej znanej
i bardziej niegodnej rzeczy, ktra si u pana dzieje, panie
Bruno... W jzyku medycznym na Ziemi 1 nazywa si to
przetok poonicz.
Nie znam znaczenia tego sowa. Po sali przebiega
szmer. Spodziewam si najgorszego.
Wie pan, co to takiego? No wanie. Mae,
dwunastoletnie dziewczynki wydawane s za m za
bogatych starcw. Sprzedawane przez wasnych
rodzicw. I oczywicie ci ajdacy nie stosuj adnych
zabezpiecze, wic dziewczynki zachodz w ci, jak
tylko osign dojrzao pciow. Ale ich ciao nie jest

jeszcze gotowe. Zwykle nie utrzymuj ciy do koca,

lecz kiedy pd ronie, uciska na tkanki oddzielajce
narzdy rodne, pcherz moczowy i odbytnic, na skutek
czego mocz, a czasami te odchody wydostaj si przez
pochw. Te mode dziewczta myj si bez przerwy, ale
i tak pachn tak brzydko, e mowie wyrzucaj je,
a rodziny ju nie chc ich przyj. Wcz si wic jak
bezpaskie psy, a ludzie rzucaj w nie kamieniami.
Dwunastoletnie
dziewczynki,
panie
Bruno!
Dwunastoletnie!
Wszyscy patrzymy na niego. Chowa gow
w ramionach.
To nie ja, to moi ludzie obwieszcza gono, jak
waciciel psa, ktry wanie pogryz dziecko.
Ta mowa obrocy nie uspokaja bogini mioci.
Przecie wanie po to pascy ludzie maj boga.
eby ich trzyma w ryzach, wychowywa, nie pozwala
im robi wszystkiego, co tylko im przyjdzie do gowy...
A poza tym, jak atwo uwzi si na kobiety. Nie maj
wystarczajcej siy fizycznej, by si broni. W kocu na
wszystko si zgodz... Nie bd ju opowiada
o niektrych pana wioskach, gdzie kobiety tak wstydz
si faktu narodzin dziewczynek, e wol je utopi zaraz
po urodzeniu.
Teraz Bruno Ballard nic ju nie mwi. Mam
wraenie, e ogarnia go wcieko. To dziwne, ale
wyglda tak, jakby mia za ze Afrodycie, e wyjawia

wszystkim prawd o obyczajach jego ludu.

Ale Afrodyta wskazuje ju palcem innych uczniw.
Niech si pana kolekowie tak nie miej...
Mylelicie, e nie zauwa? Po pierwsze, nie tylko u
niego s tego rodzaju praktyki. Poza tym widziaam, jak
niepotrzebnie powicacie ycie ludzkie, widziaam
kazirodztwo, uwaane za sposb wychowania dzieci!
Widziaam pedofili waszych marnych przywdcw. Ju
nie wspominajc o kanibalizmie ani o trzymaniu
w odosobnieniu trdowatych lub kalekich. Widziaam jak
palicie na stosach pierwsze kobiety, nazywane
czarownicami... Widziaam budow pierwszych sal
tortur. I zawd kata, ktry sta si zatrudnieniem na cay
etat. Wszystko to widziaam. To, na co pozwolilicie
przez wasz maoduszno lub gupot.
Patrzy na nas surowo.
Chyba, e to przez wasz rozwizo.
Wielu uczniw spuszcza gowy. Bogini zmienia ton,
ponownie przechodzi wzdu rzdw, a jej toga powiewa
na wietrze. Wraca na podium. Kupidyn siada na jej
ramieniu. Afrodyta oddycha gboko.
A wic... o czym to mwilimy? Ju wiem,
o mdrcach. Na pocztku bez wtpienia mdrcy
niepokoj przywdcw i ustalone systemy. Ci za nie
wahaj si uy siy, przemocy, nawet terroryzmu, aby
si od nich uwolni. Tak wic wasi mdrcy zaczn by
przeladowani. Ale trzeba na to spojrze

perspektywicznie. Wasi uczeni mczennicy zasiej

ziarno, ktrego wzejcia by moe nigdy nie zdoaj
zobaczy. Tales, Archimedes, Giordano Bruno, Leonardo
da Vinci, Awerroes nie mieli lekkiego ycia, ale
pozostawili po sobie nie dajce si zatrze lady. I to jest
wasze nastpne zadanie.
Mdrcy, podkrela bogini grub kresk.
Dusze z Ziemi 18 ju si wznosz. Waszym
zadaniem jest wyznaczy ludom kurs. Prosz, ebycie
zanotowali na kartkach wasz ostateczny cel.
Ostateczny cel, pisze i dodaje tu obok: Utopia.
Za kad polityk kryje si jaki zamiar. I on
wanie jest wany.
Dodaje trzeci wyraz: Intencja.
Nie naley ufa etykietkom. Moecie mie
demokracj, ale jeli zamiarem prezydenta jest tylko
wzbogaci si, to w efekcie otrzymacie ukryt dyktatur.
Podobnie, moecie mie monarchi, ale jeli intencj
krla jest dobro jego ludu, to w efekcie otrzymacie
system spoecznej rwnoci. Za politycznymi hasami, za
przywdcami, kryj si osobiste intencje i to wanie ich
naley pilnowa i nimi kierowa.
Niektrzy uczniowie nie rozumiej, zatem nasza
nauczycielka wyjania:
Wszyscy potraficie sobie wyobrazi wiat, ktry
byby idealny dla ludzi. Kady z was ma wyobraenie
innej utopii. I wanie zadaniem waszych mdrcw

bdzie realizacja tej utopii. Bd wic w jakim sensie

stranikami waszego ukrytego, boskiego zamiaru. Bd
radzi ludowi lub jego przywdcom, aby wasze
cywilizacje osigny wyszy cel. Trzeba go tylko okreli.
Proponuj, by kady z was wymyli jakie marzenie dla
swojego ludu. Napiszcie, co dla was znaczy pojcie wiat
idealny, i to nie tylko w odniesieniu do waszych ludw,
ale caej Ziemi 18.
Zapanowaa zupena cisza. Kady z nas oddaje si
takiej samej introspekcji. Co oznacza dla mnie idealny
wiat? Na tym etapie myl, e ideaem byby pokj na
caej planecie. Pragnbym powszechnego rozbrojenia.
W takim wiecie mgbym skierowa ca energi
mojego ludu na poznanie oraz dobro ogu, a wic na
duchowo. Gryzmol drukowanymi literami: POKJ NA
CAYM WIECIE.
Afrodyta dodaje:
Poniewa idealna przyszo moe stopniowo
ulega zmianie podczas naszych zaj, podajcie dokadn
dat powstania waszej utopii. Dzi mamy pitek,
pierwszego.
Bogini zbiera wszystkie prace, a nastpnie oznajmia,
siadajc z powrotem przy biurku:
Nadszed czas na oceny.
Wstrzymujemy oddech. Nasza nauczycielka wyglda,
jakby si nad czym gboko zastanawiaa. Patrzy
w notatki, a potem na kadego z nas. Wreszcie podaje

werdykt:
Pierwsze miejsce: Clement Ader i jego ludzieskarabeusze.
Inni klaszcz, ale ja jestem oburzony. Ludzie
Clementa Adera byliby tylko zbieranin nieokrzesanych
wieniakw, gdybym nie da im pisma, matematyki
i piramid.
Bogini mioci nakada zoty wieniec laurowy na
gow mojego gospodarza. Dodaje jeszcze komentarz:
Clement Ader nie tylko umia wykorzysta zasad
przymierza, przygarniajc ludzi-delfinw, ale take
potrafi zrozumie, dlaczego warto budowa pomniki. To
jego cywilizacja stworzya na Ziemi 18 najpikniejsze
na tamte czasy budowle. Kosztoway wiele pracy
i energii, ale przyczyniy si do oddziaywania kultury
ludzi-skarabeuszy w czasie i przestrzeni. Wszystkim
wam radz skorzysta z metod Clementa Adera.
Cauje lotnika w obydwa policzki i przyciska do
piersi.
Drugie miejsce: ludzie-iguany Marii Curie. Take
wznieli piramidy oraz zbudowali due, nowoczesne
miasta, a poza tym rozwinli astrologi oraz
wrbiarstwo. Powiem tylko jedno sowo krytyki. Naley
zaprzesta skadania ofiar z ludzi, ale jestem pewna,
droga Mario, e potrafi pani stworzy takich mdrcw,
ktrzy zakocz t gupot. Prosz potraktowa
dzisiejsz nagrod jako zacht do takiego dziaania.

