USA

1. Poprawki do Konstytucji, jak, czyja inicjatywa

I tryb zmiany: Uchwalenie jednokowobrzmicych poprawek przez obie izby Kongresu
wikszoci 2/3 i ratyfikowane przez co najmniej parlamentw stanowych (38 stanw).
II tryb zmiany: danie 2/3 legislatur krajowych zwoania Konwencji Konstytucyjnej przez
Kongres, ktre uchwalaaby propozycje poprawek poddane identycznemu trybowi ratyfikacji
przez stany.
2. Daty konstytucji
Uchwalona 17 wrzenia 1787 roku przed Konwencj Konstytucyjn Filadelfijsk. 27
Poprawek. Due znaczenie pierwszych 10 poprawek uchwalonych 25 wrzenia 1789 r. a
ratyfikowanych 15 grudnia 1791 r.
3. Kto pisa i uchwala konstytucje
Pierwotny projekt Konstytucji przygotowa James Madison z Wirginii. Ojcowie-zaoyciele
Stanw Zjednoczonych (ang. Founding Fathers of the United States) - dziaacze polityczni,
ktrzy podpisali Deklaracj niepodlegoci lub Konstytucj Stanw Zjednoczonych, czy te
uczestniczyli w rewolucji amerykaskiej jako Patrioci, czyli przeciwnicy Lojalistw. Byli
wrd nich (m.in.) Thomas Jefferson, Benjamin Franklin, George Washington.
4. Wybory parlamentarne
Izba Reprezentantw wybory bezporednie w okrgach jednomandatowych, wikszo
zwyka.
Senat jednomandatowe okrgi (stany). Wikszo zwyka.
5. Prawo czynne i bierne
IR czynne 18 lat, bierne 25 lat plus 7 lat zamieszkiwania w danym stanie.
Senat 30 lat bierne i 9 lat zamieszkiwania w danym stanie.
Plus trzeba si zarejestrowa w komisjach eby gosowa.
6. Liczba osb w Parlamencie
Izba Reprezentantw 435
Senat - 100
7. Na ile czasu Parlament
Izba Reprezentantw na 2 lata
Senat bezkadencyjny, 6 letnia kadencja tylko dla poszczeglnych senatorw. Chocia
Sarnecki mwi o liczeniu wedug kadencji IR zwaszcza e 1/3 skadu wymieniana przy okazji
wyborw do IR.
8. Odwoanie Parlamentu
Kada izba wikszoci 2/3 gosw moe odebra mandat swojemu czonkowi.
9. Niepoczalno stanowisk, gdzie jaka
Nie mona czy wadzy ustawodawczej, wykonawczej i sdowniczej.
10. Skad izb parlamentarnych

11. Przewodniczcy Izb Parlamentw

Obradami IR kieruje wybrany przez ni Speaker, Senatu formalnie wiceprezydent, ale
faktycznie wybrany na pocztku kadej kadencji Senatu tymczasowy przewodniczcy.
12. Kto zwouje sesje parlamentarne
Co najmniej jedno zebranie si Kongresu w roku. Zakoczenie sesji zaley od decyzji IR, co
wymaga zgody Senatu. Konstytucja okrela kiedy si zwouje (chyba), a Prezydent moe w
nadzwyczajnych sytuacjach zwoa jedn lub obie izby po zamkniciu sesji.
13. Wybory prezydenckie
Max 2 krotnie od 22 poprawki z 1951 r. Stany powouj elektorw w liczbie odpowiadajcej
reprezentacji w Kongresie plus od 23 poprawki z 1961 r. DC ma 3 elektorw i dopiero oni
wybieraj prezydenta. Elektorzy nie mog by kongresmanami ani funkcjonariuszmi wadz
federalnych ich wybory wraz z wyborem do IR.
Kandydat musi uzyska bezwzgldn liczb gosw, jak nie uzyska wyboru dokonuje IR
gosujc stanami i dalej bezwzgldna liczba gosw (26). Jak oni nei mog to Senat i gosuj
senatorowie indywidualnie.
14. Prawo czynne i bierne
Czynne 18. Bierne 35 i 14 lat mieszkania w stanach i urodzenie si tu.
15. Na ile czasu prezydent
Wybierany na 5 lat max dwukrotnie.
16. Ile ma prezydent na podpisanie ustawy
10 dni.
17. Veto
Weto zawieszajce Prezydenta w cigu 10 dni odsya ustaw z poprawkami do
odpowiedniej izby. Odrzuca si 2/3 obecnych na posiedzeniu w izbie ktra dostaa poprawki
do projektu. Jeli nie osignie si proces ustawodawczy ulega zakoczeniu. Jeli uchwal
jednak poprawki to idzie to do drugiej izby i ta tak sam wikszoci musi uchwali.
Weto kieszonkowe jeli projekt trafi na biurko prezydenta tak, e 10 dni upynie po
zamkniciu kadencji IR i nie moe zwrci to nie uchwala i mwi, e to nie wchodzi, nie musi
zwraca i jest to weto absolutne. Tylko musi poinformowa o tym Kongres.
Weto moe dotyczy caoci ustawy, nie fragmentu. Zakaz weta selektywnego.
18. Jak odrzuci veto
19. Premier albo Prezydent mniejszoci
20. Powoanie premiera
Nie ma premiera i rzdu jako takiego. Prezydent sam sobie gabinet formuje, sam mianuje
sekretarzy na stanowiska szefw departamentw.
21. Odwoanie Premiera
22. Votum nieufnoci
23. Votum zaufania
24. Odwoanie Rzdu