Przyjmujc srebrny wieniec laurowy, Maria Curie

podkrela, e bardzo wiele zawdzicza ludziom-mediom,
ktrzy potrafili jej sucha; dodaje te, e w przyszoci
zrobi wszystko, aby rozpowszechni idee goszone przez
ludzi-iguany.
Tak jak Clement Ader, Maria Curie nie wspomina
o statkach, ktre pewnego dnia pojawiy si na
horyzoncie, przynoszc im ca wiedz niezbdn do
rozkwitu ich kultury... Pewnie woleliby wszyscy, ebym
zosta wyeliminowany, aby ju nigdy nie byli zmuszeni
do okazywania mi choby najmniejszej wdzicznoci.
Wreszcie trzecie miejsce: Joseph Proudhon i jego
ludzie-szczury.
Przez zgromadzonych przebiega szmer. Bogini
dodaje:
Ludzie-szczury zajmuj miejsce ex aequo
z kobietami-osami, jednak poniewa reprezentuj si
D, daam im niewielk przewag po to, eby w gronie
laureatw znalazy si wszystkie trzy siy.
W sali ponownie zawrzao.
Afrodyta
uspokaja
niecierpliwym
gestem
protestujcych, wrd ktrych s gwnie kobiety, i mwi
dalej:
Cywilizacja ludzi-szczurw jest dzi pod wzgldem
militarnym najsilniejsza na caej Ziemi 18. Wszyscy
musicie si z tym liczy. Moim zdaniem, jego armia jest
obecnie niezwyciona, poza tym posiada nadzwyczaj

skuteczn bro.
Sycha gwizdy. Tym razem bogini jest najwyraniej
zirytowana. Uderza rk w biurko, chcc przywrci
cisz.
Zrozumcie! Tak jak wy, pragn nade wszystko
mioci i nienawidz przemocy. Na nic jednak
przymykanie oczu. Silna armia zawsze w kocu dotrze
do pokojowo nastawionego ludu. Twardy zwycia
mikkiego.
W mojej gowie dwiczy pie czekajcych na
mier ludzi-delfinw podczas ataku ludu Szczurw.
W mojej gowie rozbrzmiewaj sowa litanii piewanej
w dniu potopu. Poniewa nie byli zdolni do walki, starali
si z godnoci przej z ycia do mierci. Czyby wic
ich szlachetne zachowanie nie miao adnej wartoci
w kodeksie olimpijskich bogw?
Co komu po piknych zasadach, jeli umrze?
owiadcza Afrodyta, jakby czytaa w moich mylach.
Wielu z was zbdzio przez to, e bylicie anioami.
A Ziemia 18, jak kady inny wiat, to miejsce
konfrontacji. To prawdziwa dungla. Gdyby istnia tylko
jeden bg, narzuciby swj wasny system wartoci, ale
tak nie jest. Jest was jeszcze koo setki. Najpierw bdcie
realistami, dopiero potem idealistami.
Dlaczego zniszczya pani cywilizacj Michaela?
pyta znienacka Mata Hari.
Rozumiem pani uczucia zimno odpowiada bogini

 i gratuluj dobroci serca. Tyle, e samo serce nie

wystarczy. eby zrozumie wiat, potrzebna jest jeszcze
inteligencja. Mnie sam drogo kosztowaa ta lekcja.
Kiedy tak mwi, widz w jej jasnym spojrzeniu
tysice dramatw, cierpie i niezapomnianych zdrad.
Michael nie tylko dopuci si oszustwa, ale take
stworzy nieprawdziwy wiat. To bya jakby wyspa
rozpieszczonych dzieci... Bez adnego kontaktu
z ssiednimi ludami. Owszem, gromadzili wiedz
i rozwijali duchowo, lecz stali si zbyt osobici. Teraz
przynajmniej ich cenna wiedza rozchodzi si po caym
wiecie. Po co by wiatem, ktre wieci w dzie?
wiato wida tylko w mroku. Najlepiej je wida wrd
przeciwnoci. I to dlatego musieli opuci wysp, dlatego
teraz walcz o przeycie. Ale ja wierz w Michaela. Jego
ludzie bd lni nawet w najwikszych ciemnociach.
Mam ochot jej powiedzie, e gdyby pozwolia
mojemu ludowi rozwija si, wysaliby swoje okrty do
innych ludw, zawoc im swoj wiedz. Wystarczyo
da im troch czasu. Przecie nawet po tym, jak statki
z odkrywcami przyjmowano strzaami, ludzie z Wyspy
Spokoju nie zaprzestali ich wysyania. Trzeba byo mi
zaufa. Ale ona patrzy na mnie porozumiewawczo
i znowu mam wraenie, e to wszystko robi dla mojego
dobra. Gryz si w jzyk.
Dziaajcie, jak najlepiej moecie, bdcie
odpowiedzialni, lecz dziaajcie zgodnie z reguami gry

podsumowuje swoj wypowied. Pozytywne uczucia s

dobre w kinie i powieciach, ale nie sprawdzaj si
w prawdziwym yciu.
W takim razie dlaczego czynia pani takie zarzuty
Brunowi? pytam.
Po raz pierwszy widz, e bogini mioci jest troch
zmieszana. Spuszcza wzrok i mwi:
Ma pan racj. Panie Bruno, auj tego, co
powiedziaam. To by napad zego humoru. Bruno, jeste
w gronie dwudziestu najlepszych i moesz kierowa
swoimi ludmi, jak ci si podoba. To co powiedziaam, to
tylko opinia obserwatorki, nie musisz bra jej pod uwag.
Ju po chwili Bruno obnosi swoj zwycisk min.
Ta naga zmiana szokuje mnie jeszcze bardziej ni
wszystko, to co wydarzyo si dotychczas. Zdecydowanie
ju nic nie rozumiem z zasad rzdzcych wiatem
bogw. Przypomina mi si Lucien Dupres. Moe mia
racj mwic, e znalelimy si w puapce. My, ktrych
dusze powinny by najbardziej czyste i znajdowa si na
najwyszym poziomie rozwoju, bdziemy musieli
przysta na potwornoci... Ja sam ju tyle z nich
zaakceptowaem. Czyby za duo?
Afrodyta bierze ponownie list i powraca do
ogaszania ocen. Po raz kolejny znalazem si na szarym
kocu, ale nie jestem ostatni. Wykluczony zostaje malarz
Paul Gauguin i jego ludzie-wierszcze, ktrzy piknie
piewali podczas niw, ale zapomnieli o garncarstwie,

potrzebnym, eby mc schowa na zim swoje zapasy.

Wygodniali, byli zbyt sabi, aby odeprze atak ludziszczurw. Nic nie zostao z ich wspaniaej kultury oraz
sztuki, ktra swym rozwojem wyprzedzaa epok.
Centaur zabiera piewc urody Pont-Aven
i Markizw, ktry nawet si temu nie sprzeciwia. Bogini
wyczytuje nastpnie nazwiska siedmiu innych, mniej
znanych bogw, ktrym nie powiodo si gwnie
z powodu wojen, epidemii lub godu. Ich take zabieraj
centaury.
Odejmowanie: 92 8 = 84.
Nadchodzi Atlas i zabiera Ziemi 18.
Wszyscy kieruj si do wyjcia. Patrz na pchy
w soiku bez wieczka. A czym jest nasze wieczko?
Spogldam na onieon gr i jestem przekonany,
e pewnego dnia si dowiem.

104. ENCYKLOPEDIA: DOGONI

W 1947 roku francuski etnolog Marcel Griaule bada
liczce ponad 300 000 osb plemi Dogonw,
zamieszkujce paskowy Bandiagara w Mali, okoo stu
kilometrw od miasta Mopti. Starszyzna plemienna
zdecydowaa podczas narady, e wtajemnicz Griaulea
w swoje sekrety. Przedstawili mu lepego starca,
Ogotemmeliego, stranika ich wielkiej witej jaskini.
Dwaj mczyni rozmawiali przez 32 dni. Ogotemmeli
zapozna Griaulea z kosmogoni Dogonw, pokazujc
mu wyryte w skale rysunki oraz mapy nieba
z przedstawionymi gwiazdami i planetami.
Wedug mitologii Dogonw, Stwrca Amma by
garncarzem. Wzi gar gliny i ulepi jajko. Do
czasoprzestrzeni Amma woy osiem podstawowych
ziarenek, z ktrych narodzia si Rzeczywisto. Amma
stworzy nastpnie Nommo, ludzi-ryby, ktrzy stali si
jego przedstawicielami. Najpierw piciu Nommomczyzn, potem pi Nommo-kobiet. Pierwszy
Nommo zosta wadc nieba i burzy. Towarzyszy mu
drugi Nommo-posaniec. Trzeci Nommo wada
wodami. Ostatni Nommo Yurugu zbuntowa si
przeciw swemu Stwrcy, poniewa nie otrzyma
kobiety, ktrej pragn. Wtedy Amma wygna go
z pierwotnego jaja. Jednak Yurugu wyrwa kawaek jaja
i z tego fragmentu powstaa Ziemia. Yurugu postanowi

zatem znale dla siebie kobiet na tej planecie. Ale

Ziemia bya sucha i jaowa. Tak wic powrci Yurugu
do pierwotnego jaja i z oyska stworzy kobiet, ktra
zostaa jego on Yasigui. Bardzo rozgniewany Amma
zamieni Yasigui w ogie, z czego powstao Soce.
Yurugu nie poddaje si jednak, lecz wyrywa kawaek
Soca i zabiera go na Ziemi. Tam rozdrabnia go na
ziarnka, w nadziei, e wykiekuje z nich nowa
rzeczywisto, w ktrej wreszcie znajdzie swoj
towarzyszk ycia. Wskutek okaleczenia Soca
narodzi si Ksiyc. Po tylu prowokacjach rozgniewany
Amma zamieni Yurugu w pustynnego lisa. Wybucha
wwczas wojna pomidzy Nommo. Wyrwane przez
nich kawaki pierwotnego jaja zamieniy si
w umieszczone we wszechwiecie gwiazdy. Podczas
walki powstay drgania, ktre wcigny w spiral
gwiazdy.
W opowieci Ogotemmeliego oraz na starych
rysunkach, ktre pokazuje, najdziwniejsze jest to, e
przedstawiaj one wszystkie planety systemu
sonecznego na waciwych im miejscach.
Nawet Pluton, Neptun i Uran s dobrze oznaczone,
chocia te trudne do zobaczenia planety zostay odkryte
cakiem niedawno. Ale jeszcze bardziej niezwyky jest
fakt, e zdaniem Ogotemmeliego, Stwrca, czyli Amma,
mieszka w niebie na gwiedzie, ktr nazwano
Syriuszem A. Na mapach Dogonw znale mona obok

niej drug gwiazd, ktr Ogotemmeli nazywa

najciszym przedmiotem we wszechwiecie. Zreszt
ich kalendarz skada si z pidziesicioletnich cyklw,
odpowiadajcych obrotowi tych dwch dalekich gwiazd
wok siebie. Ot niedawno odkryto Syriusza B,
biaego kara, ktry kry po elipsie wok Syriusza
A w cyklu pidziesicioletnim. Gwiazda posiada czarne
dziury, a jej materia jest najgstsz z dotychczas
znanych.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

105. NAJWANIEJSZY UCZE

Pory Roku zaczynaj znowu swoj prac. Dzi wieczr
mamy prawo zje kilka nowych produktw, ktre
zostay odkryte przez nasze plemiona... przede
wszystkim maso, ser i wdlin. Maso wydaje mi si tak
smaczne, e bior jeszcze jedn kostk i zjadam prosto
z widelca. Smakuje jednoczenie mlekiem i migdaami.
Naprawd pyszne. Tak samo ser i wdlina. Jednak nie
w gowie nam delektowanie si potrawami. Wszyscy
komentuj dzisiejsz parti, aujc, e Proudhon, ten
najedca bez czci i wiary, znowu znalaz si w czoowej
trjce. Niektrzy jednak twierdz, e musi by obecny
kto reprezentujcy si D i e postawa anarchisty jest
wyrazem waciwej niektrym ludziom potrzeby
dominacji. Inni twierdz, e zwycistwo Marilyn nad
bezlitosnym wrogiem dowodzi, e sama przemoc nie
wystarczy, by zwycia we wszystkich bitwach.
Zastanawiam si, kto byby dzi w stanie pokona
jego wojsko? pyta Mata Hari.
Inne, jeszcze silniejsze wojsko, ktre znaoby jego
sposb prowadzenia walki, potrafio go naladowa
i ulepszy odpowiada Raoul.
Powiedziawszy to, mj przyjaciel bierze swoje
krzeso i siada obok mnie.
Teraz ty piszesz Encyklopedi Wellsa, prawda?
To prawda. Edmond mi j powierzy przed swoj

mierci.
Tracisz czas.
Robi to gwnie po to, aby wzbogaci wiedz ludzidelfinw.
Jednak to wyjanienie nie jest dla niego zbyt
przekonujce.
Raczej pomyl o tym, eby ich uzbroi, bo inaczej
zawsze bd zalee od tych, ktrzy ich u siebie goszcz.
S jak waciciele sklepw nachodzeni przez mafi, ktra
obiecuje im rzekom ochron.
Nie zapominaj, Raoul, e twj lud take naley do
tych, ktrzy wymuszaj od mojego wiedz w zamian za
swoj gocinno.
Nie chciabym, eby pozwoli si wyeliminowa.
Dzikuj ci za trosk, ale na razie, mj lud yje.
Kiwa gow bez przekonania.
Nie podobao mi si to, co ci zrobia Afrodyta
mwi cicho. Ja na twoim miejscu wybym z wciekoci.
Podaje mi kawaek miodowego ciasta.
W wiecie, gdzie wszystko jest niepewne,
przynajmniej zjedzenie dobrego ciasta jest realn
przyjemnoci.
Wchodzi orkiestra centaurw, by towarzyszy naszej
agape. Do grona tam-tamw, fletw i fonicznego uku
doczyy trbki.
Afrodyta przemyka wrd zebranych, kademu
szepczc jakie swko. Podchodzi do mnie i siada obok.

Raoul ulatnia si dyskretnie.

Zrobiam to dla twojego dobra mwi bogini.
Jeli czowiek nie napotyka przeszkd, usypia.
Przeykam lin.
Gdyby mi na tobie nie zaleao cignie dalej
swoim ciepym gosem zostawiabym twj lud, eby
obrasta w pirka na tej wyspie, pawic si w szczciu,
sam na wiecie i z dala od prawdziwego ycia.
Bybym z tego bardzo zadowolony.
I tak wanie sdziam... Twoi ludzie staliby si
w kocu aroganccy, przesadnie dumni ze swojej wiedzy
i mieliby w pogardzie reszt ludzkoci.
Afrodyta gadzi moj do.
Wiem szepcze Ludzie-delfiny s wszdzie
przeladowani i wykorzystywani. Zabiera si ich wiedz,
a w podzikowaniu dostaj kopniaka lub przegania si
ich widami. Ale przynajmniej ocknli si.
Poniewa s le traktowani, zaczynaj wpada
w paranoj.
Uwierz, jeszcze mi za to podzikujesz.
Zaciskam wargi, wiedzc, e ten dzie jeszcze nie
nadszed, a ja na razie musz towarzyszy moim
pokojowo nastawionym ludziom w ich yciu wrd
ludw kochajcych przemoc i wojny.
Umiesz ju rozwiza zagadk? pyta bogini.
Lepsze ni Bg, gorsze ni diabe... Przecie to ona jest
rozwizaniem tej zagadki! To Afrodyta jest lepsza ni

Bg i gorsza ni diabe... Przez ni oszalaem z mioci,

a robi to lepiej ni Pan Bg. I niszczy mnie gorzej ni
diabe.
Jej szarada przypomina mi pewna gr towarzysk
Post-it, podczas ktrej gracze siedz w kole i pisz na
samoprzylepnych kartkach nazwisko jakiej znanej
osobistoci, a nastpnie przyklejaj te kartki sobie
nawzajem na czoach. Dana osoba nie wie, kogo
reprezentuje, wic zadaje na olep pytania: Czy jestem
osob yjc? Jestem mczyzn czy kobiet? Czy jestem
sawny? Niski, wysoki? Jestem muzykiem, malarzem,
politykiem?. Pozostali odpowiadaj tak lub nie.
Kiedy odpowied brzmi tak, zgadujcy ma prawo
zaproponowa jakie nazwisko. Gra czsto okazuje si
okrutna, poniewa ukazuje, jak nas widz inni.
Zarozumialcy dostaj zwykle imiona krlw lub
dyktatorw, marzyciele nazwiska artystw, osoby
mczce nudziarzy. Zatem ten, kto zadaje pytania, pyta
jednoczenie: A wic z kim jestem utosamiany?.
Lubiem t gr a do dnia, w ktrym wpadem na
pomys napisania na czole ssiada mojego wasnego
nazwiska. Efekt okaza si niezwykle spektakularny.
Moe Sfinks zagra podobnie z Afrodyt? Lepsze ni
Bg, gorsze ni diabe... Rozwizanie jest tak blisko, e
bogini nie jest w stanie go dostrzec.
To pani jest rozwizaniem tej zagadki.
Najpierw wyglda na zaskoczon, a po chwili

wybucha krystalicznym miechem.