25. Inicjatywa ustawodawcza

Rne nazwy na ustawy. Ale w praktyce jako ustawy traktuje si te rozstrzygnicia Kongresu,
ktrego dojcie do skutku zapocztkowao wniesienie tzw. Bill albo tzw. Joint resolution. Oba
przebiegaj w identycznej procedurze, ciko odrni jedno od drugiego, ale Bill bardziej
normalne rozwizanie, a JR rozstrzygnicia spraw przejciowych, incydentalnych. Poprawki
do Konstytucji tylko jak JR, budet federalny te.
Inicjatyw ustawodawcz maj tylko przedstawiciele IR albo Senatu. Procedura
ustawodawcza moe rozpocz si w kadej izbie, chyba z dotyczy materii finansowej to w
IR.
I czytanie odczytanie tytuu i skierowanie do komisji. Tutaj mog one stwierdzi, e nie bd
dalej rozpatrywa, ale IR moe wydoby projekt z komisji co jest jednak trudne (bezwzgldna
wikszo ustawowej liczby czonkw na pisemny wniosek).
Przekazanie sprawozdania czytanie w plenum zgaszanie poprawek, uchwalenie.
Postepowanie w drugiej izbie. Uchwala bd poprawki i znowu do izby pierwszej tam
uchwala albo nie i powoanie wtedy komisji uzgadniajcej.
26. Impeachment
Odpowiedzialno konstytucyjna wszystkich trzech wadz. Oskara IR orzeczenie wydaje
Senat. Podlegaj: Prezydent, wiceprezydent, wszyscy cywilni funkcjonariusz federalni. Za
zdrad, zbrodnie, przewinienie, przekupstwo. Moe si rozpocz od wniosku czonka albo
komisji IR jak i wniosku Prezydenta. Moe uchwali rezolucj o postawieniu w stan
oskarenia i skierowaniu go do Senatu oraz powoaniu 5-11 oskarycieli. Uznanie winnym
bezwzgldn wikszoci 2/3 obecnych Senatorw.
27. Referendum
Tylko niektre stany znaj t instytucj
28. rda prawa
29. Kto kieruje polityk zagraniczn i wojskiem
Prezydent. Plus dowodzi milicj stanow, gdy zostanie powoana.
Kieruje polityk zagraniczn: zawiera umowy midzynarodowe, mianuje ambasadorw i
konsulw (za zgod Senatu; Senat te musi wyrazi zgod na mianowanie przez Prezydenta
wszystkich funkcjonariuszy pastwowych na urzdy utworzone przez ustawy), ma prawo
przyjmowania ambasadorw pastw obcych. Wysya zagraniczne misje zoone z osobistych
przedstawicieli. Zawiera porozumienia administracyjne z innymi pastwami co ciko oceni
czym rni si od traktatw, na pewno nie wymagaj rady i zgody Senatu. Rady i zgody
senatu wymagaj umowy midzynarodowe. Zgoda wyraona 2/3 gosw senatorw obecnych
na posiedzeniu.
Jest gwnodowodzcym si zbrojnych. Posiada faktyczn wadz wydawania rozkazw
operacyjnych Siom Zbrojnym w czasie pokoju i wojny, mianowanie i zwalnianie dowdcw
itd. Mianuje oficerw. Wadza wojenne prezydenta w czasie trwania konfliktu, nawet tego
niestwierdzonego przez Kongres deklaracj wojny prowadzi operacje wojskowe, zarzdza
wszelkimi sprawami, gospodarczymi bezpieczestwa publicznego. Itd.
Prezydent ma prawo do wprowadzania stanu wyjtkowego i bezporednie zarzdzanie tak
sytuacj.
30. Kto wybiera i na ile FTK, RK, elektorw, Sd Najwyszy itd.

Prezydent mianuje sdziw Sdy Najwyszego i sdziw niszych instancji. Nie ma

moliwoci ich odwoywania. Sdziowie SN sprawuj swj urzd dopki s w stanie.
31. Podzia terytorialny
Pastwo federalne. 50 stanw plus Dystrykt Kolumbia. Kady stan ma swoj konstytucj,
obywatelstwo, legislatury stanowe, gubernatorw, sdownictwo, szeroki samorzd
terytorialny. Konstytucja gwarantuje stanom republikask form rzdw.
32. Inne
Federalizm dualistyczny wyjtkiem sdownictwo, bo stanowe musi dziaa wedle te
ustawodawstwa federalnego. Poza tym to co mog stany to to co nie jest okrelone w
Konstytucji dla ustawodawstwa federalnego. Poza tym: uprawnienia delegowane czyli
delegowane przez stany na federacj, to co naleao do nich po uzyskaniu niepodlegoci a
przed powstaniem federacji. Plus kompetencje zarezerwowane (zarezerwowane dla
federacji). No i a art. I sec 18 to co federacja uzna za potrzebne i waciwe moe sama
regulowa.
Mandat kongresmana wolny.
Nie ma interpelacji i zapyta, uchwalania absolutorium.
Przywilej egzekutywy kiedy prezydent nie wysyaa swoich wsppracownikw na
przesuchania komisji ledczych . Bo uwaa, e nie mog ujawnia tajnych informacji. Te
instytucje dziaaj jawnie.
Kongres ma kompetencj wypowiadania wojny. Ale zrobi to tylko 5 razy.
Prawybory dwukrotne demokratyczne i republikaskie. Zamknite i otwarte zaley od stanu.
Wybiera si delegatw na konwencje do wyboru kandydatw na prezydenta.
Prezydent mianuje wiceprezydenta na oprniony urzd za zgod obu izb Kongresu.