Jakie to mie! Uznaj t odpowied za komplement.
Ale przykro mi, to jednak nie to! Wiesz, ju byli tacy,
ktrzy myleli o tym rozwizaniu dodaje. Chod.
Wstaje. Ja te. Przyciska mnie do swoich piersi.
Wdycham jej zmysowy zapach i wstrzymuj oddech.
Jeste dla mnie wany. Uwaam, e spord
wszystkich uczniw ty liczysz si najbardziej. Wierz mi,
mam przeczucia, a ja rzadko si myl. Jestem
przekonana, e jeste tym, na kogo czekam.
Mwi dalej ze sodycz w gosie:
Nie zawied mnie. Rozwi zagadk. A gdyby to
miao ci pomc...
Dotyka ustami mojej brody. Czuj na skrze jej jzyk.
Cay dr. Jej nagie palce dotykaj moich.
Nie bdziesz aowa szepcze mi do ucha.
Potem odwraca si i znika wrd stolikw,
zostawiajc mnie w szoku, zlanego potem od czoa a po
szyj.
Czego chciaa? pyta podekscytowana Marilyn.
Nic takiego...
No to chod, wracamy na czarne terytorium.
Po kolei doczaj do nas wszyscy teonauci, aby
przygotowa now wypraw. W naszej grupie jest take
Georges Mlis.
Wydaje mi si, e mam co, co pozwoli nam
uwolni si od wielkiej chimery mwi.

 Co to takiego?
Nigdy nie naley kaza iluzjonicie zdradza swojej
tajemnicy. Naley mu pozwoli zaskoczy widza i mam
nadziej, e tak wanie zaskoczymy za chwil wielk
chimer.

106. ENCYKLOPEDIA: ILUZJONICI

Pierwsze informacje o wystpie magika odnajdujemy
w egipskim pergaminie z 2700 roku p.n.e. Artysta
nazywa si Meidoum i wystpowa na dworze faraona
Cheopsa. Olniewa widzw, pozbawiajc kaczk gowy,
a nastpnie zwracajc j za pomoc kuglarskich
sztuczek, tak e caa i zdrowa kaczka odchodzia na
wasnych nogach. Rozwijajc swoj sztuczk, Meidoum
ucina gow wou, ktrego nastpnie w taki sam sposb
oywia.
W tym samym okresie egipscy kapani praktykowali
wit magi, w ktrej wykorzystywali mechaniczne
sztuczki, umoliwiajce otwieranie na odlego drzwi
wityni. W staroytnoci rozwj kuglarstwa wiza si
z kulkami, komi, monetami i kubkami. Pierwsze
arkana tarota bazen przedstawiaj wanie magika
pokazujcego swoje sztuczki na targu.
Nowy Testament opowiada histori Szymona
Czarnoksinika, ktry sw sztuk magiczn zyska
aski rzymskiego cesarza Nerona. wity Piotr stan
z nim do wspzawodnictwa. Pokonany Szymon
postanowi wtedy pokaza swoj ostatni sztuczk,
wyzywajc tym samym Piotra na honorow walk.
Rzuci si z Kapitolu, aby wzlecie do nieba. Ale
apostoowie, chcc udowodni wyszo religii nad
magi, sprawili swoimi modlitwami, e Szymon spad.

W redniowieczu pojawiy si pierwsze sztuczki

karciane, uzupeniane innymi sztuczkami kuglarskimi.
Jednake ich autorw nierzadko podejrzewano
o uprawianie czarw i koczyli na stosie.
Tak naprawd dopiero w 1584 roku, dziki publikacji
angielskiego iluzjonisty Reginalda Scotta, nastpuje
rozrnienie magii i czarnoksistwa. W swojej ksice
autor ujawnia tajemnic wielu sztuczek, aby zapobiec
w ten sposb egzekucjom licznych magikw,
skazywanych na mier przez krla Szkocji Jakuba I.
W tym samym czasie we Francji termin magia zostaje
zastpiony
terminem
zabawna
fizyka,
a prestidigitatorzy bd od tej pory nazywani
fizykami. Magia staje si wic widowiskiem, w ktrym
przedstawiane s sztuczki wykorzystujce zapadni,
zasony lub ukryte mechanizmy.
Prekursorem nowoczesnej magii jest Robert Houdin,
syn zegarmistrza, ktry take uprawia ten zawd.
Stworzy on Teatr wieczorw fantazji, w ktrym do
iluzjonistycznych sztuczek wykorzystywa stworzone
przez siebie mechanizmy i zoone urzdzenia. Robert
Houdin zosta nawet wysany przez francuski rzd do
Afryki w celu udowodnienia tamtejszym marabutom
i czarownikom wyszoci francuskiej magii. Kilka lat
pniej Horace Godin wymyli sztuczk z kobiet
przecit na dwoje, natomiast amerykaski magik,
Houdini, nazywany dziki swym szczeglnym

umiejtnociom wydostawania si z kadej puapki

krlem ucieczki, zacz organizowa wielkie pokazy
magii, jedc z nimi po caym wiecie.
Edmond Wells,
Encyklopedia Wiedzy Relatywnej i Absolutnej, tom V

107. WYPRAWA W CZERWONYM WIECIE

Godzin pniej teonauci dyskretnie opuszczaj
rozbawione i roztaczone towarzystwo. Wychodzimy
z Olimpii i kierujemy si w stron niebieskiego lasu,
chcc wreszcie dotrze do najwaniejszej gry na wyspie.
Nasz coraz bardziej dowiadczony zastp szybko
posuwa si naprzd, korzystajc ze skrtw odkrytych
w czasie poprzednich wypraw.
Ta droga staa mi si bliska. Idziemy. Moe dlatego,
e przez dwa dni byem z dala od towarzystwa moich
przyjaci, czuj entuzjazm, jak za pierwszym razem.
Znowu mam takie uczucie, jakbym przekracza granice
jakiej terra incognita.
Mata Hari kroczy na przedzie, starajc si nie czyni
najmniejszego haasu, tak aby nie zaskoczya nas adna
cherubinka ani majcy ze zamiary centaur. Za to Freddy
i Marilyn gawdz beztrosko. Patrz na nich
i stwierdzam, e Joseph Proudhon nie wygra z Marilyn,
poniewa posiada ona umiejtno dostosowywania si,
ktra jemu jest obca. Jest szczwana jak lis i jak kot spada
na cztery apy.
Na kocu idzie Georges Mlis, cignc ze sob
wielki worek, w ktrym, jak twierdzi, jest jego magiczne
co.
Dobrze mi z nimi. Oglnie rzecz biorc, ycie mojej
duszy jest udane. Dotarem do Raju.

Dowiadczyem, co znaczy wniebowstpienie. Mam

przyjaci. Prowadz poszukiwania. Jestem za co
odpowiedzialny. Mam do wypenienia zadanie.
Moje ycie ma sens.
Raoul obejmuje mnie ramieniem.
Na Ziemi wszyscy mielimy jakie ycie uczuciowe
mwi, wskazujc gow na Marilyn i Freddyego...
Mio jest wana. Czym jest ycie bez kobiety?
Uwalniam si z jego obj.
Dlaczego mi to mwisz?
Dziwne. Sdziem kiedy, e w Imperium Aniow
lub w Aedenie uczucia bd jak dogasajce ognisko.
A jednak nie. S zarwno anioy, jak i bogowie, ktrzy
znowu rozpoczynaj swoje ycie uczuciowe. Troch tak
jak starcy, o ktrych myli si, e s ju u schyku swego
mskiego wieku, a oni nagle owiadczaj, e si
rozwodz i ponownie eni. Masz duo szczcia, e
udao ci si zakocha.
No, nie wiem.
Cierpisz z tego powodu? Doznae od niej tyle
przykroci. Ale przynajmniej przeywasz co silnego.
Pamitam takie powiedzenie: W kadym zwizku jest
ten, kto cierpi, i ten, kto si nudzi.
To uproszczenie.
A jednak sprawdza si w wielu przypadkach. Ten,
kto kocha, cierpi, a ten, kto si nudzi, zwykle podejmuje
decyzj o rozstaniu. Mimo to... ten, kto kocha

najbardziej, dostaje to, co najlepsze.

A wic ten, kto cierpi.
Tak, ten, kto cierpi.
Odczuwam przyjemno, rozmawiajc z moim
przyjacielem z dawnych lat. Moe mier Edmonda
Wellsa na co si przydaa?
W kadym razie mwi wydaje mi si, e
przeczytaem w Encyklopedii, i to dziki cierpieniu
moemy si rozwija.
Co chcesz przez to powiedzie?
Spjrz, jak przebiegaj nasze relacje z ludmi... Jeli
zwracamy si do nich uprzejmie, nie suchaj nas. Kiedy
nie cierpi, nie rozumiej. Nawet jeli s na tyle
inteligentni, eby domyli si jakiej idei, to dopki nie
odczuj jej bolenie na ciele i nie wylej swoich ez, nie
potrafi naprawd przyswoi informacji. Cierpienie
pozostaje cigle najlepszym sposobem, jaki wynaleli
bogowie i anioy, eby wychowywa ludzi.
Zastanawiam si nad tym, co usyszaem.
Jestem pewien, e rozwijajc wiadomo ludzi,
moglibymy uczyni ich lepszymi, nie nakadajc na nich
cierpienia.
Oj, Michael, na zawsze pozostaniesz wielkim
utopist. Moe to wanie podoba mi si w tobie
najbardziej. Ale tylko dzieci wierz w utopi... Ty jeste
jak dziecko. Dzieci nie zgadzaj si na bl. Dzieci chc
y w cukierkowym wiecie! wiecie wyobrani, ktry

naprawd nie istnieje. W utopii takiej jak Nibylandia

Piotrusia Pana. Ale syndrom Piotrusia Pana to stan
psychozy, dotykajcy tych, ktrzy nie potrafi przesta
by dziemi. W kocu wysya si ich do zakadu dla
obkanych. Poniewa dusze we wszechwiecie nie mog
pozosta na etapie dziecistwa, lecz musz sta si
dorose... A by dorosym, to znaczy uzna podo
wiata, ale take swoj wasn podo. Spjrz na
wdrwk twojej duszy. Za kadym razem jeste bardziej
dorosy. To wzniosy proces, ktry si nigdy nie koczy.
W kadej epoce wzrastae i dojrzewae, i nie naley si
cofa. Pod adnym zym pretekstem. Nawet w imi
uprzejmoci i dobroci... Patrzy na mnie ze smutkiem.
Nawet twoj przygod z Afrodyt przeywasz jak
dziecic mrzonk.
Idziemy przez gstszy odcinek lasu i wiem, e zaraz
za nim znajduje si niebieska rzeka. Nagle z gry dociera
wiato.
Afrodyta ci nie kocha.
A co ty moesz o tym wiedzie?
Ona nie jest zdolna kogokolwiek pokocha. Nie
kochajc nikogo, moe udawa, e kocha wszystkich.
Widziae, jak potrafi prowokowa. Rozdziela swoje
pieszczoty, chtnie gadzi ludzi po ramionach, taczy,
zupenie bezceremonialnie siada na kolanach a potem,
kiedy dana osoba prbuje posun si dalej, ona wznosi
mur. Upaja si sowem mio, poniewa wyraa ono

uczucie, ktre jest jej najbardziej ze wszystkich obce.

Zreszt, przyjrzyj si jej yciu: kochaa praktycznie
wszystkich olimpijskich bogw oraz setki miertelnikw.
Ale tak naprawd, nigdy adnego z nich nie kochaa.
Uwaga przyjaciela dwiczy mi jeszcze w uszach.
Bogini mioci niezdolna do tego, eby kocha? To mi
przypomina studia medyczne, ktre odbyem w moim
ostatnim ziemskim wcieleniu, jako Michael Pinson.
Zawsze mnie bawio, e kady lekarz wybiera jako swoj
specjalizacj dziedzin, ktra bya zwizana z jak jego
saboci. Ten, kto mia uszczyc, decydowa si na
dermatologi, ten, kto mia problemy z niemiaoci,
chcia leczy ludzi dotknitych autyzmem, cierpicy na
zaparcia zostawa proktologiem, a schizofrenik...
psychiatr. Tak jakby zetknicie z najciszymi
przypadkami pozwalao im wyleczy wasne
niedomagania.
Wszyscy jestemy chorzy z mioci mwi.
Ty jeste mniej chory ni Afrodyta. Poniewa, to co
czujesz, jest pikne i czyste. Do tego stopnia, e nawet
nie potrafisz mie jej za ze masakry twojego ludu i tego,
e przez ni moesz zosta wykluczony z gry.
Zrobia to, poniewa...
Poniewa jest wini. Przesta j usprawiedliwia.
Idziemy dalej, a ja po raz kolejny czuj, e przyjaciel
wytrci mnie z rwnowagi.
Chc jednak, eby wiedzia, e nie wymiewam si

z uczu, ktre ywisz do tej sercowej inwalidki... Myl,

e to co przeywasz, to inicjacja przez kobiety. A kada
prba to dalszy stopie w rozwoju. Jeste sfrustrowany
i nieszczliwy, ale przecie jeste materi, ktra
znajduje si w nieustannym ruchu. To mi przypomina
histori, ktr kiedy opowiada mj ojciec.
Wspominajc swojego ojca, Francisa Razorbacka,
mj przyjaciel przez moment daje si ogarn nostalgii,
jednak szybko si opanowuje.
To jest jak dowcip. Powiedzia mi, o ile dobrze
pamitam, co takiego:
Kiedy miaem 16 lat, moje hormony zaczy si
burzy. Marzyem wtedy o wielkiej mioci. Wreszcie j
spotkaem, ale potem dziewczyna zacza by natrtna,
wic j zostawiem i zaczem szuka innej, ktra byaby
jej przeciwiestwem. W wieku 20 lat marzyem, by
znale si w ramionach dowiadczonej kobiety.
Spotkaem j. Bya bardzo sprytna i starsza ode mnie.
Dziki niej odkryem nowe zabawy. Jednak ona pragna
nowych dowiadcze i odesza z moim najlepszym
przyjacielem. Wic zaczem szuka jej przeciwiestwa.
W wieku 25 lat pragnem ju tylko miej dziewczyny.
Spotkaem j, ale nie mielimy sobie nic do powiedzenia.
Nasz zwizek rozpad si. Znowu zaczem szuka
przeciwiestwa. Kiedy miaem 30 lat, zapragnem
kobiety inteligentnej. Znalazem j. Bya mdra i j
polubiem. Problem jednak by w tym, e nigdy si ze

mn nie zgadzaa i staraa si zawsze narzuci mi swj

punkt widzenia. W wieku 35 lat pragnem dziewczyny
modszej od siebie, ktr mgbym urabia na swj
sposb. Wytropiem j. Bya bardzo wraliwa i widziaa
wszystko w czarnych barwach. Wtedy chciaem znale
kobiet dojrza, pogodn i o bogatej osobowoci.
Znalazem j w klubie jogi, ale nalegaa, ebym wszystko
zostawi i wyjecha spdzi reszt ycia w hinduskiej
aramie. Kiedy miaem 50 lat, od mojej przyszej
towarzyszki wymagaem ju tylko jednego....
Czego?
... eby miaa due piersi!
Raoul wybucha miechem. Ale ja nie.
Ach, ta inicjacja przez kobiety, mwi ci! Wszystkie
s cudowne, szalone, posiadaj intuicj, s kapryne,
tajemnicze, aroganckie, wymagaj wiernoci, s niestae
w uczuciach, wspaniaomylne, zaborcze, potrafi
doprowadzi nas do najwikszej rozkoszy i rozpaczy. Ale
utrzymujc z nimi stosunki, nie uczymy si poznawa
samych siebie, a wic si nie rozwijamy. To tak jak
z dojrzewaniem kamienia filozoficznego... Gnijemy,
ulatniamy si, szlachetniejemy, wypalamy si, ale
ulegamy metamorfozie. Jedyne niebezpieczestwo to
skupi si na jednym i pozosta w tym stadium, jak
mucha w plastrze miodu.
Za pno. Ja ju to mam za sob.
Moe Afrodyta chce ci tylko udzieli lekcji: jak

wypuci kogo z rki? Nauczy ci, e trzeba ucieka od

kobiet... takich jak ona. Oto jej nauka dla ciebie.
Nie jestem ju do tego zdolny. Ona jest dla mnie
wszystkim.
Chowam gow w ramiona, a Raoul bierze mnie za
rk.
Dopki bardziej bdziesz kocha siebie ni j,
dopty nie bdzie moga ci zniszczy.
Nie jestem o tym przekonany.
Och, zapomniabym o tym zdaniu Edmonda
Wellsa: Mio to zwycistwo wyobrani nad
inteligencj. A ty niestety masz tak bogat wyobrani,
e znajdujesz w Afrodycie zalety, ktrych nie posiada.
I nie ma temu koca.
To jest nieskoczone... dodaj.
I myl dalej: ...Razem z ni dotr do tej
nieskoczonoci. Za wszelk cen.
Nieruchomiej. Z gstwiny dobiega odgos czyich
krokw.
Jakie stworzenie wynurza si z paproci i zblia si
do mnie. Ju je widz. Ludzki tuw, nogi kozioroca
zakoczone kopytami, gboko osadzone, podune oczy,
z krconych wosw wystaj niewielkie rki. Satyr
patrzy na mnie z szelmowsk min.
Czego chcesz?
Czego chcesz? powtarza, kiwajc kdzierzaw
gow.

Odpycham go.
Id sobie!
Id sobie!
Potworek cignie mnie za tog.
Zostaw mnie w spokoju mwi.
Zostaw mnie w spokoju.
Zostaw mnie w spokoju.
Zostaw mnie w spokoju.
Ju trzy satyry bawi si w echo i wszystkie trzy
pocigaj mnie za tog, jakby chciay mi co pokaza.
Uwalniam si. Raoul przegania je wierzbow gazk.
Kilka krokw dalej spotykamy nastpne.
Ja uwaam, e s zabawne mwi Georges Mlis.
W kadym razie nie s niebezpieczne zauwaa
Mata Hari. Gdyby chciay na nas donie, ju dawno by
to zrobiy.
Idziemy dalej, a satyry razem z nami. Powietrze
pachnie mchem i porostami. Niezwyka wilgo przenika
do naszych puc. Z ust wydobywa si para.
Id, a natrtny obraz Afrodyty nie opuszcza mnie ani
na chwil.
Dwanacie uderze dzwonu rozbrzmiewa w dolinie
i oto jestemy ju nad brzegiem niebieskiej rzeki.
Georges Mlis prosi, abymy si zatrzymali
i zaczekali na wiato dnia, ktre jest niezbdne jak
twierdzi eby jego plan si powid. Mimo e niezbyt
mu ufamy, zatrzymujemy si posusznie i siadamy pod

wysokim drzewem z poskrcanymi korzeniami. dam,

eby w midzyczasie Georges Mlis wyjawi mi
tajemnic arytmetycznej sztuczki z kiwi. Przystaje na
moj prob.
Wszystkie cyfry pomnoone przez 9 daj zawsze
liczb, ktra po dodaniu tworzcych j cyfr daje dziewi
wyjania. 3 x 9 = 27. 2 + 7 = 9; 4 x 9 = 36. 3 + 6 = 9; 5 x 9 =
45. 4 + 5 = 9 itd. Jakakolwiek cyfra zostanie wybrana,
zawsze bd wiedzia, e w dodawaniu otrzymam 9. Jeli
odejm 5, zostanie 4. Jeli wic powiem, eby przypisa
jej odpowiedni liter z alfabetu, musi to by d.
A jedynym krajem europejskim, ktrego nazwa zaczyna
si na d jest Dania, czyli Denmark, a jedynym
czteroliterowym owocem, ktrego nazwa zaczyna si na
k jest kiwi.
A wic to byo takie proste. Poznanie prawdy
o magicznych sztuczkach rodzi rozczarowanie.
Sdzisz, e dokonae wyboru, a naprawd wcale
tak nie jest. Podasz ukryt drog, ktrej istnienia
nawet nie podejrzewasz.
Czy uwaasz, e tutaj take tylko wydaje nam si,
e dokonujemy wyborw, a w rzeczywistoci nie moemy
tego zrobi?
Jestem o tym przekonany odpowiada iluzjonista.
Sdzimy, e prowadzimy gr, ale w rzeczywistoci tylko
odtwarzamy napisane wczeniej scenariusze. Czy
niektre zdarzenia z historii naszych ludw nie

przypominaj ci tych, ktre miay miejsce na Ziemi 1?

Amazonki wystpuj tylko w mitologii, nie s
postaciami historycznymi.
A moe yy i wyginy? Nie znamy historii ludw,
ktre kiedy istniay, ale zostay pokonane. I to jest
wanie punkt widzenia obowizujcy w Olimpii.
Wymienia si zwycizcw, a zapomina o przegranych.
Na Ziemi 1 podrczniki do historii te mwiy tylko
o zwyciskich ludach. Poza tym w staroytnoci niewielu
potrafio pisa, wic istnia przede wszystkim przekaz
ustny. Do nas dotary zatem tylko opowieci tych, ktrzy
postarali si o umieszczenie ich w ksigach. Tym samym
znamy histori Chiczykw, Grekw, Egipcjan
i Hebrajczykw, ale nie znamy dziejw Hetytw, Partw
czy te... Amazonek. Wszystkie cywilizacje posugujce
si tylko jzykiem mwionym byy w niekorzystnej
sytuacji.
Przywodzi mi to na myl jeden z najciekawszych
fragmentw Encyklopedii. Pami pokonanych... Kto dzi
pamita o zniszczonych cywilizacjach? Moe bogowie,
pozwalajc nam odegra ju napisan parti chcieli,
ebymy poczuli ten bl. Pami pokonanych.
A jednak historia Ziemi 1 wydaje mi si odmienna
od tej, ktra zapisuje si w naszej kuli z Ziemi 18.
Georges Mlis pogbia swoj myl.
Nie widzisz na przykad nic wsplnego midzy
ludmi-skarabeuszami a Egipcjanami?

 Ale nie. Przecie to ja nakoniem ich do budowy

piramid. Jeli za chodzi o ich religi, to przez czysty
zbieg okolicznoci zainteresowaem si egipskimi
praktykami, opisanymi w Encyklopedii Edmonda Wellsa.
Chocia jest ciemno, domylam si, e na twarzy
Georgesa Mlisa widnieje umiech.
Tak sdzisz? A jeli ten twj... zbieg okolicznoci
jest wynikiem planu, ktry powsta poza nami, a ktremu
podlegamy, tak jak wtedy, gdy sdzisz, e jeste wolny
w swoim wyborze, a potem i tak nieuchronnie
dochodzisz do Danii i kiwi?
Nie musz si zastanawia, przecie wiem, e kad
bosk decyzj dotyczc mojego ludu podejmuj w duszy
i w moim wasnym umyle. Nie ulegam adnym
wpywom. Jestem wic bogiem, ktry zaley wycznie od
swojej wolnej woli. Jeli powtarzam elementy z Ziemi 1,
to tylko dlatego, e to jedyny wiat, jaki znam i ktry
pamitam. Robi to z wasnej nieprzymuszonej woli. Lub
te z braku wyobrani.
A poza tym, przecie nie istnieje tysic sposobw
ewolucji danego ludu... Buduje osady, wypowiada wojny,
wynajduje garncarstwo, konstruuje statki, buduje
zabytki. I nawet nie ma specjalnie duego wyboru w tych
pomnikach. Albo buduje si szecian, podobny do
wityni Salomona, albo piramid, jak piramida
Cheopsa, albo kul, jak paryskie kino Geode, lub te
rzymski uk triumfalny. Staram si skontrowa Mlisa.

 O ile mi wiadomo, na Ziemi 1 nie istnia lud

Szczurw.
Ale tak odpowiada spokojnie. By lud
porwnywalny z ludmi-szczurami, ale poniewa
wymar, zapomniano o nim. Asyryjczycy stanowili
indoeuropejski lud zamieszkujcy Azj Mniejsz. Zabijali
wszystkie obce ludy, dziki czemu stworzyli wojenne
imperium, ktre w kocu zniszczyli inni
indoeuropejczycy, tacy jak mieszkacy Mezopotamii,
Medowie, Scytowie, Kimerowie, Frygowie i Lidyjczycy.
Wszystkie te nazwy co mi niejasno przypominaj.
Zdaje si, e Georges Mlis dobrze zna histori
zapomnianych najedcw, chocia ci nie wynaleli
pisma ani nie zostawili ksiek. Jednak nie daj za
wygran:
A ludzie-jeowce Camille Claudel? Nie s do
niczego podobni.
Mj rozmwca pozostaje niewzruszony.
Jeszcze nie wiem. Czasami trudno odczyta
znaczenie tych zwierzt-symboli. Ale spjrz na ludziiguany, kolejny lud budujcy piramidy. Jako przez
przypadek osiedlili si z drugiej strony oceanu, tak jak
Majowie, ktrzy te byli ekspertami w dziedzinie
piramid. Mwi ci, Michael, wydaje nam si, e sami
prowadzimy t gr, a my tylko uczestniczymy we
wczeniej napisanym scenariuszu.
Raoul nic nie mwi, wyranie zadowolony, e jest

jeszcze kto, kto myli tak jak on.

Oparta o pie drzewa Mata Hari przysuchuje si
rozmowie i od kilku chwil wida, e a si pali do tego, by
zabra gos.
Na Ziemi 18 mwi kontynenty maj inne
ksztaty ni na Ziemi 1. Te rnice geograficzne
cakiem zmieniaj wszystkie dane. Ludy mieszkajce na
Ziemi 1 obok siebie, na Ziemi 18 mog by oddzielone
nawet oceanem.
Na to Georges Mlis nie potrafi nic odpowiedzie.
Tak samo jak na zarzuty Freddyego:
Te podobiestwa to wytwr naszej wyobrani,
ktra kae nam stale porwnywa nieznane ze znanym.
Podobnie jak wtedy, gdy udalimy si na Czerwon
Planet...
Pamitamy t podr. Odbylimy j w czasach, gdy
bylimy anioami. Wyruszalimy wtedy w kosmos,
poszukujc zamieszkanej planety. Tak wanie
odkrylimy Czerwon Planet, na ktrej yy cztery ludy:
ludzie zimowi, ludzie jesienni, ludzie letni i ludzie
wiosenni. Kada pora roku, ze wzgldu na pierwotn
orbit planety, trwaa tam pidziesit lat, a wadz nad
wszystkimi kontynentami sprawowaa w tym okresie
odpowiednia do pory cywilizacja. Tym, co szczeglnie
zaskoczyo nasz grup, byo istnienie bardzo
rozwinitego pod wzgldem nauki i handlu ludu
Relatywistw, ktrego czonkw znajdowalimy we

wszystkich napotkanych spoecznociach i ktrzy

wszdzie byli ciemieni oraz przeladowani. Robili
wszystko, aby si zasymilowa i zosta zaakceptowani,
jednak zawsze ich odrzucano i nadal pozostawali obcy.
Freddy stwierdzi, e wszdzie istnieje lud Pstrgw
(pstrgi s zazwyczaj wpuszczane do systemw
filtrowania wody, poniewa uatwiaj wykrywanie
zanieczyszcze, na ktre s bardzo podatne). Natomiast
ludzie-pstrgi sami dla siebie penili rol detektorw
niebezpieczestw, jakie wystpoway na planecie.
Skoro wszystko zostao zapisane, w takim razie
chciabym zobaczy cay przygotowany specjalnie dla nas
scenariusz.
Przypomina mi to telewizyjne reality show,
cieszce si kiedy tak du popularnoci zauwaa
Freddy Meyer. Uczestnikom wydawao si, e sami
decyduj o swoim postpowaniu, a dopiero na kocu
okazywao si, e wszystkie sytuacje zostay wczeniej
przewidziane i e za kadym razem, kiedy licencj na te
programy sprzedawano za granic, odnajdywano te
same archetypy: wzruszajca blondynka z nielubnym
dzieckiem, wyniosa snobka, nadworny artowni,
nieudacznik, uwodziciel...
Wiatr przywia sodki zapach lawendy. Szeleszcz
licie, ale na razie noc staa si tylko troch mniej czarna.
A jeli maj racj? Jeli wszystko zostao z gry
zapisane i zawarte w tym scenariuszu? Wszystko

zaczyna si od powieci i na powieci koczy

sugerowa mi ju Edmond Wells. Nadal jednak czuj si
zaszokowany myl, e jestem tylko pajacykiem,
zabawk w rkach nieznanego wymiaru, ktry nas
przerasta.
Mj lud Delfinw nie istnia nigdy w historii wiata.
Nie przypominam sobie, eby na Ziemi 1 ya ludno
dosiadajca delfinw i potrafica si leczy dziki
postrzeganiu znajdujcych si w ciele pl
energetycznych.
Georges Mlis wyglda na uraonego.
Zaczekaj troch. Albo twoi ludzie-delfiny znikn jak
ich ziemscy odpowiednicy, albo te ulegn mutacji
i przeksztac si w inny lud. Ale jestem przekonany, e
gdyby teraz zakoczy Gr Y, twoje delfiny nie znalazyby
si w adnym podrczniku historii.
To prawda, e moje przedostatnie miejsce nie daje
mi nadziei na to, aby zapisa si w pamici potomnych.
A poza tym, rzadkie zapiski z epoki, w ktrej
zostawilimy nasz gr, dotycz tylko wojen
i monarszych lubw. I nikt nie jest zainteresowany
grup rozbitkw, ktrzy przybyli pewnego dnia,
a nastpnie zintegrowali si z nowym ludem,
przekazujc mu swoj wiedz i sztuk.
Rozmowa urywa si. Wschodzi drugie soce. Jest
pierwsza w nocy, a wic pora stawi czoa potworowi.
Przecigamy si, rozprostowujc koci i robic

rozgrzewk przed ewentualn walk fizyczn,

a nastpnie ruszamy w dalsz drog.
Przechodzimy wodospad na niebieskiej rzece
i docieramy do czarnego lasu. Przypieszamy kroku.
Mata Hari daje nam znak, e droga wolna.
Nie tylko ja jestem niespokojny. Jedynie Georges
Mlis wydaje si pewien siebie. Co takiego jest w jego
worku, e daje mu tak wiar w siebie?
Z daleka dobiega nas pomruk. Mata Hari zatrzymuje
si. My take. Ogromne zwierz wie ju, e tu jestemy.
Zagroenie pdzi w nasz stron, jest coraz bliej i nagle
staje przed nami.
A wic to jest wielka chimera... Jej zakoczone
trzema szyjami ciao przypomina dziesiciometrowego
dinozaura. I pomyle, e miaem to ju za sob... Na
kadej szyi gowa innego zwierzcia. Gowa lwa ryczy,
gowa koza pluje lepkim pynem o mdlcym zapachu,
gowa smoka zionie ogniem wydobywajcym si
z otwartej paszczy, ktra otwierajc si, ukazuje
zaczepiony pomidzy dwoma kami kawaek togi, to co
pozostao z jakiego ucznia, ktry nie potrafi
wystarczajco szybko biega.
Stoimy w cieniu zwierzcia.
No i na czym polega twj magiczny plan? pyta
Raoul Razorback Georgesa Mlisa.
Pionier efektw specjalnych otwiera swj worek
i wyjmuje z niego due lustro.

Spokojnie podchodzi do bestii i stawia lustro przed

ni. Chwila oczekiwania.
Wszystkie trzy gowy wielkiej chimery odwracaj si
w stron lnicego przedmiotu i wpatruj
z niedowierzaniem w obraz znajdujcego si w nim
potwora.
Na widok swojego odbicia bestia staje si
niespokojna, przez jej ciao przebiegaj dreszcze i nie
moe spuci wzroku ze strasznego obrazu.
Nie wie, e to on i boi si samego siebie mwi
szeptem Marilyn.
Wielka chimera dry, odchodzi do tyu, powraca, ale
przestaje interesowa si nami.
Ostronie, najpierw powoli, a potem coraz szybciej,
opuszczamy jej pole widzenia. Nie moemy uwierzy, e
byo to takie proste. Moe jednak wiat nie docenia mocy
magikw.
Gratulujemy Georgesowi Mlisowi, ktry daje nam
znak, bymy jak najszybciej oddalili si, zanim zwierz
nie zmieni swojego zachowania.
Zagbiamy si w czarny wiat, do ktrego wreszcie
mamy wolny dostp. Pamitam, jak tu bdziem, cigany
przez wielk chimer. Upadem, znalazem podziemn
grot, a w niej ludzkie lady, a potem uratowa mnie biay
krlik o czerwonych oczach... Tyle czarw w jednym
miejscu. A wszystko udao si pokona za pomoc
zwykego lustra...

Mijamy czarn stref, idziemy cigle pod gr, a

docieramy do paskowyu. Tutaj zaczyna si nowe
terytorium, tym razem czerwone, ktre cignie si
daleko, a za horyzont. Nasze stopy grzzn w gliniastej
ziemi.
Po niebieskim czarne. Po czarnym czerwone
zauwaa Freddy Meyer. Idziemy w stron wiata,
pokonujc kolejne fazy dojrzewania kamienia
filozoficznego.
Drzewa ustpuj miejsca wielkiemu polu makw.
Jest pikne i bardzo czerwone, w karminowym odcieniu.
T chwil wybrao sobie soce, eby nabra barw
i owietli ognistym blaskiem purpurowy pejza.
Stamy.
O co ci chodzi?
Wszyscy patrz na mnie. W gowie sysz dwiki
bbnw, na ktrych graj centaury. Mam wraenie, e za
moment zemdlej.
Zatrzymajcie si, musz troch odpocz...
Wszystko, co tu si dzieje, jest zbyt szalone. Nie mog ju
tego znie.
Ale przecie wielka chimera...
Jest zajta mwi ze zrozumieniem Mata Hari.
Grupa teonautw waha si, a potem, pod naciskiem
Raoula, zgadzaj si zrobi przerw.
Odchodz dalej, odwracam si od nich plecami,
siadam wrd makw i zamykam oczy.

Musz zrozumie, to co mnie spotyka.

Wszystko dzieje si zbyt szybko dla mojej biednej
duszy.
Byem czowiekiem, byem anioem, teraz jestem
bogiem.
Bogiem-uczniem.
A ja zawsze sdziem, e by bogiem, to znaczy
posiada wszelk wadz. Teraz dopiero widz, e to
znaczy by za wszystko odpowiedzialnym. Nie daruj
sobie, jeli moi ludzie-delfiny umr. Wiem o tym. To nie
s zwyke pionki. O nie, s czym wicej. S odbiciem
mojej duszy... S moim duchem, a ja jestem obecny
w kadej osobie z tego plemienia. S troch jak
hologramy tworzce obraz. Ale kiedy si go zburzy,
w kadym kawaku mona odnale cay obraz. Moja
boska dusza jest w czonkach mojego ludu i dopki
choby jeden z nich bdzie y, ja bd istnia. A jeli
wszyscy umr? Jeli zobacz ostatniego czowiekadelflna, jak ostatniego Mohikanina stawiajcego czoa
wiatu, ktry pozby si jego wspbraci... wtedy
z niecierpliwoci bd czeka na wykluczenie z gry, aby
zamieni si w niem i niemierteln chimer. A moja
dusza bdzie nadal ya, lecz nie bdzie moga robi nic
innego, ni przechadza si po lesie i przekomarza
z nowymi bogami-uczniami, jak to robia moja
cherubinka. Moe stan si centaurem lub Lewiatanem,
moe stan si... tkwic przed lustrem wielk chimer.

Ale najgorsze bdzie to, e strac nadziej na dalszy

rozwj. Koniec tajemnic. Bd tylko nosi aob po
moim ludzie.
Powracaj obrazy, podobne do widokwek. Mj lud
na play, stara kobieta pierwszy raz rozmawiajca
z delfinem. Budowa statku ostatniej szansy oraz
intronizacja pierwszej Krlowej...
Wyspa Spokoju. Niezwyke miasto czystej
duchowoci, zniszczone przez potop. A potem pyncy
gdzie z mojego wntrza gos: Tak byo trzeba. Zrobiam
to dla twojego dobra. Nadejdzie dzie, gdy to
zrozumiesz. Afrodyta... Jak mog jeszcze kocha t
kobiet? Otwieram oczy.
A Wielki Pan Bg, mieszkajcy tam, w grze, to kto?
Zeus? Wielki Architekt? Wyszy Wymiar?
Prawdopodobnie co, czego nie jestemy w stanie
sobie wyobrazi.
Umiecham si na pewn myl. Tak samo trudno
zrozumie czowiekowi Boga, jak atomowi trzustki kota
zrozumie leccy w telewizji western.
Kim jest Bg? Nie spuszczam z oczu wierzchoka
gry.
Frustrujce jest znajdowa si tak blisko tej
tajemnicy.
Jakby w odpowiedzi na moje pytanie, przez wieczn
chmur osaniajc szczyt gry przenika wiato.
Zudzenie optyczne? Wydaje mi si, e wiato ma

ksztat cyfry 8...

Dlaczego nas tu przywid? Dlaczego nas uczy?
ebymy stali si Mu rwni? ebymy Go zmienili? Moe
Wielki Pan Bg jest zmczony, moe nawet jest w stanie
agonii?
Na t myl czuj mrowienie w szyi. Niewyranie
przypominam sobie sowa Afrodyty:
Jedni z nas w Niego wierz, inni nie.
Pamitam mier Juliusza Vernea: Tylko nie id
tam, do gry. A potem Lucien... powiedzia co takiego:
Nie rozumiecie, e chc z nas zrobi mordercw?, Tak
czy owak, wasze ludzkie plemiona umr, jak to miao
miejsce na Ziemi 17. A wy w najlepszym wypadku
bdziecie wspwinni ich mierci.
A zmary Edmond Wells: To jest najlepsze miejsce,
eby obserwowa i zrozumie. Tu cz si wszystkie
wymiary.
Przypominam sobie pierwsze spotkanie z Afrodyt:
Paski przyjaciel twierdzi, e jest pan niemiay.
Dotyka mnie. Ten kontakt z mikk jak jedwab skr...
jej wydatne usta, ywe spojrzenie. Mam dla pana
zagadk.
Znowu ta przeklta zagadka nawiedza mj umys, jak
toczcy mnie od rodka robak.
Lepsze ni Bg, gorsze ni diabe.
To pani, Afrodyto. To pani jest lepsza od Boga
i gorsza od diaba. Znowu sysz jej krystaliczny miech.

Przykro mi, ale to nie to....

A Dionizos: Czy jest pan tym, na ktrego
czekamy?.
Gdybym to ja wiedzia, kim naprawd jestem. Wiem,
e nie jestem tylko Michaelem Pinsonem, ale kim jestem
oprcz tego? Dusz, ktra si rozwija i odkrywa swoj
prawdziw moc...
Przypominam sobie Lewiatana: Inicjacja poprzez
trawienie w wodzie, mawia Saint-Exupry.
Przypominam sobie nasz pobyt u Atlasa. Te wszystkie
wiaty, tak podobne do naszego, w ktrych nieporadna
ludzko stara si y, najlepiej jak potrafi... mniej lub
bardziej wspomagana przez swoich bogw. Bogw,
z ktrych kady ma swoje wasne kopoty, wasny styl,
wasne obawy, wasn moralno, wasne ambicje,
wasne mrzonki, wasne potknicia.
A potem przypominam sobie bogobjc. Atena
powiedziaa: Jeden z was zabija swoich towarzyszy. Jego
kara bdzie straszniejsza od kadej, jak moecie sobie
wyobrazi. (...) Jeden z was... jeden ze stu czterdziestu
czterech jest oszustem. Nie moecie ufa sobie
nawzajem. A ty, Michael... Nie ufaj swoim
przyjacioom mwia Afrodyta.
Afrodyta, cigle ona.
Jej pocaunek. Jej twarz. Jej zapach.
Musz myle o czym innym. O moich byych
klientach Igorze, Venus, Jacquesu, ktrzy stali si

nowymi miertelnikami i walcz w swojej karmie, tak jak

ja walczyem w moim miertelnym yciu, cho zupenie
tego nie rozumiaem. Raczej staraj si zmniejszy
swoje nieszczcie, ni zbudowa szczcie. I takie
zdanie: Istota ludzka nie pojawia si jeszcze, oni s
tylko ogniwem czcym mapy z czowiekiem i to
wanie my, bogowie, mamy im pomc sta si pewnego
dnia istotami na 4 poziomie wiadomoci. Na razie s na
poziomie 3,3....
Spogldam na gr Olimp.
Znowu zamykam oczy.
Chc powiedzie nie. Chc spa. Chc skoczy
z tym wszystkim.
Moi ludzie-delfiny przeyj beze mnie. Afrodyta
znajdzie inn dusz, ktr bdzie uwodzi i drczy.
Teonauci znajd innych bogw-uczniw, ktrzy bd im
towarzyszy w poszukiwaniu Ostatniej Tajemnicy.
Obud si, Michael, szybko!
Otwieram oczy i to co widz, wprawia mnie
w osupienie.
Na niebie pojawia si oko, ogromne oko, zasaniajce
horyzont.
Czyby to byo...

SKADAM PODZIKOWANIA:
Patrickowi Jean-Baptisteowi, Jeromowi Marchandowi,
Reine Gilbert, Francoise Chaffanel, Dominique
Charabouskej, Stephanowi Krauszowi, Jonathanowi
Werberowi, Sabine Crossem, Jean-Michelowi Raoux oraz
Borysowi Cyrulikowi.
Wydarzenia, ktre miay miejsce podczas pisania tej
powieci:
Powstanie filmu krtkometraowego Nasi przyjaciele
ludzie: nawizanie do sztuki pod tym samym tytuem,
w ktrej kosmici analizuj obyczaje ludzi, jak w filmie
dokumentalnym o wiecie zwierzt.
Powstanie scenariusza do filmu penometraowego
Planeta kobiet.
Powstanie komiksu Dzieci Ewy, stanowicego cig
dalszy tej historii.
Utworzenie informacyjnej strony internetowej:
arbre-despossibles.free.fr, na ktrej mona bdzie
zapisywa to wszystko, co wydarzy si w przyszoci.
Strony internetowe:
www.bernardwerber.com
www.albinmichel.